(Woo-Hyun Ban)
λ°μ°ν1
(Jong-Wan Hu)
νμ’
μ2β
(Young-Hun Ju)
μ£Όμν3
-
μΈμ²λνκ΅ κ±΄μ€ν경곡νκ³Ό μμ¬κ³Όμ
(Incheon National University)
-
μΈμ²λνκ΅ λμν경곡νλΆ λΆκ΅μ
(Incheon National University)
-
μΈμ²λνκ΅ κ±΄μ€ν경곡νκ³Ό μμ¬κ³Όμ
(Incheon National University)
Key words (Korean)
μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ, λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ, λΉμ ν λμ ν΄μ, λ΄μ§μ±λ₯ νκ°, μλ볡μ
Key words
Superelastic shape memory alloys, Buckling-restrained braced frame, Nonlinear dynamic analysis, Seismic performance evaluation, Recentering
-
1. μ λ‘
-
2. μλ볡μ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물
-
2.1 ꡬ쑰물 μ€κ³μμΈ
-
2.2 μμΉν΄μ λͺ¨λΈλ§
-
2.3 μμΉν΄μ λ°©λ²
-
3. ν΄μκ²°κ³Ό λ° νκ°
-
3.1 μ΅λ μΈ΅κ°λ³μ
-
3.2 μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ
-
3.3 μλ볡μ λ₯λ ₯
-
4. κ²° λ‘
1. μ λ‘
μ°λ¦¬λλΌλ μ€κ΅, μΌλ³Έ λ±κ³Ό κ°μ νννμ μ§μ§λμ μνλ μ£Όλ³ κ΅κ°λ³΄λ€ μ§μ§μ λν΄ λΉκ΅μ μμ νλ€κ³ μΈμλκ³ μμλ€. κ·Έλ¬λ κ²½μ£Όμ§μ§(2016λ
)κ³Ό
ν¬νμ§μ§(2017λ
)μ΄ μ°λ¬μ λ°μνλ©° μΈμ , λ¬Όμ μμ°μ ν° νΌν΄λ₯Ό μΌκΈ°ν¨μ λ°λΌ κΈ°μ‘΄ μ§μ§μ λν μμ μ§μμ΄λΌλ μΈμμ΄ λ°λκ² λμλ€(Ban, 2020; Ban and Hu, 2020). μ§μ§μ μν νΌν΄λ₯Ό λ°©μ§νκΈ° μν΄ κ΅λ΄μμλ λ΄μ§μ€κ³ λ° λ³΄κ°μ κ΄ν κΈ°μ λ€μ΄ νλ°ν μ°κ΅¬λκ³ μλ€. νμ¬ κΈ°μ‘΄ ꡬ쑰물μ μ μ§ λ° λ³΄μμ λν
μ€μμ±μ΄ μ¦κ°ν¨μ λ°λΌ κΈ°μ‘΄ 건μΆλ¬Όμ μ μ© κ°λ₯ν μ μ§κΈ°μ μ΄ νμ©λκ³ μλ€. κ·Έλ¬λ κΈ°μ‘΄μ μ μ§κΈ°μ μ νμ© λ²μλ₯Ό μ΄κ³Όνλ νμ€μ΄ κ°ν΄μ§λ κ²½μ° μ μ§
μ₯μΉμ μ¬κ°ν μμμ μ λ°νμ¬ μ΄μ λ°λ₯Έ μ μ§ λ° λ³΄μλΉμ©μ΄ λ°μνλ λ¬Έμ μ μ κ°μ§κ³ μλ€. μ΅κ·Ό μ΄λ¬ν λ¬Έμ λ₯Ό ν΄κ²°νκΈ° μν΄, μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ(Superelastic
Shape Memory Alloys)κ³Ό κ°μ μ¬λ£λ₯Ό ꡬ쑰물μ κ°μ λΆμ¬ 보κ°μ μ μ©λκ³ μλ€(McCormick et al., 2007; Yeon et al., 2020). μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μλ₯λ³νμ΄ κ±°μ λ¨μ§ μλ κΉλ° λͺ¨μμ μ΄λ ₯κ±°λμ 보μ΄λ©°, μΆκ°μ μΈ μ΄μ²λ¦¬λ₯Ό νμ§ μκ³ μλ ₯μ μ κ±°νμμ λ μλ 볡μμ΄
κ°λ₯ν μ¬λ£μ΄λ€. μ΄λ μ£Όλ‘ λμΌ(Ni)κ³Ό ν°νλ(Ti)μ ν©κΈμΈ λν°λ(Nitinol)μ΄ νμ©λλ©°, νμκ³Ό νΌν©λΉμ λ°λΌ μ΅λ 8 %μ λ³νλ₯ λ²μκΉμ§
μν볡μ μ±λ₯μ λνλΈλ€(DesRoches et al., 2004; Hu et al., 2012). Alam et al.(2012) λ±μ μ½ν¬λ¦¬νΈ ꡬ쑰물μ μ² κ·Ό λ°°κ·Όμ λ°λ₯Έ νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μν₯μ λΆμνκΈ° μνμ¬ 10κ°μ μ§μ§ λ°μ΄ν°λ₯Ό νμ©νμ¬ λΉμ ν λμ μκ° μ΄λ ₯ ν΄μμ μννμλ€.
ν΄μ κ²°κ³Όλ‘μ, νμκΈ°μ΅ν©κΈ νμ©λΉκ° λ λμ λΆμ¬μΌμλ‘ μ€Β·μ μλΆ(6μΈ΅ μ΄λ΄) νλ μ ꡬ쑰물μμ λ΄μ§μ±λ₯μ΄ λ μ°μν¨μ νμΈνμλ€(Alam et al., 2012). Hu(2013) λ±μ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ μ¬λ£λ₯Ό κ°μ λΆμ¬μ νμ©νμ¬ μ΄λ₯Ό νΉμ μ€μ¬ κ°μ νλ μκ³Ό λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ(Buckling-Restrained Braced
Frame, BRBF) ꡬ쑰물μ μ μ©νμ¬ λΉμ ν λμ ν΄μμ μννμ¬ κ΅¬μ‘°λ¬Όμ λ΄μ§μ±λ₯μ νκ°νμλ€(Hu, 2013; Hu and Park, 2014). μ΄λ₯Ό ν΅νμ¬ λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ κ²½μ° μμΆμλ ₯μ λν μ νμ΄ μ°μνμ¬ μ€μ¬ κ°μλ³΄λ€ μ°μν λ΄μ§μ±λ₯μ 보μμ νμΈνμλ€. λ°λΌμ λΉμ’κ΅΄
κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μ μ©ν κ²½μ° λΆμ¬μ μꡬλ³νμ ν¨κ³Όμ μΈ μ μ΄κ° κ°λ₯νκ³ λ³΄μβ§λ³΄κ°μΌλ‘ μΈν λΉμ©μ μ κ°μν¬ μ μμ κ²μ΄λ€.
λ³Έ μ°κ΅¬μμλ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ΄ μ μ©λ λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ ν΄μλͺ¨λΈκ³Ό κ°μ¬ λͺ¨λΈμ λΉκ΅νμ¬ λΉμ ν λμ ν΄μμ ν΅ν΄ μ λ°μ μΈ λ΄μ§μ±λ₯μ
νκ°νκ³ μ νλ€.
2. μλ볡μ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물
2.1 ꡬ쑰물 μ€κ³μμΈ
λ³Έ μ°κ΅¬μμ μ μνλ μ μ§ μ₯μΉλ Fig. 1κ³Ό κ°μ΄, κ°μ¬ νλΈ λ΄λΆμ λͺ¨λ₯΄νλ₯΄(Mortar)λ‘ μ±μ°λ©°, κ·Έ μ½μ΄λ₯Ό μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ λλ κ°μ¬λ‘
ꡬμ±ν 2μ°¨μ μ¬μ λ¨λ©΄ νμμ λΉμ’κ΅΄ κ°μλ₯Ό μ€κ³νμλ€. λν Fig. 2μ κ°μ΄, μ’κ΅΄μ μν₯μ μ κ±°ν μ΄μμ μΈ μλ ₯ κ±°λμ΄ λνλλλ‘ μ λνμλ€(Kersting et al., 2015).
Fig. 1.
Design Details of BRB Member
Fig. 2.
Hysteretic Behavior of BRB Member
μΌλ°μ μΈ μ€Β·μ μΈ΅ νλ μ ꡬ쑰물μ, λ΄μ§ 보κ°μ μνμ¬ Fig. 3κ³Ό κ°μ΄ μVμν(C-Type), Vμν(V-Type), 볡Xμν(2X-Type)
λ± 3κ°μ§ ννμ 6μΈ΅ κ°μ νλ μ ꡬ쑰 ννλ₯Ό λͺ¨λΈλ§ νμλ€. 3κ°μ§μ ꡬ쑰 ννμ μλ‘ λ€λ₯Έ λΆμ¬μ μ½μ΄ μ¬λ£λ₯Ό μ μ©νμ¬ μ΄ 6κ°μ§μ ν΄μλͺ¨λΈμ
ꡬμ±νμλ€. Fig. 4λ Vμν λͺ¨λΈμ μμΈλλ₯Ό λνλ΄λ©°, μ΄μ κ°μ΄ μ£Όμ λΆμ¬λ₯Ό λ°°μΉνμλ€. λν μ©μ΄ν ꡬ쑰ν΄μ μνμ μνμ¬ μ§μ λ μ£Ό μ μ (Master
Node.)μ μ§μ€ μ§λ(Lumped Mass)μ μ μ©νμ¬ μ¬νμ€, ννμ€, ν‘νμ€μ μ‘°ν©μ 볡ν©νμ€μ ꡬμ±νμλ€. κ°μμ 보-κΈ°λ₯ λΆμ¬μ μ°κ²°ν(Gusset
Plate)μΌλ‘ μ ν©λΆλ₯Ό ꡬμ±νμ¬ μμ± λ³νμ κ°μ λΆμ¬λ‘ μ λνμκ³ κ°μλ₯Ό νμΌλ‘ κ³ μ νμ¬ ν¨λͺ¨λ©νΈλ₯Ό 무μνκ³ μΆμ λ³νμ μ λνμλ€. κ·Έλ¦¬κ³ λ³΄-κΈ°λ₯
μ ν©λΆμ ν¨λ μ‘΄(Panel Zone)μ νμ±νκ³ λ³΄κ°ν(Rigid Offset)μ λ§λμ΄ μΈ΅κ° λ³νμ΄ μ μ κ³Ό λΆμ¬μ μ λ¨λ³ν λ±μ μ§μ€ν μ μλλ‘
νμλ€. λν, λ¨μμ λ ννμ¬ λ€μμ λ ꡬ쑰물μ ν΄μμ μ©μ΄νκ² νμλ€. λ§μ§λ§μΌλ‘, λ³λλ‘ κ°μ±λ§ν¬(Rigid Link)λ₯Ό ꡬμ±νμ¬ μ΄μμ μΈ κ΅¬μ‘°ν΄μμ
μνν μ μλλ‘ μ€κ³νμλ€.
Fig. 3.
Analysis Model of BRBF
Fig. 4.
Design Details of BRBF (V-Type)
2.2 μμΉν΄μ λͺ¨λΈλ§
μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ μ½μ΄μ κ°μ¬μ½μ΄λ‘ ꡬμ±ν κ°μ λΆμ¬λ₯Ό μ μ©νμ¬ 3κ°μ§ ννμ λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ λͺ¨λΈλ§ νμλ€. OpenSees 2.1.0μ
νμ©νμ¬ κ° κ΅¬μ‘°λ¬Όμ μλμ λ΄μ§μ±λ₯ λΉκ΅μ μμΉν΄μμ μννμλ€(Open System for Earthquake Engineering Simulation, 2009).
μ£Ό μ μ μ λΆν΄λλ λ±κ° ν‘νμ€κ³Ό μ λ°μ μΈ νλ μ ꡬ쑰물 μ€κ³λ λ―Έκ΅ ASCE 7-05 μ½λλ₯Ό νμ©νμκ³ , AISC-LRFD 맀λ΄μΌμ μ°Έκ³ νμ¬ κ°
λΆμ¬μ μΈλΆμ μΈ μ€κ³μ νμ€μ‘°ν©μ κ²°μ νμλ€(AISC, 2001; ASCE, 2006). Table 1μ λ―Έκ΅ LAμ§μκ³Ό Seattle μ§μμ κΈ°λ°μΌλ‘ ν ν΄μλͺ¨λΈ μ€κ³λ₯Ό μν 쑰건μ λνλΈλ€. μ΅μμΈ΅ λ° λλ¨Έμ§ μΈ΅μ μ£Ό μ μ μ μ¬νμ€(Dead
Load, DL)κ³Ό ννμ€(Live Load, LL)μ μ‘°ν©μ κ²°μ νκ³ λ΄μ§μ€κ³ λ²μ£Ό(Seismic Design Category)λ Dλ¨κ³λ‘ μ μ©νμμΌλ©°
κ²¬κ³ ν ν μ§(Stiff Soil)λ‘ μ§λ° 쑰건μ μ€μ νμ¬ μ€κ³ 쑰건μ μ νμλ€.
Table 1.
Design Condition of Analysis Models
Ground Area
|
Load Combination
(Roof-story)
|
Load Combination
(Other-story)
|
Seismic Design Category
|
Site
Condition
|
LA and Seattle
|
DL : 4.50 kPa,
LL : 0.96 kPa
|
DL : 4.12 kPa,
LL : 2.39 kPa
|
Class D
|
Stiff Soil
(Class D)
|
λΉμ ν λμ ν΄μμ μνμ μνμ¬ Fig. 5μ κ°μ΄ 9.15 mμ κ²½κ°, 5x5λ‘ μ΄λ£¨μ΄μ§ νλ©΄μ ꡬμ±νμ¬ λ€μμ λ ꡬ쑰물μ λ¨μμ λ ννμλ€. λ©΄
λ°©ν₯ λΉνλ¦Όμ 무μνκΈ° μνμ¬ ν‘ λ°©ν₯ μ€μ¬μΆμ κΈ°μ€μΌλ‘ λμΉμ μΌλ‘ λ¬΄κ² λ° κ°μ±μ λΆν¬ κ· μΌνκ² μ€κ³νμλ€. 보(B2)-κΈ°λ₯(C2)μ μ λ¨ νμΌλ‘
μ°κ²°νκ³ μ’
λ°©ν₯μ λ΄μΈ‘ 보-κΈ°λ₯μ λͺ¨λ©νΈ μ ν©μΌλ‘ ꡬμ±νμ¬ ν‘ νμ€μ μν μ λ¨λ³νμ μ λνμλ€. λν, μΈμΈ‘ 보(B1)-κΈ°λ₯(C1)μ λͺ¨λ©νΈ μ ν©μΌλ‘
μ€κ³νμκ³ λΉμ’κ΅΄ κ°μ λΆμ¬λ μ μ λΆλΆμ λ°°μΉλλλ‘ μ€κ³νμλ€. λ°λΌμ μ΄μ²λΌ κ·μΉμ μΌλ‘ λ€μμ λ λͺ¨λΈμ ꡬμ±νμ¬ 2μ°¨μ λͺ¨λμ€ννΈλΌν΄μ(Modal
Spectrum Analysis) λ°©λ²μΌλ‘ ν΄μ μνμ΄ κ°λ₯νκ² λͺ¨λΈμ μμΈ μ€κ³νμλ€.
Fig. 5.
Plan View of BRBF
2μ°¨μλͺ¨λΈμ μ§κ° κΈΈμ΄ 9.15 m, μΈ΅κ° λμ΄ 3.96 mλ‘ μ€μ νμκ³ , Table 2μ κ°μ΄ λΆμ¬μ μ€κ³ μμΈλ₯Ό κ²°μ νμλ€.
Table 2.
Design Details of BRBF Members
Story
|
Outer Column
(C1)
|
Outer Beam
(B1)
|
Inner Column
(C2)
|
Inner Beam
(B2)
|
BRB
|
Core (mm2)
|
Casing Tube
|
1
|
W14Γ109
|
W24Γ84
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,580
|
HSS6Γ1/4
|
2
|
W14Γ109
|
W24Γ84
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,580
|
HSS6Γ1/4
|
3
|
W14Γ109
|
W24Γ68
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,580
|
HSS6Γ1/4
|
4
|
W14Γ109
|
W24Γ68
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,580
|
HSS6Γ1/4
|
5
|
W14Γ109
|
W18Γ50
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,027
|
HSS6Γ1/4
|
6
|
W14Γ109
|
W18Γ50
|
W12Γ87
|
W24Γ68
|
2,027
|
HSS6Γ1/4
|
OpenSeesμ μ½λλ₯Ό νμ©νμ¬ Fig. 6κ³Ό κ°μ΄ ν΄μλͺ¨λΈμ μ΄μννμλ€. 1.2 DL+1.0 LLμ ννλ‘ μ μλ μ£Ό μ μ μ μ€λ ₯ νμ€μ‘°ν©μ
μ§μ νμκ³ , μ§λ° μ΄λ(Ground Motion)μ μ½λμ μ μ©νμλ€. λν, P-Ξ ν¨κ³Όλ₯Ό κ³ λ €νμ¬ ν‘ νμ€μΌλ‘ μΈν μΈ΅κ° λ³ν λ°μ μ κΈ°μΈμ΄μ§
κΈ°λ₯μ λνμ¬ κ΅¬μ‘°λ¬Όμ μ€λ ₯μ κ°λΉνκ³ μ΄λ‘ μΈν μΆκ°μ μΈ μΆ λ³νμ΄ λ°μν μ μλλ‘ νμλ€. κ·Έλ¦¬κ³ OpenSeesμμ μ 곡λλ μ½λ(Steel01,
SMA, Concrete01)λ₯Ό νμ©νμ¬ κ° λΆμ¬μ μ΄μμ μΈ μ΄λ ₯ κ±°λμ λνλ΄μμΌλ©°, Table 3μ μ¬λ£μ λ¬Όμ±μΉλ₯Ό μ 리νμλ€. ꡬ쑰물μ μμ±
λ²μμμμ λΆμμ μνμ¬ NonlinearBeamColumn μ½λλ₯Ό 보μ κΈ°λ₯, κ°μ λ±μ μ μ©νμλ€. 2μ°¨μμΌλ‘ μΉνλ 보λ bar, κΈ°λ₯μ elasticBeamColumn,
λ¨λ©΄μ Wsection μ½λλ₯Ό μ μ©νμμΌλ©°, κ²½κ³ μ‘°κ±΄μ λͺ¨λ κ³ μ λ¨μΌλ‘ μ€μ νμ¬ λͺ¨λΈλ§μ μμ±νμλ€.
Fig. 6.
Idealized BRBF (V-Type)
Table 3.
Definition of Material Properties
Steel01
|
Fy (MPa)
|
E0 (MPa)
|
b
|
290 and 345
|
200,000
|
0.010
|
SMA
|
E (MPa)
|
Ξ΅ps_L
|
πAM_s (MPa)
|
πAM_f (MPa)
|
πMA_s (MPa)
|
πMA_f (MPa)
|
55,160
|
0.07
|
414
|
517
|
310
|
241
|
Concrete01
|
fpc (MPa)
|
πpsc0
|
fpcu (MPa)
|
πpsu
|
-34.5
|
-0.003
|
-27.6
|
-0.060
|
2.3 μμΉν΄μ λ°©λ²
6κ°μ§μ ν΄μλͺ¨λΈμ 1.2 DL+1.0 LLμ νμ€ μ‘°ν©μ λ±κ° μ νμ€μΌλ‘ μΉννμ¬ μ£Όμ λΆμ¬μ μ€λ ₯μ μ μ λ° μ μ©νμλ€. κ·Έλ¦¬κ³ λΉμ ν λμ ν΄μμ
μ§μ§μ΄ λ§€μ° λΉλ²νκ² λ°μνκ³ μλ λ―Έκ΅ μλΆ μ§μμ LAμ§μκ³Ό Seattle μ§μμ κ° 40κ°μ μ§λ° κ°μλ ννμ μ§μ§λ°μ΄ν°λ₯Ό νμ©νμλ€. μ§μλ³
40κ°μ μ§μ§λ°μ΄ν°λ ASCE 7-05μ FEMA-P695 μ½λμμ κ·μ νλ μ€κ³ μμ€ μ§μ§(Design Level Earthquake, DLE)μ
κ°λλ‘ ννλλ 50λ
κΈ°μ€ μ§μ§ λ°μνλ₯ μ΄ 10 %μ 475λ
μ¬νμ£ΌκΈ°λ₯Ό κ°λ 20κ°μ λ°μ΄ν°(μ§μλ³λ‘ μ§μ§λ°μ΄ν°μ λνμ¬ LA01~20, SE01~20μΌλ‘
λͺ
λͺ
νλ€.)μ μ΅λ μμ μ§μ§(Maximum Credible Earthquake, MCE)μ κ°λλ‘ ννλλ 50λ
κΈ°μ€ μ§μ§ λ°μνλ₯ μ΄ 2 %μ
2,475λ
μ¬νμ£ΌκΈ°λ₯Ό κ°λ 20κ°μ λ°μ΄ν°(μ§μλ³λ‘ μ§μ§λ°μ΄ν°μ λνμ¬ LA21~40, SE21~40μΌλ‘ λͺ
λͺ
νλ€.)λ‘ κ΅¬μ±νμλ€.
μ΄λ¬ν μ§μ§λ°μ΄ν°λ 20κ°μ© κ·Έλ£ΉμΌλ‘ λ¬Άμ΄ μΈνλνκ΅ κ±΄μΆκ³΅νκ³Όμμ λ°°ν¬νλ PRISM (Program for Seismic Response Analysis of Single-Degree-of-Freedom Systems, 2010) μννΈμ¨μ΄λ₯Ό νμ©νμ¬ μΌλ°μ μΈ κ΅¬μ‘°λ¬Όμ μ μ©λλ 5 % κ°μ λΉ(Damping Ratio)μ μ§μ§μλ΅μ€ννΈλΌμ ꡬνμ¬ μ΄μ λν νκ· κ°μλ μλ΅μ€ννΈλΌμ
μ°μΆνμμΌλ©°, μ€κ³λ ꡬ쑰물μ ASCE 7-10 μ½λμμ μ μλ λ°©λ²μΌλ‘ λ―Έκ΅ μ£Όμ λΆ λ³΄κ±΄κ³νκ°λ°μ¬λ¬΄μ(Office of Statewide Health Planning and Development, OSHPD Seismic Design Maps, 2019)μμ μ 곡νλ λ΄μ§ μ€κ³ μ§λ(Seismic Design Maps)λ₯Ό νμ©νμ¬ κ΅¬νμ¬μ§ μ€κ³μλ΅μ€ννΈλΌ(Design Response Spectrum)κ³Ό
λΉκ΅νμ¬ λΉμ ν λμ ν΄μμ μννκΈ° μν΄ μ§μ§λ°μ΄ν°μ μ€μΌμΌμ μ‘°μ νμλ€. Figs. 7 and 8μ κ°κ° LAμ Seattle μ§μ§λ°μ΄ν°μ κ°λ³
κ°μλ μλ΅μ€ννΈλΌκ³Ό νκ· μλ΅μ€ννΈλΌ κ·Έλν, κ·Έλ¦¬κ³ μ€κ³μλ΅μ€ννΈλΌ λλΉ μ€μΌμΌ μ‘°μ λ μ§μ§μλ΅μ€ννΈλΌμ λΉκ΅ κ·Έλνλ₯Ό λ¬μ¬νμλ€. Tables
4 and 5μ κ°κ° LAμ Seattle μ§μ§λ°μ΄ν°μμμ ν΄μλͺ¨λΈμ κ³ μ μ£ΌκΈ°λ³ νκ· μ§μ§μλ΅κ°μλμ μ€κ³μ§μ§μλ΅κ°μλλ₯Ό λΉκ΅νμλ€(μ¬κΈ°μ Sa*λ
μ€κ³μλ΅μ€ννΈλΌ, Sa**λ μ€μΌμΌμ΄ μ‘°μ λ μ§μ§μλ΅μ€ννΈλΌμ κ°μλ κ°μ μλ―Ένλ€). λΉμ ν λμ ν΄μμ νμ©νκΈ° μνμ¬ μ€κ³μλ΅μ€ννΈλΌκ³Ό νκ· μ§μ§μλ΅μ€ννΈλΌμ΄
κ·Όμ¬ν κ°μ λνλ΄λλ‘ μ§μ§λ°μ΄ν°μ μ€μΌμΌ μ‘°μ μ΄ νμνλ€. λ°λΌμ μ§μ§λ°μ΄ν°μ μ€μΌμΌ ν¬κΈ°λ LA01~20κ·Έλ£Ήμ 1.03, LA21~40κ·Έλ£Ήμ 0.82,
SE01~20κ·Έλ£Ήμ 0.91, κ·Έλ¦¬κ³ SE21~40κ·Έλ£Ήμ 0.60μΌλ‘ μ‘°μ νμλ€.
Fig. 7.
Average and Design Acceleration Response Spectrum (LA Data)
Fig. 8.
Average and Design Acceleration Response Spectrum (Seattle Data)
Table 4.
Spectral Acceleration for Fundamental Period (LA Data)
Model
|
FundamentalPeriod,
T (sec)
|
50-year cycle 10 %
|
50-year cycle 2 %
|
Sa* (g)
|
Sa** (g)
|
Sa* (g)
|
Sa** (g)
|
C-SMA
|
1.030
|
0.829
|
0.807
|
1.243
|
1.255
|
C-Steel
|
0.794
|
1.075
|
0.979
|
1.612
|
1.452
|
V-SMA
|
1.077
|
0.792
|
0.775
|
1.188
|
1.237
|
V-Steel
|
0.840
|
1.016
|
0.947
|
1.524
|
1.421
|
2X-SMA
|
1.044
|
0.817
|
0.796
|
1.226
|
1.245
|
2X-Steel
|
0.788
|
1.083
|
0.982
|
1.624
|
1.458
|
Table 5.
Spectral Acceleration for Fundamental Period (Seattle Data)
Model
|
Fundamental Period,
T (sec)
|
50-year cycle 10 %
|
50-year cycle 2 %
|
Sa* (g)
|
Sa** (g)
|
Sa* (g)
|
Sa** (g)
|
C-SMA
|
1.030
|
0.514
|
0.452
|
0.771
|
0.715
|
C-Steel
|
0.794
|
0.667
|
0.604
|
1.000
|
0.942
|
V-SMA
|
1.077
|
0.491
|
0.418
|
0.737
|
0.683
|
V-Steel
|
0.840
|
0.630
|
0.610
|
0.945
|
0.907
|
2X-SMA
|
1.044
|
0.507
|
0.440
|
0.760
|
0.702
|
2X-Steel
|
0.788
|
0.671
|
0.604
|
1.007
|
0.951
|
μ€μΌμΌμ΄ μ‘°μ λ μ
λ ₯ μ§μ§λ°μ΄ν°λ₯Ό νμ©νμ¬ λΉμ ν λμ ν΄μμ μννκ³ μ§μ§ νμ€μ μν ν΄μλͺ¨λΈμ κ±°λμ λμΆνμλ€. λμΌλ‘λ λμΆλ ν΄μ κ°μ ν΅ν΄
ν΄μλͺ¨λΈμ μ΅λ μΈ΅κ°λ³μ, μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ, μλ볡μλ₯λ ₯μ κΈ°λ°μΌλ‘ λ΄μ§μ±λ₯μ νκ°νκ³ κΈ°μ‘΄μ κ°μ¬ λͺ¨λΈκ³Ό μ°¨λ³λ μ΄λ ₯ κ±°λ νΉμ±μ λΆμνμ¬ μ΄μ λν
μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ νμ©ν μλ볡μ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ μ°μμ± κ²μ¦μ μννμλ€.
3. ν΄μκ²°κ³Ό λ° νκ°
3.1 μ΅λ μΈ΅κ°λ³μ
LAμ Seattle μ§μμ μ΄ 80κ°μ μ§μ§λ°μ΄ν°λ₯Ό μ¬μ©νμ¬ νμκΈ°μ΅ν©κΈκ³Ό κ°μ¬λ₯Ό μ¬μ©ν κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ λν ν΄μλͺ¨λΈμ ꡬμ±νμ¬ λΉμ ν λμ ν΄μμ
μννμλ€. λΉμ ν λμ ν΄μ μν κ²°κ³Όλ₯Ό ν λλ‘ μΈ΅κ°λ³μλ₯Ό μ°μΆνμ¬ ν΄μλͺ¨λΈμ μΈ΅λ³λ‘ μ΅λκ°μ μ·¨νμ¬ κ²°κ³Όλ₯Ό μ 리νμλ€. Figs. 9~11μλ ν΄μλͺ¨λΈμ
μ ν λ° μ§μ§λ°μ΄ν° κ·Έλ£Ήλ³ μΈ΅λ³ μ΅λ μΈ΅κ°λ³μλΉμ νκ· κ°μ λΆν¬λ₯Ό λνλ΄μλ€.
Fig. 9.
Inter-Story Drift Ratio of C-SMA, C-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 10.
Inter-Story Drift Ratio of V-SMA, V-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 11.
Inter-Story Drift Ratio of 2X-SMA, 2X-Steel Model (LA, Seattle)
Figs. 9~11μμ λνλΈ λ°μ κ°μ΄, λͺ¨λ ν΄μλͺ¨λΈμ λνμ¬ μΈ΅κ°λ³μκ° 1~3μΈ΅μ μ§μ€λμ΄ λνλλ©° νΉν λλΆλΆ 2μΈ΅μμ μ μΌ ν¬κ² λ°μν¨μ
νμΈν μ μλ€. νμκΈ°μ΅ν©κΈμ κ²½μ°, κ°μ¬λ₯Ό μ¬μ©ν κ²½μ°λ³΄λ€ μΈ΅κ°λ³μκ° λ λ§μ΄ λ°μν¨μ 보μ¬, νμκΈ°μ΅ν©κΈμ νμ©ν κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ μ€κ³
λ° μ곡κ³νμ μΈμΈ λ ꡬ쑰물 κ° μΆ©λΆν 거리 μ΄κ²©μ΄ νμνλ€κ³ ν μ μλ€.
3.2 μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ
λΉμ ν λμ ν΄μμ ν΅νμ¬ μ»μ΄λΈ ν΄μλͺ¨λΈμ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ κ²°κ³Όλ₯Ό μ 리νμ¬ λνλ΄μλ€. μΈ΅λ³ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μμ λΆν¬λ₯Ό λΆμνκΈ° μνμ¬ Figs. 12~14μ
ν΄μλͺ¨λΈμ μ ν λ° μ§μ§λ°μ΄ν° κ·Έλ£Ήλ³ μΈ΅λ³ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μλΉμ νκ· κ°μ λΆν¬λ₯Ό λνλ΄μλ€.
Fig. 12.
Residual Inter-Story Drift Ratio of C-SMA, C-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 13.
Residual Inter-Story Drift Ratio of V-SMA, V-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 14.
Residual Inter-Story Drift Ratio of 2X-SMA, 2X-Steel Model (LA, Seattle)
Figs. 12~14μμ λνλΈ λ°μ κ°μ΄, μλ₯ μΈ΅κ°λ³μκ° 1~3μΈ΅μ μ§μ€λμ΄ λνλλ©° νΉν λλΆλΆ 2μΈ΅μμ μ΅λλ‘ λ°μν¨μ νμΈνμλ€. κ°μ¬λ³΄λ€
νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μ μ©νμμ λ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μκ° λ μ κ² λ°μνμμΌλ©°, λΉκ΅μ μ½ν νμ€μ μ§μ§λ°μ΄ν° κ·Έλ£ΉμΌμλ‘ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μμ μ°¨μ΄κ° λλλ¬μ§κ² λ°μν¨μ
보μλ€. μ΄λ νμκΈ°μ΅ν©κΈμ νμ©νμμ λ μλ볡μ λ₯λ ₯μ λ°ννμ¬ μꡬλ³νμ κ°μμν€λ νμμ΄ λ°μνμλ€κ³ ν μ μλ€.
3.3 μλ볡μ λ₯λ ₯
λΉμ ν λμ ν΄μμ ν΅νμ¬ μ»μ΄λΈ ν΄μλͺ¨λΈμ μ΅λ λ° μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ κ²°κ³Όλ₯Ό ν΅νμ¬ μ°μΆλ μλ볡μλΉμ κ΄ν κ²°κ³Όλ₯Ό λμνμλ€. μΈ΅λ³ μλ볡μμ±λ₯ λΆν¬λ₯Ό
λΆμνκΈ° μνμ¬ Figs. 15~17μ ν΄μλͺ¨λΈμ μ ν λ° μ§μ§λ°μ΄ν° κ·Έλ£Ήλ³ μΈ΅λ³ μλ볡μλΉμ λν νκ· λΆν¬λ₯Ό λνλ΄μλ€.
Fig. 15.
Recentering Ratio of C-SMA, C-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 16.
Recentering Ratio of V-SMA, V-Steel Model (LA, Seattle)
Fig. 17.
Recentering Ratio of 2X-SMA, 2X-Steel Model (LA, Seattle)
Figs. 15~17μ λνλΈ λ°μ κ°μ΄, λͺ¨λ ν΄μλͺ¨λΈμ λνμ¬ λΉκ΅μ κ°ν μ§μ§μ΄ λ°μνμμ λ, μλ볡μλΉλ μ μΈ΅(1~3μΈ΅)μμ μ½νκ² λνλμ§λ§
μ½ν μ§μ§μ΄ λ°μν κ²½μ° κ³ μΈ΅(4~6μΈ΅)μμ μ½νκ² λνλ¨μ νμΈν μ μλ€. λν, κ°μ¬λ³΄λ€ νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μ μ©νμμ λ μλ볡μλΉκ° ν¨μ¬ λ κ°νκ²
λνλ¬μΌλ©°, μΈ΅λ³λ‘ κ· λ±νκ² λΆν¬ν¨μ νμΈν μ μλ€. μ΄λ¬ν κ²°κ³Όλ‘λΆν°, νμκΈ°μ΅ν©κΈμ νμ©νμμ λ μ¬λ£μ μλ볡μ νΉμ±μ νμ©νμ¬ κ΅¬μ‘°λ¬Όμ μꡬλ³νμ
μλΉν κ°μμν¬ μ μλ€λ μ¬μ€μ λ°©μ¦ν μ μλ€.
4. κ²° λ‘
κ°μ¬μ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ μ½μ΄λ‘ ꡬμ±λ κ°μλ₯Ό νμ©νμ¬, λΉμ’κ΅΄ κ°μ νλ μ ꡬ쑰물μ μμΈ μ€κ³λ₯Ό μ μνκ³ 6κ°μ ν΄μλͺ¨λΈμ λΉμ ν λμ ν΄μμ μννμλ€.
LAμ Seattle μ§μμ μ΄ 80κ°μ μ§μ§λ°μ΄ν°λ₯Ό μ¬μ©ν μ€ν κ²°κ³Όλ‘λΆν° ꡬ쑰물μ μ΅λ λ° μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ λ±μ λΆμ λ° νκ°νμ¬ λ€μκ³Ό κ°μ κ²°λ‘ μ
λμΆνμλ€.
(1) λΉμ ν λμ ν΄μμ ν΅νμ¬ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈκ³Ό κ°μ¬ λͺ¨λΈμ 1~3μΈ΅μ μ§μ€μ μΌλ‘ μΈ΅λ³ μ΅λ μΈ΅κ°λ³μ λ° μλ₯ μΈ΅κ°λ³μμ λΆν¬κ° λνλλ©°,
μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ΄ κ°μ¬ λͺ¨λΈλ³΄λ€ λΉκ΅μ κ³ λ₯΄κ² λΆν¬λμ΄ λνλ¨μ νμΈνμλ€. μ΄λ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ΄ κ°μ¬ λͺ¨λΈλ³΄λ€ ν‘ νμ€μ ν¨μ¨μ μΌλ‘ κ°
μΈ΅μ κ°μμ λΆλ°°, μ λ¬ν μ μλ€λ κ²μ μλ―Ένλ€.
(2) μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ λͺ¨λΈμ΄ κ°μ¬ λͺ¨λΈλ³΄λ€ λΉκ΅μ ν° μ΅λ μΈ΅κ°λ³μλ₯Ό λνλ΄μμμ λ³Ό μ μλ€. μ΄λ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ μ΄μ©νλ κ²½μ°, κ°μ
νλ μ ꡬ쑰물μ μ€κ³ λ° μ곡κ³νμ μΈμΈ λ ꡬ쑰물 κ° μΆ©λΆν μ΄κ²©μ΄ νμν¨μ μμ¬νλ€.
(3) λΉμ ν λμ ν΄μμ μννμ¬ μ°μΆλ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μμ κ²°κ³Όλ‘λΆν°, μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ λͺ¨λΈμ΄ κ°μ¬ λͺ¨λΈλ³΄λ€ νμ μμ λ²μμ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μκ° λ°μνλ©΄μ
νμν μ΄νμ±κ³Ό μλ볡μλ₯λ ₯μ΄ λ°νλ¨μ νμΈνμλ€. λ°λΌμ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈ μμ¬λ λ³λμ μ΄μ²λ¦¬λ₯Ό νμ§ μκ³ μλ ₯ μ κ±°λ§μΌλ‘λ μ°μν μν볡μμ±λ₯μΌλ‘
μμ± λ³νμ κ°μμν¬ μ μμ΄, μ μ§β§λ³΄μλΉμ©μ κ°μμν¬ μ μκΈ°μ λμ μκ°λ₯Ό κ³ λ €νλλΌλ κ·Έ κ²½μ μ±μ΄ μ°μν κ²μΌλ‘ νλ¨λλ€.
(4) κ°μ λΆμ¬ λ°°μΉ μ νμ λνμ¬, κ° μ¬λ£ λͺ¨λΈ κ·Έλ£Ήλ³λ‘ μ΅λ μΈ΅κ°λ³μ λΆν¬λ λ§€μ° μ μ¬ν μμμ 보μμ΄ νμΈλμλ€. μ΄λ μ΅λ μΈ΅κ°λ³μλ₯Ό λ΄μ§μ±λ₯μΌλ‘
κ³ λ €νλ κ²½μ°, μ¬λ£ λͺ¨λΈμ λΉκ΅λ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ΄ μ°μν¨μ λνλ΄μ§λ§ κ°μ λ°°μΉ μ νμ ν¬κ² μν₯μ μ£Όμ§ μμμ μλ―Ένλ€. ννΈ μλ₯ μΈ΅κ°λ³μ
λΆν¬μ κ²½μ°, μVμν(Cν)μΌλ‘ κ°μλ₯Ό λ°°μΉνμμ λ κ·Έ λΆν¬κ° ν μ νλ³΄λ€ λ μμ ν¬κΈ°λ₯Ό λνλ΄μλ€. μ΄λ ν μ νκ³Όλ λ¬λ¦¬ κ°μ λΆμ¬κ° κΈ°μ΄μ
μ§μ μμ κ³ μ λ¨ ννλ‘ μΆκ° λ°°μΉλλ©΄μ κΈ°μ΄μμλΆν° μ λ¬λλ μ§μ§ νμ€μ μν μλμ§λ₯Ό μ΄κΈ°μ ν‘μνμ¬ μμ° μν€λλ° μ 리ν κ²μΌλ‘ ν΄μλλ€. κ·Έλ¬λ
μ§μ ννλ‘ κ°μ λΆμ¬λ₯Ό λ°°μΉν¨μ λ°λΌ μ곡μ±μ΄ λ¨μ΄μ§ μ μμΌλ―λ‘ κ΅¬μ‘°λ¬Όμ μ곡μ±κ³Ό μ±λ₯μ μλμ νμμ±μ κ³ λ €νμ¬ κ°μ λ°°μΉ μ νμ ννμ¬μΌ νλ€.
λ³Έ μ°κ΅¬λ μ΄νμ± νμκΈ°μ΅ν©κΈμ νμ©ν μ μ§ μ₯μΉλ₯Ό νλ μ ꡬ쑰물 λͺ¨λΈμ μ μ©νμ¬, μ§μ§μΌλ‘λΆν° λ°μλλ μꡬ λ³νμ λν ν¨κ³Όμ μΈ μ κ° μ±λ₯μ λνμ¬
ν΄μμ νκ°λ₯Ό μννμλ€. μΆν μ ν¨ν μ€λν λλ λͺ¨νμ€νμ μννμ¬ κ·Έ κ²°κ³Όλ₯Ό λ³Έ μ°κ΅¬μμ λνλΈ κ²°κ³Όμ λΉκ΅β§λΆμνμ¬, μ μλ λͺ¨λΈμ λν μ€μ μ
κ±°λκ³Ό κ·Έ μ±λ₯μ κ²μ¦νλ μ°κ΅¬κ° λΆκ°μ μΌλ‘ μνλμ΄μΌ ν κ²μ΄λ€.
Acknowledgements
λ³Έ μ°κ΅¬λ κ΅ν κ΅ν΅λΆ κ΅ν κ΅ν΅κΈ°μ μ΄μ§μ°κ΅¬μ¬μ
μ μ°κ΅¬λΉ μ§μ(19CTAP-C152266-01)μ μν΄ μνλμμ΅λλ€. λ³Έ μ°κ΅¬ μ§μμ κΉμ κ°μ¬λ₯Ό λ립λλ€.
References
Alam, M. S., Moni, M. and Tesfanaruan, S. (2012). "Seismic overstrength and ductility
of concrete buildings reinforced with superelastic shape memory alloy rebar." Journal
of Engineering Structures, Vol. 34, pp. 8-20.
American Institute of Steel Construction (AISC) (2001). Manual of steel construction,
load and resistance factor design (LRFD), 3rd Ed., Chicago, Illinois, United States
of America.
American Society of Civil Engineers (ASCE) (2006). Minimum design loads for buildings
and other structures, ASCE/SEI Standard 7-05, Reston, Virginia, United States of America.
Ban, W. H. (2020). Seismic performance evaluation of recentering braced frame structures
using superelastic shape memory alloys, M.Sc. Thesis, Incheon National University
(in Korean).
Ban, W. H. and Hu, J. W. (2020). "Seismic performance evaluation of recentering braced
frame structures using superelastic shape memory alloys: Nonlinear static analysis."
Journal of Korean Society for Advanced Composite Structures, Vol. 11, No. 2, pp. 7-14
(in Korean).
DesRoches, R., McCormick, J. and Delemont, M. (2004). "Cyclic properties of superelastic
shape memory alloy wires and bars." Journal of Structural Engineering, Vol. 130, No.
1, pp. 38-46.
Hu, J. W. (2013). "Seismic behavior and performance evaluation of uckling-restrained
braced frames (BRBFs) using superelastic shape memory alloy (SMA) bracing systems."
Journal of the Korean Society of Civil Engineers, KSCE, Vol. 33, No. 3, pp. 875-888
(in Korean).
Hu, J. W., Choi., D. H. and Kim, D. K. (2012). "Inelastic behavior of smart recentering
buckling restrained braced frames with superelastic shape memory alloy bracing systems."
Journal of Mechanical Engineering Science, Vol. 227, No. 4, pp. 806-818.
Hu, J. W. and Park, J. W. (2014). "Optimum design and structural application of the
bracing damper system by utilizing friction energy dissipation and self-centering
capability." Journal of The Korean Society of Civil Engineers, KSCE, Vol. 34, No.
2, pp. 377-387 (in Korean).
Kersting, R. A., Fahnestock, L. A. and LΓ³pez W. A. (2015). NEHRP seismic design technical
brief no. 11 - seismic design of steel buckling-restrained braced frames: A guide
for practicing engineers, Journal of Research of the National Institute of Standards
and Technology, Report No. 15-917-34 (in Korean).
McCormick, J., DesRoches, R., Fugazza, D. and Auricchio, F. (2007). "Seismic assessment
of concentrically braced steel frames with shape memory alloy braces." Journal of
Structural Engineering, Vol. 133, No. 6, pp. 862-870.
Open System for Earthquake Engineering Simulation (2009). OpenSees 2.1.0, Pacific
Earthquake Engineering Research Center (PEER), University of California, Berkeley,
United States of America, Available: https://opensees.berkeley.edu (Accessed: February
15, 2020).
OSHPD Seismic Design Maps (2019). Structural engineers association of california (SEOAC),
Sacramento, United States of America, Available: https://seismicmaps.org (Accessed:
February 15, 2020).
Program for Seismic Response Analysis of Single-Degree-of-Freedom Systems (2010).
PRISM 2.0.1, Department of Architectural Engineering, INHA University, Republic of
Korea.
Yeon, Y. M., Hong, K. N. and Shim, W. B. (2020), "Long-term behavior of reinforced
concrete beams strengthened with near-surface mounted fe-based shape memory alloy
strips." Journal of the Korean Society for Advanced Composite Structures, Vol. 11,
No. 1, pp. 11-17 (in Korean).