์ด์ฃผํ
(Joo-Hyung Lee)
1
๊ณฝ์์ข
(Imjong Kwahk)
2
์กฐ์ฐฝ๋น
(Changbin Joh)
3
์ต์ง์
(Ji-Young Choi)
4
๋ฐ๊ด์ฐ
(Kwang-Yeun Park)
5โ
-
์ ํ์,ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ์ฌํ์ฐ๊ตฌ์
-
์ ํ์,ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์์
-
์ ํ์,ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์์ฐ๊ตฌ์์
-
์ ํ์,ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์ฐ๊ตฌ์
-
์ ํ์,ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์์์ฐ๊ตฌ์
Copyright ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
ํค์๋
Total flux leakage, ์๋ ๋
ธ์ด๋ ์ผ์, ์ ํธํ์ฒ๋ฆฌ, ์งํญ๋ณต์กฐ, ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์ค ์ฝํฌ๋ฆฌํธ, ์ธ๋ถํ
๋, ๋จ๋ฉด๊ฐ์, ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ
Key words
Total flux leakage, Solenoid sensor, Post-signal-process, Amplitude demodulation, Prestressed concrete, External tendon, Section loss, Non-destructive evaluation
1. ์ ๋ก
ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์ค ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(Prestressed concrete, PSC) ๋ถ์ฌ๋ ๊ตฌ์กฐ์ ํจ์จ์ฑ์ ๋์ฌ์ฃผ๊ณ ์ง๊ฐ์ ๊ธธ๊ฒ ํ ์ ์์ด ํ๊ตญ์๋ ๋ค์์ PSC
๊ต๋์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ณต์ฉ๋
์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ PSC ๊ต๋์ ๋ค์ํ ํํ์ ์์ ๋ฐ ์ดํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค(Han et al., 2021). ํนํ ์ฃผ์ ๊ตฌ์กฐ๋ถ์ฌ์ธ ํ
๋์ ๋ถ์ ํ๊ฒฝ์ด ์กฐ์ฑ๋๋ฉด ๊ธด์ฅ๋ ฅ์ด ๋์์๋ก ๋ถ์์ ์งํ๋ ๋นจ๋ผ์ง๋ค(Lee et al., 2017). PSC ๊ต๋ ์ธ๋ถํ
๋์ ๋ถ์๊ณผ ํ๋จ์ ๊ทธ๋ผ์ฐํ
ํ์ง ๋ถ๋, ๋ํธ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ทน, ์ ์ค์ ์ ์ผํด์ ์์ฉ์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ก๋ค(Fricker and Vogel, 2015; Hurlebaus et al., 2016). ์ด ๊ฐ์ ํํ์ ํ
๋๋จ๋ฉด ๊ฐ์์ ์ค์ ์ฌ๋ก๋ก ์์ธ์ ๋ด๋ถ์ํ๋ก ์ ๋ฆ์ฒ๊ต์์ 2016๋
๋ฐ์ํ ์ธ๋ถํ
๋ ํ๋จ ์ฌ๊ณ ๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ ์์ธ์ ์๊ณต ๋น์
๊ทธ๋ผ์ฐํ
์ถฉ์ ์ด ๋ถ์ถฉ๋ถํ ์ํ์์ ๊ทธ๋ผ์ฐํ
์ ๋ฌผ ๋น์จ์ด ๋์ ๋ธ๋ฆฌ๋ฉ์ด ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ํธ ๋ด๋ถ์ ๋ถ์ ์ํ ๊ณต๊ฐ์ด ๋ง๋ค์ด์ก๊ณ , ๊ทธ๋ผ์ฐํ
ํ ์์ด๋ฒคํธ๊ฐ ์ ๋๋ก
๋ฐ๋ด๋์ง ์์ ์ผ์์ด์จ์ ํฌํจํ ๋
ธ๋ฉด์๊ฐ ๋ํธ ๋ด๋ถ๋ก ์นจํฌํ์ฌ ๋ถ์์ด ๋ฐ์ํ ๊ฒ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ์กฐ์ฌ๋์๋ค(Yu et al., 2017; Yoon et al., 2019; Kim et al., 2019). ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ
๋ ๋ถ์ ์ ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ํ
๋ ๋จ๋ฉด์ด ๊ฐ์ํ๊ณ ์ ํจ ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์ค๋ ฅ์ด ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ ๋ฑ์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค๋ ์ ๋ ์คํ์ ์ผ๋ก ํ์ธ๋์๋ค(Ryu et al., 2017). ์์์ ์ธ๊ธํ ์ ๋ฆ์ฒ๊ต์ ์ฌ๋ก์์๋ ํ์๋ ๋ํธ ๋ด๋ถ ํ
๋ ๋ค๋ฐ ์ค ์ ๋ฐ ์ด์์ ๋จ๋ฉด์ด ๋ถ์์ผ๋ก ์์ค๋์ด ๋ํธ ์ ์ฒด์ ํ์ ๋ฐ ์ดํ์ด ๋ฐ์ํ์๋ค.
FHWA์์๋ ํ
๋ ๋จ๋ฉด์ 5% ์์ค์ ํ
๋ ๊ต์ฒด ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ ๊ฐ์ํ๋ฉด(FHWA, 2013), ํ์์ PSC ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ๊ธฐ์ ์ธ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ์ ๊ฒ์์ 5% ์ด๋ด์ ํ
๋ ์์ ์ฌ๋ถ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ๋ ๋์ ๋นํ๊ดด ๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ํ์ํ๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์์ ์ธ๋ถํ
๋
๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๊ฒ์ฌ์ ์ ์ด๋ 1๊ฐ ์ด์์ ์ฃผ์ ๋ถ(state DOT)์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋นํ๊ดด ๊ฒ์ฌ๋ฒ์ Videoscope (23%), Sounding (19%),
Magnetic Flux Leakage (General)(12%), Ground Penetrating Radar (8%), Magnetic Main
Flux Method (8%), Vibration Methods (4%), Impedance Methods (4%), Computerized Tomography
(4%), Impact Echo (4%) ๋ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฅ์ ๊ณผ ๋จ์ ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ณตํฉ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ ํ๋ค(Hurlebaus et al., 2016). ์ด์ฒ๋ผ ์๊ธฐ์ฅ์ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ ์ธ๋ถํ
๋์ ๋นํ๊ดด ๊ฒ์ฌ์ ์ฉ์ดํ ์ธก๋ฉด์ด ์์ด ๋ง์ด ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋๋ฐ Remnant Magnetic Field, Magnetic
Flux Leakage, Induced Magnetic Field, Magnetic Main Flux Method ๋ฑ์ ํํ๊ฐ ์๋ ค์ ธ ์๊ณ ํ
๋์
๋จ๋ฉด ๋ถ์ ํ๊ฐ์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์๋ค(Fernandes et al., 2013; Azizinamini and Gull, 2012). ํ์ง๋ง ๊ธฐ์กด์ ๊ฐ๋ฐ๋ ์๊ธฐ์ฅ์ ํ์ฉํ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํฌ(Yoke) ํํ์ ๋ฌด๊ฑฐ์ด ์ํ์์คํ
์ ์ด์ฉํด์ผ ํ๋๋ฐ ์ด๋ PSC๊ตฌ์กฐ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ์
์ค๋ฌด์ ์ธ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค. ๋ํ ์๊ธฐ์ฅ ๋ฐ์ ์ฅ์น๋ฅผ ํ
๋์ ๋ฐ๋ผ ์ผ์ ํ ์๋๋ก ์ด๋์ํค๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๋ฌธ์ ๋ ์๋ค.
์ด๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ๋ฌด๊ฑฐ์ด ์ํฌ ๋์ ๊ฐ๋ณ๊ณ ๊ฐํธํ ๊ตฌ์กฐ์ ์๋ ๋
ธ์ด๋๋ฅผ ์ด์ฉํด ํ
๋์ ์๊ธฐ์ฅ์ ๋ฐ์์ํค๊ณ ์ ์ฒด ์์์ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํด ๋จ๋ฉด๋ณํ๋ฅผ ๊ฐ์งํ๋
Total Flux Leakage (TFL) ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์๋ ๋ฐ ์๋ค(Kwahk et al., 2020). TFL ์ผ์์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ํ์ฅ์์ ์์ฝ๊ฒ ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฒ์ ์ด๋ด์ ๊ต๋ฅ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ธ๊ฐํ๊ณ ๋จ๋ฉด๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ๋ ์๊ธฐ์ฅ์ ์ธ๊ธฐ๋ฅผ 2์ฐจ ์ฝ์ผ๋ก ๊ฒ์ถํด
๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. TFL์ด ์ ์ฉ๋ ์๋ ๋
ธ์ด๋ ์ผ์๋ ๋ฌด๊ฒ๊ฐ ๊ฐ๋ฒผ์ ํ์ฅ ์ ์ฉ์ฑ์ด ์ข๋ค.
2์ฐจ ์ฝ์ผ์๋ ํ
๋์ ๋จ๋ฉด ๋ณํ์ ๋น๋กํ๋ ์งํญ์ ๊ฐ์ง ์ ํํ๊ฐ ์ธก์ ๋๋๋ฐ, Kwahk et al.(2020)์ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ธฐ ์ํด peak picking (PP) ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ์ ์ธก์ ๋น๋(sampling
rate)๋ฅผ ํฌ๊ฒ ๋ฎ์ถฐ ์ผ์๋ฅผ ํ
๋์ ์ ์ฉํ๋ ์๋์ ์ ์ฝ์ ์ฃผ๊ณ ์ดํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ์ ํ์ฉ์ ๋ง์ ์ ์ฝ์ ์ค๋ค.
์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ธฐ์กด์ ๊ฐ๋ฐ๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ๋ฅผ ํ์ฒ๋ฆฌํด ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ ๋์ถ ๊ณผ์ ์ ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐํ๋ค. ์ธก์ ๋ ์ ํธ์ ํน์ง์ ๋ถ์ํ๊ณ
์งํญ๋ณ์กฐ ๋ฐ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํด ์ ํธ๋ก๋ถํฐ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ค. 2์ฅ์์๋ ๊ธฐ์กด์ ๊ฐ๋ฐ๋ TFL์ผ์๋ฅผ ๊ฐ๋จํ ์๊ฐํ๋ค. 3์ฅ์์๋ ์ผ์์์ ์ธก์ ๋
์ ํธ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํด ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐํ๊ณ 4์ฅ์์๋ Kwahk et al.(2020)์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ PP ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋น๊ตํด ์ฅ์ ์ ๋ถ์ํ๋ค.
2. ์ ํต์ ์๋ ๋
ธ์ด๋๋ฅผ ์ด์ฉํ TFL
์ ํต์ ์๋ ๋
ธ์ด๋๋ฅผ ํ์ฉํ TFL ๋ฐฉ์์ Fig. 1์ฒ๋ผ ํ
๋์ ์์ ๊ตฌ๊ฐ์์ ์์์ด ๋์ค๋๋ ๊ฒ์ ์ด์ฉํด ๋์ค๋์ง ์๊ณ ์๋ฅํ ์ ์ฒด ์์(Total Flux)์ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ฌ ์์ ์ ๋ฌด์ ์ ๋๋ฅผ
ํ์งํ๋ ์๋ฆฌ์ด๋ค(Kwahk et al., 2020).
Fig. 1(a)์ ๊ฐ์ด ํ
๋์ ์์์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฒด ํ
๋์ ํตํด ํ๋ฅด๋ ์์์ด ๋ณํํ์ง ์๋๋ค. ํ์ง๋ง ๋ถ์์ด๋ ํ๋จ์ด ๋ฐ์ํด ํ
๋์ด ๋์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ Fig. 1(b)์ ๊ฐ์ด ๋์ด์ง ํ
๋์ ํ๋ฅด๋ ์์์ด ์ธ๋ถ๋ก ํ๋ฌ๋๊ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ๋จ๋ ๊ตฌ๊ฐ์ ํ๋ฅด๋ ์ ์ฒด ์์์ด ๊ฐ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํ
๋ ๋ด์ ์์ ์ดํฉ์ ์ธก์ ํ๋ฉด
์์์ด ๋ฐ์ํ ๊ณณ์์ ์์น๊ฐ ๊ฐ์ํ์ฌ ๋จ๋ฉด์ด ๊ฐ์ํ ๊ณณ์ ์ฐพ์๋ผ ์ ์๋ค. ์ด๋ ๋ถ์์ ์๊ธฐ์ ํน์ฑ์ ์ง๊ณต ํน์ ๊ณต๊ธฐ์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ ํ๋จ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋์ผํ๊ฒ
๋ฐ์ํ๋ค.
์ด๋ฌํ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ๊ธฐ ์ํด Kwahk et al.(2020)์ Fig. 2์ ๊ฐ์ด 1์ฐจ ์ฝ์ผ๊ณผ 2์ฐจ ์ฝ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง TFL ์ผ์๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ค. Fig. 2(a)๋ ์ผ์์ ๊ฐ๋
๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. TFL์ผ์๋ ํ
๋์ ๊ธธ๊ฒ ๊ฐ์ธ๋ฉฐ ์์์ ๋ฐ์์ํค๋ 1์ฐจ ์ฝ์ผ๊ณผ ํ
๋์ ์งง๊ฒ ๊ฐ์ธ๋ฉฐ ์ ์ฒด ์์์ ์ธก์ ํ๋ 2์ฐจ ์ฝ์ผ๋ก
๊ตฌ์ฑ ๋์ด ์๋ค. Fig. 2(b)๋ ์ค์ ์ ์ ๋ TFL์ผ์์ ์ฌ์ง์ด๋ค.
TFL์ผ์์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ๊ต๋ฅ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ฆฌ๋ฉด 2์ฐจ ์ฝ์ผ์๋ ์ฝ์ผ์ด ๊ฐ์ธ๋ ๋จ๋ฉด ๋ด๋ถ์ ์ ์ฒด ์์์ด ์ธก์ ๋๋ค. ์ด๋ ๋ฐ์ํ๋ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋ ๊ธฐ์ ๋ ฅ์
Fig. 1์์ ์ค๋ช
ํ ์๋ฆฌ๋ก ์ธํด ๋จ๋ฉด์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์์ผ๋ก ๋ํ๋ด๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค(Kwahk et al., 2020).
์ ์์์ $V_{ind}$, $N_{2nd}$, $\Phi$, $\vec{B}$, $\vec{A}$๋ ๊ฐ๊ฐ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋ ์ ์, 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ด
๊ฐ๊ธด ํ์ ์, 2์ฐจ ์ฝ์ผ ๋ด๋ถ์ ์ ์ฒด ์์, 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ด ๋ง๋๋ ํ๋ฉด์ ํฌ์๋๋ ์์๋ฐ๋, 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ด ๋ง๋๋ ํ๋ฉด์ ํฌ์๋๋ ํ
๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ด๋ค.
$t$๋ ์๊ฐ์ ๋ํ ๋ณ์์ด๋ค. 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ด ๊ฐ์ธ๋ ๋จ๋ฉด ์์๋ ํ
๋๋ฟ ์๋๋ผ ๊ณต๊ธฐ, ๊ณ ๋ฐ๋ ํด๋ฆฌ์ํธ๋ (High Density Polyethylene)์ผ๋ก
๋ง๋ค์ด์ง ๋ํธ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ชฐํ ๋ฑ๋ ํฌํจ๋์ด ์์ง๋ง ๊ฐ์์ฑ์ฒด์ธ ํ
๋์ ๋นํด ๋ฌด์ํ ์ ์์ ๋งํผ ์์ ํฌ์์จ(permeability)์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด
์ (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ํ
๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ ๋ํ ์์ผ๋ก ํํ ๊ฐ๋ฅํ๋ค.
TFL์ผ์์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ๋ ๊ต๋ฅ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ฆฌ๋ฉด ๊ทธ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์๊ธฐ์ฅ์ ๋ณํ๊ฐ ์๊ฒจ ์์๋ณํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ค. 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์์์ ๋ณํ๋,
์ฆ ์์์ ๋ฏธ๋ถ์ ํด๋นํ๋ ๊ฐ์ ์ธก์ ํ๋๋ฐ ์ด์์ ์ธ ์๋ ๋
ธ์ด๋์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ ๋
ธ์ด๋ ๋ด๋ถ์ ์ ์ฒด ์์์ด ์ผ์ ํ๋ฏ๋ก 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋ ์ ์์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ด
๋ง๋๋ ํ๋ฉด์ ํฌ์๋๋ ํ
๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ ๋น๋กํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ TFL์ผ์๋ฅผ ์ธ๋ถํ
๋ ์ ์ฒด ๊ตฌ๊ฐ์ ๋ํด ์ด๋์ํค๋ฉฐ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ ๋ ์ ์์
๋ณํ๋ฅผ ํ์ธํ๋ฉด ํ
๋์ ๋จ๋ฉด ๋ณํ๋ฅผ ํ์งํ ์ ์๋ค.
Fig. 3์ TFL์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํด ํ
๋์ ์์์ ๊ฐ์งํ ์์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ด 15๊ฐ๋ฅ์ ํ
๋ ์ค 3๊ฐ ํ
๋์ 10 cm ๊ธธ์ด์ ์์์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ก Fig. 3(a)๋ ์คํ์ฒด์ ๊ฐ๋
๋๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. Fig. 3(b)๋ Fig. 2(b)์ ์ผ์๋ก ์คํํ ๊ฒฐ๊ณผ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋ ์ ์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ํ์ ์ ์ 10 Hz๋ก ์ง๋ํ๋ ๊ต๋ฅ๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ๋นจ๊ฐ ์ ์ ๊ต๋ฅ์ ์งํญ
์ ๋ณด๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ๋นจ๊ฐ ์ ์ ๋ณด๋ฉด ํ
๋์ ์์์ด ์๋ ์์น์์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋ ์ ๋ ์ ์์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธ ํ ์ ์๋ค.
Fig. 1 Magnetic flux change of solenoid according to section loss of external tendons: (a) Flux distribution of normal tendon and (b) Leaked flux distribution when defects in tendon
Fig. 2 TFL sensor: (a) concept and (b) picture
Fig. 3 Example of the test result with the EM sensor: (a) Concept of the test specimen and (b) Measured voltage in the 2nd coil
3. ์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ํธ ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐฉ๋ฒ
3.1 TFL์ผ์์ ์งํญ๋ณ์กฐ
์ (1)์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋๋ ์ ํธ๋ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ๊ฐํด ์ค ๊ต๋ฅ์ ๋ฏธ๋ถ๊ณผ ํ
๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ ๋น๋กํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ํ ์ ํธ๋
1์ฐจ ์ฝ์ผ๊ณผ ๋์ผํ ์ฃผํ์๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ฉฐ ์งํญ ๋ณํ์ ํ
๋์ ๋จ๋ฉด๊ฐ์์ ๋ํ ์ ๋ณด๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ์ด๋ ๋ผ๋์ค ๋ฑ์์ ์์ฑ์ ํธ๋ฅผ ์๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ก์ ํ๊ธฐ ์ํด
์ฌ์ฉํ๋ ์งํญ๋ณ์กฐ์ ๊ทธ ํํ๊ฐ ๋น์ทํ๋ค. ์งํญ๋ณ์กฐ๋ ๋ค์ ์์ ์ด์ฉํด ๋ฉ์์ง๋ฅผ ๋ด์ ์ ํธ๋ฅผ ๊ณ ์ฃผํ ์ ํธ์ ์ฃ๋๋ค(Proakis and Salehi, 2002).
์ฌ๊ธฐ์ $X$, $m$, $C$, $\omega$๋ ๊ฐ๊ฐ ์งํญ๋ณ์กฐ๋ ์ ํธ, ๋ฉ์์ง๋ฅผ ๋ด์ ์ ํธ, ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ด์ ์ ํธ๊ฐ ๋ชจ๋ ์์๊ฐ ๋ ์ ์์ ์ ๋๋ก
์ถฉ๋ถํ ํฐ ์์์ ์์, ๋ณ์กฐ์ฃผํ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
Fig. 3(b)๋ฅผ ๋ณด๋ฉด 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋ ์ ์์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ฉด ํ
๋์ ์์ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์ ์ ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋๋ฐ ์ด๋ฌํ ์ฑ์ง์ ์ด์ฉํ๋ฉด TFL์ผ์์์
์ธก์ ๋ ์ ์์ธ $V_{ind}$์ ์ (2)์ ๋น๊ตํด์ ํํํ ์ ์๋ค.
์ ์์์ $v$๋ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋ ์ ์์ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. Fig. 3(b)์ ์ (3)์ ๊ฐ ๋ณ์๋ค์ด ์ด๋ค ์๋ฏธ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋์ง ํ์ ๋์ด ์๋ค.
3.2 ์งํญ๋ณต์กฐ
์ (3)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํ๋ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋ ์ ์์ ์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ ์ ์๋ค. ์งํญ๋ณต์กฐ๋ ํฌ๊ฒ envelope detector (ED)์
product detector (PD)๋ก ๋๋๋ค. ED๋ ์ถ์ ๊ธฐ์ ์ ํญ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํ๋ก์ ์ ํธ๊ฐ ์
๋ ฅ๋๋ฉด ์ถ์ ๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฅ๋๊ณ , ์ดํ ์ ํธ๊ฐ
์ฌ๋ผ์ง๋๋ผ๋ ์ถ์ ๊ธฐ์ ์ ์ฅ๋ ์ ๊ธฐ๊ฐ ์ ํญ์ ์ํด ์ฒ์ฒํ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ถ์ ๊ธฐ์ ์ ํญ์ ์ ํธ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ํ ์กฐ์ ํ์ง ์์ผ๋ฉด
์ ์ฅ๋ ์ ์์ด ๋๋ฌด ๋น ๋ฅด๊ฒ ๊ฐ์ํ๊ฑฐ๋ ๋๋ฌด ๋๋ฆฌ๊ฒ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ณต์กฐ ์ ํธ๋ฅผ ์ป์ ์ ์๋ค. ๋ํ ์๋ ๋ก๊ทธ ํ๋ก ์์์ ์งํญ๋ณต์กฐ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ฏ๋ก
๋์งํธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐฉ์์ ์ ํฉํ์ง ๋ชปํ๋ค๋ ๋จ์ ๋ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
PD๋ ์ผ๊ฐํจ์ ๊ณต์์ ์ด์ฉํด ๋ณต์กฐํ๋ ๋ฐฉ์์ธ๋ฐ ๋ํ์ ์ผ๋ก ์ผ๊ฐํจ์ 2๋ฐฐ๊ฐ ๊ณต์(double-angle formula, DAF)์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ
์ฐจ์ ๊ฐ์ ๊ณต์(power-reduction formula, PRF)์ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋ค (Proakis and Salehi, 2002). DAF๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค์ ์์ผ๋ก ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ค.
์ (4)๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ํ๋ ค ์ค ๊ต๋ฅ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ์ฃผํ์์ $\cos(\omega t)$๋ฅผ ๊ณฑํ๊ณ DAF๋ก ์ ๊ฐํด ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋
์งํญ๋ณต์กฐ ๊ณผ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ (4)์์ ๊ณ์ฐ๋ ์ ํธ๋ฅผ ๋ณ์กฐ์ฃผํ์์ ๋ ๋ฐฐ ์ด์์ ์ฐจ๋จํ๋ ๊ณ ์ฃผํ ์ฐจ๋จ ํํฐ์ ํต๊ณผ์ํค๋ฉด $\cos(2\omega t)$ ํญ์ด ์์ด์ง๋ฏ๋ก 2์ฐจ ์ฝ์ผ์
์ ๋๋ ์ ์์ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ ์ ์๋ค. PRF๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์ (5)๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ์ $\cos(\omega t)\sin^{2}(\omega t)$๋ฅผ ๊ณฑํ๊ณ PRF๋ก ์ ๊ฐํด ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ ๊ณผ์ ์
๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ (5)์์ ๋์จ ์ ํธ์ ๋ณ์กฐ์ฃผํ์์ ๋ค ๋ฐฐ ์ด์์ ์ฐจ๋จํ๋ ๊ณ ์ฃผํ ์ฐจ๋จ ํํฐ์ ํต๊ณผ์ํค๋ฉด $\cos(4\omega t)$ํญ์ด ์ ๊ฑฐ๋์ด ์ ์ ์งํญ ์ ๋ณด๊ฐ
์ถ์ถ๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋์ด์ง ์์์ ํธ(raw data)๋ฅผ ์ปดํจํฐ๋ก ์ฎ๊ฒจ์ ๋์งํธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ฉํด ํ์ฒ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก ED๋ณด๋ค๋ PD๊ฐ
๋ ์ ํฉํ๋ค. PD๋ฐฉ๋ฒ ์ค DAF๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณ์ฐ๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๊ณ ์ ๊ธฐํ๋ก๋ก ๊ตฌํํ๋ ์๋ ๋ก๊ทธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ๋ฆฌํ๋ค. ํ์ง๋ง ๋ณ์กฐ๋ ์ ํธ์
๊ณฑํด์ฃผ๋ ์ฝ์ฌ์ธ ์ ํธ์ ์์ ์ค์ฐจ๊ฐ ์กฐ๊ธ์ด๋ผ๋ ์์ผ๋ฉด ๋ณต์กฐ ๋ ์ ํธ๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์์์ ธ ์ ํธ ๋ ์ก์๋น๊ฐ ๋๋น ์ง๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ 1์ฐจ
์ฝ์ผ์ ๊ฐํด ์ค ์ ํธ์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ๋ฅผ ์ ๋ฐํ๊ฒ ๋๊ธฐํํด์ ์ธก์ ํด ์ฌ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด PRF๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ณ์ฐ์์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ง๊ณ
์๋ ๋ก๊ทธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ก ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ๋์ ์์์ด ์กฐ๊ธ ๋ง์ง ์์๋ ์ ์์ ์ผ๋ก ์๋ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋ก ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ (5)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋, PRF๋ฅผ ํ์ฉํ PD๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์งํญ ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ํํ๋ค.
3.3 ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฅ๋จ์ ๋ถ์
TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ๋ก๋ถํฐ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ธฐ ์ํ ๋ณ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์์ง ์์ผ๋ฉฐ TFL์ผ์๊ฐ ์๊ฐ๋ Kwahk et al.(2020)์์ ์ฌ์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์ ์ผํ๋ค. Kwahk et al.(2020)์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋ ์ ์์ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ธฐ ์ํด PP ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๊ธฐ ์ํ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก, ์ ํํ๋ก
์ง๋ํ๋ ์ ํธ์์ ๊ฐ ์ฃผ๊ธฐ์ ๊ทน๋๊ฐ(local maxima)์ ๋ชจ์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ง๋ ๋ค. ์ ํํ๋ ๊ฐ ์ฃผ๊ธฐ๋ง๋ค ํ๋์ ๊ทน๋๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋ฏ๋ก PP ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก
๋ง๋ค์ด์ง ์งํญ์ ๋ณด์ ์ธก์ ๋น๋๋ TFL์ผ์์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ๊ฐํด์ง ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์์ ๋์ผํ๋ค. ํ์ง๋ง ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ ์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๋
์์์ ํธ๊ฐ ์ธก์ ๋ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ๊ทธ๋๋ก ์ ์งํ๋ค. ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ธก์ ๋น๋๋ ์ธก์ ํ๊ณ ์ ํ๋ ์ ํธ๊ฐ ๊ฐ์ง๋ ์ต๋ ์ฃผํ์์ 10๋ฐฐ ์ด์์ผ๋ก ์ค์ ํ๋ฏ๋ก(Hamming, 1989) ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ป์ ์งํญ์ ๋ณด๋ PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์งํญ์ ๋ณด๋ณด๋ค 10๋ฐฐ ์ด์ ๋์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ฒ ๋๋ค.
์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด๋ฌํ ํน์ง์์ ๊ธฐ์ธํ ๋ช ๊ฐ์ง ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฅ์ ์ ์ถ์ถ๋ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ํ์ต ๋ฑ์
์ ์ฉ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ค. ๋์งํธํํฐ ๋ฑ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฑ๋ฅ์ ์ธก์ ๋น๋์ ์ํฅ์ ๋ง์ด ๋ฐ๋๋ฐ ์ธก์ ๋น๋๊ฐ ๋์์๋ก ์ ๋ฆฌํ๋ค(Hamming, 1989). ์ธ๊ณต์ง๋ฅ์ ํ์ฉํจ์ ์์ด์๋ ์ ๋ณด๋์ด ๋ง์์๋ก ์ ๋ฆฌํ๋ฐ ์ธก์ ๋น๋๊ฐ ๋์ ๊ฒ์ ๊ณง ์ ๋ณด๋์ด ๋ง์์ ์๋ฏธํ๋ค. TFL์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ์
์ฌํ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ธก์ ๋ ์ ํธ๋ฅผ ๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํด์ผ ํ๋ค. ๊ฒฝํ์์กด๋๋ฅผ ๋ฎ์ถ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๋ฑ์ ํ์ฉํ ์์ฌ๊ฒฐ์ ๋ณด์กฐ ๊ธฐ์ ๊ณผ
๊ทธ์ ์๋ฐ๋๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ์ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ณผ์ ์ด ๋ฐ๋์ ํ์ํ๋ค. ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๋ฐ ๋์งํธํํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์ฒ๋ฆฌ ๊ณผ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๋๋ฐ ๋ง์ ์ ๋ฆฌํจ์ ์ ๊ณตํ๋ ์งํญ๋ณต์กฐ
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ถํ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ง์ ์ด์ ์ ์ ๊ณต ํ ์ ์๋ค.
๋ ๋ฒ์งธ ์ฅ์ ์ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ๋ฅผ ์ํํ ๋ ์ผ์๋ฅผ ์์ง์ด๋ ์๋์ ๋ํ ์ ํ์ด ์ ์ด์ง๋ ๊ฒ์ด๋ค. PP๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์งํญ์ ๋ณด์ ์ธก์ ๋น๋๊ฐ ๋ฎ์ผ๋ฏ๋ก ์ผ์๋ฅผ
์ฒ์ฒํ ์์ง์ฌ์ผ ์ถฉ๋ถํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ชจ์ผ๋ฉฐ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ๋ฅผ ์ํํ ์ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ๊ฐํด์ง๋ ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์๊ฐ 10 Hz๋ผ๋ฉด 1 m์ ์ธ๋ถํ
๋์
100๊ฐ์ ์ธก์ ์ ์ ๋ง๋ค๊ธฐ ์ํด์๋ 0.1 m/s์ ์๋๋ก ์ฒ์ฒํ ์์ง์ฌ์ผ ํ๋ค.
PP ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์งํญ์ ๋ณด์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ๋์ด๋ ค๋ฉด 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์
๋ ฅ๋๋ ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๋์ฌ์ผ ํ๋๋ฐ ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๋์ด๋ ๋ฐ๋ ์๊ธฐ์ฅ์ ํ๋ฉดํจ๊ณผ(skin
effect)๋ ์ํผ๋์ค(impedance)๋ฑ์ผ๋ก ์ธํด ๋ง์ ์ ์ฝ์ด ์๋ค. ์ด ๋ถ๋ถ์ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ๋
ผ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋๋ฏ๋ก ๋ณ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์์ธํ
๋
ผํ๋๋ก ํ๊ฒ ๋ค.
๋ฐ๋ฉด ์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ป์ ์งํญ์ ๋ณด์ ์ธก์ ๋น๋๋ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ธก์ ๋น๋์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ 2์ฐจ ์ฝ์ผ ์ธก์ ๋น๋๋ data acquisition (DAQ)๊ฐ ํ์ฉํ๋
์์ค ๋ด์์ ์์ ๋กญ๊ฒ ์ค์ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ๋ฅผ ๋น ๋ฅด๊ฒ ์งํํด๋ ๋ฌธ์ ๋ ๊ฒ์ด ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด TFL์ผ์์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋๋๋ ์ ์์ 1000
Hz์ ์ธก์ ๋น๋๋ก ์ธก์ ํ๋ค๋ฉด, TFL ์ผ์๋ฅผ 1 m/s๋ก ์ด๋์์ผ๋ 1 m์ ์ธ๋ถํ
๋ ๊ตฌ๊ฐ์1000๊ฐ์ ์ธก์ ์ ์ด ํ๋ณด๋๋ค.
4. ์ค์ธก์์
4.1 ์คํ ์์ธ
์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์คํ์ค์์ ์ ์๋ ์ธ๊ณต์ ์ธ ์์์ ์
ํ ์คํ์ฒด๋ฅผ ํตํ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ์คํ์ ์ ์๋ ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ
์ํด Kwahk et al.(2020)์ ์คํ์์ ๋์จ ์์์ ํธ๋ฅผ ๊ทธ๋๋ก ์ด์ฉํ์ผ๋ฉฐ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ค.
TFL์ผ์๋ ํ๋ผ์คํฑ ์์ฌ๋ก ๋ง๋ค์ด์ง 37 cm ๊ธธ์ด์ ๋ฐํตํ ๋ชจ๋ 2๊ฐ์ ํ๋ ์, 1์ฐจ ๋ฐ 2์ฐจ ์ฝ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค. ์๊ธฐ์ฅ์ ํ์ฑํ๊ธฐ ์ํ 1์ฐจ
์ฝ์ผ์ ํด๋น ๋ฐํตํ ๋ชจ๋์ 30 cm ๊ธธ์ด๋ก 400๋ฒ ๊ฐ๊ฒจ ์์ผ๋ฉฐ, ํ
๋์ ๋จ๋ฉด ์์์ ํ์งํ๊ธฐ ์ํ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ผ์ ์ค์๋ถ์ 18๋ฒ ๊ฐ์์ ์ ์ํ์๋ค.
์์ฑ๋ ์ผ์์ ๋ชจ์ต์ Fig. 2(b)์ ๊ฐ๋ค. 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ธ๊ฐํ ๊ต๋ฅ ์ ๋ฅ๋ 10 Hz์ ์ฃผํ์, ยฑ0.6 A์ ์งํญ์ผ๋ก ๊ฐํด์ก์ผ๋ฉฐ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์ ๋ ๋ ์ ์์ 1000 Hz์ ์ธก์ ๋น๋๋ก
์ธก์ ๋์๋ค.
์คํ์ฒด๋ ์์ธ ์ ๋ฆ์ฒ๊ณ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉ๋ ์ธ๋ถํ
๋์ ๋ชจ์ฌํด ๋ง๋ค์๋ค. ์ ์ฒด 15๊ฐ์ ์คํธ๋๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ํ
๋์์ 2๊ฐ์ ์คํธ๋๋์ ์์ ๊ธธ์ด 0, 2, 4,
6, 8 cm ๋งํผ์ ํ๋จ๋ ๋จ๋ฉด ์์์ ๊ตฌํํ๋ค. Fig. 4์์ ์คํ์ฒด์ ๋ชจ์๋๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์ผ๋ฉฐ Fig. 5์์ 2 cmํ๋จ์ ๋ชจ์ฌํ ์คํ์ฒด์ ์ฌ์ง์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
์คํ์ ์ ์๋ ์คํ์ฒด์ TFL์ผ์๋ฅผ ์ค์นํ๊ณ ํ
๋ ๊ธธ์ด๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์๋์ผ๋ก ์์ง์ด๋ฉด์ ์ํํ์๋ค. ์ผ์์ ์ด๋๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ผ์์ ๊ธธ์ด ๋ฐฉํฅ ์ค์ ์ง์ ๊ณผ ํ
๋
์คํ์ฒด ๋จ๋ถ๊ฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ ์ด์ ์ฅ๋น๋ฅผ ํตํด ์ธก์ ํ์๋ค.
Fig. 4 Concept of the test specimen
Fig. 5 2 cm of 2 strands damage case
4.2 ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
TFL์ผ์์ 2์ฐจ ์ฝ์ผ์์ ์ธก์ ๋ ์์์ ํธ์ PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ถ์ถํ ์งํญ์ ๋ณด, ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ถ์ถํ ์งํญ์ ๋ณด๊ฐ Fig. 6์ ๊ทธ๋ ค์ ธ ์๋ค. ์์์ ํธ๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋ ์ ํธ์์ ๊ณ ์ฃผํ์ก์๋ง ์ ๊ฑฐํ ๊ฒ์ด๋ฉฐ PP๋ฐฉ๋ฒ์ MATLAB์ findpeaksํจ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํด ์ถ์ถํ๋ค.
์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ (5)๋ฅผ ์ด์ฉํด ๊ณ์ฐํ๋ค. PP๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ถ์ถํ ์งํญ ์ ๋ณด๋ ์ ์๋ฏธํ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ด ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฃผ๋ฉฐ ํนํ ์์ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋ณ ํ๋ ์งํญ ๊ฐ์
๊ตฌ๊ฐ์ ๋์ผํ ์์ค์ ์งํญ ๊ฐ์๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ์์ฑ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด Fig. 6์ 510~514 mm ๊ตฌ๊ฐ์ ํ๋ํ ๊ทธ๋ฆผ์ Fig. 7์ ๊ทธ๋ ธ๋ค. y์ถ์ธ 2์ฐจ ์ฝ์ผ ์ ์๋ ์์์ ํธ์ ํ์์ด ๋ชจ๋ ๋ณด์ผ ์ ์๋๋ก ์กฐ์ ํ๋ค. Fig. 7(c)์ (e)์์ ์์์ ํธ๊ฐ ๋ค์ ๋น์ ์์ ์ธ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ด๋๋ฐ ์ด๋ ํด๋น ์์น์์ ์ผ์๊ฐ ์ผ์์ ์ผ๋ก ์ ์งํ๊ฑฐ๋ ๋ฏธ์ธํ๊ฒ ๋ค๋ก ๋๋์๊ฐ ํ ๋ค์ ์ ์ง ํ๋
๊ณผ์ ์์ ์๊ธฐ๋ ํ์์ด๋ค.
ํ์ฌ ์คํ ์กฐ๊ฑด์์ 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์
๋ ฅ๋ ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์๊ฐ 10 Hz์ด๊ณ , 2์ฐจ ์ฝ์ผ ์ธก์ ๋น๋๋ 1000 Hz์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๋
1000 Hz, PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ 10 Hz๋ก ๋ง๋ค์ด์ ธ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ป์ ์งํญ์ ๋ณด๊ฐ PP๋ฐฉ๋ฒ์ ๋นํด ๋์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋
๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํนํ Fig. 7(a)์ (d)๋ PP๋ก ์ป์ ์ ํธ์ ์ง์ด ์์ฃผ ์ข์ง ์์ ๋ฐ๋ฉด ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๋จ์ ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
๋ฐ๋ผ์ 3.3์ ์์ ์ธ๊ธํ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฅ์ ์ด ์ ํจํจ์ ์ ์ ์๋ค.
๋ํ Fig. 7์ ๋ณด๋ฉด ์์์ ํธ๊ฐ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์กฐํํจ์์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ์ฅ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋งค๋ฒ ๋ณํ ํ๋๋ฐ, ์ด๋ x์ถ์ด ์๊ฐ์ด ์๋ ๊ณต๊ฐ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. 1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์
๋ ฅ๋๋
๊ต๋ฅ๋ ์๊ฐ์ ๋ํด ์ผ์ ํ ํ์ฅ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ผ์๊ฐ ์์ง์ด๋ ์๋๊ฐ ์ผ์ ํ์ง ์์ ๊ณต๊ฐ์์์๋ ๋ถ๊ท์นํ ํ์ฅ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ฒ ๋๊ณ ์ด๋
PP๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๋ทธ๊ท์นํด์ง๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ด์ด์ง๋ค. ์ด๋ฌํ ์์ฑ์ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๋ฑ์ ํ์ฒ๋ฆฌ์ ๋ถ๋ฆฌํ๊ฒ ์์ฉํ๋ค. ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก
๊ตฌํ ๊ฐ์ ๊ฐ๊ฒฉ๋ ๋ถ๊ท์นํ์ง๋ง ํ๋ณดํ ์ธก์ ์ ์ ์๊ฐ ํจ์ฌ ๋ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ์ฒ๋ฆฌ ๊ณผ์ ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ์ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํ๋ค.
Fig. 6์ ๋ณด๋ฉด ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๊ฐ PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์งํญ ์ ๋ณด๋ณด๋ค ์ฝ๊ฐ ํฐ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋๋ฐ ์ด๋ ์์๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ฝ๊ฐ ์๋์ชฝ์ผ๋ก ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ
์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์์๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ PP๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ค์ ์๊ณก ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ถํ๋ ๋ฐ๋ฉด ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฒฝํฅ์ฑ๊ณผ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ์งํญ์ ๋ณด
๊ทธ ์์ฒด๋ฅผ ์ป๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ์ ํํ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋์ถ ๋๋ค.
Fig. 8์์ ์ด๋ฐ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. Fig. 8์ Fig. 6(a)์ ์์์ ํธ์์ ์๊ธฐ ์์ ์ ํ๊ท ์ ๋นผ๊ณ ๊ทธ๋ฆฐ ๊ทธ๋ฆผ์ด๋ค. ํ๊ท ์ ๋นผ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ์ ๊ฑฐํ ์์์ ํธ์ ์์ ํฌ๋ฝ์ ์ด ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ ์งํญ๊ณผ ์๋นํ
์ผ์นํ๋ ๋ชจ์ต์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์์ ํ ์ผ์นํ์ง๋ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์์์ ํธ๊ฐ ๋จ์ํ ํํ์ด๋ ํ ๊ฒ์ด ์๋ ์ฌ๋ฌ ์์ธ์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ ๊ฒฝํฅ์ฑ์
๊ฐ์ง๊ณ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ฐ๋ฉด ์งํญ๋ณต์กฐ๋ ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ๋ชจ๋ ์ ๊ฑฐํ ์์ํ ์งํญ์ ์ ๊ณตํ๋ค.
Fig. 9๋ TFL์ผ์ ์ด๋ ์๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. Fig. 9๋ Fig. 7(c)์ (d)๋ฅผ ๊ฒน์ณ ๊ทธ๋ฆฐ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๊ธธ์ด 4 cm์ธ ์คํ์ฒด์ 6 cm์ธ ์คํ์ฒด์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ค. ์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด TFL์ผ์๋ ์์ผ๋ก ์์ง์ด๋ฉด์
์คํ์ ์งํํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์์ ์๋๋ฅผ ์ผ์ ํ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฑฐ์ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์์๊ธธ์ด 4 cm์ธ ์คํ์ฒด์ TFL์ผ์๋ฅผ ์ ์ฉํ ๋๋ 510~514 mm๊ตฌ๊ฐ์
์ฝ 4.4 mm/s์ ์๋๋ก ์์ง์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ฉด 6 cm์ธ ์คํ์ฒด๋ ๊ฐ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ฝ 20 mm/s์ ์๋๋ก ์์ง์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ธกํ
์ ์๋ค. PP๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ป์ ์งํญ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด๋ฌํ ์๋ ์ฐจ์ด์ ์ํด ์ธก์ ์ ๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ง์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ํ์ง๋ง ์งํญ๋ณต์กฐ๋ก ์ป์ ์งํญ์ ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ชจ๋
์กฐ๋ฐํ๊ฒ ์ธก์ ๋์ด ์๋ค.
Fig. 6 Raw data of TFL sensor and its amplitude: (a) 0 cm defect, (b) 2 cm defect, (c) 4 cm defect, (d) 6 cm defect, and (e) 8 cm defect
Fig. 7 Detailed amplitude using peak picking and amplitude demodulation methods: (a) 0 cm defect, (b) 2 cm defect, (c) 4 cm defect, (d) 6 cm defect, and (e) 8 cm defect
Fig. 8 Debiased raw data of TFL sensor and its amplitude for 0 cm defect case
Fig. 9 Amplitude sampling comparison according to TFL sensor movement speed
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ธ๋ถํ
๋์ ๋จ๋ฉด๊ฐ์๋ฅผ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌํ๋ TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋์ด ๋์จ ์ ํธ์ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํด ์งํญ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐํ๋ค. ์ฐ์ ๊ธฐ์กด์
๊ฐ๋ฐ๋ TFL์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํด ์ธ๋ถํ
๋์ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌํ๋ฉด ํ
๋์ ๋จ๋ฉด์ด ๊ฐ์ํ์ ๋ ์งํญ์ด ๊ฐ์ํ๋ ์ ํธ๋ฅผ ์ถ๋ ฅํ๋ ์๋ฆฌ๋ฅผ ์์ฝํ๋ค. TFL์ผ์์์ ์ธก์ ๋
์ ํธ๋ ์ ํํ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ณ , ์ ํธ์ ์งํญ ๋ณํ๋ก ์ธ๋ถํ
๋์ ๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌํ๋ค๋ ํน์ฑ์ ์ด์ฉํด ์งํญ๋ณ์กฐ๋ ์ ํธ์ ํน์ฑ๊ณผ ๋น๊ต๋ถ์ ํ๋ค. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
์ด์ฉํด ์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ฉด ์์์ ํธ์์ ์งํญ ๋ณํ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถ ํ ์ ์์์ ๋ณด์๋ค. ๋ค์ํ ์งํญ๋ณต์กฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๊ฐํ๊ณ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํด PRF๋ฅผ
ํ์ฉํ PD๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํํ๋ค. ๋ํ ์คํ์ฒด ๋์ ์คํ์ ํตํด ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๊ฐ์ง ์ฅ์ ์ ๋ถ์ ํ๋ค.
์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๊ฐ๋๊ธฐ ์ ์๋ ์ ํํ์ ๊ทน๋๊ฐ์ ๋ชจ์ ์งํญ ๋ณํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ๋ PP๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋๋ฐ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธก์ ๋น๋๊ฐ TFL์ผ์์
1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์
๋ ฅํ ์ ํธ์ ์ฃผํ์์ ๋ง์ถฐ์ง๋ ๋ฐ๋ฉด, ์๋ก ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ์ค์ ์์์ ํธ๊ฐ ์ธก์ ๋ ์ธก์ ๋น๋ ๊ทธ๋๋ก ์ ์งํ๋ค. ๊ธฐ์กด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ
1์ฐจ ์ฝ์ผ์ ์
๋ ฅํ๋ ๊ต๋ฅ์ ์ฃผํ์ ์์ค์ผ๋ก ํฌ๊ฒ ๋ฎ์ถ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์
๋ ฅ ์ฃผํ์ ์ ํ์ ์ ํ์ด ์๊ธฐ๊ณ , TFL์ผ์๋ฅผ ์์ง์ด๋ ์๋๊ฐ ๋๋ฌด ๋น ๋ฅด๋ฉด ์ธ๋ฐํ
๋นํ๊ดด๊ฒ์ฌ๊ฐ ์ด๋ ต๊ฒ ๋๋ฉฐ, ์ธก์ ๋น๋๊ฐ ๋๋ฌด ๋ฎ์์ ธ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ์ ์ ์ฉํ๊ธฐ์ ์ด๋ ค์์ด ๋ง๋ค. ํ์ง๋ง ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ์์์ ํธ์
๋์ผํ๊ฒ ์ ์งํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ์ ์ด ๋ฐ์ํ์ง ์๋๋ค.
์งํญ๋ณต์กฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ TFL์ผ์ ํ์ฒ๋ฆฌ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์์์ ํธ์ ๋์ ์ธก์ ๋น๋๋ฅผ ์ ์งํ ์ฑ ์งํญ์ ๋ณด๋ฅผ ์ถ์ถํ ์ ์๊ฒ ํด ๊ธฐ์กด ๊ทน๋๊ฐ์ ์ด์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ ๋
๋ณด๋ค TFL์ผ์์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ๋ฐฉํฅ์ ๋ค์์ฑ์ ํ๋ณดํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ๋์จ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ ๋๋ก ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ํธ์ฒ๋ฆฌ๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ์ ๋ฑ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค๋ฉด TFL์ผ์์ ์ ํ๋๊ฐ
๋์ฑ ์ฆ๋๋ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ผ ๊ธฐ๋ํ๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ/๊ตญํ ๊ตํต๊ณผํ๊ธฐ์ ์งํฅ์์ ์ง์์ผ๋ก ์ํ๋์์(๊ณผ์ ๋ฒํธ RS-2022-00142566).
References
Azizinamini, A., and Gull, J. (2012), Improved inspection techniques for steel prestressing/post-tensioning
strand, In FDOT Contract No. BDK80 977-13 Final Report-Volume I, Florida Department
of Transportation, Florida International University, Miami, FL, USA.
Fernandes, B., Nims, D., and Devabhaktuni, V. K. (2013), Comprehensive MMF-MFL inspection
for corrosion detection and estimation in embedded prestressing strands, J. Civ. Struct.
Health Monit., 4, 43-55.
FHWA. (2013), Guidelines for Sampling, Assessing, and Restoring Defective Grout in
Prestressed Concrete Bridge Post-Tensioning Ducts, FHWA Publication Number: FHWA-HRT-13-027
(PDF version), USA.
Fricker, S., and Vogel, T. (2015), Detecting wire breaks in a prestressed concrete
road bridge with continuous acoustic monitoring, Bridge Maint. Saf. Manag. Life-Cycle
Perform. Cost, 847-850.
Hamming, R. W. (1989), Digital Filters (3rd edition), Prentice Hall International
(UK) Ltd., Hertfordshire, United Kingdom.
Han M., Park J. H., Lee J. H., and Min J. (2021), Analysis of structural safety for
rebar exposure and corrosion in PSC I-girder bridge slab, J. Korea Inst. Struct. Maint.
Insp., 25(1), 67-74.
Hurlebaus, S., Hueste, M., Karthik, M., and Terzioglu, T. (2016), Condition Assessment
of Bridge Post-Tensioning and Stay Cable Systems Using NDE Methods, NCHRP Report 14-28,
NCHRP, Transportation Research Board of the National Academies: Washington, DC, USA,
7-19.
Kim, K., Youn, S., and Youn, S. (2019), Corrosion of Post- Tensioned Tendons and Technology
of Grouting, Magazine of Korea Concrete Institute, Seoul, Korea, 31, 18-23.
Kwahk, I., Park, K. -Y., Choi, J. -Y., Kwon, H., and Joh, C. (2020), Non-Destructive
for Sectional Loss of External Tendon of Prestressed Concrete Structures Using Total
Flux Leakage, Applied Sciences, MDPI, 10, 7398.
Lee, B. Y., Koh, K. T., Ismail, M. A., Ryu, H. -S., and Kwon, S. J. (2017), Corrosion
and strength behaviors in prestressed tendon under various tensile stress and impressed
current conditions, Adv. Mater. Sci. Eng., 2017, 1-7.
Proakis, J. G., and Salehi, M. (2002), Communication Systems Engineering (2nd edition),
Prentice Hall, Inc., New Jersey.
Ryu, H. S., An, G. H., Hwang, C. S., and Kwon S. J. (2017), Changes in corrosion progress
and ultimate load of tendon under 20% and 40% of ultimate loading conditions, J. Korea
Inst. Struct. Maint. Insp., 21(4), 47-52.
Yoon, I. -S., Kang, T. H. K., and Shin, H. -Y. (2019), Evaluation of corrosion prevention
systems of strands for PSC structures, J. Korea Concr. Inst., 31, 557-565.
Yu, C., Kim, K., Seol, D., and Youn, S. (2017), Endoscope survey of internal, external
tendon in PSC Box Girder, In Proceedings of the Annual Conference of Korea Concrete
Institute, Andong-Si, Korea.