-
1. ์ ๋ก
-
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
-
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ฒ์
-
2. ์ด๋ก ์ ๊ณ ์ฐฐ
-
2.1 ๋์์ ํด ๋ฐ ์ ํด์ง๋จ์ ์์
-
2.2 ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ์ ์
-
2.3 ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ
-
3. ์ ํด์ง๋จ ์งํ ๋์ถ ๋ฐ ์ ํด์ง๋จ
-
3.1 ์ ํด์ง๋จ ์งํ ๋์ถ
-
3.2 GIS ๋ถ์์ ํตํ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํดํ ๋ถ์ ๋ฐ ์ง๋จ
-
3.2.1 ๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํดํ ๋ถ์
-
3.2.2 ๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ๊ธฐํ ์งํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํดํ ๋ถ์
-
3.2.3 ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํดํ ์ง๋จ
-
4. ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
-
4.1 ๋์์ฌ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
-
4.1.1 ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
-
4.1.1.1 ์ 1์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์ ์ค์ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4.1.1.2 ์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์ ์ค์ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4.1.2 ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
-
4.2 ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค ๋์ถ
-
5. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
ํญ๋ง์ง์ญ์ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ ๊ฐ์ข
๋ฌผ๋ฅ ๋ฐ ๊ต์ญํ๋์ด ํ๋ฐํ๊ฒ ์ผ์ด๋๊ณ , ํด๋น ๋์์ ๊ฒฝ์ , ์ฐ์
, ๋ฌธํ ๋ฑ์ด ์ง์ ๋๋ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก์จ ๋ค์ํ ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋
์ง์ญ์ด๋ค. ํนํ ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ฃผ๊ฑฐ์ง์ญ์ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ ๋งค์ฐ ์ด์
ํ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ธํ ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ด ๋ฐ์งํด ๊ฑฐ์ฃผํ๋ ๊ณณ์ด์๋ค. ๋ถ์ฐ์ ํญ๋ง
๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ณผ๊ฑฐ, ๋๋ถ๋ถ ํผ๋๋ฏผ๋ค์ด ์ง์ฑ์ด์ ์ด๋ฃจ์๋ ๊ณณ์ด๋ฉฐ, ์ ๋ฐ์ ํ๋ ๋ฐฐ์ ์ ์๋ค์ด ์ ์ ๋จธ๋ฌผ๊ธฐ ์ํ ์์ ๊ฑฐ์ฒ๊ฐ ์
์งํด ์์ด ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฐฉ์
ํ๋ ์ฃผ๋ฏผ ๋ณด๋ค๋ ์ ์ ๋จธ๋ฌผ๋ฌ ๊ฐ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ ๋ง์ ์ง์ญ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค.
์ต๊ทผ ์ ์ง๊ตญ๊ฐ์ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ ๋ํ๋ ๊ธฐ์กด์ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ ์ฌ๊ฐ๋ฐ์ ํตํด ํด๋น ๋์์ ๋๋๋งํฌ์ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ํ์ฉํ๊ฑฐ๋ ํด์ ๊ด๊ด์ ์ํ ๊ด๊ด์ ์ง์ ์ง๋ก๋ ํ์ฉํ๊ณ
์๋ค. ๋ํ ๋์ฌ์์ ๋ค์ํ ์ํฐํ
์ธ๋จผํธ๋ฅผ ํจ๊ป ์ฆ๊ธธ ์ ์๊ณ , ์พ์ ํ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ๊ณ ๊ธ ์ฃผ๊ฑฐ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก์๋ ๊ฐ์น๋ฅผ ์ง๋๊ฒ ๋์๋ค(Uhr,
2011). ๋ํ์ ์ธ ์๋ก ๋
์ผ์ ํจ๋ถ๋ฅดํฌ๋ ๊ณผ๊ฑฐ ์
์ง์กฐ๊ฑด์ด ์ฐ์ํ์ฌ ํฐ ํญ๊ตฌ๋์๋ก ์ฑ์ฅํ์ผ๋ ๊ฒฝ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ณํ๋ก ํญ๊ตฌ ๊ด๋ จ ์ฐ์
์ด ๋ชฐ๋ฝํ๋ฉด์ ๋์ฌ์
๊ธฐ๋ฅ์ด ์ ์ฐจ ์ฃผ๋ณ์ผ๋ก ์ด๋ํ์๊ณ , ๊ทธ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐ์ํ ํญ๊ตฌ๋์์ ์ ํดํ์์ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ธฐ์กด์ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ ์ฐ์
๋ฐ ์ ๋ณด์์ค, ์ฃผ๊ฑฐ, ์ผํ, ๋ฌธํ
๋ฑ์ด ๊ฐ์ถ์ด์ง ๋ณตํฉํญ๋ง์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์ฌ ํจ๋ถ๋ฅดํฌ๋ ํญ๊ตฌ๋์์ ๊ธฐ๋ณธ๊ฐ๋
์ ์ ์งํ๋ฉด์ ๊ณต๊ณต๊ณต๊ฐ ๋ฑ ๋์์ ์ด๋ฏธ์ง๋ฅผ ๋ถ๊ฐ์ํฌ ์ ์๋ ์ฅ์๋ก
์ฌํ์ํ์๋ค. ์คํ์ธ ๋ฐ๋ฅด์
๋ก๋ ๋ํ ์ค๋๋ ํฌํธ ๋ฒจ์ ์ฌ๊ฐ๋ฐ ํ๋ ๊ณผ์ ์์ ํ๊ฒฝํ๊ดด๋ฅผ ์ต์ํ ํ๊ณ , ์ฃผ๋ณ์ ๋ฐฐํ์ง์ญ ๊ฑฐ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ด ์ฝ๊ฒ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ผ๋ก
์ ๊ทผํ์ฌ ์น์๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์ ์๋๋ก ๊ฐ์ข
์์
์์ค ๋ฐ ์ฌ๊ฐ์์ค, ๊ณต์, ์ธ๊ณตํด๋ณ ๋ฑ์ ์กฐ์ฑํ์ฌ ๊ธฐ์กด์ ์ ํดํ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ๊ณผ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ฐ๊ณํ์ฌ
์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ฌ๊ฐ๋ฐ ํ์๋ค. ์ด๋ ํด๋น ํญ๊ตฌ๋์์ ๋ํ๋์๋ ์ด๋ฏธ์ง ์์ ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ง์ญ์ฑ์ ํฅ์์ํค๋ ๋ฑ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก
ํญ๊ตฌ๋์๋ง์ ๋์์ฌ์์ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก ์คํํ๊ณ ์๋ค.
ํ์ง๋ง ๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ง๊ตญ๊ฐ์ ๋ฌ๋ฆฌ ํญ๋ง์ง์ญ์ ์ธ์ ํด ์๋ ์ฃผ๊ฑฐ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ์ ์ง์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ ํ๋๊ณ , ๋ํ๋์ด ์๋ ์ค์ ์ด๋ค. ๋ํ ํญ๋ง๋์๋ค์ด
์ ํดํจ์ ๋ฐ๋ผ ํญ๋ง๊ธฐ๋ฅ์ ์ด์ , ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ฐ์
์ ์ ํด ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ด๋ฅ ๋์๋ค์ ๋นํ์ฌ ์ ํด ์๋๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๋น ๋ฅด๊ฒ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ผ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ
๊ตญ๋ด์์๋ ์์ง๊น์ง ํญ๋ง ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก ํ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๋์์ฌ์ ๋ฐฉ์์ด ๋ง๋ จ๋์ด ์์ง๋ ์์ ์ค์ ์ด๋ฉฐ, ๋์ฑ์ด ํญ๋ง๊ณต๊ฐ๋ง์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ณต๊ฐ์ ์ฅ์
๋ฐ ๋จ์ ์ ๊ฐ์ ยท๋ณด์ํ ๋์๊ณํ์ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌ์
์ด ๋ถ์กฑํ ์ค์ ์ด๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ๊ณผ ์ธ์ ํด ์๋ ์ฃผ๊ฑฐ์ง์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ GIS ๋ถ์์ ํตํด
๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์ง๋จยท๋ถ์ํ๊ณ , ํ์ฌ์ ๋ํ๋ ํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ ํ์ฌ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ณ , ์ฅ๊ธฐ์ ๊ด์ ์์์ ๋์์ฌ์์ ๊พํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค.
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ฒ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ตญ๋ด ํญ๋ง๊ณต๊ฐ ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ ํน์ฑ๊ณผ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ์ ๊ทน ๋ฐ์ํ์ฌ ์ด์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ค์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด
์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
Fig. 1.
Study Area (Dong Gu, Nam Gu)
์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋ํ์ ์ธ ํญ๊ตฌ๋์์ธ ๋ถ์ฐ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ํ๋ฉฐ ๊ทธ ์ค์์๋ ์ฐ์๋๊ณผ ์์ฑ๋ ์ผ์์ ํฌํจํ๊ณ ์๋ ๋ถ์ฐ์ ๋๊ตฌ์ ๋จ๊ตฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก
ํ์๋ค. ๊ฐ ์ง์ญ๋ค์ ๋ค๋ฅธ ํญ๋ง์ง์ญ์ ๋นํด ์ธ์ ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ง๊ฐ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ ๋น์ค์ด ๋์ ํธ์ด๋ฉฐ, ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋
ํนํ ๊ตฌ์กฐ์ , ํ๊ฒฝ์ ํน์ฑ์ ๋ง์ด ๊ฐ์ง๊ณ
์๋ค. ์ฐ์๋๊ณผ ์์ฑ๋ ์ผ์์ ๊ฐ๊ฐ ์ 5, 6, 7๋ถ๋์ ์ธ์ ํด ์๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ผ๋ก์จ ํญ๋ง์ฐ์
์ ์ ํด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ์งยท๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋ง์ด ๋ฐ์ ์ง์ญ์ด๋ผ๊ณ
ํ ์ ์๋๋ฐ, ํ์ฌ ์์ฑ๋ ์ผ์์ 1970๋
๋ ๋ค์ด์ ์ปจํ
์ด๋์ ๋ค์ํ ํ๋ฌผ์ ์ํํ ์์ก์ ์ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๊ฑด์ค๋ ๋ถ๋๋ก ๋ถํญ ์ฌ๊ฐ๋ฐ ์ง์ญ๊ณผ ์ฐ๊ณํ์ฌ
ํด์๋น์ง๋์ค ์กด์ผ๋ก์จ ๊ฐ๋ฐ ์ค์ ์๋ค(Fig. 1).
์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฐ์ 1)์ด๋ก ์ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๋์์ ํด ๋ฐ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ์์๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํ์ฌ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์ ์ ํ๊ณ ํ ํ์๋ค. 2)ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ
๋์์ฌ์์ ๊ด๋ จ๋ ์ ์ง ์ฌ๋ก์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์ ๋ฐ ๋์์ฌ์์ ์ํ ๊ณํ์ ๋ํฅ์ ํ์
ํ์๋ค. ์ดํ 3)๊ตญ๋ด์ ํด๋น ํญ๋ง์ง์ญ์ ์ญ์ฌ์
๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ ํน์ฑ์ ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ๊ณ , ์ ํด์ง๋จ์ ์ํ ์งํ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ์ ํด์ง๋จ ์งํ๋ ๋์์ฌ์ํน๋ณ๋ฒ์ ์ ์๋ ์ ํด๊ธฐ์ค์ธ ์ธ๊ตฌ๊ฐ์, ์ฌ์
์ฒด๊ฐ์, ๋
ธํ๊ฑด์ถ๋ฌผ์
๊ดํ ์งํ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก 1์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋์ถํ ๋ค ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์งํ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํ์ฌ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. 4)์ ํด์ง๋จ ์งํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต๊ฐ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ GIS
๋ถ์์ ํตํด ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํด ์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ์๊ฐํ ํ์ฌ ํ์ฌ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ ๊ฑฐ์ฃผ์ง์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค(Uhr, 2011). ์ดํ 5)๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ
๊ด๋ จ๋ ๋์์ฌ์์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ๋ฌธํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด 1์ฐจ ๋์ถํ ๋ค, ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์์ฌ์ํน๋ณ๋ฒ์์ ๋์ถํ ๋ค
๋ธํ์ด ๋ถ์์ ํตํด ๋์ถํ์๋ค(Eum, 2014). 6)์ดํ ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํ ์ํฌ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ
2์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์์ ํตํด ๋์ถํ์๋ค. 7)ํ์ง๋ง ์ด์ ๊ฐ์ ๋ธํ์ด ๋ถ์์ ํตํด์๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๊ฐ ์์์ ๋ํ ์ค์๋๊ฐ ๋ฐ์๋์ด
์์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ ํํ ์ฑ๋ฅํ๊ฐ ๊ฐ์ด๋ผ๊ณ ๊ฐ์ ํ ์๋ ์๋ค. ์ด์ ๋ธํ์ด ๋ถ์์ ํตํด ๋์ถ๋ ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ๊ด๋ จ ์ ํด์ ๋์
๊ด๋ จ๋ ์์๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก AHP๋ฅผ ์ค์ํ์ฌ ๊ฐ ํญ๋ชฉ๋ค ๊ฐ์ ์๋๋น๊ต๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ํตํด ์ฌ ์ค๋ฌธ์ ์ํํ๊ณ , ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ฐ์ ํ์ฌ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์
๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ํดํ๋ฅผ ์ง์ํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
2. ์ด๋ก ์ ๊ณ ์ฐฐ
2.1 ๋์์ ํด ๋ฐ ์ ํด์ง๋จ์ ์์
๋์์ ์ ํด๋, ์๊ฐ์ ์ผ๋ก๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๋นํด, ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก๋ ์ฃผ๋ณ์ ๋ค๋ฅธ ๊ณต๊ฐ์ ๋นํด โ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋นํ ํ๋ ฅ์ด ์๊ฑฐ๋, ํ๋ ฅ์ ์๊ณ ์๋ ์ํโ๋ฅผ ๋งํ๋ค.
๋์์ ์ ํด๋ ์ ๋์ ์ธ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ์๊ฐ์ ยท๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ก ์๋์ ์ธ ๊ฐ๋
์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. MLTMA (2010)๋ ๋์์ ํด๋ฅผ ์ธ๊ตฌ, ์ฐ์
ยท๊ฒฝ์ , ๋ฌผ๋ฆฌ์
ํ๊ฒฝ ๋ฑ 3์์ญ์ ๊ฑธ์ณ ์๋นํ ์ ๋์ ํ๋ ฅ์ด ์๊ฑฐ๋ ํ๋ ฅ์ ์๊ณ ์๋ ์ํ๋ฅผ ์ ํด์ํ๋ผ๊ณ ์ ์๋ด๋ฆฌ๊ณ ์๋ค. โ์ธ๊ตฌโ์์๋ ์ธ๊ตฌ์ ๋ฎ์ ์ง, ๋ฎ์ ์ฌํ์์ ์ฑ,
์ธ๊ตฌ ๊ฐ์ ๋ฐ ์ ์ถ ๋ฑ์ ์ํ๊ฐ ์ง์์ด ๋๊ณ , โ์ฐ์
ยท๊ฒฝ์ โ ๋ถ๋ฌธ์์๋ ์ผ์๋ฆฌ์ ์๋ณธ๊ฐ์, ์์ฐ์ฑ ๋ฐ ์์ฐ ํ๋ฝ, ๋ฎ์ ์์ฐ์ถ์ , โ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํ๊ฒฝโ์์๋
๋
ธํ์ฃผํ์ ์ฆ๊ฐ, ์ ์กฐํ ๋์๊ฐ๋ฐ, ๋์ ๊ณต๊ฐ์จ ๋ฑ์ ๋์์ ํด ์์๋ก ์ค๋ช
ํ๊ณ ์๋ค. ์ ํด์ง๋จ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ด๋ฌํ ๋์์ ํด์ ์์๊ณผ ์งํ๋ฅผ ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก
์ง๋จํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ ํด์ง์ญ์ ๋ฌธ์ ๋ ๋ฌผ๋ฆฌ์ , ๊ฒฝ์ ์ , ์ฌํ์ , ์ ์ฑ
์ , ๊ธฐ์ ์ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ณต์กํ๊ฒ ์ฝํ ๋ฐ์ํ๋ค. ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ค๋น๊ฐ ๊ฒฐ์ฌ๋ ์ด์
ํ ์ฃผํ์ด ๊ฐ์ ๋์ง ์๊ณ ๊ทธ๋๋ก
๋ฐฉ์น๋๊ธฐ๋ ํ๊ณ , ์ฌ๊ฐ๋ฐ ๊ตฌ์ญ์ผ๋ก ์ง์ ๋๋ฉด์ ๊ฑด์ถ์ด ์ง์ฒด๋์ด ์ธ๊ตฌ๊ฐ์๋ฅผ ์ ๋ฐํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋ํ, ์ค์
๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๊ธ์์ค์ด ๋ฎ์์ง๋ฉด์ ๋น๊ณค์ธต ๋๋
์ฌํ์ํ์ ์ ์ํ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฝํ ์ฌ๋๋ค(์ฃผ๊ฑฐ ๋ถ์ ์, ์์ฝ์ฌ ์ค๋
์ ๋ฑ)์ด ๋ง์ด ๊ฑฐ์ฃผํ๊ณ , ๋์์ ๊ต์ก์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ๋ฎ์์ง๋ฉด์, ์ปค๋ฎค๋ํฐ ์์์ด ์ฝํ๋๊ณ ,
๊ทผ๋ฆฐ์์ค์ ์์ค์ ํ, ๋ฒ์ฃ์ ํญ๋ ฅ์ ์ฆ๊ฐ ๋ฑ ์ง์ญ์ ์ฒด์ ์ ํด๊ฐ์ด ๋ง์ฐํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ๋์์ ์ ํด๋ก ์ธํ ๋์์ด๋ฏธ์ง, ๋์๊ฒฝ์๋ ฅ ์ฝํ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋
์ฌํ์ ๋น์ฉ์ ์ต์ํํ๊ณ , ๋์๊ธฐ๋ฅ์ ํ๋ณต๊ณผ ๋์๊ฒฝ๊ด์ ์ฆ์ง์ํค๊ธฐ ์ํด์๋ ๋์์ ํด ์คํ์ ๋ํ ์ ํํ ์ง๋จ์ด ํ์ํ๋ค.
2.2 ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ์ ์
๊ฑฐ์ฃผ์ฑ(amenity)์ด๋, ์ฌ์ ์ ์๋ฏธ๋ก ์ฃผํ์ ๊ตฌ์กฐ, ๋ง๋ฌด๋ฆฌ ์์ค, ๋ฐฐ์น, ๋์์ธ, ์ฃผ์ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ฌํ์ ์กฐ๊ฑด, ํนํ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ์ด์ํ ๋ชจ๋ ์ ์
์์ด์์ ํธ๋ฆฌํจ๊ณผ ์พ์ ํจ์ ๋งํ๋ค. ์ฐ์
์ด ๋ฐ๋ฌํ๊ณ ๋์๊ฐ ํฝ์ฐฝํจ์ ๋ฐ๋ผ ๊ธ๊ฒฉํ ๋์ํ์ ๋ฌธ์ ๋ ๋์์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ถ๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฐ์ํ ํ๊ณ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋ฌธ์ ์ ์ด
๋ํ๋ฌ๋ค. ํนํ ๋์ํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ ์
ํ๋ ์พ์ ํ ์ฃผ๊ฑฐ๋ฅผ ์ํ ๊ต์ธํ ํ์์ ๋ถ์ถ๊ธฐ๊ฒ ๋์๊ณ , ๋์ ๋ด ๊ณต๊ฐ์ ๋ณตํฉ์ฉ๋๊ฐ๋ฐ์ด ๋๋๋๊ฒ ๋์๋ค.
ํ์ง๋ง ์ผ๋ถ ๋ฌด๋ถ๋ณํ ๋ณตํฉ์ฉ๋๊ฐ๋ฐ์ ์ฃผ๊ฑฐ๊ธฐ๋ฅ ์ด์ธ์ ์์
์ฉ๋ ๋ฑ์ผ๋ก ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ ์นจํดํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฐ์ํ์๋ค. ๋ํ ๋ค๋ฅธ ํํ์ ์์๊ณผ ํ๋ผ์ด๋ฒ์น ์นจํด,
์ด์ ๊ฐ์ ์ปค๋ฎค๋ํฐ, ํด์๊ณต๊ฐ ๋ฐ ์ฃผ๋ณ ์ํํธ์์์ค ๋ฑ์ ์ธก๋ฉด์ ์์ด์ ๋ง์ ์นจํด๋ฅผ ๋ฐ๊ฒ ๋์๋ค. ํนํ ํญ๋ง์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ฐ ํญ๋ง์ฐ์
์ ์ ํด ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ
์ธ๊ตฌ ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ณํํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฑฐ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ์ฐ๋ น์ด ๋์์ง๊ณ , ์ ์์ธต์ ์ ์
์ด ์ค์ด ํด๋น์ง์ญ ์์ฒด์ ํ๋ ฅ ๋ํ ๋จ์ด์ง๊ณ ์๋ ์ค์ ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์๊ฐ์
ํ๋ฆ์ ๋ฐ๋ผ ๋์์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฅ์ด ๋ณํํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๋์๋ฅผ ์ธ๊ฐ์ด ์ ์ฃผํ๋ ๊ณต๊ฐ์ด๋ผ๋ ์ธก๋ฉด์์ ๋ณด์์ ๋ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ์์์ผ ์ ๋ฐ์ ์๋ค.
2.3 ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ
Lee (2008)์ โ๋ณตํฉ์ฉ๋์ ์๋ณ๊ณต๊ฐ ์ค๊ณ ์ ๊ณ ๋ ค์์ ๋ถ์โ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ํด์ธ ์ ์ง์ฌ๋ก ์ค ์๋ณ ๋ณดํ๊ณต๊ฐ ๊ฐ๋ฐ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉด์ ๋ณตํฉ์ฉ๋์
๋ํ ์คํจ์ฑ์ ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ์๋ค. ๋ํ ๋ณตํฉ์ฉ๋ ์๋ณ๊ณต๊ฐ์ ๋ณดํ๊ณต๊ฐ ์กฐ์ฑ ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ ์ค๊ณ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์๋ณ๊ณต๊ฐ ๊ฐ๋ฐ ์ ๋ฐ๋์งํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์
์ ์ํ๊ณ ์๋ค.
Bae (2015)์ โ๋ถ์ฐ ์๋์ ๋์๊ฒฝ๊ด ๋ณ์ฒ : ๋ฌธํ๊ฒฝ๊ด์ ๊ด์ โ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋ถ์ฐ ์๋์ง์ญ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ์งํ์ , ๊ฒฝ๊ด์ , ์ญ์ฌ์ ํน์ด์ฑ์
๋ถ๊ฐ์ํฌ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ ๊ฒฝ๊ด์ ์ธก๋ฉด์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ด ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํน์ด์ฑ์ ์ ๊ทน ํ์ฉํ ์ ์๋ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ์๋ค.
Yang (2006)์ โํฌ์คํธ๋ชจ๋ ๋์์๋ณ๊ณต๊ฐ์ ๋ฌธํ์ ์ฌ์ฉ์ ์ํ ๋์์ค๊ณ๊ณผ์ ๋ถ์โ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ณผํฐ๋ชจ์ด ํญ๊ตฌ์ ๋ฌธํ ๋์์๋ณ๊ณต๊ฐ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์๋ก ๋ค์ด
์๊ตฌ์ ๋์์๋ณ๊ณต๊ฐ ์ฌ๊ฐ๋ฐ๊ณผ์ ์์ ๋ฌธํยท๊ณต๊ณต์ ๋ด์ฉ์ ์ด๋ป๊ฒ ๋ด์๋๊ฐ๋ฅผ ์ง์ค ์กฐ์ฌํ์ฌ ๋์์ค๊ณ์ ์ธก๋ฉด์์ ๋ถ์ํ์๋ค.
Jang (2016)์ โGIS์ ๊ณต๊ฐํต๊ณ๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉํ ๋์์ ํด ํน์ฑ ๋ถ์โ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด์ ๋์์ฌ์ํน๋ณ๋ฒ์ ์ ์๋ ์ ํด๊ธฐ์ค๊ณผ ๊ณต๊ฐ์๊ธฐ์๊ด ํ์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
GIS ๋ฐ ๊ณต๊ฐํต๊ณ๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉํ์ฌ ๋์์ ํด ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
Lee (2012)์ โ์ง์ญ์ ํด๋ถ์ ๋ฐ ์ฌ์๋ฐฉ์โ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ง์ญ์ ํด๋ฌธ์ ์ ๋์ํ์ฌ ์ง์ญ ์ ๋ฐ์ ์ ํด์คํ ๋ฐ ๊ด๋ จ ์ง์ญ์ฌ์์ ์ฑ
๋ถ์์ ํตํ์ฌ ์ ํด์ง์ญ์
์ฌํ์ฑํ๋ฅผ ์ํ ์ ์ฑ
๋ฐฉ์์ ์๋ฆฝํ์๋ค.
์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋์ฒด๋ก ๋์ ์ ์ฒด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ๊ฑฐ๋ ์ผ๋ถ ์๋ณ๊ณต๊ฐ ๋ฐ ์ํฐํ๋ก ํธ ๊ฐ๋ฐ์ ์ํ ์ ๋ฐ์ ์ธ ํํฉ ๋ถ์๊ณผ ์ ์ง์ฌ๋ก ์กฐ์ฌยท๋ถ์์ ์ฐ๊ตฌ์ ์น์ค๋์ด
์์๋ค. ๋ํ GIS ๋ถ์์ ํตํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๋ง์ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃจ๊ธฐ ๋ณด๋ค ๋์์ ํด ์ ๋ฐ์ ๊ฑธ์น ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ด์๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํญ๋ง๋์์
์ ํด์ ๋๋ฅผ GIS ๋ถ์์ ํตํด ๋ณด๋ค ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ์ฌ ์ง๋จํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ณด๋ค ์ค์ง์ ์ธ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ ์ํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ง์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐจ๋ณ์ฑ์
๋๊ณ ์ ํ์๋ค.
3. ์ ํด์ง๋จ ์งํ ๋์ถ ๋ฐ ์ ํด์ง๋จ
3.1 ์ ํด์ง๋จ ์งํ ๋์ถ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ๋ํ ์ ํด์ง๋จ์ ์ค์ํ๊ธฐ์ ์์ ์ง๋จ์งํ๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค. ์ง๋จ์งํ๋ ์ ํด์ง๋จ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด 1์ฐจ์ ์ผ๋ก
๋์ถํ ๋ค, ๊ทธ ์ค ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์งํ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑ ํ์๋ค. ์ ํด์ง๋จ์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ์ต์ข
๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ๊ด๋ จ ์ ํด์ง๋จ์งํ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก GIS๋ถ์์ ํตํด
์ค์ํ์๋ค. ์ ํด์ง๋จ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋๋ถ๋ถ์ ์ ํด์ง๋จ ๊ด๋ จ ์งํ๋ ํฌ๊ฒ ์ธ๊ตฌยท์ฌํ, ๋ฌผ๋ฆฌํ๊ฒฝ, ์ฐ์
๊ฒฝ์ , ๋ฌธํยท๋ณต์ง๋ก ๋๋ถ๋ฅ๋์ด
์์๋ค. ๋ํ ๋์์ฌ์ํน๋ณ๋ฒ์์์ ์ ํด์ง๋จ์ ์ํ ์งํ๋ ํฌ๊ฒ ์ธ๊ตฌ์ ๊ฐ์, ์ฌ์
์ฒด์ ๊ฐ์, ๋
ธํ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๊ดํ ์งํ๋ก ๋๋์ด ์์์ผ๋ฉฐ, ๋ณด๋ค ์ธ๋ถ์ ์ธ
์งํ๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ๋ฆฌํ ์ ์๋ค.
Table 1. Decline Indicator Derived from the Precedent Research and the Urban Regeneration
Special Act
|
1)Details of the Urban Regeneration Activation Area Designation under Article 13 (5)
of the Special Act on Urban Regeneration standard
|
Table 1. Decline Indicator Derived from the Precedent Research and the Urban Regeneration
Special Act (Continue)
|
1)Details of the Urban Regeneration Activation Area Designation under Article 13 (5)
of the Special Act on Urban Regeneration standard
|
์์ ๊ฐ์ด ์ ํด์ง๋จ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์งํ ์ค ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ๋ฌ์ฑ์ ์ํ์ฌ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์งํ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑ ํ์๋ค. ์ฌ๊ตฌ์ฑ๋ ์งํ๋ ํด๋น ์ง์ญ์ ์ ํด
์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ ์งํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ์งยท๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ด๋์ด ์๋ ์ธ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌํ, ๋ฌผ๋ฆฌํ๊ฒฝ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ ์ง์ ์ ์๋ค. ์ธ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌํ์งํ๋ฅผ
ํตํด ํด๋น ์ง์ญ ๊ฑฐ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ์ฐ๋ น ๋ฐ ์ธ๊ตฌ์๋ฅผ ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ ๋
ธ๋ นํ ์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌผ๋ฆฌํ๊ฒฝ ์งํ๋ฅผ ํตํด ๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ์ ์ง์ ํ์
ํ๊ณ ์
ํ์๋ค. ์ฌ๊ตฌ์ฑํ ํด๋น ์งํ๋ Table 2์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋จ์ ํต์ผ์ ์ํ์ฌ ์ฐ์ถ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์ณ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ํ ํ์๋ค.
์งํ๋ฅผ ์ ์ ํ ๊ธฐ์ค์ 1)๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ จ๋ ์งํ, 2)์์นํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์ ์ ๋ก ์ธก์ ๊ณผ์ , ์ธก์ ์์ด ๊ฐ๋จํ๊ณ , ๋จ์๋ช
๋ฃํ ์งํ, 3)๊ธฐ์กด์ ์ ํด์งํ์
๊ด๋ จํ ํด์ธ ๋ฐ ๊ตญ๋ด ์ฐ๊ตฌ๋
ผ๋ฌธ ๊ฒํ ์์ ์ง์ญ ์ ํด์งํ๋ก์ ์ค์๋๊ฐ ๋๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ ์งํ, 4)๊ฐ ํญ๋ง๊ณต๊ฐ์ ํด๋น ์๊ตฐ๊ตฌ ๋จ์๋ก ์๋ฃ ์ทจ๋์ด ์ฉ์ดํ
์งํ์ด๋ฉฐ ์ต์ 10๋
์ด์ ์ถ์ ๋ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์์ ๊ฐ์ด ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ ํด์ง๋จ์งํ๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค.
Table 2. Reconstruction of Urban Declining Diagnosis Indicators for Improvement of
Habitability in Harbor Area
|
3.2 GIS ๋ถ์์ ํตํ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํดํ ๋ถ์ ๋ฐ ์ง๋จ
๋ณธ ์ ์์๋ ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ ํด์ง๋จ์งํ ์ค ์ธ๊ตฌ๊ตฌ์กฐ๋ณํ, ๊ฐ๊ตฌ๊ตฌ์กฐ ๋ณํ, ์ฃผ๊ฑดํ๊ฒฝ์ ๋ํ ๋ํ์ ์ธ๋ถ์งํ๋ฅผ ๋
ธ๋ นํ์ง์, ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์์,
๋
ธํ์ฃผํ์๋ก ์ง์ ยท์ ํํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ์ ๋ํ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ GIS ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ๋ถ์์ ํ์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ง๋ฆฌ์ ๋ณด์์์ ์ ๊ณตํ๋ 2005๋
, 2010๋
,
2015๋
์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๋
ธํ์ฃผํ์๋ ๊ฐ ๊ตฌ์ ๋๋ณ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ถ์ ํ๊ณ๋ก ์ธํด 1995๋
, 2005๋
, 2015๋
์ ๊ตฌ๋ณ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก
์ ํด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ํ ๊ทธ ๋ฐ์ ์ฐํ๊ท ์ธ๊ตฌ์ฆ๊ฐ๋ฅ ๊ณผ ์ ์ด๋๋ฅ , ๋
๊ฑฐ๋
ธ์ธ ๊ฐ๊ตฌ๋น์จ, ์ ๊ท์ฃผํ ์ ๋ฐ ๊ณต๊ฐ์๋ ๋ณํ์จ์ ์๊ฐํ ํ์ฌ ๊ฐ ๊ตฌ๋ณ ์ ํด์ ๋๋ฅผ
๋ถ์ํ์๋ค.
3.2.1 ๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํดํ ๋ถ์
๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ๋
ธ๋ นํ์ง์ ๋ถ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํด์ง๋จ์ ์ค์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ ๋์์ง ๋ชจ๋ 2005๋
๋ถํฐ 2015๋
๊น์ง ๊พธ์คํ ๋
ธ๋ นํ ์ง์๊ฐ ๋์์ง๊ณ ์๋
๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
๋จ๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด 19๊ฐ์ ๋ ์ค ๋
ธ๋ นํ ์ง์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ ๋จ๊ตฌ ์ค์์๋ ํญ๋ง์ง์ญ๊ณผ ๊ฐ์ฅ ์ธ์ ํด ์๋ ์ฐ์๋์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฐ์๋์ 2005๋
์
113.47, 2010๋
์ 263.37, 2015๋
์ 218.62์ ๋
ธ๋ นํ ์ง์๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ, ๊ณผ๊ฑฐ ์ฐ์1, 2๋์ผ๋ก ๋๋์ด ์์์ผ๋ ํ์ฌ๋ ์ฐ์2๋์ด
1๋๊ณผ ํตํํฉ๋์ด ์ฐ์๋์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๊ณ ์๋ค.
๋ฐ๋ฉด ๋จ๊ตฌ ์์์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋
ธ๋ นํ์ง์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๊ณณ์ ์ฉํธ 1๋์ผ๋ก ์ด๊ณณ์ ์ง๊ธ์ ๋ถ์ฐ์ ๋ถ์ด ์ค ํ๊ณณ์ ์ํ๋ ๊ณณ์ด๋ค. ์ฉํธ๋์ ๊ณผ๊ฑฐ ๋๋ณ ํ์์ด์ด
์
์งํด ์์์ผ๋ 2000๋
๋ ๋ค์ด์ ์ฌ๊ฐ๋ฐ์ด ๋๊ณ ๊ณ ๊ธ ์ํํธ ๋จ์ง๋ค์ด ๊ฑด์ค๋๋ฉด์ ๋ฐ๋ค๋ฅผ ์กฐ๋งํ ์ ์๋ ๊ฒฝ๊ด๊ณผ ์ธ๊ทผ์ ์ด๊ธฐ๋ ๊ณต์์ผ๋ก ์ธํ ์พ์ ํ
ํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง ๊ณณ์ผ๋ก ๋ณ๋ชจํ์๋ค. 2005๋
์ฉํธ1๋์ ๋
ธ๋ นํ์ง์๋ 31.49, 2010๋
์๋ 51.59, 2015๋
์๋ 86.23์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋
ธ๋ นํ์ง์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์ง์ญ์ ๋ฒ์ผ 1๋(2015๋
๊ธฐ์ค 877)์ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ 2010๋
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์์ 2๋(1,900)์ด์์ผ๋
2015๋
๋ฐ์ดํฐ์์๋ ์ข์ฒ1๋(2,674)์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋
ธ๋ นํ์ง์๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ๋ฒ์ผ๋์ ์์ฐฝ๋ฒฝํ๋ง์, ์กฐ์ ํต์ ์ฌ์ญ์ฌ๊ด, ์์ฑ๋๊ณต์ ๋ฑ์ด ์
์งํด ์๋
์๊ฐ์ง ์ง์ญ์ผ๋ก ๋น๊ต์ ๋ฒํ๊ฐ์ธ ๊ณณ์ด๋ค. ๋ฐ๋ฉด ์ข์ฒ๋๊ณผ ์์ ๋์ ๋ถ์ฐ์ ๋
ํนํ ๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ์ ๋ชจ์ต์ ๋ด๊ณ ์๋ ๋ํ์ ์ธ ๊ณณ ์ค ํ๋๋ก ๋๋ถ๋ถ ์ฃผ๊ฑฐ์ง๊ฐ
์ฐ๊ธฐ์ญ์ ์
์งํด ์๋ค.
๋ํ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์1)์์ ๋ฐ๋ฅธ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ ๋ชจ๋ 2005๋
๋ถํฐ ๊พธ์คํ ์ฆ๊ฐํด ์ค๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ ๋์
๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์ ์ง์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์์ผ๋ฉฐ, ๋จ๊ตฌ๋ ๋ฌธํ2๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์ ์ง์๋ฅผ ์ ์งํด ์ค๋ค๊ฐ 2015๋
๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ฉํธ1๋์ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์
์ง์๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ ์์นํ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
3.2.2 ๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ๊ธฐํ ์งํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํดํ ๋ถ์
Table 3๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ํด์ ๋๋ฅผ ์ ์ ์๋ ๋ํ์ ์ธ ์งํ ์ด์ธ์ ๊ธฐํ ์งํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํด์ง๋จ์ ์ถ๊ฐ ์ํํ์๋ค. ์ถ๊ฐ ์ํ๋ ์งํ๋ ์ธ๊ตฌ์ฑ์ฅ๋ฅ , ์ธ๊ตฌ
์ด๋๋ฅ , ๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ, ์ ๊ท์ฃผํ๋น์จ์ด๋ฉฐ, ๋ถ์ ๋ด์ฉ์ Table 4์ ๊ฐ๋ค.
Table 3. Number of Houses in Recent 5 Years (1)
|
Table 4. Number of Houses in Recent 5 Years (2)
|
๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ ์งํ ์ค ์ธ๊ตฌ์ฆ๊ฐ๋ฅ , ์ธ๊ตฌ์ด๋๋ฅ , ๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ, ์ ๊ท์ฃผํ๋น์จ์ ์กฐ์ฌํ์ฌ ์์ ๊ฐ์ด GIS๋ถ์์ ์ํํ์๋ค.
์ธ๊ตฌ์ฆ๊ฐ๋ฅ ์ ๊ฒฝ์ฐ 1995๋
, 2005๋
, 2015๋
์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋๋ฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋๊ตฌ๋ 1995๋
์ -2.64๋ก ๊ฐ์์ถ์ธ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ค๊ฐ
2005๋
์๋ 0.41์ผ๋ก ๋ค์ ์์นํ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ต๊ทผ 2010๋
์๋ ๋ค์ -3.73์ผ๋ก ๊ฐ์ํ์์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค.
์ธ๊ตฌ์ด๋๋ฅ ์ ๋๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ 2005๋
์๋ -3.87, 2010๋
์๋ -1.62, 2015๋
์๋ -2.32๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๋๊ตฌ์ ์ธ๊ตฌ์ด๋๋ฅ ์ด 2005๋
๋๋น 2010๋
์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ํฐ ํญ ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, 2010๋
๋๋น 2015๋
์๋ ์ธ๊ตฌ์ด๋๋ฅ ์ด ๋ค์ ๊ฐ์ํ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋จ๊ตฌ๋ 2005๋
์๋
-1, 2010๋
์๋ 14.61์ผ๋ก ํฐ ํญ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, 2015๋
์๋ 3.01๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ์ ๋๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ 2005๋
24.66์ด์์ผ๋ 2015๋
์ 45.43์ผ๋ก ๋ถ์๋์ด ๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ์ด ์ ์ฐจ ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋จ๊ตฌ ๋ํ
2005๋
์ 2.66, 2010๋
์ 10.26, 2015๋
์ 25.01๋ก ์ ์ฐจ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
์ ๊ท์ฃผํ๋น์จ์ ๋๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ 2005๋
์๋ 3.90์ด์์ผ๋ 2010๋
์ 1.45๋ก ์ ์ ๊ฐ์ํ๋ค๊ฐ 2015๋
๋ฐ 5.65๋ก ๋ํ๋ ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์ ํ์์ด
๋ฐ๋ณต๋๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋จ๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ 2005๋
์๋ 32.14, 2010๋
์๋ 14.61, 2015๋
์๋ 3.01์ ๋น์จ์ ๋ํ๋ ์ ๊ท์ฃผํ
๋น์จ์ด ์ ์ฐจ ๊ฐ์ํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
3.2.3 ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํดํ ์ง๋จ
์ ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ๊ด๋ จ ์ ํด์งํ ์ค ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ ์งํ์ธ ์ธ๊ตฌ ์ฆ๊ฐ์จ์ด ๋
ธ๋ นํ์ง์์ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์์๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ณด์์
๋ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ ๋ชจ๋ ๋
ธ๋ นํ์ง์๊ฐ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์์ ๋ํ ๊พธ์คํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ์ด ๋ฐ์ ์ธ๊ตฌ์ฆ๊ฐ๋ฅ ,
์ธ๊ตฌ์ด๋๋ฅ , ๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ, ์ ๊ท์ฃผํ๋น์จ์ ๋ํ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ณผ ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์๊ฐ ๋ฐ๋ณต๋๊ณ ์์ผ๋ ๋๋ถ๋ถ ๊พธ์คํ ์ธ๊ตฌ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ณ ,
์ธ๊ตฌ๊ฐ ๊พธ์คํ ์ด๋ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋
ธํ์ฃผํ๋น์จ ๋ํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ์ ๊ท์ฃผํ์์ ๋ํ ๋น์จ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต๊ทผ 5๋
๊ฐ ์ฃผํ์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
ํ์๋๋ฐ, ๋จ๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฆ๊ฐ์จ์ด 2005๋
๋๋น 2015๋
์๋ ๋งค์ฐ ๋ฎ์ ์ ๊ท์ฃผํ๋น์จ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ณผ ๋ ๋๊ตฌ์
๋จ๊ตฌ ๋ชจ๋ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ ํดํ๊ฐ ์งํ ๋๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
4. ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
4.1 ๋์์ฌ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
4์ ์์ ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค ๊ตฌ์ถ์ ์ํ์ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ2)๊ณผ ๊ฐ ํญ๋ชฉ ๊ฐ ์๋๋น๊ต๋ฅผ ํตํ ์์๋ณ ์ค์๋๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์๋ AHP ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ3)์ ํ์ฉํ์๋ค. ๋ธํ์ด ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์์ง๋ ์๋ฃ์ ๋ถ์์ ํต๊ณ๋ถ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ SPSS 23.0์ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ๋น๋๋ถ์๊ณผ ๊ธฐ์ ํต๊ณ๋ฅผ
์ด์ฉํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ธํ์ด์ AHP ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ๋ณตํฉ ์ด์ฉํ ์ด์ ๋ ์ฐ์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ์ง๋จํ๊ณ ๋ถ์ํ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ ์กด์ฌํ์ง๋ง ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก ํ
์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ ์ ๋ฌดํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ํน์ฑ์ ์ ์๊ณ ์๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ง๋จ์ ์๊ฒฌ์ ์๋ ดํ๋ ๊ฒ์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฐ๊ด์ฑ๊ณผ ์คํจ์ฑ์ ๋์ด๋๋ฐ ์ ํฉํ ๋ถ์
๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ๋จํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค(Table 5 ์ฐธ์กฐ). ๋ํ ์ด์ด์ AHP ๋ถ์์ ํ๋ฒ ๋ ์ํํ ๊ฒ์ ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด์๋ ๋์์ฌ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํ
ํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ๊ณ , ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํด์ ๋์ ์ ํฉํ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์์ง๋ง ๊ฐ ์์๋ฅผ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค
๋์ถ์ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ฐ ์์๋ค ๊ฐ์ ์๋์ ์ค์๋๋ฅผ ํ๋ฒ ๋ ๋์ถํ ํ์์ฑ์ด ์์๋ค. ์ด์ ๋ธํ์ด์ AHP ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ณตํฉ์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ์๋ค.
๋ํ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ผ๋ก์จ์ ๋ํ์ฑ์ ๋๋ ๋์์ง๋ก ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ๋ฅผ ์ ์ ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณธ ์ ์์๋ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ ๊ฐ๊ฐ์ ๋ํ ๋์์ฌ์
์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ ์ํ๊ธฐ ๋ณด๋ค๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ ์ํจ์ผ๋ก์จ ํน์ ํ ๊ณต๊ฐ์ ๊ตญํ๋ ์๋๋ฆฌ์ค ์ ์๊ฐ ์๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๋ํ
๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
Table 5. Delphi Survey Subjects
|
4.1.1 ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ๊ด๋ จ ์ ํด ๊ทน๋ณต์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค ๋์ถ์ ์ํ์ฌ ๋์์ฌ์ํน๋ณ๋ฒ์ ๊ด๋ จ๋์ด ์๋ ๋ฒ๊ท๋ค4)์ ๋ชฉ์ ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋์์ฌ์์ ๊ถ๊ทน์ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค(Table 6 ์ฐธ์กฐ). ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ 1์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์ ์ค์๋ฅผ ์ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์ฌ
์์ ๋์ถ๋ ๋์์ฌ์ ํจ๊ณผ ์ค ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์๊ณผ ์งยท๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค. ์ดํ ์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์์ ์์ 1์ฐจ์์ ๋์ถ๋ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ
๊ทน๋ํ ํ๋๋ฐ ํ์ฉํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
Table 6. Expectation Effect Through Special Law on Urban Regeneration
|
4.1.1.1 ์ 1์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์ ์ค์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋์์ฌ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ ์ค ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ํตํด ๋ฌ์ฑํ ์ ์๋ ๋ชฉํ๋ก์จ์ ์งยท๊ฐ์ ์ ๊ด๋ จ์ฑ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ ๋ฌธ๊ฐ ๋์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ
์ํํ์๋ค. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ ๊ฐ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ณ๋ก 1์ ์์ 5์ ๊น์ง ๋ฆฌ์ปคํธ ์ฒ๋(Likert Scale)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. 1์ : ๋งค์ฐ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋ฎ๋ค, 3์ :
๋ณดํต์ด๋ค, 5์ : ๋งค์ฐ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋๋ค์ ํํ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ, ์กฐ์ฌ๋ ์ค๋ฌธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํต๊ณ๋ถ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ SPSS 23.0์ ํ์ฉํ์๋ค. ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋น๋๋ถ์๊ณผ
๊ธฐ์ ํต๊ณ๋ฅผ ์ด์ฉํ์๊ณ , ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ ๋์์ค๊ณ ์ ๋ฌธ๊ฐ 4์ธ, ๊ฑด์ถ์ค๊ณ ์ ๋ฌธ๊ฐ 4์ธ, ํญ๋ง๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ๊ฐ 3์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์ด11๋ช
์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก 2017๋
8์ 22์ผ~23์ผ์ ๊ฑธ์ณ ์ผ๋์ผ ์ธํฐ๋ทฐ ํ์์ผ๋ก ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ SPSS 23.0์ ํ์ฉํ์ฌ ๋น๋๋ถ์์ ํตํด ๋์ถํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์์ฌ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ ์ค ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์งยท๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก
๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ํด ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ ๋ชฉ์ ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋น๋์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ ์ง์ญ์ ๋ํ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ ๊ฐ์ , ๊ธฐ๋ฐ์์ค์ ํ์ถฉ ๋ฐ ๋์๊ธฐ๋ฅ ํ๋ณต,
ํญ๋ง๊ณผ ๊ทธ ์ฃผ๋ณ์ง์ญ ๊ฐ๋ฐ์ ์ด์งํ๊ณ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ฆฌ, ์ด์ํ์ฌ ๊ตญ๋ฏผ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์ ์ด๋ฐ์งํจ์ด ๋์ถ๋์๋ค(Table 7, Fig. 2 ์ฐธ์กฐ).
Table 7. Delphi Analysis Result (1st)
|
Fig. 2.
Delphi Analysis Result (1st)
4.1.1.2 ์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์ ์ค์ ๊ฒฐ๊ณผ
์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ๋ถ์์์๋ 1์ฐจ์์ ๋์ถ๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ถฉ์กฑ์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ณด๋ค ์ธ๋ถ์ ์ธ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋์์๋ 1์ฐจ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋์์์ ๋์ผํ๋ฉฐ, ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ์ํ์ 2017๋
8์ 28์ผ~8์ 29์ผ์ ๊ฑธ์ณ ์ํํ์๋ค. ๋์์ฌ์ ์์๋ ๋์์ ํด
๋ฐ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํ์ฌ ๋์ถํ์์ผ๋ฉฐ ๋์ถ๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ์ ๊ณตํ ๋ค ์์ ๋์ถํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ์ ๋ถํฉ๋๋ ์ธ๋ถ์ ์ธ ๋์์ฌ์ ์์๊ฐ
๋ฌด์์ธ์ง ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ์๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๋์ถํ ๋์์ฌ์ ์์๋ Table 8๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ์กฐ์ฌ์์๋ ์์ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ , ๊ฐ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ์ ๋ถํฉ๋๋ ๋์์ฌ์ ์์์ ๋ํ์ฌ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ํ๋ ์ง์ญ์
๋ํ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ ๊ฐ์ ์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์๋ก ๋ณดํํ๊ฒฝ ๋ฐ ๋์ค๊ตํต์ ์ ๋น, ๋
ธํ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ฌ์ด์ฉ, ๋ถ๋ ์ฃผ๊ฑฐ์ง ๊ฐ์ , ์คํ์คํ์ด์ค ํ๋ณด๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค.
๊ธฐ๋ฐ์์ค์ ํ์ถฉ ๋ฐ ๋์๊ธฐ๋ฅ ํ๋ณต์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์๋ ๊ธฐ๋ฐ์์ค ๊ณต๊ธ, ๊ณต์๋
น์ง์ ํ์ถฉ, ์คํ์คํ์ด์ค์ ํ๋ณด์ ์ฐ๊ณ, ์ฃผ๋ณ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ์ ํ๊ธํจ๊ณผ๋ฅผ
์ํ ์์ ๋์
์ด ๋์ถ๋์์ผ๋ฉฐ, ํญ๋ง๊ณผ ๊ทธ ์ฃผ๋ณ์ง์ญ ๊ฐ๋ฐ์ ์ด์ง์ ํตํ ๊ฒฝ์ ํ์ฑํ๋ฅผ ์ํด์๋ ๋ฌธํ ๊ด๋ จ ์ฐ์
๊ฐ๋ฐ, ๋์ ๋ง์ผํ
ํ์ฉ, ๋ฐฐํ์ง์์
์ฐ๊ณ์ฑ ๊ฐํ, ์ฃผ๋ณ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ์ ํ๊ธํจ๊ณผ๋ฅผ ์ํ ์์ ๋์
์ด ๋์ถ๋์๋ค(Table 9, Fig. 3 ์ฐธ์กฐ).
Table 8. Urban Regeneration Factor Associated with Decline
|
Table 9. Urban Regeneration Elements for Improved Livability
|
Fig. 3.
Delphi Analysis Result (2nd)
4.1.2 ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ
์์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ์ 1์ฐจ์ ์ 2์ฐจ ๋ธํ์ด ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด์ ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ๊ณ , ๊ฐ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํ ์ํฌ
์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค. ํ์ง๋ง ๋ธํ์ด ์กฐ์ฌ๋ ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ๋ํ ์ค์๋๊ฐ ๋ฐ์๋์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ ํํ ์ฑ๋ฅํ๊ฐ ๊ฐ์ด๋ผ๊ณ
๊ฐ์ ํ ์๋ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด๋ฌํ ์ทจ์ฝ์ ์ ๋ณด์ํ๊ณ , ๋ณด๋ค ๊ฐ๊ด์ ์ธ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์ ๋์ถ์ ์ํ์ฌ AHP๊ธฐ๋ฒ์
์ด์ฉํ ํญ๋ชฉ๋ค ๊ฐ์ ์๋๋น๊ต๋ฅผ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์๊ฒ ์ฌ ์ค๋ฌธ์ ์ํํ์๊ณ , ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ฐ์ ํ์ฌ ์ ์ฉํ์๋ค.
AHP (๊ณ์ธต๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ)๋ถ์์ ๊ณ๋์ ์ ๊ทผ์ด ์ด๋ ค์ด ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ ๊ณผ์ ์ ์ฌ๋ฌ ๋จ๊ณ๋ก ๋๋ ํ ์ด๋ฅผ ๋จ๊ณ๋ณ๋ก ๋ถ์ ํด๊ฒฐํจ์ผ๋ก์จ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ
์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋๋ก ์ง์ํด ์ฃผ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ํฉํ ๋๊ตฌ๋ก ํ์ฉํ์ฌ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ฐธ์ฌ์ ๋ชจ๋์ ์๊ฒฌ์ ๋ฐ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด์ ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์
ํตํด ๋์ถ๋ ์ด 12๊ฐ์ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ AHP๋ถ์์ ์ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋์์ ๋ธํ์ด ๋ถ์์ ๋์์๋ฅผ ํฌํจํ ๋์๋ถ์ผ์ ์ ๋ฌธ์ธ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค.
AHP ๋ถ์์ ์ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ ๋ค ์ ํจํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ง์ ๋ถ์์ ํ์ฉํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ผ๊ด์ฑ ์ง์๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.5) ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ค๋ฌธ๋์์ 30๋ช
์ค ์ผ๊ด์ฑ๋น์จ์ด 0.2 ์ด์์ธ 5๋ช
์ ์ ์ธํ 25๋ช
์ ํ๊ฐ ๋์์๋ก ์ฑํํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ์ ๋์์ฌ์์์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ
๋์ถํ์๊ณ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฐ์ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ๊ฐ์ ์ ํตํด ๊ธฐ๋ํ ์ ์๋ ํจ๊ณผ ์ฆ, ๋๋ถ๋ฅ์ ๋ํ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ ๊ฒฐ๊ณผ โ๊ธฐ๋ฐ์์ค ํ์ถฉ ๋ฐ ๋์๊ธฐ๋ฅ ํ๋ณดโ์ ๋ํ
๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋น๋์๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ๋ค์์ผ๋ก โ๋ํ๋ ์ง์ญ์ ๋ํ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ โ, โํญ๋ง๊ณผ ๊ทธ ์ฃผ๋ณ์ง์ญ ๊ฐ๋ฐ์ ์ด์ง์ ํตํ ๊ฒฝ์ ํ์ฑํโ์
๊ธฐ๋ํจ๊ณผ ์์ผ๋ก ๋์ถ๋์๋ค.
๊ฐ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํ ์ํฌ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์์ ๋ํ ์ฐ์ ์์ ๋์ถ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ฐ์ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ ์ค ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋น๋์๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ธฐ๋ฐ์์ค์
ํ์ถฉ ๋ฐ ๋์๊ธฐ๋ฅ ํ๋ณต์ ์ํ ๋์์ฌ์์์ ๊ฐ ์ค์๋๋ ๊ธฐ๋ฐ์์ค ๊ณต๊ธ(0.384), ์ฃผ๋ณ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ์ ํ๊ธํจ๊ณผ๋ฅผ ์ํ ์์ ๋์
(0.242), ์คํ์คํ์ด์ค์
ํ๋ณด์ ์ฐ๊ณ(0.184), ๊ณต์๋
น์ง์ ํ์ถฉ(0.144) ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 10์ ๊ฐ๋ค.
๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ ๋ฒ์งธ๋ก ๋๊ฒ ํ๋๋ โ๋ํ๋ ์ง์ญ์ ๋ํ ์ฃผ๊ฒจํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ โ์ ์ํ ๋์์ฌ์์์ ๊ฐ ์ค์๋๋ ๋ถ๋ ์ฃผ๊ฑฐ์ง ๊ฐ์ (0.389), ๋ณดํํ๊ฒฝ
๋ฐ ๋์ค๊ตํต ์ ๋น(0.328), ์คํ์คํ์ด์ค์ ํ๋ณด(0.147), ๋
ธํ ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ฌ์ด์ฉ(0.103) ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 11์
๊ฐ๋ค.
๋ง์ง๋ง์ผ๋ก โํญ๋ง๊ณผ ๊ทธ ์ฃผ๋ณ์ง์ญ ๊ฐ๋ฐ ์ด์ง์ ํตํ ๊ฒฝ์ ํ์ฑํโ์ ๋ํ ๋์์ฌ์์์ ๊ฐ ์ค์๋๋ ๋ฐฐํ์ง์์ ์ฐ๊ณ์ฑ ๊ฐํ(0.360), ์ฃผ๋ณ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ์
ํ๊ธํจ๊ณผ๋ฅผ ์ํ ์์ ๋์
(0.283), ๋์ ๋ง์ผํ
์ ํ์ฉ(0.183), ๋ฌธํ ๊ด๋ จ ์ฐ์
๊ฐ๋ฐ(0.130) ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ Table
12๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 10. AHP Analysis Result - Expansion of Infrastructure and Restoration of Urban
Functions
|
Table 11. AHP Analysis Result - Improvement of Residential Environment for Underdeveloped
Areas
|
Table 12. AHP Analysis Result-Promoting Economic Development by Facilitating Development
of Ports and Surrounding Areas
|
Table 13. Derivation of Urban Regeneration Scenario for Improvement of Livability
|
4.2 ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค ๋์ถ
๋ณธ ์ ์์๋ ํ์ฌ ๋ถ์ฐ ๋๊ตฌ์ ๋จ๊ตฌ ์ผ์์ ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค ๋์ถ์ ์ํ์ฌ ์์ ๋ถ์ํ ๊ฐ ํด๋น ์ง์ญ์ ์ ํด์ ๋์ ๋ธํ์ด
๋ถ์ ๋ฐ AHP ๋ถ์์ ํตํด ๋์ถํ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํฅํ ๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
๋ถ์ฐ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ ๋ชจ๋ ์ ํด๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋
ธ๋ น์ธ๊ตฌ์ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์์ ์๊ฐ ๋์ผ๋ฉฐ ๋
ธํํ๋ ์ฃผํ์ ๋น์จ๋ ๊พธ์คํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ์ด์
๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํด ๋์
ํด์ผ ํ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก Table 13๊ณผ ๊ฐ์ด ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์ง๋จยท๋ถ์ํ๊ณ , ์ ํดํ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ ๋ถ์ฐ์ ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ
๋์ถํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ ๋์์ง๋ ๋ถ์ฐ์ ํญ๋ง ๋ฐฐํ์ง์ญ ์ค ๊ฑฐ์ฃผ์ง๊ฐ ๋ฐ์ง๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ญ์ฌ์ ๊ฑฐ์ฃผํน์ฑ์ด ๋๋๋ฌ์ง๋ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ๋ฅผ
๋ํ์ ์ธ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง๋ก ์ง์ ํ์๋ค. ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ๋ ๊ณผ๊ฑฐ ํผ๋๋ฏผ๋ค์ ๊ฑฐ์ฃผ์ง์ด๋ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ผ์ ๊ฐ์ ๊ธฐ ๋น์ ์ผ์ ์ ํ์์ ์ํด ๋
ธ๋๋ ฅ์ ์ฐฉ์ทจ๋นํ๋ ์๊ตญ๋ฏผ๋ค์
๊ฑฐ์ฒ๊ฐ ๋ฐ์ง๋์ด ์๋ ๊ณณ์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ญ์ฌ์ , ํ๊ฒฝ์ , ์งํ์ ํน์ฑ ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๊ฒฝ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ด์
ํ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์
์ฐ๊ตฌ ๋์์ง๋ก ์ ์ ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค.
๊ฐ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํด์ง๋จ์ ํ์ฉ๋๋ ์งํ๋ฅผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๋์ถํ ๋ค ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก GIS ๋ถ์์ ํตํด 2005๋
๋ถํฐ ์ต๊ทผ 2015๋
๊น์ง์ ์ ํดํ
์งํ ๊ณผ์ ์ ์๊ฐํ ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ์ธ๊ตฌ์ ์ ์
์ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ค๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ฉด, ํ์กดํ๋ ๊ฑฐ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ๊ณ ๋ นํ์ง์๋ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋์์ง๊ณ ์์๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ
๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ์์ธต์ ์ ์
์ด ์ค๊ณ , ์ ์ถ์ด ๋์ด๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ง์์ ์ผ๋ก ์ง์ญ์ ์ ํดํ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ ํํฉ์ ๋ฐ์ฆํ๊ณ ์์๋ค. ๋ํ ๋
ธํ ์ฃผํ์์
๋น์จ ๋ํ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ฉด ์ ๊ท์ฃผํ ์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐ์จ์ด ๋ฎ์ ์ค์ ์ด์๋ค. ์ด ๋ฐ์ ๊ธฐ์ด์ํ์๊ธ์์ ์๋ ๊ณ์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ด
์ ํดํ๋ฅผ ์ง๋จํ ์ ์๋ ๋ชจ๋ ์งํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ณด์์ ๋ ์ ํดํ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ถ์ํ์๋ค.
์ด์ ์ ํดํ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์๋ ์ง์ญ์ ๋์์ฌ์์ ํตํด ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ์ ํฅ์์์ผ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ํ๋ณดํ๊ณ , ์ ํดํ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ
๋์ถํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์๋๋ฆฌ์ค ๋์ถ์ ์ํ์ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด ์ผ์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋์์ฌ์์ ํตํ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ ์ค ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ
๋์ถํ ๋ค, 2์ฐจ ๋ธํ์ด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ๊ฐ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ทน๋ํ์ํฌ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค. ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ํตํด ๋์ถํ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก
AHP๋ถ์์ ์ํํ์ฌ, ๊ฐ ์์ ์ค ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํด ์ ์ฉํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ก์จ์ ์๋์ ์ค์๋๋ฅผ ๋์ถํ์ฌ, ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์
๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ง๊ธ๊น์ง ๋ค์ ์ํ๋์ง ์์ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ์ ํด์ ๋๋ฅผ ๊ฐ๊ด์ ์ผ๋ก ์ง๋จยท๋ถ์ํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค๋ ์ ์
์์ด์ ํ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐจ๋ณ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ค. ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ์ ๊ฑฐ์ฃผ์ฑ ํฅ์์ ์ํ ๋์์ฌ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ ๋ถ์ฐ์ ๋จ๊ตฌ์ ๋๊ตฌ์ ์ ํดํ ์ ๋๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก
ํฅํ ํญ๋ง๋ฐฐํ์ง์ญ ์ ์ฒด์ ์ ํดํ๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ ๋์์ฌ์ ์์๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ๋์ถํ์๋ค. ์ด๋ ํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋ณด๋ค ์ธ๋ถ์ ์ด๊ณ , ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๋์์ฌ์
์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋์ถํ๋๋ฐ ์์ด์ ๊ธฐ์ด ์ฐ๊ตฌ์๋ฃ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค.
1) ์๋ ์ธ์ ์ก์ด ์ค์์๋ 30~50% ์ดํ๋ก ์ต์ ์๊ณ๋น์ ๋ชป ๋ฏธ์น๋ ์ฌ๋๋ค์ ๋งํ๋ค. ์ํ๋น ์ง์์ ์๊ณ๊ธ์ฌ(์ค์ ์๋ 30% ์ดํ), ์๋ฃ๊ธ์ฌ(40%
์ดํ), ์ฃผ๊ฑฐ๊ธ์(43% ์ดํ), ๊ต์ก๊ธ์(50% ์ดํ) ๋ฑ ๋ค ๋ถ์ผ๋ก ๋๋ ์ด๋ค์ง๋ค. ์ง์์ก์ ์๋ ๋ฐ ์ฅ์ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅด๋ฉฐ 2000๋
10์๋ถํฐ
์ํ๋์๋ค(์ถ์ฒ : ํ๊ฒฝ ๊ฒฝ์ ์ฉ์ด์ฌ์ ).
2) ์ ํ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ์ํฉ์์ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๋ถ์ฐ๋ ์๊ฒฌ์ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ์ฌ ํ๋์ ์๊ฒฌ์ผ๋ก ์๋ ดํด ๋๊ฐ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ฆ, ๋ธํ์ด ๋ถ์๊ธฐ๋ฒ์ ์์ธกํ๊ณ ์
ํ๋ ๋ฌธ์ ์ ๊ดํ์ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ค์ ๊ฒฌํด๋ฅผ ์ข
ํฉํ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๋ ์ผ๋ จ์ ์ ์ฐจ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค.
3) ๋ณต์์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ๊ณ์ธตํํ์ฌ ๊ฐ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ ์๋๋น๊ต๋ก ํญ๋ชฉ๊ฐ์ ์๋์ ์ค์๋๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ์ฌ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ์ฑ์ ํญ๋ชฉ์ ๋ํ ์ ๋ํ๋
์๋์ ์ค์๋๋ฅผ ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ด์ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ผ๋ก ๋๋ฆฌ ์ด์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ฆ, ๋ณธ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฃผ๋ก ๋ฌธ์ ์ ์๋์ ๋น์ค, ๋ฌธ์ ํด๊ฒฐ์ ์ฐ์ ์์, ๋์์
์ ์ ๋ฑ์ ๊ฒฐ์ ์ง์นจ์ ์ ๋ํ๋ ์์น๋ก ์ ๊ณตํ๋ค๋ ์ ์์ ์ ์ฑ์ ์์์ ํฉ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ ๋ฐ ์ ๋์ ์์์์ ์ค์๋ ๋น๊ต๋ฅผ ์ค๋๋ ฅ ์๊ฒ ๋์ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ,
์์ฌ๊ฒฐ์ ์์ ๋
ผ๋ฆฌ์ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ๋ฌด ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค. AHP ๊ธฐ๋ฒ์ ์ํด ๊ฐ ํญ๋ชฉ๋ณ ๊ฐ์ค์น๋ฅผ ์ฐ์ ํ ํ ์๋ต์ ๋ํ ์ผ๊ด์ฑ ์ ๋๋ฅผ ๊ฒํ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ
๋น์ผ๊ด์ฑ๋ฅ (CR : inconsistency ratio)์ ์ฐ์ถํ์๋ค. CR์ด 0์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์๋ต์๊ฐ ์์ ํ ์ผ๊ด์ฑ์ ์ ์งํ์ฌ ์๋๋น๊ต๋ฅผ ์ํํ์์์
์๋ฏธํ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก CR์ด 0.1๋ฏธ๋ง์ด๋ฉด ์๋๋น๊ต๋ฅผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ์ผ๊ด์ฑ์ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๊ณ , 0.2 ๋ฏธ๋ง์ผ ๊ฒฝ์ฐ ์ฉ๋ฉํ ์ ์๋ ์์ค์ ๋น์ผ๊ด์ฑ์
๊ตฌ๋นํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ค. ํ์ง๋ง CR์ด 0.2 ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ต์ ๋ํ ์ผ๊ด์ฑ์ด ๋ถ์กฑํ์ฌ ์ฌ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํจ์ ์๋ฏธํ๋ค.
4) ๋์์ฌ์ ๋น ์ด์ง์ ์ํ ํน๋ณ๋ฒ, ์ญ์ธ๊ถ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์ด์ฉ์ ๊ดํ ๋ฒ๋ฅ , ์ฐ์
์
์ง ๋ฐ ๊ฐ๋ฐ์ ๊ดํ ๋ฒ๋ฅ , ํญ๋ง๋ฒ, ์ ํต์์ฅ ๋ฐ ์์ ๊ฐ ์ก์ฑ์ ์ํ
ํน๋ณ๋ฒ, ๊ตญํ ์ ๊ณํ ๋ฐ ์ด์ฉ์ ๊ดํ ๋ฒ๋ฅ , ๊ฒฝ๊ด๋ฒ(์ถ์ฒ : ๋์์ฌ์ ํ์ฑํ ๋ฐ ์ง์์ ๊ดํ ํน๋ณ๋ฒ ์ 2์กฐ)
5) ์ผ๊ด์ฑ์ง์(C.I)๋ฅผ ์ผ๊ด์ฑ๋น์จ(R.I)๋ก ๋๋ ๊ฐ์ธ ์ผ๊ด์ฑ๋น์จ(C.R)์ด 0.2 ๋ฏธ๋ง์ด๋ฉด ์ฉ๋ฉํ ์ ์๋ ์ผ๊ด์ฑ์ ๊ฐ๋๋ค๊ณ ํ๋จํ๋ค(Saaty,
1980).