๊น๊ฒฝํ
(Kyunghyun Kim)
1
๊น๊ธฐํ
(Ki Hyun Kim)
2
๋ฐฑ์ธ์ด
(Inyeol Paik)
3โ
-
์ ํ์,๊ฐ์ฒ๋ํ๊ต ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
-
์ ํ์,ํ๊ตญ์ฒ ๋๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฒจ๋จ๊ถค๋ํ ๋ชฉ๋ณธ๋ถ ์ฒ ๋๊ตฌ์กฐ์ฐ๊ตฌ์ค ์ ์์ฐ๊ตฌ์
-
์ ํ์,๊ฐ์ฒ๋ํ๊ต ํ ๋ชฉํ๊ฒฝ๊ณตํ๊ณผ ๊ต์, ๊ต์ ์ ์
Copyright ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
ํค์๋
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์, ์์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ, ์๋์ต๋, ์จ๋, ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์
Key words
Creep coefficient, Camber, Concrete structure, Relative humidity, Temperature, Time-step analysis
1. ์ ๋ก
ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ฒ ๋๊ต๋์ ์๋ถ๊ตฌ์กฐํ์์ ์ฃผ๋ก ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฑฐ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฌ๋ฃ์ ํน์ฑ์ ํ์ค์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์์ฉ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ ์๊ฐ์ด ์ง๋จ์ ๋ฐ๋ผ
ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋ฐ์๋๋ค. ํนํ ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์คํธ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ(Prestressed concrete, ์ดํ PSC) ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ค๊ณํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์งง์ ์๊ฐ ์ฌํ๋๋ ์ด์ฐจ
ํํ์ค์ ํฌํจํ์ฌ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์์ฉ๋๋ ์ด ํ์ค์ ๊ตฌํ๊ณ , ์ด์ ์ํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ธ์ฅ์๋ ฅ์ด ํ์ฉ๋ฒ์ ์ด๋ด์ ๋ค๋๋ก ํฐ ๊ธด์ฅ๋ ฅ์ ๋์
ํ๊ฒ ๋๋ฉด,
์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ด ๊ธธ์ด์ง์๋ก ํฌ๋ฆฌํ์ ์ํ ์ํฅ์ผ๋ก ์ฒ ๋๊ต๋์ ๊ณผ๋ ์์์ด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๊ณผ๋ ์์์ด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ฉด ์ฐจ๋์ ํ์ , ์น๊ฐ์ ์น์ฐจ๊ฐ
์ ํ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ๋ฐ์์ํฌ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ฏธ๋ฆฌ ์์ ํ์์ ๋ฐฉ์งํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฒ ๋๊ต๋์ ๋ฐ์๋๋ ๊ณผ๋ ์์ ํ์์ ๋ถ์ํ๊ธฐ
์ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ผํ์ผ๋ก, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋์ ์ฅ๊ธฐ ๋ณํ์ ํฐ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ํ ์์ธํด์์ ํตํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค.
๊ตญ๋ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค์ ์ค๊ณ์์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋์ ํฌ๋ฆฌํ์ ์ฃผ๋ก ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์ค๊ณ ๋ณ์์ธ ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ๋ค. ๊ตญ๋ด
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ ์ค๊ณ ์ฝ๋์ธ KDS 14 20 01(MLIT, 2023) ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋ ์ค๊ณ ์ฝ๋์ธ KDS 24 14 21(MLIT, 2023)์์ ์ ์ฉํ๊ณ ์๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ค๊ณ์์ CEB-FIP(1993)์์ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ ์์ ๋ฐ๋ฅด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์์ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ๋์ด์๋ค. [4]Bazant and LโHermite(1988)๋
์ด์ ์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ด ์ค๋ด ์คํ์ผ๋ก ํญ์จ ๋ฐ ํญ์ต์ ์กฐ๊ฑด ํ์ ์ํํ ์ฅ๊ธฐ๊ฑฐ๋ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ ์ฐ์ ์๊ณผ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค. Browne (1968)์ ์ฆ์ ๋ฐ ์ฅ๊ธฐ ๋ณํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ์จ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. Hansen and Mattock (1966)์ ์๊ฐ, ๋ถ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ์ ํํ ๋ฑ์ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ์ ๊ฑด์กฐ์์ถ์ ์๊ด๊ด๊ณ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, 4๋
๋์ ์คํ์ค ๋ด์์ ์ผ์ ํ ์จ๋ 70F,
์๋์ต๋ 50%๋ก ํฌ๋ฆฌํ์ ๊ฑด์กฐ์์ถ์ ๋ํ ๋ณํ ์ธก์ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. Wittmann et al. (1987)์ ์ ์์ ๋ํ๋ค์์ ์ํํ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฅ๊ธฐ ๋ณํ์ ๋ํ ํต๊ณ๋ถ์์ ์ฐ๊ตฌํ์์ผ๋ฉฐ, ํด๋น ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ ์คํ์ค์์ ์๋์ต๋ 65ยฑ 5%,
์จ๋ 18ยฑ1โ์ ์กฐ๊ฑดํ์์ ์ํ๋์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋์ต๋, ์จ๋, ๋ถ์ฌ์น์, ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฐ๋ ๋ฑ์ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ์๊ฐ์ ๋ํ ํจ์๋ก
๋ํ๋ด๋ CEB-FIP์ ํฌ๋ฆฌํ ์ค๊ณ์์ด ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ค๊ณ ์ค๋ฌด์์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ ๋ด ๋์ผํ ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์
์์ ์ดํ์ ํ๋ฆฌ์คํธ๋ ์ค๊ฐ ๋์
๋๊ณ ์ง์ํ์ค์ด ์ฌํ๋๋ ์์ ๋ถํฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ์์นํ ์ง์ญ์ ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ๋ฐ๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ํ์ฌ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค
๋ฐ ๊ต๋ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์์๋ ์ง์ ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์ ์จ๋๊ฐ ๋ณํํ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ๋ณด์ ํ๋๋ก ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๋์ ์ง์ญ์ ์ค์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์
๊ณ ๋ คํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ํด์ํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉ ํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์์ธ ํด์ํ๋ค.
์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฒ ๋๊ต๋์ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฅ๊ธฐ ๋ณํ์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์์ธ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ํฌ๋ฆฌํ์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์์ธ ์ค ์๋์ต๋์
์จ๋๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ถ์ํ๋ค. ์ค์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ์ ํ๋ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๊ตญ๋ด ์ฒ ๋ ์ฃผ์๋
ธ์ ์ ์ง์ญ์ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ด์ธก ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ๋ค. ์๋์ต๋์
์จ๋๊ฐ ํฌ๋ฆฌํ์ ์ฃผ๋ ์ํฅ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์จ๋์ ๋ํ ๋ณด์ ์์ ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ, ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์(Time-step Analysis, ์ดํ TSA)
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋ง์ ์ด๊ธฐ ์ฌํ์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ฐ์ํ ์ ์๋๋ก ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํ์ฌ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด์์ ์๋์ต๋์
์จ๋๋ฅผ ํ๋์ ์์ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ด ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฉํ๋ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์ฌ, ๊ตญ๋ด ๊ธฐํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๊ธฐ๋ณ ๋ฐ ์ง์ญ๋ณ ํฌ๋ฆฌํ
๋ฐ์๋์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค.
2. ํฌ๋ฆฌํ ์ฐ์ ์ ๋ฐ ๊ตญ๋ด ๊ธฐํ ์ ์ฉ
2.1 ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ํฌ๋ฆฌํ ๋ชจ๋ธ
์ฝํฌ๋ฆฌํธ ์ฒ ๋๊ต๋์ ์์ ํ์์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ํ ๋ถ์์ ์ํํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๊ตญ๋ด ๊ต๋์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋ ์ฝ๋ ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ตฌ์กฐ
์ฝ๋์์ ๋์ผํ๊ฒ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ ํฌ๋ฆฌํ ๋ชจ๋ธ์ ๋ถ์ํ๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋์ ์ ์ฒด ๋ณํ๋ฅ $\varepsilon_{c\sigma}(t,\: t')$์
์๊ฐ $t'$์์ ์์ฉ์๋ ฅ $f_{c}(t')$์ ์ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์๊ฐ ๋ณํ๊ณผ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ์ ํฉ์ผ๋ก ์ (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฒฐ์ ๋๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์์ถ๊ฐ๋, ๋ถ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ, ํ๊ท ์๋์ต๋, ์จ๋ ๋ณํ, ์ฌํํ ๋์ ์ฌ๋ น, ์ฌํ ๊ธฐ๊ฐ, ์๋ฉํธ ์ข
๋ฅ,
์์์จ๋์ ์์ฉ์๋ ฅ์ ํฌ๊ธฐ ๋ฑ์ ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ง์ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ฉฐ,
๊ทธ ์ด์ธ์ ๋ณ์๋ ์ค๊ณ์์ ์กฐ๊ฑด๊ณผ ๋์ผํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์ฌ ๋ณด์ ํ์ง ์๋๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $t$๋ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๋ ์์ , $t'$์ ์ธ๋ ฅ ํ์ค์ด ์ฌํ๋๋ ์์ , ์ฆ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์์ํ๋ ์์ ์ด๋ฉฐ, $\varphi(t,\:
t^{'})$๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์, $E_{ci}$๋ ์ด๊ธฐ์ ์ ํ์ฑ๊ณ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ์ (1)์์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ $\varphi(t,\: t^{'})$๋ CEB-FIP์์ ๊ท์ ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ ์๊ณผ ๋์ผํ๋ฉฐ Table 1์ ์ ๋ฆฌํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ $h$๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋จ๋ฉด์ ์ ๋๋ ์ค์์ ์๋ถ์ด ์ธ๊ธฐ๋ก ํ์ฐ๋๋ ๋๋ ๊ธธ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๊ฐ๋
๋ถ์ฌ์น์, $f_{cm}$์ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์
ํ๊ท ์์ถ๊ฐ๋๋ฅผ ์ง์นญํ๋ค. ์ง์ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์ ์จ๋ (Temperature, ์ดํ T)๊ฐ 20โ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์์๋ Table 1์ ์ข์ธก ์์์ ์ ์ฉํ ์๋์ต๋(Relative humidity, ์ดํ RH)์ ๋ํ ํจ์๋ก ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ์ง์ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์
์จ๋๊ฐ 20โ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ Table 1์ ์ฐ์ธก์ ์ ๋ฆฌ๋ ์์ ์ ์ฉํ์ฌ ์จ๋์ ๋ํ ๋ณด์ ์ ๊ณ์ฐํด์ผ ํ๋ค. ์ค์ ๊ต๋์ ์ง์ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์ ๊ต๋์ด ์ ํ๊ฒ ๋๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ ์ผ์ ํ๊ฒ
์ ์งํ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋๋ ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ์ ์์ธ ํด์์ ์ํํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
๊ต๋์ ์ค๊ณํ๋ ์์ ์์๋ ์ค๊ณ ์ดํ ์๊ณต ๋ฐ ์ฌํ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ์ํ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฏธ๋ฆฌ ์์ธกํ๊ธฐ์ ์ด๋ ค์ฐ๋ฏ๋ก, ์ค๊ณ ๊ธฐ์ค ํด์ค (KIBSE, 2015;
KCI, 2021)์์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ธ ์๋์ต๋ 70%, ์จ๋ 20โ๊ฐ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋๊ณ ์๋ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์ฐ์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ๊ต๋์
์ค๊ณ์์๋ ๊ตญ๋ด ์ค์ ์๋์ต๋์ ์จ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ํด์์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ์ฌ ์ค๊ณ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ์ ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ค๊ณ์ ๋ฌ๋ฆฌ ์ค์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ
ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ ๋๋ ์กฐ๊ฑด์์ ์๊ณตํ๊ฒ ๋๋ฉด ๊ณผ๋ ์์ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค. ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋์ ์๊ณต ์ดํ์ ๋ฐ์๋๋ ๊ณผ๋ ์์ ํ์์ ์์ธ๋ณ๋ก ๋ถ์ํ๊ธฐ
์ํ์ฌ, ํฌ๋ฆฌํ ์ค๊ณ ๊ณ์ฐํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฐ์ ํ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด๊ณผ ์ดํ ์ค์ ๋ฐ์ํ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ์ฐจ์ด์ ๋ํ์ฌ ์์ธ ๋ถ์ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์๋์ต๋์
์จ๋๊ฐ ๋ณํ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์ฒ ๋ ์ฃผ์๋
ธ์ ์ ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๊ด์ธก ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์์ธ ๋ถ์ํ๋ค.
Table 1 Formula to determine creep coefficient $\varphi(t,\: t^{'})$
Basic formula
|
Modification for temperature
|
$\varphi(t,\: t^{'})=\varphi_{0}\beta_{c}(t-t^{'})$
|
$\varphi(t,\: t^{'})=\varphi_{0,\: T}\beta_{c,\: T}(t-t^{'})+0.0004(T-20)^{2}$
|
$\varphi_{0}$
|
$\varphi_{RH}\beta(f_{cm})\beta(t^{'})$
|
$\varphi_{0,\: T}$
|
$\varphi_{RH,\: T}\beta(f_{cm})\beta(t^{'})$
|
|
$\varphi_{RH}$
|
$1+\dfrac{1-0.01RH}{0.10\times\sqrt[3]{h}}$
|
|
$\varphi_{RH,\: T}$
|
$\varphi_{T}+(\varphi_{RH}-1.0)\varphi_{T}^{1.2}$
|
|
-
|
|
$\varphi_{T}$
|
$\exp[0.015(T-20)]$
|
$\beta(f_{cm})$
|
$16.8 /\sqrt{f_{cm}}$
|
$\beta(f_{cm})$
|
$16.8 /\sqrt{f_{cm}}$
|
$\beta(t^{'})$
|
$1 /\left(0.1+(t^{'})^{0.2}\right)$
|
$\beta(t^{'})$
|
$1 /\left(0.1+(t^{'})^{0.2}\right)$
|
$\beta_{c}(t-t')$
|
$\left[\dfrac{(t-t')}{\beta_{RH}+(t-t')}\right]^{0.3}$
|
$\beta_{c,\: T}(t-t')$
|
$\left[\dfrac{(t-t')}{\beta_{RH,\: T}+(t-t')}\right]^{0.3}$
|
|
$\beta_{RH}$
|
$\begin{align*}
1.5\left[1+(0.012RH)^{18}\right]h+250 \\\le 1,\: 500days
\end{align*}$
|
|
$\beta_{RH,\: T}$
|
$\exp\left[\dfrac{1,\: 500}{273+T}-5.12\right]\beta_{RH}$
|
2.2 ๊ตญ๋ด ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ
์๋์ต๋์ ์จ๋๊ฐ ๋ณํ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ต๋์ ๋ฐ์ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์์ธํด์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๊ตญ๋ด ์ฒ ๋๋
ธ์ ์ ์ฃผ์ ์ง์ญ์ ์ ์ ํ์ฌ ์ง์ญ๋ณ ์๋์ต๋์
์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์๋ค. Photo 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๋๊ตฌ(Daegu, DAE), ๊ฐ๋ฆ(Gangneung, GAN), ์์ธ(Seoul, SEL), ๋ถ์ฐ(Busan, BUS), ํฌํญ(Pohang,
POH), ์์ฃผ(Wonju, WJU), ์ ์ฃผ(Jeonju, JNJ), ๋์ (Daejeon, DAJ), ์ง์ฃผ(Jinju, JIN), ๊ด์ฃผ(Gwangju,
GWJ), ์๋(Andong, ADG), ์ฒ์(Cheonan, CAN)๋ก ์ด 12๊ฐ ์ง์ญ์ ์ ์ ํ์ฌ, ๊ธฐ์์ฒญ ์น์ฌ์ดํธ (KMA, 2023)์์ 2003๋
๋๋ถํฐ 2022๋
๋๊น์ง 20๊ฐ๋
๋ ์๋ฃ๋ฅผ ์์งํ์๋ค. ๊ธฐ์์ฒญ์์ ์ ๊ณตํ๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ผ๋ณ ํ๊ท ๊ฐ(Daily average
value)์ผ๋ก, ์ด ๊ฐ์ ํ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ํ ๋ถ์์ ์ํํ๋ค.
Photo 1 12 example regions on railway lines selected for calculation of creep coefficient
Table 2์๋ 20๊ฐ๋
๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๋ํ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๊ฐ, ์ ์ฒด์ง์ญ์ ํ๊ท ๊ฐ์ ๊ณ์ฐํ์ฌ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ง์ญ ์์๋ 3.3์ ์ Fig. 7์์ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ฐ์ ๋๋ ํ๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ง์ญ๋ณ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ๋ด๋ฆผ์ฐจ์์ผ๋ก ๋์ดํ์๋ค. ๋ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ๊ตฌ์กฐ๊ธฐ์ค ํด์ค(KCI, 2021)์์ ์ ์ํ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ์ฌ ์ ์ฉํ๋ ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 70%์ ์จ๋ 20โ๋ก, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด(Design practice) ๊ฐ์ผ๋ก
๋ํ๋ด์๋ค. Table 2์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์๋์ต๋๋ ๊ฐ๋ฆ์ด 58.3%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ๊ณ , ์ฒ์์ด 69.6%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ผ๋ฉฐ, ํ๊ท ์จ๋๋ ์ฒ์์ด 12.2โ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ๊ณ , ๋ถ์ฐ์ด
15.1โ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ์ฐ์ ๋์๋ค. ๋ํ 12๊ฐ ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋๋ 64.5%, ํ๊ท ์จ๋๋ 13.6โ์ด๋ฉฐ, ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ค๊ณ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฐ๋ณด๋ค
์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ค์ ๊ตญ๋ด ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ํ๊ท ๊ฐ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด์์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฐ๋ณด๋ค ๊ฐ์๋ ๊ฐ์ ์ ์(Proposed)ํ๊ณ ,
์ด๋ฅผ ๋ถ์๋ด์ฉ ์ค ํ๊ฐ์ง๋ก ๊ณ ๋ คํ๋ค.
Fig. 1์๋ ๊ตญ๋ด ์๋์ต๋์ ์จ๋๊ฐ 1๋
๋์ ๋ณ๋ํ๋ ๋ชจ์ต์ ๋ํ๋ด์๋ค. Table 2์ ์ฒ์ 2๊ฐ ์ง์ญ๊ณผ ๋ง์ง๋ง 2๊ฐ ์ง์ญ์ ๋ํ ์๋ณ ํ๊ท ๊ฐ์ด ๋ณ๋ํ๋ ๋ชจ์ต์ ์ ์ฒด 12๊ฐ ์ง์ญ์ ํ๊ท ๊ฐ(Total mean) ๋ฐ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ
๋ํ๋ด์๋ค. ์ ์ฒด ์ง์ญ ํ๊ท ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ, ์๋์ต๋๋ 7์์ ์ต๋๊ฐ์ผ๋ก ํ์ ๊ธฐ์ธ 6์๋ถํฐ 10์๊น์ง ํฌ๊ณ , ์จ๋๋ 8์์ ์ต๋๊ฐ์ผ๋ก ํ์ ๊ธฐ์ธ 5์๋ถํฐ
10์๊น์ง ํฌ๋ค. ์ด๋ก๋ถํฐ ๊ตญ๋ด ๊ธฐํ ์กฐ๊ฑด์ ํน์ฑ์ ์๋์ต๋๊ฐ ๋์ ๊ณ์ ์๋ ์จ๋๋ ๋๊ณ , ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ์ ๊ณ์ ์๋ ์จ๋๋ ๋ฎ์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ง์ญ๋ณ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ถ์ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ์ง์ญ๋ณ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. Table 3์๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๊ฐ, ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ค๊ณ๋ณ์์ ๊ฐ์ ์ค์
์ฒ ๋๊ต์ธ 25m ๊ฒฝ๊ฐ์ PSC ๋น ๊ต๋ ์ค๊ณ์ ์ ์ฉ๋ ๊ฐ์ผ๋ก, $h$=239mm, $f_{cm}$=44MPa, $t'$=28์ผ๋ก ์ ์ฉํ์๋ค. ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋
์ ์ฒด์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ธ 64.5%์ ํ๊ท ์จ๋์ธ 13.6โ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๋์ต๋๊ฐ 59.1%๋ก ๋ฎ๊ณ ์จ๋๊ฐ 14.6โ๋ก ๋์ ๋๊ตฌ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ณ ,
์๋์ต๋๊ฐ 69.6%๋ก ๋๊ณ , ์จ๋๊ฐ 12.2โ๋ก ๋ฎ์ ์ฒ์์ด ๊ฐ์ฅ ์๋ค. ๋ํ ์ ์ฒด์ง์ญ์ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋นํ์ฌ ๋์ฒด๋ก ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ๊ฑฐ๋, ์จ๋๊ฐ ๋์
์ง์ญ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ํฌ๊ณ , ์๋์ต๋๊ฐ ๋๊ฑฐ๋, ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์ ์ง์ญ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ์๊ฒ ์ฐ์ ๋๋ค. ์ฆ, ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋์ ๋ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋
์๋์ต๋๊ฐ ๋์์๋ก, ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์์๋ก ํฌ๊ฒ ์ฐ์ ๋๋ค.
Fig. 2์๋ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋๊ตฌ ์ง์ญ๊ณผ ๊ฐ์ฅ ์์ ์ฒ์ ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก ์ฐ์ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ๊ทธ๋ํ๋ก
๋ํ๋ด์๋ค. ์ฌํ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ณํ๋์ ์ด๊ธฐ 2๋
๊น์ง ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ๊ทธ ์ดํ์๋ ์ฆ๊ฐ๋์ ์์์ง๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ Table 3์ ๋ํ๋ธ ์ง์ญ ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก ํ์ธํ๋ฉด, ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ 90์ผ ์์ ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ 2๋
์์ ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ ์ต์ข
20๋
์ ๋ฐ์ํ ํฌ๋ฆฌํ๋์ 54.3%์
84.4%์ด๋ฏ๋ก, ์ฌํ ์ด๊ธฐ์ ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋ ์กฐ๊ฑด์ ์ต์ข
ํฌ๋ฆฌํ๋์ ๋งค์ฐ ํฐ ์ํฅ์ ์ค๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 3์ฅ์์๋ ์ฌํ์ด๊ธฐ์ ์๋์ต๋์ ์จ๋
์ํฅ์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ฐ์ํ ์ ์๋๋ก, ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํ ํฌ๋ฆฌํ ํด์์ ์ํํ๋ค.
Fig. 1 Monthly distribution of regional mean compared with constant value used in design practice : (a) Relative humidity; (b) Temperature
Fig. 2 Creep coefficients using regional average values and constant values used in design practice for RH and T
Table 2 Average of relative humidity and temperature calculated from daily average values for last 20 years from 2003 to 2022
Regions
|
Relative humidity
(%)
|
Temperature
(โ)
|
DAE
|
59.1
|
14.6
|
GAN
|
58.3
|
13.7
|
SEL
|
60.9
|
13.0
|
BUS
|
62.4
|
15.1
|
POH
|
63.3
|
14.8
|
WJU
|
63.9
|
12.4
|
JNJ
|
68.0
|
13.9
|
DAJ
|
67.6
|
13.4
|
JIN
|
67.4
|
13.6
|
GWJ
|
68.4
|
14.4
|
ADG
|
65.8
|
12.5
|
CAN
|
69.6
|
12.2
|
Mean
|
64.5
|
13.6
|
Design practice
|
70.0
|
20.0
|
Proposed
|
65.0
|
15.0
|
Table 3 Creep coefficients calculated from regional average values for RH and T compared with those calculated from constant values used in design practice
Period
|
Region
|
Mean
|
Design
Practice
|
DAE
|
GAN
|
SEL
|
BUS
|
POH
|
WJU
|
JNJ
|
DAJ
|
JIN
|
GWJ
|
ADG
|
CAN
|
90 days
|
1.003
|
0.996
|
0.962
|
0.977
|
0.965
|
0.925
|
0.905
|
0.902
|
0.907
|
0.908
|
0.909
|
0.867
|
0.936
|
0.986
|
2 years
|
1.558
|
1.548
|
1.494
|
1.517
|
1.500
|
1.438
|
1.408
|
1.404
|
1.411
|
1.413
|
1.412
|
1.350
|
1.455
|
1.525
|
10 years
|
1.800
|
1.790
|
1.729
|
1.751
|
1.732
|
1.666
|
1.629
|
1.625
|
1.633
|
1.634
|
1.636
|
1.566
|
1.684
|
1.750
|
20 years
|
1.843
|
1.834
|
1.772
|
1.794
|
1.774
|
1.708
|
1.670
|
1.666
|
1.674
|
1.674
|
1.677
|
1.606
|
1.724
|
1.791
|
2.3 ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ์์ํจ๊ณผ ๋ฐ ์ค์ฒฉํจ๊ณผ
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ์ฐ์ ๋ ๋๊ตฌ์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก ์๋์ต๋์ ์จ๋๊ฐ ํฌ๋ฆฌํ์ ์ฃผ๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. Fig. 3์๋ 2013๋
๋๋ถํฐ 2022๋
๋๊น์ง ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๋ํ ๋๊ตฌ ์ง์ญ์ ์ํ๊ท ๊ฐ์ ์ ์ฉํ์ฌ ํ ๋ฌ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๋ฐ์ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ์ฌ ํด๋น ๋ฌ์
๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 3์ ํ๋จ ๋ง๋ ๊ทธ๋ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ฏธ์น๋ ์๋์ต๋์ ์ํ ํจ๊ณผ์ ์จ๋์ ์ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ๋น๊ตํ์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ์ํ ํจ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ
๊ฐ์ด ๊ฐ์ ํ์๋ค. Table 2์ ๋๊ตฌ์ง์ญ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ํ๊ท ๊ฐ์ Table 1 ์์์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก, ์๋์ต๋ ๋ง์ ์ํ ํจ๊ณผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์จ๋๋ ์ง์ญ ํ๊ท ๊ฐ, ์๋์ต๋๋ ๊ฐ ์ํ๊ท ๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ์์ ์ฐจ์ด๋ก
๊ฐ์ ํ๊ณ , ์จ๋ ๋ง์ ์ํ ํจ๊ณผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ต๋๋ ์ง์ญ ํ๊ท ๊ฐ, ์จ๋๋ ๊ฐ ์ํ๊ท ๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ์์ ์ฐจ์ด๋ก ๊ฐ์ ํ๋ค.
Fig. 3์ ํ๋จ ๋ง๋๊ทธ๋ํ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ฒด๋ก ์จ๋๊ฐ ๋์ ํ์ ๊ธฐ์ ์ต๋๋ก ์ฐ์ ๋๋ฉฐ, ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์๋์ต๋๊ฐ
๋ฎ์ ๋์ ๊ธฐ์ ์ต๋๋ก ์ฐ์ ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด Fig. 3์ ์๋จ ์ค์ ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ๋๊ตฌ์ง์ญ์ ์ํ๊ท ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ต๋๊ฐ์ ๋์ฒด์ ์ผ๋ก 4, 5์๊ฒฝ์ ๋ง์ด ๋ฐ์ํ๋ค. 2014๋
5์๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ด ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ์ ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ๋ ๊ฐ๊ฐ 0.099, 0.106์ผ๋ก ์ค๊ฐ์ ์ผ๋ก ํฌ์ง๋ง ์๋ก ์ค์ฒฉ(Overlapping)๋์ด
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ ์ปค์ง๊ฒ ๋๋ค.
์ฃผ๋ก 7, 8์๊ฒฝ์๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋๊ฐ ๋ชจ๋ ๋์, ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ๋ ์์์ง๊ณ , ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ๋ ์ปค์ง๋ฏ๋ก, 2015๋
๋ 8์๊ฒฝ๊ณผ
๊ฐ์ด ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ๊ฐ โ0.126, 0.202๋ก ์๋ก ์์(Offset)๋์ด ํ๊ท ๊ฐ์ ๊ทผ์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ์๋ 2013๋
7, 8์๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ด ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ์ฆ๊ฐ ํจ๊ณผ๋ 0.281๋ก ๋งค์ฐ ํฌ์ง๋ง, ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ฐ์ ํจ๊ณผ๊ฐ โ0.073๋ก ์์ํจ๊ณผ๊ฐ ์์,
์จ๋๊ฐ ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๊ฒ ๋์ด ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ์ฐ ์ต๋๊ฐ์ ๊ทผ์ ํ๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋๋ก 2022๋
8, 9์๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ด ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋
โ0.202๋ก ๋งค์ฐ ํฌ์ง๋ง, ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ์ฆ๊ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ 0.127๋ก ์์ํจ๊ณผ๊ฐ ์์, ์๋ ์ต๋๊ฐ ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๊ฒ ๋์ด ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๊ฐ ์ฐ ์ต์๊ฐ์
๊ทผ์ ํ๋ค.
์ด ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 70%์ ์จ๋ 20โ์ ๋นํ์ฌ ์ค์ ์ ์ฒด์ง์ญ ํ๊ท ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 64.5%์ ์จ๋ 13.6โ๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋
๋ชจ๋ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ก ์์๋์ด, ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก๋ ์ค์ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ ์ฉํ์ฌ๋ ๊ธฐ์กด ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ๊ณผ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
์ป์ ์ ์๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 3 Effect of relative humidity and temperature on creep coefficient calculated for 1 month of loaded time using monthly average RH and T for Daegu
3. ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํ ํฌ๋ฆฌํ ์ฐ์
3.1 ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์๋ฐฉ๋ฒ
์ฌํ์ด๊ธฐ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ์ ์ ์ง์ญ์ ์ผ์ผ ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋ ๊ฐ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์๊ฐ ๋จ๊ณ ํด์(Time-step analysis,
์ดํ TSA) ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. TSA ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ ์๊ฐ $t'$์์ ํ์ค์ด ์ฌํ๋ ํ ์์์ ์๊ฐ $\tau$์ผ ๋์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ $\varphi_{TSA}(\tau
,\: t')$๋ ์ (2)์ ๊ฐ์ด ์๊ฐ $\tau -\Delta\tau$๊น์ง ๊ตฌํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋จ์์๊ฐ $\Delta\tau$์ด ์ง๋๋ฉด์ ๋ฐ์ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ฆ๊ฐ๋ $\Delta\varphi(\tau
,\: t')$์ ๋์ ํ์ฌ ์ฐ์ ํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์์ ํ์ฌ์๊ฐ ๋จ๊ณ์์์ ํด๋น ์๋ ์ต๋ $RH$์ ์จ๋ $T$์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ํจ์๋ฅผ $\varphi_{\tau}(t,\:
t')$๋ผ ํ ๋, ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ฆ๊ฐ๋ $\Delta\varphi(\tau ,\: t')$์ ์ (3)๊ณผ ๊ฐ์ด ์๊ฐ ์ฆ๋ถ $\Delta\tau$ ๋์ $\varphi_{\tau}(t,\: t')$ ํจ์์ ์ฆ๊ฐ๋์ผ๋ก ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๊ณผ์ ์ ๋ฐ๋ณตํ์ฌ
ํฌ๋ฆฌํ ์ฐ์ ์์ $t$๊น์ง ๋ฐ์ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ $\varphi_{TSA}(t,\: t')$์ ์ (4)์ ๊ฐ์ด ์ฐ์ ํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ Fig. 4์ ๋์ํ์ฌ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์ ๋จ์ ์๊ฐ $\Delta\tau$๋ 1์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ์๋ค.
์ฒ์์ง์ญ์ ๋์์ผ๋ก TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์์๋ก ๋๊ณ ๊ตฌํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋น๊ตํ์ฌ Fig. 5์ ๋ํ๋ด์๋ค. TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ 2003๋
1์ 1์ผ ๋ถํฐ 2012๋
12์ 31์ผ๊น์ง ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ 1์ผ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ด๋ํ๋ฉด์ ๊ฐ๊ฐ 10๋
(3,650์ผ)
๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ ์ค ์ต๋๊ฐ, ์ต์๊ฐ, ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ ์ฒ์์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ 10๋
๋์ ์์๋ก ๋๊ณ ๊ตฌํ
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 70%์ ์จ๋ 20โ๋ฅผ 10๋
๋์ ์์๋ก ๋๊ณ ๊ตฌํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํ์ฌ
ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ 10๋
์ง๋ ์์ ์ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ 1.618์ ํด๋น ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์
1.566๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ 3.2%๋ก ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์ฐ์ ๋์๋ค. ๋ํ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ฐ์ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ต๋๊ฐ์ 1.876 ์ผ๋ก ์ค๊ณ์์ ์ ์ฉํ๋ ์๋์ต๋์
์จ๋๋ก ๊ตฌํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ธ 1.750๋ณด๋ค ๋ ํฐ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋ฏ๋ก, ์ฌํ์ด๊ธฐ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์ค์ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ์ค๊ณ์์ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๋ณด๋ค๋
ํด ์ ์์์ ๋ณด์ธ๋ค.
Table 4์๋ 12๊ฐ ์ง์ญ์ ๋ํ TSA ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ, ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ 90์ผ๊ณผ 10๋
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋ ์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋น๊ต ํ๋ฉด, ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ
90์ผ์ ๋ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ ์ฐจ์ด๋ 1.6%, 10๋
์ ๋ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์ ์ฐจ์ด๋ 1.8%๋ก ๋งค์ฐ ๋น์ทํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ์
์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง, ์ ์ฃผ์ง์ญ์์ ๋ฐ์๋ 10๋
ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋ํ์ฌ ์ต๋ 4.2%์ ์ฐจ์ด๋ฅผ
๊ฐ์ง๋ ๋ฑ ์ง์ญ ๋ฐ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ณํ๋๋ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ TSA
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ ์์ธํด์์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ์ด ๋
ผ๋ฌธ์์๋ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฌํ์ด๊ธฐ, ์ฆ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์์์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ด ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ฏธ์น๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์์ธ
ํด์ํ๋ค.
Fig. 4 Time-step analysis method
Fig. 5 Creep coefficient by applying TSA method and constant RH and T
Table 4 Creep coefficient according to period by locations with TSA method
Period
|
DAE
|
GAN
|
SEL
|
BUS
|
POH
|
WJU
|
JNJ
|
DAJ
|
JIN
|
GWJ
|
ADG
|
CAN
|
Mean
|
Design
practice
|
90
days
|
Average RH, T
|
1.003
|
0.996
|
0.962
|
0.977
|
0.965
|
0.925
|
0.905
|
0.902
|
0.907
|
0.908
|
0.909
|
0.867
|
0.936
|
0.986
|
TSA Method
|
1.027
|
1.006
|
0.998
|
0.966
|
0.959
|
0.964
|
0.925
|
0.923
|
0.911
|
0.917
|
0.927
|
0.893
|
0.951
|
Ratio (%)
|
97.7
|
99.0
|
96.4
|
101.1
|
100.6
|
96.0
|
97.8
|
97.7
|
99.6
|
99.0
|
98.1
|
97.1
|
98.4
|
-
|
10
years
|
Average RH, T
|
1.800
|
1.790
|
1.729
|
1.751
|
1.732
|
1.666
|
1.629
|
1.625
|
1.633
|
1.634
|
1.636
|
1.566
|
1.683
|
1.750
|
TSA Method
|
1.866
|
1.785
|
1.764
|
1.766
|
1.725
|
1.691
|
1.700
|
1.684
|
1.655
|
1.679
|
1.634
|
1.618
|
1.714
|
Ratio (%)
|
96.5
|
100.3
|
98.0
|
99.2
|
100.4
|
98.5
|
95.8
|
96.5
|
98.7
|
97.3
|
100.1
|
96.8
|
98.2
|
-
|
3.2 ์ด๊ธฐ ์ฌํ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ต๋ ํฌ๋ฆฌํ
ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์ด๊ธฐ์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ํตํ ์ง์ญ ๋ฐ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ 10๋
๊ธฐ๊ฐ
๋์ ๋ฐ์๋๋ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ์๋ค. 2003๋
๋๋ถํฐ 2022๋
๋๊น์ง์ 20๋
์๋ฃ ์ค์์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ 2003๋
1์ 1์ผ๋ถํฐ 2012๋
12์
31์ผ๊น์ง ์ผํ๊ท ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ 1์ผ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ด๋ํ๋ฉด์ ๊ฐ๊ฐ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ํ 10๋
๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์๋ค. ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ
๊ฐ ์ง์ญ์ ์ต๋ ์ํ๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ์ฌ Fig. 6์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ ์ต๋ ์ํ๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์์์์ ์ด ๋์ผํ ์์์์ ๊ฐ ์์ ์ผ๋ก๋ถํฐ 10๋
์ดํ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ฐ๋๋ณ ์ต๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ค์
์ํ๊ท ๊ฐ์ด๋ค.
Fig. 6์๋ ์ง์ญ์ ์๋ณ ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด๊ธฐ ์ํ์ฌ, 12๊ฐ ์ง์ญ ์ค ํฌ๋ฆฌํ ์์ 2๊ฐ ์ง์ญ์ธ ๋๊ตฌ์ ๊ฐ๋ฆ, ํ์ 2๊ฐ ์ง์ญ์ธ ์๋๊ณผ ์ฒ์์ ๋์์ผ๋ก
์ฐ์ ๋ ์ต๋ ์๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ 12๊ฐ ์ง์ญ์ ๋ํ์ฌ ์ฐ์ ๋ ์ต๋ ์ํ๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์, ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. 12๊ฐ ์ง์ญ์
์ต๋ ์ํ๊ท ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ 5์์ 1.879๋ก ์ต๋๊ฐ์ด ์ฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, 11์์ 1.705๋ก ์ต์๊ฐ์ด ์ฐ์ ๋์๋ค. Fig. 3์์ ํ์ธํ๋ฉด 5์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์๋์ต๋๊ฐ 61.3%๋ก ์ ์ฒด๊ธฐ๊ฐ ํ๊ท ์๋์ต๋์ธ 64.5%์ ๋นํ์ฌ 95.0%๋ก ์๊ณ , ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์จ๋๊ฐ 18.5โ๋ก
์ ์ฒด๊ธฐ๊ฐ ํ๊ท ์จ๋์ธ 13.6โ์ ๋นํ์ฌ 136.0%๋ก ํฌ๋ค. ๋ํ 11์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์๋์ต๋๊ฐ 63.7%๋ก ์ ์ฒด๊ธฐ๊ฐ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ๋นํ์ฌ 98.8%๋ก
๋น์ทํ์ง๋ง, ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ์จ๋๊ฐ 11.0โ๋ก ์ ์ฒด๋
๋ ํ๊ท ์จ๋๋ณด๋ค 80.9%๋ก ๋งค์ฐ ์๋ค. 2.3์ ์์ ๋ถ์ํ ์ค์ฒฉํจ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ์์๋ก,
์จ๋๊ฐ ๋์์๋ก ํฌ๋ฆฌํ๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด๊ธฐ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์ด 5์์ธ ๊ฒฝ์ฐ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์๋๊ณ , 11์์ธ ๊ฒฝ์ฐ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ
์๊ฒ ๋ฐ์๋๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ด๊ธฐ ์ฌํ์์ ์ ๋ฐ๋ผ์ ๊ฐ ์ง์ญ์์ ๋ฐ์๋๋ ํฌ๋ฆฌํ๋ ์ค๊ณ ํฌ๋ฆฌํ๋ณด๋ค ํฌ๊ฒ ๋ฐ์๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํนํ ๋๊ตฌ์ ๊ฐ๋ฆ๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ท ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ๊ณ ,
ํ๊ท ์จ๋๊ฐ ๋์ ์ง์ญ์์๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋งค์ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์๋ ์ ์๋ค. ํฌ๋ฆฌํ๋ ๋ฐ์ ์ด๊ธฐ์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ํฅ์ ๋ง์ด ๋ฐ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์๋๋
์กฐ๊ฑด์์ ๊ต๋์ ์๊ณตํ๊ฒ ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ค๊ณ์์ ๊ณ์ฐ๋ ๊ฐ๋ณด๋ค ํฐ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋ฐ์๋์ด ๊ต๋์์ ๊ณผ๋คํ ์์์ด ๋ฐ์๋ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๊ต๋์ ์ค๊ณ์์๋
๊ณผ๋ค ํ๊ฒ ๋ฐ์๋๋ ์์์ ์ ์ดํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ํด๋น ์ง์ญ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ์ ์์ธํด์์ด ํ์ํ๋ค.
Fig. 6 Mean of monthly maximum creep coefficients according to starting month of creep with TSA method
Fig. 7 Maximum, minimum and average creep coefficients by locations with TSA method
3.3 ์๋์ต๋์ ์จ๋ ์ ์
Fig. 7์๋ 2003๋
์ด๋ถํฐ 2012๋
๋ง๊น์ง 1์ผ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์ด๊ธฐ์์ ์ ์ด๋ํ๋ฉด์ 10๋
์ดํ์ ๋ฐ์ํ๋ ์ง์ญ๋ณ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก
์์ธ ํด์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ, ์ง์ญ๋ณ ๋ฐ์ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ต๋๊ฐ, ์ต์๊ฐ, ํ๊ท ๊ฐ์ ์ฐ์ ํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด๋ฅผ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ๋ํ์ฌ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๊ฐ,
์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ, ์ ์ ๊ฐ์ ๊ฐ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋น๊ตํ์๋ค. TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๋ ๋๊ตฌ์ง์ญ์์ ์ต๋(Maximum creep
coefficient) 2.168, ์๋ ์ง์ญ์์ ์ต์(Minimum creep coefficient) 1.324์ ๊ฐ์ด ์ฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๊ฐ๋ค์
์ค๊ณ ์ค๋ฌด๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ธ 1.750๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ต๋๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ 23.9%, ์ต์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ 24.4%์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์
์ด๊ธฐ ์์ ๋ฐ ์ง์ญ์ ์ฐจ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ค๊ณ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๋ณด๋ค ๋งค์ฐ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ฑฐ๋ ๊ฐ์๋ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ค๊ณ์ ์๊ณต์์ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์์ธ ํด์ํ ํ์๊ฐ ์๋ค.
์ด๋ฏธ ๊ณต์ฉ์ค์ธ ๊ต๋์ ๋ํ ์ ์ง๊ด๋ฆฌ ์์ ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์์์ ๋ณด๋ค ์์ธํ๊ฒ ํด์ํ ํ์๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋, ํด๋น ์ง์ญ์ ์๊ณต ์ดํ ํ์ฌ๊น์ง์ ๊ณผ๊ฑฐ ๊ธฐ์์ฒญ
์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ ์ ์๋ค. Fig. 7์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ์ง์ญ๋ณ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋นํ์ฌ, ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ
์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋ณด๋ค ๊ทผ์ฌํจ์ ์ ์ ์๋ค. TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ฐ์ ํ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ต๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์๋ฅผ ๋ค๋ฉด, ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ ์ ์ฉํ
๊ฒฝ์ฐ์ ์ฒ์์ง์ญ์์ 8.1%๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ๋ฐ๋ฉด์, ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋ ์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ ์ฃผ์ง์ญ์์ 4.2%๋ก ๋ฐ์ํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์
๋์ ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ํ๊ท ์จ๋ ์๋ฃ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ๋ฉด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ค๊ณ ์ค๋ฌด ๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ณด๋ค ์ค์ ์ ๊ทผ์ ํ ํด์์ ํ
์ ์๋ค. ๋ง์ผ ๋์ ์ง์ญ์ ๊ธฐ์ ๊ด์ธก ์๋ฃ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ Table 2์์ ์ ์ํ ๊ตญ๋ด ํ๊ท ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ทผ์ ํ ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 65%์ ์จ๋ 15โ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ฉด, TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํด์ํ ์ ์ฒด์ง์ญ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์
ํ๊ท ๊ฐ๊ณผ 0.4%์ ์ฐจ์ด๋ก ๋งค์ฐ ๋น์ทํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๊ตญ๋ด ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๊ฑฐ๋๋ก ๊ณต์ฉ์ค์ธ ์ฒ ๋๊ต๋์์ ๊ณผ๋ ์์ ๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ค์ ๋ฐ์๋๊ณ ์์์ ๋ฐ๋ผ, ๊ณผ๋ ์์์ด ๋ฐ์๋๋ ์์ธ์ ๋ํ ์์ธ๋ถ์์ด ํ์ํ๋ค. ์ด
๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ฅ๊ธฐ๊ฑฐ๋์ธ ํฌ๋ฆฌํ์ ๋ํ TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ฒ ๋๋
ธ์ ์ ์ฃผ์ 12๊ฐ ์ง์ญ์ ์ค์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ์์ธ ํด์ํ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
1) ๊ตญ๋ด ํฌ๋ฆฌํ ์ค๊ณ์์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ฉด ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์ด๊ธฐ 90์ผ ์์ ๊ณผ 2๋
์์ ์ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ์ 20๋
์ ๋ฐ์ํ ํฌ๋ฆฌํ๋์ 54.3%์
84.4%์ ๋ฌํ๋ฏ๋ก, ์ฌํ๊ฐ ์์๋๋ ์ฌํ ์ด๊ธฐ์ ์๋์ต๋ ๋ฐ ์จ๋ ์กฐ๊ฑด์ ์ต์ข
ํฌ๋ฆฌํ๋์ ๋งค์ฐ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
2) ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ์์๋ก, ์จ๋๋ ๋์์๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ํน์ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ตญ๋ด ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ์๊ธฐ๋ณ๋ก ์๋ ์ต๋์ ์จ๋๋ ๊ฐ์ด ๋ฎ์์ง๊ฑฐ๋ ๋์์ง๋
๊ฒฝํฅ์ด ์๋ค. ์ด๋ฌํ ํน์ฑ์ผ๋ก ํ์ ๊ธฐ์๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋๊ฐ ๋ชจ๋ ๋์ ์๋์ต๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํํจ๊ณผ๋ ๊ฐ์, ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํํจ๊ณผ๋ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ์๋ก ์์๋๋ค.
๋ฐ๋ฉด 4, 5์๊ฒฝ์๋ ๋น๊ต์ ์๋์ต๋๋ ๋ฎ๊ณ , ์จ๋๋ ๋์ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ์ํ ํฌ๋ฆฌํํจ๊ณผ๊ฐ ๋ชจ๋ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ์๋ก ์ค์ฒฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์ด๊ธฐ์์ ์
๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์๋์ต๋์ ์จ๋์ ์ํ ํจ๊ณผ๋ก ์๋ก ์ค์ฒฉ๋์ด ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๊ฑฐ๋, ์๋ก ์์๋์ด ํฌ๋ฆฌํ ๋ณํ๋์ด ๊ฐ์๋๋ค.
3) TSA ํด์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ์ด๊ธฐ์์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ํด์ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋น๊ต์ ์๋์ต๋๊ฐ ๋ฎ๊ณ ์จ๋๊ฐ ๋์ 5์๊ฒฝ์ ์ต๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋ฐ์๋๋ฉฐ, ๋น๊ต์
์๋์ต๋๊ฐ ๋๊ณ ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์ 11์๊ฒฝ์ ์ต์ ํฌ๋ฆฌํ๊ฐ ๋ฐ์๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๊ธฐ ํฌ๋ฆฌํ ๋ฐ์์์ ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ฅ๊ธฐ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ์ผ๋ฉฐ,
๊ต๋ ์๊ณต ์ ํฌ๋ฆฌํ ๊ฐ์์ ์ฐธ๊ณ ํ ์ ์๋ค.
4) TSA ํด์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ํ๊ท ๊ฐ์ ์ง์ญ์ ํ๊ท ์๋์ต๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ ๊ณ์์ ๋น๊ตํ์ฌ, ์ต๋ 4.2%, ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 1.8%์
์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ์ด๋ ์ค๊ณ ์ค๋ฌด๊ฐ์ ์ ์ฉํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๋น๊ตํ ์ต๋ 8.1%, ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 2.3%์ ์ฐจ์ด๋ณด๋ค ์์ผ๋ฏ๋ก, TSA ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋์ฒดํ์ฌ ์ง์ญ์
ํ๊ท ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์์ธ ํด์ํ๋ฉด ์ค์ ๋ฐ์๋๋ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์์ ๊ทผ์ ํ ํฌ๋ฆฌํ๋ฅผ ์ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๋ํ ๋์ ์ง์ญ์ ๊ด์ธก ์๋ฃ๊ฐ ์๋
๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ตญ๋ด ์ฒ ๋ ์ฃผ์๋
ธ์ ์ ์ง์ญ์ ํ๊ท ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฐ์ธ ์๋์ต๋ 65%์ ์จ๋ 15โ๋ก ์ ์ฉํ๋ฉด ์ค์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ํฌ๋ฆฌํ๊ณ์๋ฅผ ์ป์
์ ์๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ง์ํ์ค์ด ์์ฉํ๋ ๋์ ๋ฐ์ํ๋ ํฌ๋ฆฌํ ์์์ ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์๋์ต๋์ ์จ๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด์ ๊ฐ์ ํด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
๊ฒ์ฆํ ์ ์๋๋ก ์ค์ ๊ณ์ธก ์๋ฃ๊ฐ ๋งค์ฐ ํ์ํ๋ค.
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํฅํ PSC ์ฒ ๋๊ต๋์ ๊ณผ๋ ์์ ์ ์ด๋ฅผ ์ํ ํฌ๋ฆฌํ์ ํ๋ฅ ๋ถํฌ๋ฅผ ํต๊ณ๋ถ์ํ์ฌ, ๊ณผ๋ ์์์ ๋ํ ์์ธํด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ธฐ๋ฐ์ด
๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ํ๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๊ตญ์ฒ ๋๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ธฐ๋ณธ์ฌ์
(PK2303A1)์ ์ง์์ ์ํด ์ํ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ์ฐ๊ตฌ์ง์์ ๊ฐ์ฌ๋๋ฆฝ๋๋ค.
References
Ministry of Land, Infrastructure and Transport (MLIT). (2023), Bridge Design Code
: 24 14 21, Korea Construction Standards Center, Korea.
Ministry of Land, Infrastructure and Transport (MLIT). (2023), Bridge Design Code
: 14 20 01, Korea Construction Standards Center, Korea.
Comiteฬ Euro-international du Beฬton-Feฬdeฬration internationale de la precontrainte
(CEB-FIP). (1993), CEB-FIP Model Code 1990: Design code. Telford Ltd., London, UK.
Bazant, Z. P., and L'Hermite, R. (1988), Mathematical modeling of creep and shrinkage
of concrete, Communications in Applied numerical Methods, USA, 98-215.
Browne, R. D. (1968), 13 Properties of concrete in reactor vessels, In Prestressed
concrete pressure vessels, Thomas Telford Publishing, The Institution of Civil Engineers,
New Zealand, 131-151.
Hansen, T. C., and Mattock, A. H. (1966), Influence of Size and Shape of Member on
the Shrinkage and Creep of Concrete, In Journal Proceedings, ACI, 63(2), 267-290.
Wittmann, F. H., Baลพant, Z. P., Alou, F., and Kim, J. K. (1987), Statistics of shrinkage
test data, ASTM International, Cement, Concrete & Aggregates, 9(2), 129-153.
Korea Meteorological Administration (KMA). (2023), Available at: https://data.km a.go.kr/cmmn/main.do
Korea Concrete Institute (KCI). (2021), Concrete Structural Code and Commentary (in
Korean).