์ ์ํ
(Jahe Jung)
1
์ด์ข
์
(Jong-Suk Lee)
2โ
-
์ ํ์โคํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ง๋ฐ์ฐ๊ตฌ๋ณธ๋ถ ์์์ฐ๊ตฌ์
(KICTยทjhjung@kict.re.kr)
-
์ข
์ ํ์โค๊ต์ ์ ์โคํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ตฌ์กฐ์ฐ๊ตฌ๋ณธ๋ถ ์ฐ๊ตฌ์์
(Corresponding AuthorยทKICTยทjslee@kict.re.kr)
Copyright ยฉ 2021 by the Korean Society of Civil Engineers
ํค์๋
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋, ์ผํด, ํ์ง ์ธก์
Key words
Seasonal variation of airborne chlorides, Salt attack, In-situ measurement
1. ์ ๋ก
๋ฐ๋ค๋ก๋ถํฐ ๋ถ์ด์ค๋ ๋ฐ๋์ด๋ ํ๋๋ก ์ธํ ๋น๋ง์ ์ํด ์ด๋ํ๋ ๋น๋์ผ๋ถ ์ค์๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ถ์์ ์ด์ง์ํค๋ ์ธ์์ธ ์ผํ(Cl-) ์ด์จ์ด ํฌํจ๋์ด ์๋ค.
์ด๋ก ์ธํด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ง์ญ์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผํด๋ ๊ฐ์ฌ์ ํ์ ํ ์ดํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด์ ๋ํ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ๋์ฑ
๋ง๋ จ์ ์ํ์ฌ ๊ตญ๋ด์์๋
2003๋
7์~ 2006๋
6์๊น์ง ์ด 3๋
๋์ ๋น๋์ผ๋ถ ์ ๊ตญ์กฐ์ฌ(KICT, 2006) (์ดํ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ)๋ฅผ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ตญ๋ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ธฐ์ค/์๋ฐฉ/์ ๊ฒ์ง์นจ ๋ฑ์ ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. Jung and Lee(2022)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด โ์์ค๋ฌผ์ ์์ ๋ฐ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ์ค์ ์ธ๋ถ์ง์นจ(์ฑ๋ฅํ๊ฐ ํธ) (MOLIT, 2021)โ์์๋ ํด์๊ฑฐ๋ฆฌ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ ํ๊ฒฝ ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, โ๋ฌด๋์ฅ๋ดํ์ฑ ๊ฐ๊ต๋ ์ ์ฉ ์ง์นจ(Korean Society of Steel Construction, 2019)โ์์๋ ์ง์ญ๋ณ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋ 0.5 mg/ 100 cm2/day๋ก ์ถ์ ๋๋ ํด์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์๋กํ์ฌ ํ์์ ์ฐธ๊ณ ํ๋๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ โํญ๋ง
๋ฐ ์ดํญ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(์ฌ๋ฃํธ) (MOF, 2023)โ์์๋ ์ง์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ง์ญ๊ณ์๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ํน์ํ๊ฒฝ์ ๋
ธ์ถ๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต์ ํผ๋ณต๋๊ป์ ๊ท์ ์ ๋น๋์ผ๋ถ ํ๊ฒฝ์ ํ์ฉํ๋๋ก ํ๊ณ ์๋ค.
์ด๋, ๋ํด์์ ๊ฒฝ์ฐ, ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ 250 m ์ด๋ด, ์ํด์, ๋จํด์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์ญ๊ณ์ 2 mdd๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ 250 m ์ด๋ด,
์ง์ญ๊ณ์ 2 mdd ์ดํ์ธ ์ง์ญ์ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ 100 m ์ด๋ด์ ์ง์ญ์ ํน์ํ๊ฒฝ์ผ๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค.
์ง๋ฆฌ์ ยท๊ธฐ์ํ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ ์ฌํ ์ผ๋ณธ์์๋ 1980๋
๋ ์คํค๋์์ ํดยท์ฐ์ ์ง์ญ์ ์์นํ ๋๋ก๊ต์ ์ฒ ๊ทผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ PC๋ถ์ฌ์ ์์์ด ๋ค์ ํ์ธ๋์ด,
๊ฑด์ค์ฑ ํ ๋ชฉ์ฐ๊ตฌ์(์ดํ PWRI)๊ฐ ์ค์ฌ์ด ๋์ด 1982๋
์ ๊ด๊ณ ๊ธฐ๊ด์ ์ํด ์ ๊ตญ๊ท๋ชจ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค(JARA, 1984). ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก ํ์ฌ ์ผ๋ณธ์์๋ ์ฒ์์ผ๋ก ์ผํด๋์ฑ
์ ์ํด ๋๋ก๊ต์ ์ผํด๋์ฑ
์ง์นจ(์) โง ๋ํด์ค(1984)์ ์ผ๋ณธ๋๋กํํ(JARA)์์ ๋ฐ๊ฐํ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์์๋ ์ผ๋ณธ์ ๋จ๋ถ์ผ๋ก ๊ธด ์งํ๊ณผ ๊ธฐ์ ํน์ฑ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ง์ญ๊ณผ ํด์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ ํจ์ธ์๋ก ๋ณด๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๋ณธ ํด์๊ฐ ์ ์ฒด๋ฅผ 3๊ฐ์
์ง์ญ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์ฌ ๋์ฑ
์ ์ ์ํ์๋ค. ์ดํ PWRI(1993)์์๋ ๋น๋์ผ๋ถ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํ๋ํ์ฌ 1984๋
12์๋ถํฐ 1987๋
11์๊น์ง, ์ด 3๋
๋์ ์ ๊ตญ 266๊ฐ ์ง์ ์์ โ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ ๊ตญ์กฐ์ฌโ๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค.
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ก๊ต ์๋ฐฉ์ โง ๋ํด์ค(JARA, 2017)์ โ
ข. ์ฝํฌ๋ฆฌํธํธ๊ณผ โ
ฃ. ํ๋ถ๊ตฌ์กฐํธ์ ๋ฐ์๋์ด ์ผํด ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ 4๊ฐ์ ์ง์ญ ๋ฐ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๊ตฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ต์ ํผ๋ณต๋๊ป๋ฅผ ์ ํ๋๋ก
๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค.
์ด๋ ๊ฒ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๊ตญ๋ดยท์ธ์์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ค๊ณ, ์๊ณต, ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ๋ถ์ผ์์ ์ค์ํ ์ดํ์์ธ์ผ๋ก ์ทจ๊ธ๋๊ณ ์๋๋ฐ, ๊ตญ๋ด์์๋ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ ์ดํ 18๋
์ด ์ง๋
ํ์ฌ, ๊ทธ ์ฌ์ด ๊ธฐํ๋ณํ์ ํด์์งํ ๋ณํ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ ์ง์ญ์์ ์ธก์ ๋๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์์๋ ๋ณํ๊ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์, ์ฌ์กฐ์ฌํ์ฌ ์
๋ฐ์ดํธํ ํ์๊ฐ ์๋ค๊ณ
ํ๋จํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ์ ๋์ผํ ์ง์ญ์์ 1๋
๋์ ์ธก์ ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ ์กฐ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒํ ํ์๊ณ , ์ด์ ํจ๊ป ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์
๊ณ์ ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ํน์ง๊ณผ์ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ์ผ๋ณธ์ ๊ฐ ํด์ญ์ ๋ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ๋ณ ๋ณ๋ํน์ฑ์ ํจ๊ป ๊ธฐ์ ํ์๋ค.
2. ํด์๊ฐ ๋น๋์ผ๋ถ ์ธก์ ๊ฐ์
2.1 ์ธก์ ์ง์ ๋ฐ ๊ธฐ๊ฐ
๊ตญ๋ด ํด์๊ฐ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ํด์๊ณผ ์ํด์, ๋จํด์์ ํด์ญ์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๊ฐ ํด์ญ๋ณ๋ก ์ง์ญ์ ๋๋์ด ์ด 44๊ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค.
์ค์น ์์น๋ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋ํด์์ ๊ณ ์ฑ, ์์ด, ์ฃผ๋ฌธ์ง, ์ผ์ฒ, ์ธ์ง, ์๋, ํฌํญ, ์ธ์ฐ, ๋ถ์ฐ์ 9๊ฐ ์ง์ญ์, ์ํด์์ ๊ฐํ, ์ธ์ฒ, ์์ฐ๋ง, ํ์, ์ฒ์๋ง,
๋ณด๋ น, ๋ณ์ฐ, ๊ณ ์ฐฝ, ํจํ, ๋ชฉํฌ์ 10๊ฐ ์ง์ญ์, ๋จํด์์ ํด๋จ, ์ฅํฅ, ๊ณ ํฅ, ๊ด์, ์ฌ์ฒ, ๋ง์ฐ, ๊ฑฐ์ , ์งํด์ 8๊ฐ ์ง์ญ์ ์ค์นํ์๋ค. ์ด๋
๊ฐ ํด์ญ๋ณ ์ง์ญ๊ณผ ์ง์ญ ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ฝ 50 km์ด๋ค. ์ง์ญ๋ณ๋ก ์ธก์ ํ ๊ฒ๊ณผ ๋๋ถ์ด ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ
ํด์ญ๋น 1๊ฐ์ ์ง์ญ์์๋ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ 6~7๊ฐ ์ง์ ์ ํฌ์ง์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ๋จํด์์ ์ฅํฅ์ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ 30, 100, 200,
500, 1000, 2000 m์ 6๊ฐ ์ง์ ์, ๋ํด์์ ์์ด์ ์ํด์์ ๊ณ ์ฐฝ์ ์์ 6๊ฐ ์ง์ ๊ณผ ๋๋ถ์ด 5000 m์์ ์ธก์ ํ์ฌ ๊ฐ ๊ฐ 7๊ฐ ์ง์ ์์
์ธก์ ํ์๋ค. ์ด๋ค ์ธก์ ์ง์ ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ค ํด์ญ๋ณ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ผ ์ธก์ ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋ถ์์์ ์ ์ธํ์๋ค. ์ง์ญ๋ณ๋ก ํด์๊ฐ์ ์ค์นํ ์ผ๋ถํฌ์ง์ฅ์น๋
์ ๋ฉด์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๋ ๊ณณ์ ํด์๊ฐ๋ฅผ ๋ง์ฃผ๋ณด๊ณ ์ค์นํ์๋ค. ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ณ๋ก ์ค์นํ ์ง์ญ ์ค ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๋จผ ์ง์ ์์๋ ์์น์ ๋ฐ๋ผ ๋๋ฌด๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฆฌ๋
์์น๋ฅผ ํผํ์ฌ ์ค์นํ์ฌ ์ต๋ํ ์ฅ์ ๋ฌผ์ ๋ํ ์ํฅ์ ์ต์ํํ์๋ค.
์กฐ์ฌ ๊ธฐ๊ฐ์ 2021๋
7์~2022๋
6์๊น์ง 1๋
๋์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ๋งค์ 1ํ, 1๊ฐ์๊ฐ์ ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธก์ ํ์๋ค.
Fig. 1. The Installation Locations of Salinity Measurement Devices
2.2 ์ผ๋ถ๋ ๋ถ์
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ผ๋ถํฌ์ง์ฅ์น์ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ(Moon and Lee, 2004; Lee et al., 2010)๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค. ํฌ์ง๊ธฐ์ ๊ฐ๋ต์ ์ธ ํ์์ ํฌ์ง๋ฉด์ ์ด 100 mm ร 100 mm ร 100 mm์ด๊ณ , ๋ฐ์ค ๋ด๋ถ์๋ 100 mm ร 120 mm ํฌ์งํ์
2๊ฐ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, ํฌ์ง๋ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋น๋ฐ๋์ ์ํ์ฌ ์ ์ค๋์ง ์๋๋ก 20 mm ๋์ด์ ์ฐจ๋จ๋ง์ด ์ค์น๋์ด ์๋ค. ๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง๊ธฐ ๊ฑฐ์น๋๋ ๋น๋์ผ๋ถ
ํฌ์ง๊ธฐ๊ฐ ์์ ์ ๋์ด(2 m)์์ ๋น๋ฌผ ๋ฑ ์ธ๊ธฐํ๊ฒฝ์ ์ํฅ์ ์ต์๋ก ํ๋ฉด์ ์ ๋์ ์ธ ํฌ์ง์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์๋๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ํด์๊ฐ ๋๊ธฐ์ค
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ง๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋ถํฌ๋์ด ๋ค๋ฅด๋ฏ๋ก ์ผ๋ถํฌ์ง์ฅ์น์ ์ธก์ ๋์ด๋ 1์ฐจ ์ ๊ตญ์กฐ์ฌ(2003๋
~2006๋
)์์ ์ธก์ ๋์๋
๋์ด์ธ 2 m๋ก ๋์ผํ๊ฒ ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ํ ์ง๋ฉด๊ณผ์ ๋ง์ฐฐ๋ ฅ์ ์ํ์ฌ ๋ฐ๋์ ๊ฐ๋๊ฐ ์ฝํด์ง๋ ๊ฒ์ ๋ฐฉ์งํ๋ฉด์ ์ค์น ๋ฐ ์๋ฃ ์ํ๋ง์ ํธ์์ฑ์ ๋๋ชจํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์ค์นํ ์ผ๋ถํฌ์ง๊ธฐ์ ๊ฐ๋ต๋์ ์ค์น ์ฌ์ง์ Fig. 2์ ๊ฐ๋ค.
๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฑฐ์ฆ๋ ์๋ฃ์ฉ ๊ฑฐ์ฆ๋ฅผ ํ๋ฌ์ ํ๋ฒ ํ์ํ์ฌ ์ฆ๋ฅ์์ 1์ผ ๋์ ์นจ์งํ์ฌ ๋ถ์๋ฌผ์ ์ ๊ฑฐํ ํ ์ฌ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, 1๊ฐ์๊ฐ์ ํฌ์ง์ด
๋๋ ๊ฑฐ์ฆ์๋ฃ๋ 500 g ์ฆ๋ฅ์๊ฐ ๋ด๊ธด ๋น์ด์ปค์ ๋ฃ๊ณ ์ ์ ์ด 3์๊ฐ ์ด์ ๋ฐฉ์นํ ํ ์ฝ 5๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก 3ํ ์ด์ ํ์ ์ด์ค ๋ค์ ์ง์ฐ์์ ์ํ ์นจ์
์ ์ ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ผํ๋ฌผ์ ์ธก์ ํ์๋ค(Lee et al., 2010). ์ธก์ ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 100 mm ร 100 mm์ ๋ฉด์ ์ ํ๋ฌ ๋์ ๋์ ๋ NaCl ์ผ๋ถ๋์ด๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํ์ํ๋ ๋จ์๋ KS D ISO9225(KSA, 2012)์ ๋ถ์์ E ๊ท์ ์ ํ์ฉํ์ฌ, ํ๋ฌ ๋์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ผ์๋ก ๋๋ ์ผํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ธ mg/100 cm2/day(์ดํ mdd)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
Fig. 2. The Salinity Measurement Devices
๊ตญ๋ด์ ๋น๋์ผ๋ถ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ๋ 2์ฐจ ์กฐ์ฌ๊ฐ ์์๋ ๋ ๋ก๋ถํฐ 18๋
์ ์ธ 2003๋
์ ์ค์๋์๋ค. ์ธก์ ์์น๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก 2์ฐจ ์กฐ์ฌ ์ง์ ๊ณผ ๋์ผํ๋,
ํด์๊ฐ ๋ฐฉํ๋ฆผ ์กฐ์ฑ๊ณผ ์ฌ์ ์ง ๊ฐ๋ฐ, ํด์์ ๋ณ๋ ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋์ผ ์ง์ญ๋ด์์ ์กฐ์ฌ์ง์ ์ด ์ด๋๋ ์ง์ญ๋ ์๋ค.
2.3 ์ผ๋ณธ์ ๋น๋์ผ๋ถ ์ธก์ ๊ฐ์
์ผ๋ณธ์ ์ง๋ฆฌ์ ์ผ๋ก๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋น์ทํ ์์น์ ์๊ณ , ๋ํด๋ฅผ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ณต์ ํ๋ฉฐ, ๊ธฐํ์ ์ผ๋ก๋ ๊ฒจ์ธ์ ์๋ฒ ๋ฆฌ์์์ ๋ถ์ํ์ด ๊ฐํ๊ฒ ๋ถ๊ณ , ์ฌ๋ฆ์ ๋จ์ชฝ์์
๋ฐ๋์ด ๋ถ๋ฉฐ, ํํ์ด ์ค๋ ์๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฌํ ์ ๋ฑ, ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ง๋ฆฌ์ ๊ธฐํ๊ฐ ์ ์ฌํ ์ ์ด ๋ง๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ๋ณด๋ค ์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋
์ ๊ตญ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์ํ ์ผ๋ณธ์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ํ์๋ค. ์ผ๋ณธ์ 1984๋
12์~1987๋
11์๊น์ง, ์ง์ ์ ๋ฐ๋ผ 1๋
~3๋
๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ ๊ตญ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์กฐ์ฌ์ง์ ๊ณผ ์ง์ญ๊ตฌ๋ถ์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ ์ด 266๊ฐ ์ง์ ์ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ์ง์ญ๊ตฌ๋ถ์ ๋ถ์ชฝ์ ํ์นด์ด๋๋ถํฐ ๋จ์ชฝ์ ์คํค๋์ ๊น์ง 21๊ฐ ์ง์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ์ด๋ ์ผ๋ณธ์ ๋ํด๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ
๊ธฐ์ค ๋ํด(East Sea)๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
Fig. 3. Installation Locations of Salinity Measurement Devices and Area Dividing (Modified afterPWRI, 1988)
3. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
3.1 ์ง์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ๋ณ๋
๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ตฌ์ถ์ง์ ์์ ์ธก์ ๋ ์ค๋ฐ์ดํฐ์ด๋ฉฐ, ์ธก์ ์ง์ ์ ๋๋ถ๋ถ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ 90~100 m ์ฌ์ด์ ์์นํ๋ฉฐ, ์์ธ๋ก ์ํด์์ ๋ชฉํฌ์
๋จํด์์ ์งํด๋ ์ธก์ ํ๊ณ ์ ํ๋ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์์นํ ์ง์ ์ ์ ๊ทผ์ด ๋ถ๊ฐํ์ฌ ๊ฐ ๊ฐ 50 m, 40 m ์ง์ ์์ ์ธก์ ํ์๋ค. ์ด๋ค ์ง์ ์ ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ๋ณด๋ค ํด์์
๊ฐ๊น์ฐ๋ ์ธก์ ๊ธฐ๊ฐ๋ด ๊ฐ ํด์ญ์ ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ๋ค์ ๋นํด ๋ฎ์ ์ธก์ ๊ฐ์ด ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ์ง์ ์์ ๊ณ์ ๋ณ ๋ณ๋๋ ํฌ์ง ์์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ์๋ ๋ณ๋ค๋ฅธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง
์์๋ค.
3.1.1 ๋ํด์ ์ง์ญ
Fig. 4๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ๋ํด์์ ๋ชจ๋ ์ง์ญ์์ ์ธก์ ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 0.4โผ34.9 mdd์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์๊ณ , ์ด๋ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ 3.4 mdd์ด๋ค. ๊ณ์ ๋ณ๋ก
๋ณด๋ฉด 6์โผ10์, ์ฆ ์ฌ๋ฆ๊ณผ ๊ฐ์์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ง์ญ์ด ๋ง๊ณ , ๊ทธ ์ธ์ ๊ณ์ ์๋ ์ง์ญ๋ณ๋ก ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋์ง ์๋๋ค.
Fig. 4. Monthly Variation of Airborne Chlorides of at Each Measurement Location in Eastern Coast
๋ํด์์์ ์ฌ๋ฆ๊ณผ ๊ฐ์์ฒ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ 9์์ ๋ถ์ฐ์ด๋ฉฐ, ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 34.9 mdd๊น์ง ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด ์๊ธฐ์ ๋ถ์ฐ์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ด์ ๋
ํํ โ์ฐฌํฌ(CHANTHU)โ๊ฐ ์์ธ์ด๋ผ๊ณ ํ๋จ๋๋ค. 2021๋
ํ๋ฐ๋ ์ํฅํํ ๋ถ์๋ณด๊ณ ์(KMA, 2022)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ฐฌํฌ๋ 2021๋
9์ 7์ผ์ ๊ด์์ ๋ฐ์ํ์ฌ 18์ผ์ ์ผ๋ณธ์ ์๋ฅํ ํํ์ผ๋ก, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์๋ 9์ 13~17์ผ๊น์ง ์ฝ 4์ผ ๋์ ์ํฅ์
์ฃผ์๋ค. ์ด ํํ์ ์ ์ฃผ๋๋ณด๋ค ์๋๋ก ์ง๋๊ฐ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ฅผ ํต๊ณผํ์ง๋ ์์์ผ๋, ์ด๋ก ์ธํด ์ ์ฃผ๋์ ์ ๋ผ๋จ๋, ๊ฒฝ์๋จ๋, ์ธ์ฐ์ง์ญ์ ํด์์ ํํ๊ฒฝ๋ณด์
ํํ์ฃผ์๋ณด๊ฐ ๋ฐํจ๋์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ํฅ์ ์ค ์๊ธฐ์ ํํ์ ์ต๋ํ์์ 21~43 m/s, ๊ฐํ๋ฐ๊ฒฝ์ 160~280 km, ํญํ๋ฐ๊ฒฝ์ 40~100
km์ด๋ฉฐ, ์ด๋์ ํํฅ์ ๋ถ๋ํ๊ณผ ๋๋ถ๋ํ์ด ์ ์ฒด ํํฅ์ 99%๋ฅผ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค. ์ ์ฃผ๋ ์๋๋ก ํต๊ณผํ์ฌ ๋ถ์ฐ๊ณผ๋ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์์์ง๋ง, ๊ฐํ ํ์๊ณผ,
ํฐ ๊ฐํ๋ฐ๊ฒฝ ๋ฐ ํญํ๋ฐ๊ฒฝ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ , ๋ถ๋ํ ๊ณ์ด์ ํํฅ ๋ฑ์ ์ํฅ์ผ๋ก 9์์ ๋ถ์ฐ์ง์ญ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. 9์์๋ ๊ทผ์ฒ์ธ ์ธ์ฐ๋
34.6 mdd๋ก 1๋
์ค ๊ฐ์ฅ ๋์, ์ด ๋ํ ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํํธ ์ธ์ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ถ์ชฝ์ผ๋ก ์ฝ 50 km ์ด์ ๋จ์ด์ ธ ํํ์ ํญํ๋ฐ๊ฒฝ์๋
ํฌํจ๋์ง ์์ง๋ง ๊ฐํ๋ฐ๊ฒฝ์๋ ํฌํจ๋๋ ํฌํญ์ ๊ฒฝ์ฐ, 9์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 3.6 mdd๋ก 10์์ 4.9 mdd ๋ณด๋ค๋ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํํ์
ํญํ๋ฐ๊ฒฝ์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ ์ด๋ ํํ์ด ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์๋ฅํ์ง ์๊ณ ์ง๋๊ฐ๋๋ผ๋ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํฌ๋ค๋ฉด ํด์๊ฐ ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด
์ฆ๊ฐํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ฌํ๊ณ ์๋ค.
๋ํด์์ ์ง์ญ ์ค 1๋
์ค ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ ์ง์ญ์ ๋ถ์ฐ์ด๋ฉฐ 11์์ 1.0 mdd๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. ๋ํด์์ ๊ฒจ์ธ๊ณผ ๋ด์ฒ ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฃผ๋ฌธ์ง ์ง์ญ์
1์๋ฌ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด 6.2 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ณ ์ฑ๊ณผ ์ฃผ๋ฌธ์ง์ด ๊ฐ๊ฐ 5์๊ณผ 2์์ 0.6 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
1๋
๋์ ๋ํด์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธ์ฐ์ด 6.4 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ณ , ์ธ์ง์ด 1.0 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
3.1.2 ์ํด์ ์ง์ญ
Fig. 5์ ์ํด์์ ์ง์ญ์์ ์ธก์ ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฐ์ 0.3โผ70.0 mdd๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์๊ณ , ์ด๋ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ 3.6 mdd์ด๋ค. ๊ณ์ ๋ณ๋ก
๋ณด๋ฉด 10โผ12์, ์ฆ ๊ฐ์๊ณผ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ง์ญ์ด ๋ง๊ณ , ํด๋น ์ง์ญ ์ธ์๋ ๊ณ์ ๋ณ ์ฐจ์ด๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋์ง ์๋๋ค. ์ํด์์์ ๊ฐ์๊ณผ ๊ฒจ์ธ์ฒ
๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ 11์์ ๊ณ ์ฐฝ์ผ๋ก 70.0 mdd์ด๋ฉฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์ง์ญ์ 12์์ ๋ชฉํฌ๋ก 0.6 mdd์ผ๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. ๊ณ ์ฐฝ์ด 11์์
๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ด์ ๋ ํ์ ๋ฐ ํํฅ๊ณผ ๊ด๋ จ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Jeon et al., 2022; PWRI, 1993)์์ ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ๋ณ๋์ ์ต๋์๊ฐํ์(maximum instantaneous wind speed) ๋๋ ์ต๋ํ์(maximum wind
speed)๊ณผ ๋์ฒด์ ์ผ๋ก ๋น๋กํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ๋์ด ์๋ค. ๊ธฐ์์ฒญ์ ๊ธฐ์์๋ฃ๊ฐ๋ฐฉํฌํธ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋ฃ(KMA, 2023)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ 2021๋
7์~2022๋
6์ ์ฌ์ด ๊ณ ์ฐฝ์ง์ญ์ ์ ์ต๋ํ์๊ณผ ๊ทธ๋์ ํํฅ, ์ ์ต๋์๊ฐํ์๊ณผ ๊ทธ๋์ ํํฅ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ธก์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
Fig. 6์ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 6์ ๋ณด๋ฉด, ๊ณ ์ฐฝ ์ง์ญ์์๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ 11์์๋ ์ต๋์๊ฐํ์(10๋ถ ํ๊ท ํ์ ์ต๋๊ฐ)๊ณผ ์ต๋ํ์(1๋ถ ํ๊ท ํ์ ์ต๋๊ฐ)์ด ๋๊ณ , ๋ํ ๊ทธ
๋์ ํํฅ๋ ๊ฐ ๊ฐ ์๋ถ์ํ๊ณผ ์ํ์ด ์ฐ์ธํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ณ ์ฐฝ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ฐ ํด์์ ์ด ๋ถ์์ชฝ์ ํฅํ์ฌ ํํํ๊ฒ ํ์ฑ๋์ด ์์ด ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ํด์์ ์ฃผ๋ ํํฅ(๋ถ์ํ)์
์ ๋ฉด์ผ๋ก ๋ฐ์ ์ ์๋ ๊ตญ์ง์ ํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ธก์ ๋์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ํด์์ ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ๋ค๋ ์ด๋ฌํ ๋ก์ปฌํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๊ณ
์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ง๋ง, ํนํ ๊ณ ์ฐฝ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋ฐ๋ค์ ์ฌ์ด๋ ๊ธฐํ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์ ํ ์๊ณ ์์ฌ์ด ๊น์ ํ๊ฒฝ์ ์ํฅ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
ํํธ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ง ์์ 4์~9์์๋ ์ต๋์๊ฐํ์๊ณผ ์ต๋ํ์์ด ๋ฎ๊ฑฐ๋ ๋๋ ํํฅ์ด ๋จํ ๋๋ ๋ํ๊ณ์ด๋ก ๋ถ์ด ๋๊ธฐ์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ฌํ์ง ๋ชปํ
๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ๋ด๊ณผ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์ ๋ณด๋ น์ผ๋ก ์ด๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 3์์ 10.7 mdd์ด๊ณ , ๊ฐ์ฅ
๋ฎ์ ์ง์ญ์ ๋ชฉํฌ๋ก 7์์ 0.3 mdd์ด๋ค. 1๋
๋์ ์ํด์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ ์ฐฝ์ด 12.2 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ณ , ๋น์ง๊ณผ ๋ชฉํฌ๊ฐ 0.8
mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
Fig. 5. Monthly Variation of Airborne Chlorides of at Each Measurement Location in Western Coast
Fig. 6. Relationship between Seasonal Variety of Airborne Chlorides and Wind Environment in Gochang
3.1.3 ๋จํด์ ์ง์ญ
Fig. 7์ ๋จํด์์ ์ง์ญ์์ ์ธก์ ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฐ์ 0.3โผ24.7 mdd๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์๊ณ , ์ด๋ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ 1.3 mdd์ด๋ค. ๊ณ์ ๋ณ๋ก
๋ณด๋ฉด 8์, ์ฆ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ง์ญ์ด ๋ง๊ณ , ๊ทธ ์ธ ๊ณ์ ์๋ ๋น์ทํ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค. ๋จํด์์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ง์ญ์
8์์ ๊ฑฐ์ ๋ก 24.7 mdd์ด๋ฉฐ, ๋์ผ ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์ง์ญ์ ๊ณ ํฅ๊ณผ ๊ด์์ผ๋ก 0.5 mdd๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. 1์ฐจ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ(Lee et al., 2010)์์ ๋จํด์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ฌ์ด ์๊ณ ๋ง์ด ๋ฐ๋ฌํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋งค์ฐ ์ด๋ ค์ด ์กฐ๊ฑด์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 3๋
๊ฐ ์ธก์ ํ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋
๊ฑฐ์ ๋ ๋ค๋ฅธ ๋จํด์์ ์ง์ญ๋ณด๋ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ์ธก์ ๋์๋๋ฐ, ํนํ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๋ถ๋ ๋จ๋ํ๊ณผ ํํ์ ์ํด ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ๋ค์์
๋จํด์์ผ๋ก ๋ ์ ๋ค์ด์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ฌํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. 2021๋
8์์ ์์๋ ํํ ๋ฃจํ(LUPIT)๊ณผ ์ค๋ง์ด์ค(OMAIS)๋ ๋จํด์์ ์ํฅ์
์ฃผ์์ผ๋ฉฐ, ํนํ ์ค๋ง์ด์ค(OMAIS)๋ ๊ฑฐ์ ์ ์์ ์์นํ ๊ฒฝ์๋จ๋ ๊ณ ์ฑ์ ์๋ฅํ์ฌ ํฌํญ์ผ๋ก ์ง์ถํ๋ ๊ฒฝ๋ก๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ์ค๋ฅธ์ชฝ์ ์์นํ ๊ฑฐ์ ์ ๋จ๋ํ์
์ผ๊ธฐ์ํค๋ฉฐ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ฐ์๊ณผ ์ด๋์ด ๊ฑฐ์ ๋ก ํฅํ๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. 9์ ํํ(์ฐฌํฌ)์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ถ๋ํ๊ณผ ๋๋ถ๋ํ์ด ์ ์ฒด ํํฅ์ 99%
์ด์์ ์ฐจ์งํ๊ณ ์์ด, ์ง๋ฆฌ์ ์ค๋ฅธ์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์์นํ ๋ถ์ฐ๊ณผ ์ธ์ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ์์ง๋ง, ๋ถ์ฐ๊ณผ ์ธ์ฐ ์ธ๊ทผ์ง์ญ์์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ๋จํด์์
์ง์ญ๋ค์ ๋จ์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์์นํ๊ณ ์์ด ๋ถ๋ํ๊ณผ ๋๋ถ๋ํ์ ํํฅ์ผ๋ก๋ ํด์์์ ๋ด๋ฅ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ด๋์ด ์ฉ์ดํ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋จํด์ ์ง์ญ๋ค์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
์ฆ๊ฐํ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋จํด์์ ํ๊ท ์ 1.3 mdd๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ณด์ด๋๋ฐ ๋ฐํด ๊ฑฐ์ ๋ 4.7 mdd๋ก ๋์ ๊ฐ์ ๋ณด์ด๋๋ฐ, ์ด๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ํฐ ์ํด์์ ํ๊ท ์ธ 3.6
mdd ๋ณด๋ค๋ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋จํด์์ ์ง์ญ์ ๋๋ถ๋ถ ์์ฌ์ด ์๊ณ ๋ชจ๋ํด๋ณ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์ด ์ ๊ณ , ์ฌ์ด ๋ฐ์ํ ์ผ๋ถ์ด
๋ ์๋ค์ด์ค๋ ๊ฒ์ ๋ง๋ ๊ฐ๋ฆผ๋ง ์ญํ ์ ํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง๋์ด ๊ทนํ ์ ์ ๊ฒ์ ๋นํด, ๊ฑฐ์ ๋ ์์ฌ์ด ๊น๊ณ , ์ธก์ ์ง์ ์์ ๋งํ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๊ณ , ์์ด
์์ํด๋ณ์ผ๋ก ํ์ฑ๋์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ฐ์๋์ด ๋จํด์์ ์ง์ญ ์ค์์๋ ๋ง์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค.
์ด์์ ์ง์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํน์ง์ ์ข
ํฉํด ๋ณด๋ฉด, ์ํด์์ ํด์์ ์ ๋ฐฉํฅ์ด ์ง์ญ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฐ๋ฐ, ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ฐ์ธํ ๋ถ์ํ์ ์ํด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ํฌ๊ฒ
๋์ ๋ ์ ์๋ ํด์์ ๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ์ง ์ง์ญ๊ณผ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ์ง์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ๋ํด์์ ํด์์ ์ด ๋จ์กฐ๋ก์ ์ง์ญ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ์ง๋ ์์ผ๋, ์ฌ๋ฆ์ฒ
ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์๋ฑํ ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ด ํฐ ๋จ๋ถ์ง์ญ(์ธ์ฐ, ๋ถ์ฐ)๊ณผ ๊ทธ ์ธ ์ง์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ๋จํด์์ ๋ชจ๋ ์ง์ญ์์ ๋์ง
์๊ณ , ๋ํ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋๋ ํฌ์ง ์์ ํน์ง์ด ์์ผ๋, ๊ฑฐ์ ๋ ๊ตญ์ง์ ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ํฐ ํน์ง์ด ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฌ๋ฆ์ฒ ํํ์ ์ํ ์ํฅ์ด ์ปค ํํ์
์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฐ ํน์ง์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 7. Monthly Variation of Airborne Chlorides of at Each Measurement Location in Southern Coast
3.2 ํด์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋
Fig. 8~10์ ํด์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์๋ณ๋ก ํ์ํ์๋ค. ์ด๋ค ๊ทธ๋ํ๋ค์ ํด๋น ํด์ญ์ ์ง์ญ์์ ์๋ณ ์ธก์ ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํ๊ท ๊ฐ๋ค์ ๋์ถํ ํ, ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ์ธก์ ๋
๋ฌ์ ๊ฐ์ 100%๋ก ์ค์ ํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ๋ค์ ์๋์ ์ธ ๋น์จ๋ก ํ์ํ์๋ค.
Fig. 8. Seasonal Variation of Airborne Chlorides in Eastern Coast
3.2.1 ๋ํด์์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋
Fig. 8์ ๋ํด์์ ๊ณ์ ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณ๋์ ๋ณด๋ฉด, 6์๋ถํฐ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ์์ํ์ฌ 9์์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ธ ํ 11์๊น์ง ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ์ํ์๊ณ , ์ดํ๋
ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋์ง ์๋ ๋ฒ์์์ ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์๊ฐ ๋ฐ๋ณต๋์๋ค. ์ฆ, 8์~10์์ ํด๋นํ๋ ์ฌ๋ฆ๊ณผ ๊ฐ์์ฒ ์ ๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ฒจ์ธ๊ณผ ๋ด์๋
๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์๋ค. ์ผ๋ณธ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ผ๋ณธ์ ๋์ชฝํธ์ ํํ์์ ์ ํ ์ง์ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ฐํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํํ์ด
๋ง์ด ์ ๊ทผํ ํด์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ํด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์๋ค. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋ํด์๊ณผ ๋จํด์์์ ๋ณด์ด๋ ํน์ง๊ณผ ์ ์ฌํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ง๋ฆฌ์ ,
๊ธฐ์ํ์ ์ผ๋ก ์ด๋ค ํด์ญ๊ณผ ์ ์ฌํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
๋ํด์์ ๊ฒฝ์ฐ, ํนํ 9์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ์ธก์ ๋์๋๋ฐ, ์ด๋ ํด๋น๊ธฐ๊ฐ์ ์ ์ฃผ๋์ ๋ถ์ฐ ์ง์ญ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ํํ์ ์ํฅ์ด๋ผ๊ณ ํ๋จ๋๋ค. ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)์์ ๋ํด์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๋จํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋์ง ๋ชปํ์๊ณ , ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ฐ์ธํ์ธ ๋ถ์ํ์ด ํ๋ฐฑ์ฐ๋งฅ์ ์ํฅ์ผ๋ก ํ๋ฐฑ์ฐ๋งฅ์ ๋ํธ์
์๋จ์ ํน์ ๋จ์ํ์ผ๋ก ์์ฉํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋, ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋์ง ์๋ ํด์ญ์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํด์ญ๋ณ ํน์ง์ด
์์ผ๋, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๊ณผ ์ด๊ฐ์์ ํํ์ด ์์ด, ๋ํด์๊ณผ ๋จํด์์ ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ผ์์ ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ง์์ง๋ ๊ฒฝํฅ๋ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค(Lee et al., 2010). ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ํด์๊ณผ ๋จํด์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ด์ ๋ ๊ณ์ ํ๊ณผ ํจ๊ป ํํ์ ์ํฅ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
3.2.2 ์ํด์์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋
Fig. 9์ ์ํด์์, 11์์ ์ต๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ธ ํ, 1์์๋ 11์์ ์ฝ 10%๊น์ง ๊ฐ์ํ์๋ค. ์ดํ, 2์์ ์ผ์์ ์ผ๋ก 11์์ 30%์ ํด๋น๋
๋งํผ ์ํญ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ ํ, ๋ค์ ๊ฐ์ํ์ฌ 10์๊น์ง ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. 11์~12์์ ํด๋นํ๋ ๋ฆ๊ฐ์๊ณผ ์ด๊ฒจ์ธ์ ๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ํ๋ฌ๊ณ ,
Fig. 9. Seasonal Variation of Airborne Chlorides in Western Coast
๊ทธ ์ธ์ ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ ์ธ ํด์ญ๋ค ์ค์์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ด ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ผ๋ณธ์ ๊ฒฝ์ฐ, ํ์นด์ด๋์ ๋ํธ์ฟ ์ง์ญ ์ค ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋ํด(East
Sea) ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํด์์ ์ด ์์นํ ์ง์ ์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ์ธก์ ๋์๋ค. ์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ํด์์์ ์ธก์ ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋๊ณผ ๊ฒฝํฅ์ด
์ ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ง๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ด ์ง์ญ์ ์์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์์นํ๊ณ , ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋ถ์ํ์ด ๊ฐํ๊ฒ ๋ถ๋ ๋ฑ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ํด์ ์ง์ญ๊ณผ ์ง๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋ ๊ธฐ์ํ์ ์ผ๋ก
์ ์ฌํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
์ด๋ ๊ฒ ํด์ญ๋ณ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ๊ฐ์ํ๋ ์๊ธฐ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)์์๋ ๊ณ์ ํ์ ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ํด์์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์ด์ ๋ก ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋ถ์ํ์ด ๊ฐํ๊ฒ ๋ถ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ์๋ค.
์ฆ, ์ํด์ ์ง์ญ์ ์ผ์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์์นํ๊ณ ์์ด, ๋ฐ์ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ถ์ํ์ ์ํด ํด์๊ฐ๋ก ๋ ์ ๋ค์ด์ ๋๊ธฐ์ค์ ๋๊ฒ ๋ถํฌํ๊ณ ์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
๋ํ๋ฏผ๊ตญ๊ตญ๊ฐ์ง๋์งโ
ก2020(NGII and MOLIT, 2020)๊ณผ ๊ตญ๋ฆฝํด์์กฐ์ฌ์(KHOA, 2023)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ํด์์ ํ๊ท ์์ฌ 45 m, ์ต๋ ์์ฌ 103 m ์ ๋๋ก ์์ฌ์ด ๋ฎ๊ณ , ์ ์ญ์ด ์๋งํ์ฌ ๋์ฒด๋ก ํํํ๋ฉฐ, ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์ค๊ตญ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์
๋
๋ด์์ ์ํฅ์ผ๋ก ํ๊ท ์ผ๋ถ์ด 30.0~33.0 โฐ๋ก ๋ฎ๊ณ , ํนํ ์ฅ๋ง์ฒ ์๋ ๋ด์ ์ ์
๋์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ํ์ธต ํด์์ ์ผ๋ถ์ ๋์ฑ ๋ฎ์์ง๋ค. ์ด์ ๋ฐํด ๋ํด์์
์๋์ ์ผ๋ก ๊น์ด ํ๊ท ์์ฌ์ 1,684 m, ์ต๋์์ฌ์ 3,762 m์ด๋ฉฐ, ์ผ๋ถ์ 34.0~34.1 โฐ๋ก ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฌ๋ฆ์ ์ํด์ ์ง์ญ์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด
๋ฎ์ ์ด์ ๋ ๋จ๋ํ์ด ์ฐ์ธํ ์ด์ ๋ ์์ง๋ง, ํ๊ท ์ผ๋ถ ์์ฒด๊ฐ ํด์ญ๋ค ์ค์์ ๋ฎ๊ณ , ๋ํ ๋ฎ์ ์์ฌ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์๋ ์์ฒด๊ฐ ์ ์ ์ํฅ๋ ์์
๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
3.2.3 ๋จํด์์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋
Fig. 10์ ๋ํ๋ธ ๋จํด์์ ๊ฒฝ์ฐ, 8์์ ์ต๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ธ ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๊ณ์ ์ ์๊ด์์ด 8์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 20% ๋ด์์ ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ์ง์ญ์ ๋ถ์์์
Fig. 10. Seasonal Variation of Airborne Chlorides in Southern Coast
๋จํด์ ์ค ํนํ ๋์ ๊ฑฐ์ ๋ฅผ ์ ์ธํ๋ฉด ๋ชจ๋ ์ง์ญ์์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 0.3~2.5 mdd๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์์ด ์ค์ ์๋ณ ๋ณ๋์ ํฌ์ง ์๋ค. ์ผ๋ณธ์
๊ฒฝ์ฐ, ๋ณธ์ฌ๊ณผ ํ์, ์์ฝํฌ ๋ฑ์ผ๋ก ๋๋ฌ์ธ์ฌ ์๋ ๋ง์ ํํ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ธํ ๋์ด์นด์ดํด์ญ์ ์ ํ ์ง์ญ๋ค ์ค์์ ์ธ๊ณ ํฌ์ ์์นํ ์ง์ ์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด
ํนํ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด ์ง์ญ์ ๋ํ ๋ฎ์ ์์ฌ๊ณผ 700๊ฐ ์ด์์ ์์ ์ฌ๋ค๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ง์ญ์ ํน์ฑ๋ ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ฐ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
์ด๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋จํด์์ ํน์ง์ธ ํ๊ท ์์ฌ์ด ๋ฎ์ ์ด๋ก ์ธํด ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ฐ์ ์์ฒด๊ฐ ๋ง์ง ์๊ณ , ๋ํ ์ฌ๊ธฐ์ ์์ ์ฌ๋ค๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ฐ์์ ๋ง์ด๋์ค
์์ธ์ผ๋ก ์์ฉํจ๊ณผ ๋์์, ์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๋ด๋ฅ์ผ๋ก ๋ ์ ๋ค์ด์ค๋ ๊ฒ์ ๋ฐฉํดํ๋ ์ญํ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ฎ์ ๊ฒฝํฅ๊ณผ ๋์ผํ ์์ธ์ผ๋ก
์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋ค.
๋จํด์์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ง๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ํด์๊ฐ์ ๋ถ์๋ฐฉํฅ์ด ๋ด๋ฅ์ด๋ฏ๋ก ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋ถ์ํ์ด ๋ถ์ด๋, ํด์๊ฐ๋ก ๋ ์ ๋ค์ด์ค๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋ฎ๋ค๊ณ
ํ๋จ๋๋ค. ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋ ์ฐ์ธํ์ธ ๋จ๋ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋จํด์์์๋ ์์ ์์ ๊ฑฐ์ ๋ฅผ ์ ์ธํ๋ฉด ๋๋ถ๋ถ ์ง์ญ์์ 1๋
๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
๋ณํ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๋จํด์์ ๊ฐ๋ณ ์ง์ญ์ ๊ตญ์์ ์ธ ํน์ง๋ณด๋ค๋ ๋จํด์์ ์ ์ฒด์ ์ธ ํน์ง์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ๋ณ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๊ณ
์๊ฐ๋๋ค. ๋จํด์์ ํ๊ท ์์ฌ์ 71 m, ์ต๋์์ฌ์ ์ฝ 198 m๋ก ์ํด์๋ณด๋ค๋ ๋์ง๋ง ์ฌ์ ํ ์์ ๋ฐ๋ค์ ์ํ๋ฉฐ, ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋ ๋์ค๊ตญ ํด์ญ์์ ๋ง๋ค์ด์ง
์ ์ผ์ ํด์๊ฐ ์๋ถ์ ๋ถํฌํ๊ณ , ๊ฒจ์ธ์๋ ์๋ถ์ ์ ์ผ ํด์์ธต์ด ์์ด์ง๋ค(NGII and MOLIT, 2020). ๋ฐ๋ผ์ ์ฌ๋ฆ์๋ ๋จ๋ํ์ ๊ณ์ ํ์ด ๊ฐํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ๊ฒฝํฅ์ด ๊ธฐ๋๋๋, ๋ฐ๋ค์ ์ผ๋ถ๋๋ ์์ฒด๊ฐ ๋ฎ๊ณ ์์ ์์ฌ์ด ๋น๋์ผ๋ถ ๋ฐ์๋์ด ์ ์ ์์ธ์ผ๋ก
์์ฉํ์๊ณ , ๊ฒจ์ธ์๋ ์ ์ผ ํด์์ธต์ ์์ด์ง์ง๋ง ์ฌ์ ํ ์์ ์์ฌ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ ๋ฐ์๋์ด ์ ๊ณ ์ก์ง์์ ๋ฐ๋ค๋ก ๋ถ๋ ๋ถ์ํ์ผ๋ก ์ธํด ๊ณ์ ํ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
์ฆ๊ฐ์ ๋ง์ด๋์ค ์์ธ์ผ๋ก ์์ฉํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ๋ชปํ์ฌ ๋จํด์์ 1๋
๋์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ณํ๊ฐ ํฌ์ง ์๊ณ , ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋๋ ์ธ ํด์ญ๋ค ์ค์์
๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
์ด์ ํด์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํน์ง์ ๋ณด๋ฉด, ๋ํด์๊ณผ ๋จํด์์ ์ฌ๋ฆ๊ณผ ์ด๊ฐ์์ ํํ์ผ๋ก ์ธํด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ํด์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋ ์ ์ผ ํด์์ธต๊ณผ
๋จ๋ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ฎ๊ฒ, ๊ฒจ์ธ์ฒ ์๋ ๋ถ์ํ์ ์ํด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
ํํธ 2์ฐจ ์กฐ์ฌ์ ๋นํด 18๋
์ ์ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ๋ํด์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ , ์ํด์์ 11์~3์, ๋จํด์์ 7์~9์๋ก
๋ํ๋(Lee et al., 2010), 2์ฐจ ์กฐ์ฌ์ ๋น๊ตํ๋ฉด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ ์๊ธฐ์ ๋ฒ์๊ฐ ๋๊ฒ ๋ถํฌํ๋ ํน์ง์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ 1์ฐจ ์กฐ์ฌ์์๋ 3๋
๊ฐ์ ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํ๊ท ์น์ธ
๊ฒ์ ๋นํด, 2์ฐจ ์กฐ์ฌ์์๋ 1๋
๊ฐ์ ์ธก์ ์น๋ก๋ง ๋ถ์ํ์์ผ๋ฏ๋ก ์กฐ์ฌ๊ธฐ๊ฐ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ด, ์ด๊ฒ์ด 2์ฐจ ์กฐ์ฌ์์ ๊ณ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ ์์ธ์ด
๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ 18๋
๋์์ ๊ธฐํ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ณํ๋ ์์ผ๋ก ๋จ์ 1๋
๊ฐ์ ์ธก์ ์ ๋ชจ๋ ์๋ฃ ํ ๋
ผ์๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๊ตญ๋ด ํด์๊ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ๊ตญ์ ์ด 44๊ฐ์ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋ ํฌ์ง์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์๊ณ , 1๋
๋์์ ํ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ค์๊ณผ
๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
(1) ๊ฐ ํด์ญ์ ์์นํ ์ง์ญ์์ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๋์ผํ ์์น์์์ 1๋
๋์์ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ > ๋ > ๋จํด์์ ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ํด์์ ๋จํด์์
์ฝ 2.6๋ฐฐ์ด๋ค.
(2) ๋ํด์์ 8~10์์ ํด๋นํ๋ ์ฌ๋ฆ๊ณผ ๊ฐ์์ฒ ์๋ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก 9์์ ์ต๋์น๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ๊ฒจ์ธ๊ณผ ๋ด์๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ฎ๊ฒ
๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํด์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ง์ญ์ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์์ผ๋, ์ฌ๋ฆ์ฒ ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ด ํฐ ์ง์ญ๊ณผ ๊ทธ ์ธ ์ง์ญ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์
์์ผ๋ฉฐ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธ์ฐ์ด 6.4 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ณ , ์ธ์ง์ด 1.0 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
(3) ์ํด์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก 11์~12์์ ํด๋นํ๋ ๋ฆ๊ฐ์๊ณผ ์ด๊ฒจ์ธ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ทธ ์ธ์ ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ,
์ธ ํด์ญ๋ค ์ค์์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ด ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ์์ธ์ด๋ฏ๋ก ํด์์ ์ ๋ฐฉํฅ์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ง์ญ์ ์ฐจ๊ฐ
ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ ์ฐฝ์ด 12.2 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ณ , ๋น์ง๊ณผ ๋ชฉํฌ๊ฐ 0.8 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
(4) ๋จํด์์ ์ฐ์ธํ์ธ ๋จ๋ํ๊ณผ ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ฌ๋ฆ์ธ 8์์๋ง ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ทธ ์ธ์ ๊ธฐ๊ฐ์๋ 8์์ 20% ๋ด์ธ์์ ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์๋ฅผ
๋ฐ๋ณตํ์๋ค. ๋จํด์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ฎ๊ณ ์ง์ญ์ ์ฐจ๊ฐ ํฌ์ง ์์ผ๋ ๊ฑฐ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ ํน์ง์ด ์์ผ๋ฉฐ, ํ๊ท ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ 4.7 mdd๋ก
๊ฐ์ฅ ๋๊ณ , ๊ณ ํฅ๊ณผ ๊ด์์ด 0.6 mdd๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
(5) ํด์์ ์ด ๋ณต์กํ๋ฉด์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํธ์ฐจ๊ฐ ํฐ ์ํด์์ ๊ณ์ ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ณ๋์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํด์๊ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ต๋์๊ฐํ์๊ณผ ์ต๋ํ์์ด ๊ฐํ๊ณ ,
๋์์ ์ฐ์ธํ์ ํํฅ์ด ๋ฐ๋ค์์ ํด์๊ฐ๋ก ๋ถ์ด ์ฌ ์ ์๋ ํ๊ฒฝ์์ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
(6) ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ํด์๊ฐ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์๋ ๊ณ์ ํ ์ธ์ ํํ์ด ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ํนํ ์ฝ 40~100 km ์ ๋์ ํํ์ ํญํ๋ฐ๊ฒฝ์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ณ๋์
์์ธ์ด๋ผ๊ณ ํ๋จ๋๋ฉฐ, ํํ์ ํญํ๋ฐ๊ฒฝ์ ํฌํจ๋๋ ์ง์ญ๋ค์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ธ์ฆํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
(7) ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ณ์ ์ ๋ณ๋์ ๋ณด๋ฉด, ์ํด์์ ์ฌ๋ฆ์ ๋ฎ๊ณ , ๋จํด์์ ์ฐ์ค ๋ฎ์ผ๋ฉฐ ๋ํ ๊ณ์ ๋ณ๋์ด ํฌ์ง ์์๋ฐ, ์ด๋ฌํ ํน์ง์ ๋ํด์๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ
๋ฐ๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ธ์ ์ํด์๊ณผ ๋จํด์์ ์์ ์์ฌ๊ณผ ๋ฎ์ ํด์์ ์ผ๋ถ ๋๋๋ ์์ธ์ผ๋ก ์์ฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ํ๋๋ ์๋ฃ๋ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ์ค๋ฌด์์๊ฒ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ์์ธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํจ๊ณผ ๋์์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ง์ญ์ ํน์ฑ, ํด์๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ํน์ฑ
๋ฑ์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋๋ถ์ด ํด์๊ฐ์์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ผํด์ ๋ํด ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ํ ์ง์ญ๊ณผ ์ด์
ํ ์ง์ญ์ ๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ค ์ ยท๊ฐ์ ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ผํด์
๋ถํ์ํ ์ผํด ๋์ฑ
์ ์์ ๋ฉด์, ์ด์
ํ ์ง์ญ์ ์ง์ค์ ์ธ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ณดํต์ ๋ถ ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์ด์๋น์ง์(์ฃผ์์ฌ์
)์ฌ์
์ผ๋ก ์ํ๋์์ต๋๋ค(๊ณผ์ ๋ฒํธ 20230073-001, DNA ๊ธฐ๋ฐ
๋
ธํ ๊ต๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ค๋งํธ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ํ๋ซํผ ๋ฐ ํ์ฉ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ).
References
"Japan Road Association (JARA) (1984). Guidelines for Countermeasures against Salt
Damage in Road BridgesโงCommentary, Tokyo, Japan (in Japanese)."
"Japan Road Association (JARA) (2017). Road Bridges SpecificationsโงCommentary, Tokyo,
Japan (in Japanese)."
"Jeon, D., Jung, J., Park, J., Min, J., Oh, J. E., Moon, J., Lee, J. S. and Yoon,
S. (2022). โPredicting airborne chloride deposition in marine bridge structures using
an artificial neural network model.โ Construction and Building Materials, Elsevier,
Vol. 337, 127623, https://doi.org/10.1016/j.conbuildmat.2022.127623."
"Jung, J. and Lee, J. S. (2022). โRegional and seasonal distribution properties of
airborne chlorides in Jeju island, South Korea.โ Journal of the Korean Recycled Construction
Resources Institute, KRCRI, Vol. 10, No. 3, pp. 300-306, https://doi.org/10.14190/JRCR.2022.10.3.300
(in Korean)."
"Korea Hydrographic and Oceanographic Agency (KHOA) (2023). Summary of East Sea, Available
at: https://www.khoa.go.kr/eng/kcom/cnt/selectContentsPage.do?cntId=31060100 (Accessed:
March 29, 2023)."
"Korea Institute of Civil Engineering and Building Technology (KICT) (2006). Long
Term Measurement of Airborne Chlorides and Durability of Concrete Mixed with Sea Sand
(in Korean)."
"Korea Meteorological Administration (KMA) (2022). Analysis Report of Typhoon Affecting
the Korean Peninsula in 2021 (in Korean)."
"Korea Meteorological Administration (KMA) (2023). Open METdata Portal, Availabel
at: https://data.kma.go.kr/cmmn/main.do (Accessed: February 15, 2023)."
"Korean Society of Steel Construction (2019). Guidelines for the use of Uncoated Weathering
Steel in Bridges (in Korean)."
"Korean Standards Association (KSA) (2012). Corrosion of metals and alloys โ Corrosivity
of atmospheres โ Measurement of environmental parameters affecting corrosivity of
atmospheres, (KS D ISO 9225) (in Korean)."
"Lee, J. S., Ahn, K. H., Kim, D. G. and Park, J. J. (2010). โDistribution properties
of airborne chlorides in Korea.โ Journal of the Korea Concrete Institute, KCI, Vol.
22, No. 6, pp. 769-776, https://doi.org/10.4334/JKCI.2010.22.6.769 (in Korean)."
"Ministry of Land, Infrastructure and Transport (MOLIT) (2021). Detailed Guidelines
for Safety and Maintenance of Facilities (Performance Evaluation) (in Korean)."
"Ministry of Oceans and Fisheries (MOF) (2023). Korea Design Standard for Port and
Harbour Facilities (KDS 64 10 20) (in Korean)."
"Moon, H. Y. and Lee, J. S. (2004). โA study on performance of devices for measuring
the sea-salt flying to the concrete structures in the seashore.โ KSCE Journal of Civil
and Environmental Engineering Research, KSCE, Vol. 24, No. 2A, pp. 417-422 (in Korean)."
"National Geographic Information Institute (NGII) and Ministry of Land, Infrastructure
and Transport (MOLIT) (2020). The National Atlas of Korea โ
ก 2020 (in Korean)."
"Public Works Research Institute (PWRI) (1988). Survey on the Geographical Distribution
of Chloride Particle Carried by the Sea Wind (3), Tsukuba, Japan (in Japanese)."
"Public Works Research Institute (PWRI) (1993). Nation-wide Investigation on Air-borne
Chloride(4)๏ผRelationship between Geographical Distribution of Air-borne Chloride and
Wind๏ผ (4), Tsukuba, Japan (in Japanese)."