-
1. ์ ๋ก
-
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
-
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
-
2. ๊ตญ๋ดโง์ธ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌ๋ก
-
3. ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ ํญ๋ชฉ ๊ฐ๋ฐ
-
3.1 ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋ฒ๋ น
-
3.2 ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ ๋ถ์
-
4. ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ๋ฐ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
-
4.1 ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค
-
4.2 ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ
-
5. ๊ฒฐ ๋ก
1. ์ ๋ก
1.1 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์์๋ ๊ณต๊ณต์ ๋ณต๋ฆฌ๋ฅผ ์ํด ์ฌํ ์๋ณธ์ ํฌ์ํ์ฌ ๋ง์ ๋๊ท๋ชจ ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค์ฌ์
์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ํ๋ ๋๋ค์์ ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ๋ ๊ธฐํ๋จ๊ณ์์
์๋ฆฝํ ๋ชฉํ์ ์์, ๊ฒฝ์ ํ์ฑํ ๋ฑ์ด ์๋๋๋ก ๋ฐํ๋์ง ๋ชปํ๋ ํ์์ด ๋ฐ์๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ์ ํ์ฉ๋๊ฐ ๋จ์ด์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ฌํ ์๋ณธ์
๋ญ๋น๋ผ๋ ๋นํ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ ์ค์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํจ์ฉ์ฑ ๋ฐ ํจ์จ์ฑ์ ๋ํ ์ ์ ํ ํ๊ฐ์ ํ์์ฑ์ด ์ ๊ธฐ๋์๋ค. ์ด์ 2000๋
๊ฑด์ค๊ธฐ์ ๊ด๋ฆฌ๋ฒ ์ํ๋ น ์ 69์กฐ์ ์ด๊ณต์ฌ๋น 500์ต ์ด์์ธ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ฌํํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๋๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ 2001๋
์ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ์ง์นจ์ด
์ ์ ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋๋ก์ ์ฒ ๋ ๋ถ์ผ๋ฅผ ์ ์ธํ ๋ค๋ฅธ ๋ถ์ผ์์๋ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง์ง ์์ ์ค์ ์ด๋ค. ์ด์ 2012๋
๊ฑด์ค๊ธฐ์ ๊ด๋ฆฌ๋ฒ ์ 21์กฐ์6
๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ๊ฐ ์
๋ฒ๋จ์ ๋ฐ๋ผ ์ด๊ณต์ฌ๋น 500์ต ์ ์ด์์ธ ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค์ฌ์
์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค๊ณต ํ 3~5๋
์ด๋ด์ ์ฌํํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๋๋ก ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ
๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์งํฅ๋ฒ์ด ์ ์ ๋๋ฉด์ ์ฌํํ๊ฐ ๋์์ฌ์
์ด ๊ณต์ฌ๋น 300์ต ์ ์ด์์ผ๋ก ํ๋๋์ด ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ์ ์ฌํํ๊ฐ๊ฐ ํ์ฑํ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค. ํ์ฌ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ
์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ์ ์ฌ์
์ํํ๊ฐ, ์ฌ์
ํจ์จ์ฑ๊ณผํ๊ฐ, ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค. ์ด ์ค ์ฌ์
์ํํ๊ฐ์ ์ฌ์
ํจ์จ์ฑ๊ณผํ๊ฐ๋ ์ ๋์ ์ธ ์์น ์๋ฃ๋ฅผ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก
์งํ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋งค๋ด์ผ์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ์ ์ํ ๋งค๋ด์ผ์ ์ ๋์ ํ๊ฐ์ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๊ฐ ํผ์ฌ ๋์ด ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๊ธํจ๊ณผ๋ถ์์ ์ํ ์ฌ์
๋ถ๋ฌธ ๋ฐ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ค๋ฌผ์ ๋ํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ์ธ๋ถํ ๋ถ์กฑ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฌ์์ค ํผ๋๋ฐฑ์ ์ํ ํ๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ด๋ฆฌ์ ํ์ฉ์
์ด๋ ค์์ด ์์๋๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ ์ค ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ค๋ฌธ์ง ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
1.2 ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ์ ๋งค๋ด์ผ์ ํ๊ธํจ๊ณผ ๋ถ๋ฌธ์ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ํญ๋ชฉ์ ์กฐ์ฌโง๋ถ์ํ๋ฉฐ ๊ตญ๋ดยท์ธ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ ํ ์ฌ๋ก ๋ถ์
๋ฑ์ ํตํด ํ๊ธํจ๊ณผ ๋ถ๋ฌธ์ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ค๋ฌธ์ง ๋ฌธํญ ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค์ ๋ง๋ จํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฑด์ถ ๋ฐ ํ ๋ชฉ ๋ถ์ผ๊ฐ ๋ชจ๋ ํฌํจ๋ ๋ณตํฉ ๊ณต์ข
์์ค๋ฌผ 3๊ฐ๋ฅผ
๋์์ผ๋ก ์ ์ฉํ์ฌ ์ํ ํ๊ฐํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณต๊ณต ๊ฑด์ค์ฌ์
์ฌํํ๊ฐ์ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ ์ ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตโง๋ถ์ํจ์ผ๋ก์จ ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ํญ๋ชฉ์ ์ ์ ์ฑ์ ๊ฒํ ํ๊ณ ์ ์ฑ์
ํ๊ฐ ํญ๋ชฉ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ์๋ค.
2. ๊ตญ๋ดโง์ธ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์ฌํ ์ฑ๊ณผ ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ๊ตญยท๋ด์ธ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌํํ๊ฐ์ ์ ์ฌํ ํ๊ฐ์ธ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋
๊ฑฐ์ฃผ ํ ํ๊ฐ์ ๋ํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ ์กฐ์ฌํ์๋ค.
Son et al.(2003)์ ์ํ๋ฉด ์์ฐ๊ณผ์ ์ ์ฑ๊ณผ๋, ํจ์จ์ฑ, ์์ต์ฑ ๋ฑ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ๊ฐํ ์ ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์ฑ๊ณผ๋๋ ์์ฐ์ฑ, ์์ ๊ณผ ํ์ง ๋ฑ์
ํฌํจํ๋ ์์ฐ๊ณผ์ ์ ๋ฐ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฐ๋
์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํจ์จ์ฑ์ ์์ฐ๊ณผ์ ์ ๊ธฐ๋ํฌ์
๋๊ณผ ์ค์ ํฌ์
๋์ ๋น์จ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์์ต์ฑ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ๊ด์ ์์ ์์ต์ ๋๋ฅผ
ํ๊ฐํ๋ ๋ด์ฉ์ด๋ค. ์ธก๋ฉด์์ ํ๊ฐ
Ko et al.(2004)์ ์ํ๋ฉด ๊ณต๊ณต์ฌ์
์ ์ ์ ์ฑ, ํจ์จ์ฑ, ํจ๊ณผ์ฑ, ํจ์ฉ์ฑ, ์ง์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํด์ ์ฌ์
๋จ์๋ณ๋ก ์ฑ๊ณผํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํด์ผ ํ๋ค.
๊ณต๊ณต๊ฑด์ค์ฌ์
์ ํญ์ ์ผ์ ํ ์์๋ฅผ ์ ์ ๋ก ์ถ์ง๋๋ค. ์ฆ, ๊ณต๊ณต์ฌ์
์ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์
์ด ์ถ์ง๋๋ฉฐ ํน์ ํ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ ์ถ์งํ๊ฒ
๋๋ค. ๊ณต๊ณต๊ฑด์ค์ฌ์
์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชฉํ๋ ์ฐ์ถ๋ฌผ ๋๋ ์ํฅ์ผ๋ก ํํ๋ ์ ์๋ค. ์ฐ์ถ๋ฌผ์ด๋ ๊ฑด์ค์ฌ์
์ํ์ ํตํด ์ง์ ์์ฐํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด๋ ์์ค๋ฌผ์ ๋งํ๋ฉฐ,
์ํฅ์ด๋ ํด๋น ๊ฑด์ค์ฌ์
์ํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ๋ณํ๋ฅผ ๋งํ๋ค. ์ํฅ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ฑ๊ณผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ฉฐ, ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฌ์
์ ์ผ์ฐจ์ ์ํฅ์ ๋งํ๋ฉฐ, ์ฑ๊ณผ๋ ๋ณด๋ค
์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ์ํฅ์ ์๋ฏธํ๋ค(Kwon et al., 2009).
POE (Post Occupancy Evaluations)๋ 1960๋
๋์ 1970๋
๋์ ์ต์ด๋ก ๊ณต๊ณต์ฅ์๋ ๊ธฐ์์ฌ์ ๊ฑฐ์ฃผํ๋ ๊ฐ์ธ์ ๋ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ
ํตํด ๊ฑฐ์ฃผ์ ๋ฐ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ทจ๊ธํ์๊ณ ์ดํ์๋ ๋ณ์, ๊ณต๊ณต๊ฑด์ถ๋ฌผ๋ก ํ๋๋์์ผ๋ฉฐ 1980๋
๋ ์ค๋ฐ ์ฌ๋ฌด์ฉ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ด๋ ์์
์ฉ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ ์ฉ๋์๋ค.
์ ์ง๊ตญ์์๋ FPE (Facility Performance Evaluation)์ ๋ฒ์ ์์ POE๋ฅผ ๋์ด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ํ๊ฐํ๋ ์๋จ์ผ๋ก ํ์ฉํ๊ณ ๋์
๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋ํ ํ๊ฒฝ์ฑ๋ฅ์ ๊ดํ ์ธก์ ๊ณผ ์ฌ์ ์ ์ธ ๋ฌธ์ , ๊ฑฐ์ฃผ์์ ๋ง์กฑ๋๊ฐ ์ฃผ์ ํ๊ฐํญ๋ชฉ์ผ๋ก ๋์ด ์๋ค(Lee et al., 2009).
ํด์ธ POE ์ํ ์ฌ๋ก ์ค ํ๊ต ๊ฑด๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ์ด์ฉ์์ ๋ถ๋ฅ๋ ์ฌ์ฉ์๋ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ, ์ด์์, ํ์์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์์ผ๋ฉฐ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ
์ฌ์ฉ์์ ํ์๋ฅผ ์ด๋ป๊ฒ ์ ๊ณตํ๋์ง์ ๋ํด ํ๊ฐ ์ข
๋ฅ๋ ์ด๋ฏธ์ง, ๊ณต๊ฐ(๊ท๋ชจ, ๋์ ๋ฑ), ์ ์ ์ฑ(์จ๋, ์กฐ๋ช
, ์์ ๋ฑ), ํธ๋ฆฌ์ฑ(์ฒญ๊ฒฐ, ๋ณด์ ๋ฑ),
์ด์๊ด๋ฆฌ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋์ด ์๋ค.
๋ ์
๋ฌด์์ค์ ๋์์ผ๋ก ์ํ๋ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ์ดํด๋ณด๋ฉด ์ค๋ฌธ ๋์์์ ์์
๊ณต๊ฐ ๋ฑ์ ๋ถ๋ฅํ์์ผ๋ฉฐ ์ด์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ก ์์
๋ฐ ๊ณต๊ฐ ํฌ๊ธฐ, ๋์ , ํจ์จ์ฑ,
์ ์ ์ฑ, ์จ๋, ์ต๋, ๊ณต๊ธฐ, ์์์ ๋, ๋ณด์, ์ ๋ฐ์ ์ธ ๋ง์กฑ๋ ๋ฑ์ ๋ํด ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ๊ด๋ จ ๋ฒ๋ น ๋ฐ ๊ตญ๋ดโค์ธ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํ
๊ฒฐ๊ณผ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ๋ง ์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ฉ์๋ค์ ์์ค ์ด์ฉ์ ๋ํ ์์ธํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ์๋ฆฝ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
3. ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ ํญ๋ชฉ ๊ฐ๋ฐ
3.1 ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋ฒ๋ น
ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ๋ ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์งํฅ๋ฒ ์ํ๋ น์ ์ฃผ๋ฏผ์ ํธ์๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ์์ ๋ง์กฑ๋์ ๋ํด ์กฐ์ฌโค๋ถ์ํ๋๋ก ๋์ด ์๋ค. ์ด์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์์ธํ ๋ฐฉ์ ๋ฐ ํ๊ฐ
๊ธฐ์ค์ โ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ์ง์นจโ์ โ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผโ์ ์๋ก๋์ด ์๋ค. โ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ์ง์นจโ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ๊ธํจ๊ณผ ๋ถ๋ฌธ์ ํ๊ฐ
๊ธฐ์ค์ ๊ฑด์ค์ฌ์
์ํ์ด ํด๋น์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ โค์ฌํ์ ์ฃผ๋ฏผ ์ํ์ ๋ฏธ์น ์ํฅ ๋ฑ์ ํ๊ฐํ๋ค.
3.2 ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ ๋ถ์
๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ ์ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ๊ท๋ชจ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต์ฌ๋น 300์ต ์ ์ด์ 500์ต ์ ๋ฏธ๋ง์ ์ฌ์
์ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ๋ฅผ ํฌํจํ์ง ์๋ ์ฌ์
์ํ์ฑ๊ณผ๋ง ํ๊ฐํ๊ณ
์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณต์ฌ๋น 500์ต ์ ์ด์ ์ฌ์
์ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์๋ค.
ํ๊ฐ ๋ฐฉ์์ ๋ฏผ์, ํ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณต์ฌ ์คยท์ดํ ๊ฑด์ ๋ฐ ์ฒ๋ฆฌ ํํฉ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋์ ํ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฏผ์, ํ์
์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์
์ดํ ๊ฐ์ ์ ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ ์ฑ์ ์ธ ํ๊ฐ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์ผ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฐ์๋๋ค.
์ง์ญ๊ฒฝ์ , ์ง์ญ์ฌํ, ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ธฐํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ธ๊ตฌ, ์ง์ญ ๋ด ์ด์์ฐ, ์ง์ญ ๋ํ๋ ๋ฑ์ ์ ๋์ ํ๊ฐ์ ์ง์ญ ๊ฒฝ์ , ์ฃผ๋ณ ๊ฒฝ๊ด ๋ฐ ํ๊ฒฝ ๊ฐ์ ๋ฑ์ ๋ํ
์ด์ฉ์์ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๋ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๋ค.
ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ์ ๋ฏผ์, ํ์, ์ง์ญ์ฌํ, ์ง์ญ๊ฒฝ์ , ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ธฐํ 5๊ฐ ๋ถ๋ฌธ์ด ํฌํจ๋๋ ์ฌ์
๋จ๊ณ๋ ๋ค์ Fig. 2์ ๊ฐ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์ฑ์ ์ธ ํ๊ธํจ๊ณผ
ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ์ง๋ง ์ค๋ฌธ์ง ์ค๊ณ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์ค์ด ๊ด๋ จ ๋ฒ๋ น ๋ฐ ๋งค๋ด์ผ์ ๋ช
์๋์ด ์์ง ์์ ์ค์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ์ฃผ์ฒด๋ณ๋ก ์์ดํ
๊ธฐ์ค๊ณผ ํญ๋ชฉ์ ํ์ฉํ์ฌ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ๊ณ ์๋ค.
Fig. 2.
Spill-over-Effect Evaluation for Post Evaluation
4. ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ๋ฐ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ์ ๋ชฉ์ ์ธ ์ ์ฌํ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ๊ธฐ๋ณธ๊ตฌ์ ์ ๊ณต์ฌ๊ท๋ชจ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ฌ์
๊ณํ ์๋ฆฝ์ ์ํด ํ์ํ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๋ถ๋ถ์ ๋ํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ์ผ๋ฐํ๊ฐ
ํ์ํ๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์์ค๋ฌผ์ ์ด์ ํํฉ ๋ฐ ์ฌ์
๊ณํ ๋ฑ์ ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ์ฌ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ์ ํ๊ธํจ๊ณผ ๋ถ์์ ์ํ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค.
4.1 ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋์ ์์ค๋ฌผ์ ๊ตํต๊ด๋ จ ์์ค๋ฌผ๋ก ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ, ๊ด๋ฆฌํ๋ ์์ค์ด์์์ ์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌํ๊ฒฝ์ ์ ๋ณํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ์
๋์์ผ๋ก ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ค์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํ๋นํ๋ค.
โ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผโ ๋ด์ฉ์ ๋ช
์๋์ด ์๋ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค๊ณผ ์ ํ์ฐ๊ตฌ ์ฌ๋ก, ์ ๋ฌธ๊ฐ ๋ฉด๋ด์ ํตํ ๊ทธ๋ฃน๋ณ ์ค๋ฌธ ๋ด์ฉ์ ์ด์ํํ์๋ค. ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ
์ง์ญ์ฌํ, ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ธฐํ์ ๋ด์ฉ์ธ ์ด์ฉํํ, ์ด์ฉ๋ชฉ์ , ๋น๋ ๋ฑ์ ์ด์ธ์ ๊ธฐํ, ์ค๊ณ ๋น์ ๊ณ ๋ ค๋์๋ ์์ค์ ํธ๋ฆฌ์ฑ, ์ ์ ์ฑ, ์ ๊ทผ์ฑ ๋ฑ์ ์ค๋ฌธ๋ฌธํญ์
ํฌํจํ์๋ค. ์์ค์ด์์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด์์ ํจ์จ์ฑ, ์ ์ ์ฑ, ์ถํด๊ทผ ์ ์ ๊ทผ์ฑ ๋ฑ์ ์ฃผ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ์ค๋ฌธ๋ฌธํญ์ ์ค๊ณํ์๋ค. ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์ญ ๊ฒฉ์ฐจ ์ํ,
๋ฌธํ์งํฅ, ๊ฒฝ๊ด ๊ฐ์ ๋ฑ์ ์ฃผ ๋ด์ฉ์ผ๋ก ํ์ฌ ์ค๋ฌธ์ง๋ฅผ ์ค๊ณํ์๋ค. ๊ทธ๋ฃน๋ณ ์ค๋ฌธ์ง ์ค๊ณ ๋ฌธํญ์ Tables 1, 2์ ๊ฐ๋ค.
Table 1. Survey Items for Visitors and Operators
Items
|
Visitors
|
Operators
|
Circulation
|
Area Suitability
|
โ
|
โ
|
Space Organization
|
Moderate Scale
|
โ
|
โ
|
Accommodation
|
Quality of Facility
|
โ
|
|
System
|
Satisfaction
|
|
โ
|
Facility Condition
|
Temperature, Light, Clean, Indoor Air
|
โ
|
โ
|
Traffic
|
Satisfaction of Accessibility
|
โ
|
โ
|
Local Development
|
Economic & Social Development
|
โ
|
โ
|
Overall Satisfaction
|
Convenience in use /
Facility Satisfaction
|
โ
|
|
Overall Satisfaction of Facility and System
|
|
โ
|
Table 2. Survey for Residents
Group
|
Items
|
Neighborhood Residents
|
Community/
Regional Economy
|
Local Economic Activation and Development
|
Environment
|
Degree of Improvement,
Land Scape
|
Local Improvement
|
Traffic, Clean
|
Relative Influence
|
Local Economy Image
|
4.1.1 ์ค๋ฌธ ๋ด์ฉ์ ์ด์ํ
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ํ๊ฐํ 3๊ฐ์ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ ์ค 1๊ฐ์ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ๋ ํ์ฅ๊ณต์ฌ๋ก โ๋จ์ยท๋ฐ๋ณต์ ์ธ ๊ณต์ฌโ์ ํฌํจ๋๋ฉฐ 2๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ โ๋๊ท๋ชจ ์ ์ค๊ณต์ฌโ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋์ด์ง๋ค.
์ด์ โ๋จ์ยท๋ฐ๋ณต์ ์ธ ๊ณต์ฌโ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ์
์ด์ ๋ถํฐ ์ด์ฉ ๋ฐ ์ธ๊ทผ ๊ฑฐ์ฃผ ๊ฒฝํ์ด ์๋ ๋์์๋ ์ฌ์
์ด์ ๊ณผ ์ดํ ๊ฐ์ ์ ๋๋ฅผ ๋ฌป๋ ํํ๋ก ์ค๋ฌธ๋ฌธํญ์ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ์
์ด์ ์ด์ฉ ๋ฐ ์ธ๊ทผ ๊ฑฐ์ฃผ ๊ฒฝํ์ด ์๋ ๋์์์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ค์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ๋ฌป๋ ํ์์ ์ค๋ฌธ ํ์์ผ๋ก ์ค๊ณํ์ฌ ์ค๋ฌธ ๋ด์ฉ์ ์ด์ํํ์ฌ ๋ง์กฑ๋์
๋ํ ์ค๋ฌธ ์๋ต ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ํ๋๋ฅผ ํฅ์์์ผฐ๋ค.
3๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ ์ค 2๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ์ ์ฃผ์ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ด ๋ด๊ตญ์ธ์ธ ๋ฐ๋ฉด 1๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฃผ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ด ์ธ๊ตญ์ธ์ผ๋ก ์ฌ์ ์กฐ์ฌ์์ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ค๋ฌผ
์์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ธก๋ ์์ ์ด์์ ์ค์์๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์์ค๋ฌผ์ 1๊ฐ ์์ค๋ฌผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, 2๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ์์๋ ์์ธก๋ ์์ ๋๋น ์ ์กฐํ ์ค์์๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด์ A์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ค ์ด์์ด ์์ธก๋๋ก ์ํํ ์งํ๋๊ณ ์์ผ๋ B, C์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์ค ์ด์์ด ์ฌ์
๊ณํ ๋น์ ์์ธก ๋๋น ์ค์ ์์๊ฐ ์ ์ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด๋ฌํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ์ค๋ฌธ์ง ์ฃผ ๊ตฌ์ฑ ๋ด์ฉ์ ์ ์งํ๋ฉด์ ๋์ ์์ค๋ฌผ์ ์ด์ฉ ๋ฐ ์ฃผ๋ณ ํํฉ๊ณผ ์ค๋ฌธ๋์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํด๋น ์ฌ์
์ ๋ํ ์ ๋ฐํ ํ๊ฐ๋ฅผ
์ํด์ ์ง๋ฌธ์ ๋ด์ฉ์ ์์ ๋ณด์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์๋ค.
์ด๋ฌํ ๋์๋ณ ์กฐ์ฌ ๋ด์ฉ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๋ฌธ ์กฐ์ฌ ์ธ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌํํ๊ฐ์ ํด๋น ์์ค๋ฌผ์ ์ํฉ์ ๋ํ ์ฌ์ ๊ต์ก์ ๋ฐ์ ํ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ์ ํฌ์
ํ์ฌ ์ค๋ฌธ๋์์์
1:1 ์ธํฐ๋ทฐ ๋ฐฉ์์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์ํ์ฌ ์ค๋ฌธ์๋ต์ ์ ํ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด ๋
ธ๋ ฅํ์๋ค.
4.2 ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ
์ ์์ค๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ์ค๋ฌธ์ ์ํ ํ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ง์กฑ๋ ์ ์ 100์ ๋ง์ ์ผ๋ก ํ์ฐํ์ฌ ์ ์ํ์๋ค. ๋ง์กฑ๋ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ 0~30์ ์ โ๋งค์ฐ ๋ถ๋ง์กฑโ,
30~50์ ์ โ๋ถ๋ง์กฑโ, 50~70์ ์ โ๋ณดํตโ, 70~90์ ์ โ๋ง์กฑโ, 90~100์ ์ โ๋งค์ฐ ๋ง์กฑโ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
4.2.1 ๋์ , ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ, ์์ค
๋์ , ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ, ์์ค๊ณผ ๊ฐ ์ค๋ณ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ ์ฑ๊ณผ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก 100์ ๋ง์ ์ค 70์ ๋์ ์ ์๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ ๋น๊ต์ โ๋ง์กฑโํ๋
๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ A, B์์ค๋ฌผ ๋๋น C์์ค๋ฌผ์ ์ด์ฉ์๋ค์ ๋ง์กฑ๋๋ ์ค๋ฌธ์๋ต ๋์์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ํ๋๋ค. ๊ฐ ์์ค๋ณ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ ๋ฐ ์์ค์ด์์์
์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์ Tables 4, 5์ ๊ฐ๋ค.
Table 3. Outline of Facilities
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Facility C
|
Facility type
|
Modernization
|
Grass Root
|
Form of survey
|
Before & After Study
|
Users' Satisfaction
|
Main user
|
Local Citizens
|
Foreigners
|
Table 4. Survey Result of Facility Space Composition of Facility A & B
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Visitor
|
Flow
|
Flow in Facilities
|
76.4
|
78.5
|
Flow inf Accommodations
|
74.6
|
73.5
|
Space
|
Size of facilities
|
74.0
|
76.1
|
Size of Accommodations
|
73.2
|
78.2
|
Facility
|
Quality
|
68.3
|
76.1
|
Accommodation
|
70.8
|
74.3
|
Operator
|
Flow
|
Flow in Facilities
|
75.2
|
74.0
|
Flow in Work Spaces
|
77.2
|
70.2
|
Space
|
Size of Work Facilities
|
72.8
|
77.5
|
Size of Rest Area
|
72.4
|
70.0
|
Facilities
|
Relevance of System
|
74.4
|
77.7
|
Overall Satisfaction
|
76.4
|
77.5
|
Table 5. Survey Result of Facility Space Composition of Facility C
Classification
|
Facility C
|
Visitor
|
Facility
|
Flow, Space Size, Facility
|
79.0
|
Accommodation
|
Convenience in Use
|
75.9
|
Operator
|
Flow
|
Human Flow
|
69.4
|
Space
|
Relevance of Areas
|
68.8
|
Facility
|
Layout & Maintenance
|
72.2
|
์ ๋ฐ์ ์ธ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด A, B, C ์์ค๋ฌผ์ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ค์ 100์ ๋ง์ ์ 70์ ์คํ๋ฐ๋ ์ ์๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์์ค ์ด์ฉ ์ ๋์ ,
๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ, ์์ค์ ๋ํด์โ๋ง์กฑโํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์์ค์ด์์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 70์ ๋๋ก ๋น๊ต์ โ๋ง์กฑโ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ฐ ์์ค๋ฌผ๋ณ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด A์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ ์์ค์ด์์์ ๋์ , ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ, ์์ค์ ๋ํ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๋ง์กฑ๋๋ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ค
์ด์ฉ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด์ฉ์์ค์ ํ์ง์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ ๋ค์ ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. B์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ค์ด์์์ ํด์๊ณต๊ฐ์ ๋์ , ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํด ๋ง์กฑ๋๊ฐ
๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
C์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ๊ฐ ์์ค๋ณ ๋ง์กฑ๋์ 70์ ๋ ํ๋ฐ์ผ๋ก ๋์ ์์ค๋ฌผ ์ค ๋ง์กฑ๋๊ฐ ๋น๊ต์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ค์ด์์์ ๊ฒฝ์ฐ
์์ค ๊ทผ๋ฌด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์ ๊ณผ ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ ์์ด 60์ ๋ ํ๋ฐ์ผ๋ก ๋น๊ต์ ๋ง์กฑ๋๊ฐ ๋จ์ด์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
4.2.2 ์์คํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ตํต
์์คํ๊ฒฝ์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ํด ์กฐ๋ช
, ์จ๋, ๊ณต๊ธฐ, ์ฒญ๊ฒฐ์ ์ค๋ฌธ ํญ๋ชฉ์ ํฌํจํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด์ฉ์์ ์์ค๋ฌผ ์ ๊ทผ ํธ๋ฆฌ์ฑ์ ์์ค๋ฌผ์ ์์ ๋ฐํ๊ณผ
๋ฐ์ ํ ๊ด๋ จ์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์์ค๋ฌผ ์ ๊ทผ ๊ตํต ํธ๋ฆฌ์ฑ์ ๋ํ ํญ๋ชฉ์ ์กฐ์ฌยท๋ถ์ํ์๋ค. ์ด์ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์ Tables 6, 7๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 6. Survey Result of Traffic & Environment of Facility A & B
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Visitor
|
Facility Condition
|
Lighting
|
73.3
|
78.7
|
Temperature
|
73.6
|
78.5
|
Atmosphere
|
73.6
|
80.3
|
Clean
|
78.0
|
83.1
|
Traffic
|
Accessibility
|
69.2
|
72.3
|
Operator
|
Facility Condition
|
Lighting
|
74.0
|
76.2
|
Temperature
|
69.2
|
68.7
|
Atmosphere
|
74.0
|
74.0
|
Clean
|
72.8
|
83.7
|
Traffic
|
Accessibility
|
68.8
|
58.7
|
Table 7. Survey Result of Traffic & Environment of Facility C
Classification
|
Facility C
|
Visitor
|
Facility Condition
|
Lighting
|
81.1
|
Temperature/Atmosphere
|
83.1
|
Clean
|
86.1
|
Traffic
|
Accessibility
|
80.8
|
Operator
|
Facility Condition
|
Noise
|
73.0
|
Temperature
|
43.3
|
Lighting
|
56.5
|
Clean
|
51.2
|
Traffic
|
Public Transportation Accessibility
|
39.0
|
Car Accessibility
|
61.0
|
A์ B ์์ค๋ฌผ์ ์์คํ๊ฒฝ์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ 70~80์ ๋๋ก โ๋ง์กฑโ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋, A์ C์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๊ทผ ํธ๋ฆฌ์ฑ์ด 50~60์ ๋๋ก โ๋ณดํตโ์ผ๋ก
๋ํ๋ฌ๋ค. C ์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ์์ค ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ตํต์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ 80์ ์ด์์ผ๋ก A, B ์์ค๋ฌผ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๋ณด๋ค ๋ง์กฑ๋๊ฐ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์์ค์ด์์์ ๊ฒฝ์ฐ ์์คํ๊ฒฝ ํญ๋ชฉ์ ๊ณต๊ธฐ ๋์ ์์์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ ๊ตํตํญ๋ชฉ์ ๋์ค๊ตํต๊ณผ ์๊ฐ ์ฐจ๋์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ๊ทธ
๊ฒฐ๊ณผ ์์คํ๊ฒฝ์ด ์จ๋๋ โ๋ถ๋ง์กฑโ, ์กฐ๋ช
๋ฐ ์ฒญ๊ฒฐ์ โ๋ณดํตโ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์์์ ๋ํด์๋ โ๋ง์กฑโํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ตํต์ ๋์ค๊ตํต์ 39์ ์ผ๋ก
โ๋ถ๋ง์กฑโํ๋ฉฐ, ์๊ฐ ์ฐจ๋ ์ด์ฉ ํธ๋ฆฌ์ฑ์ โ๋ณดํตโ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ ์์ค์ด์์์ ๊ตํต์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋์ ์์ด์ ํ์ ํ ์ฐจ์ด๋ ๋์ค๊ตํต ์ ๊ทผ์ฑ์ด
๋จ์ด์ง๋ ์์ค๋ฌผ ์์น์ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์ค๊ตํต ์ฐ๊ณ๊ฐ ๋ฎ์๋ฐ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ฆ, ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋๋ถ๋ถ ๋์ค๊ตํต์ ์ด์ฉํ์ง๋ง ์์ค์ด์์๋ ๋งค์ผ
์ถํด๊ทผ์ ์ํด ์๊ฐ ์ฐจ๋์ ์ด์ฉํ๋ฏ๋ก ์ด๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค.
4.2.3 ๊ฐ์ ์ฌํญ
์ค๋ฌธ์ ํตํด ์์ค๋ฌผ ๊ฐ์ ์ฌํญ์ ๋ํด ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ์ ์ฌํญ ํญ๋ชฉ์ ์์ ์กฐ์ฌํ ํญ๋ชฉ ๋ฐ ๊ธฐํ์ฌํญ ์ค ๊ฐ์ ์ฌํญ ์ ํธ๋์ ๋ํด ์ง๋ฌธํ์์ผ๋ฉฐ ๋ณต์
์๋ต์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ์๋ค.
์ด์ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์ Table 8๊ณผ ๊ฐ์ด A, B, C์์ค๋ฌผ์ ์ด์ฉ์์ ์์ค์ด์์ ๋ชจ๋ ๊ฐ์ ์ฌํญ ์ค ๊ตํต ๋ถ๋ฌธ์ 1์์๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์ด๋ ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ ๋์ ์์ค๋ฌผ์ ํน์ฑ์ ์๋ด ์ค์ฌ๊ถ์ ๋ฒ์ด๋ ๋์ ์ธ๊ณฝ์ ์์นํ์์ผ๋ฉฐ ์ด์ ๋์ค๊ตํต ๋ฑ์ ์ด์ฉํ ์ ๊ทผ์ฑ์ด ๋จ์ด์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Table 8. Rank of Improvement Requirement
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Facility C
|
Visitor
|
Flow
|
7
|
2
|
4
|
Organization of Space
|
3
|
3
|
3
|
Facilities
|
5
|
4
|
2
|
Lighting
|
4
|
6
|
6
|
Temperature
|
2
|
5
|
6
|
Atmosphere
|
6
|
7
|
7
|
Traffic
|
1
|
1
|
1
|
Clean
|
8
|
7
|
8
|
Etc.
|
9
|
7
|
5
|
Operator
|
Flow
|
7
|
3
|
4
|
Organization of Space
|
4
|
4
|
3
|
Facilities
|
2
|
2
|
2
|
Lighting
|
8
|
5
|
6
|
Temperature
|
3
|
7
|
3
|
Atmosphere
|
6
|
7
|
5
|
Traffic
|
1
|
1
|
1
|
Clean
|
9
|
6
|
5
|
Etc.
|
10
|
6
|
7
|
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ค์ด์์๋ค์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค๋ด ์จ๋ ๊ฐ์ ์ด ํ์ํ๋ค๋ ์๊ฒฌ์ด ๊ตํต ๋ค์์ผ๋ก ๋ค์ ์๊ฒฌ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 3๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ ๋ชจ๋ ์ค๋ด ์จ๋
๊ฐ์ ์ ๋ํ ์๊ฒฌ ์ ์๊ฐ ๋ง์ด ๋์๋ค. ์ด๋ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ์ ๋์ ๊ธฐ์ ํ์ ๊ธฐ ๋ยท๋๋ฐฉ ์จ๋ ์ ํ์์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๋์ ๊ณผ ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ 3๊ฐ ์์ค๋ฌผ์ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ ์์ค์ด์์ ๋ชจ๋์์ ๊ตํต๊ณผ ์จ๋ ๋ค์์ผ๋ก ๊ฐ์ ์ฌํญ ์ ํธ๋๊ฐ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. A์์ค๋ฌผ์ ์ ์ธํ
B์ C ์์ค๋ฌผ์ ๊ท๋ชจ๊ฐ ๋น์ทํ๋ฉฐ 3๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ์ ์ฉ๋๊ฐ ๋์ผํ์ฌ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ ์์ค์ด์์์ ์ด์ฉ ๋์ ๊ณผ ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ด ์ ์ฌํ์ฌ ๊ฐ์ ์ฌํญ๋ ์ ์ฌํ๊ฒ
๋ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํด๋น ์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ตํต, ์ค๋ด์จ๋, ๋์ ๊ณผ ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ๊ฐ์ ์๊ตฌ๊ฐ ๋ง์ผ๋ฏ๋ก ๋์ผยท์ ์ฌํ ์์ค ๊ณํ ์ ์ด๋ฌํ ์กฐ์ฌ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํจ์จ์ ์ธ ๋์ ๊ณผ ๊ณต๊ฐ๊ตฌ์ฑ์ ๋ํ ๊ณํ์ ์๋ฆฝํ๊ณ ์์ค๋ฌผ ์ ๊ทผ์ฑ์ ์ ๊ณ ํ ์ ์๋ ๋์ค๊ตํต ๊ณํ ์๋ฆฝ์ด ๋ณํ๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
4.2.4 ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์ค ๋ง์กฑ๋
์์ค๋ฌผ์ ์ด์ฉํจ์ ์์ด ๊ฐ ๋์๋ณ ํธ๋ฆฌ์ฑ, ํจ์จ์ฑ๊ณผ ์์ ์กฐ์ฌ๋ ํญ๋ชฉ๋ค์ ๊ณ ๋ คํ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์ค ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์ Table 9์
๊ฐ๋ค. C์์ค๋ฌผ์ ์์ค์ด์์๋ฅผ ์ ์ธํ A, B, C์์ค๋ฌผ์ ๋ฐฉ๋ฌธ๊ฐ๊ณผ ์์ค์ด์์๋ค์ ์์ค์ ๋ํ ํธ๋ฆฌ์ฑ, ํจ์จ์ฑ๊ณผ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์ค์ ๋ํด์ โ๋ง์กฑโํ๋
๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Table 9. Overall Facility Satisfaction
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Facility C
|
Visitor
|
Convenience of Facilities
|
76.0
|
75.6
|
77.5
|
Overall Facilities
|
72.4
|
78.2
|
78.9
|
Operator
|
Operational Efficiency
|
76.8
|
74.0
|
51.3
|
Overall Facilities
|
75.2
|
74.8
|
53.5
|
์ด์ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ C์์ค๋ฌผ์ ์ด์์์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ๋ง์กฑ๋๊ฐ ๋ฎ์ ์ด์ ๋ C์์ค๋ฌผ ๊ฒฝ์ฐ A, B ์์ค๋ฌผ๋ณด๋ค ์ค๊ณต์ด ๋นจ๋ผ ์์ค ๋
ธํํ๊ฐ ์งํ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ,
์์ธก ์์๊ฐ ์คํ๋์ง ๋ชปํด ์์ค์ด์์ ์กฐ์ง์ด ์ถ์๋์ด ์
๋ฌด์์ค์ ํ์ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์์ด์ ์ด๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์จ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4.2.5 ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ ๋์ ๋ง์กฑ๋ ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ
์ธ๊ทผ์ฃผ๋ฏผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ์ ๊ฑด๋ฆฝ์ ์ํด ์งยท๊ฐ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ๊ทธ๋ฃน์ด๋ค. ์ด์ ์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ํด๋น ์ง์ญ์ ๊ฒฝ์ ์ ์ฌํ์ ๋ฐ์ ์ ๋์ ์ง์ญ
์ด๋ฏธ์ง์ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ ๊ฐ์ , ํด๋น ์์ค๋ฌผ์ ๊ฑด์ค๋ก ์ธํ ์ง์ญ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ ์ ๋์ ๋ํด ์กฐ์ฌํ์๋ค.
์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ A. B, C์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ์ด ๋๋ผ๋ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ ์ ๋๊ฐ ๋ชจ๋ โ๋ณดํตโ ์์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์์ธก๋ ์์๊ฐ ๋ฐํ์ด ๋๋ A์์ค๋ฌผ๊ณผ
๋ฐํ๋์ง ๋ชปํ B ์์ค๋ฌผ ๋ชจ๋ ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ์ด ๋๋ผ๋ ๋ง์กฑ๋๋ ๋น์ทํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. B์์ค๊ณผ ๋น์ทํ ํ๊ฒฝ์ ๊ฑด๋ฆฝ๋ C์์ค๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ง์กฑ๋๊ฐ B์์ค๋ฌผ์ ๋๋นํ์ฌ
๋น๊ต์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ ์ ๋๊ฐ ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ ์ ์ธ๊ทผ ์ฃผ๋ฏผ์ ์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๊ธฐ๋ํจ๊ณผ๋งํผ์ ์ํฅ์ด ๋ถํฅ๋์ง ๋ชปํ๋ฉฐ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ๊ณํ ์ ์์ธก๋์ง
๋ชปํ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ์ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์์ธ ๋ฐ์์ผ๋ก ์์ค๋ฌผ ๊ฑด๋ฆฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธ์ ์ ์ธ ํ๊ธํจ๊ณผ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ์ ํ์ํค๋ ์์ธ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํด๋น ์์ค๋ฌผ์ด ์ธ๊ทผ
์ฃผ๋ฏผ ์ฃผ๊ฑฐ์์ค๊ณผ์ ์ธ์ ๋์ ์์ค๋ฌผ ํ์ฉ ์ ๋ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ผ์๋ ๋ง์กฑ๋์ ๋ํ ์์ดํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
Table 10. Overall Facility Satisfaction of Residents
Classification
|
Facility A
|
Facility B
|
Facility C
|
Development of Society and Local Economy
|
66.7
|
65.5
|
57.1
|
Improvement of Images / Surrounding Environment
|
65.2
|
66.2
|
50.7
|
Local Influences
|
62.4
|
58.9
|
51.0
|
5. ๊ฒฐ ๋ก
ํ์ฌ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ๊ฐ ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์งํฅ๋ฒ์ผ๋ก ์
๋ฒ์ด ๋์ด ์๋ฌดํ ๋๋ฉด์ ๋ง์ ๋ฐ์ฃผ๊ธฐ๊ด์์ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ์ ์ฌํํ๊ฐ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ๋์์ง๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ๋ฅผ
์ ์ธํ ์ค์์ ๋ถ์ ์ง๋ฐฉ์์น๋จ์ฒด์ ๊ณต๊ณต๊ธฐ์
์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌํํ๊ฐ์ ๋์ ๋ํ ์ ๋ณด๊ฐ ๋ถ์กฑํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌํํ๊ฐ ๋ฏธ์ํ์ ๋ํ ์ ์ฌ๊ฐ ์๊ณ ์์ฐ๋ถ์กฑ ๋ฑ์ ์ด์ ๋ก
์ฌํํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์ง ์๋ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง๋ค. ์ด์ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์ ๊ด๊ณ๋ ๋๋ก์ ์ฒ ๋๋ฅผ ์ ์ธํ ๋ค๋ฅธ ์ ํ์ ๊ณต๊ณต์์ค๋ฌผ์ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง์ง ์์ ์ค์ ์ด๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ฌํํ๊ฐ ๋ฐ์ฃผ๊ธฐ๊ด์ ์ฌํํ๊ฐ ์ํ์ ์ํด ๋ฒค์น๋งํน ํ ์ ์๋ ์ฌ๋ก๊ฐ ์์ด์ ์ด๋ ค์์ ๊ฒช๊ณ ์๋ค. ํนํ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ๋ถ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ
์์ธํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ด ์๋ฆฝ๋์ด ์์ง ์์ ๋ด๋น ์ํ ๊ธฐ๊ด ๋ฐ ์ํ์์ ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ผ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ด ๋ฌ๋ผ์ง ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋ง๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ ์ฐจ์์์
๊ฑด์ค CALS์ ์
๋ ฅ๋๋ ์ฌํํ๊ฐ ๋ณด๊ณ ์์ ์ผ๊ด์ฑ์ด ๋จ์ด์ง๊ณ ์ด๋ ์ดํ ์ ์ฌ์์ค์ ํ์ฉ์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ํ์ฉ์ ์ด๋ ค์์ด ์์๋๋ค.
์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํํ ๋ฒ๋ น ๋ฐ ์ํ ๋งค๋ด์ผ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์ ์ฌ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ ํ๊ธํจ๊ณผํ๊ฐ
๋ถ๋ฌธ์ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ค๋ฌธ์ง ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ ์ด๋ฅผ 3๊ฐ์ ๋์ผ ๋ชฉ์ ์์ค๋ฌผ์ ์ฌํํ๊ฐ ํ๊ธํจ๊ณผ ํ๊ฐ ๋ถ๋ฌธ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ 3๊ฐ์ ์์ค ๋ชจ๋ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ ๋งค๋ด์ผ ์์ ํ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ธ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์์ค์ ๋ง์กฑ๋๋ โ๋ง์กฑโํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ
๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ํ๊ฐ ์ ์ฑํ๊ฐ ์งํ์ธ ์์ค ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ํ ๋ง์กฑ๋๋ ๋ถ๋ง์กฑ์์ ๋ง์กฑ๊น์ง ๋ค์ํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 3๊ฐ์ ์์ค๋ฌผ ๋ชจ๋ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ฃผ๋ณ
ํ๊ฒฝ์ ์ํฅ ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ง์กฑ๋์ ์ฐจ์ด๋ ๋ํ๋์ง๋ง ์์ ๋ฐํ ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ์ฌํ ์์ค๋ฌผ์ ํจ์จ์ ๊ณํ๊ณผ ๊ฑด์ค์ ์ํ ์๋ฃ ํ์ฉ์ ์ํด ์์ค๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฑ์ ์ ๋ฐํ ์ ์ฑ์ ํ๊ฐ ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค์ ๋ง๋ จ๋์ด์ ธ์ผ
ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์๋ ์ ์ฑํ๊ฐ ๋ฐฉ์์ ๋๋ก, ์ฒ ๋, ํ์๊ด๊ฑฐ ๋ฑ ์ผ๋ถ ํ ๋ชฉ๊ณต์ฌ๋ฅผ ์ ์ธํ ๋๋ค์์ ๊ฑด์ถ ๋ฐ ํ ๋ชฉ ์์ค๋ฌผ์ ์ ์ฉํ ์ ์์
๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์์ค๋ฌผ๋ณ์ ์ฃผ๋ณ ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ฌ์ฉ์์ ๋ํ ํํฉ์ ๋ค๋ฅด๋ฏ๋ก ์ดํ ์ถ๊ฐ์ ๊ฑด์ค๊ณต์ฌ ์ฌํํ๊ฐ๋ฅผ ํตํด ์์ค๋ฌผ๋ณ ์ธ๋ถ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค ์๋ฆฝ ๋ฐ ํผ๋๋ฐฑ์ ์ํ
์๋ฃ ๋ณด๊ด ์์คํ
๊ฐ๋ฐ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.