๋ฐ๊ธ์ฑ
(Keum-Sung Park)
1*
์ด์์ญ
(Sang-Sup Lee)
2
๋ฐฐ๊ท์
(Kyug-Woong Bae)
3
๋ฌธ์งํธ
(Ji-Ho Moon)
4
ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection. All rights reserved.
ํค์๋
๋ณตํฉ๋ชจ๋๋ฌ, ์ ๊ณก์ฑํ, ๋น๋์นญ๋จ๋ฉด, ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ, ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ
Key words
Hybrid modular, Press forming, Asymmetric cross section, Column-beam to connection, Structural performance
1. ์ ๋ก
๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด์ถ ๊ณต๋ฒ์ ์ฃผ์ ์ด์ ์ผ๋ก ๊ณต์ฅ ์ ์ ๊ฑด์๊ฐ ๋์ด ๋ ์๋ก ๊ณต์ฅ์ ๊ณ ์ ๋น์ฉ์ด ๋ฎ์์ ธ ์ ์ฒด ๊ฑด์ค๋น์ฉ์ด ๊ฐ์๋ ์ ์๊ณ , ํ์ฅ ์๊ณต์ ์ต์ํํ์ฌ
๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ๋จ์ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํจ์จ์ ํ์ง๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ํตํ ๊ณต์ฅ ์ ์๊ณผ ๊ฒ์ฌ๋ก ๊ณ ํ์ง ์ ๊ฑด์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ฌํ ์ฅ์ ์ด ์ค๊ณ ์ธต ๋ชจ๋๋ฌ
๊ฑด์ถ์์๋ ์ ์ง๋๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ตฌ์กฐ ์์ ์ฑ์ด ์ฐ์ ์ ์ ๋์ด์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ธต์๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ณต๊ณผ ๊ตฌ์กฐ์ค ๊ณ๋ ๋์ฑ ๋ณต์กํด์ง๊ณ ํนํ ์ง์ง ์ํ ์ง์ญ์์
ํกํ์ค์ ๋ ํด ๋ฐ๋์ ๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ ํ๋ค.(Lawson, 2012,2010)
๊ตญ๋ด ๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด์ถ์ 2000๋
๋ ์ด๋ฐ์ ๋์
๋์ด ํ๊ต, ๊ตฐ๋ง ์ฌ, ์คํผ์ค ๋ฑ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ ์ฉ๋์ด ์๋ค. ์ฉ๋๋ ๋น์ฃผ๊ฑฐ์ฉ์ผ ๋ก ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ํ๊ฒฝ์ ์ผ๋ก ๋์
๊ฑด์ถ์ฑ๋ฅ์ด ์๊ตฌ๋์ง ์์์ผ๋ฉฐ ์ฃผ๋ก 3์ธต ์ดํ๋ก ์๊ณต๋์๋ค. ์ต๊ทผ ๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด์ถ ์ฐ์
์ ์ฑ์ฅ ์ ์ํด ๊ตญ๋ด์ธ์์ ์ค๊ณ ์ธตํ๋ฅผ ํ๋์ ํด๋ฒ์ผ๋ก ๋ชจ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ,
๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ฉ๋๋ฅผ ์ฃผ๊ฑฐ์ฉ์ผ๋ก ํ๋ํ๊ณ ์๋ค. ์๊ตญ๊ณผ ๋ฏธ๊ตญ ๋ฐ ํธ์ฃผ ๋ฑ์์๋ ๋ค์ธต ๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ฑด์ค์ ํตํด ๋ชจ๋ ๋ฌ ๊ณต๋ฒ ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ฒจ๋จํ์ ํฐ
์ง์ ์ ์ด๋ฃฉํ ๋ฐ ์ ๋ค.(Issa, 2013)
๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ 3D ์์คํ
์ ๋ด๋ ฅ๋ฒฝ์๊ณผ ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์ด ๋ชจ๋ ๋์
๋์์ผ๋ ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์ ์ฑํํ ์ ์กฐ์ฌ๊ฐ ๋ง์๋ค. ์ผ๋ฐ ์ ์ผ๋ก ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์์ ์ฝ๋์ ๋ฐฐ์น๋๋
๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐํ๊ฐ๊ด์ด ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋์์ผ๋ฉฐ ํด์ธ์์๋ ๊ฐ์ฅ ํํ๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฐํ๊ฐ๊ด์ ๋จ๋ฉด ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ์ฌ ๋ชจ๋์ ๊ธฐ๋ฅ์ผ๋ก ์ ํฉ ํ ๋ ํ์ํ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก
์โคํ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ด์ ๋ฐ ๋ณด-๊ธฐ๋ฅ ์ ํฉ๋ถ ์ฒ ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฐฉํ ๋จ๋ฉด๋ณด๋ค ์ข ๋ ๊น๋ค๋กญ๋ค. ๊ฐํ๊ฐ๊ด ๊ธฐ๋ฅ์ด ์ฌ์ฉ ๋ ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์์ ์โคํ ๋ชจ๋์ ๋ณผํธ ์ ํฉ์
์ํด ๊ฐํ๊ฐ๊ด ๊ธฐ๋ฅ์ ์์ด๋ ๊ณต๊ตฌ๊ฐ ๋ค์ด๊ฐ ์ ์๋ ์์นํ์ ์ก์ธ์ค ํ์ ๊ฐ๊ณตํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ด ์ก์ธ์ค ํ์ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ ๋ถ์ ํจ๋์กด
์์ญ์ ์์นํ์ฌ ๋จ๋ฉด ์์ค์ ๊ฐ์ ธ์ค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ๋ด๋ ฅ์ ์
์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋งค์ฐ ๋๋ค. ๋ํ ๊ฐํ๊ฐ๊ด ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ Cํ ๊ฐ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ
์์ธ์์ ๋ณด์ ํจ ๋ชจ๋ฉํธ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ๋ฌํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐํ๊ฐ๊ด ๋ด๋ถ์ ๋ณด ํ๋์ง ์ ์ฐ์ ์์์ธ ๋ค์ด์ํ๋จ ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋๊ธฐ๋ ํ๋ค.(Shim, 2008; Kang, 2008; Park, 2013; Lee, 2015)
๊ธฐ์กด ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋๋ฌ์ ์ ์ฉํ๊ณ ์๋ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ธฐ ์ฑํ์ธ ๊ฐํ๊ฐ๊ด์ ์ฃผ๋ก ์ด์ฉํ ๋ชจ๋๊ณจ์กฐ๋ก ๋ดํ๊ตฌ์กฐ ์ฑ๋ฅ ์ด๋ ์ฌ๋ฃ๋น ์ธก๋ฉด์์ ๋งค์ฐ ๊ณ ๊ฐ์ด๋ค.
์คํ ํํ์ ๋จ๋ฉด ๊ฐ๋ฐ ์ ํตํ ์กฐ๋ฆฝ ์๊ณต์ฑ, ๋ดํ ๋ฐ ์์ ์ฑ๊ณผ ๊ฒฝ์ ์ฑ ํ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ๋ชจ๋๋ฌ ์ ํฉ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ์ ์คํ ํ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด Fig.
1๊ณผ ๊ฐ์ด ํจ์จ์ ์ธ ๋ณตํฉ ๋ชจ๋๋ฌ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ตฌ์กฐ ๋ถ์ฌ ๋ฐ ์กฐ์ธํธ์ ์์ธ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ค๋ํ ์กฐํฉ๋ชจ๋ ๊ณจ์กฐ์ ๊ตฌ์กฐ์์ ๋ฐ ๋ด์ง์ฑ๋ฅ ํ ๋ณด๋ฅผ ์ํ ์คํ๊ณผ ์ด๋ก ํด์
๋ฑ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ค.
Fig. 1
Study of Column-Beam Connections
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด๊ณผ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ฐ์ฌ๋ณด๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์์ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ฝ ํฌ๋ฆฌํธ ํฉ์ฑ ์ ๋ฌด, ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ ๋๊ป,
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ฐ์ฌ๋ณด์ ์๋ถ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐํ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ๊ฑฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์์๋ณด๊ธฐ ์ ํด ์ ํฉ๋ถ
์คํ์ ๊ณํํ์๋ค. ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๋นํ๋ฆผ ์ ์ํฅ์ ์ต์ํํ ์ ์๋๋ก ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ค๊ณํ์๊ณ , ์ง์ ์กฐ ๊ฑด์ด ์ ํฉ๋ถ์ ๊ฑฐ๋์ ์ํฅ์ด ์ต์ํ ๋๋๋ก
์คํ ๊ธฐ๋ฒ์ ๊ฐ ๊ตฌํ์ฌ ์คํ์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตโค๋ถ์ํ์๋ค.
2. ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ์คํ
2.1 ์คํ ๊ฐ์
๊ตญ๋ด์์ ๊ฐ๋ฐ๋์ด ์ ์ฉ๋๋ ๋ชจ๋ ๊ณจ์กฐ์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฅ- ๋ณด ์ ํฉ๋ถ๋ ๊ฐํ๊ฐ๊ด ํํ์ ํ์ํ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ Cํ ๋ณด ํ ํ์ ๋จ๋ฉด์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ค.
์ด์ ๊ฐ์ ํ์ํ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด ๊ณผ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ด๋ฐฉํฅ ํจ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ ๋ฐ ์ธ์ฃผ ์ฉ ์ ์์
๋ฑ์ ๋์ ํจ์จ์ ๊ฐ๊ณ ์์ผ๋ ๋จ์ ๋ชจ๋์ด ์กฐํฉ๋๋
๋ชจ๋ ๊ฐ ์ ํฉ๋ถ๋ฅผ ๊ฐ๊ฒฐํ๊ณ ์์ ํ๊ฒ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๋ฐ์๋ ๋ง์ ๋ฌธ์ ์ ์ ์ง๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ, ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด์ KS ๊ท๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋ ์์ฐ์ผ๋ก ์์ฐ๋จ๊ฐ๊ฐ ๋งค์ฐ
๊ณ ๊ฐ์ด๋ฉฐ ๊ณผ๋ํ ๊ตฌ์กฐ์ค๊ณ์ ์์ธ์ด ๋๊ธฐ๋ ํ๋ค.
์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋น๊ต์ ์์ ๊ฐํ์ ์คํํ์ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด ๋จ๋ฉด ํ์์ผ๋ก ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํจ์ผ๋ก์ ๋ชจ๋ ๊ฐ ์ ํฉ์ ์ฉ์ด ํ๊ฒ ํ๊ณ ์ ์๋น์ฉ์ด ์ ๋ ดํ ๋ฟ๋ง
์๋๋ผ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ธฐ ๋ฅ ๋จ๋ฉด ๋ด๋ถ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ถฉ์ ํ์คํจ์ผ๋ก์ ๋ดํ์ฑ๋ฅ ํ ๋ณด๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ๊ฐ์ ํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ํ, ๊ธฐ์กด ํ์ํ ๊ฐํ ๊ฐ๊ด
๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด์ ์ ํฉ ์ฉ์ด์ฑ์ ํ๋ณด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒํ ํ๊ธฐ ์ ํ์ฌ ๋น๋์นญ ๊ฐํ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ํ์์ ๋ํด์๋ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ ๋ฐ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ๋ํ ์ ํฉ๋ถ์ ๋ด๋ ฅ๊ณผ ๊ฑฐ๋์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์คํ๊ณผ ์ด๋ก ๋ฐ ํด์์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ
๋ฐ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด์ ์ ํฉ ๋ถ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ ๋จ๋ฉด๊ณผ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ๋ ๊ณ ์ธตํ ๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ
์ํ ๋ชฉํ๋ก ์ํํ์๋ค. ๋ํ, ์ค์ธตํ ๋ชจ๋๋ฌ ๊ฑด์ถ ๋ฌผ์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด์ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด๊ณผ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ ํ์์
๋ํ ๊ตฌ์กฐ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ ์คํ๋ ๊ฐ์ด ๊ณํํ์๋ค.
2.2 ์คํ์ฒด ๊ณํ
์ ์ธต๋๋ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์์ ํ๋ถ ์ธต์ ์ฒ์ฅ๋ณด์ ์ ๋ถ ์ธต์ ๋ฐ๋ฅ๋ณด๊ฐ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๊ฐํ๊ฒ ์ฐ๊ฒฐ๋์ง ์์๋ค๋ฉด ์ฐ์งํ ์ค์ ๋๋ถ๋ถ์ ์์ธต ๋ชจ๋์ ๋ฐ๋ฅ๋ณด์
์์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐ๋ฅ ๋ณด์ ๊ฑฐ๋์ด ์ฒ์ฅ๋ณด๋ณด๋ค ์ค์ํ๋ค. ์คํ ๋์์ธ ๋ชจ๋์ ํ์ ์ Fig. 1์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ชจ๋์ ๋น๋์นญ ํ์์ผ๋ก ํ๋ ์ค ์ ๊ณก ๋ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ถ์ ์ธก๋ฉด์ Fig. 2์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋ฐฉํ ๋จ๋ฉด ํํ๋ก ํ๋ ์ค ์ ๊ณก ๊ฐ๊ณต๋์ด ๋น์ถฉ์ ๊ณผ ์ถฉ์ ํํ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ฒ ์ฅ๋ณด์ ์ ๊ณกํ ๋ฐ๋ฅ๋ณด๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋จ๋ฉด ์ธก๋ฉด์
์ ํ๋๋ก ์ฉ์ ๋์ด ์๋ค. ๋ฐ๋ฅ์๋ ์ ๊ณกํ ๋ณด ์จ๋ธ ์ค๊ฐ ๋์ด ์์ ๋๊ป 150mm์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ๊ฐ ํ์ค๋์ด ํ๋์ง๋ฉด ์ด ํ์ฑ๋์ด ๋ณด๋ฅผ ๊ตฌ์ํ๊ฒ
๋๋ค.
Fig. 2
Test specimen of column-beam connection
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ(PF) ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ผ๋ก PF-150ร75ร4.5mm ๋๋ PF-150ร75ร8mm์ด ์ฌ์ฉ๋์๊ณ , ํ ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋ณด๋ก
PF-200ร75ร4.5mm๊ฐ ์ฌ์ฉ๋ ๋ชจ๋์ ์ฅ๋ณ๋ฐฉ ํฅ๊ณผ ๋จ๋ณ๋ฐฉํฅ์ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ์๋ค. ๋๊ป 8.0mm์ธ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด
์จ๋ธ์ ํํญ๋๊ป๋น ๋ 16.75๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 63.26
(
=
2.45
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ์์์ง๋ง ํ๋์ง ํํญ๋๊ป๋น๋ 9.34 ์ผ๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 7.75
(
=
0.30
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ ๋น์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ค. ๋ํ, ๋ ๊ป 4.5mm์ธ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ ๊ฒฝ์ฐ, ์จ๋ธ์ ํํญ๋๊ป๋น ๋ 31.33์ผ๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ
๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 63.26
(
=
2.45
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ์์์ง๋ง ํ๋์ง์ ํํญ๋๊ป๋น๋ 16.7 ๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 7.75
(
=
0.30
E
/
F
y
)
๊ณผ ์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 9.81
(
=
0.38
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ์ปค ๋น์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ค. ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋ณด๋ KS D 3530 ๏ฝข์ผ๋ฐ ๊ตฌ์กฐ์ฉ ๊ฒฝ๋ ํ๊ฐ๏ฝฃ์ ๋ฐ๋ผ ํ์ฌ๋ฅผ ์ ๊ณกํ์ฌ ์ ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์จ๋ธ์
ํํญ๋๊ป๋น๋ 31.33๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 63.26
(
=
2.45
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ์์์ง๋ง ํ๋์ง ์ ํํญ๋๊ป๋น๋ 12.5๋ก ๋ด์ง์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 7.75
(
=
0.30
E
/
F
y
)
๊ณผ ์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ ํ๊ณ์ธ์ฅ๋น์ธ 9.81
(
=
0.38
E
/
F
y
)
๋ณด๋ค ์ปค ๋น์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด๊ณผ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ๊ฒฝ์ฐ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ธฐ๋ฅ ๋ด๋ถ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ฐ ํ์ค๋ ์ด ๊ธฐ๋ฅ ํ๋์ง์ ์จ๋ธ๋ฉด์ ๊ตฌ์ํ๊ณ ์๊ณ , ๋ณด์ ์๋ถ ํ๋์ง ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋๋ธ ์์ ๋ฌปํ๊ณ ์จ๋ธ์ ์ผ๋ถ๋
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๋ก ๊ตฌ์๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ธฐ์ค์ ์ ์๋ ํํญ๋๊ป๋น๋ ๋ค์ ๋ณด์์ ์ธ ํ๊ฐ์ผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค.
ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ๊ฑฐ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ฃผ ์ ์ธ์๋ฅผ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐํ ๋๊ป์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ถฉ์ ํ์ค ์ ๋ฌด, ์ ๊ณก ํ ๋ณด์ ์๋ถํ๋์ง ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด๋ก
์ ์ ํ์ฌ Table 1์ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด 4๊ฐ์ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๊ณํํ์๋ค. ๊ฐํ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ธ์ฐ์ ๋ง์ถฐ ์ ๊ณกํ ๋จ์ผ ๋ณด๋ฅผ ์ฉ์ ์ผ๋ก ์ ํฉํ ์คํ์ฒด์
๊ฒฝ์ฐ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋ณด์ ๋นํ๋ฆผ ์ข๊ตด ๋ก ๋ด๋ ฅ์ด ๊ฒฐ์ ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค. ์ด๋ฐ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ต๋ํ ๋ฐฉ์งํ ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์คํ์ฒด๋ฅผ ๋์นญ์ผ๋ก
์ ์ํ์ฌ ๋นํ๋ฆผ ์ ์ํ ๋ณด์ ์ ํ ํ๊ดด๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
Table 1
Description of test specimen
๋ํ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ(Park, 2013)์์ ์ฑํํ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๋ ์กด์ด ์ง์ง๋๋๋ก ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ถ๋ฅผ ๋ฐ๋ ฅ ํ๋ ์์ ๋ณผํธ๋ก ๊ณ ์ ํ ๊ฑฐ๋ ํ์ง์ ์ผ๋ก ์ง์งํ์ฌ
์ ํฉ๋ถ์ ํ์ ๊ฐ์ฑ์ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ์ ์๋ค๋ ์ฐ๋ ค๊ฐ ์์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ธ์์ง ๊ธฐ๋ฅ ์๋ถ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ํฉํ๊ณ ๋ณด๋ฅผ ์ํ๊ฐ๋ ฅ ํ ์
์๋ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณํํ์๋ค(Lee, 2015). ์ฆ ๋ฐ๋ฅ๋ณด๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ ๊ฐํ๋ฉด L์ํ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด๊ฐ ๋์ด์ผ ํ์ง๋ง ๊ฐ๋ ฅ์ ํธ๋ฆฌ๋ฅผ ์ํด ์ด๋ฅผ ์โคํ๋ก ๋ค์ง์ด ใฑ์ํ์ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด๋ก ์์ธ
์น ์์ ํ์์ Fig. 2์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ ํฉ๋ถ์์ ๋ณด์ ์์ฑ๋ชจ๋ฉ ํธ(MP
)๊ฐ ๋ฐํ๋ ์ ์๋๋ก ์ฉ์ ๋ด๋ ฅ์ ๊ฒํ ๋ฅผ ํตํด ๋ณด ํ๋ ์ง๋ ์๋ฉด ๋ชจ์ด์ฉ์ ๊ณผ ์ผ๋ฉด ๊ทธ๋ฃจ๋ธ(groove)์ฉ์ ์ ํ๊ณ , ๋ณด ์จ ๋ธ๋ ์ผ๋ฉด ํ๋ ์ด(flare)
๋๋ ์๋ฉด ๋ชจ์ด ์ฉ์ ์ผ๋ก ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ ์ ์ฉ์ ํ์๋ค.
2.3 ๊ฐ๋ ฅ ๋ฐ ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ
๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฑด์ถ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค(KBC 2016)์์ ์ธต ๊ฐ๋ณ์๊ฐ๊ณผ ํจ๊ฐ๋๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ์ธต๊ฐ๋ณ์๊ฐ(ฮธ
)์ ๏ฝข์ธต ๊ฐ๋ณ์(ฮด
)๋ฅผ ์ธต๊ณ (H)๋ก ๋๋ ๊ฐ๏ฝฃ์ผ๋ก ์ ์๋์ด ์๋ค. AISC Seismic Provisions for Structural Steel Buildings (2010)์
Commentary K2. 2์ ์คํ์ฒด์ ํ์์ ์ญ์ํ์ด๋ ์ธํ๋ณด ํ ํ๋ก ์ ์ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ๋ ฅ๋ ๋ณด ๋จ๋ถ ํน์ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ถ์ ๋ณ์ ๋ฅผ ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์
์ฑํํ ์ ์๋ค๊ณ ์ค๋ช
๋์ด ์๋ค. ์ด ์คํ์ ์ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ๋ ฅ๋ฐฉ๋ฒ์ Fig.3์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด KBC 2016 0722.2.4์ ๊ท์ ๋ ์ธต๊ฐ ๋ณ์๊ฐ์ 0.2mm/sec ์๋๋ก ์ ์ดํ๋ ๋ฐ๋ณต๊ฐ๋ ฅ์ด์๋ค. ๋ณด์ ๊ฐํด์ง ์ํ๋ณ์(ฮด
)๋ฅผ ์คํ์ฒด์ ๋์ด (h
)๋ก ๋๋ ๊ณ์ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ธต๊ฐ๋ณ์๊ฐ์ด ์ปค์ง์๋ก ์ด๊ณผ๋ ์ํ๋ณ์(ฮด
โฒ )๊ฐ ๋ณด์ ๊ฐํด์ง๊ฒ ๋์ง๋ง ๋ณด์์ ํ๊ฐ๊ฐ ๋๋๋ก ์ด๋ฅผ ์์ฉํ์๋ค.
Fig. 4์์ ํ์ธํ ์ ์๋ฏ์ด ๊ธฐ๋ฅ์ ํ์ง ๊ตฌ์ข๋ก ์ง์งํ๊ณ ๋ณด ๋จ๋ถ๋ฅผ ์ด๋๋จ์ผ๋ก ์ง์ง๋๋๋ก ํ์ฌ ์ํ๊ฐ๋ ฅ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์์ง์ ์์ ๋ณ์์ ๋ณํ๋ฅ ์ ์ธก์ ํ์๋ค.
Fig. 4
Test set-up and measurement
2.4 ์ฌ๋ฃ์ํ
2.4.1 ๊ฐ์ฌ ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ์ํ
์คํ์ฒด ์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ๋น๋์นญ ์ ๊ณก ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๊ฐํ ์ ๊ณกํ ๋ณด ์ ์ฌ๋ฃ ํน์ฑ์ ์์๋ณด๊ณ ์ ๊ฐ๊ฐ 3๊ฐ์ ์ธ์ฅ์ํํธ(14Bํธ)์ ์ ์ํ์ฌ KS B 0802์
๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ฌ์ ์ธ์ฅ๊ฐ๋์ํ์ ์ค์ํ ์๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Table 2์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค. ๊ธฐ๋ฅ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋จ๋ฉด์ ๊ฐ์ข
์ SM 490์ด์๊ณ , ๋ณด๋ก ์ฌ์ฉ๋ ๋จ๋ฉด๋ ๊ฐ์ข
SM 490 ๊ฐํ์ ์ ๊ณกํ์ฌ ์ ์ํ
๊ฒ์ผ๋ก ํญ๋ณต๊ฐ ๋๋ 315N/mm2, ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ 490N/mm2์ผ๋ก ๊ฑด์ถ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค์ ๋ช
์๋์ด ์๋ค. ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ฐ ๊ฐ์ข
์ ๊ฐ๋๊ธฐ์ค์ด ๋ง์กฑ๋๊ณ ์ ์ง๋ง ํญ๋ณต๋น๊ฐ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ฐํ ๋๊ป 4.5mm์ธ ํ ๋ ์ค
์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ข
์ด SM 520 ์ผ๋ก ์ถ์ ๋ ์ ๋์ ๋์ ํญ๋ณต๊ฐ๋์ ์ธ์ฅ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ณด์๋ค.
2.4.2 ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋ ์ํ
ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ์คํ์ฒด์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ฐ๋๋ 24MPa๋ก ๊ณํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ์ฉ๋ ๋ ๋ฏธ์ฝ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ฐ 3๊ฐ์ฉ
์ด 12๊ฐ์ ๊ณต์์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ์ ๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋ ์ํ์ KS F 2405์ ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ผ 1,000kN ์ ์์ ๋ง๋ฅ ์ํ๊ธฐ(U.T.M)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ
์ค์ํ์ ๋ค. KS F 2403์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ํ ๊ณต์์ฒด์ ์คํ ๋น์ผ์ ์ํํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ถ๊ฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ํ๊ท 24.5MPa๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. Table 3
Table 3
Descriptions of test specimen
3. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋น๊ต ๋ฐ ๋ถ์
3.1 ์ ํฉ๋ถ ๊ฑฐ๋ ๋ฐ ํ๊ดด๋ชจ๋
ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์์ ๊ธฐ๋ฅ์ง์ง ํ์ง๋จ์ ํด ๋ ๋น์ค์ ํ ์ฌ์ด์ ์ ๊ฒฉ์ผ๋ก ๊ฐ๋ ฅ๋ฐฉํฅ ๋ณ๊ฒฝ ๋ถ๊ทผ์์ ๋ณ์ ๊ฐ ์ผ๋ถ ํ๋ ํ์ ์ด์ธ์ ๋ณ๋ค๋ฅธ
์ด์์ ์์๋ค. ํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ํฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํฉ์ฑํ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ธ CCB-R0์ CCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ณด ๋ฉด์์ ์ฝ 50โผ80mm ๋จ์ด์ง ์์น์์
๊ฐ์ฌ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ์ ๋ถ์ฐฉ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์๋ค. ๊ธฐ๋ฅ ํ๋์ง ์ ๊ตญ๋ถ์ข๊ตด์ด ๋๋๋ฌ์ก๊ณ ๋ณํ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ ๋ถ์ ์ฉ์ ๋ถ๊ฐ ๊ท ์ดํ๊ดด๋๋ ํ์์
๋ณด์์ผ๋ฉฐ ์ต๋ํ์ค์ ๋ ๋ฌํ ์ดํ ํ์ค์ด ๊ฐ์ํ๋ ํน์ง์ ๋ณด์๋ค.
ํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ์์ ๋นํฉ์ฑํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ ๋ ๋ณด๊ฐํ์ง ์์ CNCB-R0 ๊ฒฝ์ฐ, ๊ธฐ๋ฅ๋ฉด์์ ๊ฐ๊น์ด ์์น์ธ ๋ณด ํ๋์ง์ ๊ตญ๋ถ์ข๊ตด์ด ๋๋๋ฌ์ง๊ฒ
๋ํ๋ฌ๊ณ ์ต๋ํ์ค์ ๋ ๋ฌํ ์ดํ์๋ ํ์ค์ด ๊ฐ์ํ๋ ํน์ง์ ๋ณด์๋ค. ํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด๊ฐํ CNCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ธฐ๋ฅ๋ฉด์์ ๊ฐ๊น์ด ์์น์์ ๋ณด๊ฐํ
๋ณด ํ๋์ง๋ฉด์ด ๊ตญ๋ถ์ข๊ตด ๋ณํ์ด ๋ํ๋ฌ๊ณ ์ต๋ํ์ค ๋๋ฌ ํ์๋ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฎ๊ฐํ์ ์ฉ์ ๋ถ๊ฐ ํ๊ดด๋๋ ํ์์ ๋ณด์ ๋ค. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Table 4์ ์ ๋ฆฌํ์๊ณ , Fig. 5์ ๋ชจ๋ฉํธ-ํ์ ๊ฐ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 4
Plastic moment of members
Fig. 5
Moment-rotation relationships of test specimens
3.2 ํจ๋ชจ๋ฉํธ-๋ณํ๋ฅ ๊ด๊ณ
Fig. 6์๋ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์ ๊ฐ๊น์ด ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๋ฉด๊ณผ ๋ณด์ ์ธ์ธก๋ฉด์ ๋ณํ๊ฒ์ด์ง๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ์ธก์ ํ ๋ชจ๋ฉํธ-๋ณํ๋ฅ ๊ด๊ณ ๊ณก์ ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ํญ๋ณต๋ณํ ๋ฅ ์ ๊ฐ์ฌ ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ฐ์ ํ์๋ค.
Fig. 6
Moment-strain relationship of asymmetric column-to-beam connections
Fig. 6(a)์์ ๋ณด๋๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์ ๋ณด์ ์ํ ํ๋์ง๋ฉด์ ๋ถ์ฐฉํ ๋ณํ ๊ฒ์ด์ง(S1, S4)๋ฅผ ํตํด ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ
๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ ๋ถ ์คํ์ฒด์ธ CCB-R0์ CCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณด์ ์ํ ํ๋์ง ์์น์์ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ์ ๊ด๊ณ์์ด ์ต๋ํ์ค ์ํ์์
์ผ๋ถ ํญ๋ณต์ํ๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ๋ณด์ ๋ณํ๋ฅ ์ ๋งค์ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฐ์ฑ๊ณผ ์ฐ์ฑ์ธก๋ฉด์์ ์ฑ๋ฅ์ด ์ ํ๋ ์ ์๋ค๋ ์์ธก์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ด ๋ค. ์ด์ ๋นํด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ
๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด ์ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด์ธ CNCB-R0์ CNCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณด์ ์ํ ํ๋์ง ์์น์์ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ์ ๊ด๊ณ์์ด
์ต๋ํ์ค ์ํ์์ ๋ณด์ ์ํ ๋ชจ๋ ํญ๋ณต์ํ๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ๋ณด์ ๋ณํ๋ฅ ์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ ์ฐ์ฑ์ธก๋ฉด์์ ์ฑ๋ฅ์ด ์ฆ๊ฐ๋ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ธกํ ์ ์์
๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 6(b)์์ ๋ณด๋๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์ ๊ธฐ๋ฅ ์ธก๋ฉด์ ์ํ ์์น์ ๋ถ์ฐฉํ ๋ณ ํ๊ฒ์ด์ง(S6, S7)๋ฅผ ํตํด ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ
๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด์ธ CCB-R0์ CCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด ๊ฐํ์ง ์์ ๊ธฐ๋ฅ์ ์๋ถ ์์น(S7)์์๋ง ์ต๋ํ์ค ์ํ์์
ํญ๋ณตํ๋ ํ์์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด๊ฐํ ์คํ์ฒด์์๋ ๋ชจ๋ ํ์ฑ ์ํ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค. ์ด์ ๋นํด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ
์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ ์คํ์ฒด ์ธ CNCB-R0์ CNCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด๊ฐํ ์คํ ์ฒด์ ๊ธฐ๋ฅ ์๋ถ ์ธ์ธก๋ฉด์์ 4% ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ ์ดํ ์์ฑํ๊ฐ
์ง ํ๋์์ผ๋ ๋๋จธ์ง ์์น์์๋ 4% ์ธต๊ฐ๋ณ์๊น์ง ๋ชจ๋ ํ์ฑ ์ํ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๋จ ๋ฉด์ด ๋น๊ต์ ํฐ ํญ๋๊ป๋น๋ฅผ
๊ฐ๊ณ ์์ด ๊ธฐ๋ฅ์ ์๋ ฅ๊ณผ ๋ณํ์ด ๋์์ ๋ฐ์ํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 6(c)์์ ๋ณด๋๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์ ๊ธฐ๋ฅ ์ต์ธ์ธก๋ฉด์ ์ํ์ ๋ถ์ฐฉํ ๋ณํ๋ฅ ๊ฒ์ด์ง(S9, S10)๋ฅผ ํตํด ๋น๋์นญ
ํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ ๋ถ ์คํ์ฒด์ธ CCB-R0์ CCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ 4% ๋ณ ํ๊น์ง ๊ธฐ๋ฅ์ ์ต์ธ์ธก๋ฉด ์ํ ์์น์์๋ ํ๋์ง๋ฉด
๋ณด๊ฐ์ ๊ด ๊ณ์์ด ๊ฑฐ์ ํ์ฑ ์ํ๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๋ค. ์ด์ ๋น ํด ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ ์ค ํ์ฒด์ธ CNCB-R0์
CNCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ธฐ๋ฅ์ ์ต์ธ์ธก๋ฉด ํ๋ถ ์์น(S10)์์ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐํ ์คํ์ฒด๋ง์ด 4% ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ์ ์ ํญ๋ณตํ์ฌ ์์ฑํ ๋์ด๊ฐ๋ ์ํ๋ฅผ
์ ์ ์์๋ค. ์ด๋ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด์ด ๋น๊ต์ ํฐ ํญ๋๊ป๋น๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์์ด ์ ํฉ๋ถ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐ๋ฅ๋ ๊ฐ์ด ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ๋ ํ์์์ ์ ์ ์๋ค.
3.3 ์ ํฉ๋ถ ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ
์ง์งํ์ค๊ณผ ๊ฐ์ ํก๋ ฅ์ ์ ํญํ๋ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ ์ฑ๋ฅ ์ ์์ฑ๋ณํ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ํจ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ณดํต๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ, ์ค๊ฐ ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ ๋ฐ ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ
์๋ค. ์ด ์ธ ๊ฐ์ง ์ฒ ๊ณจ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์์ค์ ๋นํ์ฑํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ์๊ตฌ ๋๊ณ ์์ด ๋ณดํต๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ๋ 0.01rad์ ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ์ ์์ฉํ ์ ์์ด์ผ
ํ๋ฉฐ, ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ ๊ฐ 0.02rad์ 0.04rad๋ฅผ ๊ฐ๋นํ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ ๊ณจ์กฐ์ ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ์ฑ๋ฅ์
ํด๋น ์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ์์ ๋ณด ์ ์ฑ๋ชจ๋ฉํธ(Mp)์ 80% ์ด์์ ์ ์งํด์ผ ํ๋ค๋ ๊ฐ๋ ์กฐ๊ฑด๋ ์ถ๊ฐ๋ก ๋ง์กฑํด์ผ ํ๋ค. ์ด์ธ์ ํํญ๋๊ป๋น์ ์ด๊ณผ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์์์ ๋จ๊ฐ๋์ ๋ํด ์ ํฉ๋ถ์ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์
๊ฒํ ํด์ผ ํ ๋ ์กฐ๊ฑด๋ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ์ ํฉ๋ถ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ๋จผ์ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ ๋ฐ ๋นํฉ์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์๋ถํ๋์ง ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ๋ฅผ
๊ณ์ฐํ์๋ค. Fig. 7 ๊ณผ ๊ฐ์ด ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ ์ ๋ฌด์ ๋ณด์ ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ผ ๋จ๋ฉด์ ๋น ๋์นญ์ฑ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ โค๋ถ ๋ฐฉํฅ์ ๋ํ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ ๊ฐ์ด ์์ด ํ๊ฒ ํ๊ฐ๋๋ค. ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ
๋ณด์ ๋๊ป์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฌ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ๊ฐ ์คํ์ฒด์ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด์ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ๋ฅผ Table 5์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Fig. 7
Asymmetric beam and column section
๊ณ์ฐ๋ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํด Table 5์ ร2๋ก ํ๊ธฐํ์๋ค. ๊ฐ ์คํ์ฒด์์ ์ง๋ฐฐํ๋ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ๋ ๊ธฐ ๋ฅ์ ํฉ์ฑ๊ณผ ๋นํฉ์ฑ ์ ๋ฌด์ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด์ ๋น๋์นญ์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์ โค๋ถ ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ
๋ฌ๋ฆฌ ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ๋น๋ ์นญ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์์๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ๊ฐ๋ ฅ๊ณผ ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด์์ ๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ๊ฐ๋ ฅ์ ๋ณด์์ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ๋ํ, ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ
๊ธฐ๋ฅ-๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์๋ ๋ณด ์๋ถํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๊ด๊ณ์์ด ๋ณด์์ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ ์ง๋ฐฐํ๋ ๊ฒ์ผ ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฉ์ฑ ์ ๋ฌด์
๋ณด์ ์๋ถ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๊ด๊ณ์์ด ์ ํฉ๋ถ์์ ์คํ์ ํตํด ์ป ์ ์ต๋๋ชจ๋ฉํธ๋ ์ง๋ฐฐ๋๋ ์์ฑ๋ชจ๋ฉํธ๋ณด๋ค ์ปค์ผ ์ ํฉ๋ถ์์ ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ ์ฑ๋ฅ ํ๋ณด๊ฐ
๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 8์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ์คํ์ฒด์ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ ๋จ์์ง์ง ๋ก ๊ฐ์ ํ ์ ์์ด ์ ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ธ ์คํ์ฒด์ ๋ฐ๋ ฅ๊ณผ ํจ๋ชจ๋ฉํธ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ๊ตฌํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ํฉ๋ถ์
์์ฉํ๋ ํจ๋ชจ๋ฉ ํธ๋ ํ์ค(P)์ ๊ธฐ๋ฅ ๋์ด(h
)๋ฅผ ๊ณฑํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋๊ณ , ์ธต๊ฐ๋ณ์ ๊ฐ(ฮธ
)์ ์ํ๋ณ์(ฮด
)๋ฅผ ๊ธฐ๋ฅ ๋์ด(h
)๋ก ๋๋ ๊ณ์ฐ๋ ์ ์๋ค.
Fig. 8
Reaction and bending moment diagram
์ (1)๊ณผ ์ (2)์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ํจ๋ชจ๋ฉํธ-์ธต๊ฐ๋ณํ๊ฐ ๊ด ๊ณ๋ฅผ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฉ์ฑ์ฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ป๋ณ๋ก ๋น๊ต๋ ์ ์ ๋๋ก Fig. 9์ ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 9
Comparison of test result
๊ธฐ๋ฅ ๋๊ป๊ฐ 8.0mm์ด๊ณ ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๋จ๋ฉด์ ์ ๊ณกํ ๋ณด ์ ์๋ถ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด CNCB-R0์ CNCB-R4.5 ๋ ์คํ์ฒด๋ง์ด
ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์ ํด๋นํ๋ ์ฑ๋ฅ ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๊ณ , ๊ธฐ๋ฅ ๋๊ป๊ฐ 4.5mm์ด๊ณ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑํ ๋จ๋ฉด ์ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์๋ถํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด CCB-R0
์ CCB-R4.5 ๋ ์คํ์ฒด๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ ์ฑ๋ฅ์ ํด๋นํ๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ด ๋น๊ต๋ก๋ถํฐ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ ์ ๋น๋์นญ ํํ๋ก ํ์ค์
์์ฉ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ๋๋ํ ๊ธฐ๋ฅ ์ธก๋ฉด์ ํ ํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ฉด์์ ๊ตญ๋ถ๋ณ ํ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์ํจ๊ณผ ์ ํ๋ก ์ ํฉ๋ถ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ค์
๋จ์ด ์ง์ ์ ์ ์๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ์ฉ๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ๋จ๋ฉด์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณด์ ์ ํฉ๋ฉด์ด ๋น๊ตฌ์ํ ์์๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ ํฉ๋ฉด์์์ ๊ตญ๋ถ ๋ณํ์ผ๋ก ํฐ ๋นํ์ฑ๋ณํ์ ์์ธ์ผ๋ก
์์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฃผ์๋ฅผ ๊ธฐ์ธ์ผ ํ์๊ฐ ์์์ ์ ์ ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ ์ฉ๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑํ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ ๋ํด ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์
ํก๋ ฅ์ x ๋ฐ y๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ชจ๋ ์์ฉํจ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ๋น๋์นญ ํฉ ์ฑ๋จ๋ฉด์ ํํญ๋๊ป๋น๋ฅผ ์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก ํ๋ณดํ์ฌ ๊ธฐ๋ฅ์ ํจ ๋นํ๋ฆผ์ ๋ฐฉ์งํ๊ฑฐ๋ ๋งค์
๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๊ตฌ์ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฆ๋์ํค ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ณด๊ฐ๋๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ ๊ฒ์ด๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ์ ๊ณกํ ๋ณด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ์ํ ๊ณจ์กฐ์ ๋ชจ๋์ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ ํฉ์ฑ์ฌ๋ถ, ๊ธฐ๋ฅ์ ๋๊ป,
์ ๊ณกํ ๋ณด์ ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด ๋ฑ์ด ์ ํฉ๋ถ ๊ฑฐ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์คํ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํ์ฌ ๋ค ์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
-
(1) ํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ํฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํฉ์ฑํ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ ์ธ CCB-R0์ CCB-R4.5์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ถ์ฐฉํ๊ดดโ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ถ ๊ตญ๋ถ์ข๊ตดโ๊ธฐ๋ฅ ์์ฑํ์งโ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด
์ฉ์ ๋ถ ๊ท ์ด ํ๊ดด๋๋ ํ์์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ต๋ํ์ค์ ๋๋ฌํ ์ด ํ ํ์ค์ด ๊ฐ์ํ๋ ํน์ง์ ๋ณด์๋ค.
-
(2) ํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ์์ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์ธ CNCB-R0์ CNCB-R4.5 ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณด ํ๋์ง๋ฉด์ ๊ตญ๋ถ์ข ๊ตดโ๋ณด์ ์์ฑํ์ง ๋ฐ์์ผ๋ก ์์ฑ๋ณํ์ด
๋๋๋ฌ์ง๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ ์ต๋ํ์ค์ ๋๋ฌํ ์ดํ์๋ ํ์ค์ด ๊ฐ์ํ ๋ ํน์ง์ ๋ณด์๋ค.
-
(3) ๊ธฐ๋ฅ๊ณผ ๋ณด ๋จ๋ฉด์ ๋น๋์นญ์ผ๋ก ์ธํด ์ โค๋ถ ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋ฐ๋ผ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ ๋ฌ๋ฆฌ ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ๋น๋์นญ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ถ์์๋ ์ ๋ชจ๋ฉํธ ๊ฐ๋ ฅ์ ๊ธฐ๋ฅ๋จ๋ฉด์์
๋ถ๋ชจ๋ฉํธ ๊ฐ๋ ฅ์ ๋ณด์์ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ๋ํ, ๋น๋ ์นญ ๋นํฉ์ฑ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด์ ์ ํฉ๋ถ์์๋ ๋ณด ์๋ถํ๋์ง๋ฉด์ ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๊ด๊ณ์์ด ๋ณด์์ ์์ฑํจ๋ชจ๋ฉํธ๊ฐ
์ง๋ฐฐํ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋น๋์นญ ๊ธฐ๋ฅ์ ํฉ์ฑ ์ ๋ฌด ์ ๋ณด์ ์๋ถํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ ๋ฌด์ ๊ด๊ณ์์ด ์ ํฉ๋ถ์ ์ ์คํ์ ํตํด ์ป์ ์ต๋๋ชจ๋ฉํธ๋
์ง๋ฐฐ๋๋ ์์ฑ๋ชจ๋ฉ ํธ๋ณด๋ค ์ปค์ผ ํ ๊ฒ์ด๋ค.
-
(4) ๊ธฐ๋ฅ ๋๊ป๊ฐ 8.0mm์ด๊ณ ๋น๋์นญ ๋นํฉ์ฑ ๋จ๋ฉด์ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์๋ถ ํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด CNCB-R0์ CNCB-R4.5 ๋ ์คํ์ฒด๋ ํน์๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ์
ํด๋นํ๋ ์ ํฉ๋ถ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
-
(5) ๊ธฐ๋ฅ ๋๊ป๊ฐ 4.5mm์ด๊ณ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑํ ๋จ๋ฉด์ ์ ๊ณกํ ๋ณด์ ์๋ถํ๋์ง๋ฉด ๋ณด๊ฐ ์ฌ๋ถ์ ๊ด๊ณ์์ด CCB-R0์ CCB-R4.5 ๋ ์คํ์ฒด๋ ์ค๊ฐ๋ชจ๋ฉํธ๊ณจ์กฐ
์ฑ๋ฅ์ ํด๋นํ ๋ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์๋ค.
-
(6) ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ํฉ์ฑ๊ธฐ๋ฅ์ ๋น๋์นญ ํํ๋ก ํ์ค์ ์์ฉ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ๋๋ํ ๊ธฐ๋ฅ ์ธก๋ฉด์ ํํญ๋๊ป๋น๊ฐ ๋น๊ต์ ํฌ๊ฒ ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ๋ฅ-๋ณด ์ ํฉ๋ฉด์์ ๊ตญ๋ถ๋ณํ๊ณผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๊ตฌ์ ํจ๊ณผ ์ ํ๋ก ์ ํฉ๋ถ์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋จ์ด์ง์ ์ ์ ์๋ค.
-
(7) ํ๋ ์ค ์ ๊ณกํ ๋น๋์นญ ํฉ์ฑํ ๊ธฐ๋ฅ ๋จ๋ฉด์ ๋ํด ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ ํก๋ ฅ์ x ๋ฐ y๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ชจ๋ ์์ฉํจ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ๋น๋ ์นญ ํฉ์ฑ๋จ๋ฉด์ ํํญ๋๊ป๋น๋ฅผ ์ฝคํฉํธ ๋จ๋ฉด์ผ๋ก
ํ๋ณดํ ์ฌ ๊ธฐ๋ฅ์ ํจ-๋นํ๋ฆผ ๋ณํ์ ๋ฐฉ์งํ๊ฑฐ๋ ๋งค์
๋ ์ฝํฌ๋ฆฌ ํธ ๊ตฌ์ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฆ๋์ํค๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ณด๊ฐ๋๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ ๋์งํ ๊ฒ์ด๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๊ณผํ๊ธฐ์ ์งํฅ์์ ์ฃผ๊ฑฐํ๊ฒฝ์ฐ๊ตฌ์ฌ์
(18RERF-B082884-04)์ ์ง์์ ์ํด ์ํ๋์์ต๋๋ค.
Lawson, RM, Ogden, RG., Bergin, R. (2012), Application of Modular Construction in
High-Rise Buildings, J Archit Eng ASCE, 18(No.2)
Lawson, RM, Richards, J (2010), Modular design for high-rise buildings, Proc Inst
Civ Eng Struct Build, 163, 2010
Ramaji, Issa J., Memari, Ali M. (2013), Identification of Structural Issues in Design
and Construction of Multi-Story Modular Buildings, 1st Residential Building Design
& Construction Conference, 294-303.
Shim, S.C., Lee, S.H., Jo, B.H., Woo, S.S., Choi, M.S. (2008), Structural Performance
of Beam-Middle Column Connection of 12mร3m Steel Modular System, Journal of Korean
Society of Steel Construction, KSSC, 20(No.6), 793-805.
Lee, S.S., Bae, K.W., Park, K.S., Hong, S.Y. (2013), An Experimental Evaluation of
Structural Performance for the Beam to Column Joints in Unit Modular System, Journal
of Korean Society of Steel Construction, KSSC, 25(No.3), 255-265.
Lee, S.S., Park, K.S., Hong, S.Y., Bae, K.W. (2015), Behavior C-shaped Beam to Square
Hollow Section Column Connection in Modular Frame, Journal of Korean Society of Steel
Construction, KSSC, 27(No.5), 471-481.
The Architectural Institute of Korea (2016), Korean Building Code and Commentary
(KBC 2016), Kimoondang.
AISC (2010), Seismic Provisions for Structural Steel Buildings
Korean Standards (2003), KS B 0802 Method of Tensile Test for Metallic Materials
Korean Standards (2014), KS F 2403 Standard test method for making and curing concrete
specimens
Korean Standards (2010), KS F 2405 Standard test method for compressive strength
of concrete