์ด์ฑํ
(Seong-Tae Yi)
1*
ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection. All rights reserved.
ํค์๋
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ, ๊ฐ๋์, ํฉ์ฑ๊ต๋, ์ ์ ์คํ
Key words
Shear stud, Strength equation, Composite bridge, Static test
1. ์ ๋ก
๋ฌด์ฒ ๊ทผ ๊ต๋์๋ ๋ฐ๋ฅํ์์์ ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ์ ๋จ์ผ๋ก ์ธํด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๊ฐ ์ค๊ณ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๋ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ค์ฐ์์ฉ์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ณต์นญ๊ฐ๋์
๊ฑฐ๋์ ํน์ฑ์์ ์ ๋จ ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ต๋ ๋ฐ๋ฅํ๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(fiber reinforced concrete, FRC)์
๋ณด๊ฐํจ ๊ณผ๋ก ์ธํด ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ ์ฆ์ง์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ํ๊ดด๊ฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ธ๊ณ ๊ฐ๊ตญ์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋ํ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ณผ
์ฐ๊ตฌ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ๋ฐ์ด๋ด ๊ธฐ(Push-out) ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ ๋ฐ ์ ์ ์คํ์ ์ํํ์ฌ ๊ฑฐ๋ํน ์ฑ์ ๊ตฌ๋ช
ํ๊ณ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ํ๋ฐฉํฅ ์ ๋จ๊ฐ๋ ํ๊ฐ์์
์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์์๋ Eurocode 4(1997)์ ์ ์๋ ํ์ค์ ํ์ฒด๋ฅผ ์ด์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐฐ์ ํ๊ณ FRP(fiber reinforced polymer) ์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐฐ๊ทผํ์๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋
40 MPa ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋ฆฌ์ฌ์ (๊ตญ๋ด D์ฌ์ DWGR)์ ํผ์
๋ฅ 0.55%๋ก ์ ์ํ์ฌ ์ค๊ต๋ ์กฐ๊ฑด์ ๊ทผ์ ํ๋๋ก ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ์ ํ์ฒด๋ ์คํฐ๋(stud)์
์ง๊ฒฝ์ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ, D19, D22์ D25 ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ฐ๊ฐ 3๊ฐ์ฉ ์ด 9๊ฐ์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ์ค ํ์ ์ํํ์๋ค.
ํฉ์ฑํ ๊ต๋์ ์์ถ์ ๊ฐํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ธ์ฅ์ ๊ฐํ ๊ฐ์ฌ ์ ์ฅ์ ์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ, ์์ถ์ ๋ฐ๋ ๊ต๋์ ๋ฐ๋ฅํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ก, ์ธ์ฅ์ ๋ฐ๋ ๊ต๋์ ๊ฑฐ๋๋
๊ฐ์ฌ๋ก ๋ง๋ค์ด ์ด ๋์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ผ๋ก ์ผ์ฒดํ์ํค๋ ํํ์ ๊ต๋์ด๋ค. ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ ๊ณผ ๊ฐ ์ฃผํ์ฌ์ด์ ๋ฏธ๋๋ฌ์ง์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ํ๋์ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก ๊ฑฐ ๋ํ๊ฒ
ํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ด๋ค. ์ด์ฒ๋ผ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ฃผ ์ญํ ์ ๋ฐ๋ฅํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ์ฃผํ ์ฌ์ด์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ํ๋ฐฉํฅ ์ ๋จ๋ ฅ์ ์ ๋ฌํ๊ฒ ํ์ฌ
๋ ๊ฐ์ ์์๊ฐ ํ๋๋ก ๊ฑฐ๋ํ๋๋ก ํฉ์ฑ์์ฉ์ ์ผ์ผํค๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ก์๋ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ํํ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์ง๋ง ๊ฐ์ฅ ๋ ๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋
๊ฒ์ด ์คํฐ๋์ด๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ๋๋ฌ์ธ๊ณ ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฃ์ ๊ฐ๋์ ํ์ฑ๊ณ์ ๋ฑ์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์์ ๊ฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค ๋ ๊ฒ์ด ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ(Viest, 1956; KHBDC, 2010; DIN 2007)์ ์ ๋ฐํ์ก๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์ํฅ์ด ๊ฐ๊ตญ์ ์๋ฐฉ์์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ ์ฌ์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์์ ๋ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ๋
ํ์ง๋ง ์ด๋ฌํ ์๋ค์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์นํ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ๋ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ ์ฉ์ด ๋ ๊ฒ์ธ์ง๋ ๋ถ๋ถ๋ช
ํ๋ค. ์ด๋ ๊ฐ๋ํน์ฑ, ๋ณํํน์ฑ ๋ฑ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์ฌ๋ฃํน์ฑ์์
์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ผ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ ๊ตฌ์์๋ ๊ธฐ์กด์ ์๋ฐฉ๊ท์ ์ ์ ํด์ง ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ๊ฐ๋์์ ์ ์ฉํ ์ ์๋์ง ์๋๋ฉด ์๋ก์ด ๊ฐ๋ ์์ธก์์ด
ํ์ํ์ง๋ฅผ ๊ท๋ช
ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ป๊ณ ์ ํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฌผ์ ๊ฐ๋ต ํ๊ฒ ๋ํ๋ด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
-
(1) ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ก ๋๋ฌ์ธ์ธ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ง๊ฒฝ๋ณ ํ์ค-์๋๋ณ์ ๊ณก์ ๋์ถ
-
(2) ํ์ค-์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ ๊ณก์ ์ ์ด์ฉํ ํ๊ณํ์ค์ ๋์ถ
-
(3) ๊ธฐ์กด์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๊ฐ๋๋ฅผ ์์ธกํ๋ ์คํ์์ด๋ ์๋ฐฉ ์์ ์๋ ์์ธก์์ ์ ์ฉ์ฑ ๊ฒํ ๋ฐ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ๋ฐ๋ฅํ์ ํน ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์๋ก์ด ์คํ์์ ์ ์
2. ๊ธฐ์กด ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ๋ถ์
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ์ค๊ณ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ์คํฐ๋์ ๋ด๋ ฅ์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ ์ํด ๊ฒฐ์ ๋๋ฉฐ, ํ์ฉ์๋ ฅ์ค๊ณ๋ฒ์ ์์ด์ ์คํฐ๋์ ํ์ฉ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก Viest(1956)๊ฐ ์ ์ํ ํ๊ณํ์ค (Qcr)์ 3.0๊ณผ 4.0์ฌ์ด์ ์์ ์จ๋ก ๋๋ ๊ฐ๊ณผ ๊ฑฐ์ ์ผ์นํ๋ค. Viest(1956)๊ฐ ์ ์ํ ํ๊ณํ์ค์ ๊ฐ์ฌ์ ํญ๋ณต์ ์ ์์ํ๋ ๊ฐ์ผ๋ก์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์์ ์ป์ ํ์ค-์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ ๊ณก์ ์์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ธ๋ณํ๋ ์ ์ ํ์ค์ผ๋ก ์ ์๋๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํ์ค-์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ ๊ณก์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ธ๋ณํ๋ ์ ์ ๋ช
๋ฃํ๊ฒ ๋ํ๋์ง ์์ผ๋ฉฐ, Viest(1956)๋ ์ง๊ฒฝ์ด 25.4 mm๋ณด๋ค ์์ ์คํฐ๋์ ๋ํด์๋ ์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ ๊ณก์ ์์ ๊ตฌํ ๊ธ๋ณ์ ์ ํ์ค Q๋ฅผ ํ๊ณํ์ค์ผ๋ก ์ ์ํ๊ณ ์ง๊ฒฝ 25.4 mm์ด์์ ์คํฐ ๋์ ๋ํด์๋ 0.075 mm ์ด์์ ์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ์ด ์๊ธฐ๋ ํ์ค์ ํ๊ณํ์ค์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์ค๊ณ์์
์ (1)๊ณผ (2)๋ก ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, Qcr๋ ํ๊ณํ์ค(N), d๋ ์คํฐ๋ ์ง๊ฒฝ(mm), fcโฒ ๋ ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋(MPa)์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํ๊ณํ์ค์ ๊ฒฐ ์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด์ ์ ์ ์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ค๋ฐฉ ํฅ์ ์ฃผ์ํ ํ์๊ฐ
์๋ค. ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค๋ฐฉํฅ์ ์ํฅ์ด ์คํฐ๋์ ๋ดํ๋ ฅ์ ๋ฏธ์น๋, ์ฆ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ง์๋ ฅ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ธ๋ฆฌ์ด๋ฉ์ด ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ํฌ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ ์ ์๋ค.
์ (1)๊ณผ (2)์ ๋ํ๋ธ Viest(1956)์ ๊ฐ๋์์ ๋น์ด lb-in, ์ฆ, ๋ฏธ๊ตญ ๋จ ์๊ณ๋ก ํํ๋ ๊ฒ์ SI ๋จ์๊ณ๋ก ๋ณํํ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ตญ๋ด ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC, 2010)์ ์ฑํ๋ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์์ด์ ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ์ ์ฐ์ ์์ ์ผ๋ณธ ๊ฑด์ค์ฑ ํ ๋ชฉ ์ฐ๊ตฌ์์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ธฐ์ดํ๊ณ
์๋๋ฐ, ์ด ์คํ์ ์ํํ Yamamoto and Nakamura(1962) ๋ฑ์ ํ๊ณํ์ค์ผ๋ก Viest(1956) ๊ฐ ์ ์ํ ์๋ฅ์ฌ๋ฆฝ 0.075mm์ ๋์ํ๋ ํ์ค์ ์ฌ์ฉํ์ง ์๊ณ , ์ค์ฉ์ ์ฌ์ฉ์ ๊ฒฌ๋ ์ ์๋ ํ๊ณํ์ค์ธ ๊ฐ์ฌ์ ํญ๋ณตํ ์ค์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ๋ํ
Yamamoto and Nakamura(1962) ๋ฑ ์ ์คํ์ฒด์ ํ๊ดด๋ h/dโฅ6์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์คํฐ๋์ ์ ๋จ์ผ๋ก ์ธ ํด ํ๊ดด๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ , h/d<6์ธ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ฌ๋๋ธ์ ํ ๋ ฌ์ ์ํด ํ๊ดด๊ฐ ์ผ์ด๋์ง๋ง h/dโฅ6์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์คํฐ๋์ ์ ๋จํ๊ดด๊ฐ ์๊ธฐ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ ํ์กฐ๊ฑด์ด ํ์ํ๋ค๊ณ ํ์๋ค.
๊ตญ๋ด ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC, 2010)์์๋ ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ ์ผ๋ก H/d๊ฐ์ ๋ฒ์์ ํ์ฉํ์ค ์ฐ์ ์์ ๊ณ์๋ฅผ ์กฐ์ ํ์ฌ ์ (3)๊ณผ (4)๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, Qa๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ(N)์ด๋ฉฐ d๋ ์คํฐ ๋ ์ง๊ฒฝ(mm), H๋ ์คํฐ๋ ์ ๋์ด๋ก 150 mm๊ฐ ํ์ค์ด๋ฉฐ fck ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋(MPa)์ด๋ค.
์ (3)๊ณผ (4)์ ์ํด ์ค๊ณ๋ ์คํฐ๋๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํญ๋ณต์ ๋ ํด ๋๋ต 3.0 ์ด์์ ์์ ์จ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๊ณผ์ ์ ํต ํด ๊ฒฐ์ ๋ ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC,
2010)์์์ ์คํฐ๋์ ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก๋ Viest(1956)๊ฐ ์ ์ํ ํ๊ณํ์ค ์ ์์ ์จ 3.0์ผ๋ก ๋๋ ๊ฐ์ ๊ฐ๊น๋ค.
๊ตญ๋ด ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC, 2010)์์ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋ด๋ ฅ ์ฐ์ ์์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ง๋ฆ๋ณ๋ก
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ๋์ ๋ํด ๋ํ๋ด ๋ฉด Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก๋ถํฐ ํ ์ค๊ณ๊ท์ ์ ์ง๊ฒฝ์ด ์ฆ๊ฐ ํ ์๋ก, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ํ์ฉ์ ๋จ๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ์ค์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 1
Allowable shear strength of studs with design code
ํ์ค๊ณ์์ค๊ณ๋ฒ ๋๋ ํ๊ณ์ํ์ค๊ณ๋ฒ์ ์ด๋ฏธ ์ฑํํ๊ณ ์ ๋ ๋
์ผ์ DIN(2007)์์ ๊ท์ ํ๋ ์ต๋์ ๋จ๋ด๋ ฅ Qdu๋ ์ (5)์ ๊ฐ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, d๋ ์คํฐ๋ ์ง๊ฒฝ์ผ๋ก 23 mm ์ดํ, ฮฒwn์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ น 28์ผ์์์ ์ค๊ณ๊ฐ๋(N/mm2), Ec๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ฑ๊ณ ์(N/mm2), ฮฒs๋ ์คํฐ๋์ ํญ๋ณต์๋ ฅ(N/mm2), a๋ ์์ (h/d =3.0์ธ ๊ฒฝ์ฐ 1.85, h/dโฅ4.2์ธ ๊ฒฝ์ฐ 1.0, 3.0๏ผh/d๏ผ4.2์ธ ๊ฒฝ์ฐ ๋ ์ง์ ๋ณด๊ฐ), h๋ ์คํฐ๋์ ๋์ด(mm)์ด๋ค.
DIN์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ฑ์ง๋ก ๊ฒฐ์ ๋๋ ์คํฐ๋์ ๋ด๋ ฅ ์ด ์คํฐ๋์ ํญ๋ณต์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋๋ ๊ฐ๋ณด๋ค ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์คํฐ๋ ์ ํญ๋ณต์ผ๋ก ๊ทนํ๋ด๋ ฅ์ด ๊ฒฐ์ ๋๊ณ ,
์ฌ์ฉ ํ๊ณ์ํ์์๋ ๊ทน ํ๋ด๋ ฅ์ 60% ๊ฐ์ด ์ฌ์ฉ๋์๋ค. ๊ฐ๊ฐ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ ๊ณ์ฐ ํ ์คํฐ๋ ๊ฐ๋๋ฅผ Table 1์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 1
Strength comparison of stud with design code
Code
|
Ultimate shear strength(kN)
|
|
Dia.(d)
|
D19
|
D22
|
D25
|
DIN
|
69
|
93
|
120
|
Viest
|
71
|
95
|
123
|
|
KHBDC(allowable)
|
24
|
32
|
42
|
ํ๊ตญ๋๋ก๊ณต์ฌ์ ๋์ฐ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์(2001)์์๋ ํ๋ฆฌ์บ ์คํธ ํฉ์ฑํ ๊ต๋์ ๋ฐ๋ฅํ์์ ์ฉ์ ์ผ๋ก ์ ํฉ๋ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ด๋ฌํ ๊ฑฐ๋ํน์ฑ์ ๊ท๋ช
ํ๊ณ ,
์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ทนํ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ๋ฅผ ๋ชจ๋ธ๋งํ์ฌ ์ ์ ๋ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด์ ๋ํด ์ ์ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ ์์๋ ์์ถ๊ฐ๋
40 MPa์ด์์ธ ๋ฌด์์ถ๋ชจ๋ฅดํฐ ์ฌ์ฉ์์ ์ ๋จ ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ ์ ๊ฐ๋์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ง๋ฆ์ ํจ์๋ก ์ (6) ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ค๊ณ์ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฐ๋ํ๊ฐ์์ด ์ ์๋์๋ค. ์ด ์ ์์๋ ํ๋ฆฌ์บ์คํธ ๋ฐ๋ฅํ ๊ต๋์์ ๋ฌด์์ถ๋ชจ๋ฅดํฐ ๋ฒ ๋ฉ์ธต์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ณ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, ฮฑ = 1 - 0.0086 (bk - 20)์ผ๋ก ๋ฒ ๋ฉ์ธต ๋๊ป์ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฐ๋์ ๊ฐ๊ณ์์ด๋ฉฐ Qu๋ ํ๋ฆฌ์บ์คํธ ๊ต๋ ๋ฐ๋ฅํ์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฐ๋(kN), Ash๋ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋จ๋ฉด์ (mm2), bk๋ ๋ฒ ๋ฉ ๋ฌด์์ถ๋ชจ๋ฅดํฐ ์ธต์ ๋๊ป(mm)์ด๋ค.
Lee et al.(2003)์ 25 mm์ด์์ ๋์ง๊ฒฝ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ ์ฌ์ ๋ํ ์ ์ ๊ฑฐ๋ ์คํ์ ์ํํ๊ณ Eurocode 4 ๊ธฐ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐ ํ์ฌ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ
๊ธฐ์กด์ ์ค๊ณ์์ ์ ์ฉ ํ์ฌ๋ ์์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค์ ํ์ธํ์๋ค. Mattock et al.(1976)์ ์์์ ๋จ์ ๋ฐ๋ ์คํ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ์ ํฉ๋ฉด์ ์์ง ์ฒ ๊ทผ๋น์ ์์งํ์ค, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ๋ ๋ฑ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ์ ๋จ๊ฐ๋์์ ์ ์ํ์๊ณ , Menkulasi(2002)๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋จ ๋ฉด๊ณผ ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ข
๋ฅ ๋ฑ์ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ๋ค์ ์ (7)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ํ์ ๋จ๊ฐ๋์์ ์ ์ํ์๋ค(Hyun et al., 2005).
์ฌ๊ธฐ์, Vnh๋ ๊ณต์นญ ์ํ์ ๋จ๊ฐ๋(MPa), Aฯ
h๋ ์ ๋จ๋ฉด์ ๊ฐ๋ก์ง๋ฅด๋ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ๋จ๋ฉด์ (mm2), fy๋ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต ๊ฐ๋, Pn์ ์ ๋จ๋ฉด์ ์์งํ ์์ถ๋ ฅ(N), bฯ
๋ ์ ์ด๋ฉด์ ํญ (mm), s๋ ์ ์ด๋ฉด์ ๊ธธ์ด(mm)๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
3. ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋ํ ์ ์ ์คํ
3.1. ์ํ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ฌ์ฉ์ฌ๋ฃ
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ๋ํ ์คํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํฉ์ฑ๋ณด ์คํ๊ณผ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์คํ์ผ๋ก ๋๋ณ๋ ์ ์๋ค. ํฉ์ฑ๋ณด ์คํ์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์์ฉ ํ๋ ํจ๊ณผ ์ ๋จ์ ๋์์ ๋ฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ
๋ ์ ๋ฐ์ํ ์ ์์ผ๋, ์ด ์คํ์ ๋ณด์ ์ ๋ฐ์ ๊ฑฐ๋์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๋ถ์๊ฐ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ์ด๋ ์ ๋์ธ์ง ๋ถ๋ฅํด ๋ด๊ธฐ๊ฐ ํ๋ค๊ณ ์ ์์ด ๋ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ์ด
๊น๋ค๋กญ๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ๋จ๋ ฅ๋ง์ ๋ชจ ์ฌํ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ด ๋ ๋ง์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์คํ์์๋ ์ฒ ๊ทผ๋์ FRP ์ฒ ๊ทผ์ ์ฌ์ฉํ์ ๋ ์ ๋จ์ฐ ๊ฒฐ์ฌ์ ์ง๊ฒฝ๋ณ(19 mm, 22 mm, 25 mm) ํ์ค-์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ๊ตฌํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
์ํ์ฒด์ ๋ช
์นญ๊ณผ ๋ณ์๋ Table 2์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ Eurocode 4(1997)์ ์ ์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ฐ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ง๊ฒฝ๋ณ๋ก 3๊ฐ์ฉ ์ ์ํ์๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐฐํฉ๋น๋ Table 3๊ณผ ๊ฐ๊ณ ์ค๊ณ๊ธฐ ์ค๊ฐ๋๋ 40 MPa, ์ค์ธกํ ๊ฐ๋์ ํ๊ท ๊ฐ์ 50.8 MPa๋ก ์ธก์ ๋์๋ค.
Table 2
Designation and variable of specimen
Specimen ID
|
Dia. (mm)
|
fck (MPa)
|
Measured Ave. strength(MPa)
|
Stiffening member
|
|
ST19_1,2,3
|
19
|
40
|
50.8
|
FRP bar
|
ST22_1,2,3
|
22
|
40
|
51.9
|
ST25_1,2,3
|
25
|
40
|
49.6
|
Table 3
Concrete proportions for stud specimen
Speci.
|
Fiber content(%)
|
W/C (%)
|
Proportions by unit weight(kg/m3)
|
|
W
|
C
|
S
|
G
|
Fiber
|
|
plane
|
0
|
38
|
169
|
444
|
717
|
1105
|
0.000
|
FRC
|
0.55
|
38
|
169
|
444
|
717
|
1105
|
15.29
|
3.2. ์ํ์ฒด์ ์ ์
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ์คํ์ ์ํ ์คํ์ฉ ์ํธ์ ์ ์ ์ ์ค์ ํฉ ์ฑํ ๊ต๋์์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๊ฑฐ๋๊ณผ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ชจ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ์๋ ์ํธ์ ์ ์์ ์๋นํ ์ฃผ์๋ฅผ
๊ธฐ์ธ์ฌ์ผ ํ๋ค. ์ํธ ์ ์ ์, ์ฃผ์ ๊ณ ๋ ค์ฌํญ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
-
(1) ์ค์ ํฉ์ฑํ ๊ต๋์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ค์ ํ์ค ์ฌ๋ถ๋ฐฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ 2์กฐ๋ก ๋ฐฐ์นํ๋ค.
-
(2) ์ค๋ฌผ ํฌ๊ธฐ์ ์คํ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ์ ๋ ๊ป๋ฅผ ๊ตญ๋ด ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC, 2010)์ ๋ฐ๋ฅํ ์ต์๋๊ป ๊ท์ ์ธ 220 mm๋ก, ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์
์ง๊ฒฝ์ ์ค์ ๊ต๋์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ค.
-
(3) ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ํญ์ ๋๊ฒ ํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ splitting ํ๊ดด๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์ค ๊ต๋์์์ฒ๋ผ dowel failure๋ฅผ ์ ๋ ํ๋ค.
-
(4) ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ค๋ฐฉํฅ์ด ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ๊ฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ํฌ๋ฏ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํ์ค๋ฐฉํฅ์ ์ค์ ํ์ค๋ฐฉํฅ ๊ณผ ์ผ์นํ๋๋ก ํ๋ค.
-
(5) ์ ํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด์ ๊ฐ์ฃผํ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ์ด์ ๋ฏธ๋ฆฌ ์คํ์ ๋ฅผ ๋ํฌํ์ฌ ์ด๋ค ์ฌ์ด์ ๋ถ์ฐฉํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ฑฐ ํ๋ค.
-
(6) ๊ฐ์ฃผํ์ ๋ณํ์ ๋ง๊ธฐ ์ํด ๊ฐ์ฃผํ ์๋ถํ๋์ง์ ๋๊ป ๋ฅผ ํค์ฐ๊ณ ๋์ด๋ฅผ ๋๊ฒ ํ๋ค.
Fig. 2์๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฑฐ๋์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด ์ํ์ฒด์์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ํฌ ๊ธฐ๋ ํญ์ด 600 mm, ๋์ด๊ฐ 650 mm,
๋๊ป 220 mm๋ก์, ์ด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํจ๋์ ํ ๋ ฌํ๊ดด๋ฅผ ๋ง๊ณ , ๋๋ก๊ต์๋ฐฉ์์์ ๊ท์ ํ ๋ฐ๋ฅํ ์ต์๋๊ป ๊ท์ ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ฒฐ์ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒฝ์ฌ๊ท ์ด ๊ณผ
ํ ๋ ฌ๊ท ์ด์ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ๊ฐ ๋จผ์ ํ๊ดด๋์ง ์๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํด์ ์ํ์ฒด ๋ด๋ถ์ ์ฌํ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ์์งํ ๋ฉด์ 12 ๊ฐ, ํ์ค์ฌํ ๋ฐฉํฅ ๋ฉด์ 8๊ฐ์
์ง๋ฆ 9 mm์ FRP ์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐฐ์น ํ๊ณ , ์ค์ ๊ต๋์์์ ํ์ค๋ฐฉํฅ๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ํ ์คํ์๋ค.
์ํ์ฒด์ ์ ์์์๋ ๋ธ๋ฆฌ๋ฉ์ ์ํ์ฌ ๊ฑฐ๋์ด ํ๋ ค์ง๋ ๊ฒ ์ ๋ง๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ค์ ๊ต๋๊ณผ ํ์ค๋ฐฉํฅ์ ๊ฐ์ด ๋ง์ถ์ด ์ฃผ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ค์ ๊ต๋์
ํ์ค๋ฐฉํฅ๊ณผ ๊ฐ๋๋ก ํ๊ธฐ ์ํด์ Hํ๊ฐ์ ์จ๋ธ๋ฅผ ๊ธธ์ด๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ ๋จํ๊ณ ํ์ ์กฐ๋ฆฝ์ ์ํด ์จ๋ธ์ ๋ณผํธ์ฉ ๊ตฌ๋ฉ์ ๋ฏธ๋ฆฌ ๋ซ์ด๋๊ณ , ์ ๋จ๋ Hํ๊ฐ์ ํ๋์ง์
์คํฐ๋๋ฅผ ์ฉ์ ํ์๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํด์ ์์ฑ๋ Hํ๊ฐ์ ํ๋์ง๊ฐ ์๋ฉด์ ํฅํ๋๋ก ๋ธ๋ก ์์ ๊ฐ์ฌ์ํธ์ ๋์ด ์ค์ ๊ต๋์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค๋ฐฉํฅ๊ณผ ๊ฐ๊ฒ ๋๋๋ก
ํ์๋ค. ๊ทธ ๋ค์ ๊ณ ๋ฌด๋๋ฅผ ๋ถ์ด๊ณ ๊ฑฐํธ์ง์ ๋ง๋ ๋ค์ ๊ฐํ์ ํ๋์ง์ ์คํ์ ๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ์ค ํ ํ์ชฝ ๋ถ๋ถ์ด ์์ฑ๋๋ฉด ๊ฐํ๊ณผ ๋ณผ ํธ ๋ฑ์
์ด์ฉํ์ฌ ๋ ๊ฐ์ ๋ฐ์ชฝ ์ํธ์ ํ๋๋ก ์กฐ๋ฆฝํ์ฌ ์ํ ์ฒด๋ฅผ ์์ฑํ์๋ค. Fig. 3์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ๋ ๋ชจ์ต ์ด๋ค.
Fig. 3
Push-out specimen fabrication
3.3. ํ์ค ์ฌํ ๋ฐ ๋ณ์ ์ธก์ ๋ฒ
ํฉ์ฑํ ๊ต๋์์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๊ฐ ๋ฐ๋ ์ํ๋ฐฉํฅ ์ ๋จ๋ ฅ์ ๋ชจ ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ๋ ๊ฐ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ถ๋ถ์ ๊ฐํ ์์์ ์ง์งํ ํ ๊ฐ ํ๋์ง์ ์๋จ์์ ํ์ค์ ๊ฐํ์๋ค.
์ด๋ ์๋ ฅ์ ์ง์ค์ด ๋ ํ์ค์ ํธ์ฌ ๋ฑ์ ๋ง๊ธฐ ์ํด ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์๋ ์๊ณ ๋ฅผ ๋๊ณ , ํ๋ ์ง ๋จ๋ฉด์๋ง ํ์ค์ด ๊ฐํด์ง๋๋ก ํ์๋ค. ํ์ค ์ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ ์ค์ ์ด์ํ์์
10 kN ๋จ๊ณ๋ง๋ค ํ์ค์ ์ฌ๋ฆฐ ํ ๋ค์ 2 kN๊น ์ง ๋ด๋ฆฌ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ์ฐจ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ฐ ํ์ค๋จ๊ณ์ ์ ์๋ฅ ๋ณ์๋์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ดํ ์๋๋ณ์๊ฐ ๊ธ ๊ฒฉํ ๋์ด๋๋ ๋จ๊ณ์์๋ ์์ ํ์ค์ ๋ณํ์์๋ ๋ณ์๋์ ๊ธฐ๋กํ๊ณ , ์คํ์์ ์์ ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ณ์์ ์ด ์ํ๋ก ๋ฐ๊พผ ๋ค์ ํ๊ดด์๊น์ง
์์ํ ์ฌํํ์๋ค. Fig. 4๋ ์ ์ ์คํ์ ์ ํํ๊ธฐ ์ํด ์ํ์ฒด๊ฐ ๊ฑฐ์น๋์ด์๋ ๋ชจ์ต์ด๋ค.
Fig. 4
Push-out static specimen setting
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์์ ์คํฐ๋์ ๊ฑฐ๋์ ์ดํด๋ณด๊ธฐ ์ํด์ Fig. 5 ์์์ ๊ฐ์ด ์คํฐ๋์ ์ฉ์ ๋ถ ๋ถ๊ทผ์ ํ๋ฉด์ ๊นจ๋ํ๊ฒ ์ฒ๋ฆฌ ํ๊ณ ์คํธ๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ ํ ๋ฐ๋ดํ์๋ค.
Fig. 5
Gage attachment on Push-out specimen
ํ์ค์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ค-์ฌ๋ฆฝ ๊ณก์ ์ ๊ทธ๋ ธ์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ์ํด์ ํ์ค ๋จ๊ณ๋ณ๋ก ๊ฐ์ฃผํ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ์ ์ด๋ฉด์์์ ์๋๋ณ์๋์
์ธก์ ํ์๋ค. ํ์ค์ ํ์ค ์ฌํ๊ธฐ์ ๋ถ์ฐฉ๋ ๋ก๋์
์์์ ์ธก์ ์น๋ฅผ ์ฝ๊ณ , ์๋๋ณ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋จ๋ฉด๊ณผ ๊ฐ์ฌ ๋จ๋ฉด์ ์๋๋ณ์๋ฅผ ์คํฐ๋๊ฐ ์๋ ์ ์น์์ 4๊ฐ์
50 mm LVDT ๋ณ์๊ณ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ๊ณ ๊ทธ ํ๊ท ์น๋ฅผ ๊ตฌํ์๋ค.
4. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์ ๋ฐ ๊ฐ๋์ ์ ์
4.1. ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
์ ์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๊ดด๋ ์ฉ์ ๋ถ ๋ฐ๋ก ์์ ์์นํ๋ ์ ๋จ์ฐ ๊ฒฐ์ฌ์ ํ๋จ์ ์ํด์ ๋ฐ์๋์์ผ๋ฉฐ, ํ์ค์์ฉ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ๊ฑฐ์ ํํํ๊ฒ ์ ๋จํ๊ดด๊ฐ ์ผ์ด๋ฌ๋ค. ๊ธฐ์กด
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฐ๋๋ฅผ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํ ์คํ์์ ๊ท๋ช
๋ ํ๊ดด๋ชจ๋๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋ค ์ฐํ๊ดด, ์คํฐ๋์ ์ธ์ ํ ๊ฐ ํ๋์ง์ ํ๊ดด, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ์ ์ ๋จ,
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ํ ๋ ฌ๋ก ์ธํ ํ๊ดด ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณธ ์คํ์์๋ ์ฃผ๋ก ๋ค์ฐ์์ฉ์ ์ํ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ ๋จํ๊ดด ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ค์ ํฉ์ฑํ ๊ต๋์์
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ ๋ถ์์ ๊ฑฐ ๋๊ณผ ์ ์ฌํ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ํญ์ ์ถฉ๋ถํ ๋๊ฒ ํ๊ณ , ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ฃผ์์ ํก๋ฐฉํฅ ๋ณด๊ฐ์ ํตํด ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ์ ํ ๋ ฌํ๊ดด๋
์ ๋จํ๊ดด๋ฅผ ์ต์ ํ๊ณ , ํ๋์ง์ ๋๊ป๋ ํญ ์ ํฌ๊ฒ ํ์ฌ ๊ฐ ํ๋์ง์ ํ๊ดด๋ฅผ ๋ง์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ธฐ์กด ํ๋ฆฌ์บ์คํธ ํฉ์ฑํ ๋ฐ๋ฅํ์ ํ๊ดด๊ฑฐ๋๊ณผ ๋งค์ฐ
์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ๋์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌด์ฒ ๊ทผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ๋ฏธ๋ฏธํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. Fig. 6์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด์ ํ๊ดด์์์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ ์ด๋ค.
Fig. 6
Failure pattern of Push-out specimen
Fig. 7์ ๋จ๊ณ์ ์ผ๋ก ์ฌํ๋ ํ์ค๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ๊ณผ ๊ฐ ์ฃผํ ์ฌ์ด์ ์๋๋ณ์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ์คํฐ๋ ์ง๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์๋๋ณ์๋ ์๋ถ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์
์์น์์ ์ธก ์ ๋ 4๊ฐ์ ๋ณ์๊ณ ๊ฐ์ ํ๊ท ํ ๊ฐ์ด๋ค. ์ด ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ ์ ์ ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์คํฐ๋ ์ง๋ฆ๋ณ๋ก ์ฐจ์ด๋ ์์ง๋ง ํ๊ดดํ์ค์ 80 โผ90%
์ ๋๊น์ง๋ ์๋๋ณ์๊ฐ ๊ฑฐ์ ์ ํ์ ์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ด๋ค ๊ฐ, ์ดํ์๋ ๋ค์ ์๋๋ณ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ธฐ์กด์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋น์ทํ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์์ ์
์ ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ์ค- ์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ํตํ์ฌ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ๋ฐ๋ฅํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฑฐ๋์ ํ๊ฐํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํ์ค ์ฌํ์
๋ฐ์ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ๊ณผ ๊ฐ์ฃผํ ์ฌ์ด์ ์๋๋ณ์๋ ํ์ค์ ์ ๊ฑฐํ์ฌ๋ ๋ชจ๋ ๋ณต์๋์ง ์๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์๋ฅ ๋ฏธ๋๋ผ ์ง๋์ผ๋ก ์ ์ํ๋๋ฐ ์ด๋ ๋ฎ์ ํ์ค๋จ๊ณ์์
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ ํ์ฑ์ํ์ ์์ง๋ง ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ํ๋จ๋ถ์์ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์๋ ฅ์ง ์ค์ด ์ผ์ด๋๊ณ ์ด๋ก ์ธํ ์ง์ํ๊ดด๊ฐ ์ผ์ด๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ ๋จ๋๋ค. ๋์ ํ์ค๋จ๊ณ์์
์ผ์ด๋๋ ์ด๋ฌํ ๋นํ์ฑ๋ณํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ฑ๋ณํ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ํญ๋ณต ๋ ํจ๊ป ๋ฐ์๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 7
Load-relative displacement curve with stud diameter
Fig. 7์์ ์ ์ ์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ง๊ฒฝ๋ณ ํ์ค๊ณผ ์๋๋ณ์ ๊ณก ์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ํ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ทนํํ์ค์ ์ ์ ์๋๋ฐ, Viest(1956)๊ฐ ์ ์ํ ํ๊ณํ์ค์ ๊ฐ์ฌ์ ํญ๋ณต์ ์ ์์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์์ ์ป์ ํ์ค-์๋ฅ ์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ธ๋ณํ๋ ์ ์ ํ์ค์ผ๋ก ์ ์ํ๊ณ
์์ผ๋ ์ผ๋ฐ ์ ์ผ๋ก ์ด์ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ช
ํํ์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ Eurocode 4(1997)์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ์ต๋ํ์ค์ 10% ๊ฐ์ ์ํจ ๊ฐ์ ๊ทนํํ์ค์ผ๋ก ๊ท์ ํ์๋ค.
Fig. 8์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ง๋ฆ๋ณ ํ์ค-์๋ฅ ์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, 19 mm์์๋ ์ด๊ธฐ ์๋ฅ ์๋๋ณ์๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ ์ง๊ฒฝ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด์ ๊ฐ์
ํ์ค ์์ค์์ ์๋ฅ ์๋๋ณ์๊ฐ ์๊ฒ ์ผ์ด๋จ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 8
Load-residual slip curve with stud diameter
Table 4์์ Pmax๋ ์ง๊ฒฝ๋ณ ์ต๋ํ์ค ๊ฐ์ ๋ํ๋ด๋๋ฐ ์ด๋ฅผ 10% ๊ฐ์์์ผ ํ๊ท ํ ๊ฐ์ Prk๋ก ์ ์ํ์๋ค. Eurocode 4(1997) ์์๋ ๊ทนํํ์ค์ด ํ๊ท ๊ฐ์ 10%๋ฅผ ์ด๊ณผํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ถ๊ฐ๋ก 3๊ฐ ์ ์ํ์ฒด์ ๋ํ ์คํ์ ์ํํ ๊ฒ์ ๊ถ๊ณ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋จ ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ค๊ณ ๊ฐ๋๊ฐ์
์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ๋ถ๋ถ ์์ ๊ณ์ 1.25๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ 25%๋ฅผ ๊ฐ์์ํจ๋ค.
Table 4
Maximum load with stud diameter
Specimen No.
|
Pmax (kN)
|
Prk (kN)
|
Ave. Prk (kN)
|
Ave. Diff. (%)
|
|
D19
|
ST19_1
|
74.41
|
66.97
|
67.44
|
0.70
|
ST19_2
|
73.24
|
65.92
|
2.26
|
ST19_3
|
77.15
|
69.44
|
-2.96
|
|
D22
|
ST22_1
|
115.26
|
103.73
|
100.70
|
-3.01
|
ST22_2
|
108.27
|
97.44
|
3.24
|
ST22_3
|
112.15
|
100.94
|
-0.23
|
|
D25
|
ST25_1
|
125.72
|
113.15
|
117.04
|
3.32
|
ST25_2
|
129.18
|
116.26
|
0.66
|
ST25_3
|
135.23
|
121.71
|
-3.99
|
4.2. ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๊ฐ๋์์ ์ ์
์ผ๋ฐ์ ์ธ ํ์ฅํ์ค ํฉ์ฑํ ๊ต๋์ ๋ฐ๋ฅํ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ(Viest, 1956; KHBDC, 2010)๋ก๋ถํฐ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋์ ํจ์๋ผ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ ์๋ ์ด๋ฅผ ์ฒ ๊ทผ์ด ์๋ ๋ฐ๋ฅํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์๋
์ ์ฉํ ์ ์๋์ง์ ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ์ ๊ฐ๋ ํฉ์ฑํ ๊ต๋์์ ์ฉ์ ๋ฐฉ์์ ์ค ํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ
๊ฐ๋ ๋ฐ๋ฅํ์ ๋ํ ์ ์ ์คํ์ ์ํํ ๋ค. ํ์ฌ๊น์ง๋ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ์ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์ฉ์ ๋ฐฉ์ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ ํ๊ฐ์์ ๊ดํ
๊ท์ ์ด ์์ง ์ ์๋์ด ์์ง ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํฅํ ์ค ํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ฐ๋ฅํ ํฉ์ฑ๊ต๋ ์ค๊ณ์ ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ก์ ์ฌ์ฉ๋ ์
์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 9๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ํ๋ ์ ๋จ์คํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ด์ง ์ค ํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋จ๋ฉด์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๊ฐ๋๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ผ๋ก์, ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋จ๋ฉด์ ์ด ์ปค์ง์๋ก
ํ๊ดดํ์ค ์ ๊ฑฐ์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํจ์ ์ ์ ์๋ค. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ ๊ตฌํ ์ ์์์ ์ (8)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Fig. 9
Ultimate load with stut area
์ฌ๊ธฐ์, Qu๋ ์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ 1๊ฐ๋น ๊ทนํ๊ฐ๋(kN/stud) ์ด๊ณ Ash๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋จ๋ฉด์ (mm2)์ด๋ค.
๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ฒด์ ๋ํ ์ ์ ์คํ์์ ์คํฐ๋๋ ์ฃผ๋ก ์ ๋จ ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ ๋จํ๊ดด๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ ํ์ค-์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ํตํ ์ฌ ์ง๊ฒฝ 19, 22 ๋ฐ 25 mm
์คํฐ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ๋ชจ๋๊ฐ ํ๊ดดํ์ค ์ 80~90% ์ ๋์ ํ์ค๊น์ง๋ ์๋๋ณ์๊ฐ ์๊ณ ์ ํ์ ์ธ ๊ฑฐ ๋์ ๋ณด์ด๋ค๊ฐ, ์ดํ์๋ ๋ค์ ์๋๋ณ์๊ฐ ์ปค์ง๊ณ ๋น์ ํ์
์ธ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์๋ค.
Fig. 9์๋ DIN(2007)๊ณผ Viest(1956)์ ์ค๊ณ์๋ ๊ฐ์ด ๋ํ ๋ ์๋๋ฐ ์ด ์๋ค๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ์ ยท๋ฌด์ ๊ด๊ณ์์ด ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋์๋ค. ๋ํ, ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ์
FRP ์ฒ ๊ทผ์ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ ๋ฌด์ฒ ๊ทผ ๋ฐ๋ฅํ ์ ๋จ ์ฐ๊ฒฐ ๋ถ์ ์ฌ๋ฃ์ , ๊ตฌ์กฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค(KHBDC, 2010) ์ ๋๋นํ์ฌ ์ฝ 3๋ฐฐ ์์ ์จ์
ํ๋ณดํ๊ณ ์๊ณ ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ ์๋ 5%์ ๋์ ์ค์ฐจ๋ก ๋น์ทํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ ์ฃผ์๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฐ์ฃผํ๊ณผ ๋ฐ๋ฅํ์ ํฉ์ฑ์ ์ํ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ๊ต๋ ๋ฐ๋ฅํ์ ์์ฉํ๋ ๊ฐ์ข
์์งํ์ค์ผ๋ก ์ธํด ๊ฐ์ฃผํ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ์ ์ ์ด๋ฉด์
๋ฐ๋ฌ๋๋ ์ํ๋ฐฉ ํฅ์ ์ ๋จ๋ ฅ์ ์ ๋ฌํ๋ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์นํ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ์ ๋จ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์์ฝ ํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
-
1) ๋ฌธํ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ๋ถ์ ์ค๊ณ์ ์ฌ์ฉํ๋ ์คํฐ ๋์ ๋ด๋ ฅ์ ๋ํ ๊ธฐ์กด์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์ ๋ฆฌยท๋ถ์ํ์๋ค.
-
2) Viest๊ฐ ์ ์ํ ํ๊ณํ์ค์ ๊ฐ์ฌ์ ํญ๋ณต์ ์ ์์ํ๋ ๊ฒ ์ผ๋ก์ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์์ ์ป์ ํ์ค-์๋ฅ ์๋๋ณ์ ๊ณก์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๊ธ๋ณํ๋ ์ ์ ํ์ค์ผ๋ก
์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ ์ผ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด์ ๊ฐ์ ์ ์ ๋ช
ํํ์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์๋ Eurocode 4์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ์ต๋ํ์ค์ 10% ๊ฐ์ ์ํจ
๊ฐ์ ๊ทนํํ์ค์ผ๋ก ๊ท์ ํ์๋ค.
-
3) ์ฒ ๊ทผ ๋์ FRP ์ฒ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ์น๋ ํ์ฅํ์ค ํฉ์ฑํ ๊ต๋ ๋ฐ๋ฅ ํ์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ์ ๋ํ ๋ฐ์ด๋ด๊ธฐ ์ํ์ ํตํ์ฌ ์ ๋จ์ด ์ฌ ๊ฐ๋์ ํ๊ฐ์์ ์ ์ํ์๋ค. ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์์ ์ ์์์ ๋๋ก๊ต์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์ ๋จ์ฐ๊ฒฐ์ฌ ํ์ฉ๊ฐ๋ ๋๋น ์ฝ 3๋ฐฐ์ ์ ์ ์จ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด์ DIN ๊ธฐ์ค๊ณผ Viest ํ๊ฐ์๊ณผ ๋น๊ตํ๋ฉด
5%์ ๋์ ์ค์ฐจ๋ก ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ์๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2017๋
๋ ์ธํ๊ณต์
์ ๋ฌธ๋ํ ๊ต๋ด์ฐ๊ตฌ๋น์ง์์ ์ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋์์.
DIN 18800-5 (2007), Steel Structures - Part 5: Composite Structures of Steel and
Concrete - Design and Construction.
Eurocode 4 (1997), Design of Composite Steel and Concrete Structures Part 2: Composite
Bridges(ENV 1994-2).
(2005), Design of Horizontal Shear Strength of the Shear Connectors Between Precast
Decks and PSC Girders., Journal of the Korean Society of Civil Engineers, [in Korean].,
25(2A), 327-335.
Korea Expressway Corporation, DAEWOO Institute of Construction Technology (2001),
A Study on the Development of New-type Composite Box-Girder Bridge, Research Report,
No. 01-30 (in
Korean).
Korean Highway Bridge Design Code (2010), Section 2.1, Load, pp.6-9 (in Korean).
(2003), Static Behavior of Large Stud Shear Connectors., Korean Society of Steel
Construction, [in Korean]., 15(6), 611-620.
(1976), Shear Transfer in Lightweight Reinforced Concrete., PCI J., 21(1), 20-39.
(2002), Horizontal Shear Connectors for Precast Prestressed Bridge Deck Panels, Virginia
Polytechnic Institute and State University.
(1956), Investigation of Stud Shear Connectors for Composite and Steel T-beam., Journal
of ACI, 27(8), 875-891.
(1962), The Study on Shear Connectors, The Public Works Research Institute, Construction
Ministry Japan, Vol. 5, Research Paper 9.