์ดํํธ
(Hyun-Ho Lee)
1*
ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
ํค์๋
์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ, ์ํ ์๊ณจ์ฌ, SFRC ๋ณด, ๊ฐ์ฌ์ , ํผ์
์จ, ์ ๋จ๊ฐ๋
Key words
Recycled coarse aggregate, Recycled fine aggregate, SFRC beams, Steel fiber, Volume fraction, Shear strength
1. ์ ๋ก
ํ๊ฒฝ๋ถ์์๋ 2011.12์ ์ 2์ฐจ ๊ฑด์คํ๊ธฐ๋ฌผ ์ฌํ์ฉ ๊ธฐ๋ณธ๊ณ ํ์์ ์ํํ๊ฒฝ๋ณด์ ๋ฐ ์์์ํ์ฑ ๊ฐํ ์ธํ๋ผ ๊ตฌ์ถ์ ๋ชฉ ํ๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, 3๋ ์ถ์ง์ ์ฑ
์
๋ฐํ์ผ๋ก 7๋ ์ค์ ์ถ์ง ๊ณผ์ ๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค. 3๋ ์ถ์ง์ ์ฑ
์ ๋ฐฐ์ถ์ ๊ฐ, ํ๊ฒฝ๋ณด์ ๋ฐ ์์์ํ์ฑ๊ฐํ ๋ฐ ๊ฑด์คํ๊ธฐ๋ฌผ ๊ด๋ฆฌ์ ์ฑ
๋ฐ ์ฐ์
์ธํ๋ผ ๊ตฌ์ถ ์ด๋ค.
์ด์ค ํ๊ฒฝ๋ณด์ ๋ฐ ์์์ํ์ฑ๊ฐํ๋ ์ํ๊ณจ์ฌ ์ค์ง ์ฌ ํ์ฉ์จ 45% ๋ฌ์ฑ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์๋ค.
2013๋
4์ 15์ผ ๊ฐ์ ยท๊ณต๊ณ ๋ ์ํ๊ณจ์ฌ ํ์ง๊ธฐ์ค์ ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ์ฉ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์ํ๊ณจ์ฌ์ ํ์ง๊ธฐ์ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ ์ด ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ฆ ์ํ
๊ตต์๊ณจ์ฌ์ ์ ๋ ๊ฑด์กฐ ๋ฐ๋(g/cm3) ๋ 2.5์ด์, ํก์์จ(%)์ 3.0์ดํ, ์ํ ์๊ณจ์ฌ์ ์ ๋ ๊ฑด์กฐ ๋ฐ๋(g/cm3)๋ 2.2์ด์, ํก์์จ(%)์ 5.0์ดํ๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์ ๋ค. ๋ํ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ฉ ๊ณจ์ฌ๋ก ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ณจ์ฌ์ ๋ด๊ตฌ์ฑ ํ์ธ์ด ํ์ํ๋ฉฐ ์ํ
๊ตต์๊ณจ์ฌ๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ ๋ 27 MPa๊น์ง์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ ์ฉ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์ ๋ค. ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋ 21 MPa ์ด์ 27 MPa
์ดํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(๊ธฐ๋ฅ, ๋ณด, ์ฌ๋๋ธ, ๋ด๋ ฅ๋ฒฝ ๋ฑ)๋ฅผ ์ ์กฐํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ์ ์ต๋๋์ ํฌ์
๋๋ ์ด ๊ตต์๊ณจ์ฌ ์ฉ์ ์ 30% ์ดํ๋ก ์นํํ์ฌ ์ฌ์ฉํ
๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์๊ณจ์ฌ๋ ์ฒ์ฐ ์๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋๋ก ๊ธฐ์ ํ๊ณ ์๋ค. ๋ํ ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ ์ต๋์น์๋ 20 mm ๋๋ 25 mm ์ดํ๋ก ํ๋,
๊ฐ๋ฅํ 20 mm์ด ํ๋ฅผ ๊ถ์ฅํ๊ณ ์๋ค.
ํ์ง๊ธฐ์ค์์ ๊ตต์๊ณจ์ฌ์ ์ฌ์ฉ๋์ 30% ์ดํ๋ก ๊ถ์ฅํ ๊ฒ ์ ์ํ๊ณจ์ฌ๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ฉ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ์ฌ๋ก๋ ์ค์ ์ด ์ ๊ณ , ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์์ฐํ๋ ๊ณผ์ ์์์ ํ์ง๊ด๋ฆฌ,
๋ ๋ฏธ์ฝ ํ๋ํธ์ ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ์กฐ, ์ด๋ฐ, ํ์ค, ์๊ณต ๋ฐ ํ์ง๊ฒ์ฌ ๋ฑ์ ์ด๋ฅด๋ ์ ๋ฐ์ ์ธ ํ์ง๊ด๋ฆฌ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋ง์ง ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ์คํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๊ธฐ
๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ๋ฅผ ๊ตฌ์กฐ์ฉ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ผ๋ฏ๋ก, ์ํ๊ณจ์ฌ์ ํ์ง๊ด๋ฆฌ์ ๋ง์ ์ด๋ ค์์ด ์์๋๋ฉฐ, ๊ตฌ์
๋ ์ด๋ ค์ด
์ค์ ์ด ๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ์ผ๋ณธ JIS A 5021(2011)์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ฉ ์ฌ์๊ณจ์ฌ H์์๋ ์ ๊ฑด๋ฐ๋ ๋ฐ ํก์์จ์ ๋ํ ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์์ผ ๋, ์ฌ์ฉ์ฉ๋๋
์ ํ์ด ์๋ค๊ณ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ๊ฒฝ์ ์์์ํ์ฑ๊ฐํ๋ผ๋ ์ธก๋ฉด์์ ์ํ๊ณจ์์ ๋๋์ฌ์ฉ ๋ฑ์ ๋ ํ ๊ฒํ ๊ฐ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ์ํ ์ผ์ ์ด๋ค.
๊ฐ์ฌ์ (steel fiber)๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฐ์ํ๋ ๊ท ์ด์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ดํ ์ ์๋ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ฌ๋ก ๋๋ฆฌ ์ธ์๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ ์ฉ ๋ถ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ
์๋ค. ์ ์ ๋์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ํ๋ณดํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฎ์ ์ธ์ฅ ๊ฐ๋, ์ทจ์ฑ์ ์ธ ํ ๊ดด ํน์ฑ ๋ฑ ๊ฐ์ ๋์ด์ผ ํ ๋จ์ ๋ค์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก
๊ฐ์ ํ ์ ์ ๋ ์ฌ๋ฃ์ด๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(SFRC, steel fiber reinforced concrete)๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋จ์ฌ์ ํํ์
๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ ๊ฒ์ผ ๋ก, ๋ณด๊ฐ๋์ง ์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋นํ์ฌ ๊ฐ๋์ฆ์ง, ์ทจ์ฑ์ ์ธ ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ์ฑ์ง๊ฐ์ ๋ฐ ๊ท ์ด์ ์ดํจ๊ณผ๊ฐ ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค.
๋ถ์ฌ์ ์์ด ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ๋ ๋ณด๋ ์ผ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด์ ๋น ํ์ฌ ๊ท ์ด ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ, ํนํ ์ฐ์ฑ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฆ ์ง์ด ์ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ํ ์๊ณจ์ฌ์ ๊ตต์ ๊ณจ์ฌ์ ๊ตฌ์กฐ๋ถ์ฌ ์ ๊ทน ์ฌ์ฉ ์ ๋ชฉํ๋ก ํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ํ๊ณจ์ฌ์ ์นํ์จ ๋ฐ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ฑ๋ฅ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์ด์ฉํ
๋ณด์ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๋ค. ์ฃผ์ ๋ณ์๋ ์ํ๊ณจ์ฌ ์นํ์จ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
๋ฅ ์ด๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด ์ ์ ์์ผ๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๋ค.
2. ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ
Lee et al.(2016)์ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ์ ์ฉ๋์์ ๋, ์ญํ์ ํน์ฑ๊ณผ ๋ณํํน์ฑ์ผ๋ก์ ์์ถ๊ฐ๋, ํ์ฑ๊ณ์, ๊ฑด์กฐ์์ถ ๋ฐ ํฌ๋ฆฌํ์ ํน์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
์ํ๋ณ ์๋ ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ ์นํ์จ 0, 30%์ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0, 0.5 ๋ฐ 1.0%์ด๋ค. ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์ ์์ด ์ํ ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
์์ถ๊ฐ๋๋ ์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋นํด ๋ฎ์ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ผ๋, ์ฅ๊ธฐ์ฌ๋ น์ผ๋ก ๊ฐ์๋ก ์ฒ์ฐ ๊ณจ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ ์์ถ๊ฐ๋์ ์ฐจ์ด๋ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์
๋ํ ๋ด์๋ค. ๋ํ ์ด๋ฌํ ์์ถ๊ฐ๋์ ์ฐจ์ด๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํผ์
ํจ์ผ ๋ก์ ์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋๋ฑ์์ค์ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ํ
๊ณจ์ฌ๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ ์ฑ๊ณ์๋ ์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋นํด ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ ํ๋ด์์ผ๋, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด๋ค ๋์ ํ์ฑ๊ณ์๋ฅผ ๊ฐ๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ํผ์
ํจ์ผ๋ก์จ,
์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋๋ฑ์์ค์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ณด ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
Dinh et al.(2016)์ ์์ถ์ ๋ฐ๋ ๋น์ ํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์ ์ญํ์ ํน์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์์ถ ์ํ์ ์ฌ์ ์ ์ฉ์ ์จ๊ณผ ์์ถ๊ฐ๋ ์์ค์ผ๋ก ์งํ๋์๋ค. ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ ๋น์ ํ
๊ฐ์ฌ ์ ๋ณด๊ฐ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ธ์ฑ, ์ต๋ ์๋ ฅ์์์ ๋ณํ์จ ๋ฐ ํ์ ์ก ๋น ๋ฑ์ ํฅ์์์ผฐ๋ค. ๋ํ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ์ฌ์ ์ฉ์ ์จ ๋ฐ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ณ์๋ก
ํ ํ์ฑ๊ณ์ ๋ฐ ์ต๋ ์๋ ฅ ์์ธก์ ๋ฐ ํด ์๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ์๋ค.
Shin et al.(2015)์ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฑฐ๋์ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ํ๊ณจ์ฌ ์นํ์จ์ 30% ๋ก ๊ณ ์ ํ๊ณ , ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น, ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ๋น ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์
ํผ์
์จ์ ๋ณ ์๋ก ํ ์ด 24๊ฐ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด๋ฅผ ๋ง๋ค์ด ์คํํ ์๋ค. ๋ํ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ๋ฌ
์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์ ์์๊ณผ ๋น๊ตยท๋ถ์ํ์๋ค. ๋๋ถ ๋ถ์ ์คํ๊ฐ์ด ์ ์์์ ์ํ ์ด๋ก ๊ฐ๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋ํ๋ ์ํ ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด๋ฅผ ๊ตฌ์กฐ๋ถ์ฌ๋ก
์ฌ์ฉํ ์ฌ๋ ์ ์ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ์๋ค.
Lee(2015)๋ ์ํ๊ณจ์ฌ ๋๋ ์ฌ์ฉ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ผํ์ผ๋ก ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ ์นํ์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ๋ผํ, ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ ์นํ์จ
60%๊น์ง๋ ์ฌ๋ผ ํ 150 mm ์ด์์ ํ๋ณดํ์ฌ ์์
์ฑ์ ํ๋ณดํ์์ผ๋, ์นํ์จ 100%์์๋ ์์
์ฑ ํ๋ณด๊ฐ ๊ณค๋ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ํ ๊ณจ์ฌ๋ฅผ
์ฌ์ฉํ์ฌ๋ ์์ถ๊ฐ๋์ ์ ๊ฐ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์ ๋ค. ์ด๋ ๊ธฐ์กด ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ์ ๋ถ์ ๋ฌผ์ ์์์
์ผ๋ก ์ ๊ฑฐํจ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ๋
์ฆ์ง๊ณผ, ์ฌ๋ผํ๊ฐ ๋ฎ๊ฒ ๋์ค๋๋ผ๋ ๋ค์ง์ ์ถฉ์คํ ํ ์ ์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ ํ๋จ๋๋ค. ์ด ๋ ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ๋น๊ต์์๋ ์ ์ ์๋๋ฐ, ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก
๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ฆ ์ํ๊ณจ ์ฌ ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ๋ ์ ํ ์์ธ์ ๊ณ ํ์ง์ ์ํ๊ณจ์ฌ ์ฌ์ฉ ๋ฐ ๋ค์ง์ผ๋ก ๋ณด์๋ ์ ์์์ด ํ์ธ๋์๋ค.
Shin et al.(2015)์ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฑฐ๋์ ์์๋ณด๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ํ๊ณจ์ฌ ์นํ์จ์ 30% ๋ก ๊ณ ์ ํ๊ณ , ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น, ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ๋น ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์
์ฉ์ ์จ์ ๋ณ ์๋ก ํ ์ฑ๋ฅ์คํ์ ์ค์ํ์๋ค. ๋ํ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์ ์์ ๊ณผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๊ทธ
๊ฒฐ๊ณผ ์คํ๊ฐ์ด ์ ์์๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋ํ๋ ์ ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ณด๋ฅผ ๊ตฌ์กฐ๋ถ์ฌ๋ก ์ฌ์ฉ ํ์ฌ๋ ๋ฌด๋ฐฉํ๋ค๊ณ ํ๊ฐํ์๋ค.
Ha (2013)์ ์ํ๊ณจ์ฌ์ ๊ณ ๋ก์ฌ๋๊ทธ ๋ฏธ๋ถ๋ง์ ์นํ์จ์ ๋ฐ ๋ฅธ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ RC๋ณด์ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ ํฅ์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ง ํํ์๋ค. ํ์ค์คํ์ฒด, ์ํ๊ณจ์ฌ์ ๊ณ ๋ก์ฌ๋๊ทธ
๋ฏธ๋ถ๋ง์ ์น ํํ ์คํ์ฒด ๋ฐ ์ํ๊ณจ์ฌ์ ๊ณ ๋ก์ฌ๋๊ทธ์ ์นํ์จ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ ์คํ์ฒด๋ฅผ 1/2 ์ถ์ ์ ์ํ์ฌ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ํ๊ณจ์ฌ์
๊ณ ๋ก์ฌ๋๊ทธ ๋ฏธ๋ถ๋ง์ ์นํํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ ์ฌ์ ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ ์คํ์ฒด์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ค์คํ์ฒด๋ณด๋ค ์์ถ๊ฐ๋๋ ์ต ๋ 9%, ์ต๋๋ด๋ ฅ์ 1~6%, ์ฐ์ฑ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ฐ๊ฐ
1.02~1.13๋ฐฐ ์ฆ๊ฐ ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ, ์ถฉ๋ถํ ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋๊ณผ ์์ ์ ์ธ ํจ์ธ์ฅ ํ๊ดด๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ์๋ค.
Lee et al.(2004, 2005)์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ๊ณ์์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ๊ณ ๋ คํ SFRC ๋ถ์ฌ์ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฐ์ ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์ ๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ถ์ฌ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์
๋ํ ๊ฒํ ์ ๋ถ์์ผ๋ก๋ถํฐ, SFRC ๋ถ์ฌ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ๊ณ์๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค.
3. ์ฑ๋ฅ ์คํ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ํ๊ตต์๊ณจ์ฌ์ ๋๋ ์ฌ์ฉ์ ๋ชฉํ๋ก ์ฒ์ฐ ๊ตต์๊ณจ์ฌ์ 50%๋ฅผ ์ํ ๊ตต์๊ณจ์ฌ๋ก ์นํํ๊ณ , ์ฒ์ฐ ์๊ณจ์ฌ ์ 50%๋ฅผ ์ํ ์๊ณจ์ฌ๋ก ์นํํ
์คํ์ฒด๋ฅผ ๊ณํํ์๋ค. ์ํ ๊ณจ์ฌ์ฌ์ฉ์ ์ ๋จ์ ์ทจ์ฝํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0.5%, 0.75%, 1.0%๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ์๋ค. ํ์๋ค. ์คํ์ฒด
์ ์ ๋ฑ์ ํธ์ ๋ฅผ ์ํ์ฌ D10 @100์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ์ค์นํ์๋ค. ์ฌ์ฉ ์ฌ๋ฃ ํน ์ฑ๊ฐ ๋ฐ ํ์์ Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์คํ ๋ฐฐํฉ์ Table 2์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ณ์์ถ๊ฐ๋๋ 24 MPa๋ก ๊ณํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ์ฉํ ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋๋ 400 MPa์ด๋ค. ๋ฐฐํฉ์ ์ฌ๋ผํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์์ผ ๋ฉฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๊ฒฝํํ ์์ถ๊ฐ๋, ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ๋ ํ ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋ ๋ฐ ์ธ์ฅ๊ฐ๋, ํ์ฑ๊ณ์๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค.
Table 1.
Material properties and shape
Materials
|
Physical and chemical properties
|
Shape
|
|
Cement
|
Density: 3.15 g/cm3 |
|
Fineness: 3,770 cm2/g
|
|
Coarse aggregate
|
Max size: 25 mm
|
|
Density: 2.65 g/cm3 |
F.M.: 6.02, Absorption ratio: 1.39
|
|
Fine aggregate
|
Max size: 5 mm
|
|
Density: 2.54 g/cm3 |
F.M.: 3.05, Absorption ratio: 1.01
|
|
Recycled coarse aggregate
|
Max size : 25 mm
|
|
Density: 2.50 g/cm3 |
F.M.: 6.57, Absorption ratio: 2.03
|
|
Recycled fine aggregate
|
Max size: 5 mm
|
|
Density: 2.51 g/cm3 |
F.M.: 3.08, Absorption ratio: 2.03
|
|
Steel Fiber
|
Length: 30 mm, Diameter : 0.5 mm
|
|
Density : 7.85 g/cm3, Aspect ratio: 60
|
Tensile strength: 1,140 MPa
|
Table 2.
Specimen name
|
W/C (%)
|
S/a (%)
|
Unit Weighty(kg/m3)
|
Steel fiber volume fraction (%)
|
|
W
|
C
|
Fine aggregate
|
Coarse aggregate
|
|
Natural
|
Recycled
|
Natural
|
Recycled
|
|
NS35_S
|
55
|
48
|
165
|
300
|
439
|
427
|
462
|
470
|
0.00
|
SF35_050_S
|
0.50
|
SF35_075_S
|
0.75
|
SF35_100_S
|
1.00
|
๊ฐ์ฌ์ ๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ธธ์ด 30 mm, ์ง๋ฆ 0.55 mm์ธ ์ ๋จํํฌํ(both hooked end type)์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์คํ์ฒด์ ๋จ ๋ฉด์ ํญ 180 mm,
์ถค 250 mm, ๊ธธ์ด 2,314 mm๋ก ๊ณํํ์๋ค. ์ค ํ์ฒด์ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น๋ 3.5์ด๋ฉฐ, ์คํ์ฒด์ ์ง์ ๊ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ 1,714 mm์ด๋ค. ์ด์ (two
point) ๊ฐ๋ ฅํ์์ผ๋ฉฐ, ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ ๋ฐ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ SD 400์ D16 ๋ฐ D10์ ๊ฐ๊ฐ ์ฌ์ฉํ์๋ค. Table 1์ ์ค ํ์ฒด ๋ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, Fig. 1์ ์คํ์ฒด ์์ธ, Fig. 2์ LVDT ์ค์น ๋ฐ ์คํ์ฒด ๋ถ์ฐฉ ๊ฒ์ด์ง ์์น๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 2.
Loading and measuring plan
4. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
4.1. ์ฌ๋ฃ ํน์ฑ ํ๊ฐ
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์ฌ๋ผํ๋ ์ ํ๋๊ณ , ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ๋ํ ์ ํ๊ณจ์ฌ ํ๋ฉด์ ๋ฌป์ด ์๋ ์๋ฉํธ์
์๋ถ ํก์์ ์ํ ์ฌ๋ผํ ๋ฐ ๊ฐ๋์ ํ ๋ฑ์ด ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ค. Fig. 3์ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ ๋ฐ ๋ฅธ ์ฌ๋ผํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๋น๋ณด๊ฐ ์ฌ๋ผํ 160 mm ๋๋น, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0.75%๊น์ง๋ ์ฌ๋ผํ๊ฐ 145 mm๋ก ์ธก์ ๋์ด,
์์
์ฑ์ด ํ๋ณด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 1.0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฌ๋ผํ๋ 100 mm๋ก ํ๊ฐ๋์ด ์์
์ฑ์ด ๋จ์ด ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
Fig. 4์ ์์ถ๊ฐ๋ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด 0.5%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น 14.2% ๊ฐ๋๊ฐ ์ ํ๋์์ผ๋ฉฐ, 0.75% ๋ฐ 1.0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, 11.9% ๊ฐ๋๊ฐ
์ ํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ด๋ ๊ฐ์ฌ ์ ํผ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ถ๊ฐ๋ ์ ํํ์์ผ๋ก, ์ ์ ํ ๋ฐฐ ํฉ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ฐ๋ ์ ํ๊ฐ ๊ฐ์ ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
์์ถ ๊ฐ๋ ์ธก์ ์ ๊ณ์ธกํ ์์ถ๋ณํ๋๋ฅผ ์ด์ฉํ ํ์ฑ๊ณ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ์ฌ์ ๋น๋ณด๊ฐ์ธ ๊ฒฝ์ฐ 11,285 MPa๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด ๊ฐ๋์ด 0.5%,
0.75%, ๋ฐ 1.0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ฑ๊ณ์๋ 10,322 MPa, 13,292 MPa ๋ฐ 13,656 MPa์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ด๋ก๋ถํฐ 0.5% ์ ๊ฐ์ฌ์
๋ณด๊ฐ์ ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํ์ฑ๊ณ์์ ์ ํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์ ์ผ๋ฉฐ, 0.75%์ด์์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ ์์ถ๊ฐ๋ ๋ฐ ํ์ฑ๊ณ์๊ฐ ๋น๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
ํฅํ ์ ์ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 4.
Compressive strength comparison
Fig. 5์ ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด 0.5%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น 4.2% ๊ฐ๋๊ฐ ์ ํ๋์์ผ๋ฉฐ, 0.75% ๋ฐ 1.0% ์ธ ๊ฒฝ์ฐ, 8.3%
๋ฐ 16.7%๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ์๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ ์ฆ์ง์ด ์์๋ณด๋ค ์ ์ด ๊ฐ์ฌ์ ๋ฐฐํฉ ์ค๊ณ ๋ฐ ํผํฉ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ํ ์ ์คํ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ํ
๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ ๋๋ค. ํฅํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์นํ์ฌ๋ก ๊ณ ๋ คํ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ์ ๊ฐ์ ์ด ํ ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. Table 3์ ์ฒ ๊ทผ์ ์ธ์ฅ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ ํ๋ด์๋ค. ํญ๋ณต๊ฐ๋๋ ๋ชฉํ ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๋ณดํ์์ผ๋ฉฐ, ํ์ฑ๊ณ์ ๋ ๊ธฐ์ค๋ณด๋ค ์ ๊ฒ ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ด๋ ์ฌ๋ฃ ์ํ์ ์ธ์ฅ์ํํธ ์
๋ฏธ๋๋ฌ์ง(slip) ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 5.
Splitting tensile strength comparison
Table 3.
Material properties of rebars
Rebar
|
Yield strength (MPa)
|
Yield strain (ร10-6)
|
Tensile strength (MPa)
|
Elastic modulus (MPa)
|
|
D10
|
437
|
4,030
|
533
|
108,437
|
D16
|
475
|
5,230
|
606
|
90,822
|
4.2. ํ๊ดด ์์
์ํ๊ณจ์ฌ ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ณด์ ์คํ์ Fig. 6๊ณผ ๊ฐ์ 1,000 kN์ฉ๋์ ๊ฐ๋ ฅ์ฅ์น๋ก ์งํํ์์ผ๋ฉฐ, ์คํ๊ณผ ๋์์ ํ ์ค, ๋ณ์ ๋ฐ ๋ณํ๋๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ์๋ค. Fig. 7์๋ ์คํ์ฒด์ ํ๊ดด ์์์ ๋ํ๋ด์๋๋ฐ, ๊ฐ์ฌ์ ๋น๋ณด๊ฐ์ธ NS35_S์คํ์ฒด๋ ์ต ๋ํ์ค 101.4 kN ๋๋ฌํ ๊ธ๊ฒฉํ ์ทจ์ฑ(brittle)ํ๊ดด๊ฐ ๋ฐ์ํ์
๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ๋ณด๊ฐ๋ ์๋ก ์ฐ์ฑ(ductile)๊ฑฐ๋์ ๋ณด์์ ํ ์ธํ ์ ์์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ 0.5% ๋ณด๊ฐ๋ SF35_050_S์คํ์ฒด๋ ์ต๋ํ์ค
107.9 kN ๋๋ฌ ํ ์ ์ง์ ์ธ ํ๊ดด๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋ค. ๊ฐ ์ฌ์ ๊ฐ 0.75% ๋ฐ 1.0% ๋ณด๊ฐ๋ SF35_075_S ๋ฐ SF35_100_S์ค ํ์ฒด๋
์ต๋๊ฐ๋ 104.6 kN ๋ฐ 104.1 kN์ ๋๋ฌ ํ ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ด๋ค ํ๊ดด์ ๋๋ฌํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ 0.75% ๋ฐ 1.0% ๋ณด๊ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ
0.5% ๋ณด๊ฐ๋ณด๋ค ์ต๋๊ฐ๋๊ฐ ๋ฎ์ ๊ฒ์ ์คํ์งํ์ ๋ฐ์ํ ํธ์ฌ์ ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ์ต๋ํ์ค ์ดํ ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ Fig. 7์์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
4.3. ํ์ค-๋ณ์ ๊ณก์
Fig. 8์ ์คํ์ฒด์ ํ์ค-๋ณ์ ๊ณก์ ์ ๋ํ๋ด์๋๋ฐ, ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ด ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณํ ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ง์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ
0.5%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ๋๋ฅ๋ ฅ ์ด ์ฆ์ง๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0.75% ๋ฐ 1.0% ๋ณด๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๋๊ฐ 0.5% ๋ณด๊ฐ๋ณด๋ค ๋ค์
๋จ์ด ์ง์ง๋ง, ์ต๋ํ์ค ์ดํ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฐ์ํจ์ ํ์ธํ ์ ์์ ๋ค. ์ด๋ก๋ถํฐ ์ ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ด ๋ณด๋ถ์ฌ์ ๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ ์ฆ์ง์ ํจ๊ณผ์ ์์ ํ์ธํ
์ ์์๋ค.
4.4. ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ฐ์ฑ ๋ฅ๋ ฅ
Table 4์ SFRC ๋ณด์ ํญ๋ณต๊ฐ๋, ์ต๋๊ฐ๋, ์ฐ์ฑ๋น ๋ฑ์ ๋ ํ๋ด์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋ ๋ฐ ํญ๋ณต๋ณ์ ฮดy๋ ๊ธฐ์กด์ฐ๊ตฌ์ ์ ๊ฑฐ ์ต๋๊ฐ๋์ 75%์ ํด๋นํ๋
๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณ์๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค. ๊ทนํ๋ณ์ ฮดmax๋ ์ต๋ํ์ค์ดํ ์ต๋ํ์ค์ 80%๊น์ง ์ ํ๋ ๋ ์ ์ ๋ณ์๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค. ์ฐ์ฑ๋น๋ ๊ทนํ๋ณ์๋ฅผ ํญ๋ณต๋ณ์
๋ก ๋๋์ด์ ์ฐ์ ํ์๋ค.
Table 4.
Specimen name
|
Steel fiber volume fraction (%)
|
Yield load (kN)
|
Yield displacement (ฮดy, mm)
|
Maximum load (kN)
|
Ultimate displacement (ฮดmax, mm)
|
Ductility ratio (ฮดmax/ฮดy)
|
|
NS35_S
|
0.00
|
76.05
|
5.08
|
101.4
|
5.61
|
1.1
|
SF35_050_S
|
0.50
|
80.91
|
5.04
|
107.9
|
72.00
|
14.3
|
SF35_075_S
|
0.75
|
78.4
|
5.00
|
104.6
|
110.60
|
22.1
|
SF35_100_S
|
1.00
|
78.09
|
5.17
|
104.1
|
100.80
|
19.5
|
๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์คํ์ฒด์ ์ต๋๊ฐ๋๋ฅผ Fig. 9์ ๋ํ ๋ด์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น, ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ 0.5%, 0.75%, 1.0% ๋ณด ๊ฐ๋ ์๋ก ์ต๋๊ฐ๋๋ 6.4%, 3.2%, 2.7% ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
์ฆ ๊ฐ์ฌ ์ ๋ณด๊ฐ 0.5% ๋ฐ 0.75%์ ๋ฒ์์์ ๊ฐ๋์ฆ์ง ์ฐ์ํจ์ ํ์ธ ํ ์ ์์๋ค.
Fig. 10์ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ์ฑ๋น๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฐ ์ฑ๋น๋ ๋ถ์ฌ์ ์์ฑ๋ฅ๋ ฅ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ด์ง์ค๊ณ์ ์์ด ์ค์ํ ํ๊ฐ ์์์ด๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด
0.5%, 0.75%, 1.0% ๋ก ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ฐ์ฑ๋น๋ 14.3, 22.1, 19.5๋ก ๋ํ๋, ๋น๋ณด๊ฐ ์ฐ ์ฑ๋น 1.1 ๊ฒฝ์ฐ ๋๋น ์๋ฑํ ์ฐ์ฑ๋น ์ฆ๊ฐ๋ฅผ
ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ํนํ ๊ฐ์ฌ์ 0.75% ๋ณด๊ฐ์์๋ ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น ์ฝ 19๋ฐฐ์ ์ฐ์ฑ ์ด ์ฆ์ง๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
Fig. 10.
Ductility ratio comparison
5. ์ ๋จ๊ฐ๋ ํ๊ฐ
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ํ ์๊ณจ์ฌ ๋ฐ ๊ตต์๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ทผ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ๋๋น ๊ฐ๋ ์ ํ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋๋ถ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ณด๊ณ ํ๊ณ
์๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ์ํ๊ณจ ์ฌ ์์ฐ๊ณผ์ ์์ ์๊ธธ ์ ์๋ ํ์ง์ ํ ๋ฐ ์๊ธ์ด ๊ณค๋ํ ํ ์ค์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ณด์ ์์ด ์ทจ์ฑ์ ์ธ ์ ๋จ๊ฐ๋์ ๋ํ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
ํ๊ฐ๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด ์ ๋จ๊ฐ๋์์ ์ด์ฉํ์ฌ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์ ํ๊ฐ๋ณ์๋ ์ฌ์ ๊ณ์, ํ ๋ ฌ์ธ ์ฅ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น์ด๋ค. ์ดํ์๋ ๋ํ์ ์ธ
๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด ์ ๋จ๊ฐ๋์์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Kwak et al.(2002)์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ ๋จ ๊ฐ๋์ (1)์ ์ ์ํ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์
ฯ
u: ์ ๋จ๊ฐ๋ (MPa)
fsp: ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ (MPa)
e: 1.0 for a/d > 3.4, 3.4 d/a for a/d โค 3.4
ฯt: ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ๋น
a/d: ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น
ฮฝb =0.41ฯF, ฯ=4.15(MPa)
F = Lf/Dfรฯfรdf(fiber factor), ์ฌ์ ๊ณ์
Lf : ๊ฐ์ฌ์ ๊ธธ์ด
Df : ๊ฐ์ฌ์ ์ง๋ฆ
ฯf: ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
๋น(ratio)
df: ๊ฐ์ฌ์ ๋ถ์ฐฉ๊ณ์ (์ง์ ํ0.5, ํํฌํ0.75, ํฑ๋ํ1.0)
Narayanan and Darwish(1987)์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด ์ ์ฌ์ ์ธ๋ฐ์๋ ฅ ์ด๋ก ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ๋ค์์ ์ (2)๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค.
e : 1.0 for a/d > 2.8, and 2.8 d/a for a/d โค 2.8
Shin et al.(1994)์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ์ด ์๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด์ ์ ๋จ๊ฑฐ๋์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ ๋ฐ ์ ๋จ ๊ฒฝ๊ฐ๋น์ ๋ํ ์ ๋จ๊ฐ๋์์ ์ ์ํ์๋ค.
a/d < 3.0 ์ผ ๋
Ashour et al.(1992)์ ๊ณ ๊ฐ๋ ๊ฐ์ฌ์ ๋ถ์ฌ๋ฅผ ํฌํจํ ์ ๋จ๊ฐ ๋์์ ์ ์ํ์๋ค.
Oh et al.(2008)์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ํจ๋ถ์ฌ์ ์ ๋จ๊ฐ๋์ ์ํฅ ์ ์ฃผ๋ ์ฃผ์ ๊ตฌ์กฐ ๋ณ์๋ฅผ ์ ์ ํ ๊ณ ๋ คํ๋ฉด์ ์ค์ฐจ์จ์ ์ต์ ํํ ์ ์๋ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฐ์ ์์ ์ ์ํ์๋ค.
e : 1.0 for a/d > 2.5, and 2.8 d/a for a/d โค 2.8
์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ SFRC๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ ์๊ธฐ์ ์ ์์์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ์ฉํ์๋ค. ํ ์ฐ ๊ตฌ์๋ฃ ๋ฑ์ ์ฐธ๊ณ ํ๋ คํ์ผ๋, ์ธก์ ๊ฐ์
๋ถ์ฐ์ด ๋๋ฌด ์ฌํ์ฌ ๋ณธ ํ๊ฐ์์๋ ์ ์ธํ์๋ค. Fig. 11์ ๋ณธ ์คํ์ ์ํ ์ ๋จ๊ฐ ๋๋ฅผ ์ ์์์ผ๋ก ๋๋ ๊ฐ๋๋น(Vtest/V์ ์์)๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋จผ ์ ๊ฐ์ฌ์ ๋น๋ณด๊ฐ์ธ ๊ฒฝ์ฐ, Narayanan and Darwish(1987), Kwak et al.(2002), Shin et al.(1994), Ashour et al.(1992) ๋ฐ Oh et al.(2008)์ ์ ์์์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ๋๋น๋ ๊ฐ๊ฐ 0.64, 0.77, 0.78, 2.38 ๋ฐ 2.06์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ Ashour ๋ฐ Oh์ ์ ์์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ๋์ ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒ ์ผ๋ก ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์๋ณด๋ค๋ ์์ ์ธก์ผ๋ก ์ ๋จ ๊ฐ๋๋ฅผ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 11.
Shear strength comparison
์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ ๋ณด๊ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์์ด ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ํฐ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์์
์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ์ ์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฑ์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ Table 5์ ์ ์์๋ณ ํ๊ท ๋ฐ ๋ถ์ฐ์ ๋ํ๋ด์๋๋ฐ, Oh์ ์ ์์์ ์ํ ๊ฐ๋๋น๋ ํ๊ท 1.7 ๋ฐ ๋ถ์ฐ 0.27๋ก ๋ํ๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ทผ์ ํ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ํ๊ณจ์ฌ ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ณด ์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ Oh์ ์ ์์์ด ์์ ์ธก์ผ๋ก ํ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์์
๋ถ ์ฐ์ 0.1 ๋ฐ 0.12๋ก ํ๊ฐ๋์ด ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์, ์ด์ ๋ํ ์ ์ ํ ๋ฐ์์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํฅํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฐ์ ์
์์ด ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ ์์ถ๊ฐ๋์ ์๊ด์ ๊ดํ ๋ณด์ ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ, ํต์ผ๋ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์์ ์ ์์ด ํ ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Table 5.
Shear strength equations comparison
6. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๊ฒฝ์นํ์ ์ธ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ๋๋ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. ์ฒ์ฐ๊ณจ์ฌ๋ฅผ ์ํ๊ณจ์ฌ๋ก 50% ์นํํ ๋ณด์ ์ ๋จ์ฑ๋ฅ์ ์ฆ์ง์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ
๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ๋ณด๊ฐํ์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฒด์ ์ 0%, 0.5%, 0.75% ๋ฐ 1.0% ๋ก ๋ณด๊ฐํ์๋ค. ์ฃผ์ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์๋์ ๊ฐ๋ค.
-
๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ฌ ๋ผํ๋ ๋ค์ ์ ํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0.75%๊น์ง๋ ์ ์ ํ ์์
์ฑ์ ๋ณด์ ํ
๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์ ๋ค. ์์ถ๊ฐ๋ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด 0.5%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๋น ๋ณด๊ฐ ๋๋น 14.2% ๊ฐ๋๊ฐ ์ ํ๋์์ผ๋ฉฐ, 0.75% ๋ฐ 1.0%์ธ
๊ฒฝ์ฐ, 11.9% ๊ฐ๋๊ฐ ์ ํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ด๋ ๊ฐ ์ฌ์ ํผ์
์ ๋ฐ๋ฅธ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์์ถ๊ฐ๋ ์ ํํ์์ผ๋ก, ์ ์ ํ ๋ฐฐํฉ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ฐ๋ ์ ํ๊ฐ
๊ฐ์ ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋ ๋ค. ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด 0.5%์ธ ๊ฒฝ ์ฐ, ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น 4.2% ๊ฐ๋๊ฐ ์ ํ๋์์ผ๋ฉฐ, 0.75%
๋ฐ 1.0%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, 8.3% ๋ฐ 16.7%๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ ํ์๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ ์ฆ์ง์ด ์์๋ณด๋ค ์ ์ด ๊ฐ์ฌ์ ๋ฐฐํฉ์ค๊ณ ๋ฐ ํผํฉ๋ฐฉ๋ฒ์
๋ํ ์ ์คํ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
-
์คํ์ฒด์ ํ์ค-๋ณ์ ๊ณก์ ์ ํ๊ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ด ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณํ ๋ฅ๋ ฅ ์ฆ์ง์ ๋ง์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ
0.5%์ธ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ๋๋ฅ ๋ ฅ์ด ์ฆ์ง๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ 0.75% ๋ฐ 1.0% ๋ณด๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๋๊ฐ 0.5% ๋ณด๊ฐ๋ณด๋ค
๋ค ์ ๋จ์ด์ง์ง๋ง, ์ต๋ํ์ค ์ดํ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ฐ์ํ๊ฒ ์ฆ์ง ๋จ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
-
์ต๋ํ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ์ฌ์ ๊ฐ 0.5%, 0.75%, 1.0% ๋ณด๊ฐ๋ ์ ๋ก ์ต๋๊ฐ๋๋ 6.4%, 3.2%, 2.7% ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ 0.5%
๋ฐ 0.75%์ ๋ฒ์์์ ๊ฐ๋์ฆ์ง ์ฐ์ํจ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๋ํ ์ฐ์ฑ๋น ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์จ์ด 0.5%, 0.75%, 1.0% ๋ก ์ฆ๊ฐํ ์๋ก
์ฐ์ฑ๋น๋ 14.3, 22.1, 19.5๋ก ๋ ํ๋, ๋น๋ณด๊ฐ ์ฐ์ฑ๋น 1.1 ๊ฒฝ์ฐ ๋๋น ์๋ฑํ ์ฐ์ฑ๋น ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ํนํ ๊ฐ์ฌ์ 0.75%
๋ณด๊ฐ์์๋ ๋น๋ณด๊ฐ ๋๋น ์ฝ 19๋ฐฐ์ ์ฐ์ฑ์ด ์ฆ์ง๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค.
-
์ด์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ ์ํ๊ณจ์ฌ ๋ฐ ๊ฐ์ฌ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ณด์ ๊ฒฝ ์ฐ, 0.75%์ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ด ๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ์ ์ฆ์ง, ๊ทธ๋ฆฌ ๊ณ ์์
์ฑ ํ๋ณด๊ฐ ์ฉ์ดํ ๊ฒ์ผ๋ก
ํ๋จ๋๋ค.
-
๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๋จ๊ฐ๋์์ผ๋ก ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฐ์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ณ์๋ก Oh et al.(2008)์ ์ ์์์ด ์์ ์ธก๋ฉด์์ ์ฌ์ฉ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ทธ๋ ์ง๋ง ํ ๋ ฌ์ธ ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์์์ด ๋ถ์ฐ์ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋์ด, ํฅํ ๊ฐ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
ํ ๋ ฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ ์์ถ๊ฐ๋์ ์๊ด ์ ๊ดํ ๋ณด์ ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ, ํต์ผ๋ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์์ ์ ์ ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.