-
1. ์ ๋ก
-
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
-
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2. ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ
-
2.1 PMC ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ
-
2.2 ์ญ๋์ด๋ก ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ
-
3. ์ฐ๊ตฌ ์ค๊ณ
-
3.1 ๊ฐ์ค ์ค์
-
4. ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ญ๋์ ์ค์ฆ์ ๋ถ์
-
4.1 ์ญ๋์์ธ ๋์ถ
-
4.2 ๋ฐ์ดํฐ ์์ง
-
4.3 ํต์ฌ ์ญ๋์์ธ์ ์ ๋์ ๋ถ์
-
4.4 ์ ๋์ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
-
5. ํด์ธ PMC ์ญ๋๊ฐํ ๋ฐฉ์
-
5.1 ๋ํ์ ์ญ๋์์ธ ๋์ถ
-
5.2 ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ๋ถ๋ฅ
-
5.3 ์ญ๋์์ค๋ณ ํฅ์์ ๋ต
-
5.3.1 ๊ตญ๋ด ์์์ญ๋ ๊ทธ๋ฃน(A)
-
5.3.2 ๊ทธ๋ฃน(A)์ ์ธ๋ถ์ญ๋๋ณ ์ ์
-
5.3.2.1 ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.2.2 ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.2.3 ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.3 ๊ตญ๋ด ์ค์์ญ๋ ๊ทธ๋ฃน(B)
-
5.3.4 ๊ทธ๋ฃน(B)์ ์ธ๋ถ์ญ๋๋ณ ์ ์
-
5.3.4.1 ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.4.2 ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.4.3 ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด
-
5.3.5 ์ ๋์ ๊ด์ ์ ๊ณตํต์ด์
-
6. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ํด์ธ๊ฑด์ค ์์ต์ฑ ์
ํ๋ฌธ์ ๋ฐ EPC (Engineering Procurement Construction) ์ฌ์
์ ๊ฒฝ์๊ฐ๋
์ฆ๊ฐ ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ํด์ธ์ฌ์
์์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ณ ์๋ค(Ha, 2015). ์ด๋ฌํ ์ํฉ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ์ฌ์ ํ ์์ธ์ค๊ณ,
์๊ณต ๋ฑ ์ ํ์ ์ธ ์ฌ์
๊ตฌ์กฐ๋ก ์ ์์ต, ๊ณ ๋ฆฌ์คํฌ ์์ญ์ ์ง์ค๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ๊ณ ๋ถ๊ฐ๊ฐ์น ์์ง๋์ด๋ง ์์ญ์ ๊ดํ ์
๋ฌด์ํ ์ญ๋์ ๋ถ์กฑํ ์ค์ ์ด๋ค(MOTIE,
2010). ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๊ตญ๋ด ๊ฑด์ค์์ง๋์ด๋ง ์ฐ์
์ ๋ฐ์ ์ ์ํด์ PMC (Project Management Consultancy)์ ๊ฐ์ ํต์ฌ ์์ง๋์ด๋ง
์์ญ์์์ ์ญ๋ ๊ฐํ์ ํ์์ฑ์ด ์ ๊ธฐ๋๊ณ ์๋ค(Lee et al., 2013; Ji, 2015; Ha, 2015). ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง
๊ธฐ์
์ด ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ง์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ๊ณ , ๋ฏธํกํ ์ญ๋์์ธ์ ๊ฐํํ๋ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ค.
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ PMC ์ฌ์
์ญ๋ ๊ฐํ๋ฅผ ์ํ ์ ๋ต์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ์ฐ์
์ ๊ด์ ๊ณผ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ ์์
์ ์๋ PMC์ ๋ํ ์ ์๋ฅผ ํ ๋๋ก ๊ธฐ ์ํ๋ PMC ํ๋ก์ ํธ์ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ํ, ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ์ญ๋ ๊ฐ๋
๋ฐ ์ด๋ก ์ ์ ๋ฆฝํ๊ณ ,
์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ค๊ณํ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ์ค์ ์๋ฆฝํ์๋ค. PMC์ ๊ด๋ จ๋ ์ฌ๋ฌ ๋ฌธํ๊ณผ ์ ๋ฌธ๊ณผ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํต์ฌ ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ์๋ค. ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ๋์ถ๋ ์ญ๋์์ธ์
๊ตญ๋ด ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์ ๋์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ , ๋ค์ ์ ์ฑ์ ๊ด์ ์์ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ํตํ์ฌ PMC ์ฌ์
์ญ๋ ๊ฐํ ์ ๋ต์ ์ ์ํ์๋ค(Fig. 1).
2. ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ
2.1 PMC ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ
Memon et al.(2011)์ PMC ๊ธฐ์
๊ด์ ์์ ํ๋ก์ ํธ ๋น์ฉ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์ธ์ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ํฅ์ธ์์ ๋ํ ๋ฆฌ์ปคํธ(Likert)
5์ ์ฒ๋์ ์ค๋ฌธ์ ํตํด ์ธ์ ๊ฐ ์ฐ์ ์์์ ์๊ด๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋ ฅํ ์ํฅ์ธ์๋ ์ฌ์
๋ฒ์ ๋ณ๊ฒฝ๊ณผ ์ฆ์ ์ค๊ณ๋ณ๊ฒฝ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. Zhao et
al.(2011)์ ์ค๊ตญ ๋ด ํด์ธ PMC ๊ธฐ์
์ ๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ PMC ์ฌ์
์ ๊ฒฝ์์ ๋ต ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ SWOT์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ํํ๊ณ 17๊ฐ์ง ์ ๋ต์ ๋์ถํด๋๋ค.
Sarda and Dewalkar(2016)๋ PMC ์ฌ์
๊ด๋ จ ๋ฌธํ ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด PMC ๊ธฐ์
์ ํ์์ฑ๊ณผ ์ญํ ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ๋
PMC ๊ธฐ์
์ด ๊ฑด์ค ํ์ฅ์์ ๋ค์ํ ๋ฌธ์ ์ ์ง๋ฉดํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ธฐ์
์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ์ ๊ณผ ๊ฒฝํ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํด์ผ ํ๋ค๊ณ ์ ์ํ๋ค.
๊ธฐ์กด์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋๋ถ๋ถ ํด๋น ๊ตญ๊ฐ์ ํน์ฑ์ ๋ง์ถ์ด์ง PMC ๊ธฐ์
์ ์ญํ ์ ๋ค๋ฃจ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ฃผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ PMC ์ญํ ์
์ค์์ฑ์ ๋์ถํ๋๋ผ๋ ๊ทธ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฏธํกํ์์ผ๋ฉฐ, ์ง์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ถ๋ฆฌ๋์ด ์ค์ง์ ์ธ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ด๋ฆฌ์ง ๋ชปํ์๋ค. ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ
PMC ์ฌ์
ํ๊ฒฝ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ๊ฐ ์ด๋ ต๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ๊ฑด์ค์์ง๋์ด๋ง์ฐ์
์์์ PMC ์ฌ์
์ญ๋๊ฐํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์ ์ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ญ๋์ด๋ก ์ ๋ฐํ์ผ๋ก
๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง์
์ฒด ๊ธฐ๋ฐ ์์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ง์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ณ์์ผ ์งํํด์ผ ํ๋ค.
2.2 ์ญ๋์ด๋ก ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ
์ญ๋์ด๋ก ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋์ด์์ง๋ง ํฌ๊ฒ ์ธ๋ถ์ ๊ด์ ๊ณผ ๋ด๋ถ์ ๊ด์ ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ด๋ก ์ ์๋์ ํ๋ฆ์ ๋ฐ๋ผ ์๋๋ฅผ ๋ํํ๋
์ด๋ก ์ผ๋ก ์๋ฆฌ ์ก์๋ค.
์ธ๋ถ์ ๊ด์ ์ ์ฐ์
์ ๊ด์ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ค. ๊ฐ์ฅ ๋ํ์ ์ธ ์ด๋ก ์ Porter(1981)๊ฐ ์ ์ํ ๋ค์ด์๋ชฌ๋ ๋ชจ๋ธ๋ก, ํน์ ๊ธฐ์
์ ์ฑ๊ณต ์์ธ์ ๋ํ์
์ํฉ๊ณผ ์ฐ์
ํน์ฑ์ ํฌํจํ ํ๊ฒฝ์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๊ฒฝ์ ์กฐ๊ฑด์ ์์์กฐ๊ฑด, ์์์กฐ๊ฑด, ๊ธฐ์
์ ๋ต๊ณผ ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์กฐ๊ฑด,
๊ด๋ จ ๋ฐ ์ง์ ์ฐ์
์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ด์๋ณ์๋ก ๋๊ณ ์ ๋ถ์ ๊ธฐํ์์ธ์ ์ธ์๋ณ์๋ก ์ค์ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ด์๋ณ์์ ํจ๊ณผ์ ํ์ฉ์ ๊พํ์๋ค. ๋ด๋ถ์ ๊ด์ ์ ๊ธฐ์
์ด
๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ ์์์ ์ง์คํ ์์๊ธฐ๋ฐ๊ด์ ์ด๋ค. Wernerfelt (1984)๋ ๊ณ ๊ฐ์๊ฒ ์๋น์ค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ฉ๋๋ ๊ธฐ์
์ ์์์ ๋
ํนํ ํน์ฑ์
๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ์
์ ์์ต์ฑ๊ณผ์ ์ํฅ์ ์ค๋ค๊ณ ๋งํ๋ค. Barney(1991)๋ ๋ ๋์๊ฐ ๊ธฐ์
์ ์์์ ๊ฐ์น ์๊ณ ํฌ์์ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์
์ด
๋ชจ๋ฐฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋์ฒด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ ์์ฑ์ ๊ฐ์ง์ผ๋ก์จ ๊ฒฝ์์ฐ์๋ฅผ ์ ์ ํ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ฌํ ๊ด์ ์ญ์ ๊ธฐ์
๊ฒฝ์๋ ฅ์ ์์์๋ง ์ด์ ์ ๋ง์ถฐ
์ญ๋์ ์ธ ๊ฒฝ์ํ๊ฒฝ์์ ์กฐ์ง์ ์ฑ๊ณผ๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐ์ ์ด๋ ค์์ด ์์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฐ๊ฒฝ์ผ๋ก, Teece et al.(1997)์ ๊ธ๋ณํ๋ ๊ฒฝ์ํ๊ฒฝ ๋ณํ์
๋์ํ๊ธฐ ์ํด ๊ธฐ์
๋ดยท์ธ๋ถ ์ญ๋์ ํตํฉํ์ฌ ์ฌ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋ํ์ ์ญ๋(Dynamic Capability)์ ์ ์ํ์๋ค. ์ด ๊ด์ ์ ์๋ก์ด ์์์กฐํฉ์
ํตํด ์ง์ ์ ์ผ๋ก ๊ฒฝ์์ฐ์์ ์ฌ๋ผ์๊ธฐ ๋ณด๋ค๋ ๊ทธ ๊ธฐ์ด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค๋ ์ ์์ ์๋ก์ด ์ด๋ก ์ผ๋ก์จ ์ ์๋์๋ค(Weerawardena and Mavondo,
2001). ๋ํ ๋
๋ฆฝ์ ์ผ๋ก ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ๊ฐ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์ข
์์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์
์์ฌ๊ฒฐ์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๊ธฐ์
์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ค์ฆ์ ์ผ๋ก ์
์ฆํ๋ค๋ ํน์ฑ์
์ง๋๋ค(Flynn et al., 2010).
๊ธฐ์กด์ ์ด๋ก ๋ค์ ๊ฐ๊ฐ์ ์์ธ์ ๋์ถํ ์๋ ์์์ง๋ง, ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ก ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์ ์ํ ์ ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ด์ธ๋ถ์
๊ด์ ์ ์ญ๋์ด๋ก ์ ํฌ๊ด์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ์ฌ PMC ์ฌ์
์ ๋ํ ๊ธฐ์
์ ์ญ๋์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋์ฑ์ด ์ญ๋์ ๊ธฐ์
์ ์์์ ๊ด์ ์์ ๋ณด๊ณ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ญ๋์
๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ๊ธฐ์
์ญ๋์ ํตํฉํ๊ณ ์ฌ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋ํ์ ์ญ๋ ๊ด์ ์์ ์ญ๋ํฅ์ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ์ ์ํ์๋ค.
3. ์ฐ๊ตฌ ์ค๊ณ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ญ๋์ ์ ํํ๊ณ ์ฒด๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๋ ๋ฐ์ ๋ชฉ์ ์ ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋จผ์ , ์ฐ๊ตฌ ๊ฐ์ค์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ธ๋ถ๊ฐ์ค์ ์ค์ ํ๊ณ ๋์ถ๋
์ญ๋์์ธ์ ์ค๋ฌธ์ ํตํด ์ ๋์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์์ธ ๊ฐ ์ฐ์ ์์์ ์๊ด๋๋ฅผ ํด์ํ์๋ค. ์ด์ด์ ๋ํ์ ์ญ๋์ด๋ก ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ด์ ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ
ํตํด PMC ์ญ๋๊ฐํ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ์๋ค.
3.1 ๊ฐ์ค ์ค์
ํด์ธ๊ฑด์ค ๋ถ์ผ์์์ ์ฑ๊ณต์์ธ์ด ๋ฌด์์ธ๊ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๋ฐํ ์งํ๋์ด์๋ค. ํนํ, ๋ค์ํ ์์
๋ค์ด ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์ฝํ์์ด ์ฃผ๊ณต์ (Critical Path)
๋ถ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์๋ค(Jaafari, 1984; Royer, 1986; Lu and Li, 2003). ๋ํ ๊ฑด์ค์ฌ์
์ ์
๋ฌด์ฑ๊ณผ์ ๋ํ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ
ํฅ์์ ๋ต์ผ๋ก์จ ๊ฐ์ฅ ํต์ฌ์ ์ธ ์ญ๋์์ธ์ด ๋ฌด์์ธ์ง์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ ์ญ์ ํ๋ฐํ ์งํ๋์๋ค(Andersen et al., 2007; Kim and Kim,
2013; Hanna et al., 2016). ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ํด์ธ PMC ์์ฅ์ ์ง์ถํ๊ธฐ ์ํ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ์ง์ถ ์ ๋ต์ผ๋ก์จ ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ์ํฉ์
๊ณ ๋ คํ ํต์ฌ ์ญ๋์ ํ์
ํ๋ ๊ณผ์ ์ด ์ค์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ค์ ์ค์ ํ์๋ค.
๊ฐ์ค 1: ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ์์ค์ ๋ง๋ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ฐ์ ์์ ์ญ๋์ด ์กด์ฌํ๋ค.
Ha0 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํ ์ญ๋๊ณผ ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ํ์ฌ ์ญ๋ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์๋ค.
Ha1 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํ ์ญ๋๊ณผ ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ํ์ฌ ์ญ๋ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ ๋งค์ฐ ํฌ๋ค.
Hb0 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ํต์ฌ ์ญ๋์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ค์ธ ๊ฒ์ด๋ค.
Hb1 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ํต์ฌ ์ญ๋์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ต์ง ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
PMC ๊ธฐ์
์ ๋ํ ๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์์ธ๋์ถ๊ณผ ์ฌ๋ก์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ํน์ฑ๋ถ์์ ํ๋ ๊ฒ์ ๊ทธ์น๊ณ ์๋ค. PMC ์ฌ์
์ ์ดํด ๋ชฉ์ ์ด๋ผ๋ฉด
์ข์ ์ฐธ๊ณ ์๋ฃ๊ฐ ๋ ์ ์์ง๋ง, ๊ธฐ์
์
์ฅ์์ ์ค์ง์ ์ธ ์์ธ ๊ณํ์ ์๋ฆฝํ๊ธฐ์๋ ๋ฌด๋ฆฌ๊ฐ ์๋ค. ๋ํ ๊ธฐ์
์์ค์ด ์๋ ๊ตญ๊ฐ๋ ์ฌ์
์์ค์ ์ ๊ทผ๋ฒ์ผ๋ก
์ ๋ต์ ์ ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ ๊ธฐ์
์ด ์ค์ ๋ก ์ ๋ต์ ๋์
ํ๋ ๋ฐ์ ์ค์ง์ ์ธ ๋์์ด ๋๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ์ค์ฆ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ธฐ์
์์ค์ ์ ๋ต์ ์๋ฆฝํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ค์ ์ค์ ํ์๋ค.
๊ฐ์ค 2: ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ญ๋ ๊ฐํ๋ฅผ ์ํ ์ญ๋ํน์ฑ๋ณ ์ ๋ต์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค.
Hc : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ฃผ์ ์ญ๋์์ธ์ ํฐ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ํน์ฑ์์ธ์ด ์กด์ฌํ ๊ฒ์ด๋ค.
Hd0 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์์ฃผ๊ฒฝ์๋ ฅ๊ณผ ์ํ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ์ ๊ณ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ํ์ ์ญ๋์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค.
Hd1 : ํด์ธ PMC ์ฌ์
์์ฃผ๊ฒฝ์๋ ฅ๊ณผ ์ํ๊ฒฝ์๋ ฅ์ ์ ๊ณ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ํ์ ์ญ๋์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค.
4. ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ญ๋์ ์ค์ฆ์ ๋ถ์
4.1 ์ญ๋์์ธ ๋์ถ
์ง๋ 2010๋
๋ถํฐ 2015๋
๊น์ง ์ํ๋ ๊ตญ๋ด ๊ธฐ์
์ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ 80๊ฑด์ผ๋ก ์์ฅ๊ท๋ชจ๋ ์ฝ 580์ต ์์ผ๋ก ์ถ์ฐ๋์ง๋ง(KENCA, 2016),
์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ฃผ๋๋ก ์งํ๋ ์ฌ์
์ 20% ์์ค์ด๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด ์ฃผ๋๋ก ์ํํ ์ฌ์
์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ด ๊ฐ์ง
ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ ๋ง์ง ์์ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ด ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ํ์ํ ์ญ๋์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํํ๊ธฐ ์ํด ๊ตญ๋ด
์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ์ด์ ์ผ๋ก ์ญ๋์์ธ์ ํ์
ํด์ผํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ธฐ์กด์ ์ํ๋ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฌธํ ๋ฐ PMC ์ฌ์
ํน์ฑ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ด์ ์์ 1์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ์๋ค.
๋จผ์ ์ง๊ธ๊น์ง์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ ์ฃผ๊ธฐ๋ณ ์
๋ฌด์ ์ด์ ์ด ๋ง์ถฐ์ ธ ์์์ง๋ง ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์
๋ฌด์ ์ฐจ๋ณํ๋๋ ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ๋ ๋ฐ์ ์ง์คํ์๋ค. ๋ค์์ผ๋ก ํ ๊ฐ์ง
๊ด์ ๋ง ์ ์ฉํ๋ค๋ฉด ์ ํํ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ด๋์ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ธ๋ถ์ ๊ด์ ์ผ๋ก๋ Porter(1981)์ ๋ค์ด์๋ชฌ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉํ์๊ณ ๋ด๋ถ์ ๊ด์ ์ผ๋ก๋
Barney et al.(2005)์ ์์๊ธฐ๋ฐ๊ด์ ์ ์์ธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ ๊ด์ ์ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๋ คํ ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ์๋ค. ๋ํ, PMC๋ ์ปจ์คํ
์ ์ ๊ณตํ๋
์๋น์ค์ด๋ฏ๋ก Moon et al.(2010)์ด ์ ์ํ ์ปจ์คํดํธ ์
์ฅ์์์ ์ญ๋๋ถ๋ฅ์ฒด๊ณ๋ฅผ ๊ฑด์ค์ฐ์
๊ด์ ์ผ๋ก ์์ ํ์ฌ ์ ์ฉํ์๋ค. ์ดํ, ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ
ํตํด ๋ณด์ ๋ฐ ๊ฒํ ํ์ฌ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก 3๊ฐ์ง ์ญ๋ํน์ฑ(์กฐ์ง, ์ง์, ์ํ)์ ๋ฐ๋ผ 36๊ฐ์ ์ญ๋์์ธ์ ๋์ถํ์๋ค(Appendix 1).
4.2 ๋ฐ์ดํฐ ์์ง
์์ ๋์ถํ ํด์ธ PMC ์ญ๋์์ธ์ ๋ํ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ์ค์ฆ๋ถ์์ ์ํด์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ง๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๊ตญ๋ด ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ค ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํํด๋ณธ
์ ๋ฌธ๊ฐ๊ฐ ๋ง์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ ๋ฒ์๋ฅผ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ง๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๊ฒฝํํ์๊ฑฐ๋, ์ด์ ๋ํ ์ง์์ด ์๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ๋ก ์กฐ์ฌ๋ฒ์๋ฅผ ๋ํ๋ค. ๋ํ
์ด ๋ฐ์ดํฐ์ ์์ง๊ธฐ๊ฐ์ ์ฝ ํ๋ฌ ์ ๋๊ฐ ์์๋์์ผ๋ฉฐ, ์์ง๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ ์๋ฉ์ผ์ ์ด์ฉํ์๋ค. ์ด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ง์ ์๋ต์จ์ 34%์์ผ๋ฉฐ, ์์ง๋ ์ค๋ฌธ์ง ์ค
๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฒฐ์ธก๊ฐ์ด ๋ง์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ง๋ ๋ฐฐ์ ํ์ฌ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก 75๊ฐ์ ์์ง๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด์ ๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค.
์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋์์ ํด์ธ์ฌ์
10๋
์ด์์ด 42%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ง์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ก ์ํํ ์
๋ฌด๋ก๋ ์ค๊ณ๊ฐ 42%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ง์๋ค. ๋ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์์ 88%๊ฐ ์์ง๋์ด๋ง
์
์ฒด์ ๊ทผ๋ฌดํ๋ ์ ๋ฌธ๊ฐ์์ผ๋ฉฐ, PMC ์ฌ์
์ ๋ํ ์ง์์ด ์๋ ํ๊ณ๋ PMC ๋ฐ์ฃผ๋ฅผ ์ํํด๋ณธ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์์ง๋์๋ค(Table 1).
์ค๋ฌธ์ง ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ๊ฐ์ค์์ ์ ์๋ ์ญ๋์์ค์ ์ฐจ์ด์ ๊ณผ ํฅ์์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์ญ๋์์ค๊ณผ ํด์ธ์
์ฒด ๋๋น ์ค์๋, ํฅ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ด์ ์์ ๋ฆฌ์ปคํธ(Likert)
5์ ์ฒ๋๋ก ์ธก์ ํ์๋ค.
Table 1. Respondents Information (Lee, 2017)
|
4.3 ํต์ฌ ์ญ๋์์ธ์ ์ ๋์ ๋ถ์
์ญ๋์ ๋ํ ์๊ตฌ์์ค์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์ํด ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ธก์ ๋์ด ์์ง๋ง ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ฌ ์์ค๊ณผ ์๊ตฌ๋๋ ์ค์ ์์ค๊ฐ์ ์ฐจ์ด๋ก ์ ์๋๊ณ ์๋ค(Borich,
1980; Witkin and Altschuld, 1995; Queeney, 2000; Choi, 2002). ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ญ๋ ์๊ตฌ์์ค์ ์ ๋ํํ๊ธฐ
์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์จ Oh et al.(2014)์ด ์ ์ํ ๋ถ์์ฒด๊ณ๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค(Fig. 2).
Fig. 2.
Framework of Empirical Competency Analysis (Lee, 2017)
Table 2. The Priority Decision of International PMC Competencies (Lee, 2017)
|
๋จผ์ , t-test๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ฌ ์์ค๊ณผ ์ค์ ์์ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์๋ฏธํ์ง ๊ฒ์ฆํ ๋ค, ์ญ๋์์ธ์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๋ฐฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ์ ๋
๋ณด๋ฆฌ์น ์๊ตฌ๋ ํ๊ฐ(Complemented Borich Needs Assessment)์ ์ด์ฉํ์๋ค(Fig. 3). ์ด ํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ฌ ์ญ๋์์ค(Present
Competence Level: PCL)๊ณผ ์๊ตฌ๋๋ ์ค์์์ค(Required Competence Level: RCL)์ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ญ๋์๊ตฌ๋๋ฅผ
์ฐ์ถํ๊ณ ๊ทธ ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ค(Table 2).
Fig. 3.
The Equation of Borich Needs Assessment (Borich, 1980)
ํ์ง๋ง, ์ด ๋ถ์์ผ๋ก ์ญ๋์์ธ์ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋๋ผ๋ ์ญ๋์์ธ์ด๋ ์ฌ๋ก์ ์๊ฐ ๋๋ฌด ๋ง์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ์ ์์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํด์ผํ ๋ฒ์๋ฅผ ์ง์ ํ๋ ๋ฐ์ ์ด๋ ค์์ด
๋ฐ๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์(Cho, 2009), ๋ก์ปค์ค ํฌ ํฌ์ปค์ค ๋ชจํ(Locus for Focus model)์ ์ด์ฉํ์๋ค. ์ด ๋ชจํ์ ์ขํํ๋ฉด์ ์ฌ๋ถ๋ฉด์ผ๋ก
๋๋ , 1์ฌ๋ถ๋ฉด๋ถํฐ ํ์ฌ ์์ค๊ณผ ์๊ตฌ ์์ค ๊ฐ์ ํฐ ์ฐจ์ด/์์ธ์ ๋์ ์ค์๋(HH), ํฐ ์ฐจ์ด/๋ฎ์ ์ค์๋(HL), ์์ ์ฐจ์ด/๋ฎ์ ์ค์๋(LL),
์์ ์ฐจ์ด/๋์ ์ค์๋(LH)๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์์ธ์ ๋ถํฌํจํด์ผ๋ก ์ง๊ด์ ์ธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ทธ ๋ค์ ๋ ๋ถ์๋ชจ๋ธ์์ ์ ์๋ ์ฐ์ ์์ ์ค ๊ณตํต๋ ์์ ์ฐ์ ์์
ํญ๋ชฉ์ 1์ฐจ ์ฐ์ ์์๋ก, ํ๋์๋ง ํฌํจ๋ ํญ๋ชฉ์ 2์ฐจ ์ฐ์ ์์๋ก ์ค์ ํ๊ณ ์ค์ ๋ ํญ๋ชฉ๋ค์ ์ค์ ๋ก ์๊ตฌ๋๋ ์ญ๋๊ฐํ์์ค๊ณผ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค.
4.4 ์ ๋์ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
T-test ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ 1๊ฐ์ ์์ธ์ ์ ์ธํ ๋ชจ๋ ์ญ๋์์ธ์์ ์ ์๋ฏธํ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์๋ฏธํ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ํ๋์ง ์์ ์ ๋ณด์ฒด๊ณ ํ์ฉ๋ฅ๋ ฅ(Skillful
ability to utilize Information system) ํญ๋ชฉ์ ๋ณด๋ฆฌ์น ์๊ตฌ๋ ํ๊ฐ์์๋ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์์์ ์์นํ์ฌ ์ค์ ํด์ธ PMC
์ฌ์
์์ ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ํ์ง๋ง ๋๋จธ์ง ๋๋ถ๋ถ์ ํญ๋ชฉ๋ค์์๋ ์ ์๋ฏธํ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฏ๋ก ๊ฐ์ค Ha0์ ๊ธฐ๊ฐ๋๊ณ Ha1์ด
์ฑํ๋์๋ค.
๋ก์ปค์ค ํฌ ํฌ์ปค์ค ๋ชจํ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ(Fig. 4)์์๋ ๊ฐ๋ก์ถ์ ์ค์๊ฐ์ ์ญ๋์ค์๋์ ๋ํ ํ๊ท ์ผ๋ก 3.966์ด๊ณ , ์ธ๋ก์ถ์ ์ค์๊ฐ์ ์ญ๋์ค์๋์ ํ์ฌ์์ค์
์ฐจ์ด์ ๋ํ ํ๊ท ์ผ๋ก 1.338์ ๋ํ๋๋ค. ๋ํ 1์ฌ๋ถ๋ฉด๊ณผ 3์ฌ๋ถ๋ฉด์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ์์ธ์ด ๋ถํฌํ์์ผ๋ฉฐ, 2์ฌ๋ถ๋ฉด๊ณผ 4์ฌ๋ถ๋ฉด์ ๊ฒฝ์ฐ ๋งค์ฐ ์ ์ ์ญ๋์์ธ์ด
๋ถํฌํ์๋ค. 2์ฌ๋ถ๋ฉด๊ณผ 4์ฌ๋ถ๋ฉด์ ๊ฐ๊ฐ ํฐ ์ฐจ์ด/๋ฎ์ ์ค์๋, ์์ ์ฐจ์ด/๋์ ์ค์๋๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ฏ๋ก ์์ธ์ด ๋ง์ด ๋ถํฌํ ์๋ก ์ฐ์
์์ค์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ์ฐ์
์์ค์ด ์์ง ๋ฏธ์ฑ์ํ ๋จ๊ณ๋ผ๊ณ ๋งํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ Ha1 ๊ฐ์ค์ ๋์ฑ ์ง์งํด์ค๋ค.
Fig. 4.
Result of the Locus for Focus Model (Lee, 2017)
๋ก์ปค์ค ํฌ ํฌ์ปค์ค ๋ชจํ์ HH์์ญ์ ์ํ ์์ธ์ ๋ณด๋ฆฌ์น ์๊ตฌ๋ ํ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ 16๊ฐ ์์ธ์ผ๋ก ์ถ๋ ค๋๊ณ (Appendix 2), ์ด๋ฅผ 3์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
ํฅ์๊ฐ๋ฅ์ฑ ์ธก๋ฉด์์ ํ๊ฐํ์๋ค. ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ 4๊ฐ์ ์์ธ(KA2,4, IP8,9)์ ์ ์ธํ 12๊ฐ์ ์์ธ์ ํฅ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๊ธ์ ์ ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ์ด๋ ์ ์ฒด
์ญ๋์์ธ ์ค 75%์ ํด๋นํ๋ ์ญ๋์์ธ์ด ํฅ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ํ ์ฃผ์ ์ญ๋์ ๊ฐํํ๋
๊ฒ์ ์ด๋ ต์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ Hb0 ๊ฐ์ค์ ๊ธฐ๊ฐ๋๊ณ Hb1 ๊ฐ์ค์ด ์ฑํ๋์๋ค.
5. ํด์ธ PMC ์ญ๋๊ฐํ ๋ฐฉ์
5.1 ๋ํ์ ์ญ๋์์ธ ๋์ถ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Teece et al.(1997)์ด ์ ์ํ ๋ํ์ ์ญ๋์ด๋ก ์ ์กฐ์งยท๊ด๋ฆฌ์ ์ ์ฐจ(Organization and managerial process)๋ฅผ
์ฐจ์ฉํ์๋ค. ์ด ์ ์ฐจ๋ ๊ธฐ์
ํ๋์ ๋ด์ฌ๋์ด์๋ ๋ํ์ ์ญ๋์ด ๊ฒฝ์์ฐ์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ณผ์ ์ผ๋ก์จ, ๊ธฐ์
๋ดยท์ธ๋ถ ์์์ ํตํฉํ์ฌ ์๋ก์ด ์ญ๋์ ์ฐฝ์ถํ๊ณ
์ํ์ฐฉ์ค๋ฅผ ํตํด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์
ํ๋์ ๋ณํ์์ผ ์์์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ณผ์ ์ ๋งํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ํ์ ์ญ๋์ด๋ ์ค์ง์ ์ธ ๊ธฐ์
์ญ๋์ ์๋ฏธํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋
๊ธฐ์
์ ์ญ๋์ ๋ณํ์ํค๊ณ ๊ฐํ์ํค๋ ํ์ฉ์ ์ธ ์ฑ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ง๋ค(Teece et al., 1997; Fynn et al., 2010). ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ ๋ฐํ์ผ๋ก
๋ฌธํ๊ณ ์ฐฐ์ ํตํด ๋ํ์ ์ญ๋์์ธ์ ํ๋ณด๊ตฐ์ ์ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ๊ฐ์ ์ญ๋์์ธ์ ๋ํ์ฌ ์ฝ๋๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์๋ค(Appendix 3).
5.2 ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ๋ถ๋ฅ
ํด์ธ PMC ์ญ๋์ ๊ฐํ์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ํ์ ์ญ๋์ ์ ์ฉ๋ฒ์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ์
์๊ฒ ๋์ผํ์ง ์๋ค. ์ญ๋๊ฐํ๋ฐฉ์์ ๊ฐ ๊ธฐ์
์ ์ํฉ์ ๋ง๋ ๋ง์ถคํ ์ ๋ต์ผ๋ก์จ ์ ์๋์ด์ผ
ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํด์ธ PMC ์ญ๋์ ๋ํ์ฌ ์กฐ์ฌ๋ 75๊ฐ์ ์ํ์ ์์ ์ ์๋ ์ญ๋์์ธ์ 3๊ฐ์ง ํน์ฑ๋ณ(๊ตฌ์กฐ, ์ง์, ์ํ) ํ๊ท ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ณ์ธต๋ณ
๊ตฐ์ง๋ถ์์ ํตํด ๊ตฐ์ง ์๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ K-ํ๊ท ๊ตฐ์ง๋ถ์์ ํตํด ๊ฐ ๊ตฐ์ง์ ํด๋นํ๋ ํ๋ณธ ํน์ฑ์ ํ์
ํ์๋ค(Fig. 5). ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ตฐ์ง ์๋ 2๊ฐ๋ก
๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ญ๋ ์์ค์ด ์ข์ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ๋น๊ต์ ์์ค์ด ๋ฎ์ B๊ทธ๋ฃน์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋์๋ค.
Fig. 5.
Classification of Domestic Engineering Companies (Lee, 2017)
๊ฐ๊ฐ ๋ถ๋ฅ๋ ๊ทธ๋ฃน์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ง ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๊ทธ๋ฃน๋ณ ๊ณตํต๋ ํน์ฑ์ ๋์ถํ์๋ค. A๊ทธ๋ฃน์ ์ํ ํ๋ณธ์ 49๊ฐ๋ก, ํด์ธ ์์ง๋์ด๋ง ์ฌ์
์ ํ๋ฐํ ์ํํ๊ณ
์ค์ ๋ ์์๊ถ ๊ทธ๋ฃน์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋ํ PMC ์ฌ์
์ธก๋ฉด์์ ๋ณด๋ฉด, ๋ช ์ฐจ๋ก ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง๋ง ์์ง ์ด๊ธฐ ๋จ๊ณ์
๋จธ๋ฌด๋ฅด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ฌ์
์ฑ๊ณผ๊ฐ ์ข์ง ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ถํ ํด์ธ์ ์ ์ง ๊ธฐ์
๋ค๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๋ฐํ๊ฒ PMC ์ฌ์
์ ์ํํ ์ ์๋ ์ ์ฌ์ ๊ทธ๋ฃน์ด๊ธฐ๋ ํ๋ค. B๊ทธ๋ฃน์๋
26๊ฐ์ ํ๋ณธ์ด ์ํด์์๋ค. ์ด ๊ธฐ์
๋ค์ ๊ตญ๋ด์์ ์ค์๊ถ ์์ค์ ์ค์ ์ ๋ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์๊ณ ์ฌ์
์ง์ถ์ ๊ณ ๋ คํ๊ณ ์์ง๋ง ์ฌ์
๊ฒฝํ์
์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
5.3 ์ญ๋์์ค๋ณ ํฅ์์ ๋ต
๋ถ๋ฅ๋ ๊ทธ๋ฃน๋ณ ๋ง์ถค ์ ๋ต์ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํด ๋ํ์ ์ญ๋์ด๋ก ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ๋ฌธ๊ฐ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ธํฐ๋ทฐ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ๊ตฌ์กฐํ๋ (Semi-structured)
๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฏธ๋ฆฌ ๋ํ์ ์ญ๋์ ๋ํ ์ฌ์ ์กฐ์ฌ์ง๋ฅผ ๋ฐฐํฌํ๊ณ ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฌ์ธต ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ธํฐ๋ทฐ ์ธ์์ ๊ตญ๋ด ์ ๋ฌธ๊ฐ 5๋ช
๋ฐ ํด์ธ ์ ๋ฌธ๊ฐ 2๋ช
๊ณผ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด์ ๋์ถํ ๋ํ์ ์ญ๋ ๊ด์ ์์ ๋ ๊ทธ๋ฃน์๊ฒ ์ ํฉํ ์ ๋ต์ ๋ํด ์ธํฐ๋ทฐ ํ์๋ค.
์ฌ์ธต ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ ํด์ธ PMC ์ญ๋์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ํ์ ์ญ๋ ํ๋ณด๊ตฐ ์ด์ธ์ ๋ค๋ฅธ ์ฑ๊ฒฉ์ ๋ํ์ ์ญ๋์ด ๊ฑฐ๋ก ๋์๋ค. ์ด๋ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง
๊ธฐ์
์ ํน์ฑ์ ๋ง๋ ๋ํ์ ์ญ๋์ด ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ๋ฌธํ์ ํตํด ๋์ถํ ํ๋ณด๊ตฐ๊ณผ ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ํตํด ์ ์๋ ๋ํ์ ์ญ๋์ ํจ๊ป ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํฅ์์ ๋ต์
์ ์ํ์๋ค.
๋ํ Teece(2007)๋ ๊ธฐ์
์ ๊ด์ ์ ๋ํ์ ์ญ๋์ ํฅ์ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด 3๊ฐ์ง๋ก ์ ์ํ์๋ค. ๊ธฐ์
์ ์ญ๋์ ๋ด๋ถ์์์ผ๋ก ์ ์ํ์ฌ ์ด๋ฅผ
ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ ์ ๋ต์ผ๋ก ๊ธฐํ๋ฅผ ๊ฐ์ง(Sensing)ํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ(Seizing), ๋์๊ฐ ๋ด๋ถ์ญ๋์ ์ฌ๊ตฌ์ฑ(Reconfiguration)ํ
์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ๊ด์ ์ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๊ตฐ ๊ด์ ์์ ์ญ๋์์ค๋ณ ํฅ์์ ๋ต์ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ์ ์ํ ์ ์๋ค.
5.3.1 ๊ตญ๋ด ์์์ญ๋ ๊ทธ๋ฃน(A)
A๊ทธ๋ฃน์ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก PMC ์ญ๋์์ค์ด ๋น๊ต์ ๋๊ณ ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ด ์๋ ๊ทธ๋ฃน์ด๋ค. ๋ํ EPC์ ๊ฐ์ด ๋์ ๋ฒ์์ ์ฌ์
์ํ๊ฒฝํ์ ํ๋ถํ์ง๋ง
PMC ์ฌ์
์ ํ์ํ ๋ฐ์ฃผ์ ๊ด์ ์ ์ฌ์
๊ด๋ฆฌ์ญ๋์ ๋ถ์กฑํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ค๊ณ์ ์๊ณต ๋ฑ์ ์ ํต์ ์ธ ์์ญ์ ์์ง๋์ด๋ง ์ญ๋์ ๋์ง๋ง PMC
์ฌ์
์ ์ํ ์ฌ์
๊ณํ, ๊ฐ๋ฐ ๋ฑ ๊ณ ๋ถ๊ฐ๊ฐ์น ์์ญ์ ์ญ๋์ ๋ถ์กฑํ ๊ฒ์ ๋ํ๋ธ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ A๊ทธ๋ฃน์ PMC ํน์ฑ์ ์ญ๋์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ถ์กฑํ ์์ญ์ ์ญ๋์ ๋ถ๋ถ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ถ(Seizing)ํ๊ณ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ ์ญ๋์ PMC์ฌ์
์ ๋ง๊ฒ
์ฌ๊ตฌ์ฑ(Reconfiguration)ํ๋ ์ ๋ต์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค(Teece, 2007).
5.3.2 ๊ทธ๋ฃน(A)์ ์ธ๋ถ์ญ๋๋ณ ์ ์
5.3.2.1 ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด
์กฐ์ง์ญ๋์์๋ ํฌ๊ฒ 3๊ฐ์ง ์ธก๋ฉด์์ ๋ฏธํกํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ์ฒซ์งธ, A๊ทธ๋ฃน์ ๊ธฐ์ ๋ ฅ์ ์ด๋ฏธ ํด์ธ์์๋ ์ธ์ ๋ฐ๊ณ ์๊ณ , ์ฌ์
์ํ ์ ์ ๋ฌธ ์ธ๋ ฅ์ ์ ์ ํ๊ฒ
์์์์ฑ(outsourcing)ํ๋ ๋ฅ๋ ฅ๋ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณํ๋จ๊ณ์์ ํ์ํ ์ ๋ฌธ์ธ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํ ์ํฉ์ด๋ค. ๋์งธ, ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ํ์ ์์คํ
์
์ํ ์ฌ์
์ํ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋ถ์กฑํ๋ค. ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ์ฌ์
์ํ๊ฒฝํ๊ณผ ๋
ธํ์ฐ๋ฅผ ๊ฐ์ฅ ์ค์์ ์ฌ๊ธฐ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ํ์ง๋ง ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ๊ฒฝ์ฐ ์ํ๊ฒฝํ์
๋ถ์กฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ด๋ฌํ ๊ดํ์ PMC ์ฌ์
์ ์์ด์ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฒ์ด๋ค. ์
์งธ, ์กฐ์ง ๋ด ์
๋ฌด๋จ์ ์ฑ๊ณผ ์์ฌ์ํต์ ๋ถ์ฌ๋ก ์ธํ์ฌ PMC ์ฌ์
์
๊ฐ์น์ฐฝ์ถ์ ์ํ ์๋ฃจ์
์ ์์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ฅ๊ธฐ์ ๊ด์ ์์ ๊ธฐ์
๋ด๋ถ์ PMC ์กฐ์ง์ญ๋ ํฅ์์ ์ํด ์กฐ์ง๋ฌธํ(DO) ์ญ๋์ ์ ๋ฌธ์ธ๋ ฅ ์ฌ๋ด๊ต์ก์ ํตํด ๊ณํ๋จ๊ณ ์ธ๋ ฅ์์ฑ์ด ๊ฐ์ฅ ํ์ํ๋ค.
๋ํ ๊ตญ๋ด์ ํ์ค์ ๋ฐ์๋ค์ด๊ณ ํด์ธ ์ ์ง ๊ธฐ์
์ PMC ์์คํ
์ ํก์ํ์ฌ ํ๊ตญ ๊ธฐ์
์ ๋ง๋ PMC ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์กฐ์ง๋ฌธํ(DO)
์ญ๋๊ด์ ์ ์๋ก์ด ๊ธฐ์ ์ด๋ ํ๋ก์ธ์ค๋ฅผ ๋ฐ์๋ค์ด๋ ์ ์๋ฌธํ(adaptability culture)๋ฅผ ํตํ์ฌ ์์คํ
๊ตฌ์ถ์ญ๋์ ์ ๊ณ ํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
๋ํ ํ์ ์ ํ๋ก์ธ์ค์ ๊ด๋กํ(DR) ์ญ๋๊ด์ ์ ๋ฐ์ฃผ์์์ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ํํ์๋ฅผ ํตํด ๋ฐ์ฃผ์์ ์ ํํ ์ฌ์
๊ฐ์น ๋ฐ ๋ชฉ์ ์ ํ์
ํ๋ ์ญ๋์ ํ๋ณดํด์ผํ๋ค.
5.3.2.2 ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด
์ง์์ญ๋์์๋ ๊ธฐ์
์ PMC ์ง์์์์ ๋ณด์ ๊ฐ ๋งค์ฐ ๋ฏธํกํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. PMC์
์ฒด๋ ์ ์์ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ธ ์ฌ์
์ดํด๊ฐ ํ์์ ์ด๋ค. ํ์ง๋ง ํ์ฌ๋ ๋๋ถ๋ถ
๊ธฐ์
์ด CM์ง์๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก๋ง ์ฌ์
์ ์ํํ์ฌ ๋ฏธํกํ ์ฌ์
์ฑ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์ ์ง ์์ง๋์ด๋ง๊ธฐ์
๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ฅํ์
, ๋ฆฌ์คํฌ๋ถ์ ๋ฑ ์ฌ์
์ด๊ธฐ๋จ๊ณ์ ํ์ํ
๋ถ์์ญ๋์ด ๊ฑฐ์ ์ ๋ฌดํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ฒค์น๋งํน(DB) ์ญ๋์ ์ ์ง๊ธฐ์
ํน์ ์ ๋ถ๊ธฐ๊ด๊ณผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ(R&D Consortium)์ ํตํด ์ ์ง์์ ํก์ํ๊ณ ๊ธฐ์
์ ํ์ํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ
๊ฐ๋ฐํด์ผํ๋ค. ๋ํ ํ์ ์ ํ๋ก์ธ์ค์ ๊ด๋กํ(DR) ์ญ๋์ PMC์ํฌ์์ ํ์ฑํ์์ผ ์๋ก์ด PMC ์ฌ์
๊ด๋ จ ์ง์๊ณผ ๋๊ตฌ ๋ฑ์ ์ต๋ํ ์ ์๋ค. ๋๋ถ์ด
์ด๋ฌํ ๊ฐ์ ์ ์ธ ์ง์์ต๋๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ธฐ์
์ ์ง์ํฅ์์ ๋ํ ๋๊ธฐ๋ฅผ ์ ๋ฐ์์ผ PMC ์ฌ์
์ ๋ํ ๊ฐ์น์ฐฝ์ถ ์์ด๋์ด์ ์๋ฐ์ ์ด ๋ ์ ์๋ค.
5.3.2.3 ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด
์ํ ์ธก๋ฉด์์๋ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ฌ์
๊ด๋ฆฌ์ญ๋์ด ๋ฏธํกํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. PMC ๊ธฐ์
์ ์ฌ์
์ํ ์ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฐ์ข
๋ฌธ์ ๋ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋ํด ์ ์ ํ
๋์์ ํด์ผ ํ๋ค. ํ์ง๋ง ๋ฐ์ฃผ์์ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ์ ์ ํ ๋์ํ์ง ๋ชปํ์ฌ PMC ์ฌ์
์์ ๊ณต์ฌ๋น์ ๊ณต๊ธฐ์ ๋ถ์ ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ ์๋ ์ํฉ์ด๋ค. ๋์ฑ์ด
๋ฐ์ฃผ์๋ ์ฌํ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ธ์งํ๊ณ ๋ถ์กฑํ ์ ์ ํ์
ํ์ฌ ๋ณด์ํ๋ ์ ์ ์ ์๋น์ค๊ฐ ์ ๋๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ฌ๋ฌ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์์ฒญ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ ์ํ๊ณ ์์ฉํ๋ ๋ฌธํ๋ฅผ ํ์ฑํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์กฐ์ง๋ฌธํ(DO) ๋ฐ ํ์ ์ ํ๋ก์ธ์ค์ ๊ด๋กํ(DR) ์ญ๋์
์ ์ฉํ์ฌ ๊ธฐ์
๋ด๋ถ์ โ๋น์ผ์
๋ฌด์์โ, โ24์๊ฐ ์ด๋ด ๊ณ ๊ฐ์ ์ด๋ฉ์ผ์ ์๋ตโ ๋ฑ ์กฐ์ง๋ฌธํ๋ฅผ ํ๋ฆฝํ๊ณ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ฐจ์ ํ๋ฆฝ์ ํตํ์ฌ ๋ฐ์ฃผ์ ๋์์ ์ ๋ํ
์ ์๋ค. ์ด๋ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค๊ณผ์ ์๋งํ ์ธ๊ฐ๊ด๊ณ๋ฅผ ํ์ฑ์๋ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ฉฐ ์๋งํ ์
๋ฌดํ์กฐ๋ฅผ ์ด๋์ด๋ด ์ฌ์
์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํต์ ํ ์ ์๋ค. ์ถ๊ฐ๋ก ์กฐ์ง์
์ฌ๊ตฌ์กฐํ(DS) ์ญ๋์ ํตํด PMC ์ ๋ด๋ถ์๋ฅผ ์กฐ์งํ์ฌ ์
๋ฌด์๋ จ์ ์ฐ์์ฑ์ ๋ณด์ฅํ์ฌ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ฌ์
์ํ์ญ๋์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
5.3.3 ๊ตญ๋ด ์ค์์ญ๋ ๊ทธ๋ฃน(B)
B๊ทธ๋ฃน์ PMC ์ญ๋์์ค์ด A๊ทธ๋ฃน์ ๋นํด ๋ฎ๊ณ ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ด ์ ๋ฌดํ๋ค. ๋ํ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ฌ์
๊ด๋ฆฌ์ญ๋๋ณด๋ค๋ ํน์ ๋ถ์ผ์ ํนํ๋ ๊ธฐ์ ๋ ฅ์ ๋ณด์ ํ๊ณ
์์ด ์ฌ์
๊ด๋ฆฌ์์ญ์์ ๋งค์ฐ ์ทจ์ฝํ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ธ๋ค. ๋์ฑ์ด ๊ธฐ์
์ ์ฃผ์์ฌ์
์ด ๋๋ถ๋ถ ์ค๊ณ์์ญ์ ๋จธ๋ฌผ๋ฌ ์๊ณ ๋ํ์ฌ์
์ ๊ฒฝํ์ ๋ถ์กฑ ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ PMC
์ฌ์
๋ค๊ฐํ์ ๋ํ ์ฌ์
๋ถ๋ด์ด ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ด๊ฒ์ B๊ทธ๋ฃน์ ํด์ธ PMC ์ฌ์
ํฅ๋ฏธ๋๊ฐ ๋จ์ด์ง๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํ์ง๋ง A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ๊ฐ์
๊ธ๋ก๋ฒ ์ญ๋์ ๊ฐ์ถ๊ธฐ ์ํ ๊ฐ์ฅ ๋น ๋ฅธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ ๋ต์ ์ฌ๊ตฌ์กฐํ(DS) ์ญ๋์ ์ธ์ํฉ๋ณ(M&A) ์ ๋ต์ ์๊ฐํด ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ธ๋ก๋ฒ ๊ธฐ์
๊ณผ์ ์ ๋ต์
์ธ์ํฉ๋ณ์ ํตํด PMC๋ฅผ ์ํ ์ญ๋์ ๋จ๊ธฐ๊ฐ์ ํ๋ณดํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ B๊ทธ๋ฃน์ ๊ธฐ์
๊ท๋ชจ๋ก ์ธํด ์ธ์ํฉ๋ณ์ ์ํ ์ฌ์ ํ๋ณด๊ฐ ์ด๋ ต๊ณ , ๋จ์ง
PMC ์ฌ์
๋ง์ ์ํด ์ธ์ํฉ๋ณ์ ์งํํ๊ธฐ์ ์ํ๋ถ๋ด์ด ๋๋ฌด ํฌ๋ค. ๋ํ ์งง์ ๊ธฐ๊ฐ ์์ ๊ธฐ์
์ด ๋ํํ๋์์ ๋, ์ ์ ํ ๊ฒฝ์๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ์ถ ์ ์์์ง
๋ฏธ์ง์์ด๊ณ B๊ทธ๋ฃน์ ๋ฎ์ ํํ์ผ๋ก ์ธํด ํก์๋ ์ฃผ์ PMC ์ธ๋ ฅ์ด ์ดํํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ B๊ทธ๋ฃน์ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๊ธฐ์
๋ด๋ถ ์์์ ํฅ์์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ์ํด PMC ์ญ๋ํฅ์ ๋ณด๋ค๋ EPC, EC์ฌ์
๋ฑ์ ํ๋ฐํ
์ํ์ ํตํด ์ ์ฐจ ๋จ๊ณ์ ์ธ PMC ์ฌ์
์ผ๋ก์ ์ ์ง์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ A๊ทธ๋ฃน ์์ค์ ์ญ๋์ด ํ๋ณด๋๋ค๋ฉด ์์ง๋์ด๋ง ์์ฅ์์์ PMC ์ฌ์
๋ค๊ฐํ์
๋ํ ํ์์ฑ์ ํ์ธ(Sensing)ํ๊ณ ์ญ๋์ ๊ตฌ์ถ(Seizing)ํ๋ ์ ๋ต์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค(Teece, 2007).
5.3.4 ๊ทธ๋ฃน(B)์ ์ธ๋ถ์ญ๋๋ณ ์ ์
5.3.4.1 ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด
์กฐ์ง์ ์ธก๋ฉด์์๋ B๊ทธ๋ฃน์ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ ๋ฌธ ์ธ๋ ฅ ์ญ๋์ ๋ํ ๊ฐํ๋ฐฉ์์ด ํ์ํ๋ค. ํ์ง๋ง A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ๋ค๋ฅธ ์ ์ ๊ธฐ์
๋ด๋ถ์์ ์ ๋ฌธ ์ธ๋ ฅ์ ์์ฑํ๋
๊ฒ์ ์ง์คํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ์์์์ฑ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ฐฐ์ํ ํ, ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ ๋ฌธ ์ธ๋ ฅ ์์ฑ ์ ๋ต์ผ๋ก ํ๋๋์ด์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ ์์์์ฑ์ ์์กดํ๊ฒ ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ฒด์ ์ธ
์ธ๋ ฅ ํต์ ์ ์ํ์ด ์ด๋ ค์ ์ญ๋ํฅ์์ ์ฅ์ ๊ฐ ๋ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ B๊ทธ๋ฃน์ ๊ฒฝ์ฐ, ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ด ์ ํ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๊ธฐ์ ์์ฒด์ ์ธ
์ ๋ฌธ ์ธ๋ ฅ์ญ๋๊ฐํ์๋ ์ด๋ ค์์ด ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ ๋ต์ ์ฌ๊ตฌ์กฐํ(DS) ์ญ๋์ ํตํด ํ์ง ๊ธฐ์
๊ณผ์ ํฉ์ํฌ์(Joint Venture)๋ฅผ ํ์ฑํ์ฌ ์ฌ์
๊ฒฝํ์ ์์ ์๊ฐ์ ยท๋น์ฉ์ ์ผ๋ก ํจ์จ์ ์ธ
์ญ๋๊ฐํ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
5.3.4.2 ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด
์ง์์ญ๋์ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅด์ง ์๋ค. ํ์ง๋ง A๊ทธ๋ฃน๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ B๊ทธ๋ฃน์ ๊ธฐ์
๊ท๋ชจ๊ฐ ์๊ณ ์ธ๋ถํํ์ด ๋์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ธ์ํฉ๋ณ(M&A)๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ์
์ฌ๊ตฌ์กฐํ ์ ๋ต์ ์๋ง์ง ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ฒค์น๋งํน(DB) ์ญ๋์ ๊ตญ๋ด A๊ทธ๋ฃน๊ณผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ(R&D Consortium)์ด๋ ์ ๋ต์ ์ฌ๊ตฌ์กฐํ(DS) ์ญ๋์ ํฉ์ํฌ์(Joint Venture)๋ฅผ
ํ์ฑํ์ฌ A๊ทธ๋ฃน์ ์ฌ์
๋
ธํ์ฐ๋ ์ง์์ ์ข๋ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ต๋ํ์ฌ ์ง์์ญ๋์ ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฌด์์น์ฐจ ํจ๊ณผ(Free-rider effect)๋ผ๊ณ
ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ์ ๋ฐ ์ง์ถ์ ๋ฐ๋ฅด๋ ๋ฆฌ์คํฌ๋ฅผ ํํผํ ์ ์๊ณ ์ ์ R&D ๋น์ฉ์ผ๋ก ์ต์ ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋ ๊ฒ์ ๋งํ๋ค(Schnaars, 2002). ๋ฐ๋ผ์
๊ตญ๋ด A๊ทธ๋ฃน ํน์ ํด์ธ PMC ๊ธฐ์
๊ณผ์ ์ ๋ต์ ์ ํด์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค๋ฉด ๊ฐ์ฅ ํจ์จ์ ์ธ ์ง์์ญ๋๊ฐํ๋ฅผ ์ด๋ค๋ผ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
5.3.4.3 ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด
์ํ์ญ๋์์๋ B๊ทธ๋ฃน์ ๋ง์ ์ ์ฝ์ด ๋ฐ๋ฅธ๋ค. PMC ๊ธฐ์
์ ์ฌ์
๊ด๋ จ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ์ ํ๋ฉฐ ์ด๋ค๊ณผ์ ์กฐํ๋ก์ด ์ฌ์
๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํํด์ผํ๋ ์ค์ํ
์
๋ฌด๋ฅผ ๋งก๊ฒ ๋๋ค. ํ์ง๋ง, ํ๋ก์ ํธ์ ์ฐธ์ฌํ๋ ์๋ง์ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ๋์ฒด์ ์ผ๋ก ์ญ๋์์ค๊ณผ ํํ์ด ๋ฎ์ PMC ๊ธฐ์
์ ๋ฆฌ๋์ญ์ ๋ํด ์๊ตฌ์ฌ์ ๊ฐ๊ฒ
๋๋ค. ๋์ฑ์ด B๊ทธ๋ฃน์ ๊ฒฝ์ฐ ํด์ธ ์ฌ์
์์ ์ค์ํ ์์ฌ์ํต์ ์ํํ๊ฒ ์งํํ ์ ์๋ ์ธ๋ ฅ์ด ๋งค์ฐ ๋ถ์กฑํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ B๊ทธ๋ฃน์ PMC ์ฌ์
์ ์์ ๋ค์ํ ํด์ธ์ฌ์
๊ฒฝํ์ ํตํด ํํ์ ์์ ์ ๋ขฐ๋ฅผ ์ป๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ฉฐ ๋ํ์ ์ญ๋์ ์ฉ์ ํตํ PMC ์ญ๋ํฅ์์ ์์ง
์ด๋ฅด๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ฌ์
์ํ์ธ๋ ฅ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ ๋ต์ ์ฌ๊ตฌ์กฐํ(DS) ์ญ๋์ ์์์์ฑ์ ํตํด ์์ฌ์ํต์ญ๋์ ๋จ๊ธฐ๊ฐ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์์ง๋ง, ๊ธฐ์
์์ฒด์ PMC
์ญ๋์์ค์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ธฐ์
์์ฒด ๊ต์ก ๋ฐ ํ๋ถํ ํด์ธ์ฌ์
๊ฒฝํ ๋ฑ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผํ ๊ฒ์ด๋ค.
5.3.5 ์ ๋์ ๊ด์ ์ ๊ณตํต์ด์
A๊ทธ๋ฃน๊ณผ B๊ทธ๋ฃน์ด ํด์ธ PMC ์์ฅ์ ์ง์ถํ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ ๊ณตํต์ ์ธ ์์ ์ ํด์ธ PMC ์ค์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ํด์ธ PMC ์ํ์ค์ ์ด ์ ๋์ ์ผ๋ก
๋ถ์กฑํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํด์ธ PMC ๋ฐ์ฃผ์ ์ฐธ์ฌํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ PMC ์ฌ์
์ผ๋ก ์ง์ถํ์ง ๋ชปํ๋ ์
์ํ์ด ๊ณ์๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ ํ์ฌ ๋ช๋ช ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์
์ด๋ฏธ PMC ์
๋ฌด๋ฒ์์ ํด๋นํ๋ ๊ฒฝํ์ด ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๊ธฐ์กด์ ๊ณต๊ตฌ๋ณ ๋ฐ์ฃผ์ฒด๊ณ์ ์ค์ ์ธ์ ์ฒด๊ณ๋ก ์ธํด ์ ๋๋ก ์ค์ ์ ์ธ์ ๋ฐ์ง ๋ชปํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ด PMC ์ฌ์
์ ์ฐธ์ฌํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ ์ ๋ณด์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ ๋์ ๋ท๋ฐ์นจ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ ์ ๊ท ์ค์ ์ ํ๋ณดํ๋
์ฐจ์์์ ๊ฐ์ข
๋ฒ์ ๊ท์ ๋ฅผ ๋ฐ์ง ์๋ ๊ท์ ํ๋ฆฌ์๋ฒ์ฌ์
์ ์ถ์งํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ ํํธ๋๋ง์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ ๋๊ท๋ชจ ๊ฑด์ค์ฌ์
์ ๋ฏผ๊ฐ-๊ณต๊ณต ํ์
PMC ํํ๋ก ์๋ฒ
์ํํ๋ ๋ฐฉ์์ด ๊ณ ๋ ค๋ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
6. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ด ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ ์ง์ถํ๊ธฐ ์ํ ์ญ๋์ ๋์ถํ์๋ค. ๋ํ ํ์ฌ ๊ธฐ์
์ ์ญ๋์์ค์ ๋ฐ๋ผ ๋ ๊ทธ๋ฃน์ผ๋ก ๋๋์ด
๊ฐ๊ฐ ์กฐ์ง, ์ง์, ์ํ ์ธก๋ฉด์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ญ๋ํฅ์ ์ ๋ต์ ์ ์ํ์๋ค.
์ญ๋ ์์ค์ด ๋์ A๊ทธ๋ฃน์ ์ญ๋ํฅ์ ์ ๋ต์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ PMC ๊ด๋ จ ์ ๋ฌธ์ธ๋ ฅ์ ์์ฑํด์ผํ๋ค. ๋ํ ์ ์ง ๊ธฐ์
์ PMC ์์คํ
์
ํก์ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ๊ธฐ์
์ ๋ง๋ ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํด์ผ ํ๋ค. ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ ์ ์ง๊ธฐ์
๋๋ ์ ๋ถ๊ธฐ๊ด๊ณผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ์ ํตํด ๊ธฐ์
์ ํ์ํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ๊ฐ๋ฐํด์ผ
ํ๋ค. ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ ์ดํด๊ด๊ณ์๋ค์ ์๊ตฌ์ฌํญ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ธ์งํ๊ณ ๋ณด์ํ๋ ์ ์ ์ ์๋น์ค๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ค.
์ญ๋ ์์ค์ด ๋ฎ์ B๊ทธ๋ฃน์ ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ด ์ ๋ฌดํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ญ๋ํฅ์ ์ ๋ต์ด ํ์ํ๋ค. ์กฐ์ง์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ ์ง์ ์ ๋ฌธ์ธ๋ ฅ์ ์์ฑํ๋
๊ฒ๋ณด๋จ ์์์์ฑ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฐ์ ์ ์ผ๋ก ํค์ด ํ ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ธ๋ ฅ์์ฑ ์ ๋ต์ผ๋ก ํ๋ํด์ผ ํ๋ค. ์ง์์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ์ ์ปจ์์์์ด๋ ํฉ์ํฌ์๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ
๊ฒฝํ์ ์๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค. ์ํ์ญ๋์ธก๋ฉด์์๋ ๋ค์ํ ํด์ธ์ฌ์
์ ํตํด ๊ฒฝํ์ ์๊ณ ์ ๋ขฐ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๊ฒ์ด ์ฐ์ ์ ๋์ด์ผ ํ๊ณ ๋จ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์์์์ฑ์ ํตํด
์ ๋ฌธ์ธ๋ ฅ์ ๋ณด์ถฉํด์ผ ํ๋ค.
์ ๋์ ๊ด์ ์์๋ A๊ทธ๋ฃน๊ณผ B๊ทธ๋ฃน ๋ชจ๋ ์ค์ ์ ๋ณด์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ท์ ํ๋ฆฌ ์๋ฒ์ฌ์
์ด๋ ํํธ๋๋ง ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฏผ๊ฐ-๊ณต๊ณต ํ์
PMC ์ฌ์
๋ฑ์
์ํํ์ฌ ์ค์ ์ ์ธ์ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก PMC ์ฌ์
์ ํ๋ํด ๋๊ฐ์ผ ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํด์ธ PMC ์ฌ์
๊ฒฝํ์ด ์ ์ ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
์ ๋์์ผ๋ก ์ฌ์
์ญ๋์ ๋ํด ์กฐ์ฌํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์ ์ํ๊ณผ PMC ์ ๋ฌธ๊ฐ์ ๋ถ์ฌ๋ก ์ธํ์ฌ
๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์ญ๋๋ถ์๊ณผ ํฅ์๋ฐฉ์ ๋์ถ์ ์ด๋ ค์์ด ์์๋ค. ํ์ง๋ง, ๊ตญ๋ด ์์ง๋์ด๋ง ๊ธฐ์
๋ค์ ์ญ๋์์ค์ ๋ํ ์ค์ฆ์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ๋ถ์์ ํตํด ํด์ธ PMC ์ฌ์
์ง์ถ์
์ํ ์ ๋์ ๋ถ์์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ธํฐ๋ทฐ๋ฅผ ํตํ ์ ์ฑ์ ๋ถ์์ ์ถ๊ฐํ์ฌ ์ญ๋ํฅ์ ์ ๋ต๊น์ง ์ ๊ณตํ์๋ค. ์ด๋ ๊ฑด์ค์ฌ์
์ ํ๋ฌธ์ ๊ด์ ์์ PMC ๋ถ์ผ์
๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ ์์๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ๊ฒ ๋ค. ํฅํ์๋ ์ค์ PMC ์ฌ์
์ ์ฌ๋ก๋ถ์(Case study)๋ฅผ ํตํด ์ฌ์
ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ตฌ์ฒด์ ์ญ๋๊ด๋ฆฌ
๋ฐฉ์ ๋ฐ ๋ํ์ ์ญ๋์ ๋ํด์ ์ฌ๋ ์๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.