-
1. ์ ๋ก
-
2. ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ
-
3. ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ
-
3.1 ๋ฐ์ง์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ํฅ
-
3.2 ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ค์น ๋์ด์ ์ํฅ
-
3.3 ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ์ํฅ
-
3.4 ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฐจ์ ํจ๊ณผ
-
4. ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์ํ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ์ ์๊ฑฐ
-
5. ํ์ฑํ ์ธก์ ์ ์ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ํ์ฅ์ ์ฉ
-
5.1 ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ๋ํ ๊ณต์ง์ํ
-
5.2 ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฐฉ๋์์์ ํ๋ฉดํ ์ํ
-
5.3 ๊ณ ์์ ์ฒ ๋
ธ๋ฐ์ ๋ค์ง์ง๋ฐ์ ๋ํ ํ๋ฉดํ ์ํ
-
5.4 ํ์ฑํ ์ํ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ญํ
-
6. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
1980๋
๋ ์ดํ ํ์ฑํ์ ์ ํ์๋๋ ํ ๋ชฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ค๊ณ ๋ฐ ์๊ณต์ ์์ด์ ์ค์ํ ๊ณตํ์ ๋ฌผ์ฑ์ผ๋ก ์ธ์๋์ด ์๊ณ , ์ต๊ทผ์๋ ๋ด์งํด์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์
๋นํ๊ดด ๊ฑด์ ๋ ํ๊ฐ, ๋๋ก๋
ธ์ ๋ฐ ์ฒ ๋๋
ธ๋ฐ์ ๋ค์ง๊ด๋ฆฌ ๋ฑ์ ์์ด์ ์ค์ํ ์ธ์๋ก ์๋ฆฌ๋งค๊นํ๊ณ ์๋ค. ์ง๋ ์์ญ ๋
๋์ ์ง๋ฐ์ด๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์์ ํ์ฑํ
์ ํ์๋์ ์ธก์ , ํ์ฑํ์๋ ํ์ฉ์ ํ๋น์ฑ ๊ฒ์ฆ ๋ฑ์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์ด ์๊ณ , ๋ํ ์ฑ๊ณต์ ์ด์๋ค(Joh, et al., 1994, 2008; Rix
and Stokoe, 1989; Bueno, et al., 1999; Terrel et al., 2003). ์ด์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋นํ๊ดด ํ๊ฐ, ํ ์ฌ์ ๋ค์ง๊ด๋ฆฌ
๋ฑ์ ํ์ฑํ์๋์ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ํ์ฉ์ ์ํ์ฌ ํ์ฑํ๊ธฐ๋ฒ์์ฒด์ ์ฐ๊ตฌ์ด์ธ์ ์ค์ฉ์ฑ ์ฆ์ง์ ์ํ ๋์ฑ
์ด ํ์ํ ์์ ์ด ๋์๋ค. ํ์ฌ๊น์ง์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ ํ์ฑํ
์ธก์ ์ ์ํ ์ผ์๋ฅผ ์ํ๋์ ๋งค์ง์ ๊ณ ์ ํ์ฌ ์ํ์ ์ํํ๋ ์ ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ด์์ง๋ง, ํจ์จ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ํฅํ์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ ์ํ ๋ฐ ํด์์ ์๋ํ,
์ด๋ ์ค ์ํ ๋ฑ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ตฌํํ๋ ์ด๋์ ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ด์ด์ผ ํ๋ค. ์ด๋ ๋ค์ง์ง๋ฐ ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๊ฑด์ ๋ ์ํ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ํ์ฒด์
ํน์ ์ง์ ์ ๋ํด์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ ๋ณด๋ค๋ ์ํ์ฒด ์ ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ๊ด๋ฒ์ํ๊ฒ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํด์ผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํ์ฑํ ์ํ์ด ์ํ๋์ด์ผ
ํ๋ ์ธก์ ์ ๊ฐ์๊ฐ ์๋ฐฑ ๋๋ ์์ฒ ์ง์ ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๊ณ , ๊ฑด์ ๋ ํ๊ฐ์ํ์ ํน์ฑ์ ์ํ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๊ณ ๊ฐ ์ ์ํ๊ฒ ์งํ๋์ด์ผ ํ๋ ์๊ฐ์ ํ์ ์ธ ์ํฉ์
๋์ผ ์๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํํธ, ์ด๋์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํ์ฑํ๋ฅผ ๊ฐ์งํ๋ ์ผ์๊ฐ ๋น์ ์ด์์ด๊ฑฐ๋ ๋๋ ์ผ์๊ฐ ์ฅ์ฐฉ๋ ์์คํ
์ด ์ด๋์์ด์ด์ผ
ํ๋ค. ๋น์ ์ด์ ์ผ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ ์ด์ ์ผ์, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์ ๋ฑ์ ํ์ฉํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์ ์ ์ฉ์ ์ํด ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ ์ํฉ์ด๋ค(Ryden,
et al. 2006; Zhu, 2005; Zhu and Popovics, 2005, 2006). ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ํ์ ์ธ ์ฌ๋ก๋ก๋ RDD (Rolling
Dynamic Deflectometer; Bay, 1995)๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ ์์คํํธ ํฌ์ฅ์ ๊ฑด์ ๋ ํ๊ฐ์ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋
๋ค์ง์ง๋ฐ ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ์ฒด์ ๋ํ ํ๊ฐ์ํ์ ์์ด์ ์ค์ฉ์ฑ๊ณผ ํจ์จ์ฑ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ ํ๋ณดํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ฆ ์ ์ํ ์ด๋์ ์ํ์
์ํด์ ํ์์ ์ธ ๋น์ ์ด์ ์ผ์๋ก์ ๋ณด๊ธํ ์์ฑ์ฉ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ ์ผ์๋ก ์ฑํํ๊ณ , ํ์ฑํ ์ํ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ํ ํ ์
์๋ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์คํ์ ์ผ๋ก ์ํํ์๋ค. ๋ํ ๋ค์ง ์ง๋ฐ ๋ฐ ์ค์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ต์ ์ ์ํ์กฐ๊ฑด์ ํ์ธํ์๋๋ฐ, ๋ค์ง ์ง๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋
ํ๋ฉดํ ์ํ์ ๋ํ์ฌ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ณต์ง์ํ๊ณผ ํ๋ฉดํ ์ํ ๋ฑ์ ๋ํ์ฌ ์ง์ค์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌํ์๋ค.
2. ์ด๋ก ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ
๊ณต๊ธฐ์ ์ ํ๊ณ ์๋ ๊ณ ์ฒด๋งค์ง์ ํ๋ฉด์์ ๋ ์ผ๋ ์ดํ๊ฐ ์ด๋ป๊ฒ ์ ํํ๋์ง์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ Ewing (1957)์ ์ํด ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ์ํ๋ ๋ฐ๊ฐ ์๋ค. Ewing์
๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๊ณต๊ธฐ์ ๊ณ ์ฒด๋งค์ง์ ๋ฐ๋์ฐจ๊ฐ ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณต๊ธฐ์ ์ํฅ์ ๋ฌด์ํ ๋งํ์ง๋ง, ๊ณ ์ฒด๋งค์ง์ด ๊ณต๊ธฐ ๋์ ์ ์ฒด์ ์ ํ๊ณ ์์ ๋๋ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฌดํ์ฒด์
๋ํ ํ๋์ ํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ์ผ ํ ์ ๋๋ก ๊ทธ ์ํฅ์ด ์ค์ํ๋ค๊ณ ํ์๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์ก์ฒด์ ๊ณ ์ฒด ๋งค์ง์ด ์ ํ๊ณ ์๋ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฌ๊ฑด์์๋ ๋์ถ ๋ ์ผ๋ ์ดํ (leaky
Rayleigh waves)๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ์ด์ ๊ดํด์๋ Viktorov (1967)๊ฐ ์ฌ์ธต์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ ๋ฐ ์๋ค. ํํธ ๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ์๋
์ ์ฒด์ ๊ณ ์ฒด๊ฐ ์ ํ๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ฌดํ์ฒด์ ์์ด์ ์๊ฐ์ถฉ๊ฒฉ ์๋์ง๊ฐ ๊ฐํด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํ Zhu (2005)์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์์๊ณ , Fig. 1์์ ๋์ถ ๋ ์ผ๋ ์ดํ์
ํ๋์ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ธํ ์ ์๋ค.
ํํธ, Larson ๋ฑ(2005)์ ์ง๋ขฐํ์ง ์์คํ
์ ๊ฐ๋ฐํ๋ฉด์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํจ์ฉ์ฑ์ ๊ฒํ ํ์๋๋ฐ, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด ๋น๊ต์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ๊ฐํธํ ์ผ์์ด๋ฉฐ ๋น์ฉ๋
์๋์ ์ผ๋ก ์ ๋ ดํ์ฌ ์ฅ์ ์ด ๋ง์ผ๋, ์๊ฐ์ถฉ๊ฒฉ์๋์ง์ ์ํด ๋ฐ์๋ ๋ ์ผ๋ ์ดํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์งํ๋ฉด ๊ฐ๊น์ด ์ค์นํ ํ์๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ๋ค.
๋ํ Nils์ Ryden (2009)์ ์ด๋์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ๋ฐฐ์ด์ ์ด์ฉํ ๋น์ ์ด์ ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ํํ์ฌ ํฌ์ฅ์ธต์ ๋ฌผ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ๊ธฐ๋
ํ๋ค. ํนํ, Zu์ Popovics (2005)๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๋ํ ๊ทธ๋ค์ ๊ฒฝํ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ฐํฅ์ํ(Sansalone and Carino, 1986)๊ณผ
SASW ์ํ(Stokoe et al., 1994) ๋ฑ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ทธ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ์ธํ๋ ์๋๋ฅผ ํ๊ธฐ๋ ํ์์ผ๋, ์ํ๋์ ๋งค์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ์ต์ ์ ์ํ๊ตฌ์ฑ์
์ ์ํ์ง๋ ์์๋ค.
|
Fig. 1. Image of pressure propagation in fluid and stress-wave propagation in solid
(Zhu, 2005)
|
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ง์ ํ์ฑํ ์ํ๊ฒฝํ์ ๋ณํฉํ์ฌ, ์ํ๋์ ๋งค์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ์ต์ ์ ํ์ฑํ ์ํ๊ตฌ์ฑ์ ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋ณ๋๋ก ์ํํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ ์ํ์๋ค.
3. ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ
๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด ํ์ฑํ ์ํ์ฉ ์ผ์๋ก ํจ์จ์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋๊ธฐ ์ํด์ ์ด๋ ํ ์ค์ ์ด ๊ฐ์ฅ ํจ์จ์ ์ธ์ง ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์คํ์ ์ผ๋ก ์ํํ์๋ค. ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์ ๊ณ ๋ คํ ์ํฅ์ธ์๋ก๋ ๋ฐ์ง์๊ณผ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒฉ, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ค์น ๋์ด, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๋ฐ์ง์์ ์ข
๋ฅ, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฐจ์(้ฎ้ณ)
์ฌ๋ถ ๋ฑ์ ํฌํจํ์๋ค.
๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ํ์ค์ ์ ์ํฅ์ธ์์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ถฉ๊ฒฉ๋ฐํฅ์ํ๊ณผ ํ๋ฉดํ ์ํ ๋ฑ์ ํ์ฑํ ์ํ์ ๋๊ป 30cm์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ํ๋ฉด์์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
์ฌ๋๋ธ์ ํ๊ท P-ํ ์๋๋ 3,225m/sec์ด์๋ค. ๋ณธ ์ํ์ ํ์ฉ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์ฑ์ ํธ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋จ์ผ์งํฅ์ฑ ์ฝ๋ด์ํ์์ด๋ฉฐ, ์ง๊ฒฝ
3cm, ๊ธธ์ด 6.9cm์ ์ ์์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, 40~12,000Hz์ฌ์ด์์ ์ผ์ ํ ์ฃผํ์ ํน์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์์ฑ์ฉ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด์๋ค.
3.1 ๋ฐ์ง์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ํฅ
๊ฐ์๋๊ณ๋ ์๋๊ณ์ ๊ฐ์ ๋ถ์ฐฉ์ ์ผ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋์ ๋ฌ๋ฆฌ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๋ก ์ฌ์ฉํ ๋๋ ๋ฐ์ง์์ด ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์์ ์ถฉ๋ถํ ๋จ์ด์ ธ ์์ ํ์๊ฐ ์๋ค.
์ด๋ ๋ฐ์ง์์ด ์ํ์ฒด๋ฅผ ํ๊ฒฉํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ถฉ๊ฒฉ์์ด ๊ณต๊ธฐ ๋งค์ง์ ํ๊ณ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํฐ ์ ํธ๋ก ์ ๋ฌ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋งค์ง์ ํ๊ณ ์ ํด์ค๋ ๋์ถ
๋ ์ผ๋ ์ดํ์ ์ ํธ๋ณด๋ค ์๋์ ์ผ๋ก ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋งค์ง์ ๋ํ ํ์ฑํ ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋ฐ์ง์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, 5, 7,
10, 15, 20, 25, 30cm ๋ฑ์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ํ ์ถฉ๊ฒฉ๋ฐํฅ ์ํ์ ์ํํ์๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Fig. 2์ ๋์ํ์๋ค.
|
|
(a) accelerometer
|
(b) microphone
|
Fig. 2. Effect of source offset on the quality of microphone signals
|
Fig. 2์๋ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ๋์ผ ์ง์ ์์ ์ธก์ ํ ์ ํธ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋์ํ์๋ค. ํ์์คํํธ๋ผ์ผ๋ก ๋ณํ๋ ํ์ฑํ ์ ํธ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด, ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก
์ฝ 5,000Hz ์ด์์ ์ฃผํ์ ๋์ญ์์๋ ์ง๋ฐฐ์ฃผํ์, ํ์ฑํ ํ๋์๋์ง์ ์ฃผํ์ ํน์ฑ ๋ฑ์ ์ธก๋ฉด์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ์ ํจํด์ด ๊ฐ์๋๊ณ ์ ํธ์ ํจํด๊ณผ
๋น๊ต์ ์ ์ฌํ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฝ 5,0000Hz ์ดํ์ ์ฃผํ์ ๋์ญ์์๋ ๊ฐ์๋๊ณ ์ ํธ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ๊ฐ ํ์ ํ ๋ค๋ฅธ ํจํด์ผ๋ก ๋น๊ต๋๊ณ
์๋ค. ์ฆ 5,000Hz ์ดํ์ ์ ์ฃผํ ๋์ญ์์๋ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ํ๊ณ ์จ ํด๋จธ์ ํ๊ฒฉ์์ด ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ง๋์ด ๋์ถ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ๊ฐ ๊ฑฐ์ ๊ด์ฐฐ๋์ง ์๊ณ
์๋ค.
Fig. 2์ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด ํ์ธํ ์ ์๋ ์ฌ์ค์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ํด๋จธ์ถฉ๊ฒฉ์ ๋ฐ์ง์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ๋, ๋ฐ์ง์์ ์ ํธ์ฑ๋ถ์ด ํน์ ์ฃผํ์(Fig.
2์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 5,000Hz) ์ดํ์ ๋ถํฌํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ฐํฅ ์ํ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฌ์ฉ ํด๋จธ ์ ํธ์ ์ฃผํ์๋์ญ์ด
์ํ์ฒด์ ์์ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ณด๋ค ์์ ํด๋จธ๋ฅผ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ๋ํ ๋ฐ์ง์์ ์ผ์ ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ด๋ด์(Fig. 2์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ฝ 5~10cm) ์์นํ๋
๊ฒ์ด ์ํธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด ๋ํ ํด๋จธ์ ํน์ฑ ํ์
์์ ํ์
ํด์ผ ํ๋ ์ํฅ์ธ์ ์ค์ ํ๋์ด๋ค.
3.2 ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ค์น ๋์ด์ ์ํฅ
ํด๋จธ์ ํ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ ํ์ฑํ๋ ๋งค์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ๋๋ค๊ฐ ์ํ์ฒด ํ๋ฉด์ ์ง๋์ด ๊ณต๊ธฐ์ ์ง๋์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋๋ค. ์ด ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์
๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋๋ ํ์ฑํ ์๋์ง ์ฑ๋ถ์ด ๋ค๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋์ด, ํ์ฑํ ์ง๋์ ์ธก์ ์ ๊ฐ์ฅ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์์น๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ
์ํ์ ์ํํ์๋ค.
๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ต์ ๋์ด๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ํ์ ์ํ์ฒด์ ๊ณต์งํน์ฑ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ํ์ฑํ์ ๊ณต์ง์ํ์ด์๋ค. ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์ ๋์ด์ ํ๋ผ์คํฑ ์ํต ์์
์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, ํ๋ผ์คํฑ ์ํต์ ์ด์ฉํ์ฌ ํด๋จธ์ถฉ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์๋ ์ง์ ์ ๋ฌ๋๋ ์ํ๋ฅผ ์ต์ํํ๋๋ก ํจ์ผ๋ก์จ, ๋งค์ง์ ํ๋ฉด์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ๊น์ง ์ ํ๋๋ ํ์ฑํ์๋์ง์
์ ํํน์ฑ๋ง ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋์ด๋ 0.5, 2.5, 3.5, 5, 7, 8.5cm ๋ฑ ๋ชจ๋ 6๊ฐ์ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋์ด์
๋ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ๋ฅผ Fig. 3์ ๋น๊ตํ์๋ค.
Fig. 3์ ๋์ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ๋ ํ์์คํํธ๋ผ์ผ๋ก ๋ณํ๋์ด ๋น๊ตํ์๋ค. Fig. 2์ ์คํ์์ ํ์ธํ์๋ 5,600Hz์ ๊ณต์ง์ฃผํ์๊ฐ
Fig. 3์์๋ ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ด์ฐฐ๋๊ณ ์๋ค. ํนํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋์ด๊ฐ ์ปค์ง์๋ก ๋๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด ์ํ์ฒด ํ๋ฉด์์ ๋์์ง์๋ก, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋
๋ช
ํํ๊ฒ ์ธก์ ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋์ด๊ฐ ๋์์ง์๋ก, ๋จ์ผ์งํฅ์ฑ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด ๊ณต๊ธฐ์ง๋์ผ๋ก ๋ณํ๋ ํ์ฑํ์ ์์ง์ฑ๋ถ์ ๋ ์๋ฏผํ๊ฒ ๊ฐ์งํ์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. Fig. 3์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ ๋, ๊ณต์ง์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋์ด๋ 3.5~10cm ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์
๋๋ฉฐ, 3.5cm
์ดํ์ ๋์ด๋ ๋ฐ๋์งํ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
|
Fig. 3. Effect of microphone elevation on the quality of signals
|
|
Fig. 4. Effect of source type on the quality of microphone signals
|
ํํธ, ๋งค์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ๋๋ ํ๋ฉดํ์ ์๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ํ๋ฉดํ ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ณต๊ธฐ์ง๋์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋ ํ๋ฉดํ์ ํฌ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๋์ฐฉํ๋ ์๋์ง์
์๋์๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์์น๋ฅผ ๋ชจ๋ ์ผ์ ํ๊ฒ๋ง ์ ์งํ๋ค๋ฉด, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์์น๋ ์ธก์ ๋๋ ํ๋ฉดํ ์๋์ ์ํฅ์ ์ฃผ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์,
ํ๋ฉดํ ์ํ์ ๋ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์์น์ ์ํฅ ํ๊ฐ๋ ๋ณ๋๋ก ์ํํ์ง ์์๋ค.
3.3 ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ์ํฅ
๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ํ์ฑํ์ ์ธก์ ์์ ๊ฐ์ฅ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๋ฐ์ง์์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋น๊ต์ํ์ ์ํํ์๋ค. ๋ฌผ๋ก ํน์ ํด๋จธ์ ์ํ๋์์ฒด๊ฐ์ ์ถฉ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์๋๋
ํ์ฑํ์ ์ฃผํ์ ๋ฒ์๋ ํด๋จธ์ ์ฌ์ง, ํด๋จธ์ ๋ฌด๊ฒ ๋ฑ์ ์ธ์์ ๋ฐ๋ผ ํ์ ํ ๋ฌ๋ผ์ง๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ๋ํ ์ํฅ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํ ์ํ์ผ๋ก
๊ตญํํ์๋๋ฐ, ์ด๋ ํ ์ฌ์ง๋ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ์ํฅ์ด ๋ฏธ๋ฏธํ์ง๋ง ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฃ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋น๊ต์ ๋์ ์ฃผํ์ ๋ฒ์์ ์ํ๋ฅผ ๋ฐ์์ํค๊ธฐ
๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ณ ๋ คํ ๋ฐ์ง์์ ๋ฌด๊ฒ์ ํด๋จธ์ฌ์ง์ ๋ชจ๋ ๋ค๊ฐ์ง๋ก ๊ทธ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ๋์ํ์๋ค.
๋น๊ต์ํ ๊ฒฐ๊ณผ 5,600Hz์ ๊ณต์ง ์ฃผํ์ ์ธก์ ์ด๋ผ๋ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฐ์ฅ ์ํธํ ํด๋จธ๋ Fig. 4์ ๋์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 0.37, 0.64kg์ ๊ธ์์ฌ์ง
ํด๋จธ์ด์๋ค. ์ด๋ก๋ถํฐ ์ดํดํ ์ ์๋ ๊ฒ์ ๊ณต๊ธฐ์
์๋ฅผ ๊ฐํ๊ฒ ์ง๋์ํฌ ์ ์๋ ํฐ ์๋์ง์ ์ถฉ๊ฒฉ ๋ฐ์ง์๋ณด๋ค๋ ์๋์ง๋ ์๋๋ผ๋ ์ธก์ ๋ชฉํ๊ฐ ๋๋ ์ฃผํ์
์ฑ๋ถ์ ๋ฐ์์ํฌ ์ ์๋ ๋ฐ์ง์์ด ๋ ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ์ฆ, 0.37kg์ด๋ผ๋ ์์ ํด๋จธ์ ์ํด์ ๋ฐ์๋๋ ์ถฉ๊ฒฉ ์๋์ง๊ฐ ์์ ๊ฒ์ด๋ผ๋
์ฐ๋ ค์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ , ๊ณต๊ธฐ์
์์ ์ง๋์ ํตํด ์ธก์ ๋ ์ ํธ์๋ ํ์ํ ๊ณ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ด ํฌํจ๋์ด ์์์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
|
Fig. 5. Effect of microphone insulation on the quality of signals
|
3.4 ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฐจ์ ํจ๊ณผ
๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๊ณต๊ธฐ์์ ์ ๊ธฐ์ ํธ๋ก ๋ณํ์ํค๋ ์ฅ์น๋ก์, ์ํ์ฒด ๋งค์ง์
์์ ์ง๋์ผ๋ก ์ธํ ๊ณต๊ธฐ์๋ง์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ณต๊ธฐ ๋งค์ง์ ํตํด ์ ํ๋๋ ํ๊ฒฝ์์,
์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ ๋ฑ์ ์ฐจ๋จํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. ๋ณธ ์ ์์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ฃผ๋ณ ๊ณต๊ฐ์ ์ฐจ์์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ผ๋ง๋ ํ์ฑํ์ ํธ์ ๋ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ ํ์ง์ด
๊ฐ์ ๋๋์ง๋ฅผ ํ์ธํด ๋ณด๊ณ ์ ํ์๋ค. Fig. 5์ ์ฐจ์์ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํ ์ ํธ๋ฅผ ๋น๊ตํ๊ณ ์๋ค. ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฐจ์์ ๋จ์ํ ํ๋ผ์คํฑ
๋ณ, ์ฆ ํ ์ฅ์ ํ๋ผ์คํฑ ํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋ฎ์ด๋๋ ์ ๋์ ์ต์ํ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ด์ฉํ์๋๋ฐ, ์ด ์ ๋์ ์ฅ์น๋ง์ผ๋ก๋ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ
์ถฉ๋ถํ ์๊ฑฐํ ์ ์์๋ค. ํํธ Fig. 3๊ณผ 4์ ์คํ์ ์์ด์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ๋ผ์คํฑ ์ํต ์์ ์ฌ๋ ค๋๋ ์ ๋์ ์ฐจ์์ ํ์์์๋ ์ ํธํ์ง์ด ์ค์ ์ ์ผ๋ก
๊ฐ์ ๋ ์ฌ์ค์ ์ฐธ๊ณ ํ๋ฉด, ์ค์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๋ก ํ์ฉํ ๋, ์ด๋ค ํํ์ด๋ ์ง ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฐจ์์ ์์ง์ ํ์ฑํ ์ ํธ๋ฅผ ํ๋ํ๋๋ฐ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ์ญํ ์
ํ๊ฒ ๋๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
4. ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์ํ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ์ ์๊ฑฐ
๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ผ์๋ก ํ์ฉํ์ฌ ์์ง์ ํ์ฑํ ์ ํธ๋ฅผ ํ๋ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํ๊ฒฝ์์๊ณผ ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ์ต์ํํ๊ฑฐ๋ ์๊ฑฐํ๋ ๊ฒ์ด ๋งค์ฐ ์ค์ํ๋ฉฐ,
์ด ์ฌ์ค์ 3์ฅ์ ์ํฅ์ธ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์คํ์์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ํ๊ฒฝ์์๊ณผ ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ์ต์ํํ๊ฑฐ๋ ์๊ฑฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ด๋ฌํ ํ๋์จ์ด์
์ ๊ทผ๋ฐฉ๋ฒ์ด์ธ์ ์ํํธ์จ์ด์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ฉํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ(Inverse Gabor Transformation; Norinah, 2011)์
์ด์ฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์์ ํ๊ฒฝ์์๊ณผ ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ํํฐ๋งํ์ฌ ์๊ฑฐํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.
Norinah (2011)๊ฐ ์ ์ํ ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์๊ฐ์์ญ์ ํ์ฑํ ์ ํธ๋ฅผ ์๊ฐ-์ฃผํ์ ์์ญ์ผ๋ก ๋ณํํ ๋ค์, ์ํ๋์์ฒด๋ฅผ ๋ฐ๋ผ ์ ํ๋ ํ์ฑํ ์ฑ๋ถ์
์ฐพ๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ์๋์ง์ฑ๋ถ์ ํํฐ๋งํ์ฌ ์๊ฑฐํ ํ, ๋ค์ ์๊ฐ์์ญ์ผ๋ก ์ญ๋ณํํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ค์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ
์ ํธ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ์ฌ๋ก๋ฅผ Fig. 6์ ๋์ํ์๋ค. Fig. 6(a)์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์์ ํธ์ ์ ํ์คํํธ๋ผ์ด๊ณ , ์ด๋ฅผ ๊ฑฐ๋ณด๋ณํํ์ฌ ์๊ฐ-์ฃผํ์
์์ญ์ผ๋ก ๋์ํ ๊ฑฐ๋ณด์คํํธ๋ผ์ด Fig. 6(b), ์ด ๊ฑฐ๋ณด์คํํธ๋ผ์์ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ ๋ฑ์ ํํฐ๋งํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ Fig. 6(c), ํํฐ๋ง๋ ๊ฑฐ๋ณด์คํํธ๋ผ์
๋ค์ ์๊ฐ์์ญ์ผ๋ก ์ญ๋ณํํ์ฌ ์ ํ์คํํธ๋ผ์ ๊ตฌํ ์ต์ข
๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ Fig. 6(d)์ด๋ค. Fig. 6(a)์ Fig. 6(d)๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ณด๋ฉด, Fig.
6(a)๋ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ ์ฑ๋ถ์ด ๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋์ ์ค์ ํ์ฑํ ์ฑ๋ถ์ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ Fig. 6(d)์๋ ๋ถ๋ช
ํ๊ฒ ํ์ฑํ ์ฑ๋ถ์
๋ํ ์ง๋ฐฐ์ฃผํ์๋ฅผ ๋ช
ํํ๊ฒ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ Fig. 6์ ์ฌ๋ก๋ฅผ ํตํด ํ์ธํ ์ ์๋ฏ์ด, ํ๋์จ์ด์ ์ผ๋ก ์ง์ ์ ๋ฌ์ํ์ ์ํฅ์ ์ ๊ฑฐํ ์ ์์
๋, ๊ฑฐ๋ณด์ญ๋ณํ์ ์ํ์ฌ ํ๊ฒฝ์์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ ๋ฑ์ ์๊ฑฐํจ์ผ๋ก์จ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ ํธ์ ํ์ง์ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํธ๊ฐ์ ์ ์ค์ ์ ๋์์ผ๋ก ์ถฉ๋ถํ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ผ๊ณ
ํ ์ ์๋ค.
|
|
|
|
Fig. 6. Inverse Gabor transformation technique to filter out undesired acoustic wave
group in microphone signals: (a) and (b) before filtering, (c) and (d) after filtering
|
ํํธ ๊ฑฐ๋ณด์คํํธ๋ผ์์ ์ํ๋์์ฒด๋ฅผ ํตํด ์ ํ๋๋ ํ์ฑํ ์ฑ๋ถ์ ๋ํ ํ๊ตฐ(wave group)์ ์ธ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ค์ ๋ํดํ ๋ฌธ์ ์ผ ์ ์์ง๋ง, ํ์ฑํ
์ ํ์ ๋ํ ๊ธฐ์ง ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ฉํ๋ฉด ๋๋ถ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ํ์ฑํ ํ๊ตฐ์ ์ธ์ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ ํ์ฑํ ์ ํ์ ๋ํ ๊ธฐ์ง์ ๋ณด์ ์๋ก๋ ํ์ฑํ ์ ํ์
์์๋๋ ์๊ฐ, ํ์ฑํ ํ๋๊ณผ ์ํ์ ์์ ์ฃผํ์ ๋์ญ, ํ๊ตฐ์ ํํ ๋ฑ์ด ๋ ์ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ํ์ฑํ ์ ํ์๊ฐ์ ๊ฐ๋ต์ ์ผ๋ก ํ์
๋๋ ๋งค์ง์
ํ์ฑํ ์๋(๊ด๋ จ ๋ฌธํ์์ ํ์ธ๊ฐ๋ฅ)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ถ์ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ฑํ ํ๋์ ๊ด์ญ์ ์ฃผํ์ ๋ฒ์์ ํผ์ ธ ๋ถํฌํ๊ฒ ๋์ง๋ง, ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ๋
ํน์ ์ฃผํ์ ๋ฒ์์ ์ง์คํ๋ ํํ๋ฅผ ๋ ๊ฒ ๋๋ค.
5. ํ์ฑํ ์ธก์ ์ ์ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ํ์ฅ์ ์ฉ
5.1 ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ๋ํ ๊ณต์ง์ํ
|
|
Fig. 7. Comparison of resonant frequencies at grid point (X4,Y5): (a) accelerometer,
(b) microphone, (c) resonant frequencies at measurement line X4
|
์ ์ฅ์์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฑํ ์ธก์ ์ผ์๋ก์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์คํ์ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ํ์ธํ์๊ณ , ๋ํ ๋ณธ ์ฅ์์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๊ฒ์ฆ์ ์ํด์
์ค๊ท๋ชจ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ๋ํ ํ์ฅ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ์ํ์ฒด๋ ๊ธธ์ด 10m, ํญ 9m, ๋๊ป 30cm์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ฐ์๊ณต์
ํตํ์ฌ ์ฌ๋๋ธ์ ๋๊ป๋ฅผ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์งํ๋๋ก ํ์๋ค. ์ ๋ฐ์๊ณต์ ์ํ์ฌ ๋ ๋ฒจ ์ธก๋์ ํตํ ์ฌ๋๋ธ๊ฑฐ์น ๋
ธ๋ฐ์ ๋์ผ๊ณ ๋ ํ๋ณด, ์ธก๋ฉด ๊ฑฐํธ์ง๊ณผ ๋ฏธ์ฅ๋๊ตฌ ๋ฑ์
์ด์ฉํ ์ฌ๋๋ธ ์๋ถํ๋ฉด์ ๋์ผ ๋์ด ์ ์ง ๋ฑ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์๋ค.
์ฝํธ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ๋ ๊ทธ ํ๋ถ์ ๊ทธ๋ผ์ฐํ
์ฌ๋ฅผ ์ฃผ์
ํ์ฌ ์ฌ๋๋ธ์ ๋์ด๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋๋ ์ฐ๊ตฌ์ฉ ์ํ์ฒด๋ก ์ฌ๋๋ธ ๋ฐ๋ฅ์๋ ๋ค์ง๋ ํ ์ฌ๊ฐ ์ง์งํ๊ณ
์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ๋๊ป ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฃ์ ๊ฐ์ฑ์ ํ๊ฐํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ถฉ๊ฒฉ๋ฐํฅ ์ํ ์ฆ ๊ณต์ง์ํ์ ์ํํ์๋ค. ์ผ๋ถ ์ ํ๋ ๊ฐ์๋ณด๋ค๋
์ํ์ฒด ์ ์ฒด๋ฅผ ํ๊ฐํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ํก๋ฐฉํฅ๊ณผ ์ข
๋ฐฉํฅ 1m ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ชจ๋ 72๊ฐ์ ์ ์ ์ ์ํ์์น๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ ๋ขฐ์ฑ ๋ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ
๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ ์ธํธ์ ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ์ํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฐ์๋๊ณ๋ PCB ์ฌ์ PCB-353B65๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์
์ค๋์คํ
ํฌ๋์นด์ฌ์ ๋ณด๊ธํ ๋จ์ผ์งํฅ ์ฝ๋ด์ ๋ง์ดํฌ์ธ ES947์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ํ ๋์ ์ ํธ ์ธก์ ๊ณผ ์ค์๊ฐ ์ฃผํ์๋ถ์์ ์ํด์ National Instruments
์ฌ์ ๋์ ์ ํธ์ธก์ ์ฉ NI-4474 ์นด๋๊ฐ ์ฅ์ฐฉ๋ ํด๋์ฉ ์ปดํจํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ 40~10kHz ๋์ญ์์ ์ผ์ ํ ์ฃผํ์์๋ต๊ณผ
7.9mV/Pa์ ์๋ฏผ๋์ ํน์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ๊ณต์ง์ํ์์ ์ฌ์ฉํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ํ์ค์ ์ 3์ฅ์์ ํ์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค์ฉํ์ฌ ์ ์ฉํ์์ต๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ฑํ์
๊ณต์งํ์์ ๋ฐ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ ๋ฐ์ง์์ผ๋ก๋ 0.64kg ๋ฌด๊ฒ์ ๊ธ์์ฌ์ง ํด๋จธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ก ํ๋ํ ๋ํ์ ์ธ ์ ํธ๋ฅผ ๊ฐ์๋๊ณ ์ ํธ์ ๋น๊ตํ์ฌ Fig. 7์ ๋น๊ตํ์๋ค. Fig. 7(a)์ ๊ฐ์๋๊ณ ์ ํธ์์
์ธก์ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ 4,170Hz, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ 4,061Hz๋ก ์คํ์ค์ฐจ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค๋ฉด ๊ฑฐ์ ๋์ผํ ์ฃผํ์๋ก ์ธก์ ๋์๋ค๊ณ ํ
์ ์๋ค. ํํธ Fig. 7(c)์๋ ์ข
๋ฐฉํฅ ์ํ์ธก์ Y์ ์์ 8๊ฐ ์ธก์ ์์ ์ธก์ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ฅผ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๋ํด ๋น๊ตํ๊ณ ์๋ค.
๊ฐ์๋๊ณ๋ก ์ธก์ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ 4,000~5,000Hz ์ฌ์ด๋ก ๋ถ์ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์์ง๋ง, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 4,060Hz๋ก ๊ฑฐ์ ๋์ผํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์ ์ฒด 72๊ฐ ์ธก์ ์์ ํ๋ ํ ๊ณต์ง์ฃผํ์์ ์ด๋ก๋ถํฐ ์ถ์ ๋ ์ฌ๋๋ธ ๋๊ป๋ฅผ 2-D ์ปจํฌ์ด๋ก ๋์ํ ๊ฒฐ๊ณผ(Fig. 8)๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด,
Fig. 7(c)์์ ํ์ธ๋ ๊ฒฝํฅ์ ์ฌ์ฐจ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ฆ, ๊ฐ์๋๊ณ๋ ์ธก์ ๋ณ๋ก ๋ค์์ ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์์ง๋ง, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋
๊ฑฐ์ ๊ท ์งํ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์๋ค.
๋์ผํ ๋ฐฐํฉ๊ณผ ์ฌ๋ฃ์ ๋ ๋ฏธ์ฝ ํธ๋ญ์ผ๋ก ๋์ผํ ์์ ์์ ํ์คํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ํ์ค๊ณผ์ ์ ๊ณ ๋ คํด ๋ณด๋ฉด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ๋งค์ง์ ์ฌ๋ฃ์ ๊ท ์ง์ฑ์ด ์์ด์ผ
ํ๋ค. ๋ํ ์ฌ๋๋ธ๊ฐ ํ์ค๋ ์ง๋ฐ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋ค์ง์ผ๋ก ์ค๋น๋ ๊ธฐ์ด์ง๋ฐ์ด๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ๊ณ ๋ คํ ๋์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ๋๊ป๋ ์ด๋ ์ ๋ ์ผ์ ํ๊ฒ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๋์ด์๋ค๊ณ
ํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ๋ฐ์ํด ๋ณด๋ฉด, ๊ณต์ง์ํ์์ ์ธก์ ๋๋ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ ์ถ์ ๋ ์ฌ๋๋ธ์ ๋๊ป๊ฐ ๋ชจ๋ ์ผ์ ํ์ฌ์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ถฉ๋ถํ
์์ธกํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด์ ๊ฐ์ ์ธก๋ฉด์์ ๊ณต์ง์ํ์ ์ํ ์ผ์๋ก์ ๊ณต์ง์ํ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์(ES947)๋ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ด ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ
์ ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
|
|
Fig. 8. Resonant frequency and thickness contours of the concrete track model determined
by resonance frequencies using: (a) and (c) accelerometer, (b) and (d) microphone
|
5.2 ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฐฉ๋์์์ ํ๋ฉดํ ์ํ
ํ์ฑํ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๊ณต์ง์ํ์์ ์ผ์๋ก์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ์ธํ์๋ฏ์ด, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์ ํ๋ฉดํ์ํ์ ์ํ ์ผ์๋ก์์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์ฌ ๋ณด์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์๋ ์ํต๋ฆฌ์ ์๊ณต๋์ด ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฐฉ๋์ ์์ด์ ๋๋ง๋ฃจ ํ์ธต ๋งค์ง์ ํ์ง์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ํํ์๋๋ฐ, ๊ฐ์๋๊ณ์
๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋น๊ต์ํ์ด ์ํ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฐฉ๋์ ์๊ณต์ ์์ด์ ์ผ์ ํ ๋ฐฐํฉ๊ณผ ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ํ์คํ์์
๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๊ธฐ์ ์ต์ํ ๋๋ง๋ฃจ์ ๋งค์ง์ ๊ท ์งํ๊ฒ ์กฐ์ฑ๋์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค๊ณ ์์๋๋ ์ํฉ์ด๋ค. ํํธ ํ๋ฉดํ ์ํ ๋๋ง๋ฃจ์ ํ์ธต๋งค์ง์ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํ
ํ๋ฉดํ ์ํ์์ ์ผ์๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๊ฒฝ์ฐ 30cm, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ 20cm๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ฐ์ง์๊ณผ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ผ์์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ผ์๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ
์ค์ ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ์ฑํ์ ๊ณต์งํ์์ ๋ฐ์์ํค๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ ๋ฐ์ง์์ผ๋ก๋ 0.64kg ๋ฌด๊ฒ์ ๊ธ์์ฌ์ง ํด๋จธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๊ณต์ง์ํ์์ ์ฌ์ฉํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์
์ํ์ค์ ์ 3์ฅ์์ ํ์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค์ฉํ์ฌ ์ ์ฉํ์์ต๋๋ค. ํ๋ฉดํ ์ํ์์ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ค์ ํ ๊ฒ์ ์ฌ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ ๊ฒฝํ์ผ๋ก๋ถํฐ
ํ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ค์ฉํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด์๋ค.
|
|
|
Fig. 9. Comparison of surface-wave measurements using accelerometers and microphones
at an erosion control dam: (a) and (c) phase-difference spectra by accelerometers,
(b) and (d) phase-difference spectra microphones, (e) and (f) phase-velocity dispersion
curves by accelerometers, and microphone
|
Fig. 9์ ์์๊ฐ ์คํํธ๋ผ ์ ํธ๋ฅผ ์ดํด๋ณผ ๋, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ 32~35kHz๊น์ง์ ์ฃผํ์ ๋์ญ๊น์ง ์ํธํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๊ณ , ์์๊ฐ ์คํํธ๋ผ์ผ๋ก๋ถํฐ
๊ณ์ฐํ ํ๋ฉดํ ์์์๋๋ ์ ๋ขฐ์ฑ ์๊ฒ ๊ฒฐ์ ๋์ด์ง์ ์ ์ ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๊ถ์ฅ ์ฃผํ์๋์ญ์ด 20kHz์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๋ ๋์ ์ฃผํ์๋์ญ๊น์ง
์ํธํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ ๋ ๊ฐ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํน์ฑ์ด ๋์ผํ์ฌ ๊ฐ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์์๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ ๋ขฐ์ฑ ์๊ฒ ๊ฒฐ์ ๋ ์ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์์๊ฐ
์ฐจ์ด๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ์ธก๋ฉด์ ์์ด์ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ์์ ๋, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์ด ์ผ์ ํ ํจํด์ผ๋ก ์ธก์ ๋๊ณ ์์ด์
๊ท ์งํ ๋งค์ง์ ๋ํ ๋ํ์ ์ธ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ํ ํ๋ฉดํ ์์์๋ ๊ฒฝํฅ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฒด ์ฃผํ์๋์ญ์์
2,200m/sec๋ก ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ธก์ ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๊ฐ์๋๊ณ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 2,000~2,500m/sec์ ๋ฒ์์์ ๊ธฐ๋ณต์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ
ํน์ฑ์ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ทน์ด ์กด์ฌํ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ์ ํ์์ํด์์ผ๋ก ๋ชจ์ฌ๋ฅผ ํ์ ๋์๋ ๋์ผํ๊ฒ ๊ด์ฐฐ๋๋ ํ์์ด๋ค(Bukhari, 2013).
ํ๋ฉด์ ๋ฐ์ฐฉ๋์ด ์๋ ๊ฐ์๋๊ณ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ด๋ถ์ ์ด์์ฒด๋ก ์ธํ์ฌ ํ์ฑํ์ ๋ณต์กํ ๊ตด์ ๋ฐ์ฌ ํ์์ ์ํ ๋ ๋ง์ด ๊ต๋๋ ์ ํธ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ฒ ๋์ง๋ง, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
ํ๋ฉด์์ ๋จ์ด์ ธ ์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ตฌ์กฐ์ฒด ๋ด๋ถ์ ์ด์์ฒด๋ก๋ถํฐ ๊ธฐ์ธํ๋ ๋ณต์กํ ๊ตด์ ๋ฐ์ฌ ๊ต๋์ผ๋ก๋ถํฐ ๋น๊ต์ ์์ ๋กญ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ์ฆ
์ง๋ฐ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ๋ฐ์ฐฉ๋์ด ์๋ ๊ฐ์๋๊ณ๋ก๋ Pํ, Sํ ๋ฑ์ ์ํด ๊ต๋๋ ํ๋ฉดํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ง๋ง, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ ํ๊ฒ ์ค์ด๋ P ํ์ ๊ฐ์ญ(๊ณต๊ธฐ์ค
Pํ ์๋๊ฐ 1/10 ์์ค์ผ๋ก ๊ฐ์ํจ), Sํ์ ๋ฐฐ์ (๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์์ Sํ๋ ์ ํ๋์ง ๋ชปํจ) ๋ฑ์ผ๋ก ์ฒด์ ํ์ ๊ฐ์ญ์ด ์ค์ด๋ ํ๋ฉดํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ฒ ๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์ ํธ์๋ ์ ์ด์ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ ์ ํธ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ณด๋ค ์ฒด์ ํ์ ๊ฐ์ญ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์์ค์ผ๋ก ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธก๋ฉด์์
ํ๋ฉดํ ์ธก์ ์ ์ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฉ๋ ์ ๋ขฐ์ฑ์ด ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
|
|
Fig. 10. Time traces and power spectra of surface waves measured by (a), (c) accelerometers,
(b), (d) microphones at compacted track base of high speed railway; Measurements at
array P04.5
|
5.3 ๊ณ ์์ ์ฒ ๋
ธ๋ฐ์ ๋ค์ง์ง๋ฐ์ ๋ํ ํ๋ฉดํ ์ํ
ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ผ์๋ก์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ ์ํ์ ํ ์ฌ์ง๋ฐ์์๋ ์ํํ์ฌ ๋ณด์๋ค. ์ ์ ์์์ ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํ
์ ์ฉ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก 51.2kHz๊น์ง์ ๊ณ ์ฃผํ ๋์ญ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๊ณ , ๋ณธ ์ ์์๋ ํ ์ฌ์ง๋ฐ์ ๋์์ผ๋ก 1.6kHz ๊น์ง์ ์ ์ฃผํ
๋์ญ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ๋ณธ ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ง์๊ณผ ์ผ์์ ์ํ๊ตฌ์ฑ์ 5.2์ ์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋์ผํ๊ฒ ์ค์ ํ์์ผ๋, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ผ์๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ
๋ฐ์ง์-์ผ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ 0.3m๋ก ์ค์ ํ์๋ค. Fig. 10๊ณผ 11์ ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ํํ ์ง๋ฐ์ ์ต๋์
๊ฒฝ 300mm์ ์๊ดด๋ฅผ ์ฑํ ํ ๊ณ ์์ ์ฒ ์ฑํ ์ฒด๋ก์,
์ฌ๊ฐํ ๋น๊ท ์ง์ฑ์ ๋ณด์ด๋ ์ง๋ฐ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก ํ๋ฉดํ ์ํ์ผ๋ก๋ ๋งค์ฐ ๋ํดํ ์ํ์ฒด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. Fig. 10์๋ ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์๊ฐ์์ญ
์ ํธ, ํ์์คํํธ๋ผ ๋ฑ์ ๋น๊ตํ๊ณ ์๋๋ฐ, ์ ๋ํฌ๊ธฐ์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง ์ ์ฒด์ ์ธ ๊ฒฝํฅ๊ณผ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ ๋ฑ์ ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ์ธก์ ๋์๋ค. ํํธ ๋ ์ฑ๋์
์๊ฐ์์ญ ์ ํธ๋ก๋ถํฐ ๊ฒฐ์ ํ ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์ ์๋๊ณ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๋ํด ๋น๊ตํด ๋ณด๋ฉด Fig. 11์ ๋์ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฃผํ์ 400Hz ์ดํ์์๋
๊ฑฐ์ ๋์ผํ์ง๋ง, 400Hz ์ด์์์๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์ด ์๋๊ณ๋ก ์ธก์ ํ ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ๋ณด๋ค ๋ ์์ง์ ํจํด์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
๋ํ ์๋๊ณ์ ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ์ ์คํ๊ฒ ๋ถ์ํ์ฌ ์์์๋๋ฅผ ๊ณ์ฐํด ๋ณด์์ ๋, ๋ ์ผ์์ ๋ํ ์์์๋๋ ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ๊ฒ
๊ฒฐ์ ๋์ง๋ง 400Hz ์ด์์ ๊ณ ์ฃผํ ์์ญ์์๋ ์๋๊ณ ์๋ฃ๊ฐ ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก ๋๋ฝ๋์ด ์์์ ์ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์๋๊ณ์ ์ํ ์ธก์ ์์์ ๋ฌธ์ ์ ์ 400Hz
์ด์์ ์ฃผํ์์์ ์๋ฏผํ์ง ์์ ์๋๊ณ(๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ์๋๊ณ Sercel์ฌ์ L-22)์ ํน์ง ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ธก์ ์ฃผํ์ ๋์ญ์
์ ํฉํ ์๋๊ณ๋ฅผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ง ์๋ ์ด์, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๊ฐ ํ๋ฉดํ ์ ํธ์ ์ธก์ ์์ ๋ ๊ณ ํ์ง๋ก ์ธก์ ํ ์ ์๊ณ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์
ํด์๋ ๋ ์ฉ์ดํจ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ ํธ๋ถ์์ ์์ด์ ์ฌ๊ฐํ ๋ฌธ์ ์ ์ด ์กด์ฌํ๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ํตํด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋๋ ์ํ์ ๊ฐ์ญ์ด๋ค. Fig. 11(f)์
์์์ฐจ ์คํํธ๋ผ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ์ฝ 300Hz ์ด์์ ์ฃผํ์ ์์ญ์์ ๊ณ ํ์ง์ ๋ช
ํํ๊ณ ์ผ์ ํ ํจํด์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด ํจํด์ Fig. 12(c)์ ์์์๋
์ฝ 350m/sec์ ํด๋นํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก์ ๋ฐ๋ก ์ํ์ ์๋์ด๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ฐ์ง๊ธฐ๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ 75cm๋ก ๋ค๋ฅธ ์ธก์ ๋ณด๋ค ๋ฉ์ด์ ์ง๋ฐ์ ํตํด ์ ํ๋๋ ํ๋ฉดํ์
์๋์ง๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋๋ฌด ์์์ก๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ์ ์ ํธ๊ฐ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ก๋์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ํนํ ์ง๋ฐ๋งค์ง์ ํ๋ฉดํ ์๋๊ฐ ์ํ์๋์
์ ์ฌํ ๋ฌผ์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ ๋, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฌ์ฉ์ ์์ด์ ํนํ ์ฐจ์์ฅ์น์ ์ฌ์ฉ, ์งง์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ ํ, ์ ์คํ ์๋ฃ ๋ถ์ ๋ฑ์ ๋
ธ๋ ฅ์ด
ํ์ํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.
|
|
|
Fig. 11. Comparison of surface-wave measurements using accelerometers and microphones
at compacted track base of high speed railway for: (a), (c), (e) geophones and (b),
(d), (f) microphones; Receiver spacings = 0.3m for arrays of P04.5 and P06.0, receiver
spacing=0.75m for array R30.0
|
|
|
Fig. 12. Phase velocity dispersion curves determined by geophones and microphones
at measurement arrays (a) P04.5 (b) P06.0 and (c) R30.0
|
|
Fig. 13. Expected path of seismic waves and leaky surface waves in (a) resonance tests
and (b) surface-wave tests
|
5.4 ํ์ฑํ ์ํ์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ญํ
์คํ์ ์ํ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฅ์ ์ฉ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด, ์ธก์ ๊ตฌ์กฐ์ฒด์ ๋ด๋ถ๊ฑด์ ๋ ์ํ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ก ์ธํ
์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ์ด์ ์ผ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ์ฌํ๊ฑฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ์๋ ๋ ์ํธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค. ์ด๋ ์ต๊ทผ Bukhari
(2013)๊ฐ ๊ท ์ง๋งค์ง๊ณผ ์ด์์ฒด ํฌํจ ๋งค์ง ๋ฑ ๋ ๊ฐ์ง ๋งค์ง์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ ์ ํ์์ํด์์ผ๋ก ์ํํ ๊ณต์ง์ํ, ํ๋ฉดํ์ํ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ ๊ณตํ ํ์ธ๋๋
๊ฒฐ๊ณผ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ฆ, ๊ตฌ์กฐ์ฒด ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ทน์ด๋ ๊ท ์ด ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ด์์ฒด๊ฐ ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฒด์ ํ์ ๋ค์ค๋ฐ์ฌ ๋ฐ ๊ตด์ ํ์์ด ํ๋ฉดํ์ ์ ํ์ ๊ต๋์ ์ด๋ํ์ฌ,
์ธก์ ๋ ํ๋ฉดํ ์ ํธ์ ํ์ง์ด ๋จ์ด์ง๊ฒ ๋๊ณ ํ๊ฐ๋ ํ๋ฉดํ์๋๋ ์๊ณก๋๋ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 13(a)๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๋ณด๋ฉด, ๊ณต์ง ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ํ์ฒด ๋งค์ง ๋ด์์ ํ์ฑ๋ ํ์ฑํ๋ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ๊ฑฐ์ณ์ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ์์ถํ ํํ๋ก ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์
์ ๋ฌ๋๊ฒ ๋๋ค. ์ด ๋ ๋งค์ง๋ด์ ๋น๊ตฌ์ ์์ถํ๊ฐ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง๋ก ์ ๋ฌ๋๋ฉด์ ๋์ผํ ๋น๊ตฌ์ ์์ถํ์ธ P-ํ๋ก ์ ๋ฌ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ชจ๋๋ณํ์ด๋ ๋ถ์ฐํ์์ด ๋ฐ์ํ์ง
์๊ฒ ๋๊ณ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ณต๊ธฐ ๋งค์ง๋ก ์ ๋ฌ๋ ๋น๊ตฌ์ ์์ถํ์ ๊ณต์ง ์ฃผํ์์๋ ๋ณํ๊ฐ ์๊ฒ ๋๋ค. ํํธ ํ๋ฉดํ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ Fig. 13(b)์ ๋์ํ ๋ฐ์
๊ฐ์ด, ํ๋ฉดํ ์๋์ง๋ ๋ฐ์ง์ ํ๊ฒฉ์ง์ ์์ ์์ํ์ฌ ์ํ์ฒด ๋งค์ง์ ํ๋ฉด์ ๋ฐ๋ผ ์ ํํ๋ค๊ฐ ๊ตด์ ๋์ด ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ํต๊ณผํ์ฌ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ๋๋ฌํ๊ฒ ๋๋ค.
์ํ์ฒด ๋งค์ง์ ํ๋ฉด์ ๋ ๋ ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง๋ก ์ ๋ฌ๋ ๋๋ถํฐ ํ์ฑํ๋ ๋ ์ด์ ์ผ๋ฐ ํ๋ฉดํ๊ฐ ์๋๋ผ ๋์ถ ํ๋ฉดํ(leaky surface wave)๊ฐ ๋๋ค.
๋์ถํ๋ฉดํ์ ์ ํ์๋๋ ์ผ๋ฐ ํ๋ฉดํ์ ๋ค๋ฅผ ์ ์์ง๋ง, ํ๋ฉดํ ์๋์ง๊ฐ ์ํ์ฒด์ ํ๋ฉด์ ์ดํํ๋ ์ง์ ๋ถํฐ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ด๋ฅด๋ ๋์ถํ๋ฉดํ์ ๊ฒฝ๋ก๊ฐ
SASW ์ํ์ ๋ ์ผ์์ ๋ํด ๋์ผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ๊ฒ ๋๋ ํ๋ฉดํ์ ์ ํ์๋ ๊ณ์ฐ์ ์์ด์๋ ๋์ถํ๋ฉดํ์ ๊ฒฝ๋ก๋ ์๋ก ์์๋๊ฒ ๋๋ค.
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ฐ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๋ฉดํ ์๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ์ธก๋ฉด์ ์์ด์๋ ๋์ถ ํ๋ฉดํ๊ฐ ์ฃผ๋ ์ํฅ์ ์ ํ ์๊ฒ ๋๊ณ ์ค์ง ์ํ์ฒด ๋งค์ง์ ํ๋ฉดํ
์๋์๋ง ์ํฅ์ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ์ด์ ์ผ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋น์ ์ด์ ์ผ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ด๊ณ์์ด ๋ ๊ฐ์ ์ผ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ SASW ์ํ์ ์์ด์ ์ธก์ ๋๋
ํ๋ฉดํ ์๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋์ผํ ๊ฐ์ผ๋ก ์ธก์ ๋๊ฒ ๋๋ค.
6. ๊ฒฐ ๋ก
๋ค์ง์ง๋ฐ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์ ํ์ฑํ ์ํ์ ์ค์ฉ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํ ์ด๋์ ์ํ์ฅ๋น ๊ฐ๋ฐ์ ์ผํ์ผ๋ก ๋น์ ์ด์ ์ผ์์ธ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ํ์ฉ์ฑ์ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ํ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1)์คํ์ ์ํ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ์ ํ์ฅ์ ์ฉ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํ๋ฉด, ๋ค์ง์ง๋ฐ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํ ํ์ฑํ ์ํ์ ์์ด์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ฑ์ฉ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ด ๊ธฐ์กด์
์๋๊ณ์ ๊ฐ์๋๊ณ๋ฅผ ๋์ฒดํ ์ ์์ ์ ๋๋ก ์ ๋ขฐ์ฑ์ด ์์์ ํ์ธํ์๋ค.
(2)์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์์ ์ํฅ์ธ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํ๋ฉด, ๋ฐ์ง์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณต์ง์ํ์์๋ 5~10cm, ํ๋ฉดํ ์ํ์์๋ 20cm๋ก
์ค์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํจ๊ณผ์ ์ด์๊ณ , ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ค์น๋์ด์ ๊ฒฝ์ฐ 3.5~5cm, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ ์ผ์๋ฅผ ์ํ ๋ฐ์ง์ ์ข
๋ฅ๋ ์ฝ 0.3~0.7kg ๋ฌด๊ฒ์ ์ํ ๊ธ์ํด๋จธ๋ฅผ
์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ํจ๊ณผ์ ์ด์๋ค. ๋ํ ํ๊ฒฝ์์ ๋ฐ ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ์๊ฑฐํ๊ธฐ ์ํ ์ฐจ์์ฅ์น๋ ํ์์ ์ผ๋ก ์๊ตฌ๋์๋ค.
(3)ํ๋ฉดํ์๋ 330~370m/sec ๋ฒ์์ ๋จ๋จํ ๋งค์ง์ ๋ํด ํ๋ฉดํ ์ํ์ ์ํํ ๋ ํน๋ณํ ์ ์ํ ๊ฒ์ ์ธก์ ๋๋ ์ ํธ๊ฐ ๋งค์ง์ ํต๊ณผํ ํ๋ฉดํ
์ ํธ์ธ์ง ๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์ ํ๊ณ ์ง์ ์ ํ๋๋ ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ์ธ์ง๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ , ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ํ๋ฉดํ ์ ํธ๋ก ์ค์ธํ์ง ์๋๋ก ํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ์ด๋ ํนํ ๊ฐ์ง์ง๊ฐ
๊ฐ๊ฒฉ์ด 30cm ์ด์์ผ ๋๋ ๋งค์ง์ ํตํด ์ ํ๋๋ ํ๋ฉดํ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ ๋จ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ง์ ์ ๋ฌ ์ํ๋ฅผ ์ธก์ ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
(4)์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋งค์ง์ด๋ ๋ค์ง ์ง๋ฐ์ ๋ํ SASW ์ํ์์๋ ์ ์ด์ ๋๋ ๋น์ ์ด์์ด๋ ์ผ์์ ํ๋ฉด์ ์ด ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋์ผํ ์์์๋๋ฅผ
์ธก์ ํ ์ ์์๋ค. ์ด๋ SASW ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋งค์งํ๋ฉด์์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋๋ฌํ๋ ๋์ถ ํ๋ฉดํ์ ๊ฒฝ๋ก๊ธธ์ด๊ฐ ๊ฐ๊ฐ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ ๋ํด ๋์ผํ์ฌ ์๋ก ์์๋๊ธฐ
๋๋ฌธ์, ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ธก์ ๋๋ ํ๋ฉดํ์ ์๋๋ ์ ์ด์ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ๋ ํ๋ฉดํ ์๋์ ๋์ผํ๊ฒ ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
(5)ํนํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์์ SASW ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฐ์ฐฉ๋์ด ์๋ ๊ฐ์๋๊ณ๋ก๋ Pํ, Sํ ๋ฑ์ ์ํด ๊ต๋๋ ํ๋ฉดํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ง๋ง, ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์
ํ์ ํ๊ฒ ์ค์ด๋ Pํ์ ๊ฐ์ญ(๊ณต๊ธฐ์ค Pํ ์๋๊ฐ 1/10 ์์ค์ผ๋ก ๊ฐ์ํจ), Sํ์ ๋ฐฐ์ (๊ณต๊ธฐ๋งค์ง์์ Sํ๋ ์ ํ๋์ง ๋ชปํจ) ๋ฑ์ผ๋ก ์ฒด์ ํ์ ๊ฐ์ญ์ด
์ค์ด๋ ํ๋ฉดํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ง์ดํฌ๋กํฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์ ํธ์๋ ์ ์ด์ ์ผ์๋ก ์ธก์ ํ ์ ํธ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ณด๋ค ์ฒด์ ํ์ ๊ฐ์ญ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์์ค์ผ๋ก
ํฌํจ๋์ด ์๊ฒ ๋๊ณ , ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ฅ์คํ๊ณผ ์ ํ์์ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.