์ฒ์ฃผํ
(Ju-Hyun Chun)
1
๋ฅํ์ฑ
(Hwa-Sung Ryu)
2
์ค์ฉ์
(Yong-Sik Yoon)
3
๊ถ์ฑ์ค
(Seung-Jun Kwon)
4*
ยฉ Korea Institute for Structural Maintenance Inspection. All rights reserved.
ํค์๋
์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ, ๊ท ์ด ํญ, ์ ์์ํ, ํ์ฐ๊ณ์, ์ฌ๋ นํจ๊ณผ, ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์
Key words
Nuclear power plant concrete, Crack width, Steady-state condition, Diffusion coefficient, Age effect, Apparent diffusion coefficient
1. ์ ๋ก
1990๋
๋๊น์ง๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ๋ฐ์๊ตฌ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๊ฑด ์ค์ฌ๋ฃ๋ก ์ธ์๋์ด ์์ผ๋, ํด์๊ฐ์ ์๊ณต๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋งค๋ฆฝ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ถ์์ผ๋ก ์ธํด ๋ง์
์ฑ๋ฅ์ ํ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค(Broomfield, 1997; Song et al., 2006). ์์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์์ ์ธ ๋๊ฐ์์ ์ ์
์ด ํ์ํ๋ฏ๋ก ํด์๊ฐ ๊ทผ์ฒ์ ์์นํ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ํด์์ ์ง ์ ๋
ธ์ถ์ด ๋๋ ์ทจ์๊ตฌ ์ด์ธ์๋ ์ผํ๋ฌผ์ ๋น๋์
๋ฐ๋ผ ์์ ๊ฒฉ ๋ฉ๊ณ ๋ฐ ๋ถ๋์์ค์ ์ผํด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฒ ๊ทผ๋ถ์์ ์ํ์ด ์๋ค(Lee and Kwon, 2016; Yang and Moon, 2012).
์์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ FA(Fly Ash)๋ฅผ ํผ์
ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ACI 304.3R-96, ACI 211.1-91, ACI 301์
๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅธ๋ค(ACI 304.3R-96, 1996; ACI 211.1-91, 2009). ์ด ๋ฌํ ๊ธฐ์ค์์๋ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฒฐํฉ์ฌ, ํผํ์ฌ, ๊ณจ์ฌ ๋ฑ์ ์ฌ์ฉ์ฌ๋ฃ ์ ๋ฌผ-๊ฒฐํฉ์ฌ ๋น, ์ฌ๋ผํ ๋ฐ ๊ณต๊ธฐ๋ ๋ฑ์ ๋ฐฐํฉ์ฌํญ์ ๊ท์ ํ๊ณ ์ ๋ค. ์์ ๊ตฌ์กฐ์
๊ฒฉ๋ฉ๊ตฌ์กฐ๋ ๋ฒฝ์ฒด ๋จ๋ฉด์ด ์ m์ ์ด๋ฅด๋ ๋งค์ค์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก์ ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น์์์ ๊ฑด์กฐ์์ถ ๋ฐ ์ํ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ฌ์ฐ๋ฉฐ(Chung and Lee, 2012; Lee et al., 2016; Song et al., 2001; Chung et al., 2004), ๋ฐ์๋ ๊ท ์ด์ ์ธ๋ถ ์ผํ ๋ฌผ ์ด์จ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ผํ๋ฌผ ์ ์
์ ๊ฐ์ํ ์ํจ๋ค. ์ ์
๋ ์ผ ํ๋ฌผ ์ด์จ์ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ถ์์ ์ผ๊ธฐํ๊ณ ์ฒ ๊ทผ์ฃผ์์ ํฝ์ฐฝ์์
์ํด ๊ท ์ด์ด ๋์ฑ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ, ์ด๋ ํผ๋ณต ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฐ๋ฝ ๋ฐ ๋ด๋ ฅ์ ์ ํ๋ฅผ ์ผ๊ธฐํ๋ค(Broomfield, 1997; Song et al., 2006; Chung et al., 2008; Kwon et al., 2009; Yokozeki et al., 1998). ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด ๋ถ๋ก ์ ์
๋ ์ผํ๋ฌผ ์ด์จ์ ์ฌ๋ น์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ฐ์ฑ์ด ๊ฐ์๋๋ค. ์ด๋ ๋ช ๊ฐ์ง ์ด์ ๊ฐ ์์ผ๋, ์ฌ๋ น์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณต๊ทน๊ตฌ์กฐ ๊ฐ์ ๊ณผ
์ด๋ก ์ธํ ํ์ฐ ์ ๊ฐ์ฑ(Ishida et al., 2009; Maekawa et al., 2003), ์ํ๋ฌผ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ ์ผํ๋ฌผ ์ด์จ์ ํก์ฐฉ๋ ์ฆ๊ฐ(Thomas and Bamforth, 1999; Leng et al., 2000), ์ ์
๋ ์ผํ๋ฌผ ๋๋๊ตฌ๋ฐฐ์ ์ ํ(Welty et al., 1989) ๋ฑ์ ์ฃผ์์ธ์ผ๋ก ๊ณ ๋ คํ ์ ์๋ค.
๊ฑด์ ๋ถ์ ์ผํ๋ฌผ ์ด๋์ ์๊ฐ์์กด์ฑ ํจ๊ณผ๋ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ง ํ๋์ด ์์ผ๋(Park et al., 2012a; Yang et al., 2017a; Yang et al., 2017b), ๊ท ์ด๋ถ์ ์๊ฐ์์กด์ฑ ํ์ฐ๊ณ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋งค์ฐ ํฌ ๋ฐํ๋ค. ์ฃผ๋ก ์ ์์ํ(Steady-state condition)์ ๋ํด์ ๊ท ์ด ํญ ๋ฐ ๊ท ์ด
์กฐ๋(Roughness)๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ ์ค์ด์ง๋ง ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ํ๋ ๊ท ์ดํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ค(Win et al., 2004; Park et al., 2012b; Gerard and Marchand, 2000; JSCE, 2007).
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 6000 psi๊ธ ๊ณ ๊ฐ๋ ์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ท ์ด์ ์ธ ๊ฐํ์ฌ ์ ์์ํ์์์ ์ผํ๋ฌผ ํ์ฐ๊ณ์ ์ํ์ ์ํํ์๋ค. ์ด ๋ฅผ ์ํด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ
์ฌ๋ น 56์ผ, 180์ผ, 1๋
๊น์ง ์์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ ์ ๊ฐ์ฑ ๋ฐ ๊ท ์ด ํญ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐํน์ฑ์ ๊ฐ์ด ํ๊ฐํ๋๋ก ํ๋ค. ๋ํ ์ด์ง ์คํ์ด์ธ์
๋์ผ ๋ฐฐํฉ์ ๊ฐ์ง ๋ ๊ท ์ด๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ๋น๋ง๋์ ๋
ธ์ถ์์ผฐ์ผ๋ฉฐ, 180์ผ ์ฌ๋ น์ ๊ฒ ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ๊ท ์ด ํญ๊ณผ ํจ๊ป ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ์ผํ๋ฌผ ํ์ฐ๊ณ์์ ์๊ฐ์์กด์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑฐ๋ ํด์
๊ธฐ์กด์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ์ฐ๊ณ์์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๊ณ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ณต๊ทน๊ตฌ์กฐ์ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ์ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ด๋ก ํ๊ณ ์๋ค(Song et al., 2005). ์ด๊ธฐ์ฌ๋ น ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฑฐ๋ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋กํ Ducom ํ๋ก๊ทธ๋จ์์๋ ๋ค์์ํ๋ณตํฉ ๋ฐ์ด๋ชจ๋ธ (MCHM: Multi-Component Hydration
Model), ์๋ถ์ด๋ ๋ชจ๋ธ (MTM: Moiture Transport Model) ๋ฑ์์ ์ํ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณต๊ทน ๊ตฌ์กฐ๋ณํ์ ์๋ถ์ด๋ ๋ณํ๊ฐ ๋์์ ๊ณ ๋ ค๋๋ฏ๋ก
ํ์ฐ ๋ฐ ์ ์์ ๊ณ ๋ คํ ํ๋ญ์ค(Flux)ํญ์์ ์ง์ ๊ฐ์๋ ์ผํ๋ฌผ ์ ์
์ ๊ณ ๋ คํ ๊ณ ์๋ค. ์(1)์์๋ Nernst-Einstein Equation์ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ผ ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค(Ishida et al., 2009; Maekawa et al., 2003).
์ฌ๊ธฐ์, Ccl์ ์ผํ๋ฌผ ์ด์จ(mol/l), ฮฑi๋ ๋น์ฉ๋์ผ๋ก ฯ(๊ณต๊ทน ๋ฅ )๊ณผ S(ํฌํ๋)์ ํจ์, ฮฉ๋ ์์ ์ ์ด๋์ ๊ณ ๋ คํ ์กฐ๋๊ณ์, q ๋ ์์๊ตฌ๋ฐฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ํญ, Qcl์ ์์ ์ผํ๋ฌผ ๋๋์ ์๊ฐ์ ๋ฐ ๋ฅธ ํก์ฐฉ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด๋ฌํ ์์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ณต ๊ทน๋ฅ ์ ๊ฐ์์ ์๋ถ์ด๋์ ๊ฐ์๊ฐ ฮฑ, ฯ, q์ ๊ณ ๋ ค๋์ด ์ผํ๋ฌผ ์ด ๋์ด ๊ฐ์๋๋ค.
์คํ์กฐ์ฌ ๋๋ ์ฅ๊ธฐ ์นจ์ง๋ ์ํธ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ ์์์๋ ์(2)์ ๊ฐ์ Fick's 2nd Law๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ (3)๊ณผ ๊ฐ์ ์๊ฐ์์กด์ฑ ํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค(Thomas and Bamforth, 1999; Thomas and Bentz, 2002).
์ฌ๊ธฐ์, D(t)๋ ์๊ฐ์์กด์ฑ ํ์ฐ๊ณ์(m2/year), t๋ ์๊ฐ(year), C0๋ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋(kg/m3), C(x, t)๋ ๊ฑฐ๋ฆฌ(x)์ ์๊ฐ(t)์ ๋ฐ๋ฅธ ์ผํ๋ฌผ๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. Dref์ tref๋ ๊ธฐ์ค์๊ฐ์์์ ํ์ฐ๊ณ์์ ๊ธฐ์ค์๊ฐ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก tref์ 28์ผ์ ๊ฐ์ ํ๋ค. ์๊ฐ์ ์กด์ฑ ์ง์(m)์ ์(4)์ ๋ํ๋ด์๋ค(Thomas and Bentz, 2002).
์ฌ๊ธฐ์, FA, SG๋ ๊ฐ๊ฐ ํ๋ผ์ด์ ์ฌ์ ์ฌ๋๊ทธ์ ์นํ์จ์ ๋ ํ๋ด๋ฉฐ, ํ๋ผ์ด์ ์ฌ์ธ ๊ฒฝ์ฐ 50%, ์ฌ๋๊ทธ์ธ ๊ฒฝ์ฐ 70%๋ฅผ ์ต๋ ๊ฐ ์ผ๋ก ํ๊ณ ์๋ค.
์ผํ๋ฌผ ํ์ฐ์ ์ฃผ๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋๋์ฐจ์ ์ํ ๊ตฌ๋ฐฐ(Gradient)์ด ๋ค. ์(1)์์๋ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ์ ๊ฐ์ ๊ณต๊ทน๋ฅ ๋๋ ์ ๋ถ์ด๋๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ธ ํญ์ผ๋ก, ์(2) ๋ฐ (3)์์๋ ๊ฐ๋จํ ์๊ฐ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง์ํจ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ๊ณ ๋ คํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
3. ์ฌ์ฉ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ์ผํ๋ฌผ ํ์ฐ๊ณ์ ์คํ๊ณํ
3.1. ์ฌ์ฉ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ๋ฐฐํฉ
์์ ์ฉ ๋ฐฐํฉ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์ถ์ด 6000 psi(41 MPa) ๋ฐฐํฉ์ ์ฌ์ฉํ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ Table 1์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ ์ฌ์ฉ๋ ๊ณจ์ฌ ํน์ฑ์ Table 2์, ์ฌ์ฉ๋ ์๋ฉํธ ๋ฐ ํผํ์ฌ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ , ํํ์ ํน์ฑ์ Table 3์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 1
Mix proportions for nuclear power plant concrete
Grade (psi)
|
Gmax (mm)
|
W/ B
|
S/a
|
W
|
Binder
|
Coarse Agg.
|
Fing Agg.
|
|
C
|
FA
|
|
6,000
|
19
|
40
|
44.4
|
162.8
|
325.5
|
81.4
|
938.8
|
748.9
|
Table 2
Physical properties of aggregate
Items
|
Gmax (mm)
|
Specific gravity (g/cm3)
|
Absorption (%)
|
F.M.
|
Types
|
|
Fine aggregate
|
-
|
2.58
|
1.01
|
2.90
|
Coarse aggregate
|
25
|
2.64
|
0.82
|
6.87
|
Table 3
Physical and chemical properties of binder
Items
|
Chemical composition(%)
|
Physical properties
|
|
Types
|
SiO2 |
Al2O3 |
Fe2O3 |
CaO
|
MgO
|
SO3 |
Ig. loss
|
Specific gravity (g/cm3)
|
Blaine (cm2/g)
|
|
OPC
|
21.96
|
5.27
|
3.44
|
63.41
|
2.13
|
1.96
|
0.79
|
3.16
|
3,214
|
FA
|
55.66
|
27.76
|
7.04
|
2.70
|
1.14
|
0.49
|
4.3
|
2.19
|
3,621
|
3.2. ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ
์์ถ๊ฐ๋ ์ํ์ ์ํธ์ 20ยฐC ์จ๋์์ ์์ค์์์ ํ์์ผ ๋ฉฐ, 56์ผ, 180์ผ, 365์ผ ๊ธฐ๊ฐ์ ์์์กฐ์ ์กด์นํ ๋ค, KS F 2405 ๊ท์ ์
์๊ฑฐํ์ฌ ์ํ์ ์ํํ์๋ค.
3.3. ์ ์์ํ ์ด์ง ์คํ ๋ฐ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ์คํ
3.3.1. ๊ท ์ด์ ๋
๊ณํ๋ ์์๊ธฐ๊ฐ ์ดํ ์ผํ๋ฌผ ํ์ฐ์ํ์ ํ๊ธฐ ์ ์ ์ํธ์ ๊ท ์ด์ ์ ๋ํ์๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ๊ท ์ด๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๊ท ์ด์ ์ง์ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ์์ง์ ์ด๋ฃจ๋๋ก ๋ถ์ฐฉํ์๋ค.
์ดํ ํ์ค์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ด ํญ์ ์ธก์ ํ ๋ค ์ ํ(Unloading)์ ํ์๋ค. ์ ํํ ๊ท ์ด ํญ ์ ๋์ถํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก 0.1 mm ๋จ์๋ก ๊ทธ๋ฃนํํ๊ธฐ
์ํด ๋ค์ํ ๊ท ์ด์ ์ ๋ํ์๋ค. ํ์ค ์ธ๊ฐ ์์๋ ๊ท ์ด ํญ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ, ์ ํ ์ ๊ท ์ด ํญ์ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ ํ์ดํ์ ๊ท ์ด ํญ ์ ์ต์ข
๊ท ์ด ํญ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ์๋ค. Table 4์์๋ ๊ท ์ด ์ธ๊ฐ ์ฌ์ง ์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ง๋ฆ 100 mm, ๋์ด 200 mm์ธ ์ค๋ฆฐ๋ ์ํธ์ 100 mm ๋์ด๋ก ์ปคํ
ํ์ฌ ์ํธ์ ๊ท ์ด์ ์ ๋ํ์๋ค.
Table 4
Process of the test including mix, crack-inducing, and measuring stage
Mixing and sample preparation
|
|
|
Curing and crack inducing
|
|
|
Compressive strength and Accelerated diffusion test
|
|
|
Exposure to atmospheric condition and AgNO3 titration
|
|
|
3.3.2. ์ ์์ํ ์ด์ง์คํ
ASTM C 1202์์ ๊ท์ ๋ ์ฅ์น์ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ท ์ด ์ ๊ฐ์ง ๋์คํฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ํธ(D:100 mm, H:100 mm)์ ์ค๋น ํ์๋ค.
์ํธ์ ์ธก๋ฉด์ ์ํญ์๋ก ์ฝํ
ํ์ฌ 1๋ฐฉํฅ ์ผํ๋ฌผ ์ ์
์ ์ ๋ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ํธ์ ์์ชฝ์ ํ์ฐ์
์ ์ฅ์ฐฉํ์๋ค. Andrade ๋ฐฉ ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ทน๋ถ(anode)์๋
0.1M NaOH ์ฉ์ก์, ์๊ทน๋ถ (cathode)์๋ 0.1M NaOH๊ฐ ํฌํจ๋ 0.5M์ NaCl ์ฉ์ก์ ๊ฐ๊ฐ ์ฑ์ฐ๊ณ 30V์ ์ ์์ ์์ ์ ์๊ฐ๋์
์ธ๊ฐํ์๋ค. ์ผํ๋ฌผ ์นจํฌ ํ์ฐ์ด ์ ์ ์ํ์ ๋๋ฌํ ๋๊น์ง ์ ๋ฅ๊ณ๋ฅผ ํตํด ์ผ์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ ์ผ๋ก ํต๊ณผ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ธก์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ธก์ ๋ ์ ๋ฅ๋ ์(5)๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ฌ ์ ์์ํ์ ์ด์งํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ๋์ถํ์๋ค(Andrade, 1993).
์ฌ๊ธฐ์, R์ ๊ธฐ์ฒด์์(8.314 J/K โง mol), T๋ ์ ๋์จ๋(K), Z๋ ์ด์จ๊ฐ, F ๋ Faraday ์์(9.648ร104 J/V โง mol), i๋ ์ํธ ํต๊ณผ ์ ๋ฅ(Ampere), tcl์ ์ด๋ ์, A๋ ์ํธ์ ๋จ๋ฉด์ (m2), ฮE ๋ ์ ์(Volt), L ์ ์ํธ์ ๋๊ป(m), Ccl์ ํ์ฐ์
์์์ ์ผํ ๋ฌผ ์ด์จ ๋๋(mol/l)๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
3.3.3. ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์ ์คํ
๋์ผํ ์์ ๋ฐฐํฉ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ท ์ด์ ์ ๋ํ ๋ค, ํด์๊ฐ ๋น๋ง ๋์ ๊ท ์ด๋ฉด์ ๋
ธ์ถ์์ผ 180์ผ ํ ์ ์ผํ๋ฌผ ๋ฐ ์์ ์ผํ๋ฌผ์ ํ ์ฐ์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฏธ๋ถ์ ์๋ฃ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก AASHTO T 260์ ๋ฐ๋ผ ์ง์ฐ์ ์ฉ์ก์ ์ด์ฉํ ์ ์์ฐจ ์ ์ ๋ฒ์ผ๋ก ์ฐ ๊ฐ์ฉ ์ฑ ์ผ์์ด์จ๋์ ์ธก์ ํ๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์
๊ธฐ์ง์ ์ง์ฐ์(AgNO3) ํ์ค์ฉ์ก์ ์๋์ฉ ์ฒจ๊ฐํ๋ฉด์ ์ด๋ ์ ํ์ฑ์ด์จ์ ๊ทน์ ์ ์๋ฅผ ๊ธฐ๋กํ๊ณ ๋น๋์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ์(6)๊ณผ ๊ฐ์ด ์๋ฃ์ ์ผ์์ด์จ ๋๋๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, Cl-์ ๋ฏธ๋ถ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ถ๋ง์๋ฃ ์ค์ ์ผ์์ด์จ ๋ ๋(์ค๋ %), N์ AgNO3 ํ์ค์ฉ์ก์ ๋
ธ๋ฅด๋ง ๋๋(N), V์ ์ข
๋ง ์ ์์์ ์ง์ฐ์ ํ์ค์ฉ์ก ์ฌ์ฉ๋(ml), W์ ๋ฏธ๋ถ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ถ๋ง์๋ฃ์ ์ค๋(g)์ ๋ํ๋ธ๋ค.
Fig. 1์์๋ ์ ์์ฐฉ ์ ์ ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ์คํ ์ ์ฐจ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์ ์ผ๋ฉฐ Table 4์์๋ ๋ณธ ์คํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฐจ๋ฅผ ํ๋ก ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Fig. 1.
Process of chloride determination by potentiometric titration
4. ๊ณ ๊ฐ๋ ์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ฐ๊ณ์์ ์๊ฐ ๋ฐ ๊ท ์ดํน์ฑ
4.1. ์์ถ๊ฐ๋ ํน์ฑ ๋ณํ
์ฌ๋ น 56์ผ, 180์ผ, 365์ผ์ ๋ํ ์์ถ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ Fig. 2์ ๋์ ํ์๋ค. ํ๊ท ๊ฐ์ 56.8 MPa, 59.2 MPa, 61.2 MP๋ก ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ๋๋ฐํ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 2.
Compressive strength with ages
4.2. ๊ท ์ด ํญ ๋ฐ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ๋ณํ
๋ณธ ์ ์์๋ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ด๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ฐ๊ณ์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 3์์๋ ๊ฐ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ด๋ถ ํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ๋ ํ๋ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 4์์๋ ๊ฐ ์ฌ๋ น์ ๊ฑด์ ๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ฐ๊ณ ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณํ๋น์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 3.
Crack width and enlarged diffusion coefficient
Fig. 4.
Crack width and normalized diffusion coefficient
์ฌ๋ น 56์ผ ๊ฑด์ ๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ ํ์ฐ๊ณ์๋ 3.84ร10-12 m2/sec ๋ก ํ๊ฐ๋์๋๋ฐ, ๊ท ์ด ํญ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ฐ๊ณ์๋ ์ฆ๊ฐํ์ ๋ค. ๊ท ์ดํญ 0.4 mmโผ0.5 mm์์๋ 2.7๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , 1.0
mm์์๋ 3๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ฌ๋ น 180์ผ ๋ฐ 365์ผ ์์๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋น์ทํ๊ฒ ๊ด์ธก๋์๋ค. 180์ผ ์ฌ๋ น์์๋ ๊ท ์ดํญ 0.4 mm์ผ ๋,
1.3๋ฐฐ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ, 1.0 mm์ผ ๋, 2.9๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ ๊ฐํ์๋ค. ๋ํ 365์ผ ์ฌ๋ น์์๋ ์ต๋ 2.7๋ฐฐ ์ ๋๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ์ ์ ์๋ค. ๋น์ ์์ํ์
ํ์ฐ๊ณ์ ์คํ์์๋ ์ด๊ธฐ์ ๊ท ์ด ํญ ์์์ ์ผํ๋ฌผ ์ ์
์ด ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ฌ 0.4 mm ๊ท ์ด ํญ์์ 150โผ 160๋ฐฐ์ ํ์ฐ๊ณ์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ํ๊ฐ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋
์ ์์ํ ์คํ์์ ๋ ๊ท ์ด์ ํฌํจํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋จ๋ฉด ์ ์ฒด์ ์ผํ๋ฌผ ๊ฑฐ๋์ด ์ธก์ ๋ ๋ฏ๋ก ๋ณดํต 0.4 mm ๊ท ์ด ํญ์์ 2.7โผ3.0๋ฐฐ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ
์๋ค(Park et al., 2012a). ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ ์ฝ๊ฐ ๊ฐ์๋ 2.5๋ฐฐ ์์ค์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋๋ฐ, ์ฌ๋ น์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ๊ท ์ด๋ถ ํ์ฐ๊ณ ์์ ์ฆ๊ฐํญ์ด ๊ฐ์ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ํ
๊ธฐ์กด์ ๊ท ์ด์ ๊ฐ์ง ๋ณดํต๊ฐ๋์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์์ ์ ์์ํ ํ์ฐ์ฑ์ ๊ท ์ดํญ์ ๋น์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋๋ฐ, ๊ณ ๊ฐ๋ ์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ํ์ ๊ฐ ๊น์ด ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ
๋์ถ๋์๋ค.
๊ท ์ด ํญ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ํ์ฐ๊ณ์๋ ๋น์ ํ์ ์ธ ์ง์ํจ์ ํํ ๋ก ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง ๊ท ์ด ํญ ๋ฐ ์ฌ๋ นํจ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ Fig. 3์ ์๋ ์ ํ ํ๊ท๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ์(7)โผ์(9)์์๋ ๊ฐ ์ฌ๋ น ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ท ์ด๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ฐ์ฆ๊ฐ์ ๋ํ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.(8)
์ฌ๊ธฐ์ Yi๋ i์ฌ๋ น์์์ ํ์ฐ๊ณ์ ์ฆ๊ฐ์จ์ด๋ฉฐ, w๋ ๊ท ์ด ํญ (mm)์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฌ๋ น์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ ์ด ๋ํ๋๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ท ์ด๋ถ ํ์ฐ๊ณ์ ์ญ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ํ ๊ณ ์์์
๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค.
4.3. ์ฌ๋ น ๋ฐ ๊ท ์ดํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์ ๋ณํ ์ ๋ํ
๋ณธ ์ ์์๋ ์ฌ๋ น ๋ฐ ๊ท ์ดํจ๊ณผ๋ฅผ ํ๋์ ์์ผ๋ก ๋์ถํ๊ธฐ ์ ํ ์ ๋ํ ์์
์ ์ํํ๋๋ก ํ๋ค. ํ๋์ ์ฌ๋ น์ ๋ํ์ฌ ๊ท ์ด ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ๋ณํ๋
๋น์ ํ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ฏ๋ก ์ง์ํจ์ ๋ก ๊ฐ๊ฐ์ ํจ์๋ฅผ ํ๊ท๋ถ์ ํ๋ฉฐ, ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ์ ์ฐจ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋๋ก ํ๋ค.
-
a) ํ๊ท๋ถ์ ์ง์ํจ์ ๋ชจ๋ธ๋ง: ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ผ ๊ท ์ด๋ถ์ ์ง์ํจ์์ ๋น์ ํ์ ํ๊ท๋ถ์์ ์ํ :
Y
=
A
(
t
)
exp
(
E
.
w
)
:
โ
w
โ
๊ท ์ดํญ
โ
(
mm
)
-
b) 0.0โผ0.1 mm, 0.1โผ0.2 mm ๋ฑ 0.1 mm ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๊ฐ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ท ํ์ฐ๊ณ์ ๋์ถ(56์ผ, 180์ผ, 365์ผ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ ํ์ฌ
์ํ)
-
c) ๊ฐ ๊ธฐ์ค ๊ฐ์ ๋ํ์ฌ ์ง์ํจ์์์ ํ๊ท๋ถ์ํ ๋, 56์ผ ์ฌ ๋ น์ ๋ํด์๋ 1์ ์ ํธ์ ๊ฐ์ ธ์ผ ํ๊ณ 180์ผ ๋ฐ 365์ผ ์ฌ ๋ น์ ๋ํด์๋ 56์ผ
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ ๊ฐ์๋น๋ฅผ ์ ํธ์ผ ๋ก ๊ฐ์ง๋๋ก ํ๊ท๋ถ์.
-
d) a)์์ ์ ์๋ ์์์ A(t)๋ ์ฌ๋ น์ ๋ํ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ํ๋ผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, E๊ฐ์ ๊ท ์ด ํญ์ ๋ํ์ฌ ํ๊ท๋ถ์.
-
e) ๊ฐ ํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ๊ฐ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฌ๋ น ๋ฐ ๊ท ์ด์ ๋ ํ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ๋ ์๊ด์ฑ ๋์ถ.
Table 5์์๋ ๊ฐ ๊ท ๋ฑํ๋ ํ์ฐ๊ณ์๋น๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ Fig. 5์ ๋์ํ์๋ค. ๊ท ์ดํญ์ ๋ํ ํ๊ท ํ ์์
์ ํ ๋, ๊ฐ ๊ท ์ดํญ์ 0.1 mm ๋จ์๋ก ๋ฑ๊ธํ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํ๊ท ๊ฐ์ 100%๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ํธ์ฐจ๋ ์ ์ธํ์ฌ
๋ค์ ํ๊ท ํํ์๋ค.
Table 5
Normalized crack width and diffusion coefficient
Averaged crack width
|
Increasing ratios
|
|
56 days
|
180 days
|
365 days
|
|
0.05
|
1.000
|
0.616
|
0.215
|
0.15
|
-
|
0.625
|
0.260
|
0.25
|
1.141
|
0.630
|
0.231
|
0.35
|
1.514
|
-
|
-
|
0.45
|
1.263
|
0.773
|
0.388
|
0.55
|
1.946
|
0.873
|
0.432
|
0.65
|
1.906
|
0.778
|
-
|
0.75
|
1.846
|
0.915
|
-
|
0.85
|
-
|
-
|
-
|
0.95
|
-
|
-
|
0.633
|
1.05
|
2.120
|
-
|
0.561
|
1.15
|
-
|
-
|
0.670
|
1.25
|
-
|
-
|
1.138
|
1.35
|
-
|
2.946
|
-
|
Fig. 5.
Normalized crack width and changes in diffusion coefficient
Fig. 5์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ(A(t))๋ ์ฌ๋ น์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ 1.000(56์ผ ์ฌ๋ น), 0.616(180์ผ ์ฌ๋ น), 0.215(365์ฌ ๋ น)๋ก ๊ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ง์ ๊ฐ์ธ E๋ 0.8366, 0.8419, 1.1116์ผ๋ก ์์ ํญ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ ๊ท ์ด ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ์ฆ๊ฐ ๋น์จ์ ์ฌ๋ น์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์์
์ ์ ์๋ค. Fig. 6์์ ๋ A(t) ๋ฐ E์ ๋ณํ๋ฅผ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ์ํ์๋ค.
Fig. 6.
Regression analysis on parameters(A and E)
A์ ๋ํด์๋ ๋ช
ํํ ์ ํํ๊ท๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋์์ผ๋, E ์ ๋ํด์๋ ์ฌ๋ น์ด 56์ผ์์ 365์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด ์ด์ง ์์์ผ๋ฏ๋ก E๋ 0.8366์ผ๋ก ๋์ผํ๊ฒ ๊ฐ์ ํ์๋ค.
์ด์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๋์ ์์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ์(10)๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ํ๋ผ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ด ์์ ์ด์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ด๊ณ Contour๋ฅผ Fig. 7์ ๋ํ ๋ด์๋ค.
Fig. 7.
Regression analysis and contour for the results
์ฌ๊ธฐ์, Y๋ ํ์ฐ๊ณ์์ ์ฆ๊ฐ ๋น๋ฅผ, t๋ ์ฌ๋ น, tref๋ ๊ธฐ์ค์ฌ๋ น (56 days)์ ๋ํ๋ธ๋ค.
4.4. ๊ท ์ด ํญ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์
3๋
๋์ ์ด์ง ๋ฐ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์ ์ํ์ด ์์ ๋์ด ์์ผ๋, ์ ํ๋ ์ผ์ ์ผ๋ก ์ธํด ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์๋ 180์ผ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ง ์ ์ํ๋๋ก ํ๋ค. ์ผํ๋ฌผ
ํ๋กํ์ผ์ Fick's 2nd Law๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ๊ท๋ถ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋ ๋ฐ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์๋ค. ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋
ธ์ถํ๊ฒฝ์ ๋ค๋ฅด๋ฉฐ,
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก 10โผ 12๋
๊น์ง๋ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋น ๋ฅด๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ ๊ทธ ์ดํ๋ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ ์ง ์๋๋ค(JSCE, 2002). ํด์ ์ค์์๋ ๋ณดํต 18.0โผ22.0 kg/m3 ์ ์์ค์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. 180์ผ ๊ฒฝ๊ณผ ์ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์๋ 0.0โผ 0.1 mm ๊ท ์ด ํญ์์ 2.2ร10-12 m2/sec ์์ค์ ํ์ฐ๊ณ์๋ฅผ ๋ํ ๋์ผ๋, 0.4 mm์์๋ 125% ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, 1.0 mm ๊ท ์ด ํญ์์๋ 223%๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
์ด์งํ์ฐ๊ณ์ ์คํ๋ณด๋ค ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์๋ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋์๋ ๋ฐ, ์ด๋ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ด ๋งค์ฐ ๋ฎ์ผ๋ฉฐ ๋น๋ง๋ ๋
ธ์ถํ๊ฒฝ ๊ธฐ๊ฐ์ด ์งง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์
๊ท ์ด ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด 0.18โผ 0.2 kg/m3์ ์์ค์ ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, ๊ท ์ด์ด ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์์ ์์ค์ผ๋ก ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น์ทํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค(Kwon et al., 2009). ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋น๋์ง์ญ์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฐ์ฅ์ ๋ฐ๋ผ ์ฆ๊ฐํ๋ฆฌ๋ผ ์์๋๋ค. Fig. 8์์๋ ์ฌ๋ น 180์ผ ์ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ๊ณ์ ๋ฐ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋๋ฐ, ๊น์ด 10 mm์ ๋ํ ๋ถ๋ง์ ์ฑ์ทจํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ํ๊ท ํ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ
์๋ค.
Fig. 8.
Apparent diffusion coefficient and surface chloride content
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 6000 psi ๊ธ ์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ์ฌ 56์ผ, 180 ์ผ, 1๋
์ ์์๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์์ํ ์๋์คํ์ ์ํํ๊ณ ๊ท ์ด ๋ฐ ์ฌ๋ น์ด
ํ์ฐ์ฑ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋์ถ๋ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
-
1) ์ฌ๋ น 56์ผ ๊ฑด์ ๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ ํ์ฐ๊ณ์๋ 3.84ร10-12 m2/sec๋ก ํ๊ฐ๋์๋๋ฐ, ๊ท ์ด ํญ 0.4 mmโผ0.5 mm์์๋ 2.7๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , 1.0 mm์์๋ 3๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ ๊ฐํ์๋ค. 180์ผ
์ฌ๋ น์์๋ ๊ท ์ด ํญ 0.4 mm์ผ ๋, 1.3๋ฐฐ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ, 1.0 mm์ผ ๋, 2.9๋ฐฐ ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, 365์ผ ์ฌ๋ น์์๋ ์ต๋ 2.7๋ฐฐ ์ ๋๋ก
์ฆ๊ฐํจ์ ์ ์ ์๋ค.
-
2) ๊ท ์ด ํญ ๋ฐ ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์์ ์ ๋ํ๋ฅผ ์ํ์ฌ, ๊ฑด์ ๋ถ ์ ํ์ฐ๊ณ์ ์ ํ๋ ์ฌ๋ น์ ํจ์๋ก, ๊ท ์ด ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ๊ณ์ ์ฆ๊ฐ๋ ๊ท ์ด ํญ์ ์ง์ ํจ์๋ก
๊ตฌํํ์๋ค. ์ฌ๋ น์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฑด์ ๋ถ์ ํ์ฐ์ ๊ฐ์ฑ์ 1๋
๊ฒฝ๊ณผ ์ 21.5% ์์ค์ผ๋ก ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ํ ์์ผ๋ ๊ท ์ด ํญ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฏธ๋นํ
์๋ค.
-
3) 180์ผ ๋์ ๋น๋ง๋์ ๋
ธ์ถ๋ ๊ท ์ด๋ถ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฒ๋ณด๊ธฐ ํ์ฐ ๊ณ์๋ 0.0โผ0.1 mm ๊ท ์ด ํญ์์ 2.2ร10-12 m2/sec ์์ค์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ๊ท ์ด ํญ์ด 0.4 mm๋ก ์ฆ๊ฐํ ๋, ํ์ฐ๊ณ์๋ 125% ์์ค์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, 1.0 mm ๊ท ์ด ํญ์์๋ 223%
๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋ํ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ๊ฐ์ด ์งง์ผ๋ฉฐ ๋น ๋ง๋์ด๋ฏ๋ก 0.18โผ0.2 kg/m3์ผ๋ก ๋งค์ฐ ๋ฎ๊ฒ ํ๊ฐ๋์๊ณ , ๊ท ์ด ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ฉด์ผํ๋ฌผ๋์ ๋ณํ๋ ๊ฑฐ์ ์์๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฐ์
ํต์์์๋ถ(MOTIE)์ ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ ์(KETEP)์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํํ ์ฐ๊ตฌ ๊ณผ์ ์
๋๋ค(No. 2015 1520101090).
ACI 211.1-91 (2009), Standard Practice for Selecting Proportions for Normal, Heavyweight,
and Mass Concrete, ACI Committee Report
ACI 304.3R-96 (1996), Heavy weight Concrete: Measuring, Mixing, Transporting, and
Placing, ACI Committee Report
(1993), Calculation of chloride diffusion coefficients in concrete from ionic migration
measurement., Cement Concr. Res., 23, 724-742.
(1997), Corrosion of Steel in Concrete: Understanding., 1-15.
(2012), Evaluation of Structural Behavior of SC Walls in Nuclear Power Plant with
Openings, Journal of Korean Society if., Civ. Eng., 32(5A), 277-287.
(2008), Bond Strength Prediction for Reinforced Concrete Members with Highly Corroded
Reinforcing Bars., Cement Concr. Compos., 30(7), 603-611.
(2004), Structural Performance of Reinforced Concrete Columns due to Corroded Main
and Hoop Bars., Journal of the Architectural Institute of Korea, 3(10), 3-10.
(2000), Influence of cracking on the diffusion properties of cement-based materials
Part I: Influence of continuous cracks on the steady-state regime., Cement Concr.
Res., 30(1), 37-43.
(2009), Modeling of chloride diffusivity coupled with non-linear binding capacity
in sound and cracked concrete., Cement Concr. Res., 39, 913-923.
JSCE (2002), Concrete Library 109: Proposal of the Format for Durability Database
of Concrete, Japan Society of Civil Engineering.
JSCE (2007), Standard Specification for Concrete Structures ?"Design; JSCE Guidelines
for Concrete 15, Japan Society of Civil Engineering.
(2016), Service Life Evaluation through Probabilistic Method Considering Time-Dependent
Chloride Behavior., Journal of the Korea Concrete Institute, 28(2), 149-156.
(2009), Service life prediction of concrete wharves with early-aged crack: Probabilistic
approach for chloride diffusion., Struct. Saf., 31, 75-83.
(2016), Effects of Magnetite Aggregate and Steel Powder on Thermal Conductivity and
Porosity in Concrete for Nuclear Power Plant., Adv. Mater. Sci. Eng., 2016, 1-8.
(2016), Heat Transfer and Stress Analysis of Reactor Containment Building for Various
Concrete Mix Proportions in Severe Weather Conditions., The 2016 World Congress: Structure
Congress
(2000), An Experiment Study on the Properties of Resistance to Diffusion of Chloride
Ions of Fly Ash and Blast Furnace Slag Concrete., Cement Concr. Res., 30(6), 989-992.
(2003), Multi-Scale Modeling of Structural Concrete., 291-352.
(2012), Analysis technique for chloride penetration in cracked concrete using equivalent
diffusion and permeation., Constr. Build. Mater., a, 29, 183-192.
(2012), Modeling of water permeability in early aged concrete with cracks based on
micro pore structure., Constr. Build. Mater., b, 27(1), 597-604.
(2001), Early-age cracking resistance evaluation of concrete structure., Concrete
Science and Engineering, 3, 62-72.
(2005), A Study on Analytical Technique of Chloride Diffusion Considering Characteristics
of Mixture Design for High Performance Concrete Using Mineral Admixture., Journal
of the Korean Society of Civil Engineers, 25(1A), 213-223.
(2006), Service Life Prediction of Concrete Structures under Marine Environment Considering
Coupled Deterioration., Journal of Restoration of Buildings and Monuments, 12(4),
265-284.
(1999), Modeling Chloride Diffusion in Concrete: Effect of Fly Ash and Slag., Cement
Concr. Res., 29(4), 487-495.
(2002), Computer Program for Predicting the Service Life and Life-Cycle Costs of
Reinforced Concrete Exposed to Chlorides
(1989), Fundamental of Momentum, Heat, and Mass Transfer.
(2004), Penetration profile of chloride ion in cracked reinforced concrete., Cement
Concr. Res., 34(7), 1073-1079.
(2012), ix Proportions and Physical Properties of Heavy Weight Concrete for NuclearใPower
Plant., The Korea Institute of Building Construction, 12(3), 9-14.
(2017), Modeling of chloride diffusion in concrete considering wedge-shaped single
crack and steady-state condition., Comput. Concr., a, 19(2), 211-216.
(2017), Simple Technique for Tracking Chloride Penetration in Concrete Based on the
Crack and Width under Steady-State Conditions., Sustainability, b, 9(2), 1-14.
(1998), Prediction of the service life of RC with crack exposed to chloride attack,
Japan Symposium of Rehabilitation of Concrete Structure, 1-6.