-
1. ์ ๋ก
-
2. ๋ค์คํ๊ท๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ
-
3. ๊ธฐ์ด์๋ฃ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ๋ถ์
-
3.1 ๊ธฐ์ด์๋ฃ ์์ง
-
3.1.1 ๋์์ง์ญ ๋ฐ ๋ณ์ ์ ์
-
3.1.2 ์๋ฃ์ ํ์คํ
-
3.2 ์๊ด๊ด๊ณ ๋ถ์
-
4. ๋ค์คํ๊ท๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ์ ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4.1 ๋ค์ค์ ํํ๊ท๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถ
-
5. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
์ต๊ทผ ๊ธฐํ๋ณํ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ์ธ๋ช
ํผํด ๋ฐ ์ฌ์ฐํผํด๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ ์์ฐ์ฌ๋์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ธฐํ๋ณํ์ ๊ดํ ์ ๋ถ๊ฐ ํ์์ฒด(Intergovernmental
panel on Climate Change, IPCC)์ ์ 5์ฐจ ํ๊ฐ ๋ณด๊ณ ์(Fifth assessment report, AR5)์
๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ๊ธฐํ๋ณํ๋ก ๊ทนํ ๊ธฐ์์ ๋ฐ์ํจํด์ด ๋ณํ๋์ด ํ์, ๊ฐ๋ญ, ํญ์ค ๋ฑ ๊ธฐ์์ด๋ณ์ด ๋์ฑ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ํผํด๊ฐ ์ฌ๊ฐํด์ง ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก
์์ฐ์ฌํด ๋ฐ์๊ฑด์๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด ๊ธฐํ๊ด๋ จ ์ฌํด๊ฐ ์ง์งํ์ ์ฌํด๋ณด๋ค ํจ์ฌ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ฉฐ, ์์ฐ์ฌํด๋ณ ํผํดํํฉ์ ์์ธ๋ณ๋ก ์ดํด๋ณด๋ฉด ํ์ํด๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์
์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ฐ์ฌํด์ ์ง๏ฝฅ๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ ์๋ ํ์์ ๊ฐ๋ญ์ ๋ณํ์ ์ด์ ์ด ๋ง์ถ์ด์ ธ ์๋ ๊ฒ์ด ์ฌ์ค์ด๋ค. ํ์ง๋ง,
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ํ ์์ฐ์ฌํด๋ณ ํผํดํํฉ์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ํญ์คํผํด๋ ํ์์ ์ด์ด์ ๋ ๋ฒ์งธ๋ก ํฐ ํผํด๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ค์ ๋ก ๊ตญ๋ฏผ์์ ์ฒ์์
๋ฐ๊ฐํ๋ ์ฌํด์ฐ๋ณด์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, 1994๋
์์ 2013๋
๊น์ง ์ง๋ 20๋
๊ฐ ์์ฐ์ฌํด์ ์ํ ํผํด์ก์ 12์กฐ 3์ฒ์ต์์ผ๋ก ์ง๊ณ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ค ๊ฐ์ฐ์ ํํ์
์ํ ํผํด๊ฐ 85%์ด๊ณ , ๋์ค์ ์ํ ํผํด๋ ์ฝ 13%์ด๋ค. ๋์ค์ ์ํ ํผํด๋ ๊ฐ์ฐ๋ ํํ์ ๋นํด ๊ทธ ๊ท๋ชจ๊ฐ ์๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง, ์๋ฏธ ์๋ ๊ท๋ชจ์ ํผํด๋ฅผ
๋ณด์ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ์ค๋์ ํฌ๊ธฐ๋ ์ปค์ง๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ง๋ 2004๋
3์ ์ถฉ์ฒญ์ง์ญ์ ๋์ค๊ณผ 2005๋
3์ ์๋๏ฝฅ์๋จ์ง์ญ์ ๋์ค์ ๊ตํต์ฒด์ฆ
๋ฐ ๋ง๋ํ ์ฌ์ฐํผํด๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์๋ค. ๋ํ 2010๋
1์ ์์ธ์์ 40๋
๋ง์ ์ต๋ ์ ์ค๋์ ๊ธฐ๋กํ์์ผ๋ฉฐ, 2011๋
2์์๋ ๋ํด์์ ํญ์ค๋ก ์ธํ์ฌ
๋ํด์์ง๋ฐฉ์ ์ต์ฌ์ ์ ์ค๋ ๊ทน๊ฐ ์ต๋์น๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ์๋ค. ๋ํ 2012๋
์ฐฝ์, ํต์, ์ง์ฃผ, ๋ฐ์ ๋ฑ ๊ฒฝ๋จ ํด์์ง์ญ์์๋ 12์ ์ต์ฌ์ ์ ์ค๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
์ญ๋ ์ต๋์น์ ์ ์ค๋์ ๊ธฐ๋กํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก Oh et al. (2015)๋ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์ ๋ฐ์ํ ๋์ค๋ก ์ธํ์ฌ ์ฌํ์ ยท๊ฒฝ์ ์ ํผํด๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ก์
ํผํด๊ท๋ชจ๊ฐ ์ปค์ง ๊ฒ์ผ๋ก ์์ํ์๋ค.
์์ฐ์ฌํด์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด๋ฅผ ์ถ์ ํ๊ธฐ ์ํด Toya and Skidmore (2007)์์๋ ์์ฐ์ฌํด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ๋ช
ํผํด์ GDP๋น ํผํด์ก์ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด
์ฌํ๏ฝฅ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ(ํ๊ต ์์
์ผ์, ์ ๋ถ์์ฐ ๊ท๋ชจ ๋ฑ)์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ค์คํ๊ท ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ฑํ๊ณ , OECD๊ตญ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฐ๋์๊ตญ์ ๋์์ผ๋ก ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค.
๊ต์ก์์ค๊ณผ ๊ฒฝ์ ๊ท๋ชจ๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฐ์ฌํด์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด๊ฐ ์ค์ด๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๊ณ ๋ฐํ๋์ผ๋ ๊ตฌ์ถ๋ ๋ชจํ์ ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์()๊ฐ 0.09~0.35๋ก ๊ทธ ํจ์จ์ด ๋์ง ์์๋ค. Cavallo and Noy (2010)์ ๊ธฐํ๊ด๋ จ ์์ธ๊ณผ ์ฌํ๏ฝฅ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ
๊ฒฝ์ ์ ํผํด์ก์ ์ถ์ ํ์ฌ ์ ์ํ์๋ค. ๊ตญ๋ด์์๋ Jeong and Lee (2014)์์๋ ๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ๋ช
ํผํด์ ์ด์ฌ๋ฏผ์๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ๊ธฐํ๊ด๋ จ์์ธ(์ต์ฌ์ ์ ์ค๋,
๋์ค๋ฐ์์ผ์)์ ์ฌํ๏ฝฅ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ(์ธ๊ตฌ, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋, ๋ฉด์ )์ ์ฌ์ฉํ ๋ค์คํ๊ท ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. Kwon et al. (2016)์์๋ ๋์คํผํด์ก์
์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ต์ฌ์ ์ค๋๊ณผ ์ฌํ๏ฝฅ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ(์ธ๊ตฌ, ๋ฉด์ , GRDP)๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ค์คํ๊ท ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ฑํ์์ผ๋, ์์ธก ํจ์จ์ด ๋์ง ์์๋ค.
๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด์ก์ ์ถ์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ ๋ถ์กฑํ์ง๋ง, ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋์ค ์ํ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. Xingpeng et al. (2014)๋
Grid๊ธฐ๋ฐ์ ๋ค์์ฑ ์ํ๋ ํ๊ฐ ๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ด์ง์ ํญ์ค์ํ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, ํ๊ฐ์งํ๋ฅผ ์ํ(Hazard), ๋
ธ์ถ(Exposure), ์ทจ์ฝ์ฑ(Vulnerability),
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์ ๋ฐ ๋ณต๊ตฌ์ฑ(Emergency Response and Recovery Capability) 4๊ฐ์ง๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. Park et
al. (2014)์ ์ธ์ฐ๊ด์ญ์๋ฅผ ๋์์ง์ญ์ผ๋ก ์ ์ ํ์ฌ ์งํ๊ฐ์ ๊ฐ์ค์น ์ฐ์ ์ ์ํธ๋กํผ ๊ธฐ๋ฒ ๋ฐ AHP (Analytic Hierarchy Process)
๊ธฐ๋ฒ์ ํ์ฉํ๊ณ , PSR (Pressure-State-Response) ๊ตฌ์ฑ ์ฒด๊ณ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์คํด์ํ์ง์๋ฅผ ์ฐ์ ํ์๋ค. Kim et al. (2011)์
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ํญ์ค์ ์ง์ญ๋ณ ์ํ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด 68๊ฐ์ ๊ธฐ์๊ด์ธก์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 1971๋
๋ถํฐ 2010๋
๊น์ง 39๋
๊ฐ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ต์ฌ์ ์ ์ค๋์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋์ค์ฃผ์๋ณด์
๋์ค๊ฒฝ๋ณด์ ๋น๋์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง์ญ๋ณ ์ํ์ง์ญ์ ๊ณต๊ฐ๋ถํฌ๋๋ฅผ ์ญ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ์ค(Inverse Distance Weighting, IDW)๊ธฐ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์์ฑํ์๋ค.
Koo et al. (2013)์ ํญ์ค์ด ๋์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํด ๋ถ์ฐ๊ด์ญ์ ๋ด์์ ๋๋ก๊ฐ ์์นํ ์ง์ญ์ ์งํ์ ํน์ฑ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์คํด
์ทจ์ฝ์ง์ญ์ ์ ์ ํ๊ณ , ํ์ ๊ตฌ์ญ์ ๋๋จ์๋ก ์ํ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ ๊ฐ ์ด์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ ์ข
์๋ณ์์ ๊ฐ์ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์์ธกํ ์ ์๋ ํต๊ณ๊ธฐ๋ฒ์ธ ๋ค์คํ๊ท ๋ชจํ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฐ์์ง์ญ์
์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ๋์ค ํผํด์ก ์์ธก ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถํ๊ณ ์ด๋ฅผ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ข
์๋ณ์๋ ๊ตญ๋ฏผ์์ ์ฒ์ ์ฌํด์ฐ๋ณด ํผํด์ก์ ์ ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ ๊ธฐ์๊ด์ธก์ ์ง์ ์
์ต์ฌ์ ์ค๋, ์ต์ ๊ธฐ์จ, ํ๊ท ์ต๋ ์๋ฃ ๋ฐ ํต๊ณ์ฒญ์์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฐ์์ง์ญ์ ์ง์ญ์ด์์ฐ๋(Growth Region Domestic Product, GRDP),
๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์๋ค.
2. ๋ค์คํ๊ท๋ถ์ ๊ธฐ๋ฒ
ํ๊ท๋ถ์์ ๊ด์ฐฐ๋๊ฑฐ๋ ์ฃผ์ด์ง ๊ฐ๊ฐ์ ๋ณ์๋ค์ ๋ํด ๊ด๋ จ์ฑ์ ๋ฐํ๊ณ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ํต๊ณํ์ ์ผ๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์(independent variable)์
์ข
์๋ณ์(dependent variable) ์ฌ์ด์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ์ข
์๋ณ์์ ๋ํ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ํฅ๋ ฅ์ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ๊ด๊ณ์์ ๊ตฌํ๊ฑฐ๋ ์ด๋ ๊ฒ
์ป์ ๋ชจํ์ ์ ํฉ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ค. ์ฆ, ๊ด๊ณ์์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ ์์ธ์ ์ญํ ์ ํ๋ ๋ณ์์ด๊ณ ์ข
์๋ณ์๋ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๊ด์ธก๋๋ ๋ณ์์ด๋ค. ํ๊ท๋ถ์์
์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ๋ ์๋ฃ๋ ์์ธ์ด ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ๊ฑฐ๋ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ฉ๋ ์ ์๋ค. ํ๋์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ง์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ
์ข
์๋ณ์์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋จ์ ํ๊ท๋ถ์(simple regression analysis)๋ผ๊ณ ํ๊ณ , ๋ ๊ฐ ์ด์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ๊ณ ๋ คํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์
๋ค์คํ๊ท๋ถ์(multiple regression analysis)์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ข
์๋ณ์ ๊ฐ์ ๊ด๊ณ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํํ๊ท๋ถ์๊ณผ ๋น์ ํํ๊ท๋ถ์์ผ๋ก
๋๋์ด์ง๋ค.
๋ค์คํ๊ท๋ถ์์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ๊ฐ๋
์ ๋จ์ํ๊ท๋ถ์๊ณผ ๊ฐ์ง๋ง, ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ 2๊ฐ ์ด์ ์ฌ์ฉ๋๋ค๋ ์ ์ด ๋ค๋ฅด๋ค. ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํจ์ผ๋ก์ ์์ธก ๋ฅ๋ ฅ์
๋์ผ ์ ์๋ค. ๋ชจํ์ ์ ๋์ ์ธ ์ข
์๋ณ์ ์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ตฐ์ธ , , , โฆ, ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ ํฉ ์ํค๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉ๋๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ๊ฐ์ธ ๋ค์คํ๊ท๋ถ์์ ๊ธฐ๋ณธ ๋ชจํ์ Eq. (1)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1)
Eq. (1)์์ , , ,โฆ, ์ ํ๊ท๊ณ์(coefficient)์ด๊ณ , ๋ ์ข
์๋ณ์ ๋ฅผ ์ธก์ ํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ค์ฐจ์ด๋ค. ํ๊ท๋ชจํ์ ์ถ์ ์ ํ๊ท๊ณ์ , , ,โฆ, ๋ฅผ ์ฐพ๋ ๊ฒ์ ๋งํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ต์์์น๋ฒ(ordinary least square : OLS)์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ถ์ ํ๋ค.
๋ํ, ๋ค์คํ๊ท์์ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง๊ฐ ์๋๋ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ํ์ ์ธ ๊ฒ์ด ๋์์
๋ ฅ๋ฐฉ์(Enter)๊ณผ ๋จ๊ณ์
๋ ฅ๋ฐฉ์(Stepwise)์ด๋ค. ๋์์
๋ ฅ๋ฐฉ์(Enter)์
๋ชจ๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ฅผ ํ๊บผ๋ฒ์ ํ๊ท์์ ํฌํจํ์ฌ ๋ถ์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ฐฉ์์ ์ด์ฉํ๋ฉด ๋ค๋ฅธ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ํต์ ๋ ์ํ์์ ํน์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ํฅ๋ ฅ์ ์ ์
์์ผ๋ฉฐ, ๋ํ ๋ชจ๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ๋์์ ์ข
์๋ณ์๋ฅผ ์ค๋ช
ํ๋ ์ ๋๋ฅผ ์ ์ ์๋ค. ๋จ๊ณ์
๋ ฅ๋ฐฉ์(Stepwise)์ ๋ค๋ฅธ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ํ๊ท์์ ์กด์ฌํ ๋
์ข
์๋ณ์์ ์ํฅ๋ ฅ์ด ์๋ ๋ณ์๋ค๋ง์ ํ๊ท์์ ํฌํจ์ํค๋ ๋ฐฉ์์ธ๋ฐ, ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ๋์ ๋ณ์์ ์์ผ๋ก ํ๊ท์์ ํฌํจ๋๋ค(Lee and Lim, 2005).
ํ๊ท๋ถ์์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์()์ ๊ฐ์ ์ข
์๋ณ์์ ์ด ๋ณ๋์ ๋ํ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ์ฒ๋๋ก์ ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ฉฐ, Eq. (2)์ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐ๋๋ค. ์ ๊ฐ์ด 1์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ํฌ๊ณ , ์ถ์ ๋ ํ๊ท์์ ์ ํฉ๋๊ฐ ๋๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ค์คํ๊ท๋ถ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์() ๋์ ์ ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์(adjusted coefficient of determination, )๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์()๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์๊ฐ ๋ง์์ง์๋ก ๊ทธ ๋ฒ์๊ฐ ๋์ด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ๋จ์ ์ ๋ณด์ํ๋ ์ญํ ์ ํ๋ฉฐ, Eq. (3)๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐ๋๋ค.
(2)
(3)
์ฌ๊ธฐ์, ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์()๋ ๊ฐ์ด 1์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ ํฌ์
๋์์ ๋ ํ๊ท์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ๋งค์ฐ ํฌ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ค์คํ๊ท๋ถ์์์ ์ ์ฉ๋๋ ์ค์ํ ์ ์ ์กฐ๊ฑด ์ค ํ๋๋
๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค ๊ฐ์ ์ํธ ๋ฐ์ ํ ์ฐ๊ด์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ณ์ ์ฌ์ด์ ๊ฐํ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์กด์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ(Multi collinearity)์
๋ฐ๋ผ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ๊ฐ์ญ์ ๋ฐ๊ฒ ๋์ด ๊ตฌ์ถ๋ ๋ชจํ์ ์ ํจ์ฑ์ ์ฌ๊ฐํ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค(Park, 2007). ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๋ณ๋์ ํฝ์ฐฝ์ ๋๋ฅผ
์๋ฏธํ๋ ๋ถ์ฐํฝ์ฐฝ์์ธ(Variance Inflation Factor, VIF)๊ฐ 10์ด์์ด ๋๊ฑฐ๋ ๊ณต์ฐจํ๊ณ(Tolerance)๊ฐ 0.1 ์ดํ์ด๋ฉด ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์
๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ๋จํ์ฌ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ ์ ๋ฐํ๋ ๋ณ์๋ฅผ ๋ชจํ์์ ์ ๊ฑฐํด์ผ ํ๋ค.
3. ๊ธฐ์ด์๋ฃ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ๋ถ์
3.1 ๊ธฐ์ด์๋ฃ ์์ง
3.1.1 ๋์์ง์ญ ๋ฐ ๋ณ์ ์ ์
์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ์ ์ค๋ ์๋ฃ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํ๋ถํ ๊ฐ์๋ 18๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋์ค ํผํด์ก ์ถ์ ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์๋ ์ง์ญ์ Fig. 1
๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด์ก์ ์ฌํด์ฐ๋ณด(MPSS, 2015)์ ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ๊ตญ๋ฏผ์์ ์ฒ์์ ๋งค๋
๋ฐ๊ฐํ๋ ์ฌํด์ฐ๋ณด๋ 1970๋
๋๋ถํฐ ์์ฑ๋์์ผ๋,
์์ฑ ์ด๊ธฐ์๋ ํผํด์ง์ญ์ ๋ํ ์ ํํ ๊ตฌ๋ถ๊ณผ ํผํด ์์ค๋ฌผ์ ๋ํ ๋ถ๋ฅ๊ฐ ์ฒด๊ณํ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ํ์ฌ ๊ตญ๊ฐ์์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ ์ฒด๊ณํ๋ ์๋ฃ๋ 1994๋
๋ถํฐ
์ ๊ณต๋๊ณ ์๋ค(NDMI, 2013). ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์๋ 1994๋
๋ถํฐ 2015๋
๊น์ง 22๊ฐ๋
์ ์๋ฃ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ์๋ค. ์ฌํด์ฐ๋ณด๋ ํผํด ๋์๋ฌผ์ ๊ฑด๋ฌผ,
์ ๋ฐ, ๋๊ฒฝ์ง, ๋์๋ฌผ๊ณผ 12๊ฐ์ ๊ณต๊ณต์์ค(๋๋ก, ํ์ฒ, ์ํ์ฒ, ์๋, ํญ๋ง, ์ดํญ, ํ๊ต, ์ฒ ๋, ์๋ฆฌ, ์ฌ๋ฐฉ, ๊ตฐ์์ค, ์๊ท๋ชจ ๋ฑ), 6๊ฐ์
์ฌ์ ์์ค(์ถ๋ ๋ฐ ๋ด์ฅ, ๊ฐ์ถ, ์ถ์ฌ ๋ฐ ์ ์ฌ, ์์ฐ์ฆ์์, ์ด๋ง ๋ฐ ์ด๊ตฌ, ๋น๋ํ์ฐ์ค ๋ฑ)์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ํผํด์ก์ ๊ธฐ๋กํ๊ณ ์๋ค. ๊ณต๊ณต์์ค์ ๋์ค
ํผํด์ก์ ํฌ์ง ์์ง๋ง, ํ๊ต, ๊ตฐ์์ค, ๊ฑด๋ฌผ์์ ๊ฐํน ํผํด๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. ์ฌ์ ์์ค์์๋ ๋์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ํฌ๋ฉฐ, ๋๋ถ๋ถ์ ํผํด๊ฐ ๋น๋ํ์ฐ์ค,
์์ฐ์ฆ์์, ์ถ์ฌ๏ฝฅ์ ์ฌ, ๋์๋ฌผ์์ ๋ฐ์ํ์๋ค.
Fig. 1
Gangwon Province in South Korea
Table 1
์ ๊ฐ์๋์ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ๊ณต๊ณต์์ค๊ณผ ์ฌ์ ์์ค์ ํผํด์ก์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ถ์๊ธฐ๊ฐ ์ค ์ด ํผํด์ก์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ๋์คํผํด๊ฐ ๋ถ์๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ
์ง์ญ์ ๊ฐ๋ฆ์, ์ผ์ฒ์, ํ์ฒ์ ๋ฑ์ด๋ฉฐ, ์์ด์, ์ธ์ ๊ตฐ, ํ๋ฐฑ์ ๋ฑ์ ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ์ ๋นํด ํผํด๊ฐ ์ ๊ฒ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ ์ํ๋ฒณ
์์ผ๋ก Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด 1~18๊น์ง ๋ฒํธ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ์๋ค. Fig. 2๋ ์ฐ๋๋ณ ๊ฐ์์ง์ญ์ ๋์ค ํผํด์ก์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ํฐ ํผํด์ก์ด ๋ฐ์ํ ์ฐ๋๋ ์ฝ 266์ต์ ๊ธฐ๋กํ 2011๋
๊ณผ ์ฝ 175์ต์ ๊ธฐ๋กํ 2001๋
์ด์๋ค.
์ฐ๊ตฌ๊ธฐ๊ฐ์ธ 1994๋
๋ถํฐ 2015๋
๊น์ง 20๋
๋์ ๋ฐ์ํ ์ด ํผํด์ก์ ์ฝ 9,200์ต์์ด๊ณ , ์ฐ ํ๊ท ํผํด์ก์ ์ฝ 418์ต์ผ๋ก, ๋งค๋
๋นํด์ฐ๋์
๋ฌผ๊ฐ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฐํ๋๋ ํผํด์ก์ 2015๋
์์ฐ์ ๋ฌผ๊ฐ์ง์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ์ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค.
Table 1. Total Property Damages in Gangwon Province (Year : 1994~2015)
|
Fig. 2
Total Snow Damages in Gangwon Province (Year : 1994~2015)
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋์คํผํด์ก์ ํฐ ์ํฅ์ ์ค ๊ฒ์ผ๋ก ์์ธก๋๋ ๊ธฐํ๊ด๋ จ ์์ธ(์ต์ฌ์ ์ค๋, ํ๊ท ์ต๋, ์ต์ ๊ธฐ์จ), ์ฌํ๏ฝฅ๊ฒฝ์ ์ ์์ธ(๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋)์
๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์ต์ฌ์ ์ค๋์ 24์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์ ์ค๊น์ด๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ํ๊ท ์ต๋์ ์ต์ ๊ธฐ์จ์ ์ต๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์ ๋จ์์ค๋๊ณผ ๊ธฐ์จ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋
๋์ ์ ์ค๋์ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํด ์ ํํ์๋ค. ์ฆ, ์ต๋๊ฐ ๋์์๋ก ์ ์ค์ ๋ฌด๊ฒ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ๊ธฐ์จ์ ๋ฎ์์๋ก ๋์ด ์ ๋
น์ง ์์ผ๋ฏ๋ก ํผํด๋ฅผ ๊ฐ์ค์ํฌ ๊ฒ์ผ๋ก
์์ํ์๋ค.
์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋ณ์๋ก ์ ์ ๋ ๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋์ ์ง์ญ์ด์์ฐ๋์ ๋น๋ํ์ฐ์ค, ์์ฐ์ฆ์์, ์ถ์ฌ๏ฝฅ์ ์ฌ, ๋์๋ฌผ์ ์ง์ค๋๋ ๋์ค ํผํด๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํด ๋์ด์ง์ญ์
๋ฒ์๊ฐ ์ค์ํ๊ณ ํ๋จํ์ฌ ์ ํํ์๋ค. ๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋๋ ์ฃผ๋ฏผ๋ฑ๋ก์ธ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋์ด์ง์ญ ์ธ๊ตฌ์ ๊ฐ์ ํ์ ๊ตฌ์ญ๋ณ ๋ฉด์ ์ผ๋ก ๋๋ ๊ฐ(๋ช
/km2)์ด๋ค. Cavallo and Noy (2010)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋์ด ํด์๋ก ํญ์ค ํผํด์ ๋
ธ์ถ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค๊ณ ๊ธฐ์ ํ์ฌ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ก
์ ์ ํ์๋ค. ํต๊ณ์ฒญ์์ ์ ๊ณตํ๋ 2000๋
์ดํ์ ์ง์ญ์ด์์ฐ๋ ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ 2000๋
์ด์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ถ์ ํ์ฌ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ํผํด์ก๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ง์ญ์ด์์ฐ๋
์ญ์ 2015๋
์์ฐ์ ๋ฌผ๊ฐ์ง์๋ก ํ์ฐํ์๋ค.
Table 2๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ ์ค๋ช
ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ ๋ํ ๊ธฐ์ ํต๊ณ๋์ Table 3์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ํ๋ณธ ์(N)์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฒ ์๊ตฐ์ด 20๊ฐ๋ก ๊ฐ์ฅ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํ์ฐฝ๊ตฐ์ด 65๊ฐ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๋ค์ค์ ํํ๊ท๋ถ์์ ์ํด ํ์ํ
์ต์ํ์ ํ๋ณธ์์ธ 20๊ฐ(Kim et al., 2013) ์ด์์ ๋ง์กฑํ๋ฏ๋ก ๋ชจํ์ ๊ตฌ์ฑํ๊ธฐ์ ์ ํฉํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์๋ค.
Table 2. Definitions of the Independent Variables Applied in This Study
|
Table 3. Statistics of Independent Variables in Sub-Regions
|
Table 3. Statistics of Independent Variables in Sub-Regions (Continue)
|
3.1.2 ์๋ฃ์ ํ์คํ
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ๋ณ ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ณตํฉ ์๋ฃ๋ก ๋ง๋๋ ๊ณผ์ ์์๋ ํ์คํ(Normalization)๋ ๊ฐ ์๋ฃ๋ค์ด ๊ฐ์ง๋ ๋ฒ์๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์
์ต์ํํ๊ธฐ ์ํด ์ ์ฉํ ์ ์๋ค(Kim et al., 2007). ๋์ค ํผํด์ก ์ถ์ ์ ์ํด ์ ์ ๋๊ณ ๊ตฌ์ถ๋ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค์ ๊ทธ ๋จ์๋ ์ค์๋๊ฐ ๊ฐ๊ฐ ์์ดํ๊ธฐ
๋๋ฌธ์, ์๋ฃ์ ๋ฒ์์ ๋จ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํธ์ฐจ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด์ํ๊ธฐ ์ํด ํ์คํ ๊ณผ์ ์ ์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Eq. (4)์ ๊ฐ์ Z-Score ๋ฐฉ์์ผ๋ก
ํ์ฐ๋ ํ์ค๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
(4)
์ฌ๊ธฐ์, : ๊ฐ๊ฐ์ธ์ ๊ฐ, : ๋ชจํ๊ท , : ๋ชจํ์คํธ์ฐจ
3.2 ์๊ด๊ด๊ณ ๋ถ์
๋ค์คํ๊ท๋ถ์์ ์์ ์ข
์๋ณ์์ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๊ฐ์ ์ด๋ณ๋ ์๊ด๋ถ์์ ๊ฐ ๋ณ์๋ค์ ์ข
์๋ณ์ ์ค๋ช
๋ ฅ์ ์์ธกํ๋๋ฐ ์ค์ํ ์ ๋ณด๋ก ์ฌ์ฉ๋ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๊ฐ์์ง์ญ์
18๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ๋์คํผํด์ก์ ๋ํ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์ด๋ณ๋ ์๊ด๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ์ ๋๊ฐ 1.00์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ์๊ด๊ด๊ณ๋ ๋์์ง๋ฉฐ, +๋ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ,
-๋ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. Table 4์ ๋ํ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ๋์ค ํผํด์ก์ ๋ํ ๋
๋ฆฝ๋ณ์์ ์๊ด๊ณ์๊ฐ 18๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ์์ ์ผ์ ํ ๋ฐฉํฅ์ ๋ํ๋ด์ง ์๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด,
์ต์ฌ์ ์ค๋๊ณผ ๋์ค ํผํด์ก์ ๋๋ถ๋ถ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง์ง๋ง, ์ถ์ฒ์(โก)๋ ๊ฑฐ์ 0์ ๊ฐ๊น์ด ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๋ํ ์๋์ต๋๋
๋์ค ํผํด์ก๊ณผ ๋๋ถ๋ถ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง์ง๋ง, ๊ฐํน ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ์ธ์ ๊ตฐ(โจ)๊ณผ ๊ฐ์ด ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์๋ค. ํนํ, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋์
Cavallo and Noy (2010)์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฌ๋ฆฌ ๋์ค ํผํด์ก๊ณผ ์์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ค์ ์กด์ฌํ๋ค.
์์ ๊ธฐ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ค ๊ฐ์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ก ์ธํด ๋ํ๋๋ ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ ๋ค์คํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ํจ์ฑ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฏ๋ก, ๊ณต์ฐจํ๊ณ(Tol.),
๋ถ์ฐํฝ์ฐฝ์์ธ(VIF)์ ๊ณ์ฐํ์๋ค. Table 5์ ๋ํ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฒ ์๊ตฐ, ํ์ฒ๊ตฐ, ํ์ฒ๊ตฐ, ์๊ตฌ๊ตฐ ๋ฑ ์ด 4๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ ๊ณต์ฐจํ๊ณ๊ฐ 10์ด์์ด๊ฑฐ๋ ๋ถ์ฐํฝ์ฐฝ์์ธ์ด 0.1 ์ดํ์ด๋ฏ๋ก ๋ค์ค๊ณต์ ์ฑ์ด
์กด์ฌํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์ฌ ๋ถ์์์ ์ ์ธํ์๋ค.
Table 4. Correlation Coefficients of Dependent Variable between an Independent Variable
|
Table 5. Result of Multi-Collinearity
|
4. ๋ค์คํ๊ท๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถ ๋ฐ ์ ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ
4.1 ๋ค์ค์ ํํ๊ท๋ชจํ์ ๊ตฌ์ถ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋์ค ํผํด์ก ์ถ์ ์ ์ํด ๊ธฐ์๊ด์ธก์ 74๊ฐ ์ง์ ์ ์ต์ฌ์ ์ค๋, ์ต์ ๊ธฐ์จ, ํ๊ท ์ต๋, ๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋์ ์ด์ฉํ ๋ค์ค์ ํํ๊ท
๋ชจํ์ ๋์์
๋ ฅ๋ฐฉ์(Enter)์ผ๋ก ๊ตฌ์ถํ์๋ค. Table 6๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ์์ง์ญ์ ์ด 14๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ณ ๋์คํผํด์ก ์ถ์ ํจ์์์ ๊ฐ๋ฐํ์์ผ๋ฉฐ, F๋ถํฌ ์ ์ํ๋ฅ ์ด 0.05์ดํ๋ก ํ๊ท๋ชจํ์ด ์ ์๋ฏธํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ชจ์๋ ํผํด์ก์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด ์ค์ ๋ฐ์ํ ๋์คํผํด์ก๊ณผ ๋น๊ต ๋ฐ ๊ฒํ ํ์๋ค. ์ค๋ช
๋ ฅ์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ ๊ณ ์ฑ๊ตฐ, ์ธ์ ๊ตฐ, ํ๋ฐฑ์ ๋ฑ์ด์์ผ๋ฉฐ, ํจ์จ์ด ๋ฎ์ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋
ํก์ฑ๊ตฐ, ํ์ฐฝ๊ตฐ, ํ์ฒ๊ตฐ ๋ฑ์ด์๋ค. ์ด๋ ํผํด์ก์ด ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ๋งค์ฐ ํฐ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํ ์์ธก๋ ฅ์ด ๋จ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋์๋ค.
Table 6. Multiple Linear Regression Equation using Enter Method
|
Fig. 3
Comparison of Estimation and Occurrence Snow Damages
๊ตฌ์ถ๋ ๋ชจํ์ ์ฑ๋ฅํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ค์ ๋ฐ์ํ ํผํด์ก๊ณผ ๋ชจ์๋ ํผํด์ก์ ์ฐจ์ด๋ฅผ Pearson ์๊ด๊ณ์(Pearson Coefficient of correlation),
Root Mean Square Error (ํ๊ท ์ ๊ณฑ๊ทผ์ค์ฐจ), ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์(adjusted coefficient of determination)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ
๊ณ์ฐํ๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Table 7์ ๋ํ๋ด์๋ค. Pearson ์๊ด๊ณ์์ ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ 0๊ณผ 1์ฌ์ด์ ๋ฒ์๊ฐ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, 1์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๋ชจํ์ ์ ์ฉ์ฑ์ด ์ฐ์ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๊ณ ,
Root Mean Square Error๋ ๊ฐ์ด ์์์๋ก ๋ชจํ์ ์ค์ฐจ๊ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์๋ค. ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ชจํ์ ํจ์จ์ด ์ข๋ค๊ณ ํ๋จํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต์ง๋ง,
์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๊ฐ 0.7์ด์์ธ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ ๋ค์ ์กด์ฌํ์๋ค.
Table 7. Statistical of Occurrence and Estimation Damages
|
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฌํด์ฐ๋ณด์ ๊ธฐ๋ก๋ ๋์คํผํด์ก ์ถ์ ์ ์ํด ์ต์ฌ์ ์ค๋, ์ต์ ๊ธฐ์จ, ํ๊ท ์ต๋, ์ง์ญ์ด์์ฐ๋, ๋์ด์ง์ญ์ธ๊ตฌ๋ฐ๋ ์ด 5๊ฐ์ง๋ฅผ ๋
๋ฆฝ๋ณ์๋ฅผ ์ด์ฉํ
๋์์
๋ ฅ๋ฐฉ์์ ๋ค์คํ๊ท๋ชจํ์ ๊ฐ์๋ ์ง์ญ์ 14๊ฐ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ์ฐ์ ๋ ๋ชจ์ ํผํด์ก๊ณผ ์ค์ ๋ฐ์ํ ํผํด์ก๊ณผ์ ํต๊ณ์ค์ฐจ๋ถ์์ ํตํด
๋์คํผํด์ก ์ถ์ ์ ์์ด์ ๋ค์ค์ ํํ๊ท ๋ชจํ์ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ทน๊ฐ์ด ํฌํจ๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ์ ์ฌํํ์ง ๋ชปํ๋ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ธฐ๋ ํ์์ผ๋,
์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๊ฐ 0.7์ด์์ธ ์๏ฝฅ๊ตฐ๏ฝฅ๊ตฌ๋ ๋ค์ ์กด์ฌํ์๋ค.
์ฌํด์ฐ๋ณด์ ๋์ค ํผํด์ก์ ํ์ฉํ์ฌ ํผํด์ก์ ์ถ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ํ๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ์ฆ, ์ฌํด์ฐ๋ณด๊ฐ 1970๋
๋๋ถํฐ ์์ฑ๋์์ผ๋, ์์ฑ ์ด๊ธฐ์๋
ํผํด์ง์ญ์ ๋ํ ์ ํํ ๊ตฌ๋ถ๊ณผ ํผํด ์์ค๋ฌผ์ ๋ํ ๋ถ๋ฅ๊ฐ ์ฒด๊ณํ๋์ง ์์์, ํ์ฌ ๊ตญ๊ฐ์์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์๋ ์ฒด๊ณํ๋ ์๋ฃ๋ ์ฌํด์ฐ๋ณด์ 1994๋
๋ถํฐ
์ ๊ณตํ๊ณ ์๊ธฐ์, ์๋ฃ์ ์๊ฐ ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ํ, ์๋ฃ์ ์ ๋ขฐ๋์ ๋ํ ๋
ผ์๋ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ฌํด์ฐ๋ณด์ ์กฐ์ฌ๋ ํผํด์ก ์์ฒด๊ฐ ์ค์ ๋ฐ์ํ ๋ชจ๋
ํผํด๋ฅผ ํฌํจํ๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๋ถ๋ถ๋ ์๋ค. ์ด๋ ํผํด์ก ์ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๊ณต๊ณต์์ค์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ณ๋์ ๋จ๊ฐ๊ธฐ์ค์ ์ค์ ํ์ฌ ๋ฐ์ํ๊ณ , ์ฌ์ ์์ค์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๊ณ
๋ ์๋ฃ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํผํด์ก์ ์ฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค(NDMI, 2013). ์ฆ, ํ์ฌ ์ฌํด์ฐ๋ณด์ ์๋ก๋ ํผํด์ก์ ์กฐ์ฌ ๋น์ ์กฐ์ฌ์์ ์ฃผ๊ด์ ๋ง์ด ์์กดํ๊ณ
์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํฅํ ํผํด์ก ์ฐ์ ์ ๊ฐ๊ด์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํ ๋
ธ๋ ฅ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ํ, ์ฌํด์ ๋ฐ๋ฅธ ํผํด๋ฐ์ ์์ธ์ ์ต์ฌ์ ์ค๋์ด ๋ง์ ์ด์ ์ผ ์ ์์ผ๋,
์์ค๋ฌผ์ ๋
ธํํ ๋ฐ ์๊ณต์ ๋ถ๋์ผ๋ก ์ธ๋ถ์ ์ธ ์์ธ์ ์ํด ์ผ๊ธฐ๋ ์ ์์ด ์ฌํด์ ๋ํ ๋๋น์ฑ
์ ๋ฐ๋ผ ํผํด๊ฐ ์ค์ด๋ค ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ด์๋ฃ์ ๋ฌธ์ ์ ๋ค์
๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ฝ์ง ์๋ค.
๋ํ, ์ ์ค๋์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ถ๋จ์ ๋๋ ์๊ฐ๋จ์๋ก ๊ด์ธก๋๋ ๊ฐ์๋๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ์ผ๋จ์ ํํ๋ก ์ ๊ณต๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ์ฉํ ํ๊ท ์ต๋, ์ต์ ๊ธฐ์จ์ด ์ค์
์ต์ฌ์ ์ค๋์ด ๋ฐ์ํ ๋์ ์ต๋์ ์ต์ ๊ธฐ์จ์ผ๋ก ๋ณด๊ธฐ์๋ ์ด๋ ต๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ชจํ์ ์ ์ฉ์ฑ์ ๋ฎ์์ง ์๋ฐ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ๋ขฐ์ฑ ์๊ณ ์ ํ์ฑ ์๋ ํผํด์ก ์ถ์ ๋ชจํ์
๊ตฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฌํด์ฐ๋ณด์ ๋ณด์๊ณผ ํ์ฌ ๋ถ ๋จ์ ๋ฐ ์๊ฐ ๋จ์๋ก ๊ฐ์ ๋ฐ ๊ธฐ์จ์ ๊ด์ธกํ๋ AWS์ ๊ฐ์ ์์คํ
์ ํ์ฉํ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ ์ค๋ ๊ด์ธก์๋ฃ๋ฅผ
๊ตฌ์ถํ๊ฒ ๋๋ค๋ฉด, ํจ์ฌ ํจ์จ์ฑ์ด ์ข์ ์ถ์ ๋ชจํ์ด ๊ตฌ์ถ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์๋ ๋ชจํ์ ํ์ฉํ๋ค๋ฉด, ํฅํ ํญ์ค์ ์ฌ๋๋์ ๋ฐ ํญ์ค๋๋น
๊ด๋ จ ์ ์ฑ
์๋ฆฝ์ ์ํ ์ ๋ถ๋ ์ง์์ฒด์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ , ๋ณด๋ค ํจ๊ณผ์ ์ธ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ์ง์ํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ, ์ ๊ตญ ๋จ์์ ๋์ค ํผํด์ถ์
ํจ์ ๊ฐ๋ฐ์ ํตํด ์ ๋ถ์์ ์ข
ํฉ์ ์ธ ํ๋จ์ ํ ์ ์๋ ๋ฐฉ์ฌ๊ธฐ์ค์ ๋ง๋ จํด์ผ ํ๋ค.