๊น ๊ด๋
(Kwang-Don Kim)
1)*
์ด ๋๋ณต
(Deuk-Bok Lee)
2)
ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
ํค์๋
ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ, ์จ๋์ ์ด์์, ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ, ์จ๋๊ด๋ฆฌ
Key words
Tunnel lining concrete, Temperature control curing, Early-age concrete, Temperature control
1. ์ ๋ก
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ํฐ๋์ ๊ฐ์ฅ ๋ด์ธก์ ๋ฌด๊ทผ ๋๋ ์ฒ ๊ทผ ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ๋ก ๋ง๋ค์ด์ง๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ์ปซ๋ ๊ฒ์ผ๋ก์, ํฐ๋ ์ฃผ๋ณ ์ ์๋ฐ์์ ๋ฐ์๋ ์ ์๋ ํํ๋ฐฉ์ง์
์ ์์ ์ํ ์ง๋ฐ์ ์ดํ๋ฅผ ์ค์ด๊ณ ํฐ๋์ ๋ด๊ตฌ์ฑ ์ฆ๋๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ค์นํ๋ค (Jeon and Kim, 2009).
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์๊ณต๋จ๊ณ์์์ ์์
๊ณผ์ , ํ์ค๋ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์ ์ํ๋ฐ์๊ณผ์ ์์ ๋ฐ์๋๋ ์๋ ฅ์ ๋ณํ, ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ ํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด๊ฑด์กฐ์์ถ ๋ฑ์
์ํฅ์ ๋ฐ๊ฒ ๋์ด ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ํํ์ ๊ฒฐํจ๊ณผ ๊ท ์ด์ ์ผ์ผํค๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ผ์ด๋ ๊ตฌ ์กฐ๋ฌผ์ ์๊ธด ๊ฒฐํจ๊ณผ ๊ท ์ด์ ํฐ๋์ ๋ด๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ์ํฌ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ
๋ฏธ๊ด์ด ์ข์ง ์๊ฒ ๋์ด์ ์ฌ์ฉ์ฑ๊ณผ ์์ ์ฑ ๊น์ง๋ ์ ํฅ์ ์ฃผ๊ฒ ๋๋ฉฐ ์ถํ์๋ ์ด๋ฅผ ๋ณด์ํ๊ธฐ ์ํ ๋น์ฉ์ ์ฆ๋์ ํค๊ฒ ๋๋ค.
๋๊ตฌ๋, ์ต๊ทผ์๋ ์ง๊ฒฝ์ด ํฐ ๋๋จ๋ฉด ๋๋กํฐ๋์ ์ค๊ณ์ ์ ๊ณต์ด ๋ณดํธํ ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๋๋จ๋ฉด ํฐ๋์ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฅผ ์์ ํ๊ฒ ์๊ณตํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ฐ์ข
๊ฒฐํจ๊ณผ ๊ท ์ด์ ์ ์ดํ ๊ธฐ ์ํ ์๊ณต๋ฒ์ ๋์ถํ ํ ์๊ณต๋์ด์ผ ํ๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์๊ณต๋จ๊ณ์์ ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ ์๊ธฐ์ ๋ํ ์์ถ๊ฐ๋ ๊ธฐ์ค์ 3MPa ์ด์ (Ministry of Land, 2009)์ ํ๋ณดํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก๋ง ๊ท์ ํ๊ณ ์์ผ๋, ์ฌ๊ธฐ์๋ ๋ผ์ด ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋๊ป, ์์ค ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๊ณต์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ์ง ์์์ผ๋ฉฐ, ๋จ์ง ์ต์ํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๊ฐ๋ ์๊ตฌ์กฐ๊ฑด๋ง ๋ง์กฑ ํ๊ฒ ๋๋ฉด ๊ฑฐํธ์ง์ ์ ๊ฑฐํด๋ ๋๋ค๋ ๊ท์ ๋ง์ ๋๊ณ ์์ด ๊ท ์ด ๋ฐ์ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ์ ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๊ณ ์๋ค.
ํํธ, ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์๊ณต๊ณผ์ ์์ ๊ฑฐํธ์ง์ ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ ๊ณต์ฌ๊ธฐ๊ฐ๊ณผ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ๋ผ์ด๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ง์ ์ข์ฐํ๊ฒ ๋ ๋ ๋งค์ฐ ์ค์ํ ์ธ์๊ฐ ๋๋ฏ๋ก, ์ต์ ์
๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ฅผ ์์นํ ๋ฐ ์ ๋ํํ์ฌ ์ด์ํ ์ ์๋ค๋ฉด ํจ๊ณผ์ ์ธ ๊ณต์ ๊ณผ ํ ์ง๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ด๋ฃฐ ์ ์๊ฒ ๋๋ค.
1.1. ์ฐ๊ตฌ๋ชฉ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ท ์ด์ ์ ์ดํ๋ฉด์ ๊ณต์ฌ๊ธฐ ๊ฐ ๋จ์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์จ๋๊ด๋ฆฌ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ํ ๋ด์ฉ์ผ๋ก์, ๊ฐ์ ๋ฐฐ ํฉ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ก ๋ชฉ์
์ํ๊ณผ ์ํ์๊ณต์
์ค์ํ ํ์ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ ๋ฉ์นด๋์ฆ์ ๋ถ์ ๋ฐ ํ๊ฐํ์ฌ ์ธ๋ถ๊ธฐ์จ ๋ณด๋ค ๋น๊ต์ ๋ฎ ์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ํฐ๋ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด์์ ์๋ง์ ๊ฐ๋๊ด๋ฆฌ๊ธฐ๋ฒ์
๋์ถํ ํ, ์์นํ ๋ฐ ์ ๋ํ ๋ ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ์ ๊ณผํ์ ์ธ ํฐ๋์ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์๊ณต๋ฒ์ ์ฐ๊ตฌ ํ์ฌ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
1.2. ์ํ๋ฒ์์ ๋ฐฉ๋ฒ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋, ๊ธฐํ๋ณํ์กฐ๊ฑด์ธ ์์ฐํ๊ฒฝ์ ๋
ธ์ถ๋์ด ์๋ ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๊ธฐ์ฌ ๋ น์์์ ์ฐ์ํ ์์ถ๊ฐ๋๋ฐํ์ ๋์์
์ค ์ ์๋ ํจ์จ์ ์ธ ์์๊ณผ ์จ๋๊ด๋ฆฌ๊ธฐ๋ฒ์ ๋์ถ์ ์ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฒ์ ๋ด ์์ ์ํ์ ์ํํ๋ค.
โ ํฐ๋์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด (์จ๋โ
์ต๋ ๋ฑ)์ ๋จผ์ ๋ถ์ํ๋ค.
โก ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ณ์ ์ธ ์ธก๋ฉด, ์ฌ๋ฃ์ ์ธ ์ธก ๋ฉด, ์๊ณต์ ์ธ ์ธก๋ฉด์ ๊ฐ๊ฐ ๊ฒํ ํ๋ค.
โข ํฐ๋ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด ๋ฐ ์จ๋์ ์ด์กฐ๊ฑด์์์ ์์, ๊ฑฐํธ ์ง์ ์ต์ ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ, 1์ฐจ ์์์ข
๋ฃ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ๋ค.
โฃ ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ ํ์ 2์ฐจ ์์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํ๋ค.
โค ๋ชฉ์
์ํ์์๋, ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์จ๋๋ฐํ์๋, ๋จ๋ฉด๋ณ ์จ ๋์ด๋ ฅ์ ๋ถ์ํ ํ ์ ๋์ ์ธ ์จ๋์ ์ด์์๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ ๊ณต๋ฒ์ ์ ํ๋ค.
โฅ ์ํ์๊ณต์์๋, ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์จ๋๊ฑฐ๋ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์ฌ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๊ท ์ด ์ ์ด๋ฅผ ์ํ ๊ฐ๋๊ด๋ฆฌ์ ์จ๋ ๊ด๋ฆฌ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ์ฌ ์ต์ ์ ์จ๋๊ท ์ด์ ์ด๊ธฐ๋ฒ์
์ ํ๋ค.
โฆ ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ท ์ด ์ ์ด๋ฅผ ์ํ ๊ฐ ๋ ๋ฐํ์จ๊ณผ ์จ๋์ด๋ ฅ์ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๋ถ์โ
ํ๊ฐํ ํ ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด์ ์๋ง์
์ต์ข
์๊ณต ๊ธฐ๋ฒ์ ์ ์ํ๋ค.
๋ค์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์, ํ์ฅ์์ ์คํ์ ์ํํ ํ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค.
โ ๋ชฉ์
์คํ์ฒด์ ์ ์โ
์ํ ๋ฐ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ํ์ ๊ณต ์ค์
โก ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด (โ
100mm ร h200mm)์ ์ ์๊ณผ ์์ ์ค์
โข ์ค์๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์จ๋์ธก์ (์์์จ๋ ๋ฐ ์ํ์ด ๋ถํฌ) ์ค์
โฃ ์ฌ๋ น๋ณ ์์ถ๊ฐ๋์ํ ๋ฐ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ์ํ
โค ์ํ์ ์ธก์ ์ฌ๋ น์ 2, 4, 6, 8, 12, 14, 16, 20, 24, 48, 72, 168, 672hr๋ก ํ๋ค.
2. ์คํ๊ณํ (Mock-up test์ ์ํ์๊ณต)
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํ์ฌ ํฐ๋ ๋ด๋ถ์์ ๋ชฉ์
์ํ (Mock-up test) ๊ณผ ์ํ์๊ณต์ ์ค์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ณํ์ ์๋ฆฝํ์๋ค. ๋ชฉ์
์ ํ์์๋ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์์
์จ๋์ด๋ ฅ๊ณผ ๊ฐ๋๋ฐํ์จ ์ ๊ตฌํ ํ ์ด๋ฅผ ์ํ์๊ณต์ ํผ๋๋ฐฑํ์ฌ ํ์ธ ํ ๋ผ์ด๋ ๊ฑฐ ํธ์ง์ ๊ฑฐ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ๋ํ ํ ์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ก ํ ์๋ค. ๋ํ
ํฐ๋ ๋ด๋ถ์ ๊ธฐํ๋ณํ๊ฐ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฏธ์น ๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํฐ๋ ๋ด๋ถ์์์ ๊ธฐํ๋ณํ (์จ๋ ๋ฐ ์ต๋)๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
2.1. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ
์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋ fck=24MPa์ธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ๋ฅผ ์ค์ํ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ ๋ฅธ ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐํ์จ ํ์ธ๊ณผ ์จ๋๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ํตํ ๊ท ์ด์ ์ด๊ธฐ๋ฒ
์ ๋์ถํ๊ณ ์ ํ์๋ค. 1์ข
์๋ฉํธ์ธ ๋ณดํต ํฌํ๋๋ ์๋ฉํธ (OPC)๋ฅผ 100% ์ฌ์ฉํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ณดํต ํฌํ๋๋ ์๋ฉํธ 90% ์ ํ๋ผ์ด์ ์ฌ (FA)
10%๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ๊ฐ ํ์ค์์๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ํํ
์ ์ํ ์จ๋์ ์ด์์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณํํ์ฌ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์คํ์ ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐฐํฉ ์ค๊ณํ๋ ๋ค์
Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 1.
Concrete mix design table (per 1m3), #25-24-180
Item
|
W/B (%)
|
S/a (%)
|
Air (%)
|
Quantity of unit material (Kg/m3)
|
Binder (C1/C3)
|
Water
|
Coarse Aggregate
|
Fine Aggregate
|
Admixture (HFWR)
|
OPC
|
49.9
|
50.2
|
3~6
|
337
|
168
|
903
|
903
|
903
|
OPC+FA
|
49.9
|
50.2
|
3~6
|
303/34
|
168
|
903
|
903
|
2.36
|
2.2. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ํ์ด ๋ฐ ์์์จ๋ ์ธก์ ๊ณํ
๋ชฉ์
์ํ์ฒด ๋ฐ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ์๋ ๊ฐ ๋จ๋ฉด๋ณ๋ก ์จ ๋์ธก์ ์ฉ ์ผ์ (thermocouple, t-type)๋ฅผ ์ค์นํ ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฅผ ํ์ค ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํ์ด ๋ฐ ์์์จ๋์ ์ํ์ฌ ๋ณํ๋๋ ์จ๋๋ถํฌ๋, ์จ๋์ด๋ ฅ์ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ ๊ฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ์์คํ
์ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, 10๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก
์ธก์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ํ์ฌ ๋ํ๋ ๊ทธ๋ํ ๋ฐ ๋ํ๋ ํ์ฅ์์ ์ฆ๊ฐ์ ์ธ ์์ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ ์ ์๋ ์๋ฃ๋ก ํ์ฉํ์๋ค. ์ธก์ ์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฅ๋น๋ Photo
1๊ณผ ๊ฐ์ด ConReg System์ด๋ฉฐ, ์จ๋์ธก ์ ๋ฒ์๋ -40โ~+120โ, ์ ๋ฐ๋๋ ยฑ0.5โ์ด๋ค.
Photo 1.
Temperature measuring system
3. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
3.1. ํฐ๋ ๋ดโ
์ธ๋ถ์ ๊ธฐํ๋ณํ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ
์์ธ์ง๋ฐฉ์ 3์์ค ํฐ๋ ๋ด๋ถ์ ์ธ๋ถ๊ธฐ์จ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ต๋๋ณํ ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ํฐ๋ ๋ด๋ถ์ ์จ๋๋ ์ธ๊ธฐ์จ๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ ์ด ๊ธฐ๊ฐ์ ์ผ๊ต์ฐจ๋ 5ยฑ2โ
๋ฒ์ ๋ด์ ์์๊ณ , ํฐ๋ ์ค ์์ผ๋ก ๋ค์ด๊ฐ์๋ก ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ์ ์ด์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธก์ ์ด ๋์๋ค.
์ต๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํฐ๋ ๋ด๋ถ ์ต๋๋ ์ธ๋ถ ๊ธฐํ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ฃผ๊ฐ์๋ ๋ฎ๊ณ ์ผ๊ฐ์๋ ์์น๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ ๋ฌ๋ค. ์ด ๊ธฐ๊ฐ ์ค ํฐ๋๋ด๋ถ ํ๊ท
์ต๋๋ถํฌ๋ 60~90%๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. ๋ค์ Fig. 1๊ณผ Fig. 2๋ ํฐ๋์ ๋ดโ
์ธ๋ถ ๊ธฐ์จ ๋ฐ ์ต ๋ ๋ถํฌ๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 1.
Temperature of outside & tunnel inside
Fig. 2.
Humidity of outside & tunnel inside
ํฐ๋์ ์จ๋์ ์ต๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํฐ๋ ๋ด๋ถ์ ๋ฎ ์ ์จ๋๋ ํ์ค๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ด๊ธฐ๊ฐ๋๋ฐํ์ ์ถฉ๋ถํ ์ง์ฐ ์ํฌ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์
๊ฐ๋๋ฅผ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ์ํ๋ฐ์์ ์ด์ง์ํฌ ์ ์๋ ์ ์๊ธฐ๋ฒ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค (Kim and Kim, 2007; Kim et al., 2006). ๋ฐ๋ผ์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ๊ธฐํ๋ณํ์ ์ ํฅ์ ์ค์ด๊ธฐ ์ํ ์จ๋์ ์ด์์๊ธฐ๋ฒ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ํ ๋์ฑ
์ผ๋ก์ ํฐ๋ ์
๊ตฌ์
๊ฐฑ๋ฌธ์ ์ค์น์ ๋ผ์ด๋ ํผ์ ์ โ
ํ๋ฉด์ ์ํธ ๋ฑ์ ์ค์นํ์ฌ ์ธ๊ธฐ์จ๋๋ณํ ๋ฅผ ์ฐจ๋จํ ํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ๋๋ฐํ๊ณผ์ ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ธฐ๋ก ํ์๋ค.
์คํ๊ฒฐ๊ณผ, ์ด๋ฌํ ๋ฐฉํ๋ง์ ์ค์น๋ ๊ธฐํ๋ณํ์ ๋ฏผ๊ฐํ ๋ผ ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ด๊ธฐ์์์ ํฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฃผ๊ฒ ๋ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ํ๋ฉด์จ๋์ ์์น ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์๋ถ์ฆ๋ฐ
์ต์ , ์์ฑ์์ถ๊ท ์ด๊ณผ ์นจํ๊ท ์ด, ํ๋ฉด ๊ฑด์กฐ์์ถ๊ท ์ด์ ๋ฐ์์ ๋ฐฉ์งํ๋๋ฐ ํฐ ์ญํ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํํธ, ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฑฐํธ ์ง์ ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ๋
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฅธ ์ค์ ์๊ฐ์ด ๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ๋ง์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ ํ์ ๊ฐ์์ค๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์จ๋๋ณํ ์ ํ๋ฉด์๋ถ์ ์ฆ๋ฐ์ด ์ ์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ปค์ง๊ฒ ๋๋ฏ๋ก ์ด๋ฅผ
๋ฐฉ์ง ํ ์ ์๋ 2์ฐจ์์๊ธฐ๋ฒ๋ ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ๋ค์ Photo 2๋ ๊ฐฑ๊ตฌ๋ถ์ ์ค์น๋ ๋ฐฉํ๋ง๊ณผ ๋ผ์ด๋ ํผ์ ์ค์น๋ ์์์ฉ ์ํธ ํํ์ด๋ค.
3.2. ๋ชฉ์
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
3.2.1. ๋ชฉ์
์ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์จ๋๊ด๋ฆฌ ๊ฒฐ๊ณผ
์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ํ์ด ๋ฐ ์ธ๋ถ ์์์จ๋๊ฐ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์๊ณต ๊ณผ์ ๊ณผ ๋์ผํ ์กฐ๊ฑด์ธ ํฐ๋ ๋ด๋ถ์์
์ํ์ ์ค์ํ์๋ค. ๋ชฉ ์
์ํ์ฒด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ์๊ณผ ์์๊ณผ์ ์์ ์จ๋์ด๋ ฅ๊ณผ ์ด๊ธฐ์ฌ ๋ น ๊ฐ๋๋ฐํ์จ์ ๋ํ ํจ์๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ตฌ๋ช
ํ๊ณ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋ฅผ ์ํ์ฌ
๋ชฉ์
์ํ์ฒด์ ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ๋์ผํ ์์์กฐ๊ฑด์ ์ ์ฉํ์๋ค.
์ด๋, ํ์ค์์์ ๋ชฐ๋์ ์ ํ 20ยฑ3โ์ ์์ค์์์จ๋์กฐ ๊ฑด์ด๋ฉฐ ์จ๋์ ์ด์์์ ๋ชฐ๋์ ์ ํ 28ยฑ2โ์ ํํ
์์์จ ๋์กฐ๊ฑด์ ์ค์ํ ํ 2์ฐจ์์๋ ํฐ๋๋ด์์
ํ์๋ค.
๋ชฉ์
์ํ์ฒด์ ๊ฑฐํธ์ง ์ฌ๋ฃ๋ ๋ผ์ด๋ ํผ๊ณผ ๋์ผํ ๋๊ป (t=8mm) ์ ์ฒ ์ฌ๋ก ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ํฌ๊ธฐ๋ (w)1.2m ร (h)1.2m ร (t)0.4m
์ด๊ณ , ๊ฐ๋์ธก์ ์ฉ ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด๋ (โ
)10cm ร (h)20cm์ด์ ๋ค. ์คํ์ ์ํ์ฒด ์์๊ณผ์ ์์์ ์ฌ๋ น๋ณ ์์ถ๊ฐ๋์ํ๊ณผ ์ด์ํ์๋์ธก์ ์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ
์ํธ ๋น๊ตํ์ฌ ํ์ง์ฑ๋ฅ์ ํ์ธ ํ์๋ค.
ํํ
์ฉ ์ดํ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์จ๋์ ์ดํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฏธ๋ฆฌ ํ์
ํ ํ ์ต์ ์ ์์์จ๋ ๋ฒ์๋ฅผ ์๋ฆฝํ๊ณ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ์๋ ๋ค์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฒ ์ฌํ๋ฉด ๋ฐ ์ค์์ฌ๋ถ, ๋จ์ดํ ๋ฉด์ผ๋ก ๋๋์ด ํ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ 5cm๋๋ ์ง์ ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค์ฌ ๋ถ์ ์จ๋์ธก์ ์ผ์๋ฅผ ๋งค์
ํ์๋ค. ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๋ด๋ถ ์ ํ๋ฉด์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ํํ
์์์จ๋์ ์ํ์ด ๋ฐ์๊ณผ์ ์ ์ธก์ ํ์ฌ ๋จ๋ฉด ๋ด ๊ฐ ๋ถ๋ถ์์ ๋ฐ์๋๋ ์จ๋์ด๋ ฅ๊ณผ ์จ๋๋ถ ํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ
์ต์ ์ ์จ๋์ ์ด์์๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ ์ฉ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ค์ Table 2์ Photo 3์ ๋ชฉ ์
์ํ์์์ ์ฃผ์๊ณผ์ ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 3.
Embeded thermocouple into mock-up concrete
Table 2.
Summary of mock-up testing results
Description
|
Results
|
Concrete mix design
|
OPC(100%)
|
OPC (90%) + FA (10%)
|
Weather condition & atmosphere temperature (from placement of concrete to 24hr)
|
Clear / 7ยฑ2ยฐC
|
Quality control of concrete
|
Concrete temperature (ยฐC)
|
13.4
|
12.4
|
Slump (mm)
|
165
|
170
|
Air content (%)
|
3.8
|
3.4
|
Curing methods
|
Heating curing (OPC)
|
-
Temperature range of tunnel inside: 7ยฑ2ยฐC
-
Temperature range of heating curing: 28ยฑ2ยฐC
-
Finishing time of heating curing: After age 13hr
|
Finishing time of heating curing & removal time of steel form
|
After age 13hr
|
Photo 3.
Production of mock-up concrete and testing
๋ค์ Fig. 4์ Table 3์ ๋ชฉ์
์ํ๊ณผ์ ์์์ ์จ๋๋ฐํ์ด๋ ฅ ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. 1์ข
์๋ฉํธ์ธ ๋ณดํตํฌํ๋๋ ์๋ฉํธ (OPC) ๋ฅผ 100% ์ฌ์ฉํ ๋ฐฐํฉ์ ๋ํ ํํ
์์์กฐ๊ฑด (28ยฑ2โ)์
์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์์จ๋์ ์ํ์ด์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ต๊ณ ๋ด๋ถ์จ๋๊ฐ ์ต๋ 45.1โ (์ฌ๋ น16.5hr), ์ฒ ์ฌ ๊ฑฐํธ์ง๋ฉด ์ต๊ณ ํ๋ฉด์จ๋๊ฐ 40.8โ
(์ฌ๋ น13.0hr)๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. Photo 4
Fig. 4.
Histories of curing temperature for mock-up concrete
Table 3.
Histories of max. temperature development & fall down speed of temperature (mock-up
test)
Curing conditions
|
Size of concrete : (width)1.2m ร (depth)1.2m, thickness 40cm
|
Temp./Age
|
OPC (100%)
|
OPC (90%) + FA (10%)
|
Core center
|
Steel form face
|
Cylinder specimen
|
Core center
|
Steel form face
|
Cylinder specimen
|
-
*Tunnel Temperature range: 7ยฑ2ยฐC
-
*Concrete placement temperature: 13.4ยฐC
-
*Heated curing condition: 28ยฑ2ยฐC
-
*Heated curing time: 13hr
-
*Removal time of steel form: after age 13hr
|
Max, temp. (ยฐC)
|
45.1
|
40.8
|
42.3
|
38.8
|
34.0
|
44.1
|
Age (hr)
|
16.5
|
13.0
|
8.5
|
19.0
|
13.2
|
7.7
|
Fall down speed
|
19.1ยฐC/day
|
15.3ยฐC/day
|
Photo 4.
Concrete testing of cylinder specimen by age
OPC (90%)์ FA (10%)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ฐฐํฉ์ ๋ํ ํํ
์์ ์กฐ๊ฑด (28ยฑ2โ)์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์์จ๋์ ์ํ์ด์ ์ํฅ์ผ ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ต๊ณ
๋ด๋ถ์จ๋๊ฐ ์ต๋ 38.8โ (์ฌ๋ น19.0hr), ์ฒ ์ฌ ๊ฑฐํธ์ง๋ฉด ์ต๊ณ ํ๋ฉด์จ๋๊ฐ 34.0โ (์ฌ๋ น13.2hr)๋ก ์ธก์ ๋์๋ค.
3.2.2. ์ํ์ฒด์ ์์ถ๊ฐ๋์ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ชฉ์
์ํ์ฒด์ ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ ํ์ ์ฌ๋ น๋ณ๋ก, ์์ ์กฐ๊ฑด๋ณ๋ก ๋นํ๊ดด์ํ๊ณผ ํ๊ดด์ํ์ ์ค์ํ์๋ค. ๋นํ๊ดด ์ํ ๋ฒ์ผ๋ก๋ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ
๊ณต์์ฒด์ ์๋๊ณ์ ๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฑด์ ๋์ ๋ด๋ถ ๊ฒฝํ์ ๋ ๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๊ฒ ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ค์์ ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ (24MPa)์
์ฌ๋ น 28์ผ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ๊ฐ์ 4.2~4.3mm/ฮผs ๋ก ์๋ ค์ ธ ์๋ค (Jang, 2011).
์ํ ์์๋ ์์๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ๋ น๋ณ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ์ ๋ง์น๊ณ ๋์ ํ๊ดด์ํ๊ธฐ์ธ ์์ถ๊ฐ๋๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ๊ดด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค.
์ํ์ ์ฌ๋ น 2์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผํ ํ๋ถํฐ ์์ํ์ฌ 4, 6, 8, 12, 14, 16, 20, 24, 48, 72, 168, 672hr๊น์ง ์ค์ํ๋ ๊ฒ์
๊ธฐ์ค ์ผ๋ก ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํํ
์์๊ณผ ํ์ค์์๊ณผ์ ์์์ ๊ฐ๊ฐ์ ๋ฐฐ ํฉ์ ๋ํ์ฌ ์ํ์ ํ์๋ค.
์ฌ๋ น 2์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผ๋์์ ๋, ๊ฐ๊ฐ์ ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด์์ ๋ชฐ ๋๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํํ
์์ ๊ณต์์ฒด์ ๊ฒฝ์ฐ OPC ๋ฐฐํฉ์์๋ 3mm์ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ์์ผ๋
์ฑํ์ฑ์ ์ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ OPC+FA ๋ฐฐํฉ์์๋ 7mm์ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์๋์ด ์ฑํ์ฑ์ด ๋ถ ๋ํ์๋ค. ํ์ค์์์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด๋ ๊ฐ๊ฐ 5mm์ 15mm์
์นจํ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ ํ๋ผ์ด์ ์๊ฐ ํผ์
๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ฑ ํ์ฑ์ด OPC ๋ณด๋ค ๊ฒฝํ๊ฐ ์ง์ฐ๋๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
์ฌ๋ น 4์๊ฐ์ด ์ง๋ ํ์๋, ํํ
์์ ๊ณต์์ฒด์ ๊ฒฝ์ฐ OPC ๋ฐฐํฉ๊ณผ OPC+FA ๋ฐฐํฉ ๋ชจ๋ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์๋์ง ์์์ผ๋ ์ฑํ ์ฑ์ OPC๊ฐ ๋ ์ฐ์ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ OPC+FA๋ฐฐํฉ์ ํ๋ฉด์ด ์ก์ํ ์ํ๋ก ์ฐ์ฝํ๋ ์ฑํ์ฑ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํ ์ค์์์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด๋ ํํ
์์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด์ ๋์ผํ๊ฒ
๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, ๋ฐฐํฉ์ ์ฌ์ฉ๋ ํ๋ผ์ด์ ์๋ ๋ถ๋ง๋๊ฐ ํฌ๊ณ ๋ณผ ๋ฒ ์ด๋ง ํจ๊ณผ์ ์ํ ์ฌ๋ฃ์ฑ์ง๊ณผ ๊ฐ๋๋ฐํ ์ง์ฐ์ฑ์ด ์์ด ์ด ๊ธฐ์ฌ๋ น์์ ์กฐ๊ธฐ๊ฐ๋๋ฅผ ์๊ตฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ
์ธ๋ถ์์ ์ด์์ ๊ณต ๊ธํ์ฌ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ด์ง์ํค๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํด์ผ ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ ํ๋ฌ๋ค.
์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ฐ ์ฆ๊ธฐ ๋๋ ํํ
๋ฑ์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ด์ ๊ณต๊ธ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์กฐ๊ธฐ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ด๊ธฐ ์ฑํ ์ฑ์ ๋จผ์ ์ง๋
์ผ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค
(Kim and Kim, 2010). ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์๋ ์ํ๋ฐ์์ ํ์ํ ์์ ๋ฌผ ์ด์ธ์ ์์
์ฑ, ์ ๋์ฑ ๋ฑ์ ํ์ํ ๋ฌผ์ ์์ด ๋ ๋ค์ด๊ฐ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ์ด๋ ๋ฌผ์ ์์ด ๋๋ฌด ๋ง๊ฒ ๋๋ฉด
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ์ ๋ฌผ ๋๋ ๊ณต๊ทน์ด ์ฃผ๋ณ ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด๋ค ๋จผ์ ํฝ์ฐฝํ์ฌ ํฝ์ฐฝ์์ ๋ง๋ค๊ฒ ๋๊ณ , ์ด ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ์๋ ๋ฏธ์ธํ ๊ท ์ด์ ๋ฐ์ํ
์๊ฐ ์ ์ด ๊ฒฐ๊ตญ์ ์์ถ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฎ์์ง๊ฒ ๋๋ ์์ธ์ด ๋๊ธฐ๋ ํ๋ ๊ฒ ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค (Kim and Kim, 2010). ๋ฐ๋ผ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์กฐ ๊ธฐ๊ฐ๋ ๋ฐํ์๋ ์ปจ์์คํด์๊ฐ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ฒ ๋๋ ๊ฒ์ผ ๋ก ๋ถ์์ด ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ ์ฉํ ์ฌ๋ผํ๋ 170mm๊ฐ ์ต์ ์ธ
๊ฒ์ผ๋ก ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ ์๊ฐ ์์๋ค.
๋ค์ Table 4์ Fig. 5๋ ๋ชฉ์
์ํ ๊ณผ์ ์์์ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ํ๊ฒฐ๊ณผ, ํํ
์์์กฐ๊ฑด (28ยฑ2โ)์์ ์ฌ๋ น 12hr์ ๊ฐ๊ฐ 6.06MPa์ 6.19MPa๋ก ์ธก์ ๋์๋ค.
์ด๋ ํ์ค ์์์กฐ๊ฑด (20ยฑ3โ)์์๋ ๊ฐ๊ฐ 1.87MPa, 1.11MPa๋ก ๋ํ ๋ ํํ
์์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ 28ยฑ2โ์ ์จ๋๋ฅผ 12hr ์ด์ ์
์งํ๊ฒ ๋๋ฉด ๋ ๋ฐฐํฉ ๋ชจ๋ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋๊ฐ ํฌ ๊ฒ ํฅ์๋๋ฏ๋ก ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์๊ณต์ ์ ์ฉํ ์์์จ ๋ ๋ฒ์๋ฅผ ์ ํ ์๊ฐ ์์๋ค.
Table 4.
Results of compressive strength for mock-up
Items
|
Compressive strength (MPa)
|
Curing temp.
|
Remark
|
6hr
|
12hr
|
18hr
|
24hr
|
48hr
|
72hr
|
OPC
|
3.03
|
6.06
|
9.37
|
13.96
|
16.37
|
17.7
|
28ยฑ2ยฐC
|
Heating curing
|
OPC + FA
|
1.59
|
6.19
|
7.17
|
11.28
|
13.4
|
15.7
|
Fig. 5.
Comparison of compressive strength
๋ํ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์จ๋๊ฐ 23โ ์ด์์ด ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํ ํ
์์๋ฐฉ๋ฒ์ ์คํ์ ์ํ์ฌ ๋ณ๊ฒฝํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, 20~23โ ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ๋ง๋ฌด๋ฆฌ
ํ ์ฝ 4์๊ฐ ์ ๋ ํํ
์์ ์ ํ๋๋ผ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด๋ถ์ ์ํ๋ฐ์์ ์ํํ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฆ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์จ๋๋ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ
๊ฐ๋๋ฐํ์ ์ํ ์ํ๋ฐ์์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ํฌ๊ฒ ์์ฉํ ๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๋ค์ Fig. 6์ ๋ชฉ์
์ํ ๊ณผ์ ์์์ ์ฌ๋ น๋ณ ์ด์ํ์๋์ธก ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์์ ์ด์ํ์๋ ์ธก์ ์ ์๋ ์์ถ๊ฐ๋์ ๋์ผํ๊ฒ ํํ
์์์จ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด๊ฐ
๋์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ ์์ถ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ์นํ๋ ๊ฒ ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 6.
Comparison of ultrasonic pulse velocity
3.3. ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
ํฐ๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ์ํ์๊ณต์ ์ค ์ํ์๋ค. ์ด๋ฏธ ๋ชฉ์
์ํ์์ ๊ตฌํ ์จ๋๋ฐํ์ด๋ ฅ๊ณผ ์์ถ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ค์๊ณต ๋จ๊ณ์์์ ์ ์ฉ์ฑ๊ณผ
์ค๋ฅ๋ฅผ ์ฐพ์ ๋ด์ด ์์ ํ ํ์ ์ต์ ์ ์๊ณต๋ฒ์ผ๋ก ๋์ถํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ๋ชฉ์
์ํ์์ ์ฌ์ฉํ์๋ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ์ ๋์ผํ ๋ฉฐ, ์์๋ฐฉ๋ฒ์ ํฐ๋์์๊ณผ ํํ
์์์ ์ํ ์จ๋์ ์ด์์๊ธฐ ๋ฒ์ ๋ณํํ์ฌ ์ค์ํ์๋ค.
์ํ์๊ณต ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ ์ฃผ์๋ด์ฉ์ Table 5์ ๊ฐ๋ค. ์จ๋์ธก์ ์์น๋ Fig. 7์ฒ๋ผ ๋ผ์ด๋ ํ๋ฉด ๋ฐ ์ค์์ฌ๋ถ, ๊ตด์ฐฉํ๋ฉด์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ 5cm ๋ด๋ถ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค์ฌ๋ถ์ ์จ๋จธ์ปคํ์ด ์์ง์ด์ง ์๋๋ก ๋จ๋จํ ๊ณ ์ ํ์๋ค.
์ด๋ ๋จ๋ฉด ๋ด ๊ฐ ๋ถ๋ถ์์ ๋ฐ์๋๋ ์จ๋์ด๋ ฅ๊ณผ ๋ถํฌ๋๋ฅผ ๋น๊ตํ๊ณ , ์ต์ ์ ์จ๋์ ์ด์์๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ ์ฉ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
Table 5.
Summary of results for the testing construction of tunnel lining concrete
Description
|
Results
|
A-span
|
B-span
|
Concrete mixdesign
|
OPC (90%) + FA(10%)
|
Weather condition & atmosphere temperature (from placement of concrete to 24hr)
|
Clear /10ยฑ1ยฐC
|
Clear /10ยฑ1ยฐC
|
Cementconcrete
|
Start-time of concreteplacement
|
13:00
|
12:00
|
Finish-time of concreteplacement
|
18:00
|
17:00
|
Start-time ofheating
|
18:30
|
17:30
|
Quality control ofconcrete
|
Concrete temperature(ยฐC)
|
15.5
|
16.7
|
Slump(mm)
|
180
|
180
|
Air content(%)
|
5.0
|
3.4
|
CuringMethods
|
Range of tunnel inside temp.(ยฐC)
|
10ยฑ1
|
10ยฑ1
|
Range of heating curing temp.(ยฐC)
|
28ยฑ2
|
30ยฑ2
|
Finishing time of heatedcuring
|
After age14.5hr
|
After age13.0hr
|
Fig. 7.
Location of thermocouple for monitoring of temperature
๋ค์ Photo 5๋ ์ํ์๊ณต ๋ผ์ด๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ์๋ฅผ ์ค์นํ ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์คํ๊ณ ๋์ ์ธก์ ๊ณผ ์ํ์ ์ํํ๋ ์ ๊ฒฝ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
Photo 5.
Measuring and Testing of lining concrete
3.3.1. ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์๋ฐฉ๋ฒ
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ์ผ์ ํ ์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผํ๋ฉด ์๋ฉํธ ์ ๋ฌผ์ ์ํ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ์ ์ํ์ด์ด ๋ฐ ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์๋
๋ด๋ถ์ ๋ฐ์๋๋ ์จ๋์ ํ๋ฉด์ ๋ฐ์๋๋ ์จ๋์ฐจ๋ก ์ธํ์ฌ ์๋ ฅ์ ๋ณํ๊ฐ ๋ฐ ์ํ๊ฒ ๋์ด ์จ๋๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ปค์ง๋ ๋จ ๊ณ์ ์ด๋ฅด๊ฒ ๋๋ค
(Ministry of Land, 2009).
์ฐ๊ตฌ์ ์ํ๋ฉด, ์จ๋์ฐจ (โt)๊ฐ 20โ ์ด๋ด๋ก ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๋๋ค๋ฉด ๊ท ์ด๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์์ง๊ฒ ๋๋ฏ๋ก (A. M. Neville, 1996), ๋ด๋ถ์จ๋์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ์ ํ๋ฉด์จ๋์ ์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์งํ ์ ์ ๋ ์ต์ ์ ์์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ ๋ฆฌํ๋ค.
๋ํ ์ผ๊ต์ฐจ๊ฐ ์ฌํ ๊ณ์ ๊ณผ ํ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๊ธฐ์จ๋๊ฐ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์ ํ๋ฉด์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ๋์ฑ ํฌ๊ฒ ๋๊ณ , ๋ด๋ถ์ ํ๋ฉด ์ ์จ๋์ฐจ๊ฐ ๋ ์ปค์ง๋ ๊ฒ์ ์
์๊ฐ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ๊ณ์ ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ ๊ณผ ์ ์ฉ์๊ธฐ์ ๊ฒฐ์ ์ด ๋งค์ฐ ์ค์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋๋๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ณธ ์ํ์์๋ ์ด๋ฏธ ๋ชฉ์
์ํ์
ํตํ์ฌ ๊ตฌํ ์จ๋๊ด๋ฆฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ฒ ์ด์ค์ ๊ฒฐ ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์ต์ ์ ์์๋ฐฉ๋ฒ ์ ์ ๊ณผ ์ ์ฉ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ ์๊ฐ ์์์ผ๋ฏ๋ก ์จ๋๊ด๋ฆฌ์ ๋ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฆ๋์ํฌ ์๊ฐ ์์
๊ฒ ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
3.3.2. ์ํ์ด ๋ฐ ์์์จ๋ ๊ณ์ธก๊ธฐ๊ฐ๊ณผ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ 1ํ ํ์ค๋์ด ์ฝ 150m3์ด๋ฉฐ, ์๊ฐ๋น ํ๊ท ์ฝ 30m3์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ฐ ํ์ค๋์๋ค. ๋๊ป (t)๊ฐ 40cm์ธ ๊ตฌ์ฒด๋ฅผ ํ๋จ๋ฒฝ์ฒด ๋ถํฐ ์ฐ์ ์ธต ํ์ค ํ์์ผ๋ฉฐ, ์์น ๋ถ ์ต์ข
๋ง๋ฌด๋ฆฌ ๊น์ง๋ ์ฝ 5์๊ฐ์ด ์์๋์๋ค.
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ํ ์ํ์ด ๊ณ์ธก ๊ธฐ๊ฐ์, ์ผ ํ๊ท ์จ๋ ๋ฐ ์ผ๊ต์ฐจ๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ, ์ผ๊ต์ฐจ๊ฐ ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์จ๋ ๋ฐ ์์์จ๋์ ๋ฏธ์น๋
์ํฅ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ํ ์ด ๋ฐ ๋ด๋ถโ
ํ๋ฉด์จ๋ ๋ถํฌ๋, ์๋ ฅ์ ๋ณํ์ ์ฃผ๋ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์จ๋๊ฐ ๋๊ธฐ์จ๋๊น ์ง ๋ค๋ค๋ฅผ ๋๊น์ง๋ก
์ ์ํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ๋ํ, ์ต๊ทผ์๋ ์ฐ๋ฆฌ ๋๋ผ์ ๊ธฐํ๊ฐ ์ด์ ๊ณ ์จํ ํ์์ ๋ํ๋ด๊ณ ์์ด ํ์ฅ์์ ์๊ณต๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ ๋ขฐ๋๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ณ์ ๋ณ๋ก
์ธก ์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋น๊ตโ
๋ถ์ํ ํ ์ต์ ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์จ๋๊ด๋ฆฌ ๊ณํ์ ์๋ฆฝํด์ผ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋์๋ค.
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ค์ด ์ข
๋ฃ ๋ ํ ๋ง๋ฌด๋ฆฌ ์์
์ด ๋๋ ๋ฉด ์ํธ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฑฐํธ์ง์ ๊ฐ์ธ๊ณ ๋์ ์ดํ๊ธฐ๋ก ์จ๋์ ์ด์์์ธ ํํ
์์์ ์ค์ํ์๋ค.
๋ํ, ์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผํจ์ ๋ฐ ๋ผ ๋ฐ์๋๋ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ฒด์ ์ํ์ด์ ๋๊ธฐ ์ค์ผ๋ก ๋ฐ์ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ง์ ํ๋ฉด๊ณผ ๋ด๋ถ์์ ์จ๋์ฐจ๋ฅผ ์ค์ผ ์ ์์ ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ํํ
์์์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ์กฐ๊ธฐ๊ฐ๋๋ฅผ ๋์ผ ์ ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ ํ์ 2์ฐจ์์์ ์ค์ํ์ฌ ํ๋ฉด๊ฑด ์กฐ์์ถ๊ท ์ด์ ๋ฐ์์ ์ ์ด ํ ์ ์์๋ค.
ํํ
์์์ ์ฃผ์๋ด ์ฉ์ Table 6๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 6.
Heated curing (Cured by heating machine)
Start time
|
After finishing of concrete placement, until the age of 14hr
|
|
Purpose
|
-
Smooth the hydration of concrete at an early age.
-
Prevent the phenomenon of reducing the surface temperature of the concrete.
-
Reduce the temperature difference between the surface (โt) with the interior of the
concrete.
-
Reduce the occurrence of temperature cracking.
|
Used Equipment
|
Heaters and hot air circulation device
|
Construction method
|
After covered with sheet on the concrete structure, uniformly heating in the inside
of the covered structure.
|
Table 7๊ณผ Fig. 8์ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ์ ๋จ๋ฉด๋ณ ์จ ๋์ด๋ ฅ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ทธ๋ํ์์ ๋ณด๋ฏ์ด ์ํ์ด์ ๋ฐ์ ๊ณผ์ ์ Sํ์ ํจ์๊ณก์ ํํ๋ก์ ์ ๋๊ธฐ, ๊ฐ์๊ธฐ,
๊ฐ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์ค์ ์ ํ์ค๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์จ๋๋ 16~18โ ๋ฒ์์ ์์์ผ๋ฉฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์ ํฐ๋๋ด๋ถ์ ์จ๋๋ถํฌ ๋ฒ ์๋ 10ยฑ1โ์ด์๋ค.
Table 7.
Histories of max. temperature development & fall down speed of temperature (testing
construction)
Curing conditions
|
Tunnel lining concrete, thickness: 40cm
|
Temp./Age
|
A-span
|
B-span
|
Core center
|
Steel form face
|
Cylinder specimen
|
Core center
|
Steel form face
|
Cylinder specimen
|
-
*Tunnel Temperature range: 10ยฑ1ยฐC
-
*Concrete placement temperature: 15.5ยฐC/16.7ยฐC
-
*Heated curing condition: 28ยฑ2ยฐC
-
*Heated curing time: 14hr/13hr
|
Max, temp. (ยฐC)
|
44.0
|
39.9
|
31.4
|
45.0
|
44.3
|
-
|
Age(hr)
|
32.5
|
27.7
|
14.0
|
30.3
|
29.6
|
-
|
Fall downspeed
|
6.0ยฐC/day
|
6.7ยฐC/day
|
Fig. 8.
Temperature histories of testing construction lining concrete
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ๊ฑฐํธ์ง ํ๋ฉด์ ํฐ๋๋ด์ ๋๊ธฐ์จ ๋ ์ํฅ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์จ๋๊ฐ ์ ํํ๊ฒ ๋๋ฏ๋ก, ๊ณง๋ฐ๋ก ์ํธ ๋ฑ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ผ์ด๋ ๊ฑฐํธ์ง ์ ์ฒด๋ฅผ
๋ฎ์ด์ ์ฐจ๊ฐ์ด ์จ๋์ ์ ์
์ ๋ง์๋ค. ์จ๋ ๋ชจ๋ํฐ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ์ข
๋ฃ ํ ์ ๊ณง๋ฐ๋ก ํํ
์์์ ํ๊ฒ ๋๋ฉด ๊ฑฐํธ์ง๋ฉด๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ ์ ์ํ๋ฐ์์ด
ํ๋ฐํด์ง๋ฉด์ ์จ๋๊ฐ ์์ํ ์์นํ๋ ๊ฒ์ผ ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
14์๊ฐ๋์์ ์ดํ๊ธฐ ํํ
์์์ ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ํธ๋ด์ ์จ๋์ ํฐ๋ ๋ด๋ถ์จ๋์์ ์ฐจ์ด๋ 15~20โ๋ก์, ์์์จ๋ ์์นํจ๊ณผ๊ฐ ํฌ๊ฒ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์จ๋๋ ์ฒ ๋จ๋ถ์ ์ค์์ฌ๋ถ์์ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์จ๋๋ฐํ์ด๋ ฅ์ ๊ฐ์ก์ผ๋ฉฐ, ํ๋จ๋ถ๋ ์ํธ๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ๊ธฐ ์ ๊น์ง๋ ์์นํ์์ ๋ณด์ด๋ค๊ฐ ์ํธ๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ์๋ง์
๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์ ํ๋์๋ค. ์ด๋ ์ด๊นจ๋ถ ๋ผ ์ด๋์ ๊ฐ์ธ๊ณ ์๋ ํ๋จ๋ถ์ ์จ๋๋ ์ ํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ ๋์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด๋ถ์ ์์์จ๋ ์กฐ์ ์ ์์๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ
์์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ข์ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ช
๋์๋ค. ํํธ, ์ฒ๋จ๋ถ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์ํ๋ฐ์์ด ํ๋ฐํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ด๋ถ์์ ๋ฐ์๋ ์ํ ์ด์ ์ฒ ์ฌ๊ฑฐํธ์ง์ ํตํด ์ธ๋ถ๋ก
๋ฐ์ฐ์ด ๋๋๋ผ๋ ๊ฑฐํธ์ง์ ์ ๊ฑฐํ๊ธฐ ์ ๊น์ง ์ฐ์ํ ๋ณด์จ์์ํํ๊ฐ ์ง์๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ์ด ๋์๋ค.
๋ณดํต ํฌํ๋๋ ์๋ฉํธ (OPC) 90%์ ํ๋ผ์ด์ ์ฌ (FA) 10% ๋ฅผ ํผ์
ํ ๋ฐฐํฉ์กฐ๊ฑด์ ํํ
์์์จ๋ 28ยฑ2โ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์์จ๋์ ์์ฒด ์ํ์ด์
์ํฅ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ ์ต๊ณ ์จ ๋๊ฐ A-span์์๋ ์ต๋ 44.0โ (์ฌ๋ น 32.5hr), ๊ฑฐํธ์ง๋ฉด ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ต๊ณ ์จ๋๋ 39.9โ (์ฌ๋ น 27.7hr)๋ก
์ธก์ ๋์์ผ ๋ฉฐ, B-span์์๋ ์ต๋ 45.0โ (์ฌ๋ น 30.3hr), ๊ฑฐํธ์ง๋ฉด ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด ์ต๊ณ ์จ๋๋ 43.3โ (์ฌ๋ น 29.6hr)๋ก ์ธก์
๋์๋ค.
ํํธ, A-span์ ๊ฑฐํธ์ง์ ์ฌ๋ น 48hr์ด ์ง๋ ํ์ ์ ๊ฑฐํ์ ์ผ๋ฉฐ, B-span์ ๊ฑฐํธ์ง์ ์ฌ๋ น 18hr ํ์ ์ ๊ฑฐํ์๋ค.
3.3.3. ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ถ์ฌ๋ฅผ ์ ์ํ ํ์ ๋ชฉ์
์ํ๊ณผ ๋์ผํ ์ฌ๋ น๋ณ๋ก, ์์์กฐ๊ฑด๋ณ๋ก ์์ฃผํ๊ณต์์ฒด์ ๋ํ ์ด์ํ์๋์ธก ์ ์ํ๊ณผ ์์ถ๊ฐ๋์ํ์ ์ค์ํ์๋ค.
์ฌ๋ น 2์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผ๋์์ ๋, ๊ฐ๊ฐ์ ๊ณต์์ฒด ๋ชฐ๋๋ฅผ ์ ๊ฑฐํ ๊ฒฐ ๊ณผ, ํํ
์์ ๊ณต์์ฒด ์ค A-span์ฉ์์๋ 3mm์ ์นจํ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์์ผ๋ ์ฑํ์ฑ์
์ฐ์ํ์๋ค. ๋ํ B-span์ฉ์์๋ ์ฑํ์ฑ์ด ์ ํธํ์๋ค. ์ฌ๋ น 4์๊ฐ์ด ๊ฒฝ๊ณผ๋์์ ๋ ํํ
์์ ๊ณต์์ฒด๋ ์ฑํ ์ฑ์ด ์ฐ์ํ์์ผ๋ ํฐ๋์์์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด๋
์ด๋๊น์ง๋ ์ก์ํ ์ํ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์ฑํ์ฑ์ด ์ผ๋ถ ๋ถ๋ํ ์ํ๋ก ๋์ด์์๋ค.
์ฌ๋ น๋ณ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ, ํํ
์์์กฐ๊ฑด (28ยฑ2โ)์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ์ฌ๋ น 14hr ํ์ ๊ฐ๊ฐ 5.02MPa์ 4.95MPa์ ์์ถ ๊ฐ๋๊ฐ ๋ฐํ๋์๋ค.
์ด๋ ํฐ๋์์์กฐ๊ฑด (10ยฑ1โ)์์๋ ๊ฐ ๊ฐ 1.04MPa, 1.22MPa๋ก ๋ํ๋ ์จ๋์ ์ด์์์ธ ํํ
์์๋ฐฉ ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์ 28ยฑ2โ์
์์์จ๋๋ฅผ ์ ์งํ ๊ฒ ๋๋ฉด ๋ ๋ฒ์ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์์ ๋ํ๋๋ฏ์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ ๋๊ฐ ํฌ๊ฒ ํฅ์๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ค์ Table 8, ๊ทธ๋ํ Fig. 9์ Fig. 10์ A-span๊ณผ B-span์ ์ํ์๊ณต ๊ณผ์ ์์ ์ ์ฌ๋ น๋ณ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
Table 8.
Results of compressive strength for lining concrete
Items
|
Compressive Strength (MPa)
|
|
6hr
|
6hr
|
16hr
|
16hr
|
48hr
|
72hr
|
Heatingcured
|
A-span
|
0.51
|
5.02
|
5.48
|
7.49
|
8.5
|
11.08
|
B-span
|
0.69
|
4.95
|
5.50
|
7.33
|
9.72
|
10.33
|
Tunnelcured
|
A-span
|
-
|
1.04
|
1.68
|
3.44
|
6.22
|
10.10
|
B-span
|
0.36
|
1.22
|
1.65
|
3.57
|
7.07
|
9.01
|
Fig. 9.
Comparison of compressive strength
Fig. 10.
Comparison of ultrasonic pulse velocity
ํํธ, ์ด์ํ์๋์ธก์ ์์๋ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์์ ์์ถ๊ฐ๋์ ๋์ผํ๊ฒ ํํ
์์์จ๋ ์กฐ๊ฑด์ ๊ณต์์ฒด๊ฐ ๋์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ ๊ฒ ์ผ๋ก ๋ํ๋ ์์ถ๊ฐ๋์ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ์นํ๋
๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
ํฐ๋์ ๋ด๋ถ์์์กฐ๊ฑด๊ณผ ๋์ผํ ๊ธฐํํ๊ฒฝ์์ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ์ ๋๊ป์ ๋ถ์ฌ๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ์ฌ๋ น์ ๊ฒฝ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์ ์ํ์ด ๋ฐ ์์์จ๋์ด๋ ฅ๊ณผ ๊ฐ๋์
๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ ๋ชฉ์
์ํ๊ณผ ์ํ์๊ณต์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์ ์์ถ ๊ฐ๋๋ฐํ๊ณผ ํจ๊ป ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ท ์ด์ ์ด๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ๋ฒ ์ผ๋ก์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์
๋ฒ์ ๋ด์์๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
-
์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ท ์ด์ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํ ๋ผ์ด์ ์ฌ๋ฅผ 10% ํผ์
ํ์์ผ๋ฉฐ, ํํ
์์์จ๋๋ฅผ 14hr ๋์ 28ยฑ2โ๋ก ์ ์งํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ผ์ด๋ ๊ฑฐํธ์ง์
์ ๊ฑฐํ ์ ์๋ ์๋ฐฉ๊ธฐ์ค ์ด์์ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๋ณดํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์ ๋์๋ค.
-
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์จ๋๊ฐ 23โ ์ด์์ด ๋๋ฉด, ํํ
์์๋ฐฉ๋ฒ ์ ๋ณ๊ฒฝํ ์๊ฐ ์๊ณ , 20~23โ ๋ฒ์ ๋ด์ ์์ผ๋ฉด ์ฝ 4 ์๊ฐ์ ๋ ํํ
์์์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ถ์์ด ๋์๋ค.
-
๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐ์๊ธฐ์ธ ์ฌ๋ น 14hr์ ์ด๊ธฐ๊ฐ๋๋ฅผ 4.5MPa ์ด์ ํ๋ณด ํ๋ ค๋ฉด ์ฌ๋ น 8hr ์ด์ ์ ์ฝ 1.4MPa ์ด์์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ฐํ์์ผ์ผ ํ๋ฏ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
ํ์ค ๋ง๋ฌด๋ฆฌ ํ๋ถ ํฐ ์ฌ๋ น 8์๊ฐ ๊น์ง๋ 28ยฑ2โ์กฐ๊ฑด์ ํํ
์จ๋๋ฅผ ๋ฐ๋ ์ ๋ง์กฑ์์ผ์ผ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
-
๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ํฐ๋์์๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์์์ ํ ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ผ์ด๋ ํผ์ ์ํธ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ฐ์ธ์์ ์ฃผ๋ณ์ ๋ฎ ์ ์จ๋๋ก ๋ถํฐ ์ฐจ๋จ๋์ด์ผ ํ๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๋ด๋ถ์์ ๋ฐ์๋ ์ํ์ด์ด ์ธ๋ถ๋ก ๋ฐฉ์ถ๋๋ ๊ฒ์ ๋ง์ ์์์จ๋ ๊ด๋ฆฌ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
-
๊ท ์ด๋ฐ์์ด ์ ๊ณ , ๋ด๊ตฌ์ฑ์ด ์ฐ์ํ ๋ผ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํฐ๋ ๋ด๋ถ์ ๊ธฐํ๋ณํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ ค ํ ์๊ณต๋ฒ์ ๊ฒํ ์ ํจ๊ป ๋ค์ ์ฌํญ์ด ๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ
ํ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์์ด ๋์๋ค.
โ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค์จ๋ ๋ฐ ํ์ค์๊ฐ
โก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ค์ง๋ฐฉ๋ฒ
โข ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์์ ์ต์ ์์๋ฐฉ๋ฒ
โฃ ๊ฑฐํธ์ง ์กฐ๊ธฐ์ ๊ฑฐ์ ํ๋ฉด๊ฑด์กฐ์์ถ๊ท ์ด๊ณผ ์จ๋๊ท ์ด ์ ๋ฐ์
โค ๊ฑฐํธ์ง ์ ๊ฑฐํ์ 2์ฐจ์์๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์์์ข
๋ฃ ์๊ธฐ