(Sun Woo Chang)
์ฅ์ ์ฐ1
(Il-Moon Chung)
์ ์ผ๋ฌธ2โ
-
ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์โคํ์ฒ์ฐ๊ตฌ์ ์์์ฐ๊ตฌ์
(Korea Institute of Civil Engineering and Building Technology)
-
ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์โคํ์ฒ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์์
(Korea Institute of Civil Engineering and Building Technology)
Key words (Korean)
SWAT, MODFLOW, ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ, ์๋ง์ฌ๋ฐฐ, ๋ฌผ์์ง
Key words
SWAT, MODFLOW, Groundwater pumping, Water curtain cultivation, Water budget
-
1. ์ ๋ก
-
2. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ
-
2.1 ์ค์ฆ์ฐ๊ตฌ์ง์ญ์ ํํฉ
-
2.2 ์งํ์ ์ ๋ ๋ชจ๋ธ
-
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
-
3.1 ์ค์ฆ๋ถ์ง ์งํ์์ ๋ถ์
-
3.2 ์ค์ฆ๋ถ์ง ๋ฌผ์์ง ๋ถ์
-
4. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
์๋ง์ฌ๋ฐฐ(Water Curtain Cultivation : WCC) ํ์์ ๊ฐ์์ ์ํ ์งํ์ ํจ์๋์ด ์ ์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์จ์ค ๋๋ฐฉ์ ์งํ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋
๋์ ๊ธฐ ์์ค ์ฌ๋ฐฐ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์ฌ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋ง์ ๋๊ฒฝ์ง์์ ์ฑํํ๊ณ ์๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๋ ๋ง๋ํ ์์ ์งํ์๋ฅผ ์์ํ์ฌ ์จ๋ ์ ์ง์ ์ฌ์ฉํ ํ
๋์๋ก๋ฅผ ํตํด ํ์ฒ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ถํ๊ณ ์๋ค. ์ธ๊ตญ์์๋ ์งํ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋์๋ฌผ์ ์ฌ๋ฐฐํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋๋ฆฌ ๋ณดํธํ๋์์ผ๋ฉฐ ์งํ์ ์ด์ฉ๋์ด ๋ง๊ณ ์ด์ฉ ๊ธฐ๊ฐ์ด
๋์ด๋ ์๋ก ๋์์ธต์ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์ฌํ๋๊ณ ์๋ค. ํด์ธ์ ์ค์ฆ ๋ฐ ๋ชจ๋ธ๋ง ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์งํ์ ์์์ ์ํ ๋์์ธต ๊ณ ๊ฐ ๋ฐ ํ์ฒ ์ ๋ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ณด๊ณ ํ
๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค.
ํํธ, ์ผ์์ ์ด๊ฑฐ๋ ๋๋ ์๊ตฌ์ ์ธ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ ์ฌ๋ก๋ ์ธ๊ณ ๊ณณ๊ณณ์์ ์๋น์ ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฐ์ฅ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฒฝ์ฐ๋, ์์ ๊ฐ๋ฅํ ๊น์ด๋ณด๋ค ์งํ์์๊ฐ
๋ฎ์์ง๊ฒ ๋์ด ์์๊ฐ ์ํํ์ง ์๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ ๋๊ท๋ชจ ์งํ์์ ๊ณ ๊ฐ์ ๋์์ธต์ ์ ์ฅ๋์ด ์๋ ์งํ์์ ์ ์ฅ๋์ด ์ค์ด๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ ์
์์ ๊ฒ์ด๋ค. ์ถฉ์ ๋์ง ์๋ ์งํ์์ ๋ํ์ ์ธ ์๋ฅผ ๋ค์๋ฉด, ๋ฏธ๊ตญ์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋์์ธต์ผ๋ก ๊ผฝํ๋ High Plains (HP) ๋์์ธต์ ๊ฒฝ์ฐ, 450,000
km2 ๋์ด์ ๋ฉด์ ์์ ์ง๋ 13,000๋
๋์ ๋์์ธต์ ์ถฉ์ ํ ํ์์(fossil groundwater)๊ฐ ์ต๊ทผ์ ๊ฐ๋ฐ๋ก 330 km3 ๊ฐ๋ ๊ณ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐํ์ก์ผ๋ฉฐ ํ์ฌ ๊ณ ๊ฐ ์ถ์ธ๋ก๋ 35%์ HP ๋์์ธต ๋จ๋ถ ์ง์ญ์ ํฅํ 30๋
๋ด์ ๊ด๊ฐํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ธก๋ ๋ฐ ์๋ค(Scanlon
et al., 2012). ์ต๊ทผ์๋ ์ง์์ ์ธ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ด ๋์์ธต์ ์งํ์ ์ ์ฅ๋ ๊ฐ์๋ก ์ด์ด์ง๋ฉด์ ๋์์ ๋์์ธต๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์๋ ํ์ฒ์ ํ์ฒ์๋
๊ฐ์์ ์ฃผ์ ์์ธ์ผ๋ก ์ธ์ํ๊ฒ ๋์๋ค. ๋๊ท๋ชจ ์ง์์ ์ด ์๋ ๋ถ์ง์์ ์งํ์์ ์ด์ฉ๊ณผ ์ด๋ก ์ธํ ํ์ฒ์ ๊ณ ๊ฐ์ ๊ด์ธก์ ์ํ ์ํฉ ๋ณด๊ณ ๋ฐ ๋์ฑ
๋ง๋ จ์
์ํ ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ ๋ฏธ๋์์ธก์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ฐ ์๋ค(Kollet and Zlotnik, 2003; Nyholm et al., 2002; Barlow and
Leake, 2012). ๋ํ ์์ ์ฑ์๋๊ณผ ๊ฐ์ ๊ณ ์ ์ ๊ฐ๋
์ ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ ๊ธฐ์ค์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ญ๋ด์ ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ ์ ์ต์ ํ์ฒ์ ์ถ๋์ ๊ณ ๋ คํ
์งํ์ ๊ฐ๋ฐ๊ฐ๋ฅ๋ ์ฐ์ ๋ฐฉ์(Chung and Lee, 2013)๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์๋ ์ ์๋๊ณ ์๋ค.
์ถฉ์ ๊ฐ๋ฅํ ์งํ์๋๋ผ ํ๋๋ผ๋ ๋ฌธ์ ๋ ์ฐ์ ํด ์๋ค. ์ธ์ ํ ๊ฐ๊ณผ ๊ธฐํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ด๊ฐ์ฉ์์ ์ด์ฉ์ด ๊ณ์ ๋ณ ํน์ฑ์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฒ๋ถ ์งํ์์ธต์ ์ฐ๊ธฐ์
์งํ์๊ฐ ์ถฉ์ ์ด ๋์ด ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ด ์์๋ ์ ์๋ค. ์ฒ๋ถ ์งํ์์ธต์ ์งํ์ ์ด์ฉ๋์ ๊ฐ์ฐ๋ ๋ณ๋๊ณผ ๊ด๊ณ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ ์ฐ๊ธฐ ๋์ ๋ด๋ฆฌ๋ ๊ฐ์๋์ด ์ด๋ฌํด
์งํ์ ์ด์ฉ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๋ ๋ณด๊ณ ๊ฐ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด Pavelic et al.(2012)๋ ๊ฐ์๋์ด ๋ง์ ํด์ ์ด๋ฌํด ๋น ๋ชฌ์๊ณ์ (non-monsoon
season)์๋ ์ค์ง 10% ๋ฏธ๋ง์ ๊ด์ ์ด ๋ง๋ผ๋ฒ๋ฆฌ๋๋ฐ ๋ฐํด ๊ฐ์๋์ด ์ ์ ํด์๋ ์ด๋ฌํด 40%์ ๊ด์ ์ด ๋ง๋ผ ๋ฒ๋ฆฐ๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ๊ณ ์๋ค. ๋ค๋ฅธ ์๋ก๋,
๋ฐฉ๊ธ๋ผ๋ฐ์์ ์ฒ๋ถ ์งํ์์ธต์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชฌ์ ์์ฆ์ด ๋งค๋
๊ฑฐ์น๋ฉด์ ์ฒ๋ถ ์งํ์์ธต์ด ์ถฉ๋ถํ ์ ์์ฉ๋์ ํ๋ณตํ๋ค๋ ๊ฐ์ ์กฐ์ฐจ Ganges-Brahmaputra-Meghna
Delta์ ์ฒ๋ถ ์งํ์ ์ธต์ด ๋ชฌ์๊ธฐ๊ฐ์๋ ์ถฉ๋ถํ ํจ์๋์ง ๋ชปํด ๊ฒฐ๊ตญ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ๊ด์ ์์์ ์งํ์ ์ ์ฅ ์ฉ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ ํจํด์ผ๋ก ์ธํด ๊ฐ์ ์ด ์ฑ๋ฆฝํ์ง
์๋ ๋ฐ๋ก๊ฐ ๋จ์ ์ ์ ์๋ค(Shamsudduha et al., 2009). ๋ํ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ด ๊ตญ์ง์ ์ผ๋ก ๋ถ๊ท ์งํ ํจํด์ด ๊ณ์ ๋ณ ํน์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ
์ฌํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ํนํ ๊ฐ์ฐ๋์ด ์ ์ ํด๋ฅผ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ๋์ฑ ๋ถ๊ท ํ์ด ์ฌํ๋๊ณ ์๋ ๊ฒ์ Perrin et al. (2012)์ด ์ฆ๋ช
ํ ๋ฐ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์งํ์์ ์ธ์ ํ ๋นํผ์ ๋์์ธต์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์งํ์ ์์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ค์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ ๋์์ธต์ ๋ณํ๋ฅผ ์ค์ฆ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ด์ฉํด ์งํ์์ ๋ฐ ๋ฌผ์์ง์
์๊ธฐ๋ณ ์ ๋ฐ ๋ถ์์ ์ํํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋์์ง์ญ์ธ ์ฒญ์๊ตฐ ๊ฐ๋๋ฉด ์๋๋ฆฌ๋ ๋ฌด์ฌ์ฒ ์ค์๋ฅ์ ์์นํ๋ฉฐ ๋
ผ๋์ฌ์ง์ญ๊ณผ ์ต๊ทผ ์จ์ค๋ก ๋ํ๋๋ ์์ค์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ด
ํผํฉ๋ ์๋์ง์ญ์ด๋ค(Chang and Chung, 2014). ์ด ์ง์ญ์ ์์ค์ฌ๋ฐฐ์ง๋ ๋ค๋ฅธ ์๋ง์์ค์ฌ๋ฐฐ์ง์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์งํ์์ ํ๊ฐ์ผ๋ก ์ธํ ํ๊ฒจ์ธ์
์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ฐ ํ๋ฐํ ์๊ธฐ์ ์งํ์์ ํ๊ฐ์ผ๋ก ์ธํด ์งํ์ ์ทจ์๊ฐ ์ ํ๋๋ ์ํฉ์ด ์ฐ๋ ค๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ ์ ์ธ ์งํ์์์ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด์๋ ์ฃผ๋ณ ์๋ฆฌ
์ง์งํ์ ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์๋ฌธ๊ธฐ์์ ๊ณ ๋ คํ ์๋ง ์ฌ๋ฐฐ์ง ๋ด ์ ์ ์ทจ์๋ ํ๊ฐ๊ฐ ํ์ํ๊ณ , ๋ํ ์ง๋์น ์งํ์์ ํ๊ฐ์ด ๋ฐ์ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋์ฑ
๋ง๋ จ์ด ํ์ํ ์ํฉ์ด๋ค.
Chang and Chung (2014)์ Moon et al. (2012)์ด ์ ์ํ ์งํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ ์งํ์ ์ผ์ผ ์์ ํจํด์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด 3์ฐจ์
์งํ์ ์ ๋๋ชจํ์ธ MODFLOW (McDonald and Harbaugh, 1988)์ ์ ์ญ์๋ฌธ๋ชจํ SWAT (Arnold and Fohrer, 2005)์
์ฐ๊ณํ ์ค์ฆ์ง์ญ ์งํ์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ํํ์ฌ ๊ด์ธก๊ฐ๊ณผ ๋ชจ๋ธ๊ฐ์ ๋น๊ตํ์๋ค.
๋ชจ์ ๊ธฐ๊ฐ์ 2012๋
8์ 4์ผ๋ถํฐ 2014๋
3์ 30์ผ๊น์ง 607์ผ ๋์์ผ๋ก, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ค์ฆ์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ ๋ถ์ ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ธฐ๊ฐ
๋์ ์งํ์์ ์จ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ผ ์ทจ์๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ฐ์ํด ์งํ์ ํ๊ฐ ๋ฐ ํ๋ณต ์ฌ์ดํด์ ๋ชจ์ํ๊ณ ๋์์ธต์ ๋ฌผ์์ง ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ์ทจ์์ ์๋ ๋ชจ๋
๊ฐ์ ์์ ์ค์ผ์ฅด์ ์ ์ฉํ์๋ค. ์ผ ์ทจ์๋ ์ถ์ ๋์ ๋ Moon et al. (2012)์ด ๋ฐํํ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ฉ ์งํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ถ์์ ์ํด ์ผ ์ต์ ๊ธฐ์จ๊ณผ
์งํ์ ์ฌ์ฉ๋๊ณผ์ ์๊ด๊ด๊ณ ์ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์ฉํ์ฌ ๋์
ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Chang and Chung (2014)์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ด์ธก์ ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ
ํ์ถฉํ๊ณ ์๋ฆฌ์ ๋๋์ ๊ณต๊ฐ์ ๋ณ๋์ฑ์ ๋ชจ๋ธ ์
๋ ฅ๊ฐ์ ๋ฐ์ํ๋ ํํธ ์๋ก์ด ๋ฐฉ์์ ๋ฌผ์์ง ํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 1์ ์ฒญ์์ง์ญ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ค์ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ ๋ํ ๊ฐ๋
์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ชจํฐ๊ฐ ์ค์น๋ ๊ด์ ์ด ์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ ์ฐ์ฌํ์ฌ ์๋๋ฐ ์ฃผ๋ก ํ์ฒ๋ณ์ ์ง์ค๋์ด
์๊ณ ๋์ชฝ์ผ๋ก ๊ฐ์๋ก ๊ทธ ๊ฐ์๊ฐ ์ ์ด์ง๋ค. ์ค์ฆ์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๋ 11์ ์ค์๋ถํฐ 2์ ์ค์๊น์ง ์ฝ 3๋ฌ ๋์ ์ง์ค์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ์ด ์๊ธฐ๋ ํ๊ตญ์
๋์ ๊ธฐ๋ก์ ๊ฐ์์ ์ํ ์งํ์ ํจ์์จ์ด ๋ฎ์ ์๊ธฐ์ด๋ค. ๋์
์ฉ์ ์ฌ์ฉ์ ์ํ ์งํ์ ์ทจ์๊ฐ ์งํ๋๋ ๋์ ์งํ์์๋ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฎ์์ง๋ฉฐ ์ผ๋ถ ์ฌ๋ฐฐ
์ง์ญ์์๋ ์งํ์์ ๊ณ ๊ฐ์ ๊ฒช๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋ํ ์๋
์ ๊ฑธ์น ์งํ์ ์ด์ฉ์ด ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ ์ํฅ์ ์๊ธฐ ์ํด ์ ๋์ ์ธ ์งํ์ ์ํฅ ํ๊ฐ์ ํ์์ฑ
์ญ์ ๋๋๋๊ธฐ ์์ํ์๋ค.
|
Fig. 1. Concept of Groundwater Depletion in The Region of Water-Curtain Cultivation
(WCC)
|
2. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ
2.1 ์ค์ฆ์ฐ๊ตฌ์ง์ญ์ ํํฉ
์ํ ์ ์ญ์ธ ์ฒญ์๊ตฐ ๊ฐ๋๋ฉด์ ์์นํ ์ฒ๋ถ๋์์ธต์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ฉฐ ์ด ๋์์ธต์ ๋จํ ์ ์ค์์ ์์นํ ๋ฌด์ฌ์ฒ ์ ์ญ์ ์์นํ๋ค. ํ์ฒ์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ธํด ์ ๋ฅ์ํ
์งํ์ ํ๋ฆ์ ๋จ์์ ๋ถ์ผ๋ก ํ๋ฅธ๋ค. ์ ์ญ ๋๋ถ๋ถ์ ๋์
ํ๋์ ์ฃผ๋ก ํ๋ ๊ฒฝ์์ง์ด๋ฉฐ ๋
ผ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ฌ ์๋ฌผ์ ์ฌ๋ฐฐํ๋ ๋ฐญ์ด ํผ์ฌ๋์ด ์๋ค. ๊ฒจ์ธ์ฒ ์๋
์์ค์ฌ๋ฐฐ์์ ๋ธ๊ธฐ๋ฅผ ์ฃผ๋ก ์ฌ๋ฐฐํ๋ฉฐ ๋ธ๊ธฐ ์์ก์ ์ํ ๋๋์ ์งํ์๋ฅผ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ํ๊ตญ์ ๋๋ถ๋ถ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ค์ ํ์ฒ๊ณผ ์ธ์ ํ ์ถฉ์ ์ธต(alluvium)
์ง๋์ ์๋ฆฌ์ก๊ณ ์๋ค. ๋ฌด์ฌ์ฒ ๊ทผ์ฒ๋ ๋น๊ต์ ํํํ ์งํ์ด๋ฉฐ ์ํ์ ์ญ ๋ถ์ชฝ์ผ๋ก๋ ๊ณ ๋ 100 m์ ๋ฌํ๋ ์ฐ์
์งํ์ด๋ค. ์ด ์ง์ญ์๋ ์์ค์ฌ๋ฐฐ๋ฅผ ์ํ
์์์ ์ด ๋ค์ ์์นํ๋ฉฐ ์ฌ๋ฐฐ ์๋ฌผ์ ์ฃผ๋ก ๋ธ๊ธฐ์ด๋ค. ์ง์งํ์ ๋ถ๊ท ์ง์ฑ์ด ์กด์ฌํ์ง๋ง ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ์ง์ธต ๊ตฌ์ฑ์ ์๋ถ๋ก๋ถํฐ ํด์ ์ธต, ํํํ ์ธต, ํํ์์ธต,
์ฐ์์ธต์ผ๋ก ๋ถํฌํ๋ฉฐ, ์ฐ์์ธต์ ๋ณดํต ์งํ 35 m ์๋์ ์์น์ ์๋ค(KIGAM, 2013).
๋ชจ๋ธ ์์ญ ๋จ์ชฝ์ ์์นํ ๋ฌด์ฌ์ฒ์ ๊ตฌ๊ฐ๋ณ๋ก ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋ค์ํ ๋ณด(weir)๊ฐ ์์นํ๊ณ ์์ด์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ณ์ ์ ํ์ฒ ์์๊ฐ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋๊ณ ์๋ค. ๋ฌด์ฌ์ฒ์
๊ตฌ๊ฐ๋ณ๋ก ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋ค์ํ ๋ณด๊ฐ ์์นํจ์ผ๋ก์จ ํ์ฒ ์์๊ฐ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋๊ณ ์๋๋ฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์์ญ ๋ด์์๋ 3๊ฐ์ ๋ณด๊ฐ ์์นํด ์์ผ๋ฉฐ ํ์ฒ ์์๋
์ฝ 69 m์์ 62 m์ ํธ์ฐจ๊ฐ ์๋ค. ๋ชจ๋ธ ์์ญ ๋ฐ์์ ๋ชจ๋ธ ๋ด๋ถ์ ํ์ฒ์ผ๋ก ์ ์
๋๋ ์ง๋ฅ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ฉฐ ๋ฐ ๋ณด ์ต์๋ฅ์ ์๊ท๋ชจ ์ ์์ง๊ฐ ์กด์ฌํ์ง๋ง
์ ์์ง๋ก๋ถํฐ์ ํ์ฒ์์๋ฅผ ๋ณ๋์ํฌ ์ ๋์ ๊ฐ์์ค๋ฐ ์ฉ์ ๋ฐฐ์ถ์ ๊ด์ธก๋์ง ์๊ณ ์๋ค. ์ํ ์ ์ญ์ ์์ค์ฌ๋ฐฐ์ฉ ์๋ฐ์ฌ๋ฐฐ๋ 11์ ์ค์์ ์์ํ๋ค. ๋์ ๊ธฐ์
๋์
์ฉ์๋ก๋ฅผ ํ๋ฅด๋ ์์ฒด์ ๊ฑฐ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ๋ค ์๋ก๋ก ๋ฐฐ์ถ๋ ์งํ์์ด๋ค. Moon et al. (2012) ์ํ ๋ถ์ง์ ์ ์ฒด
์งํ์ ์ฌ์ฉ๋์ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ๋ฐฐ ์ง์ญ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ชจํฐ์ 1์ผ ํ๊ท ์งํ์ ํ ์ถ๋๊ฐ์ 68.4 m3/day๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค. ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ด์ฉ๋๊ณ ์๋ ์งํ์๊ณต์ ์ฝ 68๊ฐ ์ด๋ฉฐ ์ด๋ค์ ๊ตด์ฐฉ์ฌ๋๋ ํ๊ท 50 m์ด๋ค. ์กฐ์ฌ ์ง์ญ ๋ด ๊ด์ ๋ค์ ๋ชจํฐ๋ ๋๋ถ๋ถ
๋์
์ฉ ์์๋ฅผ ์ํ ์ง์ํํ ํ์์ผ๋ก ๋๋ถ๋ถ์ ๋ชจํฐ๋ค์ ํก์๋์ด๊ฐ 8.5 m, ์์ ๋์ด๋ 15.5 m์ด๋ฉฐ, ์ด์ ๊ฐ์ ์ฑ๋ฅ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์งํ์์๋
๋น๊ต์ ์์ ๊ตฌ๊ฐ์ผ๋ก ์ ํ๋๋ค.
2.2 ์งํ์ ์ ๋ ๋ชจ๋ธ
MODFLOW๋ฅผ ์ด์ฉํ 3์ฐจ์ ์ ํ์ฐจ๋ถ ๋ชจ๋ธ ๋ชจ์๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ค์ฆ ๋ถ์ง์ ๋ถ์๋ น์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ์์์ญ์ 1200 ร 1800 m๋ก ์ค์ ํ์๊ณ (Fig. 2(a)),
๊ฒฉ์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ํด ์๋ ด ์ํ์ ํตํด ๊ด์ ์ฃผ์๋ฅผ 5 ร 5 m ํฌ๊ธฐ์ ๊ฒฉ์ํฌ๊ธฐ๋ก ๋๋์์ผ๋ฉฐ ๊ณ ๋๊ฐ ๋๊ณ ๊ด์ ์ด ์์นํ์ง ์์ ์ง์ญ์ 20 m ๊น์ง
๊ฒฉ์์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋๋ ธ๋ค ๋ชจ์ ์์ญ ๋ฐ๊นฅ์ ๋ฌดํ๋ฆ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ชจ๋ธ ์์ญ์ ์์ชฝ ๋ฐ ๋จ์ชฝ ์์ญ์ ์์นํ ๋ฌด์ฌ์ฒ์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ์ ์์ญ ๋ด์ ์ธ
๊ฐ์ ๋ณด๊ฐ ์์นํ๋ฉฐ, ๋ณด์ ์๋ฅ๋ ์ผ์ ํ ํ์ฒ์์๊ฐ ์ ์ง๋๋ฉฐ ๊ฐ์ฐ์ ์ํ ๋ณ๋ ํญ๋ ํ๋ฅ๋ณด๋ค ๋น๊ต์ ์๋ค. ๋ณด๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ์์๋ ์ค์ฆ ๋ถ์ง๋ฅผ ์ง๋๋
ํ์ฒ ๊ตฌ๊ฐ์ 4๊ฐ ์์ญ์ผ๋ก ๋๋์๋ค. ํ์ฒ์ ์์๋ ๊ณ ๋์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์๋ฅ์ธ ๋จ์ชฝ์์ ๋ถ์ชฝ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ฎ์์ง๋ ์ถ์ธ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ํ์ฒ์ ํ๋ฆ์ด ์์ญ
๋ด์์ 3๊ฐ์ ๋ณด์ ๊ฐ๋ก๋งํ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์๋ ๊ณ๋จ์์ผ๋ก ๊ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ ๋ชจ๋ธ ์์ญ ์ค์ฌ์ ์์นํ ํ์ฒ ์์ญ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ ์ธก๋์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์ํ์ฌ ๋ชจ๋ธ ์
๋ ฅ์
ํ์ฉํ๋ ํ์ฒ ์์์๋ฃ๋ฅผ ๋ณด์ถฉํ์๋ค. ํ์ฒ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ๊ฐ์์ ํ์ฒ๊ณผ ๋ฐ์ ์๋ ๋์์ธต์ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ์งํ์ ๋ฐ ํ์ฒ์ ์์ ๋ณ๋์ด ์ ์ฌํ ํจํด์
๋ณด์ด๋ ๊ด์ธก์๋ฃ๋ก๋ถํฐ ํ์ธํ ์ ์๋ค(KIGAM, 2013). ๋ฌด์ฌ์ฒ์ ์์ํ์ฒ์ผ๋ก ํ์ฒ์ ์ ์์ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋งค์ฐ ๋๋ฆฌ๊ณ ํ์ฒ์์๋ ์ฌ๋ฆ ์ฅ๋ง์ฒ ์
์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ๊ธฐ๊ฐ๋์ ๋น๊ต์ ์์๊ฐ ๋ณํ์ง ์๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ MODFLOW์ ํ์ฒํจํค์ง(River package)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ฒ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์
์ค์ ํ์๋ค.
|
Fig. 2. (a) Model Boundary Conditions (b) Spatial Distribution of Hydraulic Conductivities
in Layer 1
|
ํํธ, ๋์๋ก๋ ๋ชจ๋ธ์์ ๋ฐฐ์(Drain) ๊ฒฝ๊ณ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ์ค์ฆ๋ถ์ง ๋ด์ ๊ฒฉ์ ๋ชจ์์ผ๋ก ์์นํ์ฌ ์๋ ๋์๋ก ๋ฐ ํ์ฒ ๊ธธ์ด์ ํํํ๊ฒ ๋จ-๋ถ
๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ธธ๊ฒ ์๋ ๋์๋ก ๋ฐ๋ฅ์ ๊น์ด๋ฅผ ์กฐ์ฌํด์ drain package์ ์
๋ ฅ๊ฐ์ ๋ณด์ ํ์๋ค.
๋ชจ๋ธ์์ ํ์ฉํ ์๋ฆฌ์ง์งํ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์๋ฃ๋ค์ ์
๋ ฅ๊ฐ์ Table 1์ ๋ํ๋๋ค. ๋ชจ๋ธ์ ์ง์ธต์ ์ง์งํ์ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ผ 3๊ฐ์ ์ธต์ผ๋ก ๋๋์๋ค. ๊ฐ๊ฐ์
์ธต ๋๊ป๋ 12 m, 20 m, 50 m์ด๋ฉฐ ์ด๋ KIGAM (2012)์์ ๋ณด๊ณ ํ ๊ด์ธก๊ฐ ๋ฐ ๋ชจ๋ธ ๋ณด์ ์ ์ํด ๊ฒฐ์ ํ ๊ฐ์ด๋ค. ๋ถํ์ํ dry cell
์์ฑ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์งํ์ ๊ฐ๊น์ด 2-3 m ๋๊ป์ ํํ ์ธต์ ๊ฐ๋ณ์ ์ผ๋ก ๋๋์ง ์์๋ค. 1์ธต๊ณผ 2์ธต์ ๊ฐ๊ฐ ํํํ ์ ํํ์์ธต์ ๋ํํ๋ ์ธต์ด๋ค.
KIGAM (2013)์์ ์ป์ ์์์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํด layer 1์ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ํ์ฅ์์์ํ์ ํตํด ์ป์ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ถฉ์ ์ธต์
ํด๋นํ๋ 5๊ฐ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ ํํ ํ, ์๋ฃ์ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถํฌ ์ํ๋ฅผ ํ์ธ ํ ํ์ฒ๋ณ์ ์ง์ค๋ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด ๋ด์ฝ๋ฒ(interpolation)์ ์ค์ํ์ฌ
๋ชจ๋ธ๊ณต๊ฐ์ 1์ธต์ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์๋ค. ์ด๋ ์งํ์์์ ์งํ๊ณ ๋, ์งํ์์ ๋ถํฌ์ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๋ถํฌ์ ์๊ด์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์งํ๊ณ ๋ ๋ถํฌ์ ๋ฐ๋ผ
์๋ฆฌ์ ๋๋๊ฐ ๋ถํฌ๋๊ฒ ์์น์ ์ผ๋ก ๋ชจ์ฌํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ชจ๋ธ์์ญ์ ๋ถํฌํ๋ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๊ฐ์ 1.0~7.2 m/day์ด๋ฉฐ, ํ๊ท 2.8 m/day, ํ์คํธ์ฐจ๋
1.3 m/day์ด๋ค(Fig. 2(b)).
2์ธต๊ณผ 3์ธต์ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๊ฐ์ ํ์ฅ ์์ ์ํ๊ฐ์ด ํฐ ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ง์งํน์ฑ์ด ๊ท ์งํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์ฌ ํ๊ท ๊ฐ์ ์
๋ ฅํ์์ผ๋ฉฐ, ํผ์ ๋์์ธต์ผ๋ก
์ค์ ํ์ฌ ๋ชจ์ํ์๋ค. 3์ธต์ 2์ธต์ ๋์ ์๋ฆฌ์ ๋๋ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๋๋ถ๋ถ์ ์์์ ์ด ์์นํ ์ธต ์ญ์ 3์ธต์ด๋ค.
๊ตญ์ง์ ์งํ์ ์ ๋์์๋ ์งํ์์๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ ์ํ ํจ์๋์ ์ํด ํฐ ๋ณํํญ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๊ฐ์๋์ด ํฐ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ํจ์๋์ด ๊ทน๋ํ๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฏธ๊ตญ ๋๋ฌด์ฑ
๋์
์ฐ๊ตฌ์(USDA Agricultural Research Service, ARS)์์ ๊ฐ๋ฐํ SWAT ๋ชจํ(Arnorld and Fohrer, 2005)์์
๋์ถํ ์งํ์ ํจ์๋ ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํด ๋ถ์ ๋ฅ์ํ ๋ชจ์์ ํ์ฉํ์๋ค. ๊ธฐ ์ํ๋ ๋ฐ(Chung and Lee, 2013) ์๋ ๋ฌด์ฌ์ฒ ์ง์ญ์ ๋ชจ๋ธ๋ง ์๋ฃ๋ฅผ
์ต๊ทผ ์๋ฃ ๊น์ง ํ์ฅํ๊ธฐ ์ํด SWAT๋ชจํ์ ์
๋ ฅ์๋ฃ์ธ ๊ฐ์๋, ๊ธฐ์จ, ํ์, ์ผ์ฌ๋, ์๋์ต๋ ๋ฑ์ ๊ธฐ์์๋ฃ๋ ๋ฌด์ฌ์ฒ ์ ์ญ ๋ด์ ์์นํ ์ฒญ์ฃผ๊ธฐ์๋์
์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์๊ณ , ์๋ฌธ์๋ฃ๋ก์ ํ์ฒ์ ์ถ๋ ์๋ฃ๋ ์ฒญ์ฃผ์์ํ์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์๋ค. ์๋ฌธ์ฑ๋ถ ํด์์ ํ๋น์ฑ์ ์ฒญ์ฃผ ์์ํ ์ง์ ์ ๊ณ์ฐ ์ ์ถ๋๊ณผ ๊ด์ธก
์ ์ถ๋์ ๋น๊ตํ์ฌ ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒฐ์ ๊ณ์(R2)๋ 0.75๋ก ๋น๊ต์ ์ํธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ค์ด ์์นํ ์์ ์ญ์ ์๋ณ์ฑ ํจ์๋ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ตฌํ ์ ์์๋ค. Fig. 3์ SWAT์ผ๋ก
๋ถ์ํ ์ผ์งํ์ ํจ์๋์ ๋์ํํ ๊ทธ๋ํ์ด๋ฉฐ, ์ค์ธก ์งํ์ ์๊ณ์ด ์๋ฃ์ ๋น๊ตํ์ฌ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. 2013๋
8์์์ 2014๋
2์ ๋์์ ์งํ์
ํจ์๋์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฒญ์์ ๋ฐ์ง์ญ์ ์งํ์ ํจ์๋์ ๊ฐ์ ๋๋น ์ฝ 15%์ ๋ฌํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ณ์ฐ๋์๋ค.
|
Fig. 3. Daily Groundwater Recharge Estimated by SWAT
|
Table 1. MODFLOW Input Data for Layer Properties
|
|
Thickness
|
Aquifer type
|
Hydraulic conductivity (m/sec)
|
Specific yield
(Sy)
|
Storage coefficient
(Ss, m-1)
|
KH
|
KZ
|
Layer 1
(Weathered rock)
|
12
|
Unconfined
|
2.7 ร 10-5 ~7.6 ร 10-5
|
2.7 ร 10-5 ~7.6 ร 10-5
|
0.09
|
|
Layer 2
(Weathered rock)
|
20
|
Confined
|
2 ร 10-6
|
1 ร 10-6
|
|
1ร10-5
|
Layer 3
(Soft rock)
|
50
|
Confined
|
1 ร 10-5
|
1 ร 10-5
|
|
1ร10-4
|
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ์ค์ฆ๋ถ์ง ์งํ์์ ๋ถ์
๊ด์ธก ์์์ผ์ธ 2012๋
8์ 4์ผ๋ถํฐ ์ฝ 680์ผ ๋์์ ์งํ์์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ชจ์ํ์๋ค. ๋งคํด 11์ 20์ผ๋ถํฐ 3์ 20์ผ๊น์ง๊ฐ ํ๊ท ์ ์ธ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ
๊ธฐ๊ฐ์ด์์ผ๋ฉฐ, ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ฐ ์์ํ๊ธฐ ์ด์ ์๋ ์ฃผ๋ก ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ธ 7, 8์์ ์ง์ค ํธ์ฐ๊ฐ ์๋ค. ๋ถ์ ๋ฅ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์์ํ๊ธฐ ์์ ์ ๋ฅ์ํ๋ฅผ ๋ชจ์ํ์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ฅ์ํ์์์
๋ชจ๋ธ๋ง๊ฐ๊ณผ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์์ ์ 12๊ณณ์ ๊ด์ธก๊ฐ์ ๋น๊ตํ์ฌ ์ฝ 95%์ ๋์ R2 ๊ฐ์ ๋ณด์๋ค. Fig. 4๋ ๊ทธ ์ค์์ ๋ํ์ ์ธ 4 ๊ณณ์ ์งํ์์ ๊ด์ธก๊ฐ๊ณผ ๋ถ์ ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๋ชจ์๊ฐ์ ๋น๊ตํ ์๊ณ์ด ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ๋ชจ๋ธ ์์ญ ์์ ์์น์
๊ฐ์ด ํ์ธํ ์ ์๋๋ก ๋์ํ ํ ๊ทธ๋ฆผ์ด๋ค.
|
Fig. 4. Representative Comparisons between Observation and Simulated Results for Seasonal
Change of Groundwater Level
|
์ ํ ์ฐ๊ตฌ์ธ Chang and Chung (2014)๋ ์งํ์ ๊ฐ๋์๊ฐ์ผ๋ก ์ค์ ํ 2012๋
11์์์ 2013๋
2์๊น์ง 107์ผ ๋์ ๊ฐ ๊ด์ธก์ ์์
๊ด์ธกํ ์งํ์ ์์ ํ๊ฐ ๊ณก์ ์๋ฃ๋ฅผ ๋ชจ๋ธ ์์ญ ๋ด์์ ์ฐ๊ตฌ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๊ด์ธก์ ์ด ์์ค๋์ง ์๊ณ ๊ด์ธก๊ฐ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ CWW-04, CWW-05,
CWW-07, CWW-08, CWW-11, OB-11์ 6๊ฐ ๊ด์ ์ ๊ด์ธก๊ฐ์ ์ฃผ ๋
ผ์ ๋์์ผ๋ก ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ชจ์๊ธฐ๊ฐ์ 607์ผ๋ก ํ์ฅํ์์ผ๋ฉฐ,
์๊ธฐ๋ณ ํน์ฑ์ผ๋ก๋ 2012๋
ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ์์ ์ํ ๋์์ธต ์งํ์์ ๋ณํ, 2012๋
์์ 2013๋
์ ๊ฑธ์น 4๊ฐ์๊ฐ์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ์งํ์ ํ๊ฐ,
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์์ธต์ ์์ํ๋ณต ๋ฐ 2013๋
์ฌ๋ฆ์ ๊ฐ์์ ์ํ ์งํ์ ์์ ์ ๋, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 2013๋
11์์ ์์ํ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ์งํ์์ ์ฌํ๊ฐ ๊ธฐ๊ฐ์ผ๋ก
๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ์ ๋ฅ์ํ์์๋ El. 63~68 m์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ์งํ์์๊ฐ ์ทจ์์ ๊ฐ๋ ํ์๋ ํ๊ฐํ๋ฉฐ, ํ์ฒ ํ๋ฅ์ ๋ด๋ฅ์ชฝ์ธ ๋ถ๋์ชฝ์ผ์๋ก ์์์ ์ด
๋ฐ์งํด์๊ณ ํ์ฒ๊ณผ์ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ฉ์ด ์งํ์ ํ๊ฐ ์ ๋๊ฐ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋๋ก ํ์ฒ ์๋ฅ์ด ๊ฒฝ์ฐ๋ ํ์ฒ์ผ๋ก ์ธํด ์ ์ง๋๋ ์์๊ฐ ๋๊ณ ํ์ฒ์์
์ ๋ํจ์์ด ๋ฐ์ํด ์์ ์ ํ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ชจ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค. Fig. 4์์ CWW8๊ณผ CWW 11์ ์งํ์ ํ๊ฐ ๊ณก์ ์ ํตํด ์ด ์ฌ์ค์
ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ๋ฉด์ ์งํ์ ๋ถํฌ ๋ณํ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์งํ์ ์์์ ์ํ ์ํฅ ๋ฒ์๋ฑ์ ํ์
ํ๋๋ฐ ์ ์ ํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์
๋ณด๋ฏ์ด ์ฐ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํฉ์ด์ ธ์๋ ์งํ์ ์์์ ์ํด ์๋ฒ ์ง์ญ ๋๋ถ๋ถ์ด ์์์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์งํ์ ์์๊ฐ ์ํํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋
์ ๋๋ ์์์ ์ ๊น์ด, ํ์ฒ๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ, ์ง์งํ์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์๋ค.
Fig. 5๋ ๊ด์ธก๊ฐ์ ๋น๊ต์ ์ ์ฌํํ๊ณ ์๋ ๊ด์ธก์ ์ธ CWW-11์ ์งํ์์ ํ๊ฐ-์์น ๊ณก์ ๋ชจ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๋ํ ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ํ๋์ ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋๋
๊ฒ์ ๊ด์ธก์ ์์์ ์ค์ธก ๊ด์ธก์น์ด๊ณ , ์ค๋ ์ง ์ ์ ์ MODFLOW๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ชจ๋ธ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ฐ ์์ํ๋ฉด ๋๋ถ๋ถ์ ๊ด์ธก๊ฐ์ ์งํ์์ ๊ฐํ ์์์
์ด๋ฐ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๋ฎ์์ง๋ฉด์ ์ ์ฐจ ํ๊ฐ์ธ๊ฐ ๋๊ฐํด์ง๋ ์์์ ๋ํ๋ธ๋ค. 2012๋
์ ์ํํ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ 2013๋
์ฝ 4๋ฌ์ฌ ๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ์์๋ฅผ ํ๋ณตํ๊ณ ์๋ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์ฃผ๋ชฉํ ์ ์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ง์ค ๊ฐ์ฐ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๋๋ฐฐ์๋ก๋ฅผ ํตํ ์งํ์ ๋ฐฐ์ถ์ ์ํด, ๋๋ฐฐ์๋ก๊ฐ
์งํ์์๋ฅผ ์ผ์ ์์ ์ดํ๋ก ๋ฎ์ถ๋ ์ญํ ์ ์ํํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์งํ์ ์์น์ ์ํ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ฌ๋ฐฐ ์ง์ญ์ ๋ฒ๋์ ๋ฐฉ์งํ๋ ์ญํ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ค์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ ๊ธฐ๊ฐ์ธ 2013๋
11์์๋ ์์ ํ๋ณต ๊ธฐ์์ด ์๋ฃ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. 2013๋
11์์ ํํด์ง ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ด์ธก๊ฐ์
510์ผ ์ดํ๋ก ๋ ์ด์ ์์๊ฐ ๋ด๋ ค๊ฐ์ง ์๋ ๊ฒ์ ๊ด์ธกํ ์ ์์์ผ๋ฉฐ, CWW-11๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋ค๋ฅธ ๊ด์ ์์๋ ์ญ์ ์ด์ ๊ฐ์ ํ์์ ๋ณด์ด๊ณ ์์๋ค.
์งํ์์ ํ๊ฐ์ด ์ง์๋์ง ์๊ณ ์ผ์ ์์์์ ๋จธ๋ฌผ๋ฌ ์๋ ํ์์ ๊ด์ ์ ๋ชจํฐ ์ฌ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ ๊ฐ๋ฅ ๊น์ด์ ๋๋ฌํ์ฌ ๋ ์ด์ ์ํํ ์์๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง
์๋ ์ํฉ์ผ๋ก ์ถ์ธก๋๋ค.
|
Fig. 5. Comparison of Observed Data and Simulated Data for Groundwater Drawdown and
Recovery Pattern in Monito-Ring Well, CWW-11
|
์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ฉ ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ํ ๋ชจํฐ ๊ฐ๋๋ฐฉ์์ 5ยฐC๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ชจํฐ์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ฐ๋๋๋ฉฐ 0ยฐC ์ดํ์์๋ ๋๋ถ๋ถ ๋ชจํฐ๊ฐ ๊ฐ๋ํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ณธ๋ค(Moon
et al., 2012). ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ํ๊ท ๊ธฐ์จ 0ยฐC ๋๋ 5ยฐC ์ดํ, ์ต์ ์จ๋ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 0ยฐC ์ดํ๋ก ๋ด๋ ค๊ฐ๋ ์ผ์๋ฅผ ๊ทธ๋ฃน์ผ๋ก ๋ฌถ์ด์ ๋น๊ตํด ๋ณด๋ฉด
๋ ๊ทธ๋ฃน์ ์ํ๋ ์ผ ์์ ์ฐจ์ด๋ ๋น๊ต์ ๋น์ทํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 2012๋
์ ๋นํด 2013๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ์ ์งํ์์์ ํ๊ฐ์ด ๋์ฑ ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๊ด์ธก์ง์
๋ชจ์์น์ ์งํ์์ ๊ฒฝํฅ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2012๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์์ผ์ ์งํ์์๊ฐ 2013๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์์ผ์ ์งํ์์๋ณด๋ค ์ฝ๊ฐ ๋์ ๊ฒ
์ ์ ์ฐฉ์ํ์ฌ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ ์ง์ ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ์์ ์ํ ๋์์ธต ์ถฉ์ ์ ๋ ์ฐจ์ด๋ก 2013๋
์งํ์์ ๊ณ ๊ฐ์ ์์ธ์ ์ถ์ ํ์๊ณ , ๋ฌผ์์ง ๋ถ์์ ์ถ๊ฐ๋ก
์ํํ์ฌ ์ด ๊ฐ์ค์ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
3.2 ์ค์ฆ๋ถ์ง ๋ฌผ์์ง ๋ถ์
Fig. 6์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ์งํ์ ๊ต๋์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฒ๊ณผ ๋์์ธต์ ๊ตํ๋(river leakage), ๋์์ธต ์ ๋ฅ๋(storage), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถ์ง๋ด
๋ฐฐ์(drain)์ฑ๋ถ์ ๊ทธ๋ํ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์งํ์์ ์์์ ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์
๊ณผ ์ ์ถ๋์ ์ ์๊ธฐ์ ๋ชจ์๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ๋ถ์ํ์๋๋ฐ ์ฃผ๋ก ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋
๊ฐ์๋์ ์ฆ๊ฐ์ ์ํด ๋์์ธต์์ ํ์ฒ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ถ๋๋ ์ ์ถ์ด ๊ฐ๊ฐ์ด ๊ด์ธก๋๋๋ฐ ๋ฐํด, ๊ทธ๋ํ์์ ๋ฐ์ค๋ก ํํ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๋์์ธต์์์ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ด
์ฆ๊ฐํ๊ณ , ํ์ฒ์ ์ํ ์ ๋ํจ์์ ์ํด ๋์์ธต ์ถฉ์ ๋ํ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ๋ํ ํ์ฒ์ ์ทจ์์ ์ํ ์ ๋ ํจ์ ์ญ์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋
๊ฒ์ ๊ทธ๋ํ์ ๋
ธ๋์ ์ ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด์๊ฐ์ด ๋์์ธต ๋ฐ ํ์ฒ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ ์ํ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ๋์์ธต ๊ต๋์ผ๋ก ์ ์ํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์์
๋ชจํฐ๊ฐ ๋งค์ผ ์ ๋ฉธ์ด ๋ฐ๋ณต๋๋ ์ํฉ์ผ๋ก ์ธํด ๋์์ธต์์์ ์ ์
์ ์ถ ๋ฐ ํ์ฒ์์์ ์ ์
์ ์ฅ๊ธฐ์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค ์ ์๋๋ก ์งํ์ธ ๋์ ๋ฌผ์์ง ๊ทธ๋ํ๋ฅผ
์ถ๊ฐํ์๋ค(Fig. 7).
|
Fig. 6. Variation of Water Budget Components
|
|
|
Fig. 7. Cumulative Water Budget for Model Boundaries
|
Fig. 7์ ๊ฐ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์์์ ๋์ ๋ฌผ์์ง๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ์ ๋ชจ์๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ๋ฌผ์์ง๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ํ์์ ํธ๋ฅธ์ ๋ช
์์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๋ ๊ธฐ๊ฐ์
์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋์๋ก์ ์ํ ๋ฐฐ์ถ(drainage) ๊ทธ๋ํ Fig. 7(a)๋ ์ ์๊ธฐ๋ณ ๋๋ฐฐ์๋ก๋ก ์งํ์ ๋ฐ ํ์ฒ์๊ฐ ๊พธ์คํ
๋ฐฐ์ถ๋๊ณ ์๋๋ฐ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ ๋์์ ๋ฐฐ์ถ์ ๋๊ฐ ๋ํ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ธฐ๊ฐ๋์ ๋์์ธต ๋ด์ ์งํ์์๊ฐ ์ ์ฐจ ๋๋ฐฐ์๋ก ๋ฐ๋ฅ ๋์ด ์ดํ๋ก
๋ด๋ ค๊ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค. Fig. 7(b)์์ ๋ณด์ด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฐ์ ์ํ ์งํ์ ํจ์๋(areal recharge)์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ํ์ ๊ธฐ์๋
์งํ์ ํจ์์ด ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋์ด๋๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋์ ๊ธฐ์๋ ๊ทธ๋ํ์ ์ฆ๊ฐ ์ถ์ธ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๋ ํํ๋ฅผ ๋ํ๋ด, ์งํ์ ๋์์ธต์ผ๋ก์ ํจ์๋์ด ๋งค์ฐ
์ ์ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ธฐ๊ฐ๋์ ์งํ์ ํจ์์ด ์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ ๋์์ ํจ์์ ์ํ ์งํ์ ํ๋ณต ๊ธฐ๋ฅ์ด ๋ฏธ๋ฏธํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
Fig. 7(c)์ ๊ฐ์ด ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ฉ ์์(pumping)์ ์ํ ๋ฌผ์์ง ๊ทธ๋ํ๋ ์ ํํ๊ฒ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ์๋ง ์ ์ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์๋ง๊ธฐ๊ฐ
๋์์ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๋ฌผ์์ง ๋์ ๊ฐ์ ๋ณ๋์ด ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ค. ๋ํ 2012๋
๋ฐ 2013๋
๋ ์๊ธฐ์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ์ ์ถ๋(surface-water)์ด
๊ฑฐ์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 7(d)์ฒ๋ผ ์๋ง๊ธฐ๊ฐ ๋์์ ํ์ฒ์ ์ ๋ํจ์์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฌผ์์ง ๊ณก์ ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๋ณํ๋ก ์ ์ ์๋ค. ๋ํ
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ๊ธฐ๊ฐ์ดํ์๋ ๊ณก์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๋ํ๋๊ธด ํ๋ ์ฌ์ ํ ์ ์ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ, ์ด ๊ธฐ๊ฐ ๋์์ ์ ์ถ์ด ๋์์ธต์ ์งํ์์ ํ๋ณต์ ์ญํ ์ ํ๋
๊ฒ์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค.
์ด์ ๊ฐ์ ๊ณ์ ์ , ์ธ์์ ์์ธ๋ค๋ก ์ธํ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด๋ค์ ์๊ธฐ๋ณ ๋ฌผ์์ง ๋ณํ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ ๋์์ธต์ ๋ฌผ์์ง ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. Fig. 8์
๊ทธ๋ํ์์ ๋์์ธต์ ์งํ์ ์ ์ถ์ ๊ทธ๋ํ์ ์ค์ ์ผ๋ก ํ์ํ์๊ณ , ์ ์
์ ์ ์ ์ผ๋ก ํ์ํ์๋ค. ๋์์ธต์์์ ์งํ์ ์ ์ถ์ ์์์ ์ํ ์ ์ถ ๋ฐ ๋๋ฐฐ์๋ก์
์ํ ์ ์ถ ์ผ๋ถ์ ํฉ์ด๋ฉฐ, ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์๊ธฐ๋์ ์ ์ถ๋์ด ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋์ด๋๋ ๊ฒ์ ๋ฌผ์์ง ๊ทธ๋ํ ์ค์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ ์ฆ๊ฐ๋ก ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋์์ธต์ ์งํ์
์ ์ถ์ด ์์์ ์ฆ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋๋ฐ ๋ฐํด, ํ์ฒ์ ์ ๋ํจ์ ๋ฐ ๊ฐ์ฐ์ ์ํ ์งํ์ ํจ์์ผ๋ก ์ถฉ์ ๋๋ ๋์์ธต ์ ์
์ ๋น๊ต์ ์๊ฐ์ฐจ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ฉฐ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋
ํจ์ฌ ์๋งํ๋ค. 2012๋
8์ 1์ผ์ ๋์ ์ ์
/์ ์ถ๋์ 0์ผ๋ก ํ์ฌ ๊ธฐ์ค์ ์ ์ธ์ ๋ค. 2012๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ ๊ธฐ์ ์ ๋์์ธต์ ๋์ ์ ์
๋์ 90,000
m3์ด ๋์ด ์ ์ถ๋์ธ 45,000 m3๋ณด๋ค ๋ง์์ผ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์์ดํ๋ก ์ ์ถ๋์ด ์ ์
๋์ ํฌ๊ฒ ์ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ๊ฐ ์ข
๋ฃ๋ ํ ๋์ ์ ์
๋์ด ํ์ฒ์ ์ ๋ํจ์์ผ๋ก ์ธํด ์ง์์ ์ผ๋ก
์ฆ๊ฐํ์ฌ 2013๋
8์ 1์ผ ์ดํ๋ก ๋์ ์ ์
๋์ด ๋ค์ ๋์ ์ ์ถ๋์ ์ถ์ํ์๋ค. 1๋
ํ์ธ 2013๋
8์ 1์ผ์๋ 2012๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ๋ก ์ธํ ์งํ์
๊ณ ๊ฐ์ด ๊ทธ๋ํ์ ๊ธฐ์ค์์ ์ ๋์์ธต ๋ด ์งํ์ ์ถฉ์ ์์ค ์ด์์ผ๋ก ํ๋ณต๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 2013๋
8์ 1์ผ์ ๋์ ์ ์
/์ ์ถ๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก,
2013๋
์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์์ ๊ธฐ์ ์ ๋์์ธต์ ๋์ ์ ์
๋์ด ์ ์ถ๋์ ๋นํด 13,000 m3๋ฐ์ ๋ง์ง ์์ 2012๋
์ ์ด๊ณผ ์ ์
๋ 45,000 m3์ ๋นํด ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ก ์ธํด 2013๋
์ ๋์์ธต ๊ณ ๊ฐ์ด ๋์ฑ ์ฌํด์ง ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์๋ค.
|
Fig. 8. WCC Operation Compared to Cumulative Water Budget for Model Boundaries
|
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์์ค ์ค์ฆ๋ถ์ง ํ์ฅ ๊ด์ธก ์๋ฃ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ ๋ฐํ 3์ฐจ์ ์งํ์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ์ ์ญ์๋ฌธํด์ ๋ชจํ์ธ SWAT์ ์ด์ฉํ ์งํ์
ํจ์๋์ 3์ฐจ์ ์งํ์ ์ ๋๋ชจํ์ธ MOD-FLOW์ ์ฐ๊ณํ์ฌ ๋ถ์ํ๋ ํตํฉ ๋ชจ๋ธ๋ง(Integrated Modeling)์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ ์ฃผ๋ก ์งํ์์
ํ๊ฐ-ํ๋ณต ๊ณก์ ์ ๊ณต๊ฐ์ , ์๊ธฐ๋ณ ๋ถ์ ๋ฐ ๋ฌผ์์ง ๋ถ์์ ์ํํ์ฌ ์๋ฒ์ฌ๋ฐฐ์ง์ญ์ ์๋ง์ฌ๋ฐฐ์ ์ํ ๋์์ธต์ ๊ต๋์ ์ฆ๋ช
ํ์๋ค. ์๋ง ์ฌ๋ฐฐ ์์ค์ ์ํ
๋์์ธต ๊ต๋ ๋ฐ ํ๋ณต์ ์ผ๋ณ ์ ์
/์ ์ถ๋ ๋ฐ ์ฅ๊ธฐ ๋์ ๋ฌผ์์ง ๋ถ์ ๋ฐฉ์์ ๋์
ํ์ฌ ์๊ธฐ๋ณ ์ ๋ฐ ๋ถ์์ ์ค์ํ์ฌ ๋์์ธต ๋ฐ ๋ชจ๋ธ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ์ ๋ณ,
์๊ธฐ๋ณ ํน์ง์ ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ถ์๋ฐฉ์์ ํตํ์ฌ 2013๋
์ ์งํ์ ๊ณ ๊ฐ์ด ์๋ง์ฌ๋ฐฐ ์ด์ ์ ์งํ์ ์ ์
๋๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
์ฅ๊ธฐ์ ๊ด์ ์์์ ์ค์ฆ๋ถ์ง์ ๋์์ธต์ ์ง์๊ฐ๋ฅํ ๊ฐ๋ฐ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋จํ๋ ํ ๋๋ฅผ ๋ง๋ จํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ์์ ํ์ฅ ์ธก์ ์๋ฃ๋ฅผ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ์ฝ 600์ผ๊ฐ์
๋ชจ์๊ธฐ๊ฐ์ ์ฑํํ์๋๋ฐ ๋ชจ์ ๊ธฐ๊ฐ์ ์๋
๋์์ ๊ธฐ๊ฐ์ผ๋ก ํ์ฅํ๋ค๋ฉด ํด๋น ๋ถ์ง์ ์งํ์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ง์์ฑ์ ํ๋จํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ณธ ์ค์ฆ์ฐ๊ตฌ ๋ถ์ง๋
์ธ๊ณตํจ์ ์ ์ฉ ๋์ ์ง์ญ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์งํ์ ์ธ๊ณตํจ์์ ํ๋น์ฑ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๋ท๋ฐ์นจ ํ ์ ์๋ ์ ๋์ ์ธ ๋ถ์๋ฐฉ์์ผ๋ก์์ ์งํ์์ ๋ฐ ๋ฌผ์์ง ๋ถ์ ๋ฐฉ์ ๋์
์ด
๊ฐ๋ฅํด ์ง ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค.
Acknowledgements
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์ ๋ฌผ๊ด๋ฆฌ์ฐ๊ตฌ์ฌ์
โ์๋ณ์ถฉ์ ์ธต ์งํ์์๋ณต์๊ธฐ์ (11๊ธฐ์ ํ์ C05-2)โ์ ์ง์์ผ๋ก ์ํ๋์์ต๋๋ค.
References
Arnold, J. G. and Fohrer, N. (2005). โSWAT2000: Current capabilities and research
opportunities in applied watershed modeling.โ Hydrological Processes. Vol. 19, No.
3, pp. 563-572.10.1002/hyp.5611Arnold, J. G. and Fohrer, N. (2005). โSWAT2000: Current
capabilities and research opportunities in applied watershed modeling.โ Hydrological
Processes. Vol. 19, No. 3, pp. 563-572.
Barlow, P. M. and Leake, S. A. (2012). Streamflow depletion by wells- understanding
and managing the effects of groundwater pumping on streamflow: U. S. Geological Survey
Circular 1376, p. 84.Barlow, P. M. and Leake, S. A. (2012). Streamflow depletion by
wells- understanding and managing the effects of groundwater pumping on streamflow:
U. S. Geological Survey Circular 1376, p. 84.
Chang, S. and Chung, I.-M. (2014). โAnalysis of groundwater variations using the relationship
between groundwater use and daily minimum temperature in a water curtain cultivation
site.โ The Journal of Engineering Geology, Vol. 24, No. 2, pp. 217-225 (in Korean
with English abstract). 10.9720/kseg.2014.2.217Chang, S. and Chung, I.-M. (2014).
โAnalysis of groundwater variations using the relationship between groundwater use
and daily minimum temperature in a water curtain cultivation site.โ The Journal of
Engineering Geology, Vol. 24, No. 2, pp. 217-225 (in Korean with English abstract).
Chung, I.-M. and Lee, J. (2013). โA method of estimating the volume of exploitable
groundwater considering minimum desirable streamflow.โ The Journal of Engineering
Geology, Vol. 23, No. 4, pp. 375-380 (in Korean with English abstract). 10.9720/kseg.2013.4.375Chung,
I.-M. and Lee, J. (2013). โA method of estimating the volume of exploitable groundwater
considering minimum desirable streamflow.โ The Journal of Engineering Geology, Vol.
23, No. 4, pp. 375-380 (in Korean with English abstract).
KIGAM (2013). Groundwater restoration technology for riverside area. Report on the
advanced technology for groundwater development and application in riversides (Geowater+)
in water resources management program, MOLIT, p. 225. KIGAM (2013). Groundwater restoration
technology for riverside area. Report on the advanced technology for groundwater development
and application in riversides (Geowater+) in water resources management program, MOLIT,
p. 225.
Kollet, S. J. and Zlotnik, V. A. (2003). โStream depletion predictions using pumping
test data from a heterogeneous stream-aquifer system (a case study from the Great
Plains, USA).โ Journal of Hydrology, Vol. 281, pp. 96-114.10.1016/S0022-1694(03)00203-8Kollet,
S. J. and Zlotnik, V. A. (2003). โStream depletion predictions using pumping test
data from a heterogeneous stream-aquifer system (a case study from the Great Plains,
USA).โ Journal of Hydrology, Vol. 281, pp. 96-114.
McDonald, M. G. and Harbaugh, A. W. (1988). A modular three- dimensional finite-difference
ground-water flow model, U. S. Geological Survey techniques of water-resources investigations,
book 6, chapter A1, p. 586. McDonald, M. G. and Harbaugh, A. W. (1988). A modular
three- dimensional finite-difference ground-water flow model, U. S. Geological Survey
techniques of water-resources investigations, book 6, chapter A1, p. 586.
Moon, S., Ha, G., Kim, Y. and Yoon, P. (2012). โAnalysis of groundwater use and discharge
in water curtain cultivation areas: case study of the Cheongweon and Chungju areas.โ
The Journal of Engineering Geology, Vol. 22, No. 4, pp. 387-389 (in Korean with English
abstract). 10.9720/kseg.2012.4.387Moon, S., Ha, G., Kim, Y. and Yoon, P. (2012). โAnalysis
of groundwater use and discharge in water curtain cultivation areas: case study of
the Cheongweon and Chungju areas.โ The Journal of Engineering Geology, Vol. 22, No.
4, pp. 387-389 (in Korean with English abstract).
Nylholm, T., Christensen, S. and Rasmussen, K. R. (2002). โFlow depletion in a small
stream caused by ground water abstraction from wells.โ Groundwater, Vol. 40, No. 4,
pp. 425-437.10.1111/j.1745-6584.2002.tb02521.xNylholm, T., Christensen, S. and Rasmussen,
K. R. (2002). โFlow depletion in a small stream caused by ground water abstraction
from wells.โ Groundwater, Vol. 40, No. 4, pp. 425-437.
Pavelic, P., Patankar, U., Acharya, S., Jella, K. and Gumma, M. K. (2012). โRole of
groundwater in buffering irrigation production against climate variability at the
basin scale in South-West India.โ Agricultural Water Management, Vol. 103, pp. 78-87.10.1016/j.agwat.2011.10.019Pavelic,
P., Patankar, U., Acharya, S., Jella, K. and Gumma, M. K. (2012). โRole of groundwater
in buffering irrigation production against climate variability at the basin scale
in South-West India.โ Agricultural Water Management, Vol. 103, pp. 78-87.
Perrin, J., Ferrant, S., Massuel, S., Dewandel, B., Marechal, J. C., Aulong, S. and
Ahmed, S. (2012). โAssessing water availability in a semi-arid watershed of southern
India using a semi-distribution model.โ Journal of Hydrology, Vol. 460-461, pp. 143-155.10.1016/j.jhydrol.2012.07.002Perrin,
J., Ferrant, S., Massuel, S., Dewandel, B., Marechal, J. C., Aulong, S. and Ahmed,
S. (2012). โAssessing water availability in a semi-arid watershed of southern India
using a semi-distribution model.โ Journal of Hydrology, Vol. 460-461, pp. 143-155.
Shamsudduha, M., Chandler, R. E., Taylor, R. G. and Ahmed, K. M. (2009). โRecent trends
in groundwater levels in a highly seasonal hydrological system:the Ganges-Brahmaputra-Meghna
Delta.โ Hydrology and Earth System Sciences, Vol. 13, pp. 2373- 2385. doi:10.5194/hess-13-2373-2009.10.5194/hess-13-2373-2009Shamsudduha,
M., Chandler, R. E., Taylor, R. G. and Ahmed, K. M. (2009). โRecent trends in groundwater
levels in a highly seasonal hydrological system:the Ganges-Brahmaputra-Meghna Delta.โ
Hydrology and Earth System Sciences, Vol. 13, pp. 2373- 2385. doi:10.5194/hess-13-2373-2009.
Scanlon, B. R., Faunt, C. C., Longuevergne, L., Reedy, R. C., Alley, W. M., McGuire,
V. L. and McMahon, P. B. (2012). Groundwater depletion and sustainability of irrigation
in the US High Plain and Central Valley, Proceedings of the national academy of sciences
of the United States of America. Vol. 109, No. 24, doi: 10.1073/ pnas. 1200311109.
Scanlon, B. R., Faunt, C. C., Longuevergne, L., Reedy, R. C., Alley, W. M., McGuire,
V. L. and McMahon, P. B. (2012). Groundwater depletion and sustainability of irrigation
in the US High Plain and Central Valley, Proceedings of the national academy of sciences
of the United States of America. Vol. 109, No. 24, doi: 10.1073/ pnas. 1200311109.