1. ์ ๋ก
ํด์๋ถ๊ทผ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ค์์ ๋ฐ์ํ ๋น๋์ผ๋ถ์ด๋ ์ ์ค์ ์ดํฌ์ ์ํ ๋น์ฐ์
์(์ดํ ์ ์ค์ผ๋ถ)๊ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ผ๋ก ์นจํฌํ๋ฉด์ ์ผํด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์
์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์์ฒด์ ๋ด๊ตฌ์ฑ์๋ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
์ด๋, ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ์ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ถ์ฐฉ๋ ํ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์์ผ๋ก ์นจํฌํ๋ ์นจํฌ์ผํ๋ฌผ๋์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๊น์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ์ ํ๊ฒ ๊ฐ์ํ์ง ์๊ณ ์ด๋
๊น์ด๊น์ง๋ ์ฆ๊ฐํ๋ค๊ฐ ์ต๋๊ฐ์ ๋ณด์ธ ํ, ์คํ๋ ค ๊ฐ์ํ๋ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค(Meira et al., 2010; Lee and Ahn, 2012; Min and Lee, 2021). ์ด๋ฅผ Meira et al.(2010)๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ๋ฅผ ๋๋ฅ์์ญ๊ณผ ํ์ฐ์์ญ, 2์์ญ์ผ๋ก ๋๋์ด ์ค๋ช
ํ๋ค. ๋๋ฅ์์ญ์ ๊ฑด์ต์ด ๋ฐ๋ณต๋๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ํฌํจํ ์ผํ๋ฌผ์ ๋๋์ฐจ์ด๋ ๋ชจ์ธ๊ด
ํก์ฐฉ์ผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ๋ก ์ผ์์ด์จ์ด ์ด๋ํ๋ ์์ญ์ผ๋ก, Kim et al.(2009)๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ํ๋ฉด์ ๊ฑด์ต ๋ฐ๋ณต ์ฃผ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ ๊น์ด๋ณ
์ด ์ผ์์ด์จ๋์ด ๋ฌ๋ผ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ์์นํด์์ ํตํด ๋ฐํ๋ด๊ธฐ๋ ํ์๋ค. ํํธ ๋๋ฅ์์ญ์์ ๊น์ด๊ฐ ๊น์ด์ง์๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ์ผํ๋ฌผ๋์ด ์ต๋๊ฐ์ ๋ณด์ธ ํ ๊ฐ์ํ๋๋ฐ,
์ผํ๋ฌผ๋์ด ์ต๋๊ฐ์ ๋ณด์ด๋ ์ง์ ๋ถํฐ ๋ด๋ถ๋ฅผ ํ์ฐ์์ญ์ด๋ผ๊ณ ํ์๋ค. ์ด ํ์ฐ์์ญ์์๋ ๋์ ์ต๋๋ก ํ๊ฒฝ์ด ์ ์ง๋๊ณ ์๊ณ ์ผํ๋ฌผ๋์ ์ฃผ๋ก ํ์ฐ์ ํํ๋ก
๋ ๊น์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ด๋ถ๋ก ์ด๋ํ๋ฉฐ, ๊น์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ด ์ผํ๋ฌผ๋์ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค. Meira(2010)๋ ๋๋ถ๋ถ ๋
ธ์ถ ์ํ์ฒด๋ค์ด ๊น์ด 10 mm์์ ๋๋ฅ์์ญ๊ณผ ํ์ฐ์์ญ์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์๋ค๊ณ ๋ฐํํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ํ์ฒด๋ค์ด ๋
ธ์ถ๋์๋ ํ๊ฒฝ์ ๊ธฐ์จ์ ๋ณํ๊ฐ
์ ๊ณ (20~30 โ), ๊ธด ์ฐ๊ธฐ๋์ ๋น๊ต์ ์ต๋๊ฐ ๋๊ฒ(60~80 %) ์ ์ง๋๋ ์ ํ์ ์ธ ์ด๋๊ธฐํ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ Lee and Ahn(2012)์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฐ์ด ๊ฐ์, ๊ฒจ์ธ, ๋ฐ ๋ด์ ์ด๋ฅด๋ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๋งค์ฐ ๋ฎ์ ์ต๋๋ฅผ ์ ์งํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ ํ๊ฒฝ์์๋ ๋๋ฅ์์ญ์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ ์ปค์ง
์ ์์ผ๋ฉฐ 3๋
์ด์์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ธ ์ธก๋ฉด์์๋ ์ ์ง์ ์ผ๋ก ๋ ๊น์ด์ง ์ ์๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ค๊ณ ํ๋จํ๋ค.
ํด์์ ์ง์ ์ ํ์ง ์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผํด๋ ์ฃผ๋ก ๋๊ธฐ์ค์ ์ผ๋ถ, ํนํ ์ ์ค์ ์ ์ํฅ์ด ์๋ ๊ณณ์์๋ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ํด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ด ๋น๋์ผ๋ถ์
ํ๋์ ์ํด ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ฐ๋์ ์ํด ๋ด๋ฅ์ผ๋ก ์ด๋๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋น๋์ผ๋ถ ๋ฐ์๊ณผ ์ด๋, ์์ ํํฅ์ด๋ ํ์์ ์ํฅ์ ํฌ๊ฒ ๋ฐ๋๋ค(Sakihara et al., 2014). ๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ด๋๋์ด๋ ๋ถํฌ์ ๊ดํด์๋ ๋ง์ ์กฐ์ฌ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์ด ์ค๊ณ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ์ผ๋ณธ ๊ตญํ ๊ตํต์ฑ์์๋ ๊ต๋ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ์์คํ
(NILIM, 2009)์์ ๊ต๋์ ์ผํด๋์ฑ
์ง๊ตฌ ๋ฐ ์ผํด์ดํ ๊ด๋ฆฌ์์คํ
์ ์ํํ๊ณ ์๋ค. ๋, ๋ค๋ฅธ ์ฐ๊ตฌ( et al., 1992)์์๋ ๋๋ก๊ต์ ์ ๊ตญ์คํ ์กฐ์ฌ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํด์์ง์ญ์ ๋น๋์ผ๋ถ ์ด๋์ถ์ ์์ ๊ณ ์ํด๋ด์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ์ ์ค์ธก ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง๋
์์๋ค. ์ด์ Sakihara et al.(2014)๋ ์ค์ธก๋ฐ์ดํฐ(ํํฅ๊ณผ ๋น๋์ผ๋ถ๋)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํด์์ธ๊ทผ์ ๋ด๋ฅ์ ์์นํ ๊ต๋์ ๋์์ผ๋ก ํํฅ๊ณผ ๋น๋์ผ๋ถ๋๊ณผ์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋
ํด์๊ต๋์ด ์๋ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๋จ์ด์ง ๋ด๋ฅ์ ์์นํ ๊ต๋์ ๋์์ผ๋ก ํ๊ณ ์๊ณ , ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๊ต๋์์ ์ธก์ ํ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ, ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ํ๊ณ ๋ฅผ
๋ฌ๋ฆฌํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์กฐ์ฌํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 9๊ฐ์ ํด์๊ต๋์์ ๋์ด๋ณ๋ก ์ง์ ์ผ๋ถํฌ์ง๊ธฐ๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์กฐ์ฌํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํด์๊ต๋์ด ์์นํ ํด์ญ๋ณ๋ก ์๋ณ, ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
๋ถํฌ๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ , ์งํ์ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํน์ง์ ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์กฐ์ฌ๋ฐฉ๋ฒ
ํด์๊ต๋์ ์ดํํ๊ฒฝ์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์๋ณ, ๋์ด๋ณ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋์ ์กฐ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์์ ํด์๊ต๋์ด ๋ง์ ์ํด์๊ณผ ๋จํด์์ ํน์๊ต๋ค ์ค์์ ์ ์ ํ์๋ค.
๋จํด์์์๋ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต, ์๋ก๋๊ต, ๋์ฐ๋๊ต, ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต, ๋
ธ๋๋๊ต๋ฅผ ์ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ํด์์์๋ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต, ๋ชฉํฌ๋๊ต, ์์ข
๋๊ต, ์ํด๋๊ต๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค.
์ธก์ ๊ธฐ๊ฐ์ 2017๋
3์ ~ 2018๋
4์, ์ด 1๋
์ผ๋ก ๋งค์ 1ํ ํฌ์ง๊ฑฐ์ฆ๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ๊ต์ฒดํจ์ผ๋ก์จ 1๊ฐ์์ ๋์ ๋์ ์ธก์ ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ต๋์ ๋ฐ๋ผ
์ธก์ ๊ฐ์ ๊ธฐ๊ฐ์ ์ฝ 1๊ฐ์์ ์์ฐจ๊ฐ ์๋ค. ๊ฐ ๊ต๋์ ๋์ด๋ณ๋ก 2 ~ 9๊ฐ ์ง์ ์ ์ผ๋ถํฌ์ง์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ์ธก์ ๋์ด๋ ๊ฐ ๊ต๋์ ๋์์ผ๋ก ํด์๋ฉด์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก 2 ~ 5 m ๋์ด์ ์๋ ์ฃผํํ๋จ๊ณผ 13 ~ 62 m ๋์ด์ ์๋ ์ฐจ๋๋ฅผ ๊ธฐ๋ณธ์ผ๋ก ์ฑํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผํํ๋จ์ ์ ๊ทผ์ด ์ด๋ ค์ด ๊ต๋์ ๊ฒฝ์ฐ,
ํด๋น ๋์ด์ ์ก์ง๋ฉด์์ ์ธก์ ํ์๋ค. ๋ํ ์ฃผํ ์๋ถ๊น์ง ์ ๊ทผ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ต์๋จ๋ถ์๋ ํฌ์ง์ฅ์น๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์ธก์ ํ์๋ค(๋
ธ๋๋๊ต, ์์ข
๋๊ต, ์ํด๋๊ต).
๊ฐ ๊ต๋์ ์ค์นํ ํฌ์ง๊ธฐ์ ์ค์น ์ ๋ณด๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Table 1 The height of salinity measurement devices for each bridge
Coastal zone
|
Bridge name
|
No. of installation
|
Location
|
Height above sea level
(m)
|
Southern Coast
|
Geobukseon
brg.
|
7
|
Top of Pylon
|
25
|
Pylon
|
18
|
11
|
4
|
Land
|
1.5
|
Pier
|
12
|
Land
|
3
|
Dolsan
brg.
|
2
|
Roadway
|
13
|
Pier
|
2
|
Noryang
brg.
|
5
|
Pylon
|
150
|
100
|
Roadway
|
50
|
Pier
|
5
|
Ground level
|
3
|
Geogeum
brg.
|
3
|
Roadway
|
50
|
43
|
Land
|
3
|
Sorok
brg.
|
2
|
Roadway
|
50
|
Land
|
3
|
Western Coast
|
Youngjong
brg.
|
9
|
Top of Pylon
|
107
|
Upper roadway
|
50
|
Lower roadway
|
42
|
Lower roadway
(beneath)
|
42
|
Pylon
|
20
|
13
|
8
|
8
|
4
|
Seohae
brg.
|
6
|
Pylon
|
124
|
Roadway
|
62
|
Land
|
18
|
Pylon
|
13
|
10
|
5
|
Mokpo
brg.
|
2
|
Roadway
|
53
|
Pier
|
5
|
Gogunsan
brg.
|
3
|
Pylon
|
44
|
Roadway
|
29
|
Land
|
12
|
๋น๋์ผ๋ถ์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ ์ผ๋ถํฌ์ง์ฅ์น์ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)๋ฅผ ๋ฐ๋๋ค. ํฌ์ง๊ธฐ์ ๊ฐ๋ต์ ์ธ ํ์์ ํฌ์ง๋ฉด์ ์ด 100 mm ร 100 mm ร 100 mm ์ด๋ฉฐ, ๋ฐ์ค ๋ด๋ถ์๋ 100 mm ร 120 mm
ํฌ์งํ์ 2๊ฐ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, ํฌ์ง๋ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋น๋ฐ๋์ ์ํ์ฌ ์ ์ค๋์ง ์๋๋ก 20 mm ๋์ด์ ์ฐจ๋จ๋ง์ด ์ค์น๋์ด ์๋ค. ๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง๊ธฐ ๊ฑฐ์น๋๋
๋น๋์ผ๋ถ ํฌ์ง๊ธฐ๊ฐ ์์ ์ ๋์ด(2 m)์์ ๋น๋ฌผ ๋ฑ ์ธ๊ธฐํ๊ฒฝ์ ์ํฅ์ ์ต์๋ก ํ๋ฉด์ ์ ๋์ ์ธ ํฌ์ง์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์๋๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค(Lee et al., 2010). ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํด ์์ข
๋๊ต์ ๋์ด๋ณ ์ผ๋ถํฌ์ง๊ธฐ ์ค์น ์์น์ ์ค์ ๊ต๊ฐํ๋จ๊ณผ ์ฐจ๋๋ฉด์ ์ค์นํ ์ฌ์ง์ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Fig. 1 The locations and photos of salinity measurement devices in the Youngjong Bridge
3. ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถ์
3.1 ํด์๊ต๋์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถ์
Fig. 2์ Fig. 3์ ๊ฐ ๊ฐ ๋จํด์๊ณผ ์ํด์ ํด์๊ต๋๋ค์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋์ํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์๋ ๊ต๋๋ง๋ค ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ค์ผ๋ถ์ ์ํ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ๋ถ์
๋ฐฐ์ ํ๊ณ ์์ํ ์๋ณ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋, ์ฆ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฐจ๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ , ํด์๋ฉด์์ ๋์ด 2~5 m์ ๊ต๊ฐ ํน์ ์ฃผํ ํ๋จ๋ถ์์
์ธก์ ๋ ๊ฐ๋ง์ ๋น๊ตํ์๋ค.
Fig. 2์ ๋์ํ ๋จํด์์ ์์นํ ๊ต๋๋ค์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ 0.3 mg/100$cm^{2}$/day(์ดํ mdd) ~ 17.4 mdd๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ
6์๊ณผ 7์์ ๋ค๋ฅธ ์๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ฎ์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋ค๊ฐ 8์ ์ดํ ์์นํ๊ณ 10์~2์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋์ ๊ฐ์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋จํด์์ ํด์๊ฐ(ํด์์ ๊ฐ๊น์ด ๋ด๋ฅ)์์๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๋จ๋ํ๊ณผ ํํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ณด๋ค ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํด์๊ฐ๊ฐ ์๋
์ฌ๊ณผ ์ฌ์ ์ฐ๊ฒฐํ๋ฉฐ ํด์์ ์์นํ ํด์๊ต๋์ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ด์ธก ์์น์ ๋จ๋์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์๋ ์ฌ์ด ์์นํ๊ณ ์์ด ๊ฐ๋๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๋จ๋ํ์ด ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋
์ฆ๊ฐ์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ ์ฃผ์ํ ์์ธ์ผ๋ก ํํ์ด ์์ผ๋, ์กฐ์ฌ๊ธฐ๊ฐ์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์
์ํฅ์ ๋ฏธ์น ํํ 3๊ฐ๋ ๋ชจ๋ ์ผ๋ณธ ํ์ ๋ฐ์ชฝ์ผ๋ก ์ง๋๊ฐ๋ ๊ฒฝ๋ก๋ฅผ ๋ณด์ฌ(KMA, 2019) ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง๋ ๋ชปํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ธก์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ํํ์ด ๋จํด์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋น๋์ผ๋ถ ์์น์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
์๋ณ ํ๊ท ๊ฐ ์ค ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ์์ธ 7์๊ณผ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๋ฌ์ธ 2์๊ณผ 3์์ ์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ ๊ฐ 1.0 mdd, 5.8 mdd๋ก 5๋ฐฐ ์ด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ
์ ์ฒด์ ์ธ ๊ฒฝํฅ๊ณผ๋ ๋ณ๋๋ก ๋จํด์์ ์์นํ๋ ๊ต๋๋ค์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถํฌํน์ง์ ํฌ๊ฒ ๋ ๋ถ๋ฅ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ๋ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ฒด์ ์ผ๋ก
๋ฎ๊ณ , ์๋ณ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์์ ๊ต๋์ผ๋ก ์ด๋ค์ 0.3 ~ 3.1 mdd์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต, ๋
ธ๋๋๊ต, ๋์ฐ๋๊ต๊ฐ ์ด์ ์ํ๋ค(์ดํ A๊ตฐ).
๋ ๋ฒ์งธ๋ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ฒด์ ์ผ๋ก ๋์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ํฌ๊ฒ ๋๋ ๊ต๋์ผ๋ก 0.9 ~ 17.4 mdd์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต์ ์๋ก๋๊ต๊ฐ ์ด์
์ํ๋ค(์ดํ B๊ตฐ). ๊ตญ๋ด ํด์ญ๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์กฐ์ฌํ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)์์ ๋จํด์์ ๋น๋์ผ๋ถ ๋ถํฌ ํน์ง์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก 0.7 ~ 3.5 mdd์ ์ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ์ด๋ ๋จํด์์ด ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋
ํ๊ฒฝ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ A๊ตฐ์ ์ํ๋ ํด์๊ต๋๋ค์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถํฌ ํน์ง์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋จํด์์์ ๋ณด์ด๋ ํน์ง์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค๊ณ
๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ง๋ถ์ฌ ์๋ณ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์์ ํน์ง๋ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๋ฐํด, B๊ตฐ์ ์ํ๋ ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ ๋ถํฌ๋ ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ์๋ ๋ง๊ณ ,
์๋ณ ์ฐจ์ด๋ ํฌ๋ค. ์ด๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(์ด์ข
์, 2010)์์๋ ๋์ผ ํด์์ผ์ง๋ผ๋ ํด์์ ์ ๋ฐฉํฅ ๋ฐ ํ์ ๋ฑ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ๋น๋์ผ๋ถ ํ๊ฒฝ์ด ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅผ ๊ฒฝ์ฐ
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ถ์ ์ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ๊ณ ๋ ค๊ฐ ํ์ํ๋ค๊ณ ๋ช
์ํ ๊ฒ์ฒ๋ผ ๊ต๋์ด ์์นํ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์ง๋ฆฌํ๊ฒฝ๊ณผ ์ฐ๊ด์ด ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋ค์ ์ ์์ ์ดํด๋ณด๋๋ก ํ๊ฒ ๋ค.
Fig. 3์๋ ์ํด์์ ์์นํ ๊ต๋๋ค์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํ์ํ์๋ค. ์ผ๋ถ๋์ 0.4 ~ 19.0 mdd์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ถํฌํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋จํด์๊ณผ ๊ฐ์ด 6์๊ณผ 7์์ด
๋ค๋ฅธ ๋ฌ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ณด์ด๋ค๊ฐ 8์ ์ดํ ์์นํ๊ธฐ ์์ํ๋ฉฐ 10์~2์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋์ ๊ฐ์ ๋ณด์๋ค. ์๋ณ ํ๊ท ๊ฐ ์ค ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๋ฌ์ธ 6์๊ณผ
๊ฐ์ฅ ๋์ ๋ฌ์ธ 2์์ ์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ ๊ฐ 1.0 mdd, 7.8 mdd๋ก 7๋ฐฐ ์ด์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ฐจ๋ ๋จํด์๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ํนํ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์๋
๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ด๋๋ฐ, ์ด๋ ์ํด์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ์ธก์ ๋ ์ด์ ์ฐ๊ตฌ(Lee et al., 2010)์๋ ๋์ผํ๋ค. ์ด์ ๋ ์ํด์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์๊ณ์ ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋ฐ๋ค์์ ๋ฐ์ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ค๋ ๋๊ธฐ์ค์ ๋ถํฌํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค. ํํธ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋
๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋นํด ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ ๋นํด ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋จ๋ํ์ ํ์์ด ๋น ๋ฅด์ง ์์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋นํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์๋๊ณผ
์ด๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
Fig. 2 Monthly average airborne chlorides of offshore bridges located on the Southern coast
Fig. 3 Monthly average airborne chlorides of offshore bridges located in the Western coast
์ด์์ผ๋ก ๋ณผ ๋, ๋จํด์๊ณผ ์ํด์์ ๊ต๋ ๋ชจ๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ณด๋ค๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ ์ด์ ๋ ๊ฐํ ๋ถ์๊ณ์ ํ์ด ๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์์ผ ๋ฉ๋ฆฌ๊น์ง
์ด๋์ํค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ฉฐ, ๋ํ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ฆ์ ๊ฐ์ฐ๋ก ์ธํ์ฌ ๋๊ธฐ์ค์ ์ผ๋ถ์ด ์ป๊ฒจ๋ด๋ ค๊ฐ๋ ์ํฅ๋ ์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
์ํด์์ ๊ต๋๋ค๋ ๋จํด์ ๊ต๋๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ ๋ถ๋ฅ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค. ์ฒซ ๋ฒ์งธ๋ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋น๊ต์ ๋ฎ๊ณ , ์๋ณ ์ฐจ์ด๋ ์๋์ ์ผ๋ก ํฌ์ง ์์ ๊ต๋์ผ๋ก
์ด๋ค์ 0.4 ~ 7.8 mdd์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ์์ข
๋๊ต, ์ํด๋๊ต, ๋ชฉํฌ๋๊ต๊ฐ ์ด์ ์ํ๋ค(์ดํ C๊ตฐ). ๋ ๋ฒ์งธ๋ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋์ฒด์ ์ผ๋ก
๋์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ํฌ๊ฒ ๋๋ ๊ต๋์ผ๋ก 1.4 ~ 19 mdd์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๊ฐ ์ด์ ์ํ๋ค(์ดํ D๊ตฐ). ํนํ D๊ตฐ์ 5์์ ์ ์ธํ๊ณ
C๊ตฐ ๊ต๋๋ค๋ณด๋ค๋ ์๋นํ ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ํ๋ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋์ ์ผ๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ ์ 5์๋ C๊ตฐ์ ์ํ๋ 3๊ฐ์ ๊ต๋๋ค์ ์ต๊ณ ์ ์ ๊ทผ์ ํ ์ผ๋ถ๋์ด
์ธก์ ๋์๋ค. ์ด๋ ๋จํด์๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต ์ฃผ๋ณ์ ์งํ์ ํน์ง์ด ๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ฉฐ, ์ด ๋ํ ๋ค์์ ์์ ์ดํด๋ณด๋๋ก
ํ๊ฒ ๋ค.
3.2 ์งํ์ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ํน์ง
์์ ์ ์์ ๋ณธ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ๋จํด์์ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต์ ์๋ก๋๊ต, ์ํด์์ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๋ ๊ฐ์ ํด์ญ์ ๋ค๋ฅธ ํด์๊ต๋๋ณด๋ค ์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ์ธก์ ๋์๊ณ , ์ด๋ฌํ ํ์์
๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋ ๋๋ ทํ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ํด๋น ๊ต๋์ ์งํ์ ์ํฅ๊ณผ ๋ถ์ํ์ด ๋ถ๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ฐ๋์ ๋ฐฉํฅ์ ๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ์๊ฐ๋๋ค. ๋ถ์ ๋ฐฉํฅ์ ํน์ ํ๋ ์ด์ ๋
๊ฒจ์ธ์ฒ ๊ณ์ ํ์ธ ๋ถ์ํ์ด ๋งค์ฐ ๊ฐํ๊ฒ ๋ถ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๊ณ , ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋น๋์ผ๋ถ ๋ฐ์๊ณผ ์ด๋์ ์์ด ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์ธ์์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ฃผ๋ ์งํ์ ํน์ฑ์๋ โ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์์ ๊ณผ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ, โก ๋ฐ์๋, โข ์ฅ์ ๋ฌผ์ ์ ๋ฌด๊ฐ ์๋ค.
โ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์์ ์ด๋ ํ๋์ ์ํด ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ง์ ์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ํด์๊ต๋ ๊ทผ์ฒ์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์กด์ฌํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ, ํนํ
ํด์๊ต๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฐ๋์ด ๋ถ์ด์ค๋ ๋ฐฉํฅ์ ์์ด์ผ ํ๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ(KICT, 2006)๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ํด์(๋ฐ์์์ )์์ ๋ฐ์ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด 10%๊น์ง ๊ฐ์ํ๋ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ํด์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ 1~2 km ์ด๋ด์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํด์๊ต๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฐ๊ฒฝ
1~2 km์๋ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์์ด์ผ ์ ์๋ฏธํ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค.
โก ๋ฐ์๋์ ๋ฐ์์์ ์์ ์๊ฒจ๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ์์ฌ, ํ๋๊ท๋ชจ, ์กฐ์๊ฐ๋ง์ ์ฐจ ๋ฑ์ ์์ธ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋๋๋ฐ, ์ด๋ ๊ณง ์ง์ญ์ด๋ ํด์ญ์
์ํด ์ข์ฐ๋๋ ํน์ฑ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ ์ ์๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ(PWRI, 1993; KICT, 2006)์์ ์ค์ ์ธก์ ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์กฐ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ง์ญ์ ํน์ฑ์ ํ์ธํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ง์ญ์ ์ฐจ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง์ญ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ถํ ๋ฐ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋
์ด๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๊ฐ ๊ต๋๊ณผ ๊ฐ๊น์ด ์ง์ญ๊ณ์ ๋๋ ์งํ์ด ์ ์ฌํ ์ง์ญ๊ณ์๋ฅผ ๋ฐ์๋์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค.
โข ์ฅ์ ๋ฌผ์ ๋ฐ์์์ ๊ณผ ํด์๊ต๋ ์ฌ์ด์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๊ฐ๋ก๋ง๋ ๊ฐ๋ฆผ๋ง์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ์์์ ์ด ์กด์ฌํ๊ณ ์ฌ๊ธฐ์์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ค๋ ์์ฑ๋์ด๋, ํด์๊ต๋๊ณผ์
์ฌ์ด์ ๋์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๋ค๋ฉด ์์ฑ๋ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๊ต๋๊น์ง ๋๋ฌํ์ง ๋ชปํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๋๋ผ๋ ํด์๊ต๋๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฒ์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ ์ญํ ์ ๋ชปํ ๋ฟ๋ง
์๋๋ผ, ๋ฐ๋๋ก ํ๋๋ฅผ ๋ฐ์์ํค๋ ์์ธ์ด ๋์ด ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ ๋ง์ด ๋ฐ์์ํค๋ ์ญํ ์ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ค.
์์ ๊ฐ์ ์ธ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๊ฐ ๊ต๋๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ํน์ฑ์ ๋ณด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Fig. 4๋ ํด์๊ต๋๋ค์ ์์น์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ ๋ฐ๋๋ฐฉํฅ์ ํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 4 Locations of Offshore bridges and wind direction in winter (Maps from https://Vemap.com, https://www.naver.com/)
์ง๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ๋ณผ ๋, A๊ตฐ์ ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต, ๋์ฐ๋๊ต, ๋
ธ๋๋๊ต๋ ๋จํด์์ ์์นํ๊ณ ์์ด ๊ฒจ์ธ์ฒ ์๋ ๋ถ์ํ์ด ๋ถ ๊ฒฝ์ฐ ๋ด๋ฅ์์ ํด์๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ฐ๋์ด ๋ถ๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ํด์ผ์
์์ ์ํ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ ์ด, ์ฌ๋ฆ๊ณผ ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅด์ง ์๋ ํน์ง์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด ์ค ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต์ ๋์ฐ๋๊ต๋ ์๋ก ๊ฐ๊น์ด ์์นํ๊ณ ์์ด ๋ฐ์๋์๋
ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต ์ธก์ ์ง์ ์ ๋ถ์๋ฐฉํฅ์ ๋ด๋ฅ์ด ์์นํ๊ณ ์์ด ๋ฐ์์์ ์ด ์กด์ฌํ์ง ์์ ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ธ๋ค๊ณ
์๊ฐ๋๋ค. ๋์ฐ๋๊ต๋ ๋ฐ์์์ ์ ์์ง๋ง, ๋ถ์๋ฐฉํฅ์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์์ด ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ธ๋ค. ํํธ ๋
ธ๋๋๊ต๋ ๋์ ๋ฐ์์์ ๋ ์กด์ฌํ๊ณ ์ฅ์ ๋ฌผ๋ ์์ผ๋,
์ข์ ๋ง์ ์์นํ๊ณ ์์ด ํ๋๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ํน์ง์ด ์์ด ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ธก์ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค. ๋ํ ์ ์ ์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ธก์ ์ง์ ์ด
๋ด๋ฅ์์ชฝ์ ์์นํ๋ ๊ฒ๋ ๊ทธ ์ด์ ๊ฐ ๋๋ค.
๋ฐ๋ฉด B๊ตฐ์ธ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต์ ์๋ก๋๊ต๋ ๋จํด์์ ์์นํ๊ณ ์์ด ๋ฐ์๋์ A๊ตฐ๊ณผ ๋น์ทํ์ง๋ง, ๋ด๋ฅ๊ณผ ๊ต๋์ฌ์ด์ ์ง์ ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ฝ 14 km ์ ๋์ ๋น๊ต์ ๋์
๋ง์ด ์์นํ๊ณ ์์ด, ๋ถ์ํ์ด ๋ถ ๊ฒฝ์ฐ, ์ด ๋ง์์ ์ผ๋ถ์ด ๋ค๋ ๋ฐ์ํ๊ณ , ๋ํ ๋ฐ์์์ ๊ณผ ๊ต๋์ฌ์ด์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์์ด ๋ฐ์ํ ์ผ๋ถ์ด ๋ค๋ ์ด๋ํด ์์
๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค๋ค๊ณ ๋ถ์๋๋ค.
ํํธ, ์ํด์์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ด ๋ถ ๋, ํด์์์ ๋ด๋ฅ์ผ๋ก ๋ฐ๋์ด ๋ถ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค. ๊ธฐ์์ฒญ ์๋ฃ์ ์ํ๋ฉด ๋น๋์ผ๋ถ ์กฐ์ฌ๊ธฐ๊ฐ
์ค ๊ฒจ์ธ์ฒ (2017๋
12์~2018๋
2์) ์ํด์์ ํํฅ์ ๋ถ์ํ์ด ์ฝ 30 % ์ ๋๋ก ์ฐ์ธํ์์ผ๋ฉฐ, ํด์๊ต๋์ด ๋์ฌ์ง ์์น์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ฆ๊ฐ์
์ํฅ์ ์ค ์ ์๋ ๋ถํ๊ณผ ์ํ๊น์ง ํฌํจํ๋ฉด ์ฝ 50 %๊น์ง ์ฐจ์งํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ , ์ด ๋ ํ๊ท ํ์์ 3.2 m/s๋ก, ์กฐ์ฌ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ด๊ณผ ๊ฐ์, ์ฌ๋ฆ์
ํ์์ธ 2.9 m/s, 2.8 m/s, 2.6 m/s ๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋ก ์์ Fig. 3์์ ๋ณด๋ฏ์ด ๋ชจ๋ ๊ต๋์์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ผ๋ถ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ์ ํ์ ์ธ ์ํด์์ ํน์ง์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด ์ค์์๋ C๊ตฐ์ D๊ตฐ๊ณผ
๋น๊ตํ์ฌ ๋ค์ ๋ฎ์ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋๋ฐ, C๊ตฐ์๋ ์์ข
๋๊ต, ์ํด๋๊ต, ๋ชฉํฌ๋๊ต๊ฐ ํด๋น๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ํด๋๊ต์ ๋ชฉํฌ๋๊ต๋ ์ฃผ์์ ์์ ์ฌ๋ค์ด๋ ์ธ๊ณต๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก
๋๋ฌ์ธ์ฌ ์์ด ๋ฐ์์์ ์ด ์ข์ ํน์ง์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ถ์๋ฐฉํฅ์ ์ฅ์ ๋ฌผ๋ ์กด์ฌํ๋ค. ์์ข
๋๊ต๋ ์์ ๋ ๊ต๋๊ณผ ๊ฐ์ ์งํ์ ํน์ฑ ์ธ์ ๊ต๋ ์ฃผ์๊ฐ ๋ป์ด ํ์ฑ๋์ด
์๊ณ ์์ฌ์ด ๋ฎ์ ํ๋๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ํ๊ฒฝ์ด๋ค. ์ด ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ์์ข
๋๊ต๋ ์์ ๋ ๊ต๋๋ณด๋ค 1๋
๋ด๋ด ๋ ๋ฎ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ค.
์ด์ ๋ฐํด D๊ตฐ์ธ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๊ฐํ ๋ถ์ํ์ ์ํด ๋์ ๋ฐ์์์ ์์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ค๋ ๋ฐ์ํ๊ณ , ๋ถ์๋ฐฉํฅ์ ์ฅ์ ๋ฌผ ์ญํ ์ ํ ์งํ์ด ์์ด ๋ฐ๋ค์์
๋ฐ์ํ ์ผ๋ถ์ด ๋ค๋ ๊ต๋๊น์ง ๋๋ฌํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ C๊ตฐ์ ๋นํด์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ผ๋ถ๋์ด ํฌ๊ฒ ์ธก์ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค.
์ด์์ ์์ ํ ํด์๊ต๋์ ์งํ์ ํน์ฑ๋ค์ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด Table 2์ ๊ฐ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋ฐ์์์ ์ ์ธก์ ์ ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ์์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์๊ณ ํ๋์ ์ํด ๋น๋์ผ๋ถ์ด ์ ์์ฑ๋๋ ํ๊ฒฝ์ธ ๊ฒฝ์ฐ โ, ๋ฐ๋ค๊ฐ ์กด์ฌํ์ง๋ง ๋น๋์ผ๋ถ์ด
์์ฑ๋๋ ์์ ์ด ์ธก์ ์ง์ ๊ณผ ๋ค์ ๋ฉ๊ฑฐ๋ ๋ง์ผ๋ก ๋๋ฌ์ธ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ ์์ฑ์ด ๋ง์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ โณ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถ์์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ร ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์๋ค.
Table 2 Topographic characteristics of each offshore bridges
Coastal zone
|
Bridge name
|
Airborne chlorides occurring point
|
Area index
|
Obstacles
|
Classification
|
Southern Coast
|
Geobukseon brg.
|
ร
|
0.9
|
ร
|
A
|
Dolsan brg.
|
โณ
|
0.9
|
โ
|
Noryang brg.
|
โ
|
0.9
|
ร
|
Geogeum brg.
|
โ
|
1.0
|
ร
|
B
|
Sorok brg.
|
โ
|
1.0
|
ร
|
Western Coast
|
Youngjong brg.
|
โ
|
1.1
|
โ
|
C
|
Seohae brg.
|
โณ
|
1.0
|
โ
|
Mokpo brg.
|
โณ
|
1.0
|
โ
|
Gogunsan brg.
|
โ
|
2.2
|
ร
|
D
|
์ด์์ผ๋ก ๋ณด์, ํด์๊ต๋์ผ๋ก ๋ ์ ๋ค์ด์ค๋ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ถ์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ต๋์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ์ ๋ฐฉํฅ์ชฝ์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ฐ์ํ๋ ์์ ์กด์ฌ ๋ฐ
๊ฑฐ๋ฆฌ, ๋ฐ์๋ ํน์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋ ์ ๋ค์ด์ค๋๋ฐ ์ง์ฅ์ ์ฃผ๋ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๋์ง๋ฅผ ํ์
ํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.
3.3 ํด์๊ต๋์ ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถ์
9๊ฐ ํด์๊ต๋์ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์๋ ์ ์ค์ผ๋ถ์ ์ํ ๋๊ธฐ์ค ์ผ๋ถ๋ ์ฆ๊ฐ๋ถ์ ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋๋ง์ ๋ถ์ํ๊ธฐ
์ํ์ฌ ๊ธฐ์์ฒญ์ ๊ฐ์ค์ผ์๊ฐ ๊ธฐ๋ก๋์ด ์ ์ค์ ๊ฐ ์ดํฌ๋ ๊ธฐ๊ฐ(๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต, ๋์ฐ๋๊ต: 12์~3์, ์์ข
๋๊ต, ๋ชฉํฌ๋๊ต, ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต: 11์~3์)์ ์ผ๋ถ๋
๋ฐ์ดํฐ๋ ์ ์ธํ์๋ค.
๋จํด์์ ์์นํ 5๊ฐ ๊ต๋์ ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถํฌ๋ฅผ Fig. 5์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ชจ๋ ๊ต๋์์ ํด์๋ฉด์์๋ถํฐ ๋์ด๊ฐ ๋์์ง์๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ์ํ๋ค. ํ๋์ ์ํด ๋ฐ์ํ๋ ํด์ผ์
์๋ ๋ฐ๋์ ์ํด ์ด๋ํ๋ฉฐ, ๋ฐ๋ผ์
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํด์๋ฉด์์ ๊ฐ๊น์ด ์ฃผํํ๋จ์์ ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ์ธก์ ๋๊ณ ์ฃผํ์๋ถ๋ก ์ฌ๋ผ๊ฐ์๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค. A๊ตฐ์ ์ํ๋ ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต์ ๋์ฐ๋๊ต, ๋
ธ๋๋๊ต๋
์ ์ฒด์ ์ธ ๊ฒฝํฅ์ ๋์ด๊ฐ ๋์์ง์๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ์ํ์ง๋ง ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ ํฌ์ง ์๊ณ ํนํ ๋
ธ๋๋๊ต๋ ๋์ด 150 m์ ์ต์๋จ์์๋ ๋์ด 5 m์ ์ฐจ์ด๊ฐ
๊ฑฐ์ ์๋ ํน์ง์ ๋ณด์ธ๋ค. A๊ตฐ ๊ต๋๋ค์ ๊ต๊ฐํ๋จ ๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด 2.0 mdd ์ดํ๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ํนํ, ๋
ธ๋๋๊ต์ ๊ฒฝ์ฐ 1.5 mdd๋ณด๋ค
๋ฎ์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. B๊ตฐ์ ์ํ๋ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต์ ์๋ก๋๊ต๋ ๋์ด๊ฐ ๋์์๋ก ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ์ผ์นํ์ง๋ง ๊ทธ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋๋ ท์ด ๋ํ๋๊ณ , A๊ตฐ
๊ต๋๋ณด๋ค ๋ชจ๋ ๋์ด์์ ๋์ ์ผ๋ถ๋์ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ๊ต๊ฐํ๋จ ๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด 4.0 mdd๋ก ๋์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 6์ ์ํด์์ ์์นํ 4๊ฐ ๊ต๋์ ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ํด๋๊ต์ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๋ ํด์๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ๋์ด๊ฐ ๋์์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ํ๋
๊ฒฝํฅ์ด ๋จํด์์ B๊ตฐ ๊ต๋๊ณผ ์ ์ฌํ์์ผ๋, ์์ข
๋๊ต์ ๋ชฉํฌ๋๊ต๋ ๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ์๋์ ์ผ๋ก ์ฐจ์ด๊ฐ ์ ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ ๊ต๊ฐ ํ๋จ๋ถ ๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด
์์ข
๋๊ต๋ 1.0 mdd ์ดํ, ์ํด๋๊ต์ ๋ชฉํฌ๋๊ต๋ 2.0 ~ 4.0 mdd, ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๋ 4.0 mdd ์ด์์ผ๋ก ์ธก์ ๋์๋ค.
Fig. 5 Average airborne chlorides according to the height of offshore bridges located in the Southern coast
Fig. 6 Average airborne chlorides according to the height of offshore bridges located on the Western coast
์์ข
๋๊ต์ ๋
ธ๋๋๊ต์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ต๊ฐ ํ๋จ๋ถ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ๊ฐ 1.0๊ณผ 1.5 mdd ์ดํ๋ก 4๊ตฌ๊ฐ์ ํด๋น๋๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๊ต๋๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๋
ํนํ ๋น๋์ผ๋ถ
ํ๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง ๊ต๋์ผ๋ก์ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์์์ด ๋ค๋ฅธ ๊ต๋๋ค๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ต๋๋ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์์ข
๋๊ต๋
๋์ด 50 m๊น์ง๋ ์ฆ๊ฐํ๋ค๊ฐ ์ฃผํ ์ต์์ธต์์๋ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ, ๋
ธ๋๋๊ต๋ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋์ง ์๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก
ํด์๊ฐ์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํด์๋ฉด์ ๊ฐ๊น์ด ๋์ด์ผ์๋ก ๋๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ๋์๋๋ฐ(Sasaki et al., 2016, Yamada et al., 1998), ์์ข
๋๊ต์ ๋
ธ๋๋๊ต์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ฐ๋ฅด์ง ์์๋ค. Yamada et al.,(1998)์ ๋ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๊ธฐ๋ฐ์ ์ผ๋ถ๋๊ณผ ํด์ผ์
์์ ๋ฐ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๊ธฐ ์นจ๊ฐ์๋, ์ฅ์ ๋ฌผ์ ์ํ ์ฐจํ์ ๋๊ฐ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๊ณ
๋ถ์ํ์๋ค. ๋ฐ์ ์ผ๋ถ๋์ด ๋งค์ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ ํด์ผ์
์์ ๋ฐ๊ฒฝ๋ ์์์ง๊ณ ๋ฌด๊ฒ๋ ๊ฐ๋ฒผ์์ง๋๋ฐ, ์์ข
๋๊ต์ ๊ฒฝ์ฐ, 3.2์ ์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฃผ์์
๋ป์ด ํ์ฑ๋์ด ์๊ณ ์์ฌ์ด ๋ฎ์ ํ๋์ ๋ฐ์๋์ด ์ ์ด ์ด๊ธฐ๋ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ์์ฒด๊ฐ ์ ๊ณ , ํด์ผ์
์๊ฐ ๋งค์ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค. ์ค์ ํ๋์ ์ํด ๊ฐ์ฅ
๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ์ด ๋๋ฌํ๋ ๊ต๊ฐํ๋จ๋ถ์์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋๋ ์ฝ 1.0 mdd๋ก์ ๋งค์ฐ ์ ์ ์์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ํด์๋ฉด๊ณผ ์ธ์ ํ ๋์ด์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด
1.0 mdd ์ ํ๋ก ๋งค์ฐ ์ ๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋์ด์ ๋ฐ๋ผ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ๋ํ๋์ง ์์์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค.
์ด์์ ๋ถ์์ผ๋ก ๋ณผ ๋, ํด์๊ต๋์ ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ ๊ฐ์๊ฒฝํฅ์ ๊ต๊ฐ ํ๋จ๋ถ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ํฌ๊ฒ ์ข์ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ด์, ๊ต๊ฐ ํ๋จ๋ถ ๊ธฐ์ค
๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๋ฐ๋ผ 4.0 mdd ์ด์(1๊ตฌ๊ฐ), 4.0 ~ 2.0 mdd(2๊ตฌ๊ฐ), 2.0 ~ 1.5 mdd(3๊ตฌ๊ฐ), 1.5 mdd ๋ฏธ๋ง(4๊ตฌ๊ฐ)์
์ด 4๊ฐ์ ๊ตฌ๊ฐ์ผ๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ์ด ์ค 1.5 mdd ๋ฏธ๋ง์ ํ๊ฒฝ์ ์ ์ธํ๊ณ ์๊ธฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํด์ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๊ฐ์๋์ ๋ํ
์ดํํ๊ฒฝ ๋ชจ๋ธ์ Fig. 7์ ๋ํ๋ด์๋ค. 3๊ตฌ๊ฐ(2.0 ~ 1.5 mdd)์ธ ๊ฑฐ๋ถ์ ๋๊ต์ ๋์ฐ๋๊ต์ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ๋์ถํด๋ธ ๋น๋์ผ๋ถ ๊ฐ์์์ ์ (1) , 2๊ตฌ๊ฐ(4.0 ~ 2.0 mdd)์ธ ์ํด๋๊ต์ ๋ชฉํฌ๋๊ต์ ๋น๋์ผ๋ถ ๊ฐ์์์ ์ (2), 1๊ตฌ๊ฐ(4.0 mdd์ด์)์ธ ๊ฑฐ๊ธ๋๊ต์ ์๋ก๋๊ต, ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต์ ๋น๋์ผ๋ถ ๊ฐ์์์ ์ (3)๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ฌ๊ธฐ์์ $x$: ๋์ด(m), $y_{d}$ : ๋์ด($x$)์์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋(mdd)์ด๋ค.
์ด๋ค์ ๋์ด์ ๋ํ ๊ฐ์์จ์ Fig. 8์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ 3๊ฐ์ ์ดํํ๊ฒฝ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ์์จ์ ๋ํ ์ง์ ์ ์ธ ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๊ต๊ฐ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ๊ฐ์๋์ ๊ฐ์์จ๋ก ํ์ฐํ์ฌ ๋ํ๋ธ
๊ฒ์ด๋ค. ์ด ์ค Fig. 7์์์ ๊ฐ์ด 2๊ตฌ๊ฐ๊ณผ 3๊ตฌ๊ฐ์ ๊ฐ์์ ์ ๊ธฐ์ธ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฌํ์ฌ ๊ทธ ๊ฐ์์จ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผ๋๋ฏ๋ก Fig. 8์์๋ ์ด ๋ ๊ตฌ๊ฐ์ ํ ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋ก ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ, ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด 4.0 mdd ์ด์์ธ ๋ชจ๋ธ์ ๋์ด ์ฝ 40~60 m๊น์ง๋ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ์ํ๋ค๊ฐ ๊ทธ
์ดํ์๋ ๊ฐ์์จ์ด ์๋งํด์ง๋ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค. 4.0 ~ 1.5 mdd์ธ ๋ชจ๋ธ์์๋ ๊ฐ์์จ์ด ์๋งํด์ง์ง ์๊ณ ๊ณ์ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๋์ด 100
m ์ ํ์์๋ 1๊ตฌ๊ฐ์ ๊ฐ์์จ๊ณผ ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋จ, ์ด ๊ฒฐ๊ณผ์์ 3๊ตฌ๊ฐ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ธก์ ํ ์ต๋ ๋์ด๊ฐ 25 m ์ดํ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ผ๋ก ์์ธกํ
๊ฒฐ๊ณผ๋ก ํ์ ๋๋ฉฐ, ๋ ๋์ ๋์ด์์๋ 2๊ตฌ๊ฐ์ ๋นํด ๊ฐ์์จ์ด ์ ์ด์ง ์ฌ์ง๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ณด์ฌ์ง๋ค.
Fig. 7 Reduction of airborne chlorides according to the height above sea level
Fig. 8 Decreasing rate of airborne chlorides according to the height above sea level
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํด์๊ต๋์ ์๋ณ, ๋์ด๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์
ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๋จํด์๊ณผ ์ํด์์ 9๊ฐ ํด์๊ต๋์ ๋์์ผ๋ก ๋์ด๋ณ๋ก 1๋
๋์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์
์กฐ์ฌํ์ฌ ์๋ณ, ๋์ด๋ณ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๊ณ , ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
1) ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ ๋ถํฌ๋ ๋จํด์ ๊ต๋์ ๊ฒฝ์ฐ 0.3 ~ 17.4 mdd, ์ํด์ ๊ต๋์ ๊ฒฝ์ฐ 0.4 ~ 19.0 mdd๋ก ๋ถํฌํ์์ผ๋ฉฐ, ํน์ํ ์งํ์
์์น์ ์๋ ๊ต๋์ ์ ์ธํ๋ฉด ๋จํด์์ด ์ํด์๋ณด๋ค ์ฌ๋ฆ๊ณผ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ชจ๋ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
2) ๋จํด์๊ณผ ์ํด์ ํด์๊ต๋์ ์๋ณ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ถ์ํ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋ชจ๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ณด๋ค๋ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋จํด์๊ณผ ์ํด์์ ๋น๋์ผ๋ถ๋
ํธ์ฐจ๋ ๊ฐ ๊ฐ 15.1 mdd์ 17.4 mdd์ด๋ฉฐ, ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ ๊ฐ ๊ฐ 2.6 mdd์ 4.9 mdd์ด๋ฉฐ, ์ด์ ๋๋ถ์ด ์ง์ญ์ ํธ์ฐจ๋ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ณด๋ค
๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ ์ด์ ๋ ๊ฐํ ๋ถ์๊ณ์ ํ์ด ๋ง์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์์ผ ๋ฉ๋ฆฌ๊น์ง ์ด๋์ํค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ฉฐ, ๋ํ ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ฆ์ ๊ฐ์ฐ๋ก
์ธํ์ฌ ๋๊ธฐ์ค์ ์ผ๋ถ์ด ์ป๊ฒจ๋ด๋ ค๊ฐ๋ ์ํฅ๊ณผ ๋๋ถ์ด ์ธก์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ํํ์ด ์ง๋๊ฐ์ง ์์ ์ํฅ๋ ์๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
3) ๋น๋์ผ๋ถ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์งํ์ ํน์ง์ผ๋ก๋ ๋น๋์ผ๋ถ์ ๋ฐ์์์ ์กด์ฌ ๋ฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ, ๋ฐ์๋, ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์ค์ํ ์ญํ ์ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ฉฐ, ์ด์
๋ฐ๋ผ ๊ฐ์ ํด์ญ์ด๋ผ๋ ์งํ์ ์์น์ ๋ฐ๋ผ์ ๋์ด๋ณ ๊ฒฝํฅ๋ ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ ํ๊ท 3.0 mdd, ์ต๊ณ 19.0 mdd๊น์ง ๋ฐ์ํ์๋ค.
4) ๋จํด์์ ๊ต๋๋ค ์ค ๊ต๋์ ๋ถ์์ชฝ์ ๋ฐ๋ค๊ฐ ์๋ ๊ณณ์ ์์นํ ๊ต๋๋ค์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ต๋๋ค๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋๊ฒ ์ธก์ ๋์๊ณ , ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ
๊ฐ์์จ๋ ๋ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ํด์์ ๊ต๋๋ค ์ค์์๋ ๋ถ์์ชฝ์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ด ์๋ ๊ณ ๊ตฐ์ฐ๋๊ต๊ฐ ์ํด์์ ๋ค๋ฅธ ๊ต๋๋ค๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ชจ๋ ๋์ด์์ ๊ฐ์ฅ ํฐ
๋น๋์ผ๋ถ๋์ด ๋ํ๋ฌ๋ค.
5) ๊ต๋ ๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋น๋์ผ๋ถ ๊ฐ์๊ฒฝํฅ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ต๊ฐ ํ๋จ๋ถ ๊ธฐ์ค ๋น๋์ผ๋ถ๋์ผ๋ก 4.0 mdd ์ด์(1๊ตฌ๊ฐ), 4.0 ~ 2.0 mdd(2๊ตฌ๊ฐ),
2.0 ~ 1.5 mdd(3๊ตฌ๊ฐ), 1.5 mdd ๋ฏธ๋ง(4๊ตฌ๊ฐ)์ 4๊ตฌ๊ฐ๋ก ๋ถ๋ฅํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๊ตฌ๊ฐ๋ณ๋ก ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ์ ๋์ถํ์๋ค.
6) ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ๋๋ ์๋ฃ๋ ํด์๊ต๋์ ๋น๋์ผ๋ถ์ ์ํ ์ผํดํ๊ฒฝ์์ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ํ ๊ตฌ๊ฐ๊ณผ ์ด์
ํ ํ๊ฒฝ๊ตฌ๊ฐ์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ด์
ํ ๊ณณ์ ์ง์ค์ ์ธ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ
ํ๋์ ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ฉฐ, ๋ํ โ์์ค๋ฌผ ์์ ๋ฐ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ์ค์ ์ธ๋ถ์ง์นจ[์ฑ๋ฅํ๊ฐ ํธ]_๊ต๋ํธ(MOLIT, 2021)โ์์ ์ดํํ๊ฒฝ์ ๋ด๊ตฌ์ฑ ํ๊ฐํญ๋ชฉ ์ค ํด์๋์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ฒฝํ๊ฐ ํญ๋ชฉ์ ์ ์ค์ ํ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ๋ค.