๊น์ข
์ฒ
(JongChun Kim)
1โ iD
ํฉ์ํ
(Seokhwan Hwang)
2
์ ์ข
ํธ
(Jongho Jeong)
3
-
๊ต์ ์ ์ โค ํ์กด์ด์ค์จ(์ฃผ) ๊ธฐ์
๋ถ์ค์ฐ๊ตฌ์ ๋ถ์์ฅ/๋ถ์ฅ
(Corresponding Author โค Hajon Engineers and Consultants Co., Ltd. โค arz6oiof@naver.com)
-
ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์ํ์ฒ์ฐ๊ตฌ๋ณธ๋ถ ์ฐ๊ตฌ์์
(Korea Institute of Civil Engineering and Building Technology โค sukany@kict.re.kr)
-
ํ์กด์ด์ค์จ(์ฃผ) ๋ํ์ด์ฌ
(Hajon Engineers and Consultants Co., Ltd. โค jhwater@hotmail.com)
Copyright ยฉ 2021 by the Korean Society of Civil Engineers
ํค์๋
ํ์, ํ์์ง๋, HEC-RAS, RAS Mapper, ์ธ๊ณต์ง๋ฅ
Key words
Flood, Flood map, HEC-RAS, RAS mapper, AI
1. ์ ๋ก
์ต๊ทผ ํ์์์ธก์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ์ฐ-์ ์ถ ํด์์ ์ํ ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ(physically-based models)์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ํ๋ ์ ํต์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋์ ์
๊ธฐ๊ณํ์ต๊ณผ ๊ฐ์ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ(data-driven models)์ ํ์ฉ์ด ํ๋ฐํ๋ค(e.g., Berkhahn et al., 2019; Ivanov et al., 2021; Guo et al., 2022). ํ์์์ธก์ ๋ํ์ ์ธ ์๋ฆฌ๏ฝฅ์๋ฌธํ์ ๋ชจํ์ธ HEC-RAS(Brunner, 1995), SWMM (Rossman, 2010), InfoWorks(Innovyze, 2012), MIKE SHE (DHI, 2003), Delft3D(Muรฑoz et al., 2022)๋ ์งํ์๋ฃ์ ๊ณต๊ฐํด์๋๊ฐ ๋์์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋ชจ์์ ์์๋๋ ์๊ฐ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋จ๊ธฐ๊ฐ ์๋ณด ์ธก๋ฉด์์ ํ์ฉ๋๊ฐ ๋ฎ์์ง๊ณ ์๋ค(Ivanov et al., 2021; Lรถwe et al., 2021; Qi et al., 2021; Saha et al., 2021; Guo et al., 2022; Burrichter et al., 2023). ๋ํ, ๋ฏธ๊ณ์ธก์ ์ญ๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฉ์๋ฃ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ ์ ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ถํ์ค์ฑ์ด ์ปค์ง๋ค๋ ๋ช
ํํ ํ๊ณ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค(Piadeh et al., 2022; Zhang et al., 2022).
๋์์ผ๋ก ๋ณ๋ ฌ ์ฐ์ฐ์ ํตํ ๊ณ ์ฑ๋ฅ ์ฐ์ฐ์ฒ๋ฆฌ๋(Petaccia et al., 2013; Hu et al., 2022), ๊ณ์ฐ ์์
๊ฐ์ํ(Bates and De Roo, 2000; Bates et al., 2010; Jamali et al., 2018) ๋ฑ ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ ํ์ฉ์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์์ด ์ ์๋์๋ค. ๊ทธ ์ธ์๋ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํน์ฑ์ ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ๊ฐ๋จํ ๊ฒฉ์๋ด ๋ฌผ์ ์ฌ๋ถ๋ฐฐํ๋ cellular automata ๊ธฐ๋ฐ์
๋ฐฉ๋ฒ(Dottori and Todini, 2011; Ghimire et al., 2013; Guidolin et al., 2016; Jamali et al., 2019) ๋ฑ์ด ์๋๋์์ง๋ง, ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค ๋ชจ๋ ๊ณ ํด์๋ ์๋ฃ๊ฐ ๋์์์ด ์์ฐ๋๋ ์ต๊ทผ ์ํฉ์ ๊ณ ๋ คํ ๋, ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ ์๋๋ค(Guo et al., 2022).
๋ฐ๋ฉด, ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ(He and Wang, 2007; Kia et al., 2012; Rezaeianzadeh et al., 2014; Chen et al., 2020; Islam et al., 2021; Kumar et al., 2022)์ ์ง์ํด์ ์ถ์ ๋ ์๋ฃ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ฏธ๋ฆฌ ํ์ต๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํ์ฉํ๋ค๋ ์ ์์ ๋ชจ์์ ์์๋๋ ์๊ฐ์ ํฌ๊ฒ ๋จ์ถํ ์ ์๋ค(Kabir et al., 2023; Sun et al., 2023). ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ์ฌ์ ํ์ต์ ์ํด์๋ ๋ง์ ์์ ์นจ์์๋ฃ๊ฐ ํ์ํ์ง๋ง(Kabir et al., 2020), ์ ์ฉํ ์ ์๋ ์ค์ธก์๋ฃ๊ฐ ๋ถ์กฑํ ๊ฒ์ด ํ์ค์ด๋ค. ๋์์ผ๋ก ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ฐ ๊ฒ์ ๋ ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ์ ๋ชจ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค์ธก์๋ฃ์ ํจ๊ป ํ์ต์๋ฃ๋ก ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค(Lee and Kim, 2021; Sun et al., 2023).
๊ตญ๋ด์์๋ ํต๊ณ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ(Jeong and Lee, 2010; Lee and Kim, 2021) ๋ฐ ๊ธฐ๊ณํ์ต ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ(e.g., Kang and Lee, 2015; Kim et al., 2020; Kim et al., 2021)์ ํ์ฉํ ํ์์์ธก ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ๋ฐํ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ด๋ จ๋ ๊ตญ๋ด ์ฐ๊ตฌ ๋ํฅ์ ๊ดํ ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ์ด์ฉํ ํ์์์ธก์ ๊ดํ ๊ณ ์ฐฐ ๋
ผ๋ฌธ์์
ํ์ธํ ์ ์๋ค(Lee et al., 2022).
๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ถฉ๋ถํ ์์ ํ์ต์๋ฃ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ธฐ์ค์ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ๋ํํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต์ง๋ง ํ์์์ธก ๊ด๋ จ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํจ๊ณผ์ ์ธ
ํ์ต์ ์ํ์ฌ ์๋ฐฑโผ์๋ง๊ฐ์ ์
๋ ฅ์๋ฃ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฒ์ด ์ผ๋ฐ์ ์ด๋ค(e.g., Gude et al., 2020; Lรถwe et al., 2021). ํ์ต์ ํ์ฉํ ์ ์๋ ์ค์ธก์๋ฃ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ์ง ์์ ์ํฉ์์, ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ์ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๋ชจ์ํจ์ผ๋ก์จ ๋ค์์ ํ์ต์๋ฃ๋ฅผ ์์ฑํ๊ณ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด
ํ์ค์ ์ธ ๋์์ด๋ค. ํนํ, ๋ฏธ๊ณ์ธก ์ ์ญ์ผ๋ก์ ์ ์ฉ์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ์๏ฝฅ๊ณต๊ฐ์ ์ผ๋ฐํ(generalization)๊น์ง ๊ณ ๋ คํ๋ค๋ฉด(Guo et al., 2022), ํ์ต๋์์ ๊ฐ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ์ต์๋ฃ ์์ฑ์ ๋ง์ ๋
ธ๋ ฅ๊ณผ ์๊ฐ์ด ํ์ํ๋ค.
์ด๋ฌํ ๋ฐฐ๊ฒฝ์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์์์ธก์ ์ํ ํ์ต์๋ฃ๋ก ํ์๋ฒ๋์ง๋๋ฅผ ๋ฐ๋ณต ์์ฑํ ์ ์๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ์ด ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ํ์๋ฒ๋์ง๋
์์ฑ ๊ธฐ์ค(ME, 2020; MOIS 2020)์ ์ค์ฉํ์ฌ ์นจ์์์๋๋ฅผ ์์ฑํ๋ค. ํนํ, ๏ฝข์ํ์ฒ ํ๋๊ณํ ํ๋ก๊ทธ๋จ(SCDP, Stream Channel Design Program)๏ฝฃ (Kim and Jeong, 2019)์ ์ฃผ์ ๋ชจ๋์ ์ฌ๊ตฌ์ฑํ์ฌ ๋ฏธ๊ตญ ๊ณต๋ณ๋จ์์ ๊ฐ๋ฐํ HEC-1(HEC-HMS), HEC-RAS, RAS Mapper ๋ถ์ ์์ง(์ดํ HEC ์ํํธ์จ์ด)๊ณผ
์ฐ๊ณ๋๋๋ก ํ์๋ค. ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์ฑ์ ์ผ๋ จ์ ๊ณผ์ ์ ์ผ๊ด๋ก ์งํํ ์ ์๊ณ , ๋ชจํ ์ฌ์ด์ ์
๏ฝฅ์ถ๋ ฅ ์๋ฃ์ ํ์์ ๋ณํํ๋ ๋ฑ์ ์ ๏ฝฅํ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ์ต์ํ์๋ค.
๋ํ, ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์๋์ผ๋ก ๊ฐ์
ํ์ฌ์ผ ํ๋ ์ํฉ์ ์ต์ํํ์ฌ ๋ถ์ ๊ณผ์ ์ ์ผ๊ด์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ณ ๋ถ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ๋์๋ค. ๊ฐ๋ฐ๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ตญ๋ด 10์ฌ๊ฐ์์
ํ
์คํธ๋ฒ ๋์ ์ ์ฉํ์ฌ ํ์๋ฒ๋์ง๋๋ฅผ ์์ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๊ฒฝ๋ถ์ ํ์์ํ์ง๋ ์ ๋ณด์์คํ
์์ ์ ๊ณตํ๋ ํ์์ํ์ง๋์ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ฑ์ ์
์ฆํ์๋ค.
์ด์ด์ง๋ 2์ฅ์์๋ HEC ์ํํธ์จ์ด ๊ธฐ๋ฐ ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐฐ๊ฒฝ, ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ๊ธฐ๋ฅ์ ์์ธํ ์ค๋ช
ํ๊ณ , 3์ฅ์์๋ 25,000์ฌ๊ฐ์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์
๋ํ ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๊ฒํ ํ๋ค. ๋์ผ๋ก ์์ฝ ๋ฐ ๊ฒฐ๋ก ์ 4์ฅ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋จ์ ๋ณธ๊ณ ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. HEC ์ํํธ์จ์ด ๊ธฐ๋ฐ ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ
2.1 ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์ฑ ๊ณผ์
์ผ๋ฐ์ ์ธ ํ์ฒ ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์ฑ์ โ ๊ฐ์ฐ ๋ถ์์ ํตํ ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ ์ฐ์ , โก ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ์ ๋ํ ํ์๋ ์ฐ์ , โข ํ์๋์ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ค์ ํ์ฌ ํ์ฒ ํ์์
๊ณ์ฐ, โฃ ํ์ฒ ์ ๋ฐฉ ๋ฐ ์ ๋ด์ง ์งํ์ ๊ณ ๋ คํ ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์นจ์์์๋๋ฅผ ์ถ๋ ฅํ๋ ์์๋ก ์งํ๋๋ค(Fig. 1). ์ด๋, ์ ๋ฐฉ์ ์๋ฅ ๋๋ ๋ถ๊ดด ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ฐ๋ผ์ ์ ํํ ๋ฒ๋, ์ ๋ฅํ ๋ฒ๋, ํ์ฐํ ๋ฒ๋์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ณ , ๊ฐ๊ฐ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ชจ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ๋ค(ME, 2020). ํ์ฒ๊ณผ ์ ๋ด์ง๋ฅผ ๋์์ผ๋ก 2์ฐจ์ ๋ถ์ ๋ฅ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ๋ชจ์ํ๋ ๊ฒ์ด ์ด์์ ์ด๋, ๊ณ์ฐ์๊ฐ์ ๋จ์ถํ๊ณ ์ค๊ณ์์ ์ธก๋ฉด์์ ์นจ์์ฌ๊ณผ ์นจ์๋ฉด์ ์ด ํฌ๊ฒ ์ฐ์ ํ๋ ค๋
๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๋ถ๋ฑ๋ฅ ์กฐ๊ฑด์์ ์ ํํ ๋๋ ํ์ฐํ ๋ฒ๋์ ๊ฐ์ ํ๊ณ ๋ชจ์ํ๋ ๊ฒ์ด ์ผ๋ฐ์ ์ด๋ค(ME, 2020).
Fig. 1. Process Diagram for Generating a River Flooding Map
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์์์ธก์ ์ํ ํ์ต์๋ฃ๋ก ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ค์์ ํ์๋ฒ๋์ง๋๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๋ชฉ์ ์ด๋ฏ๋ก โ ๋ฒ ๊ณผ์ ์ ํน์ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ
๋์ ์ ๋ค์ํ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋์ฒด๋์๋ค(Fig. 1). ์ค๋ฌด์์๋ ์ฃผ๋ก HEC-1(๋๋ HEC-HMS)์ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์๋์ ์ฐ์ ํ๊ณ (โก๋ฒ ๊ณผ์ ), HEC-RAS๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ฒ์ ํ์์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค(โข๋ฒ
๊ณผ์ ). ๋ํ, RAS Mapper๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ฒ๋ฒ๋์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์นจ์์์๋๋ฅผ ๊ณต๊ฐ์ ๋ณด ์๋ฃ ํ์(**.asc ๋๋ **.geotiff)์ผ๋ก ์ถ์ถํ๋ค(โฃ๋ฒ
๊ณผ์ ). ๋ฐ๋ผ์ HEC-1, HEC-RAS, RAS Mapper์ ๋ถ์ ์์ง์ ํ์ฉํ์ฌ ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์ฑ ๊ณผ์ ์ ์๋ํํ์ฌ ์๋ฐฑ์์ ์์ญ๋ง๊ฑด์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์
๋ํ ์นจ์์์๋๋ฅผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์คํํ๋ ๊ฒ์ด ํต์ฌ์ด๋ค.
2.2 ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ํน์ง
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ์ฌ์ฉ์ ํธ์๋ฅผ ์ํ์ฌ ๋
๋ฆฝํ ์คํํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ์ฃผ์ ๋ชจ๋ ๊ฐ๋ฐ์๋ Fortran(๊ฐ์ฐ ๋ถ์), Python(๊ฐ์ข
API ํธ์ถ),
C(ํ์๋ ์ฐ์ ) ๋ฑ ๋ค์ํ ์ปดํจํฐ ์ธ์ด์ ์ฅ์ ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋์์ผ๋ฉฐ, GUI๋ Matlab์ผ๋ก ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ๋ฐฐํฌ์ ์ฉ์ดํ๋๋ก Matlab
Application Compiler๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์คํํ์ผ๋ก ์ปดํ์ผํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฌ์ฉ์๋ Mathworks์์ ๋ฌด๋ฃ๋ก ๋ฐฐํฌํ๋ Matlab Compiler
Runtime๋ง ์ค์นํ๋ฉด Windows OS์์ ์์ ๋กญ๊ฒ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค.
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ๋๋ถ๋ถ ์ฐ์ฐ์์ HEC ์ํํธ์จ์ด์ ๋ถ์ ์์ง์ ์ฌ์ฉํ๋ค. HEC-1์ ๊ฒฝ์ฐ ์ปดํ์ผ๋ ์์ฉํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ํจ๊ป ์ ๊ณต๋๋ฏ๋ก ๋ณ๋์ ์ค์น๊ฐ ํ์ํ์ง
์์ง๋ง, HEC-RAS๋ ๋์ ๋งํฌ ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ(DLL)๋ฅผ ํธ์ถํ์ฌ ์ฌ์ฉํ๋ ํ์์ผ๋ก HEC-RAS ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด ๋ฏธ๋ฆฌ ์ค์น๋์ด ์์ด์ผ ํ๋ค. ๋ํ, ๋ถ์
๊ฒฐ๊ณผ ๋๋ถ๋ถ์ด Excel ํ์ผ๋ก ์ถ๋ ฅ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ MS Office ์ค์น๊ฐ ํ์ํ๋ค.
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ์ ๋๋กญ๋ค์ด ๋ฉ๋ด๋ ๊ฐ์ฐ ๋ถ์, ํ์๋ ์ฐ์ , ํ์์ ์ฐ์ , ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์์ ํ์๋ฒ๋์ง๋ ์์ฑ ์์์ ๋ง๊ฒ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค(Fig. 2). File ๋ฉ๋ด๋ ํ๋ก์ ํธ ๋จ์๋ก ๊ด๋ จ ์
๋ ฅ๏ฝฅ์ถ๋ ฅ ์๋ฃ๋ฅผ ๊ด๋ฆฌํ๊ณ , ๋ค์์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์์
ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ์ทจํฉํ ์ ์๋ ํธ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฌํจํ๊ณ ์๋ค.
Storm & Flood ๋ฉ๋ด์์๋ Huff(1967)์ ๋ฌด์ฐจ์ ๋๊ฐ๊ฐ์ฐ๊ณก์ ํ์์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ์ฐ์ฃผ์๋๋ฅผ ์์ฑํ๊ณ , ์๋๋ฆฌ์ค๋ณ ํ์๋์ ์ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ํ์๋ ์ฐ์ ์ ๋ค์์ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์
ํฌํจ์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ฌด์ฐจ์ ๋๊ฐ๊ฐ์ฐ๊ณก์ ์ ํ๊ท์์ด ํ์ํ๋ค. ์ด๋, ๊ฐ ์ ์ ์ฌ์ด๋ฅผ ์๋ก ๋ค๋ฅธ 3์ฐจ ๋คํญ์์ผ๋ก ํ๊ทํ๋ cubic spline ๋ฐฉ๋ฒ์
๋์
ํ์ฌ ๊ธฐ์กด์ 5โผ7์ฐจ ๋คํญ์์ ์ ์ฉํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ๋๊ฐ๊ฐ์ฐ๊ฐ ์ญ์ ๋๋ ๋ฌธ์ ๋ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ด ์๊ณก๋๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ์๋ค. ๋ํ, ์ค๊ณํ์๋ ์ฐ์ ์๋ น(MLTMA, 2012), ํ์๋ ์ฐ์ ํ์ค์ง์นจ(ME, 2019) ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ช
ํํ ํ์๋ ์ฐ์ ์ ์ฐจ์ ์ง๊ด์ ์ธ GUI๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ์๊ฐ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ ํ์๋์ ์ฐ์ ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ค(Fig. 3).
Fig. 2. Main Page and Drop-down Menu of Flood Mapping Accelerator Based on HEC-softwares
Fig. 3. GUI for Flood Discharges Estimation
HWL & Mapping ๋ฉ๋ด๋ ์๋๋ฆฌ์ค๋ณ ํ์๋ ์ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ HEC-RAS flow ํ์ผ(**.f\#\#)์ ์
๋ ฅํ์ฌ HEC-RAS ๋ถ๋ฑ๋ฅ ๋ชจ์๋ฅผ
์ํ ํ์๋ ์กฐ๊ฑด์ ์ผ๊ด๋ก ์ค์ ํ๋ ๊ธฐ๋ฅ, ์ฌ์ฉ์๊ฐ HEC-RAS๋ฅผ ์ง์ ์คํํ์ง ์๊ณ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๊ฐ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ํ์์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฌํจํ๊ณ
์๋ค. ๋ํ, ๊ณ์ฐ๋ ํ์์๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๊ฐ ์ค์ค๋ก ํ์ฒ๋ฒ๋์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์นจ์์์๋๋ฅผ ์ถ๋ ฅํ๋๋ก ํ๋ RAS map ํ์ผ(**.rasmap)์
์์ฑํ๋ ๊ธฐ๋ฅ๋ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ๋์ผ๋ก Help ๋ฉ๋ด์์๋ ์ฌ์ฉ์ ๋งค๋ด์ผ, ํ์ฉ ์์ , ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ค๋ฅ ์ฝ๋ ๊ด๋ฆฌ ๋ฑ ํธ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๊ณตํ๋ค.
๊ฐ๋ฐ๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ์๋ฐฑ์์ ์์ญ๋ง๊ฑด์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ํ์ฒ ํ์๋ฒ๋์ ๋ชจ์ํ๊ณ ์นจ์์์๋๋ฅผ ์์ฑํ๋ ์ผ๋ จ์ ๋ฐ๋ณต๋ ์์
์ ์๋ํํจ์ผ๋ก์จ ์๋ฃ
๊ตฌ์ถ์ ์์๋๋ ๋
ธ๋ ฅ๊ณผ ์๊ฐ์ ์ ๊ฐํ์๋ค. ํนํ, ํ์๋ ์ฐ์ ์ HEC-1 ๋ชจํ์ ๋จ์ ์ธ ๋ณต์กํ ์
๋ ฅํ์ผ ์์ฑ์ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๊ฐ ๋์ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐ๋ณต์ ์ธ
๋ชจ์ ๋ฑ์์ ๋ถ๋ฆฌํ HEC-HMS์ ๋จ์ ์ ํด๊ฒฐํ์ฌ ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ฑ์ ๊ทน๋ํํ์๋ค. ๊ธฐ์กด์ HEC-1, HEC-RAS ๋ฑ ๊ฒ์ฆ๋ ๋ชจํ์ ์์ง์ ์ฌ์ฉํจ์ผ๋ก์จ
๋ชจ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํ๋ณดํ์๋ค.
3. ํ
์คํธ๋ฒ ๋๋ฅผ ํตํ ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ฑ ๊ฒํ
3.1 ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ๋ฐ ํ์ฉ ์๋ฃ
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ์ ์ ์ฉ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ง๋ฐฉํ์ฒ ์๊ณ(๋๋ ๊ถ์ญ) 26๊ฐ์๋ฅผ ํ
์คํธ๋ฒ ๋๋ก ์ ์ ํ์๋ค(Fig. 4). ํ
์คํธ๋ฒ ๋๋ ๊ณผ๊ฑฐ ํ์ฒ๋ฒ๋ ํผํด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ง์ญ, ์์ฐ์ฌํด์ ๊ฐ ์ข
ํฉ๊ณํ์ ํ์ฒ์ฌํด ์ํ์ง๊ตฌ๋ก ์ ์ ๋๋ ๋ฑ ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ฐ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ ์ง์ญ, ๋น๊ต์
์ต๊ทผ์ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์ด ์๋ฆฝ๋์ด ์ธก๋์๋ฃ ์์ง์ด ์ฌ์ด ์ง์ญ, ํ๊ฒฝ๋ถ ํ์์ํ์ง๋ ์ ๋ณด์์คํ
์์ ํ์ฒ๋ฒ๋์ง๋๊ฐ ์ ๊ณต๋์ด ๋ชจ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํ๋น์ฑ์ ๊ฒํ ํ ์
์๋ ์ง์ญ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค. 26๊ฐ์์ ์๊ณ ๋๋ ๊ถ์ญ ๋จ์ ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์ค์์ ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ ์๋ฅ๊ถ์ญ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฃฌ ์ง์ญ์ผ๋ก ๋ค์ํ
๊ท๋ชจ์ ์ง๋ฐฉํ์ฒ 10๊ฐ์๊ฐ ์์นํ๊ณ ์๋ค.
ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ ์๋ฅ๊ถ์ญ์๋ ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ, ๋ฐ์ ์ฒ, ์์ฒ๋ฆฌ์ฒ, ์์์ฒ, ๊ด๊ต์ฒ, ์ฌ์ฒ, ์๋์ฒ, ๊ฐ์ฐ์ฒ, ์ํธ์ฒ, ์ํ์ฒ์ด ์์นํ๋ฉฐ, ํ์ฒ๋ณ ์ ์ญ๋ฉด์ ์ 1.00
kmยฒ(๊ฐ์ฐ์ฒ)๋ถํฐ 84.75 kmยฒ(ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ)๊น์ง ๋ค์ํ๋ค. ํ์ฒ๋ณ ์ฐ์ฅ์ 1.27 km(๊ด๊ต์ฒ)โผ13.04 km(ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ) ๋ฒ์์ด๋ค. ์์น๋ ํ์ ๊ตฌ์ญ์
๊ฒฝ๊ธฐ๋ ์์์์ ํด๋นํ๋ฉฐ, ์์์ ํ์ํด์ ๊ฐ์ข
ํฉ๊ณํ(Suwon City, 2014)์์ ์ ์ ํ ํ์ฒ์ฌํด ์ํ์ง๊ตฌ 6๊ฐ์ ์ค์์ 4๊ฐ์๊ฐ ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ ์๋ฅ๊ถ์ญ์ ๋ฐ์ง๋ ํ์ฒ์ฌํด ๋ฐ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ ์ง์ญ์ด๋ค. ๋ํ, ์ง์์ฒ๊ถ์ญ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ(MOLIT, 2014)์์๋ ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ ์๋ฅ๊ถ์ญ์ ํ์ฒ ๋๋ถ๋ถ ๊ตฌ๊ฐ์ด ์ ๋ฐฉ๊ณ ์ ๋นํ์ฌ ๊ณํํ์์๊ฐ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฒํ ๋์ด ์ถ์ , ๋ณด์ถ ๋ฑ ํ์ฒ์ ๋น๊ณํ์ด ๋ค์ ์๋ฆฝ๋ ๋ฐ ์๋ค.
Fig. 4. Location Map of Test-bed and Spatial Distribution of Flood Estimation Points
ํ์๋ ์ฐ์ ์ ์ํ์ฌ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์์ ์ ์ ํ ํ์๋ ์ฐ์ ์ง์ ์ค์์ ๊ณํํ์๋์ด ๋ณ๊ฒฝ๋๋ ์ง์ 45๊ฐ์๋ฅผ ๊ธํ ํ์๋ ์ฐ์ ์ง์ ์ผ๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์ฐ์ ์ง์ ๋ณ
์ ์ญ๋ฉด์ , ์ ๋ก์ฐ์ฅ, ์ ๋ก๊ฒฝ์ฌ, SCS(1956) CN ๋ฑ ์ ์ญ ํน์ฑ์ธ์์ Clark(1945) ๋จ์๋ ์ ์ฉ์ ํ์ํ ๋๋ฌ์๊ฐ, ์ ๋ฅ์์ ๋ฑ ๋ชจํ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์์ ์ฐ์ ํ ๊ฐ์ ๊ทธ๋๋ก ํ์ฉํ์๋ค. ํ์์ ์ฐ์ ์ ์ํ ํ์ฒ๋จ๋ฉด ๊ตฌ์ถ๊ณผ
๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ ์ ์
๋ ฅ์ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์์ ์ค์ํ ์ธก๋์ฑ๊ณผ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์๋ฅผ ์ํ ์์นํ๊ณ ๋ชจํ(DEMs)์ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์ ์ธก๋์ฑ๊ณผ์ ๊ตญํ ์ง๋ฆฌ์ ๋ณด์์์
์ ๊ณตํ๋ 1:5,000๋ ์์น์ง๋์ ๊ณ ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ์์ฐ ์ด์ ๋ณด๊ฐ(natural neighbor interpolation) ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์์ฑํ์๋ค.
3.2 ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค
์ฌํ์ฑ์ ์ค์ ์ ๋๊ณ ์ ๊ธฐ์์ฒญ์ ๊ฐ์ฐ ๊ด์ธก์๋ฃ์ ๊ธฐํ๋ณํ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํธ์ฐ์ ์๏ฝฅ๊ณต๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๋ฌด์ฐจ์ ๋๊ฐ๊ฐ์ฐ๋ถํฌ ํ์์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ
์์ฑํ์๋ค(Fig. 5). ๊ด์ธก์๋ฃ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์์ฒญ ์ข
๊ด๊ธฐ์๊ด์ธก์(ASOS)์ 1968๋
๋ถํฐ 2022๋
๊น์ง ๊ด์ธก๋ ์๋ฃ ์ค์์ 3์๊ฐ ์ด๊ฐ์ฐ๋์ด 60 mm ์ด์(3์๊ฐ ํธ์ฐ์ฃผ์๋ณด
๋ฐ๋ น๊ธฐ์ค)์ด๊ฑฐ๋, 1์๊ฐ ์ด๊ฐ์ฐ๋์ด 20 mm ์ด์(3์๊ฐ ํธ์ฐ์ฃผ์๋ณด ๋ฐ๋ น๊ธฐ์ค์ 1์๊ฐ์ผ๋ก ํ์ฐํ ์์น)์ธ ํธ์ฐ ์ฌ์๋ง์ ์ถ์ถํ์๋ค. 2022๋
์์ธ
๊ฐ๋จ์ง์ญ์ ์นจ์๊ฐ ๋ฐ์ํ ๋น์ ASOS ์์ธ๊ด์ธก์(108๋ฒ)์ AWS ๊ฐ๋จ๊ด์ธก์(400๋ฒ)์์ ๊ด์ธก๋ ๊ฐ์ฐ๋ ๊ฐ์ด ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด ๋๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฐ์
์ง์ญ์ ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋ณด์ํ๊ณ ์ d4PDF(Database for Policy Decision making for Future climate change)
๊ธฐํ๋ณํ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ํจ๊ป ํ์ฉํ์๋ค. d4PDF๋ ๋ฏธ๋ ๊ธฐํ๋ณํ์ ๋ํ ์ ์ฑ
๊ฒฐ์ ์ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ผ๋ณธ ๋ฌธ๋ถ๊ณผํ์ฑ์ด ๊ฐ๋ฐํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค๋ก ๋ค์ํ ์์๋ธ
์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ๋ชจ์ํ์ฌ ์ ๊ณตํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๊ธฐํ ์ฌํ์ฑ์ ๊ฒํ ํ์ฌ ๋ณด์๋ ๊ณผ๊ฑฐ ๋ชจ์์คํ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. d4PDF๋ 1์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก
20 km ๊ณต๊ฐํด์๋๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ฐ์ด๋๋ฆฌ ํ์์ ํ์ผ๋ก ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ค(https://diasjp.net). ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค๋ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ 6์๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
๋จ๊ธฐ๊ฐ(6์๊ฐ ๋ฏธ๋ง)๊ณผ ์ค๏ฝฅ์ฅ๊ธฐ๊ฐ(6์๊ฐ ์ด์)์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ 449๊ฐ์ 5,789๊ฐ์ ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์์ฑํ์๋ค(Table 1).
Fig. 5. Dimensionless Cumulative Rainfall Depth Curves Based on Rainfall Scenario: (a) Short-term, (b) Long-term
Table 1. Summary of Generated Rainfall Scenario
Rainfall duration
|
Short-term(less than 6hours)
|
Long-term(more than 6hours)
|
Data source
|
OBS
|
CCS
|
OBS
|
CCS
|
Number of scenario
|
34
|
415
|
42
|
5747
|
Note
|
Primarily used in stream or medium-sized rivers
|
Primarily used in regional -sized rivers or national rivers
|
ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ํ์ฒ์ ์ ์ญ๋ฉด์ ์ด 1.00โผ84.75 kmยฒ ๊ท๋ชจ์ด๋ฏ๋ก ๋๋ต์ ์ธ ์๊ณ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ด 3โผ12์๊ฐ ๋ฒ์๋ก ์์๋์ด ๋จ๊ธฐ๊ฐ๊ณผ ์ค๏ฝฅ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ์๋๋ฆฌ์ค
๋ชจ๋๋ฅผ ๊ฒํ ๋์์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ์ด๋, ์ต๊ทผ ํ์ํผํด๋ฅผ ๋ฐ์์ํจ ๊ฐ์ฐ๊ฐ ์์๊ฐ์ ๊ฑธ์ณ ๋ฐ์ํ ์ฐ์๊ฐ์ฐ์๋ค๋ ์ ์์ 6์๊ฐ ์ด์์ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ
๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ ์ ๋ ํจ๊ป ๊ณ ๋ คํ์๋ค. ๋ฌด์ฐจ์ ๋๊ฐ๊ฐ์ฐ๋ถํฌ์ ๊ฐ์ฐ์ด๋์ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ๊ตญ์ ์ผ๋ก 30๊ฐ๋
์ด์์ ์๊ฐ์ฐ๋์ ๋ณด์ ํ ๊ธฐ์์ฒญ ์ข
๊ด๊ธฐ์๊ด์ธก์
68๊ฐ์(MOIS, 2020)์ 50๋
๋น๋, 80๋
๋น๋, 100๋
๋น๋์ ํ๋ฅ ๊ฐ์ฐ๋์ ๊ฒํ ํ์ฌ 60๋ถ, 120๋ถ, 180๋ถ, 360๋ถ, 720๋ถ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ ํ๋ฅ ๊ฐ์ฐ๋์
์ต์๊ฐ(60.5โผ136.0 mm)๊ณผ ์ต๋๊ฐ(138.5โผ403.4 mm)์ ์ ์ฉํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋จ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ 450๊ฐ ์๋๋ฆฌ์ค(OBS
34, CCS 415, ๊ธฐ์ค 1) ร 2๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ด๋(์ต์, ์ต๋) ร 3๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ(60๋ถ, 120๋ถ, 180๋ถ)์ผ๋ก 2,700๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ฃผ์๋๋ฅผ
์์ฑํ์๋ค. ์ค๏ฝฅ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ 450๊ฐ ์๋๋ฆฌ์ค(OBS 42, CCS 5,747, ๊ธฐ์ค 1) ร 2๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ด๋ ร 2๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ(360๋ถ,
720๋ถ)์ผ๋ก 23,160๊ฐ ๊ฐ์ฐ์ฃผ์๋๋ฅผ ์์ฑํ์ฌ ์ด 25,860๊ฐ์ ๊ฐ์ฐ์ฃผ์๋๋ฅผ ์์ฑํ์๋ค.
3.3 ์ ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ ํ์๋ ์ฐ์ ์ ์์์ ๊ตฌ์ถ๋ ํ์๋ ์ฐ์ ๋ชจํ์ ํ๋น์ฑ์ ์ฐ์ ๊ฒํ ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ๋ฅผ ์
๋ ฅํ์ฌ ์ค๊ณํ์๋์ ์ฐ์ ํ๊ณ ,
์ด๋ฅผ ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ๋์ผํ ์๊ณ์ง์๊ธฐ๊ฐ๊ณผ ์ฒจ๋ํ์๋์ด ์ฐ์ ๋์ด ์ฌ์ฉ๋ ์ ์ญ ํน์ฑ์ธ์ ๋ฐ ๋ชจํ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ๋ฑ์ ํ๋น์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
๊ฒ์ฆ๋ ๋ชจํ์ ๋ํ์ฌ 25,860๊ฐ(180๋ถ ์ดํ: ๊ฐ 900๊ฐ, 360๋ถ ์ด์: ๊ฐ 11,580๊ฐ)์ ๊ฐ์ฐ์ฃผ์๋์ ๋ํ์ฌ ํ์๋์ ๋ฐ๋ณต์ ์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ์๋ค.
์ฃผ์ ์ฐ์ ์ง์ ์ ์ฒจ๋ํ์๋์ ์์์์ผ ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ฐ๋ผ์ ์ต๋ 9๋ฐฐ๊น์ง ํ์๋์ด ์ฐจ์ด ๋๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค(Fig. 6). ์ฌ์ฉ๋ ํ์ต์๋ฃ์ ์ข
๋ฅ๊ฐ ๋ค์ํ ์๋ก ์ฆ, ๊ฐ์ฐ๋ ๋๋ ํ์๋์ ์ต์๊ฐ๊ณผ ์ต๋๊ฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ํด์๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ํ์ตํจ๊ณผ๊ฐ ๋๋ค๋ ์ ์์ ์ ์๋ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์
์ ํจ์ฑ์ ๋ค์ ํ๋ฒ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
ํํธ, WC0 ์ง์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฐ์ง์๊ธฐ๊ฐ 360๋ถ์์ ์ค๊ฐ๊ฐ๊ณผ ์์ 25 %์ ์ฒจ๋ํ์๋์ด ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณผ ๋(Fig. 6a), ํด๋น ์ง์ ์ ์๊ณ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ด 360๋ถ ์ ๏ฝฅํ๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ์ฒ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์์ ์ฐ์ ๋ ์ค๊ณํ์๋ 795 mยณ/s์ 25,860๊ฐ ์ฒจ๋ํ์๋์
์ค๊ฐ๊ฐ ์ ๋์ ํด๋นํ๋ค. ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก HG6, SH4 ์ง์ ์ ์๊ณ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ด 180๋ถ ์ ๏ฝฅํ, YD4 ์ง์ ์ ์๊ณ์ง์๊ธฐ๊ฐ์ด 60โผ120๋ถ์ ํด๋นํ๋ฉฐ ๊ฐ
์ง์ ๋ณ ์ค๊ณํ์๋์ ์ฒจ๋ํ์๋ ๋ถํฌ์ ์ค๊ฐ์ ์์นํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค(Fig. 6). ์ ๊ตญ์ ์ผ๋ก ์ง์ ๋ณ ํ๋ฅ ๊ฐ์ฐ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ต๋ 2๋ฐฐ ์ ๋(MOIS, 2022)์ธ ์ ์ ๊ฐ์ํ ๋, ๋ค๋ฅธ ์กฐ๊ฑด์ด ๋์ผํ๋๋ผ๋ ๊ฐ์ฐ์ ์๊ฐ๋ถํฌ์ ๋ฐ๋ผ์ ์ฒจ๋ํ์๋์ด 2๋ฐฐ๊น์ง ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต๊ทผ ๊ธฐํ๋ณํ๋ฅผ
์ค๊ณํ์๋ ์ฐ์ ์ ๋ฐ์ํ๋ ค๋ ๋
ธ๋ ฅ์ ํ๋๋ก ํ๋ฅ ๊ฐ์ฐ๋์ ๊ฐ์ ๋ก ์ผ์ ๋ฅ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ฑฐ๋ ์ค๊ณ๋น๋๋ฅผ ์ํฅํ๋ ๋ฐฉ์ ๋์ ์ ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ์ ์๊ฐ๋ถํฌ๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์
์ ์ํ ์ฐ๊ตฌ(Jeong and Kim, 2022)๋ฅผ ๋ท๋ฐ์นจํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋ํ, ๊ฐ์ฐ์์ธก์ ํธ์ฐ์ฌ์์ ์ฒจ๋๋ถ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ค์ฐจ๋ฅผ ๋ณด์ ํ๋ ์ฐ๊ตฌ, ์ค๊ณ๊ฐ์ฐ์ ์๊ฐ๋ถํฌ ์ฐ์ ๊ฐ์ ๋ฑ์ ์์ฌํ๋ ๋ฐ๊ฐ
ํฌ๋ค.
์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ํ์๋ ์ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๋ถ๋ฑ๋ฅ ์กฐ๊ฑด์ HEC-RAS flow ํ์ผ์ ์์ฑํ๊ณ , ์๋์ผ๋ก 25,860๊ฐ์ง ๊ฒฝ์ฐ์ ์์ ๋ํ ํ์์
๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ์ด์ด์ 25,860๊ฐ์ง ํ์์์ ๋ํ ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ๊ณ , ๊ฐ๊ฐ์ ์นจ์์์๋๋ฅผ geotiff ํ์์ผ๋ก ์ถ๋ ฅํ์๋ค(Fig. 7). ์ถ๋ ฅ๋ ์นจ์์์๋๋ ํ๊ฒฝ๋ถ ํ์์ํ์ง๋ ์ ๋ณด์์คํ
์์ ์ ๊ณตํ๋ ํ์ฒ๋ฒ๋์ง๋์ ๋น๊ตํ์ฌ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๋ฒ๋์์น ๋ฐ ๋ฒ๋์์ ๋ฑ์ด ์ ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค.
๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ฐ๋ผ์ ์ต๋ 9๋ฐฐ๊น์ง ์ฒจ๋ํ์๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์์ ๊ณ์ฐ์ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ค์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํฉ๊ตฌ์ง์ฒ ํ๋ฅ ๋จ๋ฉด(No.0+870)์์์
ํ์์ ๋ฒ์๋ EL. 20.5โผ22.9 m๋ก, ์์ฌ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ต๋๊ฐ์ด ์ต์๊ฐ์ ์ฝ 1.7๋ฐฐ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฒํ ๋์๋ค. ์นจ์์ฌ์ ํ์์์ ์ง๋ฐ๊ณ ์ ์ฐจ์ด๋ก
๊ณ์ฐ๋๋ฏ๋ก ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค๋ณ ์นจ์์ฌ์ ์ต์๊ฐ๊ณผ ์ต๋๊ฐ์ ๋ฐฐ์จ๋ ์ด์ ์ ์ฌํ ์์ค์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฒํ ๋์๋ค.
4. ์์ฝ ๋ฐ ๊ฒฐ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์์์ธก์ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ ์ ์ฉ์ ํ์ต์ ์ํ ์
๋ ฅ์๋ฃ๋ฅผ ๋ฌผ๋ฆฌ๋ชจํ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์์ฑํ ์ ์๋ HEC ์ํํธ์จ์ด ๊ธฐ๋ฐ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค.
๊ฐ๋ฐ๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ HEC-1์ ์ด์ฉํ ํ์๋ ์ฐ์ , HEC-RAS๋ฅผ ์ด์ฉํ ํ์์ ์ฐ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ RAS Mapper์ ์ด์ฉํ ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์์ ์นจ์์์๋
์ถ๋ ฅ์ ์ ์ฒด ๊ณผ์ ์ ์๋ํํ์๋ค. ์ ๊ตญ์ ๊ฑธ์ณ์ ์์นํ 26๊ฐ์์ ์ง๋ฐฉํ์ฒ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ค์์ ๊ฐ์ฐ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ์ ํ์๋ฒ๋์ง๋๋ฅผ ์ฑ๊ณต์ ์ผ๋ก
์์ฑ๋จ์ผ๋ก์จ ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ฑ์ ํ์ธํ์๋ค. ๊ฐ๋ฐ๋ ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ํ์ต์๋ฃ๋ฅผ ์์ฑํ๋ ๋ฐ ์ด์ ์ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฐ์ดํฐ๋ชจํ์ ์ข
๋ฅ์
์๊ด์์ด ๋ฒ์ฉ์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค. ๊ฐ์ฐ-์ ์ถ ๊ด๊ณ์์ ๊ฐ์ฐ์ ์๏ฝฅ๊ณต๊ฐ์ ํน์ฑ์ด ํ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ, ์ค์๊ฐ ์์ธก ๋ฐ ์๋๋ฆฌ์ค ๊ธฐ๋ฐ์
ํ์๊ด๋ฆฌ ๊ธฐ์ ๋ฑ์ ํ๋ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋ค.
ํ์ฌ๋ ์ ์ฉ ๋ฒ์๊ฐ ํ์ฒ๋ฒ๋ ๋ชจ์๋ก ๊ตญํ๋์ด ์์ผ๋, ํฅํ XP-SWMM(XP Solutions, 2013), FLO2D(O'Brien et al., 1993)์ ๊ฐ์ ์์ฉํ๋ก๊ทธ๋จ๊ณผ์ ์ฐ๊ณ ๋ฑ์ ํตํ์ฌ ๋ด์์นจ์ ๋ชจ์๋ฅผ ์ํ ๋์์นจ์์ง๋ ์์ฑ์ผ๋ก ์์ญ์ ํ๋ํ ์์ ์ด๋ค. ํ์ฌ e๋ฌธ์ ํํ๋ก ์ค๋น๋ ์ฌ์ฉ์ ๋งค๋ด์ผ,
ํ์ฉ ์์ ์ด์ธ์ ์์ฐ ๋์์ ๋ฑ์ ์ ์ํ๊ณ ๋ฐฐํฌํจ์ผ๋ก์จ ์ฒ์ ์ฌ์ฉ์์ ์ง์
์ฅ๋ฒฝ์ ๋ฎ์ถ๋ ๋ฐ ์ค์ ์ ๋ ๊ณํ์ด๋ค. ์์
๋ฌ๋ ์ดํฐ์ ํ๊ฐํ ์ ์ฒญ์ ์ ์์
์ด๋ฉ์ผ(arz6oiof@naver.com)๋ก ์์ฒญํ ์ ์๋ค.
Fig. 6. Box-and-whisker Plot of Peak Discharges Depnding on Rainfall Scenario
Fig. 7. Comparison of Flood Maps Generated by (a) Proposed Flood Map Accelerator and Those Produced by (b) Ministry of Environment
Acknowledgements
This research was supported by a grant(RS-2022-ND634021) of โDevelopment Risk
Prediction Technology of Storm and Flood for Climate Change based on Artificial Intelligenceโ
funded by Ministry of Interior and Safety(MOIS, Korea).
References
"Bates, P. D. and De Roo, A. P. J. (2000). โA simple raster-based model for flood
inundation simulation.โ Journal of Hydrology, Elsevier, Vol. 236, Nos. 1-2, pp. 54-77,
https://doi.org/10.1016/S0022-1694(00)00278-X."
"Bates, P. D., Horritt, M. S. and Fewtrell, T. J. (2010). โA simple inertial formulation
of the shallow water equations for efficient two-dimensional flood inundation modelling.โ
Journal of Hydrology, Elsevier, Vol. 387, Nos. 1-2, pp. 33-45, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2010.03.027."
"Berkhahn, S., Fuchs, L. and Neuweiler, I. (2019). โAn ensemble neural network model
for real-time prediction of urban floods.โ Journal of Hydrology, Elsevier, Vol. 575,
pp. 743-754, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2019.05.066."
"Brunner, G. W. (1995). HEC-RAS River Analysis System hydraulic reference manual,
CPD-69, Hydrologic Engineering Center, Davis, CA. "
"Burrichter, B., Hofmann, J., Koltermann da Silva, J., Niemann, A. and Quirmbach,
M. (2023). โA spatiotemporal deep learning approach for urban pluvial flood forecasting
with multi-source data.โ Water, MDPI, Vol. 15, No. 9, 1760, https://doi.org/10.3390/w15091760."
"Chen, W., Li, Y., Xue, W., Shahabi, H., Li, S., Hong, H., Wang, X. Bian, H., Zhang,
S. Pradhan, B. and Ahmad, B. B. (2020). โModeling flood susceptibility using data-driven
approaches of naรฏve bayes tree, alternating decision tree, and random forest methods.โ
Science of the Total Environment, Elsevier, Vol. 701, 134979, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.134979."
"Clark, C. O. (1945). โStorage and the unit hydrograph.โ Transactions of the American
Society of Civil Engineers, ASCE, Vol. 110, No. 1, pp. 1419-1446, https://doi.org/10.1061/TACEAT.0005800."
"DHI Software (2003). MIKE SHE user guide and reference manual, DHI A/S. "
"Dottori, F. and Todini, E. (2011). โDevelopments of a flood inundation model based
on the cellular automata approach: testing different methods to improve model performance.โ
Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, Elsevier, Vol. 36, Nos. 7-8, pp.
266-280, https://doi.org/10.1016/j.pce.2011.02.004."
"Innovyze (2012). InfoWorks ICM Help v3.0. "
"Islam, A. R. M. T., Talukdar, S., Mahato, S., Kundu, S., Eibek, K. U., Pham, Q. B.,
Kuriqi, A. and Linh, N. T. T. (2021). โFlood susceptibility modelling using advanced
ensemble machine learning models.โ Geoscience Frontiers, Elsevier, Vol. 12, No. 3,
101075, https://doi.org/10.1016/j.gsf.2020.09.006."
"Ivanov, V. Y., Xu, D., Dwelle, M. C., Sargsyan, K., Wright, D. B., Katopodes, N.,
Kim, J., Tran, V. N., Warnock, A., Fatichi, S., Burlando, P., Caporali, E., Restrepo,
P., Sanders, B. F., Chaney, M. M., Nunes, A. M. B., Nardi, F., Vivoni, E. R., Istanbulluoglu,
E., Bisht, G. and Bras, R. L. (2021). โBreaking down the computational barriers to
realโtime urban flood forecasting.โ Geophysical Research Letters, AGU, Vol. 48, No.
20, e2021GL093585, https://doi.org/10.1029/2021GL093585."
"Ghimire, B., Chen, A. S., Guidolin, M., Keedwell, E. C., Djordjeviฤ, S. and Saviฤ,
D. A. (2013). โFormulation of a fast 2D urban pluvial flood model using a cellular
automata approach.โ Journal of Hydroinformatics, IWA, Vol. 15, No. 3, pp. 676-686,
https://doi.org/10.2166/hydro.2012.245."
"Gude, V., Corns, S. and Long, S. (2020). โFlood prediction and uncertainty estimation
using deep learning.โ Water, MDPI, Vol. 12, No. 3, 884, https://doi.org/10.3390/w12030884."
"Guidolin, M., Chen, A. S., Ghimire, B., Keedwell, E. C., Djordjeviฤ, S. and Saviฤ,
D. A. (2016). โA weighted cellular automata 2D inundation model for rapid flood analysis.โ
Environmental Modelling & Software, Elsevier, Vol. 84, pp. 378-394, https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2016.07.008."
"Guo, Z., Moosavi, V. and Leitรฃo, J. P. (2022). โData-driven rapid flood prediction
mapping with catchment generalizability.โ Journal of Hydrology, Elseiver, Vol. 609,
127726, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2022.127726."
"He, Q. P. and Wang, J. (2007). โFault detection using the k-nearest neighbor rule
for semiconductor manufacturing processes.โ IEEE Transactions on Semiconductor Manufacturing,
IEEE, Vol. 20 No. 4, pp. 345-354, https://doi.org/10.1109/TSM.2007.907607."
"Hu, R. L., Pierce, D., Shafi, Y., Boral, A., Anisimov, V., Nevo, S. and Chen, Y.
F. (2022). โAccelerating physics simulations with tensor processing units: An inundation
modeling example.โ The International Journal of High Performance Computing Applications,
Sage Journals, Vol. 36, No. 4, pp. 510-523, https://doi.org/10.1177/10943420221102873."
"Huff, F. A. (1967). โTime distribution of rainfall in heavy storms.โ Water Resources
Research, AGU, Vol. 3, No. 4, pp. 1007-1019, https://doi.org/10.1029/WR003i004p01007."
"Jamali, B., Bach, P. M., Cunningham, L. and Deletic, A. (2019). โA Cellular Automata
fast flood evaluation (CA-ffรฉ) model.โ Water Resources Research, AGU, Vol. 55, No.
6, pp. 4936-4953, https://doi.org/10.1029/2018WR023679."
"Jamali, B., Lรถwe, R., Bach, P. M., Urich, C., Arnbjerg-Nielsen, K. and Deletic, A.
(2018). โA rapid urban flood inundation and damage assessment model.โ Journal of Hydrology,
Elsevier, Vol. 564, pp. 1085-1098, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2018.07.064."
"Jeong, D. K. and Lee, B. H. (2010). โDevelopment of urban flood water level forecasting
model using regression method.โ Journal of Korea Water Resources Association, KWRA,
Vol. 43, No. 2, pp. 221-231, https://doi.org/10.3741/JKWRA.2010.43.2.221 (in Korean)."
"Jeong, J. and Kim, J. (2022). โImproved practical methods for considering climate
change in design flood estimation.โ Journal of the Korean Society of Hazard Mitigation,
KOSHAM, Vol. 22, No. 6, pp. 301-309, https://doi.org/10.9798/KOSHAM.2022.22.6.301
(in Korean)."
"Kabir, S., Patidar, S., Xia, X., Liang, Q., Neal, J. and Pender, G. (2020). โA deep
convolutional neural network model for rapid prediction of fluvial flood inundation.โ
Journal of Hydrology, Elsevier, Vol. 590, 125481, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.
2020.125481."
"Kabir, S., Wood, D. and Waller, S. (2023). โA deep learning model for generalized
surface water flooding across multiple return periods.โ Engineering Proceedings, MDPI,
Vol. 39, No. 1, 94, https://doi.org/10.3390/engproc2023039094."
"Kang, J. E. and Lee, M. J. (2015). โAnalysis of urban infrastructure risk areas to
flooding using neural network in Seoul.โ KSCE Journal of Civil and Environmental Engineering
Research, KSCE, Vol. 35, No. 4, pp. 997-1006, https://doi.org/10.12652/Ksce.2015.35.4.0997
(in Korean)."
"Kia, M. B., Pirasteh, S., Pradhan, B., Mahmud, A. R., Sulaiman, W. N. A. and Moradi,
A. (2012). โAn artificial neural network model for flood simulation using GIS: Johor
River Basin, Malaysia.โ Environmental Earth Sciences, Springer, Vol. 67, pp. 251-264,
https://doi.org/10.1007/s12665-011-1504-z."
"Kim, H. I., Han, K. Y. and Lee, J. Y. (2020). โPrediction of urban flood extent by
LSTM model and logistic regression.โ KSCE Journal of Civil and Environmental Engineering
Research, KSCE, Vol. 40, No. 3, pp. 273-283, https://doi.org/10.12652/Ksce. 2020.40.3.0273
(in Korean)."
"Kim, H. I., Lee, Y. S. and Kim, B. (2021). โReal-time flood prediction applying random
forest regression model in urban areas.โ Journal of Korea Water Resources Association,
KWRA, Vol. 54, No. spc1, pp. 1119-1130, https://doi.org/10.3741/JKWRA. 2021.54.S-1.1119
(in Korean)."
"Kim, J. and Jeong, J. (2019). โDevelopment of stream channel design program for stream
channel improvement.โ Magazine of the Korean Society of Civil Engineers, KSCE, Vol.
67, No. 8, pp. 48-52 (in Korean). "
"Kumar, M., Kumar, P., Kumar, A., Elbeltagi, A. and Kuriqi, A. (2022). โModeling stage-discharge-sediment
using support vector machine and artificial neural network coupled with wavelet transform.โ
Applied Water Science, Springer, Vol. 12, No. 5, 87, https://doi.org/10.1007/s13201-022-01621-7."
"Lee, S., Kim, B., Choi, H. and Noh, S. J. (2022). โA review on urban inundation modeling
research in South Korea: 2001-2022.โ Journal of Korea Water Resources Association,
KWRA, Vol. 55, No. 10, pp. 707-721, https://doi.org/10.3741/JKWRA.2022.55.10.707
(in Korean)."
"Lee, J. and Kim, B. (2021). โScenario-based real-time flood prediction with logistic
regression.โ Water, MDPI, Vol. 13, No. 9, 1191, https://doi.org/10.3390/w13091191."
"Lรถwe, R., Bรถhm, J., Jensen, D. G., Leandro, J. and Rasmussen, S. H. (2021). โU-FLOOD
- Topographic deep learning for predicting urban pluvial flood water depth.โ Journal
of Hydrology, Elsevier, Vol. 603, 126898, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2021.126898."
"Ministry of Environment(ME) (2019). Guidelines for estimating flood discharge (in
Korean). "
"Ministry of Environment(ME) (2020). Guidelines for developing a flood danger alert
map (in Korean). "
"Ministry of Land, Transport and Maritime Affairs(MLTMA) (2012). Design flood estimation
guide (in Korean). "
"Ministry of the Interior and Safety(MOIS) (2020). Guidelines for mapping of the disaster
hazard maps (in Korean). "
"Ministry of the Interior and Safety(MOIS) (2022). Establishment of disaster prevention
performance targets by region (in Korean). "
"Ministry of Land, Infrastructure and Transport(MOLIT) (2014). The national river
master plan for Jinwi watershed (in Korean). "
"Muรฑoz, D. F., Yin, D., Bakhtyar, R., Moftakhari, H., Xue, Z., Mandli, K. and Ferreira,
C. (2022). โInter-model comparison of Delft3DโFM and 2D HEC-RAS for total water level
prediction in coastal to inland transition zones.โ Journal of the American Water Resources
Association, AWRA, Vol. 58, No. 1, pp. 34-49, https://doi.org/10.1111/1752-1688.12952."
"O'Brien, J. S., Julien, P. Y. and Fullerton, W. T. (1993). โTwo- dimensional water
flood and mudflow simulation.โ Journal of Hydraulic Engineering, ASCE, Vol. 119, No.
2, pp. 244-261, https://doi.org/10.1061/(ASCE)0733-9429(1993)119:2(244)."
"Petaccia, G., Natale, L., Savi, F., Velickovic, M., Zech, Y. and Soares-Frazรฃo, S.
(2013). โFlood wave propagation in steep mountain rivers.โ Journal of Hydroinformatics,
IWA, Vol. 15, No. 1, pp. 120-137, https://doi.org/10.2166/hydro.2012.122."
"Piadeh, F., Behzadian, K. and Alani, A. M. (2022). โA critical review of real-time
modelling of flood forecasting in urban drainage systems.โ Journal of Hydrology, Elsevier,
Vol. 607, 127476, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2022.127476."
"Qi, W., Ma, C., Xu, H., Chen, Z., Zhao, K. and Han, H. (2021). โA review on applications
of urban flood models in flood mitigation strategies.โ Natural Hazards, Springer,
Vol. 108, pp. 31-62, https://doi.org/10.1007/s11069-021-04715-8."
"Rezaeianzadeh, M., Tabari, H., Arabi Yazdi, A., Isik, S. and Kalin, L. (2014). โFlood
flow forecasting using ANN, ANFIS and regression models.โ Neural Computing and Applications,
Springer, Vol. 25, pp. 25-37, https://doi.org/10.1007/s00521-013-1443-6."
"Rossman, L. A. (2010). Storm water management model user's manual version 5.0, U.S.
Environmental Protection Agency, Washington, DC. "
"Saha, T. K., Pal, S., Talukdar, S., Debanshi, S., Khatun, R., Singha, P. and Mandal,
I. (2021). โHow far spatial resolution affects the ensemble machine learning based
flood susceptibility prediction in data sparse region.โ Journal of Environmental Management,
Elsevier, Vol. 297, 113344, https://doi.org/10.1016/j.jenvman. 2021.113344."
"Soil Conservation Service(SCS). (1956). Hydrology. National Engineering Handbook,
Supplement A, Section 4, Chapter 10, Soil Conservation Service, USDA., Washington.
"
"Sun, A. Y., Li, Z., Lee, W., Huang, Q., Scanlon, B. R. and Dawson, C. (2023). โRapid
flood inundation forecast using Fourier neural operator.โ Proceedings of 2023 IEEE/DVF
International Conference on Computer Vision Workshops, IEEE, Paris, France, pp. 3733-3739,
https://doi.org/10.1109/ICCVW60793.2023.00401."
"Suwon City (2014). The comprehensive plans for flood hazard reduction, Suwon City
(in Korean). "
"XP Solutions (2013). XP-SWMM stormwater and wastewater management model: getting
started manual, Newbury, UK. "
"Zhang, Y., Ragettli, S., Molnar, P., Fink, O. and Peleg, N. (2022). โGeneralization
of an Encoder-Decoder LSTM model for flood prediction in ungauged catchments.โ Journal
of Hydrology, Elsevier, Vol. 614, 128577, https://doi.org/10.1016/j.jhydrol. 2022.128577."