-
1. ์ ๋ก
-
2. ์คํ๊ณํ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.1 ์ฌ์ฉ ์ฌ๋ฃ
-
2.2 ๋ฐฐํฉ ์ค๊ณ
-
2.3 ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.3.1 ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.3.2 ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.3.3 ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.3.4 ๋๊ฒฐ์ตํด ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
-
3. ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-LMC์ ์ญํ ํน์ฑ
-
3.1 ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
-
3.2 ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
-
3.3 ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
-
4. ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-LMC์ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ
-
4.1 ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
-
4.2 ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
-
5. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
๊ตญ๋ด์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋ก ๋ฐ ๋๋ก ์ฃผ๋ณ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ค์ฐจ๋์ ์ํ ํผ๋ก ๊ท ์ด, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฑด์กฐ์์ถ, ๋๊ฒฐ์ตํด ๋ฐ ๋น๋ฌผ ์นจํฌ, ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ต์ผ์ ์ ์ค์ ์
์ฌ์ฉ ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ดํ๊ฐ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ์ค์ ์ด๋ค(Jeong et al. 2005). ๋๋ก ์ฃผ๋ณ ์๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๋์ธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋ก ์ธก๊ตฌ๋ ๋๋ก
๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ์ ์ค์น๋์ด ์ฐจ๋์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ณดํ์๋ฅผ ๋ณดํธํ๊ณ ๋๋ก ๋
ธ๋ฉด์ ๋ฐฐ์๋ฅผ ์ด์ง์์ผ ์ฐจ๋์ ์์ ์ฃผํ์ ๋๋ ์์ค๋ก, ๋๊ฒฐ์ตํด, ์ ์ค์ ์ ์ฌ์ฉ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ
๊ท ์ด ์ฌ์ด๋ก ์ฐ์, ๊ณต๊ธฐ, ์ผํ ์ด์จ์ด ์นจํฌํ๋ ๋ฑ์ ์ธ๋ถํ๊ฒฝ ๋ฟ ์๋๋ผ ์ฐจ๋ํ์ค ๋ฑ ๋ณตํฉ์ ์์ธ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ด ์ ํ๋๋ค.
์ด๋ฌํ ๋๋ก ์ธก๊ตฌ์์๋ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ๋ก ์ธํ์ฌ 2~3๋
์ฃผ๊ธฐ์ ์ฆ์ ๋ณด์๋ณด๊ฐ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ฉฐ, ์ด์ ๋๋นํ์ฌ ์ผ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ผํ
์ค ์์ง๋ฅผ ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค
๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(Latex Modified Concrete; ์ดํ LMC)๊ฐ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฒฝํ ํ์ LMC๋ ๋ผํ
์ค ์
์์ ๋ถํฌ์์ฑ ํ๋ฆ๋ง์ ์ํด
์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํฌ์์ฑ์ ๊ฐ์์์ผ ์๋ถ ๋ฐ ์ผ๋ถ์ ์นจํฌ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ์ฌ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ณ ํจ ๋ฐ ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฆ์ง์์ผ ๊ณต์ฉ ์ฐ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ค(Ohama
1995). ๊ตญ๋ด์์๋ LMC๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋๋กํฌ์ฅ์ด ๋ค์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๋ด๊ตฌ์ฑ ๊ฐ์ ๋ฑ ๋ง์ ์ฅ์ ์ด ์์ผ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ณต๋ฒ์ ๋นํด ์ด๊ธฐ ํฌ์๋น์ฉ์ด ๋์์
๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ค(Seoul Transportation Authority 2010).
์ด์ ๋ผํ
์ค ์ด์ธ์ ๋ค๋ฅธ ์ฒจ๊ฐ๋ฌผ์ ํผ์
ํ์ฌ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ์ ์ ์งํ๋ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๊ณ ์ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ต๊ทผ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. Choi et al.(2014)์
๋ผํ
์ค์ ๊ด๋ฌผ์ง์ฒจ๊ฐ์ ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํด ์คํ์ ์ํํ์๊ณ , ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ผํ
์ค๋ฅผ 8 % ์ด์ ํผ์
ํ๊ณ ๊ด๋ฌผ์ง ์ฒจ๊ฐ์ ๋ฅผ ํผ์
ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์กด LMC์
๋๋ฑ ์ด์์ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ํ๋ณดํ๋ฉฐ ์์ถ๊ฐ๋, ํจ๊ฐ๋, ๋ถ์ฐฉ๊ฐ๋๊ฐ ๊ตญ๋ด ๊ต๋ฉดํฌ์ฅ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ฐ ์๊ตฌํ๋ ์์ค์ ๋ง์กฑํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. Park et al.(2012a)์
๋ผํ
์ค์ ๋์ผ๋ก ์ฌ์ ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํจ๊ฐ๋, ์ถฉ๊ฒฉ์ ํญ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๊ณ , ๋ผํ
์ค ํผ์
๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ผํ
์ค ํ๋ฆ์ด ํ์ฑ๋์ด ์ฌ๋ฃ ๊ฐ ๋ถ์ฐฉ๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐ๋๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ํจ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ถฉ๊ฒฉ์ ํญ์ฑ์ด ํฅ์๋จ์ ์ค์ฆํ์๋ค. Hong et al.(2006)์ ํ๋ผ์ด ์ ์ฌ๋ฅผ ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ณต๊ธฐ๋, ์์ถ๊ฐ๋,
ํฌ์์ ํญ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๊ณ , ํ๋ผ์ด ์ ์ฌ์ ํผ์
๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ํ๋ผ์ด ์ ์ฌ๋ก ์ธํ ํฌ์กธ๋ ๋ฐ์์ ์ํฅ์ผ๋ก ๊ธฐ์กด์ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ณด๋ค ๊ณต๊ธฐ๋ ๊ฐ์,
์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐํ์ ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐ ํฌ์์ ํญ์ฑ์ด ํฅ์๋จ์ ์ค์ฆํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ผํ
์ค ์ค๋๋น 30 %์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๋ก ์ธก๊ตฌ์ฉ LMC์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฌ๋ฃ์
์ญํ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์ฃผ์ ์คํ๋ณ์๋ ๋ผํ
์ค์ ์ค๋๋น์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ๋ถํผ๋น์ด๋ฉฐ, ์ฌ๋ฃ ์ญํ์ฑ๋ฅ ์คํ์ผ๋ก ์์ถ๊ฐ๋, ํจ๊ฐ๋,
๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ์ ์ํํ์๊ณ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ ์คํ์ผ๋ก ์๋ฐ์ฑ๋ฅ, ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ๊ฐ ์คํ์ KS ๊ท๊ฒฉ ๋๋ ASTM ๊ท๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ผ์ ์ํ๋์๊ณ
์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ผํ
์ค์ ๊ฐ์ฌ์ ์ ํผ์
๋ฅ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ์คํ๊ณํ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ธฐ๊ณ์ ํน์ฑ์ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์์ถ๊ฐ๋, ํจ๊ฐ๋ ์คํ, ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ์ ์ํํ์๊ณ ,
๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ์ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ, ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. 10 %, 15 % ์ค๋๋น์ ๋ผํ
์ค ํผ์
๋ฅ ๊ณผ 0.2 %์ 0.3 % ๋ถํผ๋น์
๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ํผ์
๋ฅ ์ ์ฃผ์ ๋ณ์๋ก ๊ฐ ๋ณ์๋ง๋ค 3๊ฐ ๋๋ 4๊ฐ์ ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์คํํ์๋ค. ์คํ๋ณ์๋ ์ด 3์ข
์ผ๋ก ๋ผํ
์ค 10 %์ ๋ง์ดํฌ๋ก
๊ฐ์ฌ์ 0.3 %๋ฅผ ํจ์ ํ ๋ณ์ โL10-F0.3โ, ๋ผํ
์ค 15 %์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ 0.2 %๋ฅผ ํจ์ ํ ๋ณ์ โL15- F0.2โ, ๋ผํ
์ค 15
%, ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ 0.3 %๋ฅผ ํจ์ ํ ๋ณ์ โL15-F0.3โ ์ด๋ค.
2.1 ์ฌ์ฉ ์ฌ๋ฃ
๋ณธ ์ฌ๋ฃ ์คํ์์ ๊ตต์ ๊ณจ์ฌ๋ก๋ ์ต๋์น์ 20 mm, ๋น์ค 2.65์ธ ์์์ ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ์๊ณจ์ฌ๋ก๋ ๋น์ค 2.6์ ๊ฐ๋ชจ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋์ฉ๋ ์์ฐ
์๊ณต ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ผํ
์ค, ๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ , ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํจ๊ป ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ฌ๋ฃํน์ฑ์ Table
1๊ณผ Fig. 1์ ์ ์ํ์๋ค.
Table 1 Properties of amorphous steel fibers and micro steel fibers
|
Fig. 1
Geometric characteristics of amorphous steel fibers
๋ผํ
์ค๋ก๋ ๊ณ ํ๋ถ ํจ๋ 48.5 %์ ์ ๋ฐฑ์ ์ก์ฒด๋ก ์ ์ฑ 130, pH 9.7์ธ ๋ผํ
์ค๋ก ๊ตญ๋ด ๋๋กํฌ์ฅ์ฉ ์์ฐ ์๊ณต๋๊ณ ์๋ ๊ตญ๋ด K ์ฌ์ ์คํธ๋ -๋ถํ๋์
๋ผํ
์ค ํ์
(Styrene-Butadiene Latex)์ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ์ฌ์ ๋๊ป 24 ยตm ๊ธธ์ด 15 mm, ํ์๋น 86์ธ ๋ฉ์ํ ์คํธ๋ ์ดํธ ํ์
์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ก์จ ๊ฐ ์ด์ธ์ ์ง๋ฅด์ฝ๋, ํฐํ๋, ๋์ผ,
๊ตฌ๋ฆฌ ๋ฑ์ด ํผํฉ๋ ๋ณตํฉ๊ธ์์ฌ๋ฃ์ด๋ค(Choi et al. 2015). ๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ์ผ์ ํ ํํ์ ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง ์๋ ์ฌ๋ฃ๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฐ์ฌ์ ์
๋นํด 4~5๋ฐฐ์ ์ธ์ฅ๊ฐ๋, 1,000๋ฐฐ ์ด์์ ๋ถ์ ์ ํญ์ฑ ๋ฑ์ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค.
๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ํจ๊ป ํผ์
๋๋ ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ์ฌ์ ์ง๊ฒฝ 0.2 mm, ๊ธธ์ด 13 mm ํ์๋น 65์ธ ์คํธ๋ ์ดํธ ํ์
์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ก์จ,
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋ ์ด๊ณ ์ฑ๋ฅ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋ฐ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ค(Kang and Hong 2014; Lim and Hong 2016). Park
and Kim(2015)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํฌ์
ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ์ฐ์์ ์ ์
๊ฒฝ๋ก๊ฐ ๋์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ดํ๋ฅผ ์ด์ง์ํค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด๋ฅผ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฌ์ ๊ธธ์ด 45 mm ๋์ ์ 13 mm, 15 mm์ ๋จ์ฌ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
2.2 ๋ฐฐํฉ ์ค๊ณ
๋ณธ ์คํ์ ๋ฐฐํฉ ์ค๊ณ ์ ๋์ฉ๋ ์์ฐ ๋ฐ ์๊ณต์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ฌผ-์๋ฉํธ ๋น๋ 50 % ์ดํ, ๊ตต์ ๊ณจ์ฌ ์ต๋์น์๋ 25 mm ์ดํ, ๊ณต๊ธฐ๋์ 5~7 %,
์ฌ๋ผํ๋ 150 ยฑ 10 mm์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ง์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋๋ก์ค๊ณ๊ธฐ์ค(Ministry of Land, Transport
and Maritime Affairs 2012), ๋๋ก๊ณต์ฌํ์ค์๋ฐฉ์(Ministry of Land, Infrastructure, and Transport
2015), ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์๋ฐฉ์(Ministry of Land, Infrastructure, and Transport 2016), ์๋ฉํธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๋ฐฐํฉ์ค๊ณ์ง์นจ(Ministry of Land, Transport and Maritime Affairs 2009)์์ ์ ์ํ๋ ํ์ง๊ธฐ์ค์ ์ถฉ์กฑํ๋ ๋ฐฐํฉ๊ธฐ์ค์
๋ฐ๋ผ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ๋ฅผ ํ์๋ค. ๊ณต๊ธฐ๋ ์ํ์ KS F 2421์ ๊ท์ ์ ์คํ์ฌ ์ค์ํ์๊ณ ์ฌ๋ผํ ์ํ์ KS F 2402์ ๊ท์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ์๋ค.
์คํ๋ณ์๋ณ ๋ฐฐํฉ๋น๋ Table 2์ ์ ์ํ์๋ค. ์คํ๋ณ์ L10-F0.3์ ๋ฐฐํฉ๋น๋ ๋ฌผ-์๋ฉํธ ๋น 47 %, ๊ณต๊ธฐ๋ 5.3 %, ์ฌ๋ผํ 160 mm์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ฐฐํฉ๋น๋ก ๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ๊ฐ๊ฐ 11.7 kg์ผ๋ก ์ด ๋ถํผ๋น 0.3 %, ๋ผํ
์ค 49.4 kg์ผ๋ก ์ด ์ค๋๋น
10 %๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค. ์คํ๋ณ์ L15-F0.2์ ๋ฐฐํฉ๋น๋ ๋ฌผ-์๋ฉํธ ๋น 47 %๋ก ๊ณต๊ธฐ๋ 6.0 %, ์ฌ๋ผํ 150 mm์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ฐฐํฉ๋น๋ก
๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ๊ฐ 7.8 kg์ฉ ์ด ๋ถํผ๋น 0.2 %, ๋ผํ
์ค 74.2 kg์ผ๋ก ์ค๋๋น 15 %๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค.
์คํ๋ณ์ L15-F0.3์ ๋ฌผ-์๋ฉํธ ๋น 45 %, ๊ณต๊ธฐ๋ 6.2 %, ์ฌ๋ผํ 165 mm๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ฐฐํฉ๋น๋ก ๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก
๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ๊ฐ๊ฐ 11.7 kg์ฉ ์ด ๋ถํผ๋น 0.3 %, ๋ผํ
์ค 74.2 kg์ผ๋ก ์ค๋๋น 15 %๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ ์ ์ฌ๋ผํ, ๊ณต๊ธฐ๋์ ๊ฐ๊ธ์
์ผ์น์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ฌผ, ๊ณจ์ฌ, ์๋ฉํธ์ ๋น์จ์ ๋ฐ๋ณต์คํ์ ํตํด ์กฐ์ ํ์๋ค.
Table 2 Mix propotion of test specimens
|
2.3 ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
2.3.1 ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
KS F 2403์ ๋ฐ๋ผ ์์ถ๊ฐ๋์ ํจ๊ฐ๋ ๊ณต์์ฒด๋ฅผ ์ ์ ํ, ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ์ KS F 2405์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ์๊ณ ํจ๊ฐ๋ ์คํ์ KS F 2408์
๊ท์ ์ ๋ฐ๋ผ์ ์ค์ํ์๋ค. ํจ๊ฐ๋ ์คํ์ ์ฌ๋ฃ์ ์ต๋ ํจ๊ฐ๋ ์ดํ ์๋ฅ๊ฐ๋ ๊ฐ์๊ตฌ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ํน์ฑ์ ํ์ธํ๊ณ ์ ์ต๋ํ์ค์ 30 %๊น์ง ์คํ์ฒด๋ฅผ ๊ฐ๋ ฅํ์๋ค.
์์ถ๊ฐ๋ ์คํ์ ํ์ค์ ์ด๋ก ์ํ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ๋ ฅ์๋๋ 262.6 kN/min์ด๊ณ ํจ๊ฐ๋ ์คํ์ ๋ณ์์ ์ด๋ก ์ํ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ๋ ฅ์๋๋ 0.05 mm/min์ด๋ค.
์ด๋ KS ๊ท๊ฒฉ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฐ๋ ฅ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ๋ค.
2.3.2 ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ์ ASTM C 1581-04(2004)์ ๋ฐ๋ผ ์ํ๋์๋ค. Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๊ฑฐํธ์ง์ฉ ์ธ๋ถ๋ง, ๊ฐ์ฌ ๋ด๋ถ๋ง, ๋ฐ๋ฅํ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋
๋งํ ์ง๊ทธ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ , ์ง๊ทธ ๋ด๋ถ๋ง ์์ชฝ์ 2๊ฐ์ ์คํธ๋ ์ธ๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๋์นญ์ด ๋๋๋ก ๋ถ์ฐฉํ์๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ฐ ํ์ค๋ ๋ด๋ถ๋ง๊ณผ ์ธ๋ถ๋ง ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ฌ๋ฉด์ ์คํ๋ฅ๋ฅผ
๋ํฌํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ํํ๋ ์ ์๋๋ก ํ ํ, ํ์ค ๋ฐ ์์ ์ ๋ฌผ์ด ์์ด๋๊ฐ์ง ์๋๋ก ์ธ๋ถ๋ง์ ๋ฐ๊นฅ๋ฉด๊ณผ ๋ด๋ถ๋ง์ ์์ชฝ๋ฉด ๋ฐ์ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์ค๋ง์ ํ์๋ค. ๋งํ
์ง๊ทธ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ 100ํ ๋ค์ง์ ํ์ฌ ํ์คํ๊ณ ๋ง์ ๊ณ ์ ํ๊ณ ์๋ ๋ณผํธ๋ฅผ ํผ ๋ค ์คํธ๋ ์ธ ๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๊ฑฐ์ ์ฐ๊ฒฐ์ํค๊ณ ์ธ๊ธฐ์ ๋
ธ์ถ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
์๋ฉด์ ๋น๋๋ฉด์ผ๋ก ๋ฎ์ด ํ๋ฉด๊ฑด์กฐ๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ก ํ์๋ค. ์จยท์ต๋์ค์์ 48์๊ฐ ์์ ํ ์ธ๋ถ๋ง์ ์ ๊ฑฐํ๊ณ ์์ฃผ๋ฐฉํฅ๋ง์ ๊ฑด์กฐ์์ถ ์ํ์ ํ๊ธฐ ์ํด
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ง ์๋ฉด์ ์ค๋ฆฌ์ฝ์ผ๋ก ๋ง๊ฐ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ์๋ค.
Fig. 2
Setup for shrinkage test
์คํ๊ธฐ๊ฐ ๋ด์ ์จ๋๋ 11 ยฑ 2 ยฐC, ์ต๋๋ 55 ยฑ 10 %๋ฅผ ์ ์งํ์์ผ๋ฉฐ ์ธ๋ถ๋ง ํํ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก 15๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ณํ๋ฅ ์ธก์ ์ ์์ํ์๋ค.
์คํ์ฒด์ ํ๋ฉด๊ด์ฐฐ์์ ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ ์ดํ๋ถํฐ ํ๋ฃจ 1๋ฒ ๊ท ์ด ์ธก์ ์ฅ์น(FASTFCV-50)๋ก ๊ท ์ด์ ์ธก์ ํ์๋ค. ๊ดํต๊ท ์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์, ์๋ ๋ ๊ณณ์
์ธก์ ํ์ฌ ํ๊ท ์ ๊ท ์ดํญ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๊ณ ๋ฏธ์ธ๊ท ์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ท ์ด์์๋ถ๋ถ์ ๊ท ์ดํญ์ผ๋ก ์ธก์ ํ์๋ค.
2.3.3 ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ์ KS F 2609์ ๋ฐ๋ผ์ ์ํํ์๊ณ ์คํ์
์
์ Fig. 3์ ์ ์ํ์๋ค. ์คํ์ฒด๋ KS F 2609์ ๋ฐ๋ผ์ 50 mm ร 100
mm ร 30 mm(๊ฐ๋ก ร ์ธ๋ก ร ๋์ด)์ ํฌ๊ธฐ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์คํ์ฒด๋ฅผ ์จ๋ 20 ยฑ 2 ยฐC, ์๋์ต๋ 65 ยฑ 5 %์์ ํญ๋์ด ๋ ๋๊น์ง
๊ฑด์กฐ์ํจ ํ, ์คํ์ฒด ์ธก๋ฉด์ ์ํญ์๋ก ๋ฐฉ์์ฒ๋ฆฌํ์ฌ ์ฝ 20 ยฐC์ ๋ฌผ์ 5 mm์ ๊น์ด๋ก ๋ด๊ทธ๊ณ 10๋ถ, 30๋ถ, 1์๊ฐ, 6์๊ฐ, 24์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก
์คํ์ฒด์ ์ง๋์ ์ธก์ ํ์๋ค.
Fig. 3
Setup for water-tightness test
์คํ์ฒด์ ๋ฌผ ํก์๊ณ์ ๋ KS F 2609์ ์ ์๋ ๋ค์์ ์ (1)์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค.
(1)
์ฌ๊ธฐ์ ์ ๋ฉด์ ๋น ๋ฌผ ํก์๋(kg/m2), ๋ ๋ฌผ ํก์ ๊ณ์(kg/m2h0.5), ๋ ์๊ฐ(h)์ด๋ค.
2.3.4 ๋๊ฒฐ์ตํด ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ
๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ์ KS F 2456์ ์์ค ๊ธ์ ๋๊ฒฐ ์ตํด ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ(A Type)์ ๋ฐ๋ผ์ ๊ณต์ธ์ํ๊ธฐ๊ด์์ ์ํํ์๋ค. ๊ฐ ๋๊ฒฐ์ตํด ์ฌ์ดํด์
์คํ์ฒด ์ค์ฌ์ ์จ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋๊ฒฐ ์ โ18 ยฐC, ์ตํด ์ 4 ยฐC๋ก ์์น์ํค๋ ๊ณผ์ ์ด๋ฉฐ, ์์์๊ฐ์ 4์๊ฐ์ด๋ค. ๊ฐ ์คํ์ฒด๋ 300์ฌ์ดํด์ ๋ฐ๋ณต
ํ ์คํ์ ์ข
๋ฃํ์๋ค. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก KS F 2456์ ์ ์๋ ์๋์ ์์ ๋ฐ๋ผ ์๋ ๋ ํ์ฑ๊ณ์ ๋ฅผ ์ฐ์ ํ์๋ค.
(2)
์ฌ๊ธฐ์. ๋ ๋ฒ์งธ ๋๊ฒฐ์ตํด ์ฌ์ดํด ํ์ ์๋ ๋ ํ์ฑ ๊ณ์(%), ๋ 0๋ฒ์งธ ๋๊ฒฐ์ตํด ์ฌ์ดํด์์์ ๋ณํ ์ง๋์ 1์ฐจ ๊ณต๋ช
์ง๋์(Hz), ๋ ๋ฒ์งธ ๋๊ฒฐ์ตํด ์ฌ์ดํด ํ์ ๋ณํ ์ง๋์ 1์ฐจ ๊ณต๋ช
์ง๋์(Hz)์ด๋ค.
3. ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-LMC์ ์ญํ ํน์ฑ
3.1 ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
์์ถ๊ฐ๋ ์คํ์ ์ฌ๋ น์ผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐํ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ์ฌ 4์ผ, 7์ผ, 14์ผ, 28์ผ ์ด 4๋ฒ์ ๊ฑธ์ณ ์ํ๋์๊ณ , ๋งค ์คํ๋ง๋ค 3๊ฐ์ ๊ณต์์ฒด๋ฅผ
์คํํ์ฌ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
๋ฐฐํฉ์ค๊ณ ์ L10-F0.3๊ณผ L15-F0.3์ ์ฌ๋ น 28์ผ ๋ชฉํ์์ถ๊ฐ๋๋ 21 MPa, L15-F0.2๋ 18 MPa์ด๊ณ , ์ฌ๋ น 28์ผ์ ์์ถ๊ฐ๋
์คํ ๊ฒฐ๊ณผ L10-F0.3์ 22.64 MPa, L15-F0.2๋ 17.65 MPa, L15-F0.3์ 22.98 MPa์ด๋ค. ์คํ๋ณ์์ ์ฌ๋ น๋ณ ์คํ์ฒด์
์์ถ๊ฐ๋ ์ต๋๊ฐ, ์ต์๊ฐ, ํ๊ท ๊ฐ ๊ฐ๋๋ฐํ์ถ์ด๋ฅผ Fig. 4์ ์ ์ํ์๋ค. Fig. 5์์ L10-F0.3๋ ์ฌ๋ น 7์ผ์ ์ฌ๋ น 28์ผ ๊ฐ๋ ๋๋น 76
%์ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฐํ๋๊ณ L15-F0.3์ ์ฌ๋ น 7์ผ์ 73 %, L15-F0.3์ ์ฌ๋ น 7์ผ์ 91 %์ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฐํ๋๋ค. Kim et al.(2001)์
๋ผํ
์ค 15 % ํผ์
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์ฌ๋ น 7์ผ์ 77 %์ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฐํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ํ๊ณ ์๋ค. Kim et al.(2001)์ ๋ผํ
์ค 15 % ํผ์
์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ ๊ฒฝ์ฐ, L15-F0.2๋ ์ฌ๋ น 7์ผ์์์ ๊ฐ๋๋ฐํ ์ ๋๊ฐ 73 %, L10-F0.3์ 76 %๋ก ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ
L15-F0.3์ 91 %๋ก ๊ฐ๋๋ฐํ ์ ๋๊ฐ ๋น ๋ฅธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ์ผ์ ๋ ์ด์ ํจ์
์ด ๋๋ฉด ์กฐ๊ธฐ๊ฐ๋ ๋ฐํ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ Choi
et al.(2015)์์๋ ๋ณด๊ณ ๋ ๋ฐ ์๋ค.
Fig. 4
Compression strengths by age
Fig. 5
Normalized compression strength at 7
th day
3.2 ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
ํจ๊ฐ๋ ์คํ์ฒด๋ ๊ฐ ์คํ๋ณ์ ๋ง๋ค 3๊ฐ์ฉ ์ ์ ๋ฐ ๊ฐ๋ ฅ ํ์์ผ๋ฉฐ, L10-F0.3, L15-F0.2, L15-F0.3์ ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค ๋ํ์ ์ธ
์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ Fig. 6์ ์ ์๋์ด์๋ค. L10-F0.3, L15- F0.2, L15-F0.3์ ํจ๊ฐ๋๋ ๊ฐ๊ฐ 3.18 MPa, 4.13 MPa,
3.18 MPa์ด๋ฏ๋ก L15-F0.3์ด ์ฝ 30 % ๋ ํฌ๋ค.
Fig. 6
Flexural behavior of variables
L10-F0.3, L15-F0.2, L15-F0.3์ ์ต๋๊ฐ๋ ์งํ ์๋ฅ๊ฐ๋๋ฅผ Fig. 7์ ์ ์ํ์๋ค. ๊ฐ ์คํ์ฒด์์ ์ต๋๊ฐ๋ ์งํ๋ถํฐ ์ฒ์ง์ด 2
mm๊น์ง์ ํ๊ท ์๋ฅ๊ฐ๋๋ L10-F0.3์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต๋๊ฐ๋ ๋๋น 50.6 %, L15-F0.2์ ๊ฒฝ์ฐ 51.7 %, L15-F0.3์ ๊ฒฝ์ฐ 52.0
%๋ก ํฐ ์ฐจ์ด๋ ์์ผ๋ ์ผ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋น ๋งค์ฐ ์ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ ํ๊ดด ์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ๋ฝํ๋ฉด์ ์๋์ง๋ฅผ ์์ฐํ๋ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค(Ku
et al. 2014). Choi(2010)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฌ์ฉ๋ ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ดํ ๊ฐ๋ณ ์ฌ์ ๊ฐ ๋ฝํ๋ฉด์ ์๋์ง๋ฅผ ์์ฐํ๋ ๋ฐ๋ฉด,
๋น์ ์ง ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ ๊ฐ๋ณ ์ฌ์ ๊ฐ ๋ถ์ฐฉ๋ ฅ์ด ์ฐ์ํ์ฌ ์ต๋๊ฐ๋ ์ดํ ์ฌ์ ๊ฐ ํ๋จ๋๋ฏ๋ก ์ผ๋ฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ์๋ฅ๊ฐ๋ ๋ฐํ์ ํฐ ์ํฅ์
๋ผ์น ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค. ๋ํ ์๋์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํผ์
ํ์์์๋ ์ํ๋ฐ์ ์ ํ์ฑ๋ ๋ผํ
์ค ํ๋ฆ๋ง์ด ๊ณจ์ฌ์ ์๋ฉํธ ํ์ด์คํธ๋ฅผ ๊ฒฐ์ํ์ฌ ์ฒ์ด์์ญ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ฌํ๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ์ฝ 50 %์ ์๋ฅ๊ฐ๋๊ฐ ํ๋ณด๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 7
Residual strengths of variables
์คํ๋ณ์๋ณ ์์ถ๊ฐ๋๊ฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํจ ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ์์ผ๋ก ๊ตฌํ ํจ๊ฐ๋์ ์คํ ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ฐ๊ฐ ๋น๊ตํ์๋ค. Fig. 8์ ๋ณด๋ฉด, L10-F0.3์ ๊ฒฝ์ฐ 3๊ฐ์ ์คํ์ฒด ํ๊ท ์ 3.37 MPa์ด๊ณ ๊ณ์ฐ๊ฐ๋ 2.85 MPa ๋๋น ์ฝ 18 % ์ฆ๊ฐํ์๋ค. L15-F0.2์ ๊ฒฝ์ฐ ํจ๊ฐ๋ ์คํ๊ฐ ์ 3๊ฐ์ ์คํ์ฒด ํ๊ท ๊ฐ์ด 2.95 MPa์ด๊ณ ๊ณ์ฐ๊ฐ๋ 2.52 MPa ๋๋น ์ฝ 17 % ์ฆ๊ฐํ์๋ค. L15-F0.3์ ๊ฒฝ์ฐ 3๊ฐ์ ์คํ์ฒด ํ๊ท ์ 3.86 MPa์ด๊ณ ๊ณ์ฐ๊ฐ๋ 2.87 MPa ๋๋น ์ฝ 34 % ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ํผ์
๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํจ๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ๋์ผํ ์์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์ ๋ผํ
์ค์ ํผ์
๋ฅ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํจ๊ฐ๋ ์ฆ์งํจ๊ณผ๋ ๋ฏธ๋ฏธํ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ์ฌ๋ฃ ๋ด๋ถ์์ ์ธ์ฅ๋ ฅ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ฌํ๊ณ
์ธ๋ฐ ์ ์๊ธฐ๋ ๋ง์ฐฐ๋ ฅ์ผ๋ก ๋ฐ์๋๋ ์๋์ง๊ฐ ํจ๊ฐ๋ ์ฆ์ง์ ์ํฅ์ ์ฃผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค.
Fig. 8
Comparison between flexural strengths
3.3 ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ์ L15-F0.3์ ๋ํด ์คํ์ฒด 3๊ฐ๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ์ํํ์๊ณ ์ฌ๋ น 38์ผ์ ์คํ์ ์ข
๋ฃํ์๋ค. 1๋ฒ ์คํ์ฒด๋ 2๊ฐ์ ๊ดํต๊ท ์ด์ด ๊ด์ธก๋์๊ณ
2๋ฒ ์คํ์ฒด์์๋ 2๊ฐ์ ์๋ถ๊ท ์ด๊ณผ 1๊ฐ์ ๊ดํต๊ท ์ด, 3๋ฒ ์คํ์ฒด์์๋ 2๊ฐ์ ์๋ถ๊ท ์ด์ด ๊ด์ธก๋์๋ค. 1๋ฒ ์คํ์ฒด๋ ์ฌ๋ น 18์ผ์ ์ก์์ผ๋ก ๊ท ์ด์ด
๊ด์ธก๋์๊ณ , 2๋ฒ๊ณผ 3๋ฒ ์คํ์ฒด๋ 1๋ฒ ์คํ์ฒด ๋ณด๋ค ํ๋ฃจ ๋ฆ์ 19์ผ์ ๊ท ์ด์ด ๊ด์ธก๋์๋ค. 2๋ฒ ์คํ์ฒด์์๋ ์ด 3๊ฐ์ ๊ท ์ด์ด ๊ด์ธก๋์๋๋ฐ ๊ทธ ์ค
์ผ์ชฝ ํ๋ถ์ ๊ท ์ด์ ์ฌ๋ น 21์ผ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ํ์๋ค. Fig. 9์ ์คํ์ฒด๋ณ ๊ท ์ด๋ฐ์ ์์น์ ๊ฐ ๊ท ์ด์ ์ต๋ ๊ท ์ดํญ ๋ฐ ๊ท ์ด์ฌ์ง์ ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 9
Crack development in ring test specimens
Fig. 10์๋ L15-F0.3์ ๊ท ์ดํญ์ด ์ ์๋์ด ์๋ค. ์ก์์ผ๋ก ๊ท ์ด์ด ๊ด์ธก๋๊ธฐ ์์ํ ์ฌ๋ น 18์ผ๋ถํฐ ๊ท ์ดํญ ์ธก์ ์ ์์ํ์๋ค. ํ๊ท ์ต๋
๊ท ์ดํญ์ ์ฌ๋ น 38์ผ์ 0.19 mm์ด๊ณ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ดํญ์ ๊ท ์ดํญ ์ธก์ ์์ ์ดํ ๋ฏธ์ธํ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ท ์ดํญ์
๋ํ ๊ธฐ์ค์ธ ACI 224R-01(2001)๋ก ๋ช
์ํ๊ณ ์๋ ์ต๋๊ฐ ๋์ ํ๊ฒฝ์ ๋
ธ์ถ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฉ๊ท ์ดํญ ๊ธฐ์ค์ธ 0.3 mm๋ฅผ ๋ง์กฑํ๊ณ , ์ ๋นํํ์ ,
์ผ, ์๊ธ๋ฌผ, ๋ฐ๋ท๋ฌผ์ ๋
ธ์ถ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ฉ๊ท ์ดํญ์ธ 0.18 mm๋ฅผ ์ฝ๊ฐ ์ด๊ณผํ๋ค.
Fig. 10
Crack width of L15-F0.3
Choi et al.(2015)์ ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋น์ ์ง ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.4 % ๋ถํผ๋น๋ก ํผ์
ํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ต๋ ๊ท ์ดํญ์
0.14 mm์ด๋ค. ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ข
๋ฅ์ ํฌ์
๋์ด ์์ดํ๋ฏ๋ก ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ L15-F0.3๊ณผ ๋น๊ตํ์ ๋ ๊ท ์ด์ ์ด์ฑ๋ฅ์ด ์ ์ฌํ๋ค๊ณ
๋ถ์๋๋ค.
๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ๋ณํ๋ฅ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ธก์ ํ ๊ท ์ด๋ฐ์์์ ์ Fig. 11์ ์ ์ํ์๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฑด์กฐ์์ถ์ ์ํด ๊ฐ์ฌ์ ์์ถ๋ณํ๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค๊ฐ ๊ท ์ด๋ฐ์์ผ๋ก
์ธํ์ฌ ๋ณํ๋ฅ ์ด ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ์ํ๋ ์์ ์ ๊ท ์ด๋ฐ์์์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ์๋ค(Shah and Weiss 2006). L15-F0.3์ ์ธก์ ์์ ํ 10์ผ์งธ์
๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ ์ด๋ ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ก์์ผ๋ก ํ์ธํ ์์ ๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค. ๊ท ์ด๋ฐ์ ์ดํ ์ฌ๋ น 10~12์ผ ๊ฐ ๋น๊ต์ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ๋ฅ ์ ๋ณํ๊ฐ
์์๊ณ ์ฌ๋ น 25์ผ ์ดํ๋ถํฐ๋ ํฐ ํญ์ผ๋ก ๋ณํ๋ฅ ์ด ๊ฐ์ํ์๋ค.
Fig. 11
Strain profile of L15-F0.3
4. ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-LMC์ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ
4.1 ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ์ฒด๋ ๋ณ์๋ณ๋ก 4๊ฐ์ฉ ์ ์ํ์๋ค. Table 3์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, L15-F0.2์ ํ๊ท ๋ฌผ ํก์๊ณ์ ๋ 0.165 kg/m2h0.5์ด๊ณ , L15-F0.3์ ํ๊ท ๋ฌผ ํก์๊ณ์ ๋ 0.133 kg/m2h0.5์ด๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ์ KS F 4042 ๋ฑ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฑด์ถ์ฌ๋ฃ์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ๊ธฐ์ค์ธ 0.5 kg/m2h0.5๊ณผ ๋น๊ตํ ๋, ๊ฐ๋ฐ๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
LMC์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋งค์ฐ ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค(Lee et al. 2002).
Table 3 Water-tightness obtained from test results
|
์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฌ๋ฃ์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ผํ
์ค์ ํจ์ ๋์ ํฌ๊ฒ ์์กดํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ผํ
์ค ํผ์
์ผ๋ก ์ธํ ๋ฏธ์ธ๊ณต๊ทน์ ์ถฉ์งํจ๊ณผ์ ๋๋ถ์ด ์ฌ๋ฃํ๋ฉด์
๋ผํ
์ค ํ๋ฆ๋ง์ด ํ์ฑ๋์ด ์๋ฐ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค(Kim et al. 2001; Joo et al. 2009).
4.2 ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์คํ์ L15-F0.3์ ๋ํด ๋๊ฒฐ์ตํด ๋ฐ๋ณต์ฃผ๊ธฐ 300๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด๊น์ง ๋ฐ๋ณต ์ํํ์๋ค. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ์๋ ๋ ํ์ฑ๊ณ์ ๋ ํ๊ท 87.4 %๋ก ๋ด๊ตฌ์ฑ ์ ํ๋ ๋ฐ๊ฒฌ๋์ง ์์๋ค. ๋ณดํต ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์๋ ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ผ์ ์์ค์ ๊ณต๊ธฐ๋ ํ๋ณด๋ฅผ ๋ชฉํ๋ก AE์
๋ฑ์ ์ฒจ๊ฐํ์ง๋ง ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌํ ํผํ์ ์ ํฌ์
์์ด๋ ๊ณต๊ธฐ๋์ ํ๋ณด๊ฐ ์์ํ๋ฉฐ ๋ผํ
์ค์ ํ๋ฆ๋ง ํจ๊ณผ๋ก ์ธํด ํฌ์์ ํญ์ฑ์ด ํฅ์๋์ด
๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ์ด ๊ฐ์ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค(Kim et al. 2001).
๋ณธ ์คํ์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์๋ ๊ธฐ์กด ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด๋ค ๋ผํ
์ค ํผ์
๋์ด ์ ๋ฐ ์ดํ๋ก ๊ฐ์ํ๋ฉฐ
๋ฐ๋ฉด ์๋์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ํผ์
ํ๋ค. ๋์ฉ๋ ์์ฐ ์ ๋ผํ
์ค์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๊ณ ๊ฐ์ด๋ฉฐ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๋ผํ
์ค ๋ณด๋ค ์ ๋ ดํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ณธ
์คํ์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ๊ธฐ์กด์ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด๋ค ๊ฒฝ์ ์ฑ์ด ๊ฐ์ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค.
์ถํ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์ ๋ผํ
์ค์ ํจ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ฌ๋ฃ์ฑ๋ฅ, ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ํํ์ ํน์ฑ์ด ์ฌ๋ฃ์ฑ๋ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ ๋ฑ์ ๊ดํ
๊ท๋ช
์ด ์ํ๋ ํ์๊ฐ ์๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ญํ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๋ด๊ตฌ์ฑ๋ฅ์ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ผํ
์ค์ ์ค๋๋น์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ์ ๋ถํผ๋น๋ฅผ ์ฃผ์
๋ณ์๋ก ํ์ฌ ์์ถ๊ฐ๋, ํจ๊ฐ๋, ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ, ์๋ฐ์ฑ๋ฅ, ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1) ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ผํ
์ค 15 %์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.3 % ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋ น 7์ผ ๊ฐ๋๋ ์ฌ๋ น 28์ผ ๋๋น 91
%๋ก ์กฐ๊ธฐ๊ฐ๋ ๋ฐํ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋งค์ฐ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
2) ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํจ๊ฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์๋ฅ๊ฐ๋๋ ์ต๋๊ฐ๋์ 50 %์ด๋ค. ํจ ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ๊ณ์ฐ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ๋ฉด, ๋ผํ
์ค 15
%์ ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฃฐ 0.3 % ํผ์
ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 34 % ๋ ํฐ ํจ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ณด์๋ค.
3) ๊ตฌ์๊ฑด์กฐ์์ถ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.3 % ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์ต๋๊ท ์ดํญ 0.19 mm์ผ๋ก ๊ท ์ด์ ์ด์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ํ๋ฌ๋ค.
4) ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.2 % ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ๊ท ๋ฌผ ํก์๊ณ์
๋ 0.165 kg/m2h0.5์ด๊ณ , ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.2 % ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ๊ท ๋ฌผ ํก์๊ณ์ ๋ 0.133 kg/m2h0.5๋ก ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
-๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์๋ฐ์ฑ๋ฅ์ ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค.
5) ๋ง์ดํฌ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ 0.3 % ํผ์
ํ ๋ผํ
์ค ๊ฐ์ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ๋๊ฒฐ์ตํด ๋ฐ๋ณต์ฃผ๊ธฐ 300๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด๊น์ง ์๋ ๋ ํ์ฑ๊ณ์๊ฐ 87.4 %๋ก ๋๊ฒฐ์ตํด์ ํญ์ฑ์ด
์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.