๊น์๋ก
(Young-Rok Kim)
1
์ด์ฐฝ์ฉ
(Chang-Yong Lee)
2
๊น์นํ
(Seung-Hun Kim)
3*
ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection. All rights reserved.
ํค์๋
ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ, ๊น์๋ณด, ์ ๋จ๊ฐ๋, ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
Key words
Headed reinforcing bar, Deep beam, Shear strength, Steel Fiber Reinforced Concrete
1. ์ ๋ก
๊น์๋ณด๋ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น(shear-span ratio)๊ฐ 2๋ฅผ ๋์ง ์๋ ๋ณด ๋ถ์ฌ๋ก ํ์ค์ ๋ถ์ฐ์ํค๋ ์ ์ด๋ณด, ๊ธฐ์ด๋ฒฝ, ์ ํ๊ตฌ์กฐ ๋ฑ์ ๋ ๋ฆฌ ์ฐ์ธ๋ค.
๊น์๋ณด๋ Schlaich ๋ฑ(1987)์ ์ํด ์ ์๋ ์๋ ฅ๊ต ๋์์ญ์ธ D๊ตฌ์ญ(Disturbed region)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋์ด, ๋น์ ํ์ ์ธ ๋ณํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ์คํธ๋ฟ-ํ์ด ๋ชจ๋ธ์ ์ํ์ฌ
์ค๊ณํ ์ ์๋ค.
๊น์๋ณด๋ ์๋ถ ๊ตฌ์กฐ์ฒด์ ์์งํ์ค์ ์ง์งํ๋ ๊ตฌ์กฐ์์๋ก ์ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ๋ณด์ ํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ, ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ํฅ์์ ํค๊ธฐ ์ํด ๋จ๋ฉดํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ ๋ฐฉ๋ฒ
์ด์ธ์ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ฝํฌ ๋ฆฌํธ ๋๋ ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์ฑ์ ์ฌ์ฉ์ด ํจ๊ณผ์ ์ธ ํด๊ฒฐ์ฑ
์ด ๋ ์ ์๋ค.
๊น์๋ณด์์ ์ฒ ๊ทผ์ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ๊ฐ์ ๋ฐ ์ ํฉ๋ถ ๋ฐฐ๊ทผ์์ธ์ ๊ฐ์ํ๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ฃผ์ฒ ๊ทผ ๋ฐ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ ์ฌ์ฉ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ
๋ถ์ฌ์ ๊ฐ๋ ํฅ์ ๋ฐ ์ฌ๋ฃ๋น ์ ๊ฐ์ ์ํ์ฌ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ถ๊ฐ๋์ ์ฒ ๊ทผ ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ธ์ฅ๊ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ์ถ์ธ์ด๋ค.
ํํ ๊ตญ๋ด ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค KDS 41 30 00 (2016)์ ์ ์ฉ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค์ธ KCI2012 (2012)์์ ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ ๋ฐ ๊ฐ๊ณ ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ 600MPa์ ๊ณ ๊ฐ๋ ๋ฅผ ์ธ ์ ์ ์ผ๋, ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ 400MPa์ ์ด๊ณผํ์ง ๋ชปํ๋๋ก ๊ท์ ํ ๊ณ ์๋ค. ์ต๊ทผ
์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ ํํ๊ธฐ์ค์ธ KCI2017 (2018)์ด ๊ฐ์ ๋์ด 2020๋
์ดํ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์ ์ฉ๋ ์์ ์ด๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์คํญ๋ณต๊ฐ๋ 600MPa๊น ์ง ์ ์ฉํ ์ ์๋๋ก ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด์์ด
์ ์๋์๋ค.
ํ์ง๋ง, ๋ถ์ฌ์ ์์ฉํ๋ ์๋ ฅ์ํฉ ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฐฉ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฌ๋ผ์ง ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ค์ํ ์ ์ฉ๋ถ์์ ๋ฐ ๋ผ ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ํ์
ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(Steel Fiber Reinforced Concrete, ์ด ํ SFRC)๋ ์์ถ๊ฐ๋ ์ฆ๊ฐํจ๊ณผ์ ๋นํ์ฌ ์ชผ๊ฐฌ์ธ์ฅ๊ฐ๋ ๋ฐ ํจ ์ธ์ฅ๊ฐ๋
์ฆ๊ฐ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ๋ํ ๊ฐ์ฌ์ ๋ณด๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ, ์ฒด์ ๋น๋ก ๋๋ ฅ 0.5% ~ 1.5%์ ๊ฐ์ฌ์ ํผ์
์ด ์ ์ ํ
๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ SD600์ ๊ณ ๊ฐ๋์ฒ ๊ทผ์ ์ธ์ฅ ์ฃผ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ์ฌ ์ฉํ๊ณ ํ๋๋จธ๋ฆฌ๋ก ๋จ๋ถ์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ ์ฐฉํ SFRC ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ๊ฐ์ฌ์ 1% ํผ์
ํ SFRC ๊น์๋ณด ์คํ์ฒด๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ , ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ ์ ๋ฌด, ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๋ฐฉ๋ฒ, ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ๋ฑ์ ์ฃผ ๋ณ์๋ก ์คํ์ ์ค์ํ๊ณ
์ ๋จ ๊ฐ๋ ๋ฐ ๋ณํ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ๊ธฐ์ค์ ๋ถ์
2.1 ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ ์ ์ฐฉ์
KCI2012 (2012)์์ ์ธ์ฅ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ดํ์ฒ ๊ทผ์ ๋ํ์ฌ ์ (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ฐฉ ๊ธธ์ด(ldt)๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค.
์ (1)์์ ฮฒ๋ ์ํญ์ ๋๋ง ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ 1.2์ด๊ณ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ฐ ๋ 1.0, db๋ ์ฒ ๊ทผ์ง๊ฒฝ(๋จ์: mm)์ผ๋ก 35mm ์ดํ์ด์ด์ผ ํ ๋ค. fy๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ค๊ณ๊ธฐ์คํญ๋ณต๊ฐ๋(๋จ์: MPa)๋ก 400MPa ์ด ํ์ด๊ณ , fck๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์ถ๊ฐ๋(๋จ์: MPa)๋ก 40MPa ์ดํ์ด๋ค. ํ๋๋จธ๋ฆฌ์ ์์ง์๋ฉด์ Ag๋ ์ฒ ๊ทผ๋จ๋ฉด์ ์ 4๋ฐฐ ์ด์์ด์ด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ํผ๋ณต ๋๊ป ๋ฐ ์ฒ ๊ทผ ์๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ฐ๊ฐ 2 db, 4db ์ด์์ด์ด์ผ ํ๋ค.
KCI2017 (2018)์์๋ ์ธ์ฅ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ดํ์ฒ ๊ทผ ์ ๋ํ์ฌ ์ (2)์ ๊ฐ์ด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ฐฉ ๊ธธ์ด(ldt )๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค.
์ (2)์์ ฮฒ๋ ์ํญ์ ๋๋ง ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ 1.2์ด๊ณ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ฐ ๋ 1.0, db๋ ์ฒ ๊ทผ์ง๊ฒฝ(๋จ์: mm, 35mm ์ดํ), fy๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ค ๊ณ๊ธฐ์คํญ๋ณต๊ฐ๋(๋จ์: MPa, 400MPa ์ดํ), fck๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ค ๊ณ๊ธฐ์ค์์ถ๊ฐ๋(๋จ์: MPa, 40MPa ์ดํ)์ด๋ค. ํ๋๋จธ๋ฆฌ์ ์ ์ง์๋ฉด์ Ag๋ ์ฒ ๊ทผ๋จ๋ฉด์ ์ 4๋ฐฐ ์ด์์ด์ด์ผ ํ๋ฉฐ, ์ํผ๋ณต ๋ ๊ป ๋ฐ ์ฒ ๊ทผ ์๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ฐ๊ฐ 2db, 4db ์ด์์ด์ด์ผ ํ๋ค.
2.2 ๊น์ ๋ณด์ ์ค์ฉ์
๊น์ ๋ณด ๋จ๋ฉด์ ๋น์ ํ ๋ณํ์จ ๋ถํฌ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ KCI2012์์๋ ๋น์ ํํด์ ๋๋ ์คํธ๋ฟ-ํ์ด๋ชจ๋ธ์ ๋ฐ๋ผ ์ค๊ณํ๋๋ก
ํ๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ค๋ฌด ์์๋ ๊ตฌ์กฐ ๊ณํ์ค๊ณ ๋จ๊ณ์์ ์ค๊ณ์๊ฐ ๋จ์ถ์ ์ํ์ฌ ์ (2)์ ์ผ๋ฐ ๋ณด์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ๋์ ์ (3)์ ์์ง ๋ฐ ์ํ ์ ๋จ ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ์ํ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋๊ฐํ์ฌ ์ค์ฉ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒฝ ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ์ (3)์ 2002๋
์คํฐ๋ฟ-ํ์ด๋ชจ๋ธ์ด ACI318 ๊ธฐ์ค ์ ์ ์ฉ๋๊ธฐ ์ด์ ์ ์์ง ๋ฐ ์ํ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฐ ์ ์ ์ ์ฉ๋์ด์๋ค.
์ด๋ฌํ ๊น์ ๋ณด ์ค์ฉ์์ ์๊ฒฝ๊ฐ ln์ด ๋ถ์ฌ ๊น์ด 4๋ฐฐ ์ดํ ์ธ ๋ถ์ฌ์ด๊ฑฐ๋ ๋ฐ์นจ ๋ถ ๋ด๋ฉด์์ ๋ถ์ฌ ๊น์ด์ 2๋ฐฐ ์ดํ์ธ ์ ์น์ ์ง์คํ์ค์ด ์์ฉํ์ฌ ํฐ ์ ๋จ๋ ฅ์ ๋ฐ๋ ์ง์คํ์ค๊ณผ ๋ฐ ์นจ๋ถ์ฌ์ด
๊ตฌ๊ฐ์ ํด๋น ๋์ด์ผ ํ๋ค. ๋จ์๋ณด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ ์ ๋ณด ํ๋จ๋ถ์์ ๋์ด Y(= 0.25 - 0.05l < 0.2h) ๊ตฌ๊ฐ ๋ด์ ๋ฐฐ ์นํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ, ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ์ ๋จ๋ถ ์ง์ ์์ ์ ์ฐฉ๋๋๋ก ํ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, s ๋ ์ข
๋ฐฉํฅ ์ฒ ๊ทผ์ ๋๋ํ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ ๋จ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ๊ฒฉ, Sh๋ ์ข
๋ฐฉํฅ ์ฒ ๊ทผ์ ์์ง๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ ๋จ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฐ๊ฒฉ, Aฯ
๋ ๊ฐ๊ฒฉ s ๋ด์ ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์์ง ์ ๋จ ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ๋จ๋ฉด์ , Aฯ
h๋ ๊ฐ๊ฒฉ s ๋ด์ ๋ฐฐ๊ทผ๋ ์ํ ์ ๋จ ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ๋จ๋ฉด์ ์ด๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ Vc๋
0.29
f
c
k
b
w
d
๋ฅผ ์ด๊ณผํ์ง ์์์ผ ํ๋ฉฐ, ๊น์๋ณด์ Vn ์
(
5
f
c
k
/
6
)
b
w
d
์ดํ๋ก ํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
๊น์๋ณด์ ์ต์์ฒ ๊ทผ๋ ์ฐ์ ์ ํจ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ์ง๊ฐ์ธ ์์ง์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ๋จ๋ฉด์ Aฯ
๋ฅผ 0.0025bws์ด์์ผ๋ก ํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ s๋ฅผ d/5์ดํ ๋ํ 300mm ์ดํ๋ก ํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ํจ์ธ์ฅ์ฒ ๊ทผ๊ณผ ํํ ํ ์ํ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ๋จ๋ฉด์ Aฯ
h๋ฅผ 0.0015bwsh์ด์์ผ๋ก ํ์ฌ ์ผ ํ๋ฉฐ, sh๋ฅผ d/5์ดํ ๋ํ 300mm ์ดํ๋ก ํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
3. ์คํ๊ณํ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
3.1 ์คํ์ฒด ๊ณํ
ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ ์ฐฉ์ ์ฌ์ฉํ ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ ์ฑ ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ์คํ์ฒด๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์ด 6๊ฐ๋ก ๊ณ ํํ์๋ค. Fig. 1 ์ ๋ํ์ ์ธ ์คํ์ฒด์ ํ์ ๋ฐ ๋ฐฐ๊ทผ ์ํฉ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
๋ชจ๋ ์คํ์ฒด์ ํฌ๊ธฐ๋ 300ร600ร3000(ํญร๋์ดร๊ธธ์ด, ๋จ์: mm)๋ก ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น๊ฐ 1์ด ๋๋ ๋ก ์คํ์ฒด์ ์ ํจ์ถค 540mm, ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ 540mm์ผ๋ก ๊ณํํ์ ๋ค. ์คํ์ฒด ์ ์๋น ๊ฐ์๋ฅผ ์ํ์ฌ, ๋จ๋ถ์ ์ฐฉ ๋ฐฉ๋ฒ๋ง์
๋ฌ๋ฆฌํ ์ข์ฐ ๋์นญ์ผ๋ก ๊ณํํ์ฌ, ํ ์คํ์ฒด ๋น ๋ ๋ฒ์ ์คํ์ ํ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค.
์คํ์ฒด ๋ณ์๋ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ ๋ฐฐ๊ทผ ์ ๋ฌด(C0 ๊ณ์ด : ์ ๋จ๋ณด๊ฐ ๊ทผ ์์, C1 ๊ณ์ด: ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ ๋ฐฐ๊ทผ), ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด(L1 ๊ณ์ด: 240mm, L2
๊ณ์ด: 150mm), ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๋ฐฉ๋ฒ(H ๊ณ์ด: ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ ์ํ ๊ธฐ๊ณ์ ์ ์ฐฉ, NH ๊ณ์ด: ์ผ์ํ ์ ์ฐฉ) ๋ฑ์ด๋ค.
์ธ์ฅ์ ๋ฐ๋ ํ๋ถ ์ฃผ์ฒ ๊ทผ์ SD600์ ๊ณ ๊ฐ๋ ์ดํ์ฒ ๊ทผ D22 ์ ๋ฐฐ๊ทผํ๊ณ , ์์ถ์ ๋ฐ๋ ์๋ถ ์ฃผ์ฒ ๊ทผ์ SD400์ D13 ์ฒ ๊ทผ ์ ๋ฐฐ๊ทผํ์๋ค. ์ํ
๋ฐ ์์ง ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ KCI2012 ๊ธฐ์ค์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ์ต์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ ์ด์์ผ๋ก ๊ณํํ์ฌ, SD400 ์ D10์ ์ฝ 100mm ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๋ฐฐ๊ทผํ์๋ค.
์คํ์ฒด์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ค๊ฒ ์์ถ๊ฐ๋(fck)๋ 30MPa ๋ก ๊ณํํ์๊ณ , ๊ฐ์ฌ์ ๋ 1% ํผ์
ํ์๋ค.
3.2 ์คํ์ฒด ๊ฐ๋ ฅ ๋ฐ ๊ณ์ธก๋ฐฉ๋ฒ
์คํ์ฒด๋ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๋จ์๋ณด ํํ๋ก ์๋จ๋ถ ๋ฐ ํ๋จ๋ถ์ 150mm ์ง์ํ์ ๊ฐ์ง๋ ํ์ ๋จ์ ์ค์นํ๊ณ ์๋จ๋ถ์ ์ค์น๋ ์ง์ํ์์ UTM(Universal Transverse
Mercator coordinate system)์ ์ด์ฉํ์ฌ 3์ ๊ฐ๋ ฅ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ฐ๋ ฅํ์๋ค. ์๋จ๋ถ์ ๊ฐ๋ ฅ์ ๊ณผ ํ๋จ๋ถ์ ์ง์ง์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ข์ธก๊ณผ ์ฐ์ธก์ด
์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น (a/d)๊ฐ ๊ฐ๊ฐ 1, 2๊ฐ ๋๋๋ก Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด ๋น๋์นญ์ผ๋ก ๊ณํํ์ฌ, ์ข์ธก์ ์ ๋จํ๊ดด์ ์ํ์ฌ ์คํ์ฒด ํ๋จ์ด ์ผ์ด๋๋๋ก ์ ๋ํ์ ๋ค. ๋ค๋ง, NH-L1-C0 ์คํ์ฒด์ ๊ฒฝ์ฐ ์คํ์ฒด ์ค์น ์ค๋ฅ๋ก
์ธํ์ฌ ์ข์ธก์ a/d๊ฐ 1.16๋ก ํ์ค์ด ๊ฐ๋ ฅ๋์๋ค.
Fig. 3
Shear force diagram and bending moment diagram of specimens
๋ณ์๊ณ(LVDT)๋ ๊ฐ๋ ฅ์ ํ๋ถ์ ์ค์นํ์ฌ ์์ง๋ณ์๋ฅผ ์ธก ์ ํ์๋ค. ์ฒ ๊ทผ์ ๋ณํ๋ฅ ์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ์ธ์ฅ์ ๋ฐ๋ ํ ๋ถ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฒ ๊ทผ
๋๋จ(W1), ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ์์ ์ (W2), ๊ฐ๋ ฅ์ (W3) ๋ฑ 3๊ฐ์ ๋ถ์, ์ธ์ฅ์ ๋ฐ๋ ํ๋ถ ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ์์์ (W2),
๊ฐ๋ ฅ์ (W3) ๋ฑ 2๊ฐ ์ ๋ถ์์ ์ฒ ๊ทผ ๋ณํ ๊ฒ์ด์ง(Wire Strain Gauge, WSG)๋ฅผ ๋ถ์ฐฉ ํ์๋ค. ์์ถ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๋ ฅ์ (W4)์ ๋ถ์ฐฉํ์๊ณ ,
์ ๋จ๋ณด ๊ฐ๊ทผ์ ์ต๋์ ๋จ์๋ ฅ์ด ์์ฉํ๋ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น 1/2์ง์ ์ ์ค๊ฐ ๋ถ์์ ๋ถ์ฐฉํ์๋ค.
4. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
4.1 ์ฌ๋ฃ์ํ
์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋๋ KS F 2403 ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ผ ร100ร 200mm์ ์ํ ๋ชฐ๋๋ก ์ ์ํ์ฌ 24์๊ฐ ํ ๋ชฐ๋๋ฅผ ํํํ๊ณ ์์กฐ์ ์์ค์์์ ์ค์ํ์๋ค.
๊ณต์์ฒด์ 28์ผ ์ฌ๋ น ํ KS F 2405 ์ ๋ฐ๋ผ UTM ๊ธฐ๊ธฐ๋ก ๋ถ๋น 1mm๋ก ๋ณ์์ ์ด ํ์ฌ ์์ถ ๊ฐ๋ ์ํ์ ์ค์ํ์๋ค. ์์ถ๊ฐ๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๊ณต์์ฒด์
ํ๊ท ์์ถ๊ฐ๋๋ 36.06MPa๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Table 2์ ์คํ์ฒด์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฒ ๊ทผ์ ์ธ์ฅ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ ๋ด์๋ค.
Table 2
Mechanical properties of reinforcing bars
4.2 ์คํ์ฒด ๊ท ์ด ๋ฐ ํ๊ดด๋ชจ๋
๊ฐ ์คํ์ฒด์ ์ต์ข
ํ๊ดด ์ ๊ท ์ด์ํฉ์ Fig. 4์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๊ฐ ํ์ค์ด ์ฆ๊ฐ๋จ์ ๋ฐ๋ผ ๋จผ์ ๊ฐ๋ ฅ์ ์๋ ๋ถ๋ถ ์ ์ด๊ธฐ ํจ ๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ ์ดํ ์ง์ ๋ถ๋ถ์์๋ถํฐ ๊ฒฝ์ฌ๊ท ์ด์ด ์งํ๋๋ฉด์ ์ต๋๋ด๋ ฅ์
๋๋ฌํ ํ ์์ถ์ ๋จํ๊ดด๋ก ์ต์ข
ํ๊ดด ๋์๋ค.
Fig. 4
Failure patterns of specimens
์คํ์ฒด๋ค์ ๊ฒฝ์ฌ๊ท ์ด์ ๊ฐ๋๋ 41ยฐ~ 56ยฐ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ ๋จ๋ณด ๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์์ C0 ๊ณ์ด ์คํ์ฒด๋ค์ ๊ฐ๋ ฅ์ ๊ณผ ์ง์ง์ ์ฌ ์ด์ ๊ฒฝ์ฌ ํ๋ถ์ ์ฃผ๋ก
๊ท ์ด์ด ๋ฐ์ํ์์ผ๋, ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ ๊ทผ๋ C1 ๊ณ์ด ์คํ์ฒด๋ค์ ๊ฐ๋ ฅ์ ์์ 100mm~ 250mm ๋จ์ด์ง ์๋จ๋ถ์์๋ ๊ฒฝ์ฌ๊ท ์ด์ด ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์์ง
๋ฐ ์ํ ์ ๋จ๋ณด ๊ฐ๊ทผ์ ์ํ์ฌ ์์ถ์ ๋ฐ๋ ์คํฐ๋ฟ ์์ญ์ด ํ๋๋๋ฉด์ ์ ๋จ๋ณ ํ์ฑ๋ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
4.3 ์ ๋จ๋ ฅ-๋ณ์๊ณก์ ๋ฐ ์ ๋จ๊ฐ๋
Fig. 5์ ์คํํ์ค์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ๋จ๊ฒฝ๊ฐ๋น๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฐ์ ํ ์คํ์ฒด ์ข์ธก์ ์ ๋จ๋ ฅ๊ณผ ๊ฐ๋ ฅ์ ์ ์คํ์ฒด ํ๋ถ๋ฉด ์์งโ ๋ณ์ ์ ๊ด๊ณ๊ณก์ ์ ๋ํ๋ด์๋ค. Table 3์๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํ ์ต ๋ํ์ค(Pu), ์ต๋์ ๋จ๋ ฅ(Vu), ์ต๋ํ์ค์ ๋ณ์(ฮดu) ๋ฑ์ ๋น ๊ตํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 5
Comparison of shear force-displacement curves
Fig. 5์์ ๋จ๋ถ์ ์ฐฉ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ด๊ณ์์ด ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ C1 ์คํ์ฒด๋ค์ด ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์์ C0 ์คํ์ฒด๋ค์ ๋นํ์ฌ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ ๋ฐ ํ ๋ ฌ๊ฐ์ฑ์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ด ์ต๋์ ๋จ๋ด๋ ฅ ์ดํ ์ ๋จํ๊ดด์ ์ํ ์ทจ์ฑ์ ์ธ ๊ฑฐ ๋์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, C0 ์คํ์ฒด๋ค์ด C1 ์คํ์ฒด๋ค์ ๋นํ์ฌ ๊ฐ ๋๊ฐ์๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ
๋ ์ปธ๋ค.
Table 3์์ ํ๋๋จธ๋ฆฌ๋ก ๋จ๋ถ์ ์ฐฉ๋ H ๊ณ์ด์์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ H-L1-C1 ์คํ์ฒด๊ฐ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ์๋ ์คํ์ฒด๋ค ์ ๋นํ์ฌ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ 16.2โผ25.5%
์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์ผ์ ํ ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ๋จ๋ถ์ ์ฐฉ๋ NH ๊ณ์ด์์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ NH-L1-C1 ์คํ์ฒด๊ฐ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ์๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ๋นํ์ฌ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ
22.1โผ31.0% ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ์ ๊ฒฝ ์ฐ ๋จ๋ถ์ ์ฐฉ์ฑ๋ฅ์ด ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ ๋นํ์ฌ ์ ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ์ํ ์ ๋จ๋ณด๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ ๋
ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ ์ํฅ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊น์๋ณด ๋จ๋ถ์ ์ ์ฐฉ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ ์ ์ฐฉ์ด ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ์ ์ฐฉ์ ๋นํ์ฌ 5.6โผ22.4% ์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
ํนํ, ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด๊ฐ 150mm๋ก ์ ์ L2 ๊ณ์ด ์คํ์ฒด์ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฆ๊ฐ๊ฐ 22.4%๋ก ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
4.4 ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ์๋ ฅ
H ๊ณ์ด ์คํ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ ์คํ์ฒด๋ณ ์ต๋ํ์ค์ 25%, 50%, 75%, 100%์ ํ์ค์ด ๋๋ฌํ ๋, ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ ๋๋จ์ธ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒด๊ฒฐ๋ถ์์
๋ถ์ฐฉ๋ WSG(W1)๋ก๋ถํฐ ์ง์์ ์ํ ์ฒ ๊ทผ๋ณํ๋ฅ ์ ์ธก์ ํ๊ณ , ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ์์์ ์ ๋ถ์ฐฉ๋ WSG(W2)๋ก๋ถํฐ ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์ ์ํ ์ฒ ๊ทผ ๋ณํ๋ฅ ์ ์ธก์ ํ์ฌ
์ฌ๋ฃ์ํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ง์์๋ ฅ๊ณผ ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ ์ฐ์ ํ ์๋ค. ๋ํ ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์์ ์ง์์๋ ฅ์ ๋บ ๋ถ์ฐฉ์๋ ฅ์ ๊ตฌ ํ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ์ฐ์ ํ ํ์ค
๋จ๊ณ๋ณ ์๋ ฅ์ Fig. 6์ ๋น๊ตํ ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 6
Stress of headed bar anchorage (H series specimens)
Fig. 6์์ ์ต๋ํ์ค์ 75%๊น์ง๋ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด 240mm์ธ ์ค ํ์ฒด๋ค์ ์ง์์๋ ฅ์ด ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ 0.9~3.4%๋ก ์ ๊ฒ ๋ํ ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด 150mm์ธ
H-L2-C0 ์คํ์ฒด๋ ์ง์์๋ ฅ์ด 17.2%๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด๊ฐ ์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ถ์ฐฉ์๋ ฅ์ด ์ ์ด ํ๋๋จธ๋ฆฌ ๋๋จ์ ์ธ์ฅ์๋ ฅ์ด ๋นจ๋ฆฌ ๋๋ฌํ ์ํฅ์ธ
๊ฒ์ผ ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ์ต๋ํ์ค ์์ ์์๋ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ์ง์์๋ ฅ์ด ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ 40.8~46%์ ๋๋ฌํ์๋ค. ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด
๋ฐฐ๊ทผ๋ H-L1-C1 ์คํ์ฒด๋ ์์ง ๋ฐ ์ํ ์ ๋จ์ฒ ๊ทผ์ ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ์๋ ฅ๋ถ๋ฐฐ๋ก ์ธํ์ฌ ์ง์์๋ ฅ์ด ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ 22.4%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ์ต๋ํ์ค์์
ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ง์์๋ ฅ์ ์ํ ์ ์ฐฉ์๋ ฅ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ์ ๋จ๊ฐ๋์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ์ ์ ์ ์๋ค.
NH ๊ณ์ด ์คํ์ฒด๋ ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๋์ด ๋ถ์ฐฉ์ ๋ ฅ์ผ๋ก๋ง ์ธ์ฅ๋ ฅ์ ์ ํญํ๋ค. NH ๊ณ์ด ์คํ์ฒด์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ ์ค ํ์ฒด๋ณ ์ต๋ํ์ค์ 25%,
50%, 75%, 100%์ ํ์ค์ด ๋๋ฌํ ๋, ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๊ธธ์ด ์์์ ์ ๋ถ์ฐฉ๋ WSG(W2)๋ก๋ถํฐ ์ฒ ๊ทผ ๋ณํ๋ฅ ์ ์ธก์ ํ์ฌ ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ ์ฐ์ ํ์ฌ ํ์ค
๋จ๊ณ๋ณ ์๋ ฅ์ Fig. 7์ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 7์์ NH ๊ณ์ด ์คํ์ฒด๋ค์ ๋ชจ๋ ํ ์ค ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ์ ๊ฐ๊น์ด ์๋ ฅ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 7
Stress of straight bar anchorage (NH series specimens)
์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ์๋ H-L1-C1 ์คํ์ฒด์ NH-L1-C1 ์คํ์ฒด ๋ ์์ง ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ ๋๋ ์ํ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ์ต๋ํ์ค์์ ํญ๋ณตํ์๋ค. ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ค์
์์ถ์ฒ ๊ทผ์ ํญ๋ณต๊ฐ๋์ 1/3์ด ํ๋ก ์ต๋์๋ ฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
4.5 ์ด๋ก ๋ด๋ ฅ ๋น๊ต
์คํ์ฒด์ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ์ถ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ 2.2์ ์ ๋ํ๋ ์ค ์ฉ์์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด์ ๋ํ ๊ณต์นญ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฐ์ ํ ์๋ค. ์์ ๋ํ๋ ๋ณ์๋ค์ ์ฌ๋ฃ์ํ๊ณผ
์ ๋จ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค์ฉ์์ ์ํ ์ด๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋(VTheory)์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํ ์ ๋จ๊ฐ๋(Vu)๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ Fig. 8์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 8
Comparisons of shear strengths
Fig. 8์์ ์คํ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ ์ด๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ํฌ๊ฒ ์ํํ ์ฌ ์ด๋ก ์์ด ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ๋งค์ฐ ์์ ์ธก์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํ๋๋จธ๋ฆฌ๋ก ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ์์ ์จ์ด
๋ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค. ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์์ C0 ๊ณ์ด ์คํ์ฒด๋ค ์ ์คํ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ ์ด๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋์ 3.80~4.65 ๋ฐฐ๋ก ๋ํ๋ฌ ์ผ๋ฉฐ,
์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋ C1 ์คํ์ฒด๋ค์ 2.68~2.91 ๋ฐฐ๋ก ๋ ํ๋ฌ๋ค.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ SD600์ ๊ณ ๊ฐ๋์ฒ ๊ทผ์ ์ฌ์ฉํ ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ SFRC ๊น์๋ณด์ ์ ๋จ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ ๋จ์คํ ์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ ํ๋ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ
๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
-
(1) ๋ชจ๋ ์คํ์ฒด๋ ์ด๊ธฐ ํจ ๊ท ์ด ํ ๊ฒฝ์ฌ๊ท ์ด์ด ์งํ๋๋ฉด์ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์์ถ์ ๋จํ๊ดด๋์๋ค. ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ด ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ด ๋ฐฐ๊ทผ๋์ง ์์ ์คํ์ฒด๋ค
์ ๋นํ์ฌ ์ด๊ธฐ๊ฐ์ฑ ๋ฐ ํ ๋ ฌ๊ฐ์ฑ์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
-
(2) ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ๊ธฐ๊ณ์ ์ ์ฐฉ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ด ์ผ์ํ ์ฒ ๊ทผ ์ ์ฐฉ์ ๋นํ์ฌ 5.6โผ22.4% ๋ ํฐ ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ํ ๋ด์๋ค.
-
(3) ๊น์๋ณด์ ๋ํ ์ต์ ์์ง ๋ฐ ์ํ ์ ๋จ๋ณด๊ฐ๊ทผ์ ๋ณด๊ฐํจ ์ผ๋ก์จ ๋ณด๊ฐ๋์ง ์์ ์คํ์ฒด์ ๋นํ์ฌ, ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ ์ ์ฐฉ ์คํ์ฒด๋ 16.2โผ25.5%, ์ผ์ํ
์ฒ ๊ทผ ์ ์ฐฉ ์คํ์ฒด ๋ 22.1โผ31.0%์ ์ ๋จ๊ฐ๋ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
-
(4) ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ฒ ๊ทผ์ผ๋ก ๊ธฐ๊ณ์ ์ ์ฐฉ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ๋ํ์ฌ ์ต ๋ํ์ค์ 75%๊น์ง๋ ์ง์์๋ ฅ์ด ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ 0.9~17.2%์ ๋๋ฌํ์์ผ๋, ์ต๋ํ์ค ์์ ์์
์ง์์ ๋ ฅ์ด ์ ์ฒด ์ ์ฐฉ์๋ ฅ์ 22.4%~46%์ ๋๋ฌํ์ฌ ํฐ ์๋ ฅ ๋ถ๋ด๋ฅ ์ ๋ํ๋์ผ๋ก์จ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ์ง์์๋ ฅ์ ์ํ ์ ์ฐฉ ์๋ ฅ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ์ ๋จ๊ฐ๋์ ํฐ ์ํฅ์
๋ฏธ์นจ์ ์ ์ ์๋ค.
-
(5) ๊น์ ๋ณด์ ์ค์ฉ์์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ด๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋๋ฅผ ์ฐ์ ํ ๊ณ ์ด๋ฅผ ์คํ ์ ๋จ๊ฐ๋์ ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์คํ ์ ๋จ๊ฐ๋๊ฐ ์ด๋ก ์ ๋จ๊ฐ๋์ 2.68~4.65 ๋ฐฐ๋ก
ํ๊ฐ๋์ด, ์ด๋ก ์์ด ์ ๋จ๋ด๋ ฅ์ ์์ ์ธก์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋๋จธ๋ฆฌ ๋ก ๋จ๋ถ ์ ์ฐฉ๋ ์คํ์ฒด๋ค์ ์์ ์จ์ด ๋ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ ๋์๋ค.