์ด์ธ์
(Insik Lee)
1iD
์ฅ์ ์
(Jeong Ah Jang)
2โ iD
์ด์์ฐ
(Won Woo Lee)
3
์ก์ฌ์ฉ
(Jaeyong Song)
4
-
์ ํ์โค์์ฃผ๋ํ๊ต ๊ตํต๊ณตํ๊ณผ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(Ajou Universityโคinsik@ajou.ac.kr)
-
์ข
์ ํ์โค๊ต์ ์ ์โค์์ฃผ๋ํ๊ต TOD๊ธฐ๋ฐ ์ง์๊ฐ๋ฅ ๋์๊ตํต์ฐ๊ตฌ์ผํฐ ์ฐ๊ตฌ๊ต์
(Corresponding AuthorโคAjou Universityโคazang@ajou.ac.kr)
-
ํ๊ตญ๋๋ก๊ณต์ฌ ๋๋ก๊ตํต์๊ตฌ์ ์์์ฐ๊ตฌ์
(Korea Expressway Corporation Research Instituteโคwonwoo.lee@ex.co.kr)
-
์์ฃผ๋ํ๊ต ๊ตํต๊ณตํ๊ณผ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(Ajou Universityโคecruiser@ajou.ac.kr)
Copyright ยฉ 2021 by the Korean Society of Civil Engineers
ํค์๋
์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์, ์ด์ ์ ์, ์ธ์ผํฐ๋ธ, ์์ /ํ๊ฒฝ์ ์ด
Key words
Binomial logistic regression, Driving score, Incentive, Safe/environmental driving
1. ์ ๋ก
๊ตํต ์ฒด์ฆ, ์ถํด๊ทผ ์๊ฐ ๊ตํต ํผ์ก, ๊ตํต์ฌ๊ณ ์ฆ๋ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ์ ๊ทผ๋ฒ์ด ์๋ค. ๊ทธ์ค ํ๋๋ก ์ค์๊ฐ ๊ตํต์ ๋ณด ์ ๊ณต์ ํตํด ์ด์ ์์
ํจ์จ์ ์ด์ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ง์ํ์ฌ ๊ตํต ํผ์ก ๊ฐ์ ์ ์ ๋ํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ค์๊ฐ ๊ตํต์ ๋ณด๋ ๋น ๋ฅธ ๊ธธ ์๋ด ์๋น์ค ์ธ๋ก ๋ฏผ๊ฐ ๊ตํต์ ๋ณด ๋ฐ ๋ณดํํ์ฌ์์๋
์ฃผํ ์์ ์ ์์ ์ดํ ํจํด์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ก ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฏผ๊ฐ์์๋ ์ฃผํ ์์ ์ ์์ ๋ํ ์ด์ ์ ๋ณด์(์ธ์ผํฐ๋ธ)์ผ๋ก ๋ณดํ๋ฃ ํ ์ธ ๋ฑ์ ์ ์ฑ
์ ํผ์น๊ณ
์๋ค.
๊ตญ๋ดยท์ธ ์ฌ๋ฌ ๊ธฐ๊ด์์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๊ณต์ ํตํด ์์ ์ /ํ๊ฒฝ์ ์ธ ์ฃผํ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ์ ๋ํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌํ ์ฌ๋ก๊ฐ ๊ตญ๋ด์์๋ ์ด์ ๋ฉดํ์ฆ์ ๋ณด์ ํ ์ด์ ์๊ฐ
๋ฌด์๋ฐยท๋ฌด์ฌ๊ณ ์ค์ ์์ฝ์๋ฅผ ์ ์ํ ๋ค 1๋
๊ฐ ์์ฝ ๋ด์ฉ์ ์ค์ํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ง์ผ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ์ ๋ฆฝํด์ฃผ๋ ์ฐฉํ ์ด์ ๋ง์ผ๋ฆฌ์ง(Korean National Police Agency, 2021), ํ๋ฌผ์ฐจ ์ด์ ์๊ฐ ๊ณ ์๋๋ก ํด๊ฒ์ ๋๋ ์กธ์์ผํฐ์์ ํด์์ ์ธ์ฆํ๋ฉด ํ์์ ๋ฐ๋ผ ์ํ๊ถ์ ์ง๊ธํ๋ ํ๋ฌผ์ฐจ ํด์-์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๋(Korea Expressway Corporation, 2022), ๋์ค๊ตํต์ ์ด์ฉํ๊ธฐ ์ํด ๊ฑท๊ฑฐ๋ ์์ ๊ฑฐ๋ก ์ด๋ํ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋งํผ ๋ง์ผ๋ฆฌ์ง๋ฅผ ์ ๋ฆฝํด์ฃผ๋ ์๋ฐ๊ตํต์นด๋(Metropolitan Transport Commission, 2020) ๋ฑ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๋๊ฐ ์ํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์์ ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค ์ ๋์๋ ๋ฉดํ์ ์ง ์ผ์ ๊ฐ๊ฒฝ, ์ํ๊ถ ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ง๊ธํ๊ณ ์๊ณ , ํ๊ฒฝ์
์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค ์ ๋๋ ๊ตํต๋น ํ ์ธ, ๋ง์ผ๋ฆฌ์ง, ๊ตํต์นด๋ ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ง๊ธํ๊ณ ์๋ค.
๊ตญ์ธ์์๋ ์์ ์ด์ ์ ์๋ฅผ ํตํด ์๋์ฐจ ๋ณดํ๋ฃ๋ฅผ ํ ์ธํ๋ ์ ๋์ธ Signal(Farmers Insurance Group, 2019), ๊ฐ์ ์๋์ง ์๋น ์ ์ฝ์ ๋ฐ๋ผ ์ฒญ๊ตฌ์ ๋น 200ํฌ์ธํธ๋ฅผ ์ง๊ธํ๊ณ ํด๋น ํฌ์ธํธ๋ฅผ ํตํด ์ํ, ๊ฐ์ ์ ํ, ์ ์์ํ๊ถ ๋ฑ์ ๊ตฌ๋งคํ ์ ์๋ ์ ๋์ธ Eco
Point(CLP Power Hong Kong Limited, 2023) ๋ฑ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๋๊ฐ ์ํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์์ ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค ์ ๋์๋ ๋ณดํ์ฌ ์ฐ๊ณ ํ ์ธ์ด ์ฃผ๋ฅผ ์ด๋ฃจ๊ณ ์๊ณ , ํ๊ฒฝ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค ์ ๋๋ ๊ธฐํํธ
์นด๋, ์ ๊ธฐ์ธ ํ ์ธ ๋ฑ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ง๊ธํ๊ณ ์๋ค.
์ด์ฒ๋ผ ์์ /ํ๊ฒฝ์ ์ฃผํ์ ๋ํ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ฑ
๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ค์ํ ์ ์ํ์ ์ธ ๋์๋ค์ด ๋๋๋๊ณ ์์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์ด๋ ์ ๋ ๊ท๋ชจ์
์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ์ด ์ ์ ํ์ง์ ๊ด๋ จ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ์กฑํ ์ค์ ์ด๋ค. ๋ํ, ์์ /ํ๊ฒฝ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค์ ๊ด๋ จํ์ฌ ํ์ ํฌ์ธํธ์ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ์ ์ฑ
์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋
์งํ๋์์ง๋ง, ํตํํํ, ์ฃผํ ๋ฑ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋น์ค ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฏธํกํ ์ํฉ์ด๋ค.
์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2์ฅ์์ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ, 3์ฅ์์๋ ์ค๋ฌธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง, 4์ฅ์์ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ๋ชจ๋ธ ์ ์ฉ, 5์ฅ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ดํด๋ณด์๋ค. ๋จผ์ ,
์ค๋ฌธ ๊ธฐ๋ฐ ํํ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ๊ณ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ ์ ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์ ๋ํ๊ธฐ ์ํด ์์ /ํ๊ฒฝ
์ด์ ์ ์๊ฐ ์ฃผํ์๋๋ก๋ง ์ธก์ ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์ฌ ๊ฐ์ ์ ์ ์๊ฐ ์์นํ๊ณ ์ด๋ ์ด์ฉ์์๊ฒ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ ์ง๊ธ๋๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ค์ ํ์ฌ ์ค๋ฌธ์ ์ค์ํ์๋ค. ์ด
์ค๋ฌธ์ ํตํด ์ด๋ ํ ์์ธ๋ค์ด ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ท๋ชจ ๋ง์กฑ ์ฌ๋ถ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฉฐ, ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ํต๊ณ ํ๋ก๊ทธ๋จ SPSS๋ฅผ
ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ณผ์ ์ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Fig. 1. Procedure for Carrying Out the Study
2. ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ
2.1 ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ
Bae and Jeon(2005)์ PAYD ํ๋ก๊ทธ๋จ(Pay-As-You-Drive Automobile Insurance Incentive Program)์ ๋์
๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ์๋ฒ์ ์ฉ ์ฌ๋ก
๋ฐ ์ ์ฉ์ ๋ฌธ์ ์ ๋ฑ์ ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค. ๊ทธ๋ค์ ๊ตํต์์ ๊ด๋ฆฌ ์ธก๋ฉด์์ ํจ๊ณผ์ ๊ธฐ๋ฒ์ด ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค. ์ฑ๊ณต์ ๋์
์ ์ํด์๋ ๋ณดํํ์ฌ๋ค์
์ ๊ทน์ ์ธ ์ฐธ์ฌ๋ฅผ ์ ๋ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด์ ์ ํน์ฑ(์ฐ๋ น, ์ฑ๋ณ, ์๋์์ค ๋ฑ)์ ๋ฐ๋ฅธ ํตํํํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๋ณดํ๋ฃ์ ์ฐจ๋ฑ ์ง์๋ฅผ ์ํ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ธฐ์ค์ด ํ์ํ๋ฉฐ,
๊ฐ๋ณ ์ด์ ์๋ค์ ์ดํ์ ๋ณด๋ฅผ ์ทจ๋ํ๊ธฐ ์ํ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Byun et al.(2014)์ ์ ๊ตญ 14๊ฐ ์ยท๋ ํ์ํฌ์ธํธ์ ๊ฐ์
์ธ๋์ ๋ํด ํน์ฑ๋ถ์ ๋ฐ ํฌ์ธํธ ์ง๊ธ๊ธฐ์ค์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ก ์ ์ํ์ฌ, ์ ์ ํ ํฌ์ธํธ ์ง๊ธ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ธฐ์กด์ ์จ์ค๊ฐ์ค ๊ฐ์ถ๋์ 1/10๋ก ํฌ์ธํธ๋ฅผ ์ง๊ธํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ฌ๋ฌ ์๋๋ฆฌ์ค ์ค 2% ๋จ์๋ก 6๊ฐ์ ๊ฐ์ถ๋ฅ ๊ตฌ๊ฐ(2% ๋ฏธ๋ง, 2% ์ด์,
4% ์ด์, 6% ์ด์, 8% ์ด์, 10% ์ด์)์ ์ค์ ํ ์๋๋ฆฌ์ค๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Jeong(2016)์ โ์ฐฉํ ๋ง์ผ๋ฆฌ์งโ๋ผ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ฑ
์ด ์๋ฌด์ดํ ํ๋ณด์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋์ง์ ๋ํ ์ค์ฆ์ ์ธ ๊ฒ์ฆ์ ํตํด ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ฑ
๋์
ํ๋์ ๋
ผ๋ฆฌ์ ๋ฐ ์ค์ฆ์ ๊ธฐ์ด
์๋ฃ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์๋ค. ์์ธ 4๊ฐ ๊ฒฝ์ฐฐ์ ๊ดํ ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๋ ์ด์ ์๋ค์ ๋ณธ ์ ์ฑ
ํํ์ ์ ์ฒญ์ง๋จ๊ณผ ๋ฏธ์ ์ฒญ์ง๋จ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ด์ ํ๋๋ฅผ ๋ฒ๊ท์๋ฐ ๋น์จ ๊ธฐ์ค
ํฌ์์ก ํ๊ท๋ถ์, ์์ดํญ ํ๊ท๋ถ์, ๊ณต๋ถ์ฐ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํด ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ, โ์ฐฉํ ๋ง์ผ๋ฆฌ์งโ ์ ๋๋ ๋ฒ๊ท์๋ฐ ๋น์จ์ ๊ฐ์์ํค๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค.
Loumidi et al.(2011)์ ์ํ๋์์ค์ฝ ๋ง ์ง์ญ ์ฃผ๋ฏผ๋ค์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ผ์, ์ด์ ์ต๊ด ๋ฑ ๋ค์ํ ๊ด์ ์์ ์นํ๊ฒฝ์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋
ธ๋
์ธต๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ณ ๋ฑ๊ต์ก์ ๋ฐ์ ์ฌ๋๋ค์ ๋
์นํ๊ฒฝ์ ์ด๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๊ณ , ์ฐจ๋์ ์ฐ๋ฃ ์๋น๋ ๋ฐ ์ฐ๋น ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ํ๊ธฐ ์ํ ์๊ฐํ ๋ฐ ์ ํธํ๋ ์ ํ ์ ๋ณด๋ ๊ฒ์ด์ง ๋ค์ด์ผ, ์ํ ๋ง๋ ๋ฐ
ํ
์คํธ ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ก ๋ณด์๋ฐ๊ณ ์ถ์ดํ๋ ์์ ์ธ ๊ฐ์ง๋ ํ๊ธ, ํธ๋ฆฌํจ, ์ฆ๊ฑฐ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
2.2 ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ
Jeong(2007)์ ๊ณ ์๋๋ก ๊ตํต์ฌ๊ณ ์ ์ธ์ ์์ธ ์ค ์กธ์์ด์ ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์๋ฅผ ๊ณ ์ฐฐํ๊ณ ์ 2004๋
๊ตญ๋ด ๊ณ ์๋๋ก 24๊ฐ ๋
ธ์ ์์ ๋ฐ์ํ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก
์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ํ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์ผ๋ณ๋ก๋ ์์์ผ, ์์์ผ, ๊ธ์์ผ, ์๊ฐ๋๋ณ๋ก๋ ์๋ฒฝ์๊ฐ๋์ ์กธ์์ด์ ์ ๋ง์ด ํ๋ฉฐ, ๊ธฐ์์ํ๋ณ๋ก๋ ๋น, ๋,
๊ดํ ์ํฉ์์ ์ฃผ์ ์ด์ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ, ์ฃผ๊ฐ๋ณด๋ค ์ผ๊ฐ, ๊ธฐํ ์ฐจ๋ ์ด์ ์๋ณด๋ค ํ๋ฌผ์ฐจ ์ด์ ์, ์ฌ์ฑ๋ณด๋ค ๋จ์ฑ, 20๋์ 30๋, ์ฅ๊ฑฐ๋ฆฌ
์ดํ ์ ์กธ์์ด์ ์ ํ ํ๋ฅ ์ด ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Ntanos et al.(2018)์ ์ฌ์์๋์ง์์ ๋ํ ์ฌ๋ก ์ ํ์ฑํ๋ ์์ธ์ ๋ฐ๊ตดํ๊ณ , ์ ๊ธฐ๋ฏน์ค์ ์ฌ์์๋์ง์ ํ๋์ ๋ํ ์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก์ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋์ ์์น์ฒด์ธ ๋์นด์ด์์์
์ฌ์ ์๋์ง ์์คํ
๊ด๋ จ ์ค๋ฌธ์ ํตํด ์ ๊ธฐ ํผํฉ๋ฌผ์ RES(Renewable Energy Sources)๋ฅผ ๋ ๋๊ฒ ์นจํฌ์ํค๋ ๋ฐ์ ๋ํ ์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก์
์ ๊ธฐ ์๊ธ ๋น 26.6์ ๋ก๋ก ์ถ์ ๋์๋ค. ๋ํ, ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ๋ชจํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก์ ๊ต์ก, ์๋์ง๋ณด์กฐ๊ธ, ๊ตญ๊ฐ์ง์ ๋ฑ๊ณผ ์์ ์ฐ๊ด์ด ์๋
๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Kim and Jeong(2018)์ ์ ๊ธฐ์ฐจ ๊ตฌ๋งค์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ ์์ธ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฐจ๋๋ณด์ ๋์, ์ฑ๋ณ, ๋์ด๋ ์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง
์์์ผ๋ฉฐ, ์ฐจ๋ ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๋ณ์, ์ ๊ธฐ์ฐจ ์ถฉ์ ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋ณ์, ์ ๊ธฐ์ฐจ ์ ์ฑ
๋ฐ ์์น์ ๋ณด ์ ๊ณต ๋ถ์กฑ ๋ณ์๋ ์ ์ํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ ๊ธฐ์ฐจ ๋ณด๊ธ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ์ฑ
์
์ ์ ์ ๊ธฐ์ฐจ ๊ฐ๊ฒฉ ๊ฒฐ์ ๋ฐ ์ฐพ์๊ฐ๋ ์ ๊ธฐ์ฐจ ์ถฉ์ ์๋น์ค ์ด์ ๋ฑ ์ถฉ์ ๋ถํธ ํด์ ๋ฐฉ์, ์ ๊ธฐ์ฐจ์ ๋ํ ์ ๋ณด ์ ๊ณต ๋ฐ
์์น๊ธฐํ ํ๋ ๋ฑ ์ ์ฑ
์ ์ถ์งํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค.
Kim et al.(2019)์ ์ฒญ์๋
์์ฃผํ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์์ธ์ ์ดํด๋ณด๊ธฐ ์ํด ํ๊ตญ ์๋ยท์ฒญ์๋
ํจ๋์กฐ์ฌ(KCYS)์ ์ค1 ํจ๋๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท ๋ชจํ์
ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฑ๋ณ, ์ง๋ 1๋
๊ฐ ํก์ฐ ๊ฒฝํ, ์ฑ์ ๋ง์กฑ๋, ์ฌ์ด๋ฒ ๋นํ, ์์์กด์ค๊ฐ, ๋ถ๋ชจํ๋, ๋๋์ ๋ขฐ์ ์ ์๋ฏธํ ๊ด๋ จ์ด ์๊ณ , ํ๊ต
์ ์ ์์ธ์ ์ฐ๊ด์ฑ์ด ํ์ธ๋์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ฒญ์๋
๋ค์ ์์ฃผํ์๋ฅผ ์ค์ฌํ๊ณ ๊ฐ์์ํค๊ธฐ ์ํด ๊ฐ์ธ, ๊ฐ์กฑ, ์ง์ญ์ฌํ ๋ฑ ๋ค๊ฐ์ ์ธ ๋
ธ๋ ฅ์ด
ํ์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๊ณ ์๋ค.
Mehrolia et al.(2021)์ ์ธ๋ COVID-19๋ก ์ธํด ์จ๋ผ์ธ ์์๋ฐฐ๋ฌ์๋น์ค(OFDs, Online Food Delivery services)๋ฅผ ํตํด ์์์ ์ฃผ๋ฌธํ ๊ณ ๊ฐ๊ณผ
์ฃผ๋ฌธํ์ง ์์ ๊ณ ๊ฐ์ ์ฐจ์ด์ ์ ์ดํด๋ณด๊ธฐ ์ํด 462๊ฐ์ OFD ๊ณ ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ ๋ฒ์ฃผ์ ๊ณ ๊ฐ ๊ฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ํน์ ์ง๋ณ์ ๋ํ ๋์ ์์ค์ ๋ถ์๊ฐ, OFD์ ๋ํด ๋ฎ์ ํธ๊ฐ๋, ์จ๋ผ์ธ ์์ ์ฃผ๋ฌธ ๋น๋๊ฐ ๋ฎ์ ์๋ต์ ๋ฑ์ด OFD๋ฅผ ํตํด ์์์ ์ฃผ๋ฌธํ
๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋ฎ๋ค๋ ๊ฒฐ๋ก ์ด ๋ํ๋ฌ๋ค.
Tamakloe et al.(2022)์ ๊ฐ๋์์ ์ธ๊ตฌ ๋ฐ๋๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ธ ์ํฌ๋ผ์ ์ ํธ ๊ต์ฐจ๋ก์ ๋น์ ํธ ๊ต์ฐจ๋ก์ ์คํ ๋ฐ์ด ์ถฉ๋ ์ฌ์์ ์ฌ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด
๋ฐ์ดํฐ ๋ง์ด๋๊ณผ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ด์ ๋ฉดํ ์์ง, ์ฃผ๊ฐ ์กฐ๋ช
, ๊ธธ์ด๊นจ ์กด์ฌ๋ ์ ํธ ๊ต์ฐจ๋ก์์์ ์น๋ช
์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ๊ณ ,
๋ถ์ฃผ์, ์ํธํ ๋
ธ๋ฉด, ์ผ๊ฐ, ๊ธธ์ด๊นจ ๋ถ์ฌ, ์ ์ ์ด์ ์์ ๊ฐ์ ์์ธ์ ๋น์ ํธ ๊ต์ฐจ๋ก์์ ์ฌ๋ง์๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์คํ ๋ฐ์ด
์์ ์ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐ ๋์์ด ๋๋ ๊ต์ก์ด๋ ๊ถ์ฅ ์ฌํญ์ ์ ๊ณตํ ์ ์๋ค.
2.3 ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐจ๋ณ์ฑ
๊ธฐ์กด ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ณดํ๋ฃ ์ฐจ๋ฑ ์ง์๋ฅผ ์ํ ํฉ๋ฆฌ์ ์ธ ๊ธฐ์ค์ ํ์์ฑ์ ์ ์ํ๊ณ , ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ก ๋ณด์๋ฐ๊ณ ์ถ์ดํ๋ ์ ํ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ
์ง๊ธ์ ์ ์ ๊ท๋ชจ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฏธํกํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ, ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๋ถ์, ์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก ๋ถ์, ์ ๊ธฐ์ฐจ ๊ตฌ๋งค
์ํฅ ๋ถ์, ์ฒญ์๋
์์ฃผํ์ ์ํฅ ์์ธ ๋ถ์, COVID-19๋ก ์ธํ ์์๋ฐฐ๋ฌ ์๋น์ค ์ด์ฉ ์ฌ๋ถ ๋ถ์ ๋ฑ์ด ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋
์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก ๋ถ์๊ณผ ์ ์ฌํ ํํ์ธ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋ น์์ฌ๊ธ์ก ๋ถ์์ ๋ฏธํกํ ์ค์ ์ด์๋ค.
์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์ ๋ํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์์๊ฒ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ง๊ธํ๋๋ฐ ์ด๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ ์ ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ฐ์ ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์
ํ๋ฅ $p$์ ํจ์๋ก ์ฌ๊ตฌ์ฑํ ์ ์๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ ํํ์์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ ์ ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ฐ์ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ๊ณ ์
ํ๋ค. ๋ํ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ข
์๋ณ์๊ฐ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ Yes ๋๋ No ๋ฑ์ผ๋ก ์ดํญํ์ด๋ฏ๋ก ์ ํํ๊ท๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ํ์ฉํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์ ๊ณ ํ๋ ์ ์ํ์ ๋์์ด ๋ ์ ์๋ค๋ ์ ์์ ์ฐจ๋ณ์ฑ์ ๊ฐ๋๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
3. ์ค๋ฌธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์์ง
3.1 ์ค๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ์ฑ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ด์ ๋ฉดํ ์์ง์ ๋ฐ ๊ณ ์๋๋ก ํต๊ทผ์ 200๋ช
์ ๋์์ผ๋ก ์ค๋ฌธ์ ์ค์ํ ํ, ๊ฒฐ์ธก๋ ๋ฌธํญ ๋ฐ ์ผ๊ด๋์ง ์์ ์๋ต์๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ์ด 117๊ฑด์
๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ๋ณํ์๋ค. ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์๊ฐ ์ฃผํ์๋๋ก๋ง ์ธก์ ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๊ณ ์ฃผํ์๋ ๊ฐ์ ์ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์๊ฐ ์์นํ๋ฉฐ ์ด๋ ์ด์ ์์๊ฒ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ
์ง๊ธ๋๋๋ฐ, ์์ธ ๊ฐ๋จ์ญ์์ ์์์์ฒญ๊น์ง ์ฃผํ ์๋๋ฆฌ์ค์์ ํตํ๋ฃ 2,100์์ ๋ช ํผ์ผํธ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์๋ น๋ฐ๊ธฐ ์ํ๋์ง ์ค๋ฌธ์ ์ค์ํ์๋ค. ์ด์ ์ ์๋
Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด 50์ ๋๋ถํฐ ์์์ผ๋ก ์ด์ ์ ์ ์์น ๋น์จ์ ํตํ๋ฃ๋ก ํ์ฐํ์ฌ ์ธ์ผํฐ๋ธ(1%)๋ฅผ ์ฐ์ ํ์๋ค. ํฐ๋งต ์์ ์ด์ ํ ์ธ ํน์ฝ์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ณดํ์ฌ ์ค
์ต์ 60์ ๋๋ถํฐ ํ ์ธ ํน์ฝ์ด ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ ๋ณดํ์ฌ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๊ทธ๋ฃน ๋ถ๋ฅ ๊ธฐ์ค์ 50์ ๋์์ ์์นํ๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ตญ๋ด ๋๊ฐ ์นด๋์ฌ์์
0.5~1.5%์ ํฌ์ธํธ ์ ๋ฆฝ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ์ค์๊ฐ์ธ 1%๋ฅผ ์ ์ฉํ์๋ค. ๋ํ, ์ค๋ฌธ ๋ด ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ๋ง์กฑํ์ง ์์ ์ ์ ์๋
์ธ์ผํฐ๋ธ์ 3๋ฐฐ ์ดํ๊น์ง ๋ง์กฑ๊ฐ์ ์๋ตํ๋๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ฒ์ฃผํ ์์ธ์ผ๋ก๋ ๋จ์ฑ, ์ฌ์ฑ์ผ๋ก ๋๋๋ โ์ฑ๋ณ(gender)โ, ๋ง 20~29์ธ, ๋ง 30~39์ธ, ๋ง 40~49์ธ, ๋ง 50~59์ธ,
๋ง 60~69์ธ๋ก ๋๋๋ โ์ฐ๋ น๋(age)โ, 20์ ์ฐจ๋ 50์ ๋์์ 70์ ๋, 60์ ๋์์ 80์ ๋, 70์ ๋์์ 90์ ๋ ์์น, 30์ ์ฐจ๋ 50์ ๋์์
80์ ๋, 60์ ๋์์ 90์ ๋ ์์น์ผ๋ก ๋๋๋ ์ ์๋ ๋ฒจ(score level)โ, ์ฐ์ํ ์์ธ์ผ๋ก๋ โ์ธ์ผํฐ๋ธ(์) (incentive)โ ๋ฑ์ด
ํฌํจ๋๋ค. โ์ ์๋ ๋ฒจโ์ ๊ฐ ์ด์ ์ ์ ์์นํญ๋ง๋ค ๊ธฐ์กด ์ ์์ ์์น ์ ์์ ์์ค์ ์๋ฏธํ๋ค. ํตํ์๊ธ 2,100์์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค.
Table 1. Incentive Calculation Method by Driving Score Increase Width
Score Level
|
Driving Score
|
Rate of Increase in Score
|
Toll Conversion
|
Incentives
|
20 Points Difference
|
50 โ 70
|
0.4
|
๏ฟฆ840
|
๏ฟฆ8.4
|
60 โ 80
|
0.3
|
๏ฟฆ700
|
๏ฟฆ7.0
|
70 โ 90
|
0.3
|
๏ฟฆ600
|
๏ฟฆ6.0
|
30 Points Difference
|
50 โ 80
|
0.6
|
๏ฟฆ1,260
|
๏ฟฆ12.6
|
60 โ 90
|
0.5
|
๏ฟฆ1,050
|
๏ฟฆ10.5
|
Fig. 2. Incentive Service Survey Based on Safe Driving Scores (Partial)
3.2 ๊ธฐ์ด ํต๊ณ ๋ถ์
์ค๋ฌธ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ธฐ์ด ํต๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 2์ ๊ฐ๋ค. ์ข
์๋ณ์์ธ ์ค๋ฌธ ๋ด ์ง์ ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ฐ(incentive value satisfied)์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์์ 8.4์์ ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋
33.3%, ๋ถ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 66.7%, 7.0์์ ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 27.4%, ๋ถ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 72.6%, 6.0์์ ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋
16.2%, ๋ถ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 83.8%๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์์ 12.6์์ ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 35.9%, ๋ถ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 64.1%,
10.5์์ ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 26.5%, ๋ถ๋ง์กฑํ๋ ์๋ต์๋ 73.5%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ธ ์ฑ๋ณ(gender)์ ๋จ์ฑ์ด 45.3%, ์ฌ์ฑ์ด 54.7%๋ก
๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ฐ๋ น๋(age)๋ ๋ง 40~49์ธ๊ฐ 29.9%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋น์จ์ ์ฐจ์งํ์๊ณ , ๋ง 30~39์ธ์ ๋ง 50~59์ธ๊ฐ 22.2%๋ก ๊ทธ๋ค์,
๋ง 60~69์ธ, ๋ง 20~29์ธ ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์๋ต์๋ค์ด ์๋ น๋ฐ๊ณ ์ถ์ดํ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ(incentive)๋ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์์๋ ํ๊ท 14.0์,
์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์์๋ 22.1์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ์๋ ๋ฒจ(score level)์ ๋ฎ์ ์ ์๋ถํฐ ์์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๋จ๊ณ๋ก ์ค์ ํ์ฌ, ์ ์
์์นํญ 20์ ์ฐจ๋ ์ด 3๋จ๊ณ, ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ๋ ์ด 2๋จ๊ณ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค.
Table 2. Basic Statistical Analysis
Variable
|
N
|
Mean
|
%
|
Dependent Variable
|
Incentive Value Satisfied
|
20 Points Difference
|
๏ฟฆ8.4
|
Yes
|
39
|
-
|
33.3
|
No
|
78
|
-
|
66.7
|
๏ฟฆ7.0
|
Yes
|
32
|
-
|
27.4
|
No
|
85
|
-
|
72.6
|
๏ฟฆ6.0
|
Yes
|
19
|
-
|
16.2
|
No
|
98
|
-
|
83.8
|
30 Points Difference
|
๏ฟฆ12.6
|
Yes
|
42
|
-
|
35.9
|
No
|
75
|
-
|
64.1
|
๏ฟฆ10.5
|
Yes
|
31
|
-
|
26.5
|
No
|
86
|
-
|
73.5
|
Independent Variables
|
Gender
|
Male
|
53
|
-
|
45.3
|
Female
|
64
|
-
|
54.7
|
Age
|
20~29 years old
|
13
|
-
|
11.1
|
30~39 years old
|
26
|
-
|
22.2
|
40~49 years old
|
35
|
-
|
29.9
|
50~59 years old
|
26
|
-
|
22.2
|
60~69 years old
|
17
|
-
|
14.5
|
Incentive
|
20 Points Difference
|
-
|
-
|
14.0
|
-
|
30 Points Difference
|
-
|
-
|
22.1
|
-
|
Score Level
|
20 Points Difference
|
50 โ 70
|
Level 1
|
117
|
-
|
100
|
60 โ 80
|
Level 2
|
117
|
-
|
100
|
70 โ 90
|
Level 3
|
117
|
-
|
100
|
30 Points Difference
|
50 โ 80
|
Level 1
|
117
|
-
|
100
|
60 โ 90
|
Level 2
|
117
|
-
|
100
|
4. ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ๋ชจ๋ธ ์ ์ฉ
4.1 ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ์ ์
์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ์ง์ ๋๋ ์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ดํญํ์ธ ๋ฐ์๋ณ์๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก, ์ค์ฆ(odds)์ ๋ก๊ทธ๋ฅผ ์ทจํ ๊ฐ์ ์ข
์๋ณ์๋ก
์ฌ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, Eq. (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํ๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ์ค์ฆ๋ ์ข
์๋ณ์๊ฐ ๋ฐ์ํ ํ๋ฅ ($p$)๊ณผ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ํ๋ฅ ($1-p$)์ ๋น์จ์ธ $p/(1-p)$๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ์ข
์๋ณ์์ ๋ฒ์ฃผ๊ฐ 1์ ๊ฐ์ง
ํ๋ฅ ๋ก ์ ํํ ์์ Eq. (2)์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํตํด ์ข
์๋ณ์์ ํน์ ์ฌ๊ฑด์ด ๋ฐ์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ $P(y=1vert x_{1},\: x_{2},\: \cdots ,\: x_{n})$๋ฅผ
์์ธกํ ์ ์๋ค.
์กฐ๊ฑด๋ถ ํ๋ฅ ์ ๋ก์ง๋ณํ $f(x)=\log(x/(1-x))$๊ฐ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ ์ ํ๊ฒฐํฉ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ค. ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ํ๋ฅ $p$์ ํจ์๋ก
์ฌ๊ตฌ์ฑํ ์ ์๋๋ฐ, ์ด๋ฌํ ํํ์ ๋ฐฉ์ ์์ Eq. (3)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํํ๋ค.
๋ก์ง๋ชจํ์ ํ๋ก๋น ๋ชจํ์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ์ ํฉ๋๊ฐ ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ฉฐ, ์ง๋ถ์์ฌ๊ธ์ก์ ์ฐ์ถ์ด ํธ๋ฆฌํ๋ค๋ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋ น์์ฌ๊ธ์ก
์ฐ์ถ์ ์ํด ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ์ ์ฉํ๋ค.
4.2 ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ ์ฑ๋ณ, ์ฐ๋ น๋, ์ธ์ผํฐ๋ธ, ์ ์๋ ๋ฒจ๋ก ์ค์ ํ์๊ณ , ์ข
์๋ณ์๋ ์ค๋ฌธ ๋ด ์ง์ ๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ ๋ง์กฑ ์ฌ๋ถ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ์ค
์ ์๋ ๋ฒจ์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์์๋ โ50์ ๋โ70์ ๋โ, โ60์ ๋โ80์ ๋โ, โ70์ ๋โ90์ ๋โ, ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์์๋ โ50์ ๋โ80์ ๋โ,
โ60์ ๋โ90์ ๋โ๋ก ์ค์ ํ๋ค. Hosmer & Lemeshow์ ์ ํฉ๋ ๊ฒ์ ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ชจํ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํ์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ, Table 3 ๋ฐ Table 5์ ๊ฐ์ด ์ ์ํ๋ฅ ์ด 0.05๋ณด๋ค ๋์ P๊ฐ์ด ๋์ถ๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ข
์๋ณ์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๋ณธ ๋ชจํ์ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ํฉํ๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. Table 4 ๋ฐ Table 6์์๋ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ถ์๋ชจํ๊ณผ ๊ธฐ์ ๋ชจํ ์ฌ์ด์ -2 Log ์ฐ๋๊ฐ์ด ์ ์๋ฏธํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ํ๋ ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ, 30์ ์ฐจ๋ก
๊ทธ๋ฃน์ ๋ถ๋ฅํ์ฌ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. ๋ํ, Cox & Snell R2 ๋ฐ Nagelkerke R2์ ๋ชจํ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์์๋ ๊ฐ๊ฐ 0.546๊ณผ 0.803, ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์์๋ ๊ฐ๊ฐ 0.569, 0.800์ผ๋ก
๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ Cox & Snell R2์ ์ต๋๊ฐ์ด 1์ด๋ผ๊ณ ๋ณด์ฅํ์ง ๋ชปํ๋ ๋ฌธ์ ์ ์ ๋ณด์ํ๊ธฐ ์ํด Nagelkerke R2์ ํจ๊ป ํํํ์๋ค.
์ด์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 99% ์ ๋ขฐ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ์๋ฏธํ ๋ณ์๋ โ์ฐ๋ น๋(age)โ, โ์ธ์ผํฐ๋ธ(incentive)โ,
โ์ ์๋ ๋ฒจ(score level)โ, โ์์ํญ(constant)โ ๋ฑ์ด ์๋ค. ์ฑ๋ณ์ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ ์์ ์ด์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ์ผํฐ๋ธ์ ๋ํ ์ ํธ๋
๋ถ์์ด๋ฏ๋ก ์ฑ๋ณ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ํน์ฑ์ด ๋ณด์ด์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์๋ฏธํ์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ฐ๋ น๋๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ
์ฐ๋ น๋์ ๋์ด๋๊ฐ ํ ๋จ๊ณ์ฉ ์ฌ๋ผ๊ฐ์๋ก ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ฐ์ ๋ง์กฑํ ํ๋ฅ ์ด 0.592๋ฐฐ ๊ฐ์ํ๋ค. ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ
1์์ฉ ์ฆ๊ฐํ ๋๋ง๋ค ์๋ต์๋ค์ด ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ์ ๋ง์กฑํ ํ๋ฅ ์ด 3.991๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค. ์ด๋ ํต์์ ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋ฐ์ ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ์ด ๋์ ๊ฒ์
์ ํธํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ ์๋ ๋ฒจ์ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ ์๋ ๋ฒจ์ด ํ ๋จ๊ณ์ฉ ๋์์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ์ ๋ง์กฑํ
ํ๋ฅ ์ด 4.950๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค.
์ด์ ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 99% ์ ๋ขฐ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ์๋ฏธํ ๋ณ์๋ โ์ธ์ผํฐ๋ธ(incentive)โ, โ์ ์๋ ๋ฒจ(score
level)โ, โ์์ํญ(constant)โ ๋ฑ์ด ์๋ค. ์ฑ๋ณ ๋ฐ ์ฐ๋ น๋๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ์ง ์์ผ๋ฉฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ ์ด์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ์ผํฐ๋ธ์ ๋ํ ์ ํธ๋
๋ถ์์ผ๋ก ์ฑ๋ณ๊ณผ ์ฐ๋ น๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ํน์ฑ์ด ๋ณด์ด์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์๋ฏธํ์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ
์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ 1์์ฉ ์ฆ๊ฐํ ๋๋ง๋ค ์๋ต์๋ค์ด ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ฐ์ ๋ง์กฑํ ํ๋ฅ ์ด 2.398๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค. ์ด๋ ํต์์ ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋ฐ์ ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ฐ์ด
๋์ ๊ฒ์ ์ ํธํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ ์๋ ๋ฒจ์ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ ์๋ ๋ฒจ์ด ํ ๋จ๊ณ์ฉ ๋์์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ
๊ฐ์ ๋ง์กฑํ ํ๋ฅ ์ด 5.302๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค.
์ด์ ์ ์ ์์นํญ๋ณ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ์ถ์ ๊ณ์๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์๋ต์๋ค์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์๋ น์์ฌ๊ธ์ก์ ๋์ถํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ๋ ํตํ๋ฃ 2,100์
๋น ์ธ์ผํฐ๋ธ 8.0์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ๋ ํตํ๋ฃ 2,100์ ๋น 10.1์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋ก ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์์๋
์๋ น ์์ฌ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ๋ณด๋ค ์ค๋ฌธ ๋ด ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ์ ๋๊ฒ ์ค์ ํจ์ผ๋ก์จ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ฐ๋ น๋๋ณ๋ก ์ ์๋ฏธํ์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
์ฆ, ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ ์ง๊ธ ๊ท๋ชจ๋ ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์ผ ๋ ํตํ๋ฃ์ 0.4%, ์ด์ ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ์ผ ๋ ํตํ๋ฃ์ 0.5%์์ ์ ์ ์๋ค.
์ด์ ์ ์ ์์นํญ์ด ์ปค์ง์ ๋ฐ๋ผ ์๋ต์๋ค์ด ๋ ๋์ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ง๊ธ๋ฐ๊ธฐ ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Table 3. Hosmer & Lemeshow Model Fit Test Result of Binary Logistic Regression with 20 Points Difference in Score Increase
X2
|
Degree of Freedom
|
P-Value
|
14.316
|
8
|
0.074
|
Table 4. Results of Binary Logistic Regression Analysis with 20 Points Difference in Driving Score Increase
Independent Variables
|
B
|
Standard Error
|
Wald
|
Degree of Freedom
|
P-Value
|
Exp(B)
|
gender
|
0.062
|
0.479
|
0.017
|
1
|
0.898
|
1.064
|
age
|
-0.0524
|
0.187
|
7.898
|
1
|
0.005***
|
0.592
|
incentive
|
1.384
|
0.213
|
42.382
|
1
|
0.000***
|
3.991
|
score level
|
1.599
|
0.347
|
21.274
|
1
|
0.000***
|
4.950
|
constant
|
-19.584
|
3.412
|
32.949
|
1
|
0.000***
|
0.000
|
-2 log
|
122.347
|
Cox & Snell R2
|
0.546
|
Nagelkerke R2
|
0.803
|
*** p<0.01
Table 5. Hosmer & Lemeshow Model Fit Test Result of Binary Logistic Regression with 30 Points Difference in Score Increase
X2
|
Degree of Freedom
|
P-Value
|
12.444
|
8
|
0.132
|
Table 6. Results of Binary Logistic Regression Analysis with 30 Points Difference in Driving Score Increase
Independent Variables
|
B
|
Standard Error
|
Wald
|
Degree of Freedom
|
P-Value
|
Exp(B)
|
gender
|
0.490
|
0.552
|
0.787
|
1
|
0.375
|
1.632
|
age
|
-0.352
|
0.210
|
2.798
|
1
|
0.094
|
0.703
|
incentive
|
0.875
|
0.157
|
30.926
|
1
|
0.000***
|
2.398
|
score level
|
1.668
|
0.573
|
8.468
|
1
|
0.004***
|
5.302
|
constant
|
-25.752
|
6.006
|
18.362
|
1
|
0.000***
|
0.000
|
-2 log
|
93.569
|
Cox & Snell R2
|
0.569
|
Nagelkerke R2
|
0.800
|
*** p<0.01
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ด์ ๋ฉดํ ์์ง์ ๋ฐ ๊ณ ์๋๋ก ํต๊ทผ์ ๋์์ผ๋ก ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ทผ๊ฐ์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ชจํ์ ํ์ฉํ์ฌ ์์ /ํ๊ฒฝ
์ด์ ์ ์ ์์น ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ ์ง๊ธ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ฐ์ํ ์์ธ์ผ๋ก๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ(incentive), ๋ฒ์ฃผํ ์์ธ์ผ๋ก๋ ์ฑ๋ณ(gender), ์ ์๋ ๋ฒจ(score
level)๋ก ์ค์ ํ ํ, ์ข
์๋ณ์๋ก ์ ์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ๊ฐ ๋ง์กฑ ์ฌ๋ถ๋ก ์ค์ ํ์ฌ ์ดํญ ๋ก์ง์คํฑ ํ๊ท๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค. ์ด์ ์ ์ ์์นํญ๋ณ ์ ์ ์ง๊ธ ๊ท๋ชจ์
์ธ์ผํฐ๋ธ ๊ฐ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ๋ ํตํ๋ฃ์ 0.4%, ์ ์ ์์นํญ 30์ ์ฐจ๋ ํตํ๋ฃ์ 0.5%๋ก ๋์ถ๋์๋ค. ์ด์ ์ ์ ์์นํญ์ด ์ปค์ง์
๋ฐ๋ผ ์๋ต์๋ค์ด ๋ ๋์ ์ธ์ผํฐ๋ธ๋ฅผ ์ง๊ธ๋ฐ๊ธฐ ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ์ ์๋ค.
์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๊ณต์ ์ด์ ์์ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์ ๋ํ์ฌ ์ํ ์ด์ ์ด ๊ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ ๋์๊ฐ ์ฌ๊ณ ์ํ์ด๋
์์ค์ ๊ฐ์๋ก ์ฌํ์ ๋น์ฉ์ ์ ๋ํ ๋ํ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ์ด์ฉ์์ ์ ๋ณด ๊ณต์ ๋ฐ ์ด์ ์ ์ ์์น์ ๋ํ ์ ์ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ ๊ท๋ชจ
์ฐ์ ์ ํตํด ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ต์ ํ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ, ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๋์ ์ด์์ ์ธก๋ฉด์์๋ ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ง๊ธ์ ์ํ ํ์ ์ฌ์ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ฐ์ ํจ์ผ๋ก์จ
์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ๋ ์คํ ๋ฐฉ์ ๋ง๋ จ์ ๋์์ด ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๊ท๋ชจ ์ค๋ฌธ์ ํตํด ์ธ์ผํฐ๋ธ ์ ์ ์ง๊ธ ๊ท๋ชจ๋ฅผ ์ฐ์ ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณด๋ค ๋๊ท๋ชจ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํตํ ๋ถ์์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค.
๋ํ, ์ ์ ์์นํญ 20์ ์ฐจ์ 30์ ์ฐจ์ผ ๋์ ๊ตญํ๋์ด ์ฐ๊ตฌํ์์ผ๋ฏ๋ก ํฅํ ์ฐ๊ตฌ ์ ๋ณด๋ค ์ธ๋ถ์ ์ธ ์ ์ ์์นํญ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ฉฐ ์์ /ํ๊ฒฝ ์ด์ ์ ์
์ธก์ ๋ณ์ธ์ ๋ณด๋ค ๋ค์ํ๊ฒ ์ค์ ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํด์ผ ํ ํ์์ฑ์ด ๋ณด์ธ๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ/๊ตญํ ๊ตํต๊ณผํ๊ธฐ์ ์งํฅ์์ ์ง์(๊ณผ์ ๋ฒํธ RS-2022-00142565)์ผ๋ก ์ํ๋์์ต๋๋ค.
References
"Bae, G. M. and Jeon, J. U. (2005). โA study on the insurance premium incentive system
considering driver's traffic behavior.โ Transportation Technology and Policy, KST,
Vol. 2, No. 2, pp. 204-222 (in Korean)."
"Byun, B. S., Chae, E. J. and Pak, S. Y. (2014). โAn analysis on the characteristics
of energy consumption from the households in carbon point program and adequacy in
standards for incentive offerings.โ Journal of Environmental Policy and Administration,
KEI, Vol. 22, No. 1, pp. 95-112, https://doi.org/10.15301/jepa. 2014.22.1.95 (in Korean)."
"CLP Power HongKong Limited. (Accessed Jan. 4, 2023). Eco points, Hong Kong, Available
at: https://www.clp.com.hk/en/ residential/power-connect/earn-eco-points-rewards (Acccessed:
December 27, 2022)."
"Farmers Insurance Group. (2019). Getting Started with Signalยฎ, United States of America,
Available at: https://www.youtube. com/watch?v=Se2Qumfn6gU (Acccessed: December 27,
2022)."
"Jeong, C. W. (2007). โA study on the influence factors of drowsiness driving through
binary logistic regression analysis.โ The Journal of Police Policies, PSI, Vol. 21,
pp. 46-69 (in Korean)."
"Jeong, C. W. (2016). โA study on the administrative goal performance of incentive
policy in traffic order administration.โ The Journal of Police Science, KNPU, Vol.
16, No. 3, pp. 125-139, https://doi.org/10.22816/polsci.2016.16.3.005 (in Korean)."
"Kim, E. J., Bang, S. A. and Seo, E. S. (2019). โA study on factors influencing youth
drinking using binomial logistic regression.โ Journal of the Korea Society of Computer
and Information, KSCI, Vol. 24, No. 12, pp. 167-174, https://doi.org/10.9708/jksci.2019.24.12.167
(in Korean)."
"Kim, S. H. and Jeong, G. H. (2018). โAn analysis for influencing factors in purchasing
electric vehicle using a binomial logistic regression model.โ KSCE Journal of Civil
and Environmental Engineering Research, KSCE, Vol. 38, No. 6, pp. 887-894, https://doi.org/10.12652/Ksce.2018.38.6.0887
(in Korean)."
"Korea Expressway Corporation. (2022). Truck rest-mileage system, Available at: https://www.ex.co.kr/site/com/pageProcess.do
(Accessed: December 27, 2022) (in Korean)."
"Korean National Police Agency. (2021). Good driving mileage, Available at: https://www.gov.kr/portal/service/serviceInfo/
PTR000050215 (Acccessed: December 27, 2022) (in Korean)."
"Loumidi, A. K., Mittag, S., Lathrop, W. B. and Althoff, F. (2011). โEco-driving incentives
in the North American market.โ Proceedings of the 3rd International Conference on
Automotive User Interfaces and Interactive Vehicular Applications, ACM, Salzburg,
Austria, pp. 185-192, https://doi.org/10.1145/ 2381416. 2381446."
"Mehrolia, S., Alagarsamy, S. and Solaikutty, V. M. (2021). โCustomers response to
online food delivery services during COVID-19 outbreak using binary logistic regression.โ
International Journal of Consumer Studies, Wiley, Vol. 45, No. 3, pp. 396-408, https://doi.org/10.1111/ijcs.12630."
"Metropolitan Transport Commission. (2020). Wide-area affordable transportation card,
Available at: http://www.molit.go.kr/ mtc/USR/BORD0201/m_36981/DTL.jsp?id=mtc0301&mode=view&idx=45
(Acccessed: December 27, 2022) (in Korean)."
"Ntanos, S., Kyriakopoulos, G., Chalikias, M., Arabatzis, G. and Skordoulis, M. (2018).
โPublic perceptions and willingness to pay for renewable energy: a case study from
Greece.โ Sustainability, MDPI, Vol. 10, No. 3, p. 687, https://doi.org/10.3390/su10030687."
"Tamakloe, R., Das, S., Aidoo, E. N. and Park, D. (2022). โFactors affecting motorcycle
crash casualty severity at signalized and non-signalized intersections in Ghana: insights
from a data mining and binary logit regression approach.โ Accident Analysis & Prevention,
Elsevier, Vol. 165, 106517, https://doi.org/10.1016/j.aap.2021.106517."