๋ฌธ์ ํธ
(Jeong-Ho Moon)
1iD
์ค์ํ
(Young-Hun Oh)
2โ iD
์ด๊ฐ์ฒ
( Gang-Chul Lee)
3
์ด์ฐฝํ
(Chang-Hyun Lee)
4
๋ฐํ์
( Hyun-Suk Park)
5
-
ํ๋จ๋ํ๊ต ๊ฑด์ถ๊ณตํ ๋ช
์๊ต์
(Professor Emeritus, Architectural Engineering, Hannam University, Daejeon 34430, Rep.
of Korea)
-
๊ฑด์๋ํ๊ต ์๋ฃ๊ณต๊ฐ๋์์ธํ๊ณผ ๊ต์
(Professor, Department of Medical Space Design, Konyang University, Daejeon 35365,
Rep. of Korea)
-
(์ฃผ)์ํ๊ตฌ์กฐ์์ง๋์ด๋ง ๋ํ
(President, Onetop Engineering Co., Seoul 05556, Rep. of Korea)
-
(์ฃผ)ํํ ๊ฑด์ค๋ถ๋ฌธ ๋ถ์ฅ
(General Manager, Hanwha Corporation E&C Div., Seoul 04541, Rep. of Korea)
-
(์ฃผ)์ผ์ผC&S PC๊ธฐ์ ์์
ํ ๋ถ์ฅ
(General Manager, PC Technical Sales Team, Samil C&S, Seoul 04539, Rep. of Korea)
Copyright ยฉ Korea Concrete Institute(KCI)
ํค์๋
ํ๋ฆฌ์บ์คํธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ, ๊ดํญ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ, ํ๋ฌ์กด, ๊ฑด์์ ํฉ, ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ ๊ดํต
Key words
precast concrete, wide beam-column, pannel zone, dry connection, bottom rebar penetration
1. ์ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ๊ฐ ํ๋ฆฌ์บ์คํธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ณต๋ฒ(์ดํ PC ๊ณต๋ฒ)์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก๋
PC ์์ด๋๋ณด(๊ดํญ๋ณด)๋ฅผ ๊ฑด์ ์ ํฉ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ๊ณต๋ฒ์ด๋ค. ์ผ๋ฐฉํฅ PC ๊ตฌ์กฐ์์ ์์ด๋๋ณด๋ ์ฌ๊ธฐ์ ์นํ์ง๋ ์ฌ๋๋ธ์ ๊ฒฝ๊ฐ์ ์ค์ผ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
๋ฐ๋ฅํ ๊ตฌ์กฐ์์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ค(Lee et al. 2020; Oh et al. 2022). ํญ์ด ๋์ ์์ด๋๋ณด๋ ์ค๋์ด ์ปค์ง ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๊ณต ํํ๋ก ์ ์ํ์ฌ ๋ฌด๊ฒ๋ฅผ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ์ง๋ง, ๊ณต์ฅ ์ ์์์์ ์์ฐ์ฑ๊ณผ ๊ฒฝ์ ์ฑ ๊ด์ ์์
์ด๋ ค์์ด ์์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์์ด๋๋ณด๋ Fig. 1(a)์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๊ณต์ฅ์์ Uํ์ PC ๋ณด๋ฅผ ๋ง๋ค๊ณ ์กฐ๋ฆฝ๋จ๊ณ์์ ์๋ถ์ ์์ ์ค๊ณต ์ฌ๋๋ธ๋ฅผ ๋ฎ์ด์ ์ค๊ณต์ด ํ์ฑ๋๋๋ก ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ด๋ ์ค๊ณต
์ฌ๋๋ธ๋ ๊ตฌ์กฐ์ ์ญํ ์ด ์๋ ๋จ์ง ์ค๊ณต ํ์ฑ์ ์ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก๋ง ์ฌ์ฉ๋๋ค.
PC ๊ตฌ์กฐ์์ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ์ด ์ฐ๊ฒฐ๋๋ ํ๋ฌ์กด์ ์๊ณต๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ์ต์๊ณต๋ฒ(Fig. 1(a))๊ณผ ๊ฑด์๊ณต๋ฒ(Fig. 1(b))์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ์ต์๊ณต๋ฒ์ ํ์ฅํ์ค ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํํ์ค์ ์ํด์ ํ๋ฌ์กด์ ํ์ฑํ๋ฏ๋ก ์ ํฉ๋ถ ์ผ์ฒด์ฑ ๋ฐ ์๊ณต์ค์ฐจ ํก์ ์ธก๋ฉด์์ ์ ๋ฆฌํ ๋ฐ๋ฉด์
์ ํฉ๋ถ๊ฐ ์์ฑ๋ ํ ํ์๊ณต์ (์๋ถ์ธต ๊ณจ์กฐ ์กฐ๋ฆฝ)์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค(Jang et al. 2021; Lim et al. 2022; Oh et al. 2022). ๊ฑด์๊ณต๋ฒ์ ํ๋ฌ์กด ์ ์ฒด ํน์ ์ผ๋ถ๋ฅผ PC ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ผ์ฒด๋ก ์ ์ํ๊ณ , ์คํ๋ผ์ด์ค ์ฌ๋ฆฌ๋ธ ํน์ ์ปคํ๋ฌ ๋ฑ์ ์ฐ๊ฒฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ด์ฉํด์ PC ๋ณด๋ฅผ ์ ํฉํ๋ ๊ณต๋ฒ์ด๋ค(Lee et al. 2014; Lim and Hong 2015; Kim et al. 2023). ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ๋ฅํ(๋ง์นจ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ) ํ์ค ์ด์ ์๋ ์๋ถ์ธต ๊ธฐ๋ฅ ์ค์น๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ์ฌ์ ๊ณต๊ธฐ๋จ์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํด์ง๋ค.
Fig. 1Precast concrete connection types
๊ฑด์๊ณต๋ฒ์์๋ PCํ ๋์ด ์๋ ํ๋ฌ์กด์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ดํตํด์ผ ํ๋ ๋ณด ์ฒ ๊ทผ์ด ๊ฐ์ญ๋ฐ๊ฒ ๋๋ฏ๋ก, PC ๊ตฌ์กฐ์์์ ์ผ์ฒด์ฑ๊ณผ ๋๋ฑ์ฑ์ ํ๋ณด๊ฐ ์ค์ํ
๋ฌธ์ ๋ก ๋๋๋๋ค(Lee and Kim 2023). PC ๊ตฌ์กฐ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KCI 2016a)์์๋ ๋ถ์ฌ-๋ถ์ฌ ์ฌ์ด์ ์ ํฉ์์ ๋ถ์ฐ์์ฑ์ด ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ก ํ๋ ์ผ์ฒด์ฑ์ ์๊ตฌํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ด์ง์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KCI 2023)์์๋ ํ์ฅํ์ค๊ณต๋ฒ ๋๋น ๋๋ฑ์ฑ์ ํ๋ณดํ๋๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ฑด์์ ํฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ณต๋ฒ์ผ๋ก ์์ฑํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ผ์ฒด์ฑ๊ณผ ๋๋ฑ์ฑ์ ํจ๊ป ๋ฌ์ฑํ ์ ์๋
๊ณต๋ฒ์ด ๋๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํด์ง๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฑด์์ ํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ ์์ด๋๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ๊ตฌ์กฐ์์ ์ผ์ฒด์ฑ ๋ฐ ๋๋ฑ์ฑ์ ๋ฌ์ฑํ ์ ์๋ ๊ณต๋ฒ(์ดํ WBS ๊ณต๋ฒ์ผ๋ก ๋ช
๋ช
ํจ, Wide Beam System)์
์ ์ํ๊ณ , ์คํ ๋ฐ ํด์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ WBS ๊ณต๋ฒ์ ๋ํ 2์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ก์ 1์ฐจ ์ฐ๊ตฌ(KCI 2021)๋ ํ๋ฌ์กด ์ต์๊ณต๋ฒ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ์๋ค. 1์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 2๊ฐ์ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๊ธฐ๋ฅ ๊ดํต๋น(1/3๋ฐ 2/3)๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์
1์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ WBS-I, 2์ฐจ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ WBS- II๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ์ฆ 2์ฐจ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฑด์๊ณต๋ฒ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ฉด์ ์ผ์ฒด์ฑ๊ณผ ๋๋ฑ์ฑ์ ํ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ WBS-II
๊ณต๋ฒ์ ๊ตฌํํ๊ณ ์คํ์ ํตํด์ ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
2. ๊ฑด์ ํ๋ฌ์กด์ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐฉ๋ฒ
์คํ์ฒด๋ ์คํ ์ฌ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค์ ์ค์ผ์ผ ๋๋น 1/2๋ก ์ถ์ํ์ฌ ๊ณํํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ๋จผ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KCI 2016b, 2016c, 2017; ACI 2019)์ ๋ฐ๋ผ ์ค์ ์ค์ผ์ผ์ WBS-II์ ๋ํ ์ค๊ณ๋ฅผ ์ค์ํ ํ, ๋ณด ๋ฐ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ ์ถ์๋ ์ค์ผ์ผ์ ์ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ ๋ถ์ฌ ๋ฐ ์ ํฉ๋ถ์์ ์ค์ ์ค์ผ์ผ๊ณผ
๋๋ฑํ ํจ ๊ฐ๋๋น(๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ๊ฐ๋๋น)๋ฅผ ์ ์งํ ์ ์๋๋ก ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ข
๋ฅ๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค(Table 1 ์ฐธ์กฐ).
Table 1 Dimensions of the scaled specimens (unit: mm)
|
Girder
|
Column
|
Top width
|
Bot. width
|
Height*
|
Rebar
|
Width
|
Height
|
Rebar
|
Full scale
|
2,200
|
1,200
|
1,075
|
D25
|
700
|
900
|
D25
|
Scale-down
|
1,100
|
700
|
523
|
D16
|
500
|
600
|
D16
|
*including slab and topping concrete
์คํ๋ณ์๋ ํ๋ฌ์กด ํ์, ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ๋ฐฐ๊ทผ ๋ฐฉ๋ฒ, ๋ ์ฒ ๊ทผ ์ ๋ฑ์ผ๋ก ํ์๋ค. ํ๋ฌ์กด ํ์์ ์ ์ฒด ๊ฑด์(Fig. 2(a))๊ณผ ๋ถ๋ถ ๊ฑด์(Fig. 2(b))์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ์ฆ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด๊ณผ ๋์ผํ ํฌ๊ธฐ์ ํ๋ฌ์กด์ ๊ฐ์ง๋ ์คํ์ฒด(์ ์ฒด ๊ฑด์)์ ๋ณด ์ฒ ๊ทผ์ด ํ๋ฌ์กด์ ๊ดํตํ ์ ์๋๋ก ํ๋ฌ์กด ์ผ๋ถ๋ง PCํํ
์คํ์ฒด(๋ถ๋ถ ๊ฑด์)๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ผ์ฒด์ฑ ์ ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ์ ์ฒด ๊ฑด์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฒด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ํ๋ฌ์กด ๋ฐ๊นฅ์ผ๋ก ๋ฐฐ๊ทผํ์ฌ์ผ ํ์ง๋ง,
๋ถ๋ถ ๊ฑด์์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ฌ์กด ์ค์์ ๋น๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๊ดํตํ๊ฒ ํ ์ ์๋ค.
๋ํ ๋ถ๋ถ ๊ฑด์์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ฌ์กด ์ค์์ ๋น๊ณต๊ฐ์ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐฐ๊ทผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ์๊ณต์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ฒ ๊ทผ ๋ฐฐ์น ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณ์๋ก ์ ํํ์๋ค. ์๋์ ์ผ๋ก
๋ฎ์ ๊ฐ๋์ ์ฒ ๊ทผ($f_{y}$=500 MPa)์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ(Fig. 2(c)) ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ์๋ ๋ง์์ง์ง๋ง, ์งง์ ์์์ ์ฐฉ๊ธธ์ด๋ก ์ธํ์ฌ ๋ฐ๋ํธ ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ์๋ก ๊ฒน์ณ์ง์ง ์๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ์๋ฅผ ๊ฐ๋ฅํ ํ ์ค์ด๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ณ ๊ฐ๋
์ฒ ๊ทผ($f_{y}$=600 MPa)์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ(Fig. 2(d))๋ ์์ ์ ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฝ์ฐ ์์์ ์ฐฉ๊ธธ์ด๊ฐ ๊ธธ์ด์ ธ์ ๊ธฐ๋ฅ ์ค์ ๋ถ๊ทผ์์ ๋ฐ๋ํธ ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ๊ฒน์ณ์ง๊ฒ ๋๋ค. ์ด์ ํจ๊ป ํ๋ฌ์กด์์์ ์ผ์ฒด์ฑ ๋ฌ์ฑ์ ์ํฅ์
์ค ์ ์๋ ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์๋ ์คํ๋ณ์๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์ด์๊ณผ ๊ฐ์ ๋ณ์ ๋ถ์์ ํตํ์ฌ ์ด 5๊ฐ์ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๊ณํํ์๋ค.
WBS-II ์คํ์ฒด์ ๋ํ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ๋ ํฌ๊ฒ ์ธ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ฒซ์งธ๋ ๋ณ์๋ณ๋ก ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ ์๋ ์คํ์ฒด๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ ๋น๊ต, ๋์งธ๋ ๋น์ ํํด์
๊ฒฐ๊ณผ ๋๋น ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ๊ฐ, ์
์งธ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ๋ํ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ์ด๋ค. ๊ฑฐ๋ ๋น๊ต์์๋ ๊ฐ ์คํ์ฒด์ ์ ํฉ๋ถ ํน์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑฐ๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋น๊ตํ๊ณ ์ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋น์ ํํด์์์๋ ํด์๊ฒฐ๊ณผ๋ผ๋ ๋์ผํ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์๋์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ค์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋์ผํ๊ฒ ์ ์๋ ์คํ์ฒด๋ผ ํ ์ง๋ผ๋ ๋์ผํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฏ๋ก, ๋น์ ํํด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฐ๊ด์ ํ๊ฐ์ ๋์์ด ๋ ์ ์๋ค. ๋์ผ๋ก WBS-II ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ ์๊ตฌํ๋ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ์
๋ง์กฑํ๋์ง ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ WBS-II๋ฅผ ํตํด์ ๋ฌ์ฑํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ด์ง์ค๊ณ ๋ฑ๊ธ์ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ๊ณจ์กฐ๋ก ํ์๋ค. ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ๋ฌ์ฑ๋์ ๋ํ ํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋
ACI์ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ(ACI 2005, 2013, 2016; ASCE/SEI 2016)์ผ๋ก ์ ์๋ ์ฑ๋ฅํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ด ์์ผ๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ์ฌ ๋ช
์๋ ๊ท์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์๋ ํ์ฌ ๋ด์ง์ค๊ณ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์ค(์)(KCI
2023)์ ์ ์ ํ๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์)์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
3. ์คํ๊ณํ
์ด 5๊ฐ์ ์คํ์ฒด์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ์ฃผ์ ๋ณ์๋ Table 2์ ๋ํ๋๋ค. Aํ(WBS-II-1)์ Fig. 2(a)์ ๊ฐ์ด ํ๋ฌ์กด ์ ์ฒด๊ฐ PC๋ก ๋ง๋ค์ด์ง๋ ์ ์ฒด ๊ฑด์ ์คํ์ฒด์ด๋ฉฐ, Bํ(WBS-II-2์ WBS-II-3)๊ณผ Cํ(WBS-II-4์ WBS-II-5)์
Fig. 2(b)์ ๊ฐ์ด ํ๋ฌ์กด ์ผ๋ถ๊ฐ PC๋ก ๋ง๋ค์ด์ง๋ ๋ถ๋ถ ๊ฑด์ ์คํ์ฒด์ด๋ค. ์ด์ค์์ Bํ์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋๊ฐ 500 MPa, Cํ์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋๊ฐ
600 MPa์ด๋ค.
Table 2 Specimens
Panel zone
|
Type
|
Name
|
Girder
|
Column
|
Top rebar
|
Bot. rebar
|
Development length
|
Rebar
|
Tie
|
Full dry
|
A
|
WBS-II-1
|
20-SHD16
(8-12)
|
8-SDH16
(4-0-4)
|
280 mm
|
10-SHD25
(4-2-4)
|
HD10@75
|
Partial dry
|
B
|
WBS-II-2
|
20-SHD16
(4-16)
|
8-SDH16
(2-4-2)
|
280 mm
|
18-SHD25
(8-2-8)
|
HD10@75
|
WBS-II-3
|
20-SHD16
(4-16)
|
8-SDH16
(2-4-2)
|
280 mm
|
18-SHD25 (8-2-8)
|
HD10@150
|
C
|
WBS-II-4
|
20-SHD16
(4-16)
|
6-UHD16
(2-2-2)
|
330 mm
(overlap)
|
18-SHD25
(8-2-8)
|
HD10@75
|
WBS-II-5
|
20-SHD16
(4-16)
|
6-UHD16
(2-2-2)
|
330 mm
(overlap)
|
18-SHD25
(8-2-8)
|
HD10@150
|
Fig. 3Cross-sections of the specimens
์ ์ฒด ๊ฑด์์ด๋ ๋ถ๋ถ ๊ฑด์ ๋ชจ๋ ํ๋ฌ์กด์์ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ฌ์ด์ ์ผ์ฒด์ฑ์ ํ๋ณดํ๋ ๋ฌธ์ ์ ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ญํ ์ด ์ค์ํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ์ด๋ค์ ์คํ์ฐ๊ตฌ์ ๋ณ์๋ก ๋ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
๊ทธ ๋ฐฐ๊ทผ ๊ฐ๊ฒฉ์ 75 mm์ 150 mm์ด๋ค. ๋ํ ์คํ์ฒด์์ ์ฒ ๊ทผ๊ณผ PC ๋ฉด์ด ๋ง๋๋ ๋ถ์์๋ ์ ๋จํค(Fig. 2(c) ๋ฐ (d) ์ฐธ์กฐ)๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ์์ธ๋ฌ ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ ์ค ์ผ๋ถ๋ ํ๋ฌ์กด์ ๊ดํตํ ์ ์์ง๋ง ๊ดํต๋น 0.4๋ฅผ ์ ์งํ๊ธฐ ์ํด์ ์ผ๋ถ ์ฒ ๊ทผ์ ์ปคํ๋ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ
๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฏธ๋ฆฌ ์ค์น๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ฐ๊ฒฐํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๊ดํต๋น 0.4๋ WBS-I์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ฒฐ์ ๋ ๊ฐ์ด๋ค. ๋ํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ณด์ ๊ธฐ๋ฅ ์ฌ์ด์
์ ํฉ๋ถ์์ ์ผ์ฒด์ฑ ๋ฐ ๋๋ฑ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ๋ฅ-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ๋ ์ผ์ฒด๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ๋ฅ-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ฐฉ์์ด ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํฅ์ ์ฃผ์ง ์๋๋ก
ํ๊ธฐ ์ํจ์ด์๋ค.
Fig. 3 ๋ฐ Fig. 4๋ ๋จ๋ฉด ํ์๊ณผ ์คํ์ฒด ํ์์ ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. Table 2์์ ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ ํ์์์ โ8-12โ์ ๊ฐ์ ํํ์ ์ปคํ๋ฌ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋๋ ์ฒ ๊ทผ(PC ํ๋ฌ์กด ๊ดํต) 8๊ฐ์ ๋๋จธ์ง ์ฒ ๊ทผ(PC ํ๋ฌ์กด์ ์ฐํํ๊ฑฐ๋ PC
ํ๋ฌ์กด ์ค์์ ๋น ๊ณต๊ฐ์ ์ง๋๋ ์ฒ ๊ทผ) 12๊ฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ข์ธก-์ค์-์ฐ์ธก์ผ๋ก ๋๋์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ด์ผ ํ๋ฏ๋ก, โ2-4-2โ์ ๊ฐ์
๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ํ๋๋ค. ๊ธฐ๋ฅ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐฐ๊ทผ์ Fig. 3(b) ๋๋ (c)์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ๋ถ๋ถ ๊ฑด์ ์คํ์ฒด์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ฌ์กด PC ๋ถ๋ถ์๋ ๋ณต๋ฐฐ๊ทผ์ด ๋๋๋ก ์ฒ ๊ทผ์ ์ถ๊ฐํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๊ณผ ์คํ์ฒด ๋ชจ๋ ์ฝ๋ณด-๊ฐ๊ธฐ๋ฅ์ผ๋ก
์ค๊ณ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ๋ฌ์กด์์ ๊ธฐ๋ฅ ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ์ธํ ์ํฅ์ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํ์๋ค. Fig. 5๋ ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ ํ์์ ๋ณด์ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 6์ ์คํ์ ์ํ ์คํ์ฒด ํ์ ๋ฐ ์น์๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
Fig. 4Elevations of specimens
Fig. 5Shapes of wide girder
Fig. 6Shape of dimensions of the specimen
Fig. 7Nonlinear analysis method
์คํ๊ณํ์์๋ ๋ถ์ฌ์ ๋จ๋ฉด๊ณผ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋น์ ํํด์์ ์ํํ์ฌ ์ ํฉ๋ถ ๊ฐ๋๋ฅผ ์์ธกํ์๋ค. ๋น์ ํ ํด์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ Fig. 7๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ท ์ด๋ชจ๋ฉํธ(P1)์ ๊ณต์นญ๋ชจ๋ฉํธ(P2)๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์๋ค. Fig. 8(a)๋ ํก๋ ฅ์ด ๊ฐํด์ง ๋ ์ ํฉ๋ถ์ ๋ณด ๋ฐ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์์ ๋ฐ์ํ๋ ๋ชจ๋ฉํธ-ํ์ ๊ฐ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๋ณด์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ํ ๋ฐฐ๊ทผ์ด ๋ฌ๋ผ์
๋ค๋ฅธ ๊ฐ์ ๊ณต์นญ๊ฐ๋๊ฐ ์ป์ด์ก๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ๋ฅ์์๋ ํฐ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ์ง ์์์ ๊ฐ๊ธฐ๋ฅ-์ฝ๋ณด๋ก ์ค๊ณ๋์์๋ ์ ์ ์๋ค. Fig. 8(b)๋ ํก๋ ฅ-๋ณ์๋น์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๊ณํ๋ ์คํ์ฒด๋ ๊ท ์ด ๋ฐ์-์ ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต-๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต์ ์์๋ก ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ธก๋์๋ค. ์ฆ ๋ณ์๋น
0.2 % ๋ด์ธ์์ ํจ๊ท ์ด, 0.5 % ์ ๋์์ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต, ๋ณ์๋น 1.25 % ์ ๋์์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต์ด ๋ฐ์ํ๋๋ก ๊ณํ๋์์์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
๋ํ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ํ๊ณ๋ณ์๋น 2.0 %์ ๋๋ฌํ๊ธฐ ์ ์ ๋ณด ๋จ๋ถ์์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ์ ์ํ ํญ๋ณต์ด ๋ฐ์ํ ํ ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ์ค๊ณ๋์์์
ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ์ด๋ฌํ ์๋น ํด์์ ํตํ์ฌ ์ถ์ ์ค์ผ์ผ ์คํ์ฒด๊ฐ ์ค์ ์ค์ผ์ผ ๊ตฌ์กฐ์ ํ๊ฐ์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ถ์์ ์ํ์ฌ ์คํ์ฒด์์์ ๊ฑฐ๋์ Fig. 8(b)์ ๊ฐ์ 3๊ฐ์ ๋จ๊ณ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ๋จ๊ณ I์ ๊ท ์ด ๋ฐ์, ๋จ๊ณ II๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต, ๋จ๊ณ III์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต ๋ฑ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค.
4. ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋ ฅ์กฐ๊ฑด๊ณผ LVDT ์ค์น ์์น๋ Fig. 9์ ๊ฐ๋ค. ๊ฐ๋ ฅ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์)(KCI 2023)์ ๊ท์ ์ ๋ง๊ฒ ๋ณ์์ ์ด ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋์ผ ๋ณ์์์ 2ํ ๋ฐ๋ณตํ์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ํ๊ณ๋ณ์๋น
2.0 %๋ฅผ ๋์ด 4.0 %๊น์ง ๊ฐ๋ ฅํ์๋ค. ์ด๋ ํก๋ณ์๋ ํ์ ๋จ์ LVDT 2, 9, 10 ๋ณ์๋ฅผ ์ฐจ๊ฐํ LVDT 1์ ๋ณ์๊ฐ ๋ชฉํ ๋ณ์๊ฐ ๋๋๋ก
๊ฐ๋ ฅํ์๋ค. ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ ์ธก์ ์ ์ํ ๋ณํ๋ฅ ๊ฒ์ด์ง ์์น๋ Fig. 10์ ๋ํ๋๋ค.
Fig. 9Load conditions and LVDT locations
Fig. 10Location of strain gages
Table 3 Material test results (unit: MPa)
Specimen
|
$f_{ck}$(col.)
|
$f_{ck}$(girder)
|
$f_{ck}$(CIP)
|
SHD16
|
UHD16
|
SHD25
|
Design strength
|
40
|
40
|
24
|
500
|
600
|
500
|
WBS- II-1,2,3
|
45.7
|
41.3
|
37.0
|
532.1
|
669.7
|
548.7
|
WBS- II-4,5
|
45.5
|
40.0
|
21.5
|
532.1
|
669.7
|
548.7
|
์คํ์ฒด ์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฒ ๊ทผ ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ ์ฌ๋ฃ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 3์ ๋ํ๋๋ค. PC ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋๋ 40 MPa, ํ์ฅํ์ค ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ 24 MPa๋ก ๊ณํํ์๋ค. ์ฌ๋ฃ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ PC ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฒฝ์ฐ 45.6
MPa์ 40.7 MPa๋ก ์ค๊ณ๊ฐ๋์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ WBS-II-1, 2, 3์์ 37.0 MPa, WBS-II-4, 5์์๋
21.5 MPa์ ๊ฐ๋๊ฐ ์ป์ด์ก๋ค. PC ์คํ์ฒด๋ ์ฒ ์ ๋ชจ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ PC ๋ถ์ฌ์ ์์ฐ ์ค์ผ์ค์ ๋ฐ๋ผ ๋จ๊ณ๋ณ๋ก ์ ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋
WBS-II-4 ๋ฐ 5๋ฅผ ๋จผ์ ์ ์ํ๊ณ , ํ์์ผ๋ก WBS-II-1, 2, 3 ๋ถ์ฌ๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ณผ์ ์์ WBS-II-4 ๋ฐ 5์ ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
๋ํ ์ด๊ธฐ๊ฐ๋ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ค์ ๋ฎ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ WBS-II-1, 2, 3๋ ๋ณด๋ค ๋์ ๊ฐ๋์ ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์์ง๋ง ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก๋ ๋ค์
๋์ ๊ฐ์ด ์ป์ด์ก๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ณต์นญ๊ฐ๋, ๋น์ ํํด์, ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ ๋ฑ์์ ์ฌ๋ฃ์ ์ค๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ์๋ ์ค์ ์ํ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค.
5. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 11์ ๋ํ๋ธ ์ฌ์ง์ A, B, Cํ ์คํ์ฒด์ ๋ํ ๋ณ์๋น 2 %์์์ ๊ท ์ด ์์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋์ฒด๋ก ๊ท ์ด์ ๋น์ทํ ์์์ ๋ณด์ด๊ณ ์์ง๋ง, A์
Cํ์ ๋นํด Bํ ์คํ์ฒด์์ ๊ท ์ด์ด ๋์ฑ๋ ๋ถ์ฐ๋์ด ๋ํ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค.
์คํ์ฒด๋ค์ ํ์ค-๋ณ์ ๊ด๊ณ ์ญ์ A์ Cํ์ด ์ ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ, Bํ๊ณผ๋ ๋ค์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ Fig. 12์๋ Bํ๊ณผ Cํ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ์คํ์ฒด๋ค์์์ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ(์์ ์ ์ง๋๋ ์ ์ ์ผ๋ก ํ์)์ ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ์ผ๋ฉฐ, 2.0~3.5 %์ ๋ณ์๋น๊น์ง ๋ด๋ ฅ์ ํ
์์ด ์์ ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์๋ค. ๊ทธ ํ ์๋งํ๊ฒ ๋ด๋ ฅ์ด ๊ฐ์ํ๋ฉด์ ๋ณ์๋น 4.0 % ์ด์์ ๋ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ๋ถ๊ทผ์ ๊ฐ์ฑ(์์ ๋ถ๊ทผ์์์
๊ฐ์ฑ ๊ฒฝํฅ์ ์์์ผ๋ก ํ์) ์ฆ ํ์นญํจ๊ณผ ์ธก๋ฉด์์๋ Bํ ์คํ์ฒด๊ฐ ๋ค์ ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์๋ ๋น์ ํํด์(Fig. 8)์์ ์ป์ด์ง ๋จ๊ณ I(๊ท ์ด๋ฐ์, ์ํ ๋งํฌ), ๋จ๊ณ II(์ ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต, ์ผ๊ฐํ ๋งํฌ), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋จ๊ณ III(๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต, ์ฌ๊ฐํ ๋งํฌ)์ ๊ฐ๋
ํจ๊ป ๋ํ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด Bํ์ด ๊ฐ์ฑ๋ณํ ๋ฐ ๋ด๋ ฅ ์ธก๋ฉด์์ ๋ค์ ์ฐ์ํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ํนํ Bํ์ ๋ณ์๋น 1.2 % ๊ทผ์ฒ์์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ
ํญ๋ณต๊ฐ๋์ ๋๋ฌํ ๋ฐ๋ฉด์, Cํ์ ๋ณ์๋น 2.0 % ๊ทผ์ฒ์์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต๊ฐ๋์ ๋๋ฌํ์์์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 12Load-displacement relation
Fig. 13Strain of top rebars
๊ฐ ์คํ์ฒด์์ ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๋ํ ํ์ค-๋ณํ๋ฅ ๊ด๊ณ๋ Fig. 13์ ๋ํ๋๋ค. ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ ์ Bํ์์ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ Cํ(Aํ๋ ์ ์ฌ)์์๋ ๋ณํ๋ฅ ์ด ์๊ฒ ๋ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ฒด๋ก ํญ๋ณต์ ๊ทผ์ ํ๋
๋ณํ์ด ๋ ์ด์ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ ์์๋ค.
Fig. 14์๋ ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์์์ ํ์ค-๋ณํ๋ฅ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์๋ Bํ(Fig. 14(a))์์๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ ์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์ง ์์์ง๋ง Aํ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์์ ์ฒ ๊ทผ ํญ๋ณต์ด ๋ฐ์ํ์ง ์์๊ณ , Cํ(Fig. 14(b))์์๋ ๋ช๋ช ์ฒ ๊ทผ์ด ํญ๋ณต์ ์ ์ฝ๊ฐ ์ํํ๋ ๋ณํ์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ Bํ์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ $f_{y}$๋ 532 MPa์ด๋ฏ๋ก 2,660 ยตฮต์์ ํญ๋ณตํ๋ฉฐ,
Cํ์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ $f_{y}$๋ 670 MPa์ด๋ฏ๋ก 3,350 ยตฮต์์ ํญ๋ณตํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ ์ ์๋ค(์์์ผ๋ก ํ์).
Fig. 14Strain of bottom rebars
6. ๊ฑฐ๋ ๋น๊ต
์คํ์ฒด๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ ์ฐจ์ด๋ ํฌ๋ฝ๊ณก์ ๊ณผ ๋น์ ํํด์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ๋ฑ ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ํ๋๋ค. Fig. 15์๋ ๊ฐ๋๋น-๋ณ์๋น๋ก ๋ํ๋ธ ํฌ๋ฝ๊ณก์ ์ ๋น๊ต๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ฐ๋๋น๋ ์คํํ์ค์ ์์๊ฐ๋๋ก ๋๋์ด์ค ๊ฐ์ด๋ฉฐ, ์์๊ฐ๋๋ 3์ฅ์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฐ์ ํ์๋ค(Fig. 8 ์ฐธ์กฐ).
Fig. 15Comparison of skeleton curves
๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ๊ฒฉ(75 mm์ 150 mm)์ผ๋ก ์ธํ ์ฐจ์ด๋ ๋ํ๋์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ WBS-II-2์ 3 ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ WBS-II-4์ 5์ ๋ํ ๊ฐ๋ณ์ ๋น๊ต๋
๋ํ๋ด์ง ์์๋ค. ๋น๊ต ๊ฒฐ๊ณผ Bํ์ด ๋ค์ ๋์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, Aํ๊ณผ Cํ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์์์ ์ ์ ์๋ค. Aํ๊ณผ Cํ์ Fig. 8์์ ๊ตฌ๋ถํ ๋จ๊ณ II~III ์ฌ์ด์์ ๊ฐ์ฑ์ด ๋ค์ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ํ ํญ๋ณต์ ๊ณผ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ํ ํญ๋ณต์ ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋์ ํด๋นํ๋ค.
๋ํ ๋จ๊ณ III ์ฆ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต ํ ์ต๋๊ฐ๋ ๊ตฌ์ญ์์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
Fig. 16์์๋ ๊ฐ ์คํ์ฒด์ ๊ฑฐ๋์ ๋น์ ํํด์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋น์ ํํด์์์๋ ์ฌ๋ฃ์ ์ค์ ๊ฐ๋ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฐ์ Table 4์ ๊ฐ๋ค. ์ด๋ $\alpha_{1}$์ ๊ณํ ๋จ๊ณ์์์ ๊ฐ์ด 0.3์ ์ฌ์ฉํ์์ผ๋ $\alpha_{2}$๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๊ฒฝํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํ์ฌ 0.005๋ฅผ
์ฌ์ฉํ์๋ค.
Fig. 16์ ๋ํ๋ธ ์คํ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ๋น์ ํํด์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ต ๊ฒฐ๊ณผ ์ญ์ ํฌ๋ฝ๊ณก์ ์ ๋น๊ต์ ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์์์ ์ ์ ์๋ค. Bํ์ ๋น์ ํํด์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋งค์ฐ
์ ์ฌํ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์์ผ๋, Aํ๊ณผ Cํ์ ๋จ๊ณ II~III์ ๊ตฌ๊ฐ์์ ๋น์ ํํด์์ ๋นํด ๋ฎ์ ๊ฐ์ฑ์ ๋ณด์๋ค. ์ฆ Cํ์ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ํญ๋ณต ํ๋ถํฐ Bํ ๋๋น
๋ ๋ฎ์ ๊ฐ์ฑ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์ง๋ ์์์ง๋ง Aํ์ ๊ฑฐ๋ ์ญ์ Cํ๊ณผ ๋งค์ฐ ์ ์ฌํ์๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์๋์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ฐ ์ด๋ ฅ์์์ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ ๋๋น ํ ์ ๊ฐ์ฑ๋น๋ฅผ Fig. 17์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํ ์ ๊ฐ์ฑ์ ์์ ๊ณผ ํฌ๋ฝ๊ณก์ ์์์ ๊ฐ ๊ฐ๋์ ์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ์ง์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์๋ Bํ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ฆ ๋จ๊ณ II~III์ ๊ตฌ๊ฐ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ค์ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ดํ์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ ์ ์ค์ด๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค.
Fig. 16Nonlinear analysis results
Fig. 17Secant stiffness ratio
Table 4 Modeling data (unit: kNm)
Type
|
Col. moment
|
Girder monent (+)
|
Girder moment (-)
|
P1
|
P2
|
P1
|
P2
|
P1
|
P2
|
A
|
189.7
|
710.8
|
199.6
|
360.7
|
195.0
|
859.9
|
B
|
1,281.6
|
C
|
363.1
|
7. ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ
์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ์ ํญ ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์)์์์ ์๊ตฌ์กฐ๊ฑด์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1) ์คํ์ฒด์ ์ต๋๊ฐ๋๋ ์ฌ๋ฃ์ ์ํ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ฐ์ ํ ๊ณต์นญ๊ฐ๋ ์ด์(๊ฐ๋์กฐ๊ฑด)
2) ํ๊ณ๋ณ์๋น์ 2๋ฒ์งธ ๋ฐ๋ณตํ์ค์ ๋ฐ์ ๋ ๋ณด์ ๋ด๋ ฅ์ ์ต๋ํ์ค์ 80 % ์ด์(์ฐ์ฑ์กฐ๊ฑด)
3) ํ๊ณ๋ณ์๋น์ 2๋ฒ์งธ ๋ฐ๋ณตํ์ค์ ๋ฐ์ ๋ ์์ ๋ถ๊ทผ์์์ ๊ฐ์ฑ๋น๋ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ์ 0.05๋ฐฐ ์ด์(ํ์นญ์กฐ๊ฑด)
4) ํ๊ณ๋ณ์๋น์ 2๋ฒ์งธ ๋ฐ๋ณตํ์ค์ ๋ฐ์ ๋ ์๋์๋์ง์์ฐ์จ์ 1/8 ์ด์(์๋์ง์กฐ๊ฑด)
์ฌ๊ธฐ์ ํ๊ณ๋ณ์๋น๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์์ 2.0 %, ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์์ 3.5 %์ด๋ค.
Fig. 18Strength ratio, retained strength
Fig. 18์๋ ํ์ค๋น-๋ณ์๋น ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ผ๋ก, ํ์ค๋น๋ ๊ณต์นญ๊ฐ๋ ๋๋น ์คํ๊ฐ๋์ ๋น์จ์ด๋ค. ์ด๋ ๊ณต์นญ๊ฐ๋๋ ์ฌ๋ฃ์ ์ค๊ณ๊ฐ๋๊ฐ ์๋ ์ค์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด์
์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ์ ํ์๋ค. Fig. 18์ ์ธ๋ก์ถ์ ๊ณต์นญ๊ฐ๋ ๋๋น ์คํ๊ฐ๋ ๋น์จ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ์ด ๊ฐ์ด 1.0๋ณด๋ค ํฐ ๊ฒฝ์ฐ ์๊ธฐ 1)ํญ์ ๋ง์กฑํ๋ ๊ฒ์ด ๋๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋
1)ํญ์์ ์๊ตฌํ๋ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํ๊ณ๋ณ์๋น 2.0 %๋ฅผ ๋์ด 3.5 %๊น์ง ์ถฉ๋ถํ ๊ฐ๋๊ฑฐ๋(๊ฐ๋์กฐ๊ฑด)์ ๋ณด์์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ํ 2)ํญ์ ๋ง์กฑํ๋์ง๋ฅผ
๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ทธ๋ฆผ์ ์คํ์์์ ์ต๋๊ฐ๋ ๋๋น 80 %์ ํด๋นํ๋ ๊ฐ์ ์ ์ ์ผ๋ก ํ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ํ๊ณ๋ณ์๋น 2.0
%๋ฅผ ๋์ด 3.5 %๊น์ง ์ถฉ๋ถํ ์ฐ์ฑ๊ฑฐ๋(์ฐ์ฑ์กฐ๊ฑด)์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 19๋ ์์ ๋ถ๊ทผ ๊ฐ์ฑ(ํ์นญ์กฐ๊ฑด)๊ณผ ์๋์ง์์ฐ ์ ๋(์๋์ง์กฐ๊ฑด)๋ฅผ ํ๊ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์์ ๋ถ๊ทผ ๊ฐ์ฑ์ ํ๊ณ๋ณ์๋น์ -1/7~+1/7 ์ฌ์ด์์์
๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ์ถ์ถํ์ฌ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ(Fig. 12์ ๋ํ๋ธ ๊ฐ)์ ๋ํ ๋น์จ๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ 5 % ๊ฐ์ฑ์ ํด๋นํ๋ ์ ์ ์ ์ ์ผ๋ก ํ์ํ์ฌ ๊ฐ์์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๋์ง์์ฐ์จ์
์ ์ ์ผ๋ก ํ์ํ ๋ถ๋ถ์ ๋ฉด์ (์ด์์ ์๋์ง์์ฐ)์ผ๋ก ํ๊ณ๋ณ์๋น์์ ์ด๋ ฅ๊ณก์ ์ ๋ฉด์ (์์์ผ๋ก ํ์)์ ๋๋ ๊ฐ(energy dissipation area
ratio)์ผ๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค.
Fig. 19Energy dissipation, stiffness at near zero
์ด์๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก 3)ํญ์ ํ์นญ์กฐ๊ฑด๊ณผ 4)ํญ์ ์๋์ง์กฐ๊ฑด์ ํ๊ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Fig. 20๊ณผ Fig. 21์ ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋๋ค. Fig. 20์ ์ ์ ์๋ฏ์ด WBS-II-1, 4, 5๋ ํ๊ณ๊ฐ์ธ 0.05์ ๊ฑฐ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. WBS-II-5์ ๊ฐ์ ์์์ ์๋ 3๋ฒ์งธ ์๋ฆฌ์
์ซ์๋ฅผ ๋ฐ์ฌ๋ฆผํ ๊ฐ์ด 0.05 ์์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ํ Fig. 21์ ๋ณ์๋น 1.5 %๋ถํฐ 4.0 %๊น์ง์ ๊ตฌ๊ฐ์์ ์๋์ง์์ฐ์จ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ 4)ํญ์ ์๋์ง์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ๋
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์ด์๊ณผ ๊ฐ์ ๋ถ์์ ํตํด์ WBS-II ์คํ์ฒด๋ค์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์์ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ์๊ตฌ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์์๋ค.
Fig. 20Stiffness at near zero
Fig. 21Energy dissipation
8. ๊ฑด์ ํ๋ฌ์กด์ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ
์ด 5๊ฐ์ ์คํ์ฒด๋ ๋ชจ๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ ์๊ตฌํ๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ์๊ตฌ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ์๋ค. ๋ค๋ง ์คํ์ฒด ๋ณ์๋ก ์ ํํ ํญ๋ชฉ์ ๋ฐ๋ผ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ์์ ์ฝ๊ฐ์
์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์ธก๋ฉด์์ ์คํ ๋ฐ ๋ถ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋ํ๋ ์ฐจ์ด๋ ๊ท ์ด์์(Fig. 11), ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ ๋ถํฌ(Fig. 14), ๋จ๊ณ II~III ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋(Fig. 15์ Fig. 16)์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํด ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ฐ๋ณ ์คํ์ฒด ํน์ ์ฃผ์ ๋ณ์๋ณ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1) Aํ์ ๋ณด ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ด ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ดํตํ์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์ฒด์ฑ ๋ถ์กฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ์ด ๋ฎ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
2) Bํ์ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค. ํนํ ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์์ ํฐ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ฐ์ฑ์ ๊ฑฐ๋์ ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ถ์ฐฉ์ฑ๋ฅ์ด ์ข์๋ค๊ณ
ํ๋จํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌํ ์ด์ ๋ก ์ธํ์ฌ ๋จ๊ณ II~III ๊ตฌ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋์์๋ ์ฐ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
3) Cํ์ ๋ฎ์ ๊ฐ๋์ ๋ง์นจ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์์์๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ ์๊ตฌํ๋ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ์ ๋ง์กฑํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ค๋ง ๋ณด ์๋ถ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์์
์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ์ด Bํ์ ๋นํด์ ์๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฎ์ ๊ฐ๋๊ฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ผ์๋ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ด ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ดํตํ๋๋ก
ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์ฒด์ฑ ํ๋ณด์๋ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4) ์คํ์ฒด๋ค ์ฌ์ด์์์ ๊ฑฐ๋ ์ฐจ์ด๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฑฐ๋์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ฆ ๋จ๊ณ II~III์์ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ์ฒ ๊ทผ์ด ์์ ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์
๋ณด์ธ Bํ์ด Aํ์ด๋ Cํ์ ๋นํด์ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
5) ๋ถ๋ถ ๊ฑด์ ์คํ์ฒด์์ ์คํ๋ณ์๋ก ์ ํํ ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ๊ฒฉ(75 mm์ 150 mm)์ผ๋ก ์ธํ ์ฐจ์ด๋ ๊ฑฐ์ ๋ํ๋์ง ์์๋ค. ์ฆ ์ผ์ ๋์ ๋ ์ฒ ๊ทผ ์ฌ๊ธฐ์๋
๊ฐ๊ฒฉ 150 mm๊ฐ ํ๋ณด๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ๋ฏธํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์์๋ค.
6) ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ ํญ๋ณต๊ฐ๋๋ฅผ 500 MPa(WBS-II-2, 3)๊ณผ 600 MPa (WBS-II-4, 5)๋ก ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ ์ํ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋น๊ตํด ๋ณด์์ ๋ ํญ๋ณต๊ฐ๋
500 MPa๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ ฅ๊ฑฐ๋๊ณผ ๊ฐ์ฑ ๋ฑ์์ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค. ๋ค๋ง ๋ง์นจ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฌ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋จ์ ์ ํ๊ฐ๋ ์ด๋ ต์ง๋ง
์ข์ ๊ณต๊ฐ์์ ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ์ด์์ ํฐ ๋ถ์ฐฉ์๋ ฅ์ด ์์ฉํ ์ ์๋ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฒ ๊ทผ๋ณด๋ค๋ ๋ฎ์ ๊ฐ๋์ ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ถํด ๋ณผ ์ ์์๋ค.
9. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ WBS-II์์์ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์คํ ๋ฐ ๋น์ ํ ํด์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ๋ฆฌํ ์ ์์๋ค.
1) ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ์์ธ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์์ด๋๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์)์์ ์๊ตฌํ๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ๋ํ ์๊ตฌ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑํ๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
2) ์คํ ๋ฐ ๋น์ ํ ํด์์ ํตํ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ Bํ์ด Aํ๊ณผ Cํ์ ๋นํด์ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
3) Bํ๊ณผ Aํ์ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด์ ํ๋ฌ์กด์์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๊ธฐ๋ฅ ๊ดํต ์ฌ๋ถ๋ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ ์ผ์ฒด์ฑ ๊ฑฐ๋์ ์ํ ์ค์ํ ์ธ์๊ฐ ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ
์ ์์๋ค.
4) Bํ๊ณผ Cํ์ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด์ ํ๋ถ์ฒ ๊ทผ์ ๋ถ์ฐฉ์ฑ๋ฅ์ ์ ํฉ๋ถ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ์ ์๋นํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์์๋ค.
5) ํ๋ฌ์กด์์ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ฌ์ด์ ์ผ์ฒด์ฑ์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์ฒด์ฑ์ ์ฆ์ง์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ ์ฒ ๊ทผ์ 150 mm ์ด๋ด์ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐฐ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค.