-
1. ์ ๋ก
-
2. ๋ชจํ์คํ ์ฅ์น
-
2.1 ๋ชจํ ํ ์กฐ
-
2.2 ์ฌ์ฉ ์๋ฃ
-
2.3 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ๋ฐ ์ต์ง๋ง๋
-
2.4 ๊ณ์ธก์ฅ์น
-
3. ์คํ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๊ณํ
-
3.1 ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
-
3.2 ์คํ ๊ณํ
-
4. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4.1 ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์นจํ
-
4.2 ํ ์
-
4.3 ๊ฐ๊ทน์์
-
4.4 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ท ์ด ํํฉ
-
5. ๊ณ ์ฐฐ
-
5.1 ๋ฐฐ๋ฉด ์นจํ๋
-
5.2 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ
-
5.3 ๊ตด์ฐฉ์ ์ง๋ฐ์นจํ์จ
-
5.4 ํ ์ ๋ถํฌ
-
6. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
๊ตญํ ๋ด๋ฅ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ๊ฑฐ์ ์๋ฃ๋์ด ํด์ ์ฐ์ฝ์ง๋ฐ์ ๋งค๋ฆฝํ์ฌ ๋๋จ์ ๋ถ์ง๋ฅผ ์กฐ์ฑํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ์กฐ์ฑ๋ ๋ถ์ง๋ ๋๋ถ๋ถ ์ฐ์
๋จ์ง๋ ์ฃผ๊ฑฐ๋จ์ง๋ก ๊ฐ๋ฐ๋๊ณ
์๋ค. ๋งค๋ฆฝ์ด ์๋ฃ๋ ๋ถ์ง์ ๊ฐ์ข
๊ฑด์ถ๊ณต์ฌ ์ ์งํ์ฃผ์ฐจ์ฅ์ด๋ ๊ธฐํ ์งํ๊ณต๊ฐ์ ํ์ฉ์ ์ํด ์งํํฐํ๊ธฐ(๊ตด์ฐฉ)๋ฅผ ์ํํ๋ค. ์ฐ์ฝ์ง๋ฐ์ ๊ตด์ฐฉ์ ์ํํ ๊ฒฝ์ฐ
ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ์ค์นํ๋๋ผ๋ ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ์ธก์ผ๋ก ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ด๋(์ํ๋ณ์)ํ์ฌ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์๋ ์ง๋ฐํ๊ดด(์นจํ)๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ํ๋ถ์๋ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ
ํ ์์ ์ด๋์ผ๋ก ์ต๊ธฐํ์์ด ๋ฐ์ํ๋ค(Fig. 1).
์ข
๋์ ํ๋ง์ด๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ฒํ ๋ณด๋ ์ด์ค์ต์ปค๋ก ์ง์ง๋ ์์ง๋ง๋๊ณผ ํ ๋ฅํ์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ์ฑ๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ด์ฉ๋์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ
ํ๋ง์ด๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฐ์ฑ์ด ์์ ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ด ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๊ณ ์ฐจ์์ฑ์ด ์ข์ง ์์ ๊ตด์ฐฉ์ด ์งํ๋๋ ๋์ ์งํ์์๊ฐ ์ ํ๋์ด ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ์นจํ๋ฅผ ํฌ๊ฒ
์ ๋ฐ์ํจ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ต๊ทผ์๋ ์ง์ค์ฐ์๋ฒฝ(diaphragm wall)๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฑ์ด ํฌ๊ณ ์ฐจ์์ฑ์ด ๋ฐ์ด๋ ๊ฐ์ฑ๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ๋ง์ด ์ฌ์ฉํ์ฌ
ํธ๋ ์น ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ ์ง๋ฐ๋ณํ ๋ฐ ์์ฌํ์ค์ ์ํฅ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ(Hong et al., 2006; 2007)๊ฐ ์ํ๋์์ง๋ง, ํ์ฌ๊น์ง ๊ตด์ฐฉ๊ณต์ฌ ์์๋
์ฌ์ ํ ์ด์ค์ต์ปค๋ ๋ฒํ๋ณด๋ก ๋ณด๊ฐํ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ๋ง์ด ์ ์ฉํ๊ณ ์๋ค.
ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ์ค์นํ ๊ตด์ฐฉ์ ๊ตด์ฐฉ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ฐ๋ ์ ํ๋ก ์ธํด ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ(๋๋ก)์ ํ๊ดด์ ์ธ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์์ ์๋ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. Fig. 2๋ ์ฐ์ฝ์ง๋ฐ
ํฐํ๊ธฐ๋ก ์ธํ ๋ฐฐํ๋๋ก์ ์นจํ๊ด๊ฒฝ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์ด๋, ๋๋ก์ ๋ณํ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์งํ์ ๋งค์ค๋ ์ํ์๋, ์ ๊ธฐ, ํต์ ๋ฐ ๊ฐ์ค๊ด ๊ฐ์ ๊ฐ์ข
๋์๊ธฐ๋ฐ์์ค๋ฌผ(Life
Line)์ ๋ณํ์ผ๋ก ๊ตญ๋ฏผ์ํ์ ๋ถํธ๋ ์ผ๊ธฐ ์ํค๋ฉฐ, ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ถ๊ดด ์์๋ ์์
์ข
์ฌ์์ ์์ ์ฌ๊ณ ๋ก๋ ์ด์ด์ง ์ ์๋ค.
|
Fig. 1. Ground Deformation by Excavation
|
|
|
Fig. 2. Road Failure by Excavation
|
ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ์์ฉํ๋ ์ธก๋ฐฉํ ์์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ, ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ง๋ฐ์ฌ์ด์ ์ํธ์์ฉ์ ์ํด ๊ฒฐ์ ๋๋ฏ๋ก ์ง๋ฐ์กฐ๊ฑด, ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด, ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฐ์ฑ, ๊ตฌ์์กฐ๊ฑด,
์๊ณต๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ ๊ดํด์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ์ง๊ธ๊น์ง ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ์์ฉํ๋ ํ ์์ ๋ํด์๋ Tergahi and Peck (1948; 1967) ๋ฐ Tschebotarioff
(1973)์ ์ํ์ฌ ์ ์๊ฒฝํ๊ณต์์ด ๊ตด์ฐฉํ์ฅ์์ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋์ด ์๋ค. ๊ทธ ํ ํ์ฅ๊ณ์ธก(Juran and Elias (1991)์ด๋ ์์นํด์์ ํตํด(Chandasekaran
and King, 1974; Finno and Harahop, 1991)์ ์ํด ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์๋ค. ๊ทผ๋์๋ Sidney (2010), Lei et
al. (2012)์ด ์์ฌ๋ชจํ ์คํ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค.
์๊ธฐ์ ๊ฐ์ด ๊ตด์ฐฉ์ ์ํ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ฑฐ๋ ๋ถ์์ ๋ํด์๋ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์ด ์๋ค. ํํธ, ์ง๋ฐ์ ํ๋๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํด
ํ๋์์ญ๊น์ง ๋ง๋์ ์ค์นํ์ฌ ์์ฌํ์ค์ ๋ํ ์ต์ง์ญํ ์ ํ๋ ์ต์ง๋ง๋์ ๋ํด์๋ ๋๋ถ๋ถ ์ ์ ์ค๊ณ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํด์๋ง ์ด๋ฃจ์ด์ก๊ณ (Ito et al.,
1981; 1982; Jeong et al., 2003; Lee 2005), ์ต๊ทผ์๋ 1g ์ง๋๋๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ต์ง๋ง๋์ ๋ด์ง๋ณด๊ฐ ํจ๊ณผ ์คํ ๋ฑ์ด ์ฐ๊ตฌ๋์๋ค(Han
et al., 2011). ์ง๊ธ๊น์ง ์ต์ง๋ง๋์ ๋ํด์๋ ์ฌ๋ฉด์ ํ๋๋ฐฉ์ง ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ด๊ณ ์ฐ์ฝ์ง๋ฐ์ ์ฑํ ์ ์ต์ง๋ง๋์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก๋ฐฉ์ ๋ ๋ฐฉ์ง์ ๋ํ
์ฐ๊ตฌ์ค์ ๋ ์๋ค(Kim, 2011).
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฐ์ฝ์ง๋ฐ ๊ตด์ฐฉ์ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ผ๋ก ์ธํ ๊ตด์ฐฉ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ํ๊ดด๋ฅผ ์ต์ํ ํ๊ณ ์ ์ต์ง๋์ฑ
์ผ๋ก ์ต์ง๋ง๋์ ์ ์ฉํ๊ธฐ๋ก ํ์๋ค. ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์
์ต์ง๋ง๋์ผ๋ก ๋ณด๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ค๋ด์์ ๋ชจํ ํ ์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ผ๋ จ์ ์คํ์ ์ํํ์ฌ ์ต์งํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
2. ๋ชจํ์คํ ์ฅ์น
2.1 ๋ชจํ ํ ์กฐ
๊ธ๋ฒ ์ค๋ด ๋ชจํ์คํ์ ์ํํ๊ธฐ ์ํ ๋ชจํ ํ ์กฐ๋ 100cm ร 80cm ร 40cm์ ๊ท๊ฒฉ์ ์ธ๋ฒฝ์ ์ํฌ๋ฆด 15mm๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์คํ ์ค ๋ชจํ ํ ์กฐ์
๋ณํ์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์ ๊ฐ์ ํ๋ ์์ ์ค์นํ์๊ณ ๋์๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ด์๋ถ๋ ์ค๋ฆฌ์ฝ์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌํ์๋ค.
Fig. 3์ ๋ชจํ ํ ์กฐ ๊ฐ๋
๋์ด๋ค. ํ ์กฐ ์ธก๋ฉด์๋ ์งํ์์ ์ ์ง ๋ฌผํฑํฌ๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ๋ชจํ ํ ์กฐ์ ๋ฌผํฑํฌ์ ๋ฐธ๋ธ๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์ง๋ฐ์์ ํ ๊ณผ์ ์์ ๋ฐ์ํ๋
๊ฐ๊ทน์ ๋ฐฐ์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ์๊ณ , ์ ํ ์ถฉ์ง ํ ์ธ๊ณต์ง๋ฐ ์์ ํ๋ฅผ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ํ์ค ์ฌํํ(80cm ร 40cm)๊ณผ ์ด๋ฅผ ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ Control
Panel์ด ์ฅ์ฐฉ๋์ด ์๋ค.
2.2 ์ฌ์ฉ ์๋ฃ
๋ชจํ ํ ์กฐ๋ด ์ธ๊ณต์ง๋ฐ์ ์กฐ์ฑํ๊ณ ์ ์ฌ์ฉ๋ ์๋ฃ๋ ๊ฒฝ๊ธฐ๋ ์์ฐ์ง์ญ์ ์ฐ์ฝ์ ํ ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์ฌ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ํ์ฅ์์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ ํ ์คํ์ค์์ ๋ฌผ์ฑ๊ณผ ์ญํ์คํ์
์ํํ์๊ณ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
2.3 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ๋ฐ ์ต์ง๋ง๋
๊ตด์ฐฉ๋ชจํ ์คํ์ ์ฌ์ฉํ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๋ stainless ์ฌ์ง(t=0.5mm)๋ก 60cm ร 40cm์ ๊ท๊ฒฉ์ผ๋ก ์ ์ํ์ฌ ํ ์กฐ ๋ฒฝ์ฒด์์ 20cm ์ด๊ฒฉํ์ฌ
์ค์นํ์๋ค. ๋จ, ์ด์ค์ต์ปค๋ ๋ฒํ๋ณด๋ ์ค๋ด๋ชจํ ์คํ์ ํ๊ณ ์ ์ฌํํ์ง ์์๋ค.
๋ํ, ์ต์ง๋์ฑ
ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํ ์ต์ง๋ง๋์ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋์ผํ ์ฌ์ง๋ก ์ง๊ฒฝ 1์ธ์น(2.54cm), ๋๊ป 0.5mm, ๊ธธ์ด 60cm์ ์ค๊ณต๋จ๋ฉด์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค.
|
Side View Front View
|
(a) Chamber
|
(b) Mimetic Diagram
|
Fig. 3. Chamber Concept
|
|
Table 1. Result of Laboratory Soil Tests
|
Depth
(m)
|
Wn
(%)
|
Gs
|
Atterberg
Limits
|
Grain Size
Distribution %, Finer than
|
Unconfind Comp.
Strength
|
UU
|
Consolidation Test
|
U.S.C.S
|
LL
(%)
|
PL
(%)
|
#4
|
#10
|
#40
|
#200
|
qu
(kPa)
|
qr
(kPa)
|
St
|
Cuu
(kPa)
|
Pc
(kPa)
|
Cc
|
3.0~3.8
|
34.6
|
2.70
|
35.5
|
16.2
|
100.0
|
100.0
|
91.2
|
77.8
|
62.0
|
-
|
-
|
32.1
|
97.0
|
0.234
|
CL
|
4.5~5.3
|
31.1
|
2.71
|
45.1
|
27.5
|
100.0
|
100.0
|
99.6
|
96.3
|
87.7
|
-
|
-
|
45.9
|
170.0
|
0.183
|
CL
|
2.4 ๊ณ์ธก์ฅ์น
Fig. 4๋ ๊ธ๋ฒ ์ค๋ด์คํ์ ์ํ ๋ชจํํ ์กฐ๋ด ๊ณ์ธก๊ธฐ ์ค์น ํํฉ์ด๋ค. ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ชจํ์ง๋ฐ์ ๊ฑฐ๋์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ฏธ์๋ณ์๊ณ(LVDT)๋ฅผ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์
8cm, 28cm, 48cm ์ด๊ฒฉํ ์์น์ ์ด 3๊ฐ์๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ์ธก์ ๋ฒ์๋ 0โผ100mm์ด๋ฉฐ, ๋ถํด๋ฅ์ 0.01mm์ด๋ค. ๋ชจํํ ์กฐ ์๋จ์ ๊ฑฐ์น๋๋ฅผ
์ด์ฉํ์ฌ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, 10๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค.
๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ ์์ ๋ณํ๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ ์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ํ๋ฉด(๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด)์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ์ต์๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ 10cm, 25cm, 40cm, 50cm ์์น์ 4๊ฐ์,
ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ์ ๋ฉด(๊ตด์ฐฉ๋ฉด)์๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ์ต์๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ 40cm, 50cm์ ์์น์ ํ ์๊ณ 2๊ฐ์๋ฅผ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ ์ฐฉํ์ฌ ์ค์นํ์๋ค. ํ ์๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ
์์น์๋ ์ฌํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ ํ ์ ์ฉ ์ ์ฐฉ์ ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ถ์ฐฉํ์๋ค. ๋ชจํ์ง๋ฐ ๋ด ์๋ถ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ์ ๋
ธ์ด์ฆ๊ฐ ํฌํจ๋ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฐฉ์ํ
์ดํ๋ฅผ
๋ถ์ฌ 1์ฐจ๋ก ์ค๋งํ์๊ณ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ฒญํ
์ดํ๋ฅผ ๋ถ์๋ค. ์ธก์ ๋ฒ์๋ 0โผ200kPa์ด๋ฉฐ, ์ผ์ด๋ธ์ ๊ธธ์ด๋ 5.0m๋ก ํ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ๋ก๊ฑฐ(CR1000)์
์ฐ๊ฒฐํ์ฌ 10๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ํ ์๊ณ๋ ๋ณ๋์ ๋ณดํธ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น์ง ์๊ณ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ถ์ฌ ๋ชจํ์ง๋ฐ์ ์ค์นํ์๋ค.
๊ฐ๊ทน์์์ ์ํฅ์ ํ์ธํ๊ณ ์ ๊ฐ๊ทน์์๊ณ๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ํ ์๊ณ์ ๋ฌ๋ฆฌ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ถ์ฐฉํ์ง ์๊ณ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ํ๋ฉด์ 10cm ์ด๊ฒฉํ์ฌ
๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ธก์ ๋ชจํ์ง๋ฐ ์๋จ์์ 20cm, 40cm, 60cm ์์น์ 3๊ฐ์, ๊ตด์ฐฉ์ธก์ ๋ชจํ์ง๋ฐ์๋จ์ผ๋ก ๋ถํฐ 50cm, 60cm์ ์์น์ 2๊ฐ์๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค.
์ธก์ ๋ฒ์๋ 0โผ200kPa์ด๋ฉฐ, ๋ฐ์ดํฐ๋ก๊ฑฐ(CR1000)์ ์ฐ๊ฒฐํ์ฌ 10๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ๊ฐ๊ทน์์๊ณ๋ ๋ชจํ์ง๋ฐ์ ์ง์ ์ค์นํ๋ฉด ์ธก์ ์ด
์ ๋์ง ์๊ณ ๋ฐ๋ณต์คํ์ ์ํํ๋ฉด ๋ง์ค๋ ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ ์ฌ์ ๋ง๊ณผ ์ฃผ๋ฌธ์ง ํ์ค์ฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ผ์๋ฅผ ๋ณดํธํ์๋ค. ๋ชจํ์ง๋ฐ์ ์ค์นํ๊ธฐ
์ ์ ๊ธฐํฌ๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๊ธฐ ์ํด 24์๊ฐ ์์นจ์์ผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๊ตด์ฐฉ์ ๊ณ์ธก๊ธฐ์ ๋จ์ ์ฐ๋ ค์ ์ํํ ๊ตด์ฐฉ์ ์ํด ๊ตด์ฐฉ๋ฉด์ธก์ ๊ตด์ฐฉ๊ณํ์ (ํ ์กฐ์๋จ์์ 40cm)
ํ๋ถ์๋ง ์ค์นํ์๋ค.
3. ์คํ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๊ณํ
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 4. Measuring Instrument (Scale : None)
|
3.1 ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
๋ชจํ์คํ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์์๋ก ์ํํ์๋ค.
1)ํ ์กฐ ํ๋ถ์ ๊ฐ๊ทน์์ ๋ฐฐ์ถ์ ์ํ ์ฃผ๋ฌธ์ง ํ์ค์ฌ๋ฅผ 5cm ํฌ์คํ๊ณ ์๋จ์ ๋ถ์งํฌ๋ฅผ ์ค์นํ๋ค.
2)ํ ์กฐ ๋ฒฝ๋ฉด์ ๋ง์ฐฐ์ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํ ์กฐ ๋ด๋ถ๋ฒฝ๋ฉด์ ์ค์ผ์ ๋ํฌํ๊ณ ๋น๋ ๋ฉ์ ๋ถ์ฐฉํ๋ค.
3)ํ์ฅ์์ ์ฑ์ทจํ ์ ํ ์๋ฃ๋ฅผ ํ ์กฐ๋ด์ ์ถฉ์งํ๋ค. ์ด ๋, ์ ํ ์ถฉ์ง๊ณผ ๋ค์ง์ผ๋ก ํ ์กฐ ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ก ์ต์ํ์ ๋๊ป๋ก ์ถฉ์งํ๊ณ ๋ค์ง์
์ํํ๋ค.
4)๋ชจํ ํ ์กฐ๋ด ์ธ๊ณต์ง๋ฐ์ ์กฐ์ฑํ๋ฉด์ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ๋ณํํ์ฌ ์ค์นํ๋ค.
5)ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ ์๊ธฐ์ ๊ฐ์ด ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑฐ๋๋ถ์์ ์ํ ํ ์๊ณ๊ฐ ๋ถ์ฐฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ชจํ์ง๋ฐ์ ์กฐ์ฑํ ์์
ํ๊ธฐ๊ฐ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ฌ ๋ชจํ ํ ์กฐ๋ด ์ ํ ๋ฅผ
์ถฉ์งํ๋ฉด์ ์ค์นํ๋ค. ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ฅผ ๊ณ ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ Fig. 5์ ๊ฐ์ด ํฉํ๊ณผ ๊ฐ๋ชฉ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ด๋, ๊ฐ๊ทน์์๊ณ๋ ๊ฐ์ด ์ค์นํ๋ค.
6)๊ณ ์ ์ฉ ํฉํ๊ณผ ๊ฐ๋ชฉ์ ์์ ์ ์์น๊น์ง ์ ํ ๋ฅผ ์ถฉ์งํ ํ ์ ๊ฑฐํ๋ค.
7)๋ชจํ ํ ์กฐ ์๋จ๊น์ง ์ธ๊ณต์ง๋ฐ์ ์กฐ์ฑํ ๋ค ์๋จ๋ฉด์ ๊ณ์ธก์ ์ ์ ๋ฆฌํ ํ ์์ฌ ํ์คํ(80cmร40cm)์ ์ด์ฉํ์ฌ 100Kpa ์๋ ฅ์ 10๋ถ ๋จ์๋ก
ํ์ค์ฌํ์ ์ ํ๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ์ฌ 50์๊ฐ์ ๋ค์งํ๋ค.
8)๊ฐ์ํ์ ์ด์ฉํ ๋ค์ง์ ์๋ฃ ํ ์๋ถํ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌํ๊ณ ๋ฏธ์๋ณ์๊ณ(LVDT)๋ฅผ ์ค์นํ๊ณ ํ ์๊ณ, ๊ฐ๊ทน์์๊ณ ๊ณ์ธก์ ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๊ฑฐ์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ค.
9)์ง๋ฐ์์ ํ๋ฅผ ์ํ์ฌ ๋ค์ 50์๊ฐ์ ์๋น์๋ฐ์ ์ค์ํ๋ค.
10)์๋น์๋ฐ๊ณผ์ ์์๋ ๋ชจํ ํ ์กฐ์ ํฑํฌ์ ์ฐ๊ฒฐ๋ ๋ฐธ๋ธ๋ฅผ ์ด์ด ๊ฐ๊ทน์๋ฅผ ๋ฐฐ์ถํ๋ค.
11)๊ตด์ฐฉ๊ณผ์ ์์๋ ๋ฌผํต์ ๋ฐธ๋ธ๋ฅผ ์ ๊ทธ๊ณ ์์๋ฅผ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ์ค์๋ถ๋ถ๊น์ง ์ฑ์ ์งํ์์๋ฅผ ์ ์งํ๋ค. ์ต์ง๋์ฑ
์คํ ์์๋ ์ด๋ ์ต์ง๋ง๋์ ์ค์นํ๋ค.
12)๊ตด์ฐฉ์ ์ํํ๋ฉด์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด ์ง๋ฐ์ ์นจํ, ํ ์, ๊ฐ๊ทน์์์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ๋ค.
3.2 ์คํ ๊ณํ
์คํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ ์คํ์ด๋ ์ต์ง๋์ฑ
๋ณด๊ฐ ์คํ ๋ชจ๋ ๋์ผํ๊ฒ 1๋จ๊ณ๋ฅผ 10cm ์ฉ ๊ตด์ฐฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์ฌ ์ด 4๋จ๊ณ ๊ตด์ฐฉ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ณํํ์๋ค.
๊ตด์ฐฉ์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ํฅ์ด ์ต์ํ๋๋๋ก ์ํํ์๊ณ , 1๋จ๊ณ ๊ตด์ฐฉ์๊ฐ์ 20์ฌ๋ถ์ผ๋ก, ๋จ๊ณ๋ณ ๊ตด์ฐฉ ์ ์ง์๊ฐ์ 24์๊ฐ์ผ๋ก ๊ณํํ์๋ค.
๋ฌด๋ณด๊ฐ ์คํ์์๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๋ง ์ค์นํ์์ง๋ง ์ต์ง๋์ฑ
์คํ์์๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ต์ง๋ง๋์ ์ค์นํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ณํํ์ฌ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์ธก์ผ๋ก 10cm
์ด๊ฒฉํ์ฌ ์ด 3๊ฐ์ ์ต์ง๋ง๋์ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋์ผํ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ฐฐ์นํ์๋ค.
4. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 6. Scene of Excavation (3th. Ex)
|
4.1 ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์นจํ
๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ด๊ฒฝ์ Fig. 6๊ณผ ๊ฐ๋ค. Fig. 6(a)์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์คํ๊ณผ Fig. 6(b)์ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์คํ ๋ชจ๋
3๋จ ๊ตด์ฐฉํ 24์๊ฐ ๊ฒฝ๊ณผ๋ ๊ด๊ฒฝ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ ๋๋ ์ํ์ด๋ฉฐ, ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์์๋ ๋ณํ์ ์์ผ๋ ์ ๋๋์ง ์์ ์ํ์ด๋ค.
๋ํ, ๋ฌด๋ณด๊ฐ์ ๋นํด์ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ท ์ด ํญ์ด ์ ๊ฒ ๋ฐ์๋ ๊ด๊ฒฝ์ ๋ํ๋ธ๋ค.
๋ฌด๋ณด๊ฐ ์คํ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ์นจํ ๊ณ์ธก๊ฒฐ๊ณผ๋ Fig. 7(a) and Table 2์ ๊ฐ๋ค. ๊ตด์ฐฉํ ๊ธ์ํ๊ฒ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ ํ ์ ์ง์ ์ผ๋ก
์๋ ดํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋ค ๋ค์ ๋จ๊ณ ๊ตด์ฐฉ์งํ ๋ค์ ๊ธ์ํ ์นจํํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์นจํ๋์ ๊ตด์ฐฉ์ง์ ๊ณผ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋น๋กํ์ฌ ๋ฐ์ํ์๋ค. ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์๋
3๋จ ๊ตด์ฐฉํ ์ฝ 240์ฌ๋ถํ์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ ๋๋์ด ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๊น์ด 1๋ฒ LVDT๋ ๊ณ์ธก์ด ๋ถ๊ฐํ๊ณ 2๋ฒ, 3๋ฒ LVDT๋ง ๊ณ์ธก์ด ๊ฐ๋ฅํ์์ผ๋ฉฐ
์ ์ง์ ์ผ๋ก ์๋ ดํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฐ๊น์ด 1๋ฒ LVDT๋ 1๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ์ต๋ ์นจํ๋์ด 0.13mm, 2๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ์ต๋ ์นจํ๋์
21.13mm, 3๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ์ต๋ ์นจํ๋์ด 89.35mm๋ก ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ ๋๋ก ์ธํด ์นจํ๋์ด ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์๋ค. ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ 28cm ์ด๊ฒฉ๋ 2๋ฒ
LVDT์ ์ต๋ ์นจํ๋์ 24.98mm, 3๋ฒ LVDT๋ ์ต์ข
์นจํ๋์ด ์ฝ 15.0mm๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋, 1๋ฒ LVDT๋ ๊ณ์ธก ํ์ฉ ํ๊ณ๋ฅผ ๋์ด์
๊ณ์ธก์ด ๋ถ๊ฐํ์๋ค.
Fig. 7(b)๋ ์ต์ง๋ง๋์ผ๋ก ๋ณด๊ฐํ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ์นจํ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. 1๋ฒ LVDT์ ๊ฒฝ์ฐ 1๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ์ต๋ ์นจํ๋์ด 4.88mm, 2๋จ
๊ตด์ฐฉ ์ 15.25mm, 3๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ 28.33mm, 4๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ 59.28mm๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 4๋จ ๊ตด์ฐฉํ 290๋ถํ์๋ ๊ณ์ธก์ด ๋์ง ์์๋๋ฐ,
์ด ์ญ์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ ๋๋๊ฒ ์๋๋ผ LDVT ์ธก์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋ซ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. 2๋ฒ LVDT์ ์ต๋ ์นจํ๋์ 16.37mm, 3๋ฒ LVDT์ ์ต๋ ์นจํ๋์
11.82mm๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ, 1๋ฒ๊ณผ 2๋ฒ LVDT ์นจํ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฌด๋ณด๊ฐ ์คํ์์ ๋น๊ตํ๋ฉด ๊ฐ์ํ ๋ชจ์ต์ด๋ค.
์นจํ๋์ ๋น๊ตํ๋ฉด ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์๋ 3๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ ์ต๋ ์นจํ๋์ด 89.35mm๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๋ณด๊ฐ์คํ์์๋ 4๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ ์ต๋ ์นจํ๋์ด 59.28mm๋ก ๋ฐ์ํ์ฌ
์ฝ 30.0mm ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ๋ณด๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ ์ฝ 1.5๋ฐฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฌ๋ค. ๋ ์คํ์์ ๋์ผํ 3๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋น๊ตํ๋ฉด ๋ณด๊ฐ์คํ์ด 28.33mm์
์นจํ๋์ด ๋ฐ์ํ์ฌ ์นจํ๋์์๋ ๋ณด๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฝ 3๋ฐฐ ์ ๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค.
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 7. Result of Settlement
|
|
Table 2. Result of Settlement (Unit : mm)
|
Classification
|
Sensor
|
1st. EX (10cm)
|
2nd. EX (20cm)
|
3rd. EX (30cm)
|
4th. EX (40cm)
|
Initial
|
Final
|
Initial
|
Initial
|
Initial
|
Final
|
Initial
|
Final
|
Normal
|
LVDT-1
|
-
|
0.13
|
17.5
|
21.13
|
89.33
|
89.35
|
|
|
LVDT-2
|
-
|
0.1
|
11.43
|
13.28
|
24.68
|
24.98
|
|
|
LVDT-3
|
-
|
0.07
|
6.37
|
7.25
|
14.80
|
15.00
|
|
|
Reinforcement
|
LVDT-1
|
-
|
4.88
|
12.63
|
15.25
|
25.73
|
28.33
|
57.33
|
59.28
|
LVDT-2
|
-
|
1.02
|
5.67
|
6.35
|
10.87
|
11.67
|
16.05
|
16.37
|
LVDT-3
|
-
|
0.07
|
4.82
|
4.82
|
8.62
|
8.95
|
11.75
|
11.82
|
|
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 8. Result of Soil Pressure
|
4.2 ํ ์
Fig. 8์ ํ ์๊ณ์ธก ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. Fig. 8(a)๋ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ํ ์๊ณ์ธก ๊ฒฐ๊ณผ๋ก์จ ๊ตด์ฐฉ ๋ฐฐ๋ฉด์ธก์ ํ ์๊ณ๋ฅผ ํ์ธํ๋ฉด ์๋จ์ 1๋ฒ ํ ์๊ณ๋
๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ ์์ด ํฐ ๋ณํ๊ฐ ์๋ค๊ฐ 3๋จ ๊ตด์ฐฉ ํ ์ฝ 7kpa๋์ ํ ์์ด ์ฝ 20kpa๋๋ก ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์์นํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค. ์ด๋ ์นจํ ๊ฒฝํฅ๊ณผ
์ ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋์ผ๋ก ์ธํด ์๋จ์ 1๋ฒ ํ ์๊ณ๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ํ ์์ด ๋ง์ด ์์ฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ ์ธ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์
ํ ์์ ํฐ ๋ณํ๊ฐ ์์๋ค.
๊ตด์ฐฉ ์ธก ํ ์๊ณ ์ค ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ์งํ๋จ์ธ 5๋ฒ ํ ์๊ณ๋ 1์ฐจ ๊ตด์ฐฉ์์๋ ํฐ ๋ณํ๊ฐ ์๋ค๊ฐ 2์ฐจ์ 3์ฐจ ๊ตด์ฐฉ ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ ์์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ ,
6๋ฒ ํ ์๊ณ ์ญ์ ํ ์์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ธก์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ผ ํ ์์ด ์ฝ๊ฐ ์์นํ์๊ณ ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ์ธก์ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋
์๋ก (Fig. 1)์์ ์ ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ธก ํ ์์ด ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ์ธก์ผ๋ก ์ด๋ํ๋๋ฐ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ ์์ถ๋๊ณ ๊ตด์ฐฉ๋ฉด ์ธก์ ํฝ์ฐฝ๋์ด ์ต๊ธฐํ์์ด
๋ฐ์๋์ด ์๋ ฅ์ด ์ด์๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
Fig. 8(b)๋ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ ์๊ณ์ธก ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋๋ถ๋ถ ํ ์์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด๋ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ธก์ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ 4๋ฒ ํ ์๊ณ์ ํ ์์ด
๋ฌด๋ณด๊ฐ์์๋ ์ฝ 5Kpa ๋์ ์ผ์ ํ ํ ์๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ ์ต๋ 20Kpa์์ 15Kpa๋ก ์์ํ ๊ฐ์ํ์ฌ ํ ์์ด ํฌ๊ฒ ์์ฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด
์ง๋ฐ์ด ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํด ์์ถ๋๋ ๊ณผ์ ์์ ์ต์ง๋ง๋์ค์น๋ก ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด ์ธก ํ๋จ๋ถ์ธ 4๋ฒ ํ ์๊ณ๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ต์ง๋ง๋ ์ค์น๋ก ์ธํด ํ๋ถ์ง๋ฐ์
์ต์งํจ๊ณผ์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 9. Result of Pore Pressure
|
4.3 ๊ฐ๊ทน์์
Fig. 9๋ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ๊ทน์์ ๊ณ์ธก ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๊ฐ๊ทน์์์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์ ๋ชจ๋ ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ ์๊ฐ๊ฒฝ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ทน์์์ด ๊ฐ์ํ๋ ์ ์ฌํ
๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. Fig. 9(a)๋ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์ ๊ฐ๊ทน์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. Fig. 4์ ๊ฐ์ด ํ ์กฐ ์๋จ์์ 30cm ํ๋จ๋ถ์์ ์งํ์์๋ฅผ ์ฌํํ๊ณ ์์ด ์งํ์์๋ณด๋ค
๋์ ์์น์ 1๋ฒ ๊ฐ๊ทน์์์ด 3~4kpa์์ -2~-3kpa๋ก ์ ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ์งํ์์ ์งํ๋จ์ 2๋ฒ ๊ฐ๊ทน์์์ 12kpa์์ 8kpa๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋๋จธ์ง ๊ฐ๊ทน์์๊ณ ์ค์น ๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ทน์์์ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์์ง๋ง ์คํ๋์ค ๋๋ถ๋ถ 5kpa ์ ๋๋ก ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. Fig. 9(b)๋
๋ณด๊ฐ ์ ๊ฐ๊ทน์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ค์น ์์น๋ณ๋ก ๊ฐ๊ทน์์์ ์์ฉ์ด๋ ์๊ฐ๊ฒฝ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ทน์์์ด ์ฝ 5Kpa๋์ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๋ณด๊ฐ์์ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ก์จ
๊ฐ๊ทน์์์ ์์ฐ์ ๋ณด๊ฐ์ฌ๋ถ์๋ ํฐ ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4.4 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ท ์ด ํํฉ
๊ตด์ฐฉ์ด ์๋ฃ๋ ํ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์๋จ์ ๊ท ์ด ํํฉ์ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ์ฌ์ง์ผ๋ก ์ ์ฑ์ ์ธ ํ์ธ๋ณด๋ค ์ ๋์ ์ธ ํ์ธ์ด ํ์ํ์ฌ ๋์งํธ์นด๋ฉ๋ผ๋ฅผ
์ด์ฉํ์ฌ ์ฌ์ง์ดฌ์์ ํ์ฌ ์ด๋ฅผ ์บ๋ ๋๋ฉด์ผ๋ก ์ ํํ์๋ค.
Fig. 10(a)๋ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๊ฑฐ๋ ํํฉ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. 3๋จ ๊ตด์ฐฉ ํ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ ์์ ํ ์ ๋๋ ์ํ์ด๋ค. 1๋จ ๊ตด์ฐฉ์์๋ ๋น์ด
์์น์์ ๊ตด์ฐฉ ์ ๋ฉด์ผ๋ก 33.3mm ๋ณํํ์๊ณ , 2๋จ ๊ตด์ฐฉ์ 103.63mm, 3๋จ ๊ตด์ฐฉ์ ์์ ํ ์ ๋๋์ด ๋ณ์๊ฐ 200mm ์ด์ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ธก์ ์ด
๋ถ๊ฐํ์๋ค. Fig. 10(b)๋ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. 1๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ 10.32mm, 2๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ 35.74mm,
3๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ 64.56mm, 4๋จ ๊ตด์ฐฉ์์๋ ์์์น์์ 131.64mm๊น์ง ๋ณํํ์ฌ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ๋ณด๊ฐ์์ ํ๋ง์ด ๋ณํ์ด ์ฝ 3๋ฐฐ ์ ๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋๋
๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 11์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐ๋ฉด ์ง๋ฐ์ ํ์์ผ๋ก ๊ตด์ฐฉ ํ ๋ค์ ๋จ๊ณ ๊ตด์ฐฉ์ง์ ์ ํ์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋น์ด ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ 0mm ์ง์ ์
์์นํ์์ผ๋ 1๋จ ๊ตด์ฐฉ ํ 24์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผํ์ฌ 2๋จ ๊ตด์ฐฉ์ด ์์๋๋ ์์ ์๋ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ๊ตด์ฐฉ๋ฉด์ธก์ผ๋ก ๋ณํ๋์๊ณ , ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์ฝ 10cm๊น์ง ๊ท ์ด์ด
๋ฐ์ํ ๋ชจ์ต์ด๋ค. 2๋จ ๊ตด์ฐฉ์์๋ ๋ฐฐํ์ง๋ฐ ์ ์ฒด๋ฅผ ํก๋จํ๋ ๊ท ์ด์ด 6~7๊ฐ ์ ๋ ๋ฐ์ํ์๊ณ , ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๋ ์์์น์์ ๋ณด๋ค ๋ง์ด ๋ณํ๋ ์ํ์ด๋ค.
3๋จ ๊ตด์ฐฉ์์๋ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด๊ฐ ์ ๋๋์์ผ๋ฉฐ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ๊ท ์ด์ ํญ์ด ์ปค์ง ์ํ๋ฅผ ์ ์ ์๋ค. Fig. 12๋ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์
๊ท ์ด ์์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ผ๋ก 10cm ์ด๊ฒฉ๋ ๊ฒ์ ์ ์์ ์ต์ง๋ง๋์ด๋ค. ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ๋ฌ๋ฆฌ, ํก๋ฐฉํฅ ๊ท ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ด
ํฌ์ง ์์ ์์์ด๋ค.
5. ๊ณ ์ฐฐ
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 10. Displacement of Wall (Unit : mm)
|
|
|
|
|
(a) Excavation (1st)
|
(b) Excavation (2nd)
|
(c) Excavation (3rd)
|
Fig. 11. Crack Scene (Non-Reinforcement)
|
|
|
|
|
|
(a) Excavation (1st)
|
(b) Excavation (2nd)
|
(c) Excavation (3rd)
|
(d) Excavation (4th)
|
Fig. 12. Crack Scene (Reinforcement)
|
5.1 ๋ฐฐ๋ฉด ์นจํ๋
Fig. 13์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ณ ๋ฐฐ๋ฉด ์นจํ๋์ ๋์ํ ๊ฒ์ด๋ค. 1๋จ ๊ตด์ฐฉ ๋ฐ 2๋จ ๊ตด์ฐฉ ์์๋ ์นจํ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ง ์์์ผ๋ 3๋จ ๊ตด์ฐฉ ์ ์นจํ๊ฐ
ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ์ฝ 30cm ์ด๊ฒฉํ ๊ฑฐ๋ฆฌ์์ ์นจํ๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๊ฐ์ํ์๊ณ , ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ๋ฉ์ด์ง์ ๋ฐ๋ผ ์นจํ๊ฐ ์๋ ดํ๋
๊ฒฝํฅ์ด๋ค.
5.2 ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ
ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณํ์ด ๋ณต์กํ ์ง๋ฐ์กฐ๊ฑด, ์๊ณต์กฐ๊ฑด, ๊ตด์ฐฉ์์, ์๊ณต๊ด๋ฆฌ ๋ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋งค์ฐ ์ด๋ ต๋ค. ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์
๋ณํ๋ ์์ธก ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์๋ ์ธก์ ์น๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ ์์นํด์๋ฒ ๋ฑ์ด ์๋ค. Goldberg et al. (1976)์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ต๋์ํ๋ณ์๋ ๊ตด์ฐฉ๊น์ด์
0.5%๋ณด๋ค ์๋ค๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ํ๋ณ์๋ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 0.2%๋ณด๋ค ์๋ค๊ณ ํ์๋ค. ์ด๊ฒ์ ๊ตด์ฐฉ๊น์ด์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ต๋์ํ๋ณ์์
๋ํ Clough๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋น์ทํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. Clough and O'Rourke (1990)์ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์ ์ต๋์ํ ๋ณ์๋์ ๋ฒฝ์ฒด์
์ข
๋ฅ์ ๊ด๊ณ์์ด ๋๋ถ๋ถ ๊ตด์ฐฉ๊น์ด์ 0.5%์ด๋ด๋ผ๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 0.2%๊ฐ ๋๋ค๊ณ ์ ์ํ์๋ค. Fig. 14๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์
๋ฐ๋ฅธ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณ์๋์ด๋ค. ๋ฌด๋ณด๊ฐ ์คํ์์๋ ์ฝ 0.5% ์ ๋์ด๋ฉฐ, ์ต์ง๋ณด๊ฐ ์ํ์์๋ ์ฝ 0.2%์ ๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 13. Settlement for Distance from Wall
|
|
|
|
Fig. 14. Wall Displacement by Excavation Depth
|
Fig. 15. Settlement Ratio
|
5.3 ๊ตด์ฐฉ์ ์ง๋ฐ์นจํ์จ
Peck (1969)์ H-๋ง๋ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ด๋ ๋๋ง๋ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ด ์ค์น๋ ์ง๋ฐ์ ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๋ฐ์๋ ์ง๋ฐ์นจํ๋์ ๋ํ์ฌ, ๋ง์ ์ค์ธก๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก
๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ์นจํ๋๊ณผ ์นจํ์ํฅ๋ฒ์๋ ์ง๋ฐํน์ฑ๊ณผ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ ๊ฐ์ฑ์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํนํ ์นจํ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ํ์ฅ์กฐ๊ฑดํ์์๋ ์นจํ์ ์ํฅ๋ฒ์๊ฐ
๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 4~5๋ฐฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊น์ง ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ๊ณผ ์ต๋ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์์น๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ ๋ฐฐ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 1/2๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์๋ค๊ณ ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 15๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ์ด๊ฒฉ๋ ์์น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ตด์ฐฉ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ์นจํ๋์ ๋ฌด์ฐจ์ํ ์์ผ ์ง๋ฐ์นจํ์จ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ผ๋ก, ๊ตด์ฐฉ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถํฐ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์นจํ๋์
๊ฐ๊ฐ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด๋ก ๋๋์ด ๋์ํ์๋ค. ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ๋น๊ตํ๋ฉด ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์ ์นจํ์จ์ด ์ ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด์์ ์นจํ์ ์ํฅ๋ฒ์๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์
4~5๋ฐฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊น์ง ๋ฏธ์น์ง๋ง ๋๋ถ๋ถ 2๋ฐฐ ์ ๋์ด๋ฉฐ, ์ต๋ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์์น๋ ๋ฌด๋ณด๊ฐ LVDT3 ์ง์ ์ผ๋ก ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ๋ฐฐ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 1/2์
ํด๋นํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
5.4 ํ ์ ๋ถํฌ
Fig. 16์ ๋ชจํ ์ง๋ฐ๋ด ํ ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ตด์ฐฉ๋ฒ์๋ด์ ํ ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด, ๋ฌด๋ณด๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด ์ค๊ฐ์ด๋ ์ ๋ฉด์ ํ ์์ด ์ ์ฌํ
ํฌ๊ธฐ๋ก ์์ฉํ๊ณ ์์ผ๋, ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์์๋ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ์ธก์ ๊ตด์ฐฉํ๋ถ๋ Rankine์ ์ฃผ๋ํ ์์ ๋์ด์ Terzaghi- Peck์ด ์ ์ํ ๋ฒ์์
ํด๋นํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ต์ง๋ง๋์ ์ต์งํจ๊ณผ์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ํ ์์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์คํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฉด
์๋ถ ์ฃผ๋ํ ์์ (์ฌ๊ธฐ์, Ka:์ฃผ๋ํ ์, r:๋จ์์ค๋, H:๋์ด)๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฉด ํ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ถ๋ฅผ ์์ฌํ์ค์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌํ์ฌ ๋ก ์ ์ํ ์ ์๋ค.
|
|
(a) Non-Reinforcement
|
(b) Reinforcement
|
Fig. 16. Soil Pressure Compassion
|
6. ๊ฒฐ ๋ก
ํ์ฌ๊น์ง ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์์ด ์งํ๋์ด ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ํ๊ดด์ ๋ํ ์ต์ง๋์ฑ
์ผ๋ก ์ต์ง๋ง๋์ ์ ์ฉ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ
์ํ์ฌ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ค๋ด์คํ์ ์ํํ์๊ณ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐํจ๊ณผ์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋์ถํ์๋ค.
(1)๊ตด์ฐฉ์ผ๋ก ์ธํ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ ํ๊ดด์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ๊ณผ ์ต์ง๋ง๋๋ณด๊ฐ ๋ชจ๋ ๊ตด์ฐฉ์ด๊ธฐ์ ์นจํ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ์ ์ ์๋ ดํ๋ ํ์์ผ๋ก ํ์ธ๋์๊ณ , ์ต์ง๋ง๋
๋ณด๊ฐ์ผ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฌด๋ณด๊ฐ์์ ๋น๊ตํ๋ฉด ๊ตด์ฐฉ๋จ๊ณ์ ์ฆ๊ฐ์ ์ต๋ ์นจํ๋์์ ์ฝ 1.5๋ฐฐ ์ ๋๊ฐ ๋์ผ ๊ตด์ฐฉ๋จ๊ณ(3๋จ๊ณ ๊ตด์ฐฉ)์๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ฉด ์นจํ๋์ด ์ฝ 3๋ฐฐ ์ ๋
์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํจ์ ์ ์ ์๋ค.
(2)๊ฐ๊ทน์์์ ์์ฐ ๊ฒฝํฅ์ ๊ฐ๊ทน์์๊ณ์ ์ค์น ์์น์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ์์น์ ๊ฐ๊ทน์์๊ณ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ 5kpa ํฌ๊ธฐ๋ก ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์งํ์์ ๋ณด๋ค ๋์ ์์น์ ๊ฐ๊ทน์์๊ณ๋ ๊ฐ๊ทน์์์ด ๊ฐ์ฅ ์ ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๋ฌด๋ณด๊ฐ ์์ ๋ณด๊ฐ์๊ฐ ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ ๋ณด๊ฐ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ์ ์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
(3)์นจํ์ ์ํฅ๋ฒ์๋ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 2๋ฐฐ ์ ๋์ด๋ฉฐ, ์ต๋ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์์น๋ ํ๋ง์ด๋ฒฝ์ฒด ๋ฐฐ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ตด์ฐฉ ๊น์ด์ 1/2์ ํด๋นํ๋ ๊ฒ์ ์ ์
์๋ค. ๋ํ, ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด์ ๋ณ์๋์ ๋ฌด๋ณด๊ฐ๊ณผ ์ต์ง๋ง๋ ๋ณด๊ฐ์๊ฐ Clough and O'Rourke (1990)์ ์ ์์์ ๋ฒ์๋ด๋ก ๋ฐ์๋๋
๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค.
(4)์นจํ๋๊ณผ ํ ์์ ๋ถํฌ, ํ๋ง์ด ๋ฒฝ์ฒด ๋ณํ์ ์ข
ํฉํ๋ฉด ๊ตด์ฐฉ์ ๋ฐฐ๋ฉด์ง๋ฐ์ ํ๊ดด์ ๋ํ์ฌ ์ต์ง๋ง๋ ์ ์ฉ์ด ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํฅํ ์ง์์ ์ธ
์ฐ๊ตฌ๋ก ์ต์ง๋ง๋์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด๋ ๋ฐฐ์น ๋ฑ์ ๊ตด์ฐฉ์ ์ต์ง๋ง๋ ์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค๊ณ๋ฒ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์์์ด ํ์ํ๋ค.