ํ๋ฌด์
(Moo-Won Hur)
1
์ฒ์์
(Young-Soo Chun)
2*
ํฉ์ฌ์น
(Jae-Seung Hwang)
3
๊น์ข
ํธ
(Jong-Ho Kim)
4
ยฉ Korea Institute for Structural Maintenance Inspection All rights reserved
ํค์๋
๋๋ธ Iํ ์ด๋ ฅ ๊ฐ์ ์ฅ์น, ๊ฐ๋์ ํ, ๊ฐ์ฑ์ ํ, ์๋์ง์์ฐ๋ฉด์ , ๋ณด๊ฐ๋
Key words
Double I-type Hysteretic damper, Strength degradation, Stiffness degradation, Energy dissipation, retrofitted
1. ์ ๋ก
์ต๊ทผ ๋ค์ด ๊ตญ๋ด๋ฅผ ๋น๋กฏํ ์์์ ์ฃผ๋ณ ๊ตญ๊ฐ๋ค์์ ์ง์ง ๋ฐ ์์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ์ดจ์ฑ ๋ฐ ๋์ผ๋ณธ ๋์ง์ง ๋ฑ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด ์ง์ง์ผ๋ก ์ธํ ์ฌํ์ ,
๊ฒฝ์ ์ ํผํด ๊ท๋ชจ๋ ๋ํํ๋ ๊ณ ์๋ค. ๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ง์ง ๋ฐ์ ์ ๋ด์ง์ค๊ณ ์ด์ ์ ์ง์ด ์ง ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ํฌํจํ์ฌ ์คโค์ ์ธต ์ฒ ๊ทผ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ์ค์ฌ
์ผ๋ก ๋๊ท๋ชจ ํผํด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค๋ ์ฐ๋ ค๊ฐ ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๊ตญ๋ด์์๋ ์ง์งํผํด๋ฅผ ์ค์ผ ์ ์๋ ๋ด์ง์ค๊ณ ๋ฐ ๋ด์ง๋ณด๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด
์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค์ํ ๋ณด๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ด ์ ์๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ด์ง๋ณด๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก๋ ํฌ๊ฒ ๊ฐ๋๋ณด๊ฐ, ์ฐ์ฑ๋ณด๊ฐ ๋ฐ ์ด๋ฅผ ํผํฉํ ๋ณด๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ต๊ทผ
์ ๋ค์ด์๋ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ฌ๋ก๋ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฝ์ ์ฑ, ์์
์ฑ ๋ฐ ์๊ณต์ฑ ๋ฑ์ ํธ๋ฆฌ๋ก ์ธํด ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๊ฐ
๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅ ํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ์๋ํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ์ผ์ข
์ผ๋ก ์์ ์๋ ์ฃผ๋ก ์ฒ ๊ณจ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ง์ด ์ ์ฉ๋์ด ์์ผ๋, ์ต๊ทผ์ ๋ค์ด ์ฒ ๊ทผ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ
๊ฑด๋ฌผ์๋ ์ ์ฉ ์ฌ๋ก๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค.
๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ 1970๋
๋ ์ด๋ฐ๋ถํฐ ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ ๊ฐ ์ํ๋๊ธฐ ์์ํ์๋ค(Kelly et al., 1972; Skinner et al., 1975).
์ด๊ธฐ ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ์ด๋ ฅ๊ฐ์ ์ ์ฌ๋ฃ ์ ์ฒด์ ๊ฑธ์ณ ๊ณ ๋ฅด๊ฒ ํญ๋ณต์ด ๋ฐ์ํ๋๋ก ๊ณ ์๋ ์ผ๊ฐํ์ด๋ X์ํ ํํ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ฐ๊ฒฐ์ฒ ํ์ด ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋์๋ค.
๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 2000๋
๋ ์ด๋ฐ๋ถํฐ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๊ฐ ์๊ฐ๋์๊ณ , ๊ทธ ์ฐ๊ตฌ ๋ํ ํ๋ฐํ๊ฒ ์งํ๋์๋ค. ๋ํ์ ์ธ ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ ์ ์ฅ์น๋
์ฌ๋ฆฟ ํํ์ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ก์ ๊ทธ ์ ์ฉ ํํ๋ Kํ, X ํ, ์๋ธ๋ก ๋ธ๋ ์ด์คํ, ๋ฒฝ์ ๋ฐ ์ฐฝํธํ ๋ฑ ๋ค์ํ ํํ๋ก ๊ฐ ๋ฐ๋์๋ค(Oh et al., 2005, 2006, 2014). ๋ํ, ๊ธฐ์กด์ ์ฌ๋ฆฟ์ ํ ์์ ๊ฐ๋ํ์ฌ ๊บฝ์ ํ, V์ํ ๋ฐ S์ํ์ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ๊ฐ๋ฐ๋ ์๋ค(Lee et al., 2013).
ํ์ง๋ง ๋ธ๋ ์ด์คํ ๋ฐ ์ฐฝํธํ ๋ฑ์ ๊ฐ ์ ์ฅ์น๋ค์ ์ ์ ๋ฐ ์๊ณต์ด ์ฉ์ดํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ ์์คํ
์ค ์น ํ ์์ค์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํ ํ๋ถ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ณด๊ฐ์ ํ์๋ก
ํ๋ ๋ฌธ ์ ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
์ด์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ ์๊ณผ ์ค์น๊ฐ ์ฉ์ดํ๊ณ ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ ํ ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น ๊ฐ๋ฐ์ ์ผํ์ผ๋ก์ ์์ ์ ์ธ ์ด๋ ฅ๊ฑฐ ๋์ ์ ๋ํ ์ ์๋ ํํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ
์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค. ๋ํ, ๊ฐํ ๋ฒฝ์ฒด๋ก ์ง์ง๋๋ ๊ฐ์ ์์คํ
์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ด์ง์ค๊ณ ์ด์ ์ ์ง์ด์ง ์ ์ธต ํ๊ต๊ฑด๋ฌผ(๋น๋ด์ง RC๊ณจ์กฐ)์ ๋์์ผ๋ก ์ ์๋ ๊ฐ์ ์ฅ์น์
๋ด์ง๋ณด๊ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์คํ์ ์ผ๋ก ๊ฒํ ํด ๋ณด๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ์ ์
๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ๊ธฐ์กด ์ฌ๋ฆฟํํ์ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ๊ฐ๋ํ ํํ๋ก ๊ทธ ํ์์ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ํน์ง์ ๊ธฐ์กด ์ฌ๋ฆฟํํ ๋์ ์ ํ ์ค์๋ถ๋ฅผ I์ ํํ๋ก ๊ฐ๊ณตํ ๊ฐ์ ์ฅ ์น์ด๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๋ถ์กฑํ ๋ด๋ ฅ์ ์ฆ๊ฐ์ํฌ
๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์คํธ๋ฟ์ ๋์ด(H)์ ๋ํ ํญ(B)์ ๋น์ธ ํ์๋น(B/H)๋ฅผ ๋ฎ์ถ ์ด ๋ด๋ ฅ์ ์ฆ๊ฐ์์ผ๋ฉด์ 2๋จ์ผ๋ก ์์ ์ฐ์ฑ์ ๋์์ ํ๋ณดํ ํํ๋ฅผ ๊ฐ๊ณ
์๋ค.
Fig. 1.
Configuration of Double I type Damper
๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ํฐ ์ ๋จ๋ณํ์ ์ํ ์๋์ง ํก์์จ์ด ๋์ผ๋ฉฐ, ์ํ ํํ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฒฝ๋์ผ๋ก ์๊ณต์ด ์ฉ์ดํ๊ณ , ์ ์
์ฑ์ด ๋ฐ์ด๋๋ค. Fig. 2๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ FEM ํด์ ๊ฒฐ ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฐ์ํ ์๋์ง์์ฐ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์์ ์ ์ธ ์ด๋ ฅ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ํด์์ Midas NFS์
์์์๋ฅผ ํ์ฉํ ์๋ค.
3. ์ค ํ
3.1. ์คํ์ฒด ๊ณํ
๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ณด๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ์ฆ์งํจ ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒ์ฆ ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๋น๋ด์ง ์์ธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ตญ๋ด ๊ธฐ์กด ์ฒ ๊ทผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๊ต๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณจ์กฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก
๋ณด๊ฐ ์ , ํ์ ๋ด์ง์ฑ ๋ฅ์ ๋ฐ๋ณต๊ฐ๋ ฅ ์คํ์ ํตํ์ฌ ํ๊ฐํ์๋ค. ๋ณด๊ฐ ์คํ์ฒด๋ ๊ฐ ๋์ ์ฐ์ฑ์ ๋ชจ๋ ์ฆ์งํ ์ ์๋๋ก ๊ณํํ์๋๋ฐ, ๋น๋ณด๊ฐ ์ค ํ์ฒด
๋๋น ์ฝ 50%์ ๋ด๋ ฅ ์ฆ์ง๊ณผ ๋์์ KBC 2009์ ํ์ฉ์ธต ๊ฐ๋ณ์(1%, ๋ด์ง๋ฑ๊ธ(ํน))๋ฅผ ๋ณด๊ฐ ๋ชฉํ๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
์ฐ๊ตฌ๋์ ํ๊ต๊ฑด๋ฌผ์ ๋ด์ง์ค๊ณ ์ด์ ์ธ 1986๋
์ค๊ณต๋ ๊ฑด ๋ฌผ(๊ฒฝ์๋ถ๋ ๊ตฌ๋ฏธ์)์ด๋ฉฐ, Fig. 3์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์
๋ฉด๋์ ํ๋ฉด๋ ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์คํ์ฒด๋ Fig. 3์ ์ ์ ์ผ๋ก ํ์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ์ธ์ธก๊ณจ์กฐ์ 1์ธต ๋ถ๋ถ์ผ๋ก๋ถํฐ ๋ชจ๋ธ๋งํ์ ์ผ๋ฉฐ, ์คํ์ค ์ฌ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๋ฌผํฌ๊ธฐ์ 60%๋ก ์ถ์ํ์ฌ
์ ์ํ์๋ค. Table 1์ ์คํ์ฒด ์ผ๋ํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. Fig. 4 ์ Fig. 5์ DSS-00 ์คํ์ฒด์ DSS-01 ์คํ์ฒด์ ํ์๊ณผ ๋ฐฐ๊ทผ ์์ธ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ถ์ ์ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ 350ร500 mm๋ก ์์ฌ ์จ์ ๋ง์ถ์ด 210ร300
mm๋ก ์ถ์ํ์๊ณ , ์ถ์ํ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฃผ๊ทผ ์ 10-D13, ๋ ์ฒ ๊ทผ์ D6@ 180์ผ๋ก ๋ฐฐ๊ทผํ์๋ค. ๊ธฐ๋ฅ์ ์๊ธธ ์ด(clear span)๋ 1,680
mm์ด๋ค. ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ์ค์๋ถ ์ ํ ๊ฐ๋ฅผ ์ค์นํ์๊ณ , ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ์โค ํ๋ถ ๋ณด์ ๊ธฐ์ด์ ๊ฐ ํ๋ฒฝ์ผ๋ก ์ฐ๊ฒฐํ์๋ค.
Table 1.
Name
|
Size (mm) (LengthรHeightรWidth)
|
Reinforced or not
|
|
DSS-00
|
3,600ร3,480ร800
|
w/o damper
|
DSS-01
|
with damper
|
๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ง์งํ๋ ๊ฐํ๋ฒฝ์ ์ค์ ์ ์ฉ ์ํฉ ๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์คํ์ฒด ์ ์ ์๋ฃ ํ ์ค์นํ์๋ค. ์ค์น ์์๋ ์ค ํ์ฒด ์ ์์๋ฃ ํ โ ์๋ถ ๋ฐ
ํ๋ถ ์ฒ๊ณต, โก ์ ์ฐ๋ณผํธ ์ค์น, โข ์ผ๋ฏธ์ปฌ ์ต์ปค ์ฃผ์
, โฃ ์๋ถ ๋ฐ ํ๋ถ ๋ฒฝ์ฒด ์ธ์ฐ๊ธฐ, โค ๋ณผํธ ์ฒด๊ฒฐ, โฅ ๊ฐ์ ์ฅ์น ๋ฐ ํ ํฌ๊ฐ ์ฒดํฌ ์์ผ๋ก ์ค์ํ์๋ค.
3.2. ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ์ค๊ณ
๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ํญ๋ณต๋ด๋ ฅ์ ๊ฒฐ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋จผ์ ๋น ๋ด์ง ๊ณจ์กฐ์ ํญ๋ณต๋ด๋ ฅ์ ๊ณ์ฐํ์๋ค. DSS-00์ ๊ธฐ๋ฅ ๋ถ์ฌ ์ค ๊ณ๋ด๋ ฅ์ ์ผ๋ณธ ๋ฐฉ์ฌํํ ๋ฐ
์ผ๋ณธ๊ฑด์ถํํ(AIJ) ๊ท์ค์์ธ ์ (1) ๋ฐ ์(2)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, My : ํญ๋ณต๋ด๋ ฅ, Qmy: ์ ๋จ๋ ฅ, at : ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ ๋จ๋ฉด์ (mm 2 ), N : ์ถ๋ ฅ(kN), ฯy : ์ฒ ๊ทผ ํญ๋ณต์ ๊ฐ๋(MPa), b : ๋ถ์ฌ ๋จ ๋ฉด ํญ(mm), D : ๋ถ์ฌ ๋จ๋ฉด ๋์ด(mm), h0 : ์๊ธธ์ด(mm)์ด๋ค.
ํญ๋ณต๋ด๋ ฅ ์ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ถ์ ์คํ์ฒด ๊ธฐ๋ฅ 1๊ฐ์ ์ ๋จ๋ ฅ์ 51.1 kN์ผ๋ก 2๊ฐ์ ๊ธฐ๋ฅ์ด ๋ณ๋ ฌ ์ฐ๊ฒฐ๋ ์ด ๊ณจ์กฐ์ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ 102.2 kN์ผ๋ก ๊ณ์ฐ๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ฉ๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น ์ ํญ๋ณตํ์ค์ ๋น๋ณด๊ฐ ์คํ์ฒด ๋๋น ์ฝ 50%์ ๋ด๋ ฅ ์ฆ์ง๊ณผ ์ถ ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ์ธํ ์ ์์ ์ฉ์ด์ฑ ๋ฐ ์์
์ฑ ๋ฑ์
๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ธฐ๋ฅ ํ ๊ฐ์ ์ ๋จ๋ ฅ์ ํด๋นํ๋ 50.0 kN์ ํญ๋ณต๋ด๋ ฅ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ ์๋ค. ๋ํ, ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ์ฌ๋ฆฟ ๊ฐ์๋ ๊ธฐ์กด์(Oh et al., 2005)์ ํ์ฉํ์ฌ ์ค๊ณํ์๊ณ , FEM ํด์์ ํตํ์ฌ ํ์ธํ์๋ค.
3.3. ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
Fig. 6์ ์คํ์ฒด์ ์
ํ
์ํฉ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์คํ์ฒด ์๋ถ ์ค ํฐ๋ธ ์์ ๊ฐ๋ ฅ์ฉ ์ฒ ๊ณจํ๋ ์์ ์ค์นํ๊ณ , ์ํ ๊ฐ๋ ฅ์ฉ ์์ธ ์์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ ๊ณจํ๋ ์์ ๋ณผํธ ์ ํฉ ํ
์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ฐ๋ณตํ ์ค์ ๊ฐ๋ ฅํ์๋ค. ๋ํ, ์คํ์ฒด ์ขโค์ฐ์ธก์ ์ถ๋ ฅ ๊ฐ๋ ฅ์ฉ ์์ธ ์์ดํฐ 2๊ฐ ์ค์นํ์ฌ ์ผ์ ํ ์ถ๋ ฅ(0.1fckAgโ 90 kN)์ ๊ฐ๋ ฅ ํ์๋ค.
๊ฐ ๋จ๊ณ์ ์ ์ฉ๋ ํก ๋ณ์(mm)๋ ์ํ ๋ถ์ฌ๊ฐ(R, ์ํ๋ณ์ ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฅ์ ์๊ธธ์ด๋ก ๋๋ ๊ฐ)์ ๋ฐ๋ผ 16๊ฐ์ ์คํ
์ผ๋ก 1/1,150, 1/1,000,
1/800, 1/640, 1/500, 1/400, 1/320, 1/250, 1/200, 1/160, 1/125, 1/100, 1/80, 1/64,
1/50, 1/40 ์์ผ๋ก ๊ฐ 3 ์ธ์ดํด์ฉ ๋จ๊ณ ๋ณ๋ก ์ ์ฆ ๊ฐ๋ ฅ ํ์๋ค.
Fig. 7์ ํ์ค์ด๋ ฅ(Loading histories)์ ๋์ํํ์ฌ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. LVDT๋ ์ํ ์์ธ์์ดํฐ ํ์ค ์์ฉ์ ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฑ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ํ๋ถ ์คํฐ๋ธ๊น์ง
์ด 5๊ฐ๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. DSS-01์ ๊ฐ์ ์ฅ์น ์๋ถ ๋ฐ ํ๋ถ์ ์ถ๊ฐ๋ก LVDT 2๊ฐ๋ฅผ ๋ ์ค์นํ์ฌ ๊ฐ ์ ์ฅ์น์ ์ด๋ ฅ์ ์ธก์ ํ์๋ค. ๋ํ, ๊ธฐ๋ฅ๋ด๋ถ
์ฃผ๊ทผ๊ณผ ๋ ์ฒ ๊ทผ ์ ์๋ ฅ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฃผ๊ทผ์ 10๊ฐ(C1~C10), ๋ ์ฒ ๊ทผ์ 9๊ฐ(S1~S9)์ ์คํธ๋ ์ธ ๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์๋ค. Fig. 8์ LVDT์ ์คํธ๋ ์ธ ๊ฒ์ด์ง์ ์ค์น์์น๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 8.
Location of LVDTs and Strain gauges
3.4. ์คํ์ฒด ์ ์
Fig. 9๋ ์คํ์ฒด์ ์ ์๊ณผ์ ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์คํ์ฒด ๋ (a) ๋ถ์ฌ๋ณ ์ฒ ๊ทผ๊ฐ๊ณต ๋ฐ ์กฐ๋ฆฝ, (b) ์ ์ฒด ์ฒ ๊ทผ๊ฐ๊ณต ๋ฐ ์กฐ๋ฆฝ, (c) ์คํธ ๋ ์ธ๊ฒ์ด์ง ๋ถ์ฐฉ,
(d) ๊ฑฐํธ์ง์ ์, (e) ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค, (f) ๋ฉด์ฒ ๋ฆฌ ํ ์์ ์์๋ก ์ ์๋์๋ค. ์คํ์ฒด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ 3 ์ฃผ๊ฐ ๊ฒฝ๊ณผํ ์์ ์์ ์คํ์ค๋ก
๋ฐ์
ํ์์ผ๋ฉฐ, 28์ผ ๊ฐ๋๋ฅผ ํ์ธ ํ ์คํ์ ์ค์ํ์๋ค.
Fig. 9.
Manufacturing of specimens
3.5. ์ฌ๋ฃ์ํ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ณ๊ฐ๋๋ 18MPa๋ก KS F 2405(์์ถ๊ฐ๋ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ)์ ์ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Table 2์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 2
Characteristic value of concrete
No.
|
Concrete strength (MPa)
|
Modulus of elasticity (MPa)
|
|
fck |
fck.ave |
|
1
|
20.45
|
20.53
|
1.96ร104
|
2
|
21.21
|
3
|
19.45
|
4
|
18.37
|
5
|
22.56
|
6
|
21.12
|
๋ํ, ์ฒ ๊ทผ์ KS B 0801(๊ธ์์ฌ๋ฃ ์ธ์ฅ์ํํธ ๊ท์ ) 2ํธ์ ๊ท์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ํํธ์ ์ ์ํ์ฌ, KSB 0802์ ๊ธ์์ฌ๋ฃ ์ธ์ฅ ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ
์ํ์ ์ค์ํ์๋ค. ์ฒ ๊ทผ์ ์ธ์ฅ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ Table 3๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 3
Material properties of steel
Bar size
|
Yield strength (MPa)
|
Yield strain (ร10 -5 )
|
Tensile strength (MPa)
|
Elongation (%)
|
|
D13
|
348.03
|
2960.3
|
517.41
|
36.0
|
D6
|
299.55
|
4205.8
|
418.6
|
26.8
|
4. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
4.1. ๊ท ์ด ๋ฐ ํ๊ดด์ํฉ
์คํ์ฒด์ ๊ท ์ดํจํด์ ์คํ์ฒด ํ๊ดด๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ํ์
ํ๋๋ฐ ์ค์ํ ์ค๋ง๋ฆฌ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค. Fig. 10๊ณผ Fig. 11์ DSS-00๊ณผ DSS-01์ ๊ฐ ์ธ์ดํด๋ณ ๊ท ์ด ๋ฐ ํ๊ดด์ํฉ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
DSS-00์ 2 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 1.68 mm) ๋ถ๊ฐ๋ ฅ์์ ์ฐ์ธก ๊ธฐ ๋ฅ ํ๋จ๋ถ์ ๋ฏธ์ธํ ํจ ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์๊ณ , ๊ธฐ๋ฅ ์ค์๋ถ์์ ๋ 3 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์
2.10 mm) ์ ๊ฐ๋ ฅ์์ ๋ฏธ์ธํ ํจ ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ ํ ๊ฐ ์ธ์ดํด ์ฆ๊ฐ ์๋ง๋ค ์ขโค์ฐ์ธก ๊ธฐ๋ฅ์ ์โค ํ๋ถ์์ ๊ท ์ด์ด ์ ์ฐจ ์ฆ๊ฐํ๋ ์์์
๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, 10 ์ธ ์ดํด(ํก๋ณ์ 10.50 mm) ์ ๊ฐ๋ ฅ ์์๋ ๊ธฐ๋ฅ ์ค์์ ์ ๋จ๊ท ์ด ์ด ๋ค์ ๋ฐ์ํ์๊ณ , ๋ถ์ฌ๊ฐ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด์ ์ ๋จ๊ท ์ด์ด ์ ์
์ปค์ง๊ณ ๊ทธ ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. 14 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 26.25 mm)์ ์ ๊ธฐ๋ฅ ์๋จ๋ถ์ ์ ๋จ๊ท ์ด ํญ์ด ๋งค์ฐ ์ปค์ง๋ฉด์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํผ ๋ณต์ด ๋ฐ๋ฆฌ๋์๊ณ , 15
์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 33.60 mm)์์ ๊ธฐ๋ฅ์ด ํ๊ดด๋์๋ค.
DSS-01์ ์ด๊ธฐ๊ท ์ด์ DSS-00์ ๋์ผํ๊ฒ 2 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ ์ 1.68 mm)์์ ๋ฏธ์ธํ ํจ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์๋ค. ํ์ง๋ง 3 ์ธ์ด ํด(ํก๋ณ์ 2.10
mm)์์๋ 2 ์ธ์ดํด์ ๋ฏธ์ธํ ํจ๊ท ์ด ์ธ์ ์ถ ๊ฐ๋ก ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์ง ์์๋ค. 5 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 3.36 mm) ๊ฐ ๋ ฅ ์ ์ขโค์ฐ์ธก ๊ธฐ๋ฅ ์ค์๋ถ์์
ํจ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์๋ค. ๊ทธ ํ ๊ฐ ์ธ์ดํด ์ฆ๊ฐ ์๋ง๋ค DSS-00๊ณผ ์ ์ฌํ๊ฒ ์ขโค์ฐ์ธก ๊ธฐ๋ฅ์ ์โคํ๋ถ์์ ๊ท ์ด์ด ์ ์ฐจ ์ฆ๊ฐํ๋ ์์์ ๋ํ๋ด์๋ค. 10
์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 10.50 mm)์์๋ ์์ชฝ ๊ธฐ๋ฅ ์๋จ๋ถ์ ์ ๋จ๊ท ์ด์ด ๋ฏธ์ธํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์๊ณ , 14 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 26.25 mm)์์ ๊ธฐ๋ฅ ์๋จ๋ถ์
๊ท ์ด์ด ์ค์๋ถ๊น์ง ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ํ์ง๋ง DSS-00 ์ ๊ฐ์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํผ๋ณต์ด ๋ฐ๋ฆฌ๋๋ ํ์์ ๋ฐ์ํ์ง ์์๋ค. ๊ทธ ์ดํ 15 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 33.60
mm)๊น์ง ์ ๋จ๊ท ์ด์ ํญ์ด ์ปค์ง๊ณ ๊ธธ๊ฒ ํ์ฅ๋์์ผ๋ฉฐ, 16 ์ธ์ดํด(ํก๋ณ์ 42.00 mm)์์ ํ์ค ๊ฐ์๊ฐ ๋ํ๋ ์คํ์ ์ข
๋ฃํ์๋ค.
4.2. ํ์ค-๋ณ์๊ด๊ณ
Table 4์ DSS-00๊ณผ DSS-01์ ๋ํ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ์ ์ผ๋ฉฐ, Fig. 12์ ๊ฐ ์คํ์ฒด๋ณ ํ์ค-๋ณ์๊ด๊ณ ๋ฐ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ํ์ค-๋ณ์๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 4
Specimen
|
Cycle
|
Yield load (kN)
|
Yield displacement (ฮดy, mm(%))
|
Maximum load (kN)
|
Maximum displacement (ฮดmax, mm (%))
|
Ductility ratio
|
|
DSS-00
|
+
|
82.7
|
8.4
|
146.9
|
33.6
|
4.0
|
-
|
-85.2
|
-8.4
|
-144.2
|
-33.6
|
4.0
|
|
DSS-01
|
+
|
109.3
|
8.4
|
210.3
|
42.0
|
5.0
|
-
|
-113.5
|
-8.4
|
-205.9
|
-33.6
|
4.0
|
DSS-00์ ๋ด์ง๊ธฐ์ค ํ์ฉ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ 1.0% ์ ๋ถ๊ดด ์์ค์ ์๋์ง๋ง ๊ธฐ๋ฅ์ ์โคํ๋ถ์ ๋ง์ ๊ท ์ด๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํผ๋ณต์ด ๋ฐ๋ฆฌ ๋๋ ํ์์ด ๋ฐ์ํ์๋ค.
์ด์ ๋ฐํด ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ก ๋ณด๊ฐํ DSS-01์ ๋ด์ง๊ธฐ์ค ํ์ฉ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ 1.0%๋ฅผ ์ด๊ณผํ ์ฌ๋ ์์ ํ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์คํ ์ข
๋ฃ ์ ์ฝ
2.5%์ ์ธต ๊ฐ๋ณํ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์ด ์ฐ์ํ ๋ด์ง๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๋ํ ์ต๋๋ด๋ ฅ์ ์์ด์๋ ์คํ์ฒด ๊ณํ ์ ์ฐ์ ํ ๊ฐ๋๋ณด๊ฐ ๋ชฉํ ๋ณด๋ค ๋ค์ ์๊ธฐ๋ ํ๋
DSS-01์ DSS-00๋ณด๋ค ์ ๋ฐฉํฅ์ 1.43 ๋ฐฐ, ๋ถ๋ฐฉํฅ์ 1.42๋ฐฐ ๋ด๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค. ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ํ์ค-๋ณ์๊ด๊ณ๋ก๋ถํฐ
์ ์ ์๋ฏ์ด ๋๋ธ I ํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ ์คํ์ด ์งํ๋๋ ๋์ ์์ ์ ์ธ ์ด๋ ฅ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ด์ด ๊ฐ๋๋ณด๊ฐ ๋ฐ ์๋์ง์์ฐ ์ฅ์น๋ก ์ฌ์ฉ์ ๋ฌด๋ฆฌ๊ฐ ์ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก
ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 12.
Load-displacement relationship
4.3. ๊ฐ๋์ ํ ๋ฐ ๊ฐ์ฑ์ ํ
Fig. 13์ ๋ถ์ฌ๊ฐ์ ๋จ๊ณ๋ณ๋ก ๋ ๋ฒ์งธ์ ์ธ ๋ฒ์งธ ์ธ์ดํด์ ๊ฐ๋์ ํ๋ฅผ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ธ์ดํด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋๋น๋ก ๋ ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. DSS-00์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ๋ณต๊ฐ๋ ฅ
์คํ ์ ๊ฐ๋์ ํ๊ฐ ๋ถ ์ฌ๊ฐ 1/160(105 mm) ์ดํ ์ฝ 8~10%์ ๋ ๋ฌ์ง๋ง, DSS-01์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ถ์ฌ๊ฐ 1/100(168 mm) ์ดํ์๋
๊ฐ๋์ ํ๊ฐ 2~3% ์ฌ์ด๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๊ฐ ๊ฐ๋์ ํ๋ฅผ ๋ฐฉ์ง ํ๋๋ฐ๋ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค.
Fig. 13.
Comparison of strength degradation ratio (negative)
์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฐ ์ด๋ ฅ์ธ์ดํด์ ์ต๋๊ฐ๋ ์ ์ ์ฐ๊ฒฐํ ์ง์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๋ก ์ ์๋ ์คํ์ฒด์ ๊ฐ์ฑ์ ํ ๊ฒฝํฅ์ Fig. 14์ ๋ํ ๋ด์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฐ ์คํ์ฒด๋ณ ์ โค ๋ถ ๋ฐฉํฅ์ ์ ์ฌํ ํ ํ์ ๊ฐ์ฑ์ ํ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์์ผ๋, DSS-00์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ๋ถ๋ฐฉํฅ ๋ชจ๋
์ด๊ธฐ์ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ์ฑ์ ํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๋ฐ๋ฉด, DSS-01 ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ๋ถ๋ฐฉํฅ ๋ชจ๋ ์๋งํ ๊ฐ์ฑ์ ํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์ด ๊ฐ์ฑ์ ํ ์ธก๋ฉด์์๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์
๋ณด๊ฐ์ด ํจ๊ณผ์ ์ด ๋ผ๋ ์ฌ์ค์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค.
Fig. 14.
Stiffness degradation of specimens
4.4. ์๋์ง์์ฐ๋ฅ๋ ฅ
์๋์ง์์ฐ๋ฅ๋ ฅ(Energy dissipation capacity)์ ์ ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ๋ถ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋๋์ด Fig. 15์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ ์๋ฏ์ด ๋ณด๊ฐ์คํ์ฒด๊ฐ ๋น ๋ณด๊ฐ์คํ์ฒด ๋ณด๋ค ์ฝ 3.5๋ฐฐ ์๋์ง ์์ฐ๋ฅ๋ ฅ์ด ํฅ์๋์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ํ, DSS-01์
๊ฒฝ ์ฐ ์ฝ 60%์ ์๋์ง๋ฅผ ๊ฐ์ ์ฅ์น๊ฐ ํก์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ ์๋์ง ์์ฐ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฆ์ง์ ๋ณด๊ฐ์ผ๋ก ์ธํ ๊ฐ๋์ ๋ณ ํ ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฆ์ง์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ผ๊ณ
์ฌ๋ฃ๋๋ค.
Fig. 15.
Energy dissipation of specimens
4.5. ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ
Fig. 16์ DSS-00์ DSS-01์ ์ฃผ์ฒ ๊ทผ ๋ณํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ต๋ํ์ค ๊ฐ๋ ฅ ์ DSS-00์ ์ฃผ๊ทผ์ ๋ถ์ฐฉ๋ ๊ฒ์ด์ง ๋ ๋๋ถ๋ถ ํญ๋ณตํ์์ผ๋,
DSS-01์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ์ด ๋ถ๊ทผ์ ์ฒ ๊ทผ์ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ๋๋ถ๋ถ์ ์ฃผ๊ทผ์ด 2,000ฮผั ์ดํ์ ๋ณํ๋ฅ ์ ๋ํ ๋ด ๊ธฐ์ด์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ํฉ๋ถ๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ๊ธฐ๋ฅ ์ฃผ๊ทผ์ ํญ๋ณต์ด ์งํ๋์ง ์์๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ถ์ฐฉ๋ ์คํธ๋ ์ธ ๊ฒ์ด์ง์
๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฃผ๊ทผ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 16.
Strain distribution of reinforcements
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฌ์ด๋ ฅํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ก์ ์์ ์ ์ธ ์ด๋ ฅ๊ฑฐ ๋์ ์ ๋ํ ์ ์๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๋ํ ์ ์๋ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๋ด์ง๋ณด๊ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ
์์๋ณด๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ด์ง์ค ๊ณ ์ด์ ์ ์ง์ด์ง ์ ์ธต ํ๊ต ๊ฑด๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ๊ฐํ ๋ฒฝ์ฒด๋ก ์ง ์ง๋๋ ๊ฐ์ ์์คํ
์ ์ค์นํ์ฌ ๊ธฐ์กด ๋น๋ด์ง RC ๊ณจ์กฐ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์
๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ก๋ถํฐ ์ป์ ์ฃผ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค ์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
-
์คํ๊ฒฐ๊ณผ, ๋น๋ด์ง RC๊ณจ์กฐ ์คํ์ฒด์ธ DSS-00๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ์โค ํ๋ถ์ ํผํด๊ฐ ์ง์ค๋๋ฉด์ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ๋์ ํ์ ํจ๊ป ์ทจ์ฑ ์ ์ธ ํ๊ดด์์์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ๋ฉด,
๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น๋ก ๋ณด๊ฐ ๋ ์คํ์ฒด์ธ DSS-01์ ๊ฐ๋ ๋ฐ ๊ฐ์ฑ์ ์ฆ๊ฐ์ ํจ๊ป ์ฐ์ฑ ์ ์ธ ํ๊ดด์์์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ ์ฝ 3.5๋ฐฐ์ ์๋์ง์์ฐ
๋ฅ๋ ฅ ํฅ์์ ๋ํ๋ด์ด ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๋ณด๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ ํ ์ธํ ์ ์์๋ค.
-
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๊ฐํ ๋ฒฝ์ฒด๋ก ์ง์ง๋๋ ๊ฐ์ ์์คํ
์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ๋น๋ด์ง ์์ธ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ฒ ๊ทผ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ณจ์กฐ์ ๋ด๋ ฅ ์ฆ์ง ๋ฐ ์์ ์ฑ
ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ๊ตญ ๋ด ๋ด์ง๊ธฐ์ค์์ ์๊ตฌํ๋ ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ ๋ง์กฑํ๋ ๋ก ๋ณด๊ฐํ๋๋ฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ์ ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
-
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋๋ธ Iํ ๊ฐ์ ์ฅ์น์ ๋ด๋ ฅ์ฐ์ ์ FEMํด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์์ผ๋ ์ค๋ฌด์ ์ฉ์ ์ํด์๋ ๋ณด ๋ค ์ฝ๊ฒ ๊ณ์ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝํ์์ ๋์ถ์ด
ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ ๋จ๋จ์ผ๋ก ์ด์ ๋ํด์๋ ์ถํ ๋ณด์์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ ๊ฒ ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
์ด ์ฐ๊ตฌ์ ๋์์ ์ฃผ์ ์ผ์์ ํ
(์ฃผ)์ ์ ๋จ๋ํ๊ต์ ๊ฐ์ฌ ๋๋ฆฝ๋๋ค.
REFERENCES
(2009), Korean Building and Commentary, 88-90.
(2014), Seismic Capacity of RC Framed Building Retrofitted by Double I-type Metallic
Damper, KCI. Spring 2014 Convention, 1039-1040.
(2014), Seismic Performance of an Existing Low-Rise Reinforced Concrete Piloti Building
Retrofitted by Steel Rod Damper, Journal of EESK, 18(5), 241-251.
(2005), Hysteresis Behavior of Beam-to-Column Connections with Elasto-Plastic Hysteretic
Dampers, Architectural Institute of Korea, 25(1), 635-638.
(2012), Hysteretic Behaviors of Metallic Dampers with the Various Slit Shape, Journal
of Korea institute for Structural Maintenance Inspection, 16(2), 206-207.
(2011), Hysteretic Behaviors of Metallic Dampers with the Various Slit Shape, Journal
of Korea institute for Structural Maintenance Inspection, 15(5), 199-208.
(2010), Metalic Damper Shape and Cyclic Behavior for the Seismic Capacity Improvement
of Building Structures, Journal of Korea institute for Structural Maintenance Inspection,
14(3), 123-130.
(2001), Standard for Damage Level Classification, Tokyo, Japan, 250
(2014), Acceptance Criteria for Moment Frames Based on Structural Testing and Commentary.
ACI, 374, 1-5.