์ด์ ์ค
(Jung-Yoon Lee)
1โ iD
-
์ฑ๊ท ๊ด๋ํ๊ต ๊ฑด์คํ๊ฒฝ๊ณตํ๋ถ ๊ต์
(Professor, School of Civil, Architectural Engineering and Landscape Architecture,
Sungkyunkwan University,)
Copyright ยฉ Korea Concrete Institute(KCI)
ํค์๋
๊น์๋ณด, ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ, ์ ๋จ๊ฐ๋, ์คํธ๋ฟ-ํ์ด ๋ชจ๋ธ, ์ํฅ ์์
Key words
deep beams, maximum strength limit, shear strength, strut and tie model, influence
factors
1. ์ ๋ก
์ฒ ๊ทผ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์๋ ํจ์ด๋ก ์ ํ๋ฉด์ ์ง ๊ฐ์ ์ด ์ ์ฉ๋๋ ๋ถ์ฌ ์์ญ(B์์ญ)๊ณผ ํ์ค์ด ๋ถ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๊ฑฐ๋, ๋ถ์ฌ์ ํํ๊ฐ ๋ถ์ฐ์์ ์ด์ด์ ํ๋ฉด์ ์ง์
๊ฐ์ ์ด ์ ์ฉ๋์ง ์๋ ์๋ ฅ๊ต๋์์ญ(D์์ญ)์ด ํผ์ฌํ๋ค. ๊น์๋ณด๋ ๋ํ์ ์ธ D์์ญ ๋ถ์ฌ์ด๋ฉฐ B์์ญ ์ค๊ณ๋ฒ์ ๊น์๋ณด์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ถ์ฌ์ ๋ด๋ ฅ์ ์ ํํ๊ฒ
์์ธกํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ KDS 14 20 00 ๊ตฌ์กฐ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์ดํ KDS 14 ๊ธฐ์ค)์ ์ค๊ณ์์๋ ๊น์๋ณด๋ฅผ ๋ณด์ ์๊ฒฝ๊ฐ($l_{n}$)๊ณผ
๋จ๋ฉด์ ๋์ด($h$) ๋๋ ์ง์ ํ์ค๊ณผ ๋ฐ์นจ๋๊น์ง์ ๊ฑฐ๋ฆฌ($a$)์ ๋น์จ์ ์ํ์ฌ ๊ท์ ํ์ฌ B์์ญ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์ค๊ณ๋ฒ์ ์ ์ฉํ๋ค. ์ฆ, $l_{n}/ h\le
4$ ๋๋ $a / h\le 2$์ธ ๋ณด๋ฅผ ๊น์๋ณด๋ก ๊ฐ์ฃผํ๊ณ , ๋น์ ํํด์์ด๋ ํํ์กฐ๊ฑด์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์คํธ๋ฟ-ํ์ด ๋ชจ๋ธ(Strut and Tie Model,
์ดํ STM)์ ์ํด ์ค๊ณํ๋๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค.
KDS 14 ๊ธฐ์ค์ ๊น์๋ณด ์ค๊ณ์ ๋ํ ๋ณ์ฒ ๊ณผ์ ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด 2003๋
์ฝํฌ๋ฆฌํธํํ ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค(KCI ๊ธฐ์ค)์๋ ACI 318-99(1999) ๊ธฐ์ค๊ณผ
๋์ผํ๊ฒ Paiva and Siess (1965), Crist (1966)์ ์คํ์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์ค๊ณ์์ด ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ์ด ์ค๊ณ์์ 2007๋
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KCI 2007)์์ STM ์ค๊ณ๋ก ๋ณ๊ฒฝ๋์๋ค. ACI 318-99 (1999) ๊ธฐ์ค์์๋ ๊น์๋ณด์ ๋ํ ์ค๊ณ๋ Paiva and Siess (1965), Crist (1966)์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ACI 318-02 (2002)์์ STM์ ๊ทผ๊ฑฐํ ์ค๊ณ ๋๋ ๋น์ ํ ๋ณํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ค๊ณ๋ก ๋ณ๊ฒฝ๋์๋ค.
ACI 318-08(2008) ๊ธฐ์ค๊น์ง๋ STM์ด ๊ธฐ์ค์ ๋ถ๋ก์ ์๋ก๋์์ง๋ง, ACI 318-14(2014) ๊ธฐ์ค๋ถํฐ๋ ๋ณธ๋ฌธ์ ์๋ก๋์์ผ๋ฉฐ, ACI 318-19 (2019) ๊ธฐ์ค์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์คํธ๋ฟ์ ๋ด๋ถ ์คํธ๋ฟ(interior struts)๊ณผ ๊ฒฝ๊ณ ์คํธ๋ฟ(boundary strut)์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ ํจ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ
๋ณ๊ฒฝํ์๋ค.
KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 (2019) ๊ธฐ์ค๋ฟ๋ง ์๋๋ผ Eurocode-2 (CEN 2004), CSA-19 (2019), AASHTO-LRFD๊ธฐ์ค (2014)์์๋ ๊น์๋ณด๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก STM์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ค๊ณํ๋ค. STM์ Grob and Thurlimann (1976), Nielsen et al. (1978), Marti (1985), Collins and Mitchell (1986), Schlaich and Schafer (1984) ๋ฑ์ ์ํ์ฌ ๋ฐ์ ๋์ด ๊น์๋ณด์ ์ ์ฉ๋๊ณ ์์ง๋ง, ์ฌ์ ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ํจ์์ถ๊ฐ๋, ์ ์ ํ๊ดด, ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ ๋ฑ์์ ๋ง์กฑ์ค๋ฌ์ด ์์ธก ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป๊ณ ์์ง ๋ชปํ๊ณ
์๋ค.
๊น์๋ณด ๊ฑฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ ์์๋ ๋ด๋ ฅ ํ๊ฐ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ์๋ ์ค์ํ๋ค. KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์์๋ ๊น์๋ณด์ ์ต๋
๊ฐ๋๋ฅผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋๋ง์ ์ํ์ฌ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ฆ, KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์์๋ ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋($V_{n}$)๋ฅผ $V_{n}\le
5/6\sqrt{f_{ck}}b_{w}d$๋ก ์ ํํ๊ณ ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์, $f_{ck}$๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ถ๊ฐ๋, $b_{w}$๋ ๋จ๋ฉด ๋ณต๋ถ์ ํญ,
$d$๋ ๋จ๋ฉด์ ์ ํจ๊น์ด์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋(Foster and Gilbert 1998; Yang and Ashour 2011)์ ํจ๊ป ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น(Smith and Vantsiotis 1982; Birrcher et al. 2013)์ ์ํ์ฌ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๊ณ ์ง์ ๋์๋ค. ๋ํ Tan and Cheng (2006), Zhang and Tan (2007)์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ ํฌ๊ธฐํจ๊ณผ์ ์ํด ๋ณํํจ์ ์ง์ ํ์๋ค. ์ด ๋ฐ์๋ ๊น์๋ณด๋ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ์ ๋ฌด(Russo et al. 2005), ์ํ์ฒ ๊ทผ์ ์ ๋ฌด(Rogowsky et al. 1986) ๋ฑ์ ์ํด ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)์ ์ ํํ๊ฒ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ฐ๋์ ๋ํ ์ํฅ ์์๋ฅผ ๋ช
ํํ๊ฒ
ํ๊ฐํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ ํ $V_{n}\le 5/6\sqrt{f_{ck}}b_{w}d$์ B์์ญ์ ์ํ๋ ์ผ๋ฐ๋ณด์
์ ๋จ๊ฐ๋ ์ ํ๊ณผ ๋์ผํ๋ค. KDS 14 ๊ธฐ์ค์์๋ ์ผ๋ฐ๋ณด์ ๊ฐ๋ ์ ํ์ด $V_{s\le }0.2(1- f_{ck}/250)f_{ck}b_{w}d$๋ก
2021๋
๊ฐ์ ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊น์๋ณด์ $V_{n,\: \max}$์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ค. Fig. 1(a)๋ ๊น์๋ณด($a / h\le 2$)์ ์ผ๋ฐ๋ณด($a / h >2$)์ ๋ํ์ฌ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ ์ต๋ ์ ๋จ๊ฐ๋($v_{n,\:
\max}$)๋ฅผ ๋น๊ตํ๊ณ ์๋ค. ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ B์์ญ(์ผ๋ฐ๋ณด)๊ณผ D์์ญ(๊น์๋ณด)์ $V_{n,\: \max}$๊ฐ ๋์ผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ $a
/ h = 2$ ์ ํ์์ ๋ ์ข
๋ฅ ๋ณด์ ๋ํ $v_{n,\: \max}$ ๋์ผํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ KDS 14 ๊ธฐ์ค์์๋ B์์ญ๊ณผ D์์ญ์ $v_{n,\:
\max}$์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ $V_{s\le }0.2(1- f_{ck}/250)f_{ck}b_{w}d$์ $V_{n}\le 5/6\sqrt{f_{ck}}b_{w}d$๋ฅผ
์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก KDS 14 ๊ธฐ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ $f_{ck}$ ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ์ $a / h = 2$ ์ ํ์์ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ $f_{ck}=20{MPa}$์ธ
๊ฒฝ์ฐ์๋ KDS 14 ๊ธฐ์ค์ B์์ญ๊ณผ D์์ญ์ $v_{n,\: \max}$๋ ๊ฑฐ์ ๋์ผํ์ง๋ง, $f_{ck}=40{MPa}$ ๋๋ $f_{ck}=80{MPa}$์ธ
๊ฒฝ์ฐ์๋ $a / h = 2$์์ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 1 Comparison of maximum shear strength limits
KDS 14 ๊ธฐ์ค์ D์์ญ์ $V_{n,\: \max}$๋ $\sqrt{f_{ck}}$์ ๋น๋กํ์ง๋ง, B์์ญ์ $V_{n,\: \max}$๋ $f_{ck}$์
ํจ์๋ก ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก Fig. 1(b)์ ๊ฐ์ด ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ B์์ญ๊ณผ D์์ญ ๋ถ์ฌ์ $V_{n,\: \max}$์ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ค. AASHTO-LRFD ๊ธฐ์ค (2014)์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค ๋ฐ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๊ฐ $f_{ck}$์ ๋น๋กํด์ ์ฆ๊ฐํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณดํต๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ
์ฌ์ฉํ ๋ถ์ฌ์ ๋ํด์๋ ๊ธฐ์ค์ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ์ด ์ ์ฌํ ์ ์์ง๋ง, ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ถ์ฌ์ ๋ํด์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค.
๊น์๋ณด์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ ์ผ๋ฐ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ณด๋ค ํฌ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ด๋ฏธ ์๋ ค์ก์ง๋ง, Fig. 1(b)์ ๊ฐ์ด ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ผ๋ฐ๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋์ ๋์ผํ๊ฒ ๊ท์ ํ๊ฑฐ๋(ACI 318-19 ๊ธฐ์ค), ์คํ๋ ค ์๊ฒ ๊ท์ ํ๋ ๊ฒ์(KDS 14 ๊ธฐ์ค)
๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ง๋์น๊ฒ ๋ณด์์ ์ผ๋ก ์ ํํ๊ณ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค. ํนํ ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ $V_{n,\: \max}$๋ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ์ด ์งง๊ฑฐ๋ ๊ณ ๊ฐ๋
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋ ์ต๋๊ฐ์ ๋ํ์ฌ ๋งค์ฐ ๋ณด์์ ์ผ ์ ์๋ค.
๊ธฐ์ค์ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)์ ๋ถ์ฌ์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ๋ถ์ฌ ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์๋ ๋น์ฐํ$V_{n,\: \max}$์๋
์ํฅ์ ์ฃผ๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ์์๋ $V_{n,\: \max}$ํ๊ฐ์ ํฌํจ๋์ด์ผ ํ๋ค. ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ KDS 14 ๊ธฐ์ค ๋ฐ ACI 318-19
๊ธฐ์ค์ ๊น์๋ณด $V_{n,\: \max}$๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋๋ง์ด ๋ณ์๋ก ๋์ด ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณด๋ค ์ ํํ๊ฒ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ
์ํด์๋ ๊น์๋ณด ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์์๋ฅผ ํ๊ฐํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค์ํ ๋ณ์๋ก ์ํํ 705๊ฐ์ ๊น์๋ณด ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ, ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋์ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ ์์๋ฅผ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ฌํ
์ํฅ ์์ ํ๊ฐ๋ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋ ์์ธก ๋ฐ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ์ ์ํ ๊ธฐ๋ณธ ์๋ฃ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ค.
2. 705๊ฐ ๊น์๋ณด ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ํด์ ๋ชจ๋ธ
2.1. ๊น์๋ณด ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ณ์ ๋ถํฌ
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊น์๋ณด์ ์ํฅ ์์๋ฅผ 705๊ฐ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. 705๊ฐ ๊น์๋ณด๋ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๋ค์ํ ๋ณ์์ ๋ํ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋($f_{ck}$)๋ 11.3 MPa~120 MPa์ด๋ฉฐ, 460๊ฐ ์คํ์ฒด์ ์์ถ๊ฐ๋๋
33 MPa ์ดํ์ด์์ง๋ง, 60 MPa ์ด์์ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์คํ์ฒด๋ 51๊ฐ ํฌํจ๋์๋ค. ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a /h$)๋ 0.15~2.0์ด๋ฉฐ
$a /h$๊ฐ 1.1 ์ดํ์ธ ์คํ์ฒด๊ฐ 367๊ฐ์๋ค. ๋จ๋ฉด์ ๊น์ด($h$)๋ 152 mm~2,100 mm์ด๋ฉฐ, ์ด ์ค์์ 79๊ฐ๋ 1,000 mm ์ด์์ด์๋ค.
์ ๋จ์ฒ ๊ทผ๋น($\rho_{v}$)๋ 0.0~0.0031์ด๋ฉฐ, ์์ง ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์คํ์ฒด๊ฐ 362๊ฐ, ์ํ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์คํ์ฒด๊ฐ 176๊ฐ์ด์๋ค. ์ด
์ค์์ ์์ง ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ๋ง์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์คํ์ฒด๋ 204๊ฐ์์ผ๋ฉฐ, ์ํ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ๋ง์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์คํ์ฒด๋ 18๊ฐ์๋ค. ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ ์ฌ๊ฐํ ๋จ๋ฉด์ด๋ฉฐ ๊ฐ๋ ฅ์ ๊ณผ ์ง์
์ฌ์ด์ ์ ๊ณต์ด ์์ง ์๋ค. ๋ถ์์ ์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์ถ์ฒ ๋ฐ ์์ธ ๋ด์ฉ์ ๋ํด์๋ Lee (2022)๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ๊ธฐ ๋ฐ๋๋ค.
Fig. 2 Distribution of variables of 705 specimens
2.2. ํด์ ๋ชจ๋ธ
์์งํ ๊น์๋ณด๋ฅผ 3๊ฐ์ง ์ข
๋ฅ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ํด์ํ์๋ค.
์คํธ๋ฟ-ํ์ด ๋ชจ๋ธ ์ค๊ณ์์๋ ์ค๊ณ์๊ฐ ๋ค์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฒฝ์ ์ ์ด๋ฉฐ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์ค๊ณ๋ฅผ ํ ์ ์๋ค. ๊น์ ๋ณด์ ๋ชจ๋ธ๋ก Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ 3์ข
๋ฅ๊ฐ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. Fig. 3(a)๋ ์ค๊ฐ ํ์ด๊ฐ ์์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์คํธ๋ฟ๋ง์ ์ํด ํ์ค์ด ์ง์ ์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋๋ ๋ชจ๋ธ(STM-1)์ด๋ฉฐ, ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น๊ฐ ์งง์ ๋ถ์ฌ์ ์ฃผ๋ก ์ ์ฉ๋๋ค. Fig. 3(b)๋ ์ค๊ฐ์ ํ์ด๊ฐ ์๋ ๋ชจ๋ธ์ด๋ค. KDS 14 ๊ธฐ์ค์ด๋ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ๋๋ฅผ 25๋ ์ด์์ผ๋ก ์ ํํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์
์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/d$)๊ฐ ์ฝ 1.9 ์ด์์ผ ๋๋ STM-1์ ์ ์ฉํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, STM-2๋ง์ ์ ์ฉํด์ผ ํ๋ค. $a/d$๊ฐ 1.9 ์ดํ์ผ ๋๋ STM-1๊ณผ
STM-2์ ์ ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ํํธ, CEB-FIP ๋ชจ๋ธ๊ธฐ์ค (1991)์์๋ Fig. 3(c)์ ๊ฐ์ด ์ง์ ๊ณผ ๊ฐ๋ ฅ์ ์ ์ง์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ๋ถ์ ์ ์คํธ๋ฟ-ํ์ด๋ชจ๋ธ(STM-3)์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค. STM-3์์๋ ์ง์ ์ ์์ฉํ๋ ํ์ค์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๋ฐ๋ก
๊ฐ๋ ฅ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋๋ ์ง์ ์คํธ๋ฟ AC๋ฅผ ์ถ๊ฐ๋ก ์ ์ฉํ๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ถ์ ์ ์ด ๋๋ฏ๋ก CEB-FIP ๋ชจ๋ธ๊ธฐ์ค์์๋ ์ง์ ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ์ ์ (1)์์ ๋จผ์ ๊ณ์ฐํ๋ค. ๊ทธ ์ดํ์ ๊ฐ์๋ ์ ๋จํ์ค($V_{u}- C_{d}\sin\theta_{d}$)์ ๋ํ์ฌ ์ ์ ์คํธ๋ฟ-ํ์ด ๋ชจ๋ธ๋ก ์ค๊ณํ๋ค.
Fig. 3 Three types of strut-tie models
์ฌ๊ธฐ์, $C_{d}$: ์ง์ ์คํธ๋ฟ์ ์์ถ๋ ฅ, $a$: ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ, $z$: ์ํํ์ฌ ์ค์ฌ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ, $\theta_{d}$: ์ง์ ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ๋, $N$:
์ถ๋ ฅ(์ธ์ฅ๋ ฅ์ด โ+โ)์ด๋ค.
์ (1)์์ $a /z$์ ๋น๊ฐ ์งง์์ง๋ฉด ์ง์ ์คํธ๋ฟ์ด ์ ๋ฌํ๋ ํ์ค($C_{d}$)์ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ์์ง์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ด ์ง์งํ๋ ๋น์จ($T_{2}$)์ ๊ฐ์ํ๋ค.
๋ฐ๋ฉด $a /z$์ ๋น๊ฐ ๊ธธ์ด์ง๋ฉด $C_{d}$๋ ๊ฐ์ํ๊ณ $T_{2}$์ ๋ถ์ฌ๋ ฅ์ ์ฆ๊ฐํ๋ค.
๊น์๋ณด๋ ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ํ์๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์์์ ์ํ์ฌ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ์ด ์ค์์ ์ต๋ ๊ฐ๋์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์์๋ $f_{ck}$,
$a/h$, $h$๋ก ์์ธก๋์ด ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด 3๊ฐ์ง ๋ณ์๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ถ์์ ์งํํ์๋ค.
3. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋์ ์ํฅ
KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์คํธ๋ฟ ๊ฐ๋๋ $f_{ck}$์ ํจ์๋ก ๋์ด ์๊ฑฐ๋ ๋น๋กํด์ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\:
\max}$)์ $\sqrt{f_{ck}}$์ ๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ์ฌ ๋ ๊ธฐ์ค์์ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ $V_{n,\: \max}$๊ฐ
ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ ํํ๊ณ ์๋ค๊ณ ๋งํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค.
์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋๊ฐ ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ๋ ๋ฐ $V_{n,\: \max}$์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์์งํ 705๊ฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค์์ ์ ์ฌํ ์กฐ๊ฑด์
๊ฐ์ง 96๊ฐ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/h$), ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋($f_{ck}$), ๋จ๋ฉด์ ๋์ด($h$) ๋ฑ์ ์ํด
์ํฅ์ ๋ฐ์ผ๋ฏ๋ก $f_{ck}$๋ง์ ์ํฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ $h$๊ฐ ์ฝ 500 mm ์ ํ์ด๋ฉฐ, $a/h$๊ฐ 1.0 ์ ํ์ด์ง๋ง $f_{ck}$๊ฐ ์ฝ
60 MPa๊น์ง ๋ณํํ๋ 96๊ฐ ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค.
Fig. 4๋ Fig. 3์์ ์ค๋ช
ํ 3๊ฐ์ STM์ ์ํ์ฌ ์์ธกํ ๊ฐ๋($V_{test}$)์ ์คํ์์ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ($V_{cal}$)๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฐ๋์ ๋ํ ๋น๊ต๋
์คํ์ฒด์ ํ๊ดด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์คํธ๋ฟ์ ์ํด ํ๊ดดํ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ STM-2์ STM-3์ ๋ด๋ ฅ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์คํธ๋ฟ($C_{1}$),
์์ง์ฒ ๊ทผ ํ์ด($T_{2}$), ์ํ์ฒ ๊ทผ ํ์ด($T_{1}$)์ ์ต์๊ฐ์ด ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ง์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์์๊ฑฐ๋, ์ฒ ๊ทผ์ ์์ด ์๊ฒ
๋ฐฐ๊ทผ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ถ์ฌ์ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ์์ง์ฒ ๊ทผ ๋ด๋ ฅ์ ์ํด ์ ํด์ง๋ฏ๋ก ์ค์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ง๋์น๊ฒ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐํ๋ค. ์ค์ ์ค๊ณ์์๋ ์ด๋ฌํ ๊ฐ๋
์ ์ ์ฉํ์ง ์์ง๋ง,
STM์ ์ํด ๊น์๋ณด์ ๋ด๋ ฅ์ ๊ณ์ฐํ ๋๋ ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์์ ๋ฐ๋ผ์ ์ค์ ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฐ๋๊ฐ ๊ณ์ฐ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ Fig. 4์ ๋น๊ต์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์คํธ๋ฟ์ ์ํด ํ๊ดด๋ ์คํ์ฒด๋ง์ ๋น๊ต ๋์์ผ๋ก ํ์๋ค.
Fig. 4 Relation between compressive strength of concrete and strength prediction
๊ทธ๋ฆผ์์ 3๊ฐ์ง ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํ ๊ฐ๋ ์์ธก๊ฐ์ ๋ณ๋๊ณ์๋ 17 %์์ 22 % ์ฌ์ด๋ก ๋น๊ต์ ์ ํํ๊ฒ ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์์ธกํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ํ
$f_{ck}$๊ฐ 60 MPa ์ ํ์ธ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ $f_{ck}$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์ฌ๋ $V_{test}/V_{cal}$๊ฐ์ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ์ฌ STM์ ์ํ
์คํธ๋ฟ์ ์์ธก๊ฐ๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋์ ๋ณํ๋ฅผ ์ ๋ฐ์ํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)๊ณผ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ($V_{test}$)๋ ๋ค๋ฅธ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. Fig. 5๋ $V_{n,\: \max}$์ $V_{test}$๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. $V_{n,\: \max}$๋ ๊ฐ๋์ ์ต๋๊ฐ์ด๋ฏ๋ก ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋($V_{test}$)๋
๋ชจ๋ $V_{n,\: \max}$๋ณด๋ค ์์์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ Fig. 5์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด $f_{ck}$๊ฐ ์ฝ 30 MPa๋ณด๋ค ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ $V_{test}$/$V_{n,\: \max}$๊ฐ 1๋ณด๋ค ์์ง๋ง, ๊ทธ ์ดํ์๋
๋๋ถ๋ถ 1๋ณด๋ค ํฌ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ
์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๊ฐ ์๋ฌด๋ฆฌ ๋ง์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ๋ ๊ธฐ์ค์์ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ $V_{n,\: \max}$์ ์ํด ์ ํ๋์ด ๋งค์ฐ ๋น๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ค๊ณ๊ฐ ๋ ์ ์๋ค.
$V_{test}$/$V_{n,\: \max}$์ ์ฐจ์ด๋ $f_{ck}$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ปค์ ธ์, 50 MPa ์ด์์์๋ $V_{test}$/$V_{n,\:
\max}$์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ฝ 2๋ฐฐ๊ฐ ๋์๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ $V_{n,\: \max}$ํ๊ฐ์์ $\sqrt{f_{ck}}$์
๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ๊น์๋ณด์ ์ค์ ๊ฐ๋๋ $f_{ck}$์ ๋น๋กํด์ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์ค๊ณ์๋ ๊ธฐ์ค์์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ์ค๊ณ์ ๋๋ ์ค๊ณ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํ์ฌ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋($V_{cal}$)๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ํ์ ์ด ๊ฐ์ $V_{n,\: \max}$์
๋น๊ตํ์ฌ $V_{cal}$๊ฐ $V_{n,\: \max}$์ด์์ด๋ฉด $V_{cal}$์ ์ ํํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ $V_{cal}$์ ๋ํ $V_{n,\:
\max}$์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋น๊ตํ ํ์๊ฐ ์๋ค. Fig. 6์ STM-1์ ์ํด ๊ณ์ฐํ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋($V_{cal-STM-1}$)๋ฅผ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)์ผ๋ก ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์๋
$V_{n,\: \max}$๋ ๊ฐ๋์ ์ต๋๊ฐ์ด๋ฏ๋ก $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$๋ ๋ชจ๋ 1 ์ดํ๊ฐ ๋์ด์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋
๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด $f_{ck}$๊ฐ ์ฝ 30 MPa๋ณด๋ค ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 1๋ณด๋ค ์์ง๋ง, ๊ทธ ์ดํ์๋ ๋๋ถ๋ถ 1๋ณด๋ค ์ปธ๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ์์์๋ ์ค๋ช
ํ์๋ฏ์ด
๊ธฐ์ค์์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ์ค๊ณ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํ์ฌ ๊ณ์ฐํ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์คํธ๋ฟ ๊ฐ๋๋ $f_{ck}$์ ๋น๋กํด์ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, $V_{n,\: \max}$๋$\sqrt{f_{ck}}$์
๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ์ $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์๋ฐ์ ์๊ฒ
๋๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๊น์๋ณด์ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด์๋ $V_{n,\: \max}$์ ํ๊ฐ์์ด $f_{ck}$์ ํจ์๋ก
๋์ด์ผ ํจ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 5 $V_{test}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $f_{ck}$
Fig. 6 $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $f_{ck}$
4. ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น์ ์ํฅ
STM์์๋ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/h$)๊ฐ ๊ฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ๋($\theta$)์ ์ํด ๋ฐ์๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด Fig. 2์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์คํธ๋ฟ์ ์ ๋จ๊ฐ๋($V_{n}$)๋ ์ (2)์ ์ํด ๊ณ์ฐ๋๋ฉฐ, $\theta$๋ $a/h$์ ์ํด ๊ฒฐ์ ๋๋ค. $a/h$๊ฐ ๊ธธ์ด์ง๋ฉด $\theta$๋ ๊ฐ์ํ์ฌ $V_{n}$๋ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, $C_{1}$: ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์คํธ๋ฟ์ ์์ถ๋ ฅ์ด๋ค.
Fig. 7์ 3๊ฐ์ STM์ ์ํ์ฌ ์์ธกํ ๊ฐ๋์ ์คํ์์ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ค๋ฅธ ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/h$)๋ง์ด ์คํธ๋ฟ์ ๊ฐ๋
๋ฐ $V_{n,\: \max}$์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์์งํ 705๊ฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ค์์ ์ ์ฌํ ์กฐ๊ฑด์ ๊ฐ์ง 57๊ฐ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
57๊ฐ ์คํ์ฒด๋ ๋จ๋ฉด์ ๋์ด($h$)๊ฐ 600 mm ์ดํ์ด๋ฉฐ, $f_{ck}$๊ฐ ์ฝ 45 MPa์ด์ง๋ง $a/h$๋ 2๊น์ง ๋ณํํ๋ ์คํ์ฒด์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์
์ธ ๊ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ํ $V_{test}/V_{cal}$์ $a/h$์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ์ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ๊ฑฐ๋ $a/h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ์ํญ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋
$a/h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ์ ์ค์ ์ ๋จ๊ฐ๋($V_{test}$)๋ ๊ฐ์ํ์ง๋ง ์ (2)์ ์ํด ๊ณ์ฐํ ์ ๋จ๊ฐ๋($V_{cal}$)๋ ๊ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. $V_{test}/V_{cal}$๊ฐ 1์ด ๋๋ ๊ฒ์ $a/h$์ ๋ณํ๋ฅผ $V_{cal}$์ด
์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, $V_{test}/V_{cal}$๊ฐ 1๋ณด๋ค ์์ ๊ฒ์ $V_{cal}$์ด $a/h$์ ์ํฅ์ ๋ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 7์์ $V_{cal}$์ด $a/h$์ ์ํฅ์ ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๊ฑฐ๋ $a/h$๊ฐ 2์ ๊ฐ๊น์์ง ๋๋ ๋ค์ ํฌ๊ฒ ํ๊ฐํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 7 Relation between shear span-to-depth ratio ($a/h$) and strength prediction
Fig. 8 $V_{test}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $a/h$
Fig. 9 $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $a/h$
Fig. 8์ $V_{n,\: \max}$์ ๋ํ $a/h$์ ์ํฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)๊ณผ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ($V_{test}$)๋ฅผ
๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. Fig. 5์ ๋ํ ์ค๋ช
๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ $V_{n,\: \max}$๋ ๊ฐ๋์ ์ต๋๊ฐ์ด๋ฏ๋ก $V_{test}$๋ณด๋ค ์ปค์ผ ํ์ง๋ง $a/h$๊ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ $V_{test}$/$V_{n,\:
\max}$๊ฐ 2.0์ ๊ฐ๊น์ $V_{n,\: \max}$์ด ์ง๋์น๊ฒ ๋ฎ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์์
์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ $a/h$๊ฐ ์์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ $V_{n,\: \max}$์ ์ํด ์ ํ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด
๋งค์ฐ ํฌ๋ค.
Fig. 9๋ $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$๊ณผ $a/h$์ ๊ด๊ณ์ด๋ค. Fig. 9์์๋ $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$๋ ๋ชจ๋ 1 ์ดํ๊ฐ ๋์ด์ผ ํ์ง๋ง $a/h$๊ฐ ์ฝ 1๋ณด๋ค ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋๋ถ๋ถ 1๋ณด๋ค
์ปธ๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ $V_{n,\: \max}$ํ๊ฐ์์๋ $a/h$์ ์ํฅ์ด ๋ฐ์๋์ด ์์ง ์์ง๋ง, ์ค์
๊ฐ๋๋ $a/h$์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๋ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๊น์๋ณด์ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด์๋ $V_{n,\:
\max}$์ $a/h$์ ์ํฅ์ด ๋ฐ์๋์ด์ผ ํ๋ค.
5. ํฌ๊ธฐํจ๊ณผ์ ์ํฅ
๊ธฐ์กด์ ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋จ๋ฉด์ ๋์ด($h$)๊ฐ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ ์ง์ ํ์๋ค(Tan et al. 2006). ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ $h$๊ฐ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์์งํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ๊ฐํ์๋ค. ์์งํ 705๊ฐ ์คํ์ฒด ์ค์์ $h$๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ์ ์ฌํ
์กฐ๊ฑด์ ๊ฐ์ง 143๊ฐ ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ ํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. 143๊ฐ ์คํ์ฒด๋ $a/h$๊ฐ 0.9 ์ ํ์ด์ง๋ง $h$๊ฐ ์ฝ 2,000 mm๊น์ง ๋ณํํ๋ ์คํ์ฒด์ด๋ค.
Fig. 10 $v_{n}$/$f_{ck}$ vs. $h$
Fig. 11 Relation between section depth and strength prediction
Fig. 10์ $h$๊ฐ ์ ๋จ๊ฐ๋($v_{n}$)์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋($f_{ck}$)๊ฐ $v_{n}$์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ฐฐ์ ํ๊ธฐ
์ํ์ฌ $v_{n}$์ $f_{ck}$๋ก ๋๋์ด ๋ฌด์ฐจ์ํ ํ์๋ค. Fig. 10์์ $h$๊ฐ 500 mm์ผ ๋, $v_{n}$/$f_{ck}$๋ ์ฝ 0.2 ์ ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ $h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉด $v_{n}$/$f_{ck}$๋ ์ ์
๊ฐ์ํ์ฌ $h$๊ฐ 1,500 mm์ผ ๋ $v_{n}$/$f_{ck}$๋ ์ฝ 0.15๊ฐ ๋์๋ค.
Fig. 11์ 3๊ฐ์ STM์ ์ํ $V_{test}/V_{cal}$๊ณผ $h$๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ธ ๊ฐ ๋ชจ๋ธ์ ์ํ $V_{test}/V_{cal}$์
๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ณ๋๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ค๋ฅด์ง๋ง, $h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์ฌ๋ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ ๊ฐ์ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. Fig. 10๊ณผ ๋น๊ตํ์์ ๋, $v_{n}$/$f_{ck}$๋ $h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฐ์ํ๋ฏ๋ก, Fig. 11์์๋ $h$๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉด $V_{test}/V_{cal}$๋ ์ฆ๊ฐํด์ผ ํ์ง๋ง, $V_{test}/V_{cal}$๋ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ 3๊ฐ์ STM์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์ $h$์ ์ํฅ์ ๊ทธ๋ ๊ฒ ํฌ์ง ์์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง ์ฌ๊ธฐ์
๋ถ์ํ ์คํ์ฒด ์ค์์ 1,000 mm ์ด์์ ์คํ์ฒด๊ฐ ๋ง์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ๋ถ์์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ Fig. 12์ $V_{test}$/$V_{n,\: \max}$์ $h$์ ๊ด๊ณ ๋ฐ Fig. 13์$V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$์ $h$ ์ ๊ด๊ณ์์๋ $h$๊ฐ ์ฝ 500 mm ์ดํ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 1๋ณด๋ค ์ปค์ $V_{n,\:
\max}$๊ฐ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋จ์ ์ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง $h$์ ์ํฅ์ด $V_{cal-STM-1}$๊ณผ $V_{n,\: \max}$์ ๋ชจ๋ ํฌํจ๋์ด ์์ง ์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ $h$๊ฐ ์ฝ 500 mm๋ณด๋ค ํด ๊ฒฝ์ฐ์ $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$์ ๋๋ถ๋ถ 1 ์ดํ๊ฐ ๋์๋ค.
Fig. 12 $V_{test}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $h$
Fig. 13 $V_{cal-STM-1}$/$V_{n,\: \max}$ vs. $h$
6. ์ต๋ ๊ฐ๋ ์ ํ์ ์ํฅ ์์
์์์๋ ์ธ๊ธํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ ํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋์ ์ํฅ ์์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ํ์
ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋
์์งํ 705๊ฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ ๊ฐ์ง ๋ณ์($f_{ck}$์ $a/h$)์ ๊ฐ๋์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค.
Fig. 14์์๋ ์์งํ 705๊ฐ์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋($v_{n}$)์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋($f_{ck}$)์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ (3)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํํ์ฌ ๋น๊ตํ์๋ค.
์ (3)์์ $\alpha$์ $\beta$๋ 705๊ฐ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ง์ถ์ด ์์์ ๊ฐ์ ๋ฃ์ ํ์ $\gamma$๋ง์ ๋ณํ์์ผ ์คํ์ฒด ๊ฐ๋์ ๋น๊ตํ์๋ค.
Fig. 14๋ $\alpha$์ $\beta$๋ ๋์ผํ๊ฒ ํ๊ณ $\gamma$๋ง์ 1.0, 0.8, 0.5๋ก ๋ณํ์ํจ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI318-19
๊ธฐ์ค์ $V_{n,\: \max}$๋ $\gamma$=0.5๋ก ๋์ด ์๋ค. Fig. 14์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด, $\gamma$=0.5๋ก ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋์๋ค. ํํธ $\gamma$=0.8๋ก
ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ (3)์ ์คํ์ฒด ๊ฐ๋์ ํ๊ท ๊ฐ ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, $\gamma$=1.0์ผ๋ก ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊น์๋ณด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ ์ฌํ๊ฒ ํ๊ฐํ์๋ค.
์ ์ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ (3)์ ์ฐ์ธก ๋ ๋ฒ์งธ ํญ์ $-\beta(a/h)^{\gamma}$๋ก ๋ณ๊ฒฝํ ํ, ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋($v_{n}$)์ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/h$)์ ๊ด๊ณ๋ฅผ Fig. 15์์ ๋น๊ตํ์๋ค. ์ (3)์์ $\gamma$=0.5๋ก ํ ๊ฒฝ์ฐ์ $a/h$๊ฐ ํด ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ค์ ๊ฐ๋๋ณด๋ค ๋ค์ ๋์ ๊ฒฝํฅ์ด ๋ํ๋๋ฉฐ, $\gamma$=1.5์ผ๋ก ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋
์คํ์ฒด ๊ฐ๋์ ํ๊ท ๊ฐ ์ ๋์๋ค. ํํธ $\gamma$=1.0์ผ๋ก ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ (3)์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์คํ์ฒด์ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ณด๋ค ๋ค์ ๋ฎ์์ง๋ง, ์์ ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ๋๋ $\gamma =1$์ด ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. STM์์ $a/h$๋ ์
(2)์ ๊ฐ์ด $\sin\theta$์ ๋ฐ์๋์ด $V_{n}$์ ๋ณํ์ํค๋ฏ๋ก $\sin\theta$๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Fig. 15์ ํจ๊ป ๋น๊ตํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ $\sin\theta$์ ์ํฅ์ $\gamma =1$๋ก ํ $v_{n}$๊ณผ ๋งค์ฐ ์ ์ฌํจ์ ์ ์ ์๋ค.
๋จ๋ฉด์ ๊น์ด($h$)๋ ์ (3)์ $\gamma$๊ฐ $\alpha$์ $\beta$ ๊ฐ์ ์ํ์ฌ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ฒ ๋์ด ๋น๊ต ๋์์์ ์ ์ธํ์๋ค.
Fig. 14 Effect of $f_{ck}$ on $v_{n}$
Fig. 15 Effect of $a/h$ on $v_{n}$
7. ๊ฒฐ ๋ก
์ฒ ๊ทผ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ทจ์ฑํ๊ดด๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์์ ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ ํ($V_{n,\: \max}$)ํ๊ณ ์๋ค. ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก
์ต๋ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ ํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ํ์
ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค์ํ ๋ณ์๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์๋ 705๊ฐ ๊น์๋ณด ์คํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ $V_{n,\: \max}$์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ ์์๋ฅผ ํ์
ํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ์์ฝํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1) ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋($f_{ck}$)์ ์ํด ์ฆ๊ฐํ์๋ค. 3๊ฐ์ง STM์ $f_{ck}$์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋น๊ต์ ์ ํํ๊ฒ
ํ๊ฐํ์์ง๋ง, ์ต๋ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ ํ์ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ฒ ์ ํํ์๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ $f_{ck}$์ ๋น๋กํด์
์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, KDS 14 ๊ธฐ์ค ๋ฐ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ $V_{n,\: \max}$๋ $\sqrt{f_{ck}}$์ ๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๊น์๋ณด์ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด์๋ $f_{ck}$์ ์ํฅ์ด $V_{n,\: \max}$์ ํ๊ฐ์์ ํฌํจ๋์ด์ผ
ํ ๊ฒ์ด๋ค.
2) ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น($a/h$)์ ์ํฅ์ ํฌํจํ๊ณ ์์ง ์์ KDS14 ๊ธฐ์ค ๋ฐ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ $V_{n,\: \max}$์ $a/h$๊ฐ
์งง์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก $a/h$๊ฐ ์งง์ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋๋ ์ค์ ๊ฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ $V_{n,\: \max}$์ ์ํด ์ ํ๋์ด
๋น๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์ค๊ณ๊ฐ ๋ ์ ์์๋ค.
3) ํฌ๊ธฐํจ๊ณผ์ ์ํ์ฌ ๋จ๋ฉด์ ๊น์ด๊ฐ ํฐ ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ ๊ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 3๊ฐ์ STM์ ์ํ $V_{test}/V_{cal}$์ $h$๊ฐ
์ฆ๊ฐํ์ฌ๋ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ ๊ฐ์ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ KDS 14 ๊ธฐ์ค๊ณผ ACI 318-19 ๊ธฐ์ค์ 3๊ฐ์ STM์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์ $h$์ ์ํฅ์ ๊ทธ๋ ๊ฒ
ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊น์๋ณด์ ๊ฐ๋์ ๊ฐ์ฅ ๊ด๋ จ์ด ์๋ $f_{ck}$, $a/h$, $h$์ ์ํฅ์ ๋ํด์๋ ํ๊ฐํ์์ง๋ง, ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ๋น์ ์ํฅ์ ๋ํด์๋
์ง์ ํ๊ฐํ์ง๋ ๋ชปํ์๋ค. ๋ํ $V_{n,\: \max}$์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ 3๊ฐ์ง ์์๋ฅผ ํ๊ฐํ์์ง๋ง, ์ด๋ฌํ ์ํฅ ์์๋ฅผ ๋ฐ์ํ $V_{n,\:
\max}$๋ฅผ ์ ์ํ์ง๋ ๋ชปํ์๋ค. ํฅํ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๊น์๋ณด์ $V_{n,\: \max}$๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ๊ฐ์ ์ ์์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค.