์ค์ํ
(Si-Hyun Oh)
1
ํ์ธ์ฑ
(In-Wook Heo)
2
์ด์๊ธฐ
(Sang-Ki Lee)
1
์ต์นํธ
(Seung-Ho Choi)
3
ํจ์นํฌ
(Sunnie Haam)
4โ
-
์ ํ์,์์ธ์๋ฆฝ๋ํ๊ต ๋์๋ฐฉ์ฌ์์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์
-
์ ํ์,์์ธ์๋ฆฝ๋ํ๊ต ๋์๋ฐฉ์ฌ์์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ์ฌํ์ฐ๊ตฌ์
-
์ ํ์,์์ธ์๋ฆฝ๋ํ๊ต ๋ฐฉ์ฌ๊ณตํ๊ณผ ์กฐ๊ต์
-
์ ํ์,์์ธ์๋ฆฝ๋ํ๊ต ๋ฐฉ์ฌ๊ณตํ๊ณผ ์กฐ๊ต์, ๊ต์ ์ ์
Copyright ยฉ The Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection
ํค์๋
๋๋กํฐ๋, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก, ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
, ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
, ํผ๋์์ ์ฑ
Key words
Road tunnel, Evacuation exit, Fire simulation, Egress simulation, Fire safety
1. ์ ๋ก
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ ๊ตญํ ์ ์ฝ 70%๊ฐ ์ฐ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌผ๋ฅ ๋ฐ ์ ํต ์ฐ์
์ ๋ฐ์ ๊ณผ ๋๋ถ์ด ๋๋กํฐ๋์ ๊ฑด์ค์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ์ถ์ธ์ด๋ค. Fig. 1์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ตญ๋ด ๊ณ ์๊ตญ๋ ์์ ๋๋กํฐ๋์ 2020๋
๊ธฐ์ค์ผ๋ก 1055๊ฐ์๊ฐ ์ด์๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ค ์ฐ์ฅ๋ฑ๊ธ์ด 2๋ฑ๊ธ ์ด์์ ํด๋น๋๋ 1,000m
์ด์์ ํฐ๋์ 270๊ฐ์๋ก ์ฝ 26%์ ํฐ ๋น์ค์ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค(Korea Expressway Corporation, 2020). ๋๋กํฐ๋์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ด์ ์์ ์ด์ ์ ๋ฐฉํดํ๋ ์์๊ฐ ๋ง๊ณ ์ ๋ฐฉ ์ํฉ์ ๋ํ ์ธ์ง์ ์ด๋ ค์ ๋๋ฌธ์ ๋น๊ต์ ํฐ ๊ท๋ชจ์ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๋ฐ ์ด๋ก ์ธํ ํ์ฌ
๋ฐ์ ์ํ์ด ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์๋ค. Fig. 2(a)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํฐ๋๊ตฌ๊ฐ์์์ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๋ 2017๋
์ 159๊ฑด ๋ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ดํ ์ง์์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2021๋
์๋ 328๊ฑด์ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋ค.
๋ํ, Fig. 2(b)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํฐ๋์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋น๊ต์ ํฐ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๊ฐ ๋ง์ด ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ํฐ๋์์ ๊ตํต์ฌ๊ณ ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ผ๋ฐ๋๋ก์ ๋นํ์ฌ ์น์ฌ์จ์ด
๋๊ฒ ๋ํ๋๋ค. Fig. 2(c)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํฐ๋ ๋ด ํ์ฌ ๋ํ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋ ์ค์ ์ด๋ค. ํนํ, ๋๋กํฐ๋์์ ํ์ฌ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ ๋
๊ฐ์ค์ ์ ํ๋ฐฉํฅ๊ณผ ํฐ๋
์ด์ฉ์์ ํผ๋๋ฐฉํฅ์ด ๋์ผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ง์ ์ธ๋ช
ํผํด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ฐ๋ ค๊ฐ ์๋ค(Choi, 2023).
์ต๊ทผ ๋๋กํฐ๋์์ ๋ฐ์ํ๋ ํ์ฌ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋๊ณ ์๋ค. Min et al.(2005)์ ๋๋กํฐ๋์์ ๋ํ ํธ๋ญํ์ฌ(30MW)๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ํฉ์ ๊ฐ์ ํ์ฌ ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ ํฐ๋ ์ด์ฉ์๊ฐ ํผ๋์ ์ฑ๊ณตํ ์ ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก
๊ฐ๊ฒฉ์ 200m๋ก ์ ์ํ์๋ค. Kim et al.(2015)์ ํฐ๋ ํ์ฌ ์ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ํ๋ ๊ท์น์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฌ๋ฌ ๋ํผ๋ชจํ์ ์ค๊ณํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ํผ๋ชจํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค. Lee et al.(2016)์ ๊ตญ๋ดยท์ธ ๋๋กํฐ๋์ ๋ฐฉ์ฌ์์ค ์ค์น๊ธฐ์ค๊ณผ ํฐ๋ ํ์ฌ์ฌ๋ก๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ณ ๊ฑฐ๋์ด ๋ถํธํ ํฐ๋ ์ด์ฉ์๋ค์ ๊ณ ๋ คํ ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. Wang et al.(2023)์ Chengkai ํฐ๋์์ ๋ฐ์ํ ํ์ฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํผ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ์์ ๋ํผ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ฐ๋
์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
์ด์ธ์๋ ๋ค์ํ ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋๊ณ ์๋ค(Choi, 2023; Darkhanbat et al., 2021). ๋ค๋ง, ํ์ฌ ๊ฐ๋ ๋ฐ ์ฐจ๋จ๋ฌธ ํญ์ ๊ณ ๋ คํ ํฐ๋์ ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฏธ๋นํ ์ค์ ์ด๋ค.
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋จ๋ฉด์ ๊ฐ๊ณ ์๋ ํฐ๋์ ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ,
๊ฐ ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋ ์์ ํน์ฑ์ ์์ธํ ๋ถ์ํ๊ณ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค.
Fig. 1 Ratio by length of domestic road tunnels (Korea Expressway Corporation, 2020)
Fig. 2 Traffic accidents in tunnels(Choi, 2023)
2. ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๊ฐ์
2.1 ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค
ํ์ฌ ๋ฐ์ ์ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์๊ฒ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ์ฃผ๋ ์ํ์ธ์๋ ์ด, ๋
์ฑ๊ฐ์ค, ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ์ํ์ธ์๋ค์ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์
ํผ๋์์ ์ฑ์ ํฌ๊ฒ ์ ํ์ํฌ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก NFPA([9]National Fire Protection Association) (2018)์์๋ Table 1์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ Table 1์ ์ ์๋ ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํฐ๋์ ๋ํ ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
Table 1 Tenability criteria (NFPA, 2018)
Physical property
|
Performance criteria
|
Temperature limit
|
Less than 60โ
|
Allowable visibility
|
More than 5m
|
Allowable
toxicity limit
|
CO
|
Less than 1,400ppm
|
O2
|
More than 15%
|
CO2
|
Less than 5%
|
2.2 ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ
ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ(Available Safe Egress Time, ASET)์ ํน์ ์ง์ ์์ ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ๋๋ฌํ๋ ์๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ(Required
Safe Egress Time, RSET)์ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ํผ๋์ ์ํด ํ์ํ ์๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ด ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ๋ณด๋ค ํฐ ๊ฒฝ์ฐ์๋
ํผ๋์์ ์ฑ์ด ํ๋ณด๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ๊ทธ ๋ฐ๋์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์์ ์ฑ์ด ํ๋ณด๋์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํตํ์ฌ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ ์ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ,
ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํตํด ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ๋์ถํ์๋ค.
2.3 ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋์
Fig. 3์๋ ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ์ ๋์์ด ๋๋ ํฐ๋์ ๋จ๋ฉด์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ๋์ ํฐ๋์ ์ผ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก 2์ฐจ์ ์ด๊ณ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก๋ฅผ ํตํด ๋ฐ๋์ชฝ ํฐ๋๋ก ํผ๋ํ ์ ์๋
๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋์ ํฐ๋์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ํฐ๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ฐธ๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํฐ๋์ ๊ธธ์ด๋ 1,000m, ๋์ด๋ 6m, ํญ์ 9.6m๋ก ๊ณํํ์๋ค.
Fig. 3 Detail of prototype tunnel
3. ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฐ์
3.1 ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฐ์
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฏธ๊ตญํ์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์(National Institue of Standards and Technology, NIST)์์ ๊ฐ๋ฐํ ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ Fire Dynamics Simulator(FDS)๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋๋กํฐ๋์ ๋ํ ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค. ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์๊ฐ์ 1100์ด,
์ด๊ธฐ์จ๋๋ 20โ๋ก ๊ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ณ๋์ ์ ์ฐ ๋ฐ ๋ฐฐ์ฐ ์์ค์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์๋ค.
ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ๋ณ์๋ ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, Table 2์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๋ฒ์ค๊ฐ ์ฐ์ํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ต๋ ์ด๋ฐฉ์ถ์จ์ธ 20MW, ๋ฒ์ค์ ํธ๋ญ์ด ๊ฐ์ด ์ฐ์ํ ๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ต๋ ์ด๋ฐฉ์ถ์จ์ ํด๋นํ๋ 50MW,
ํฑํฌ๋ก๋ฆฌ์ ํด๋นํ๋ 100MW๋ก ๊ณํํ์๋ค(Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2021). ํ์ฌ์ฑ์ฅ๊ณก์ ์ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ์ ๋๋ก์ค๊ณํธ๋ ํฐ๋ํธ์ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ Fig. 4์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๋ฐฉ์ถ์จ์ 450์ด๋์ ์ต๋ ์ด๋ฐฉ์ถ์จ์ ๋๋ฌํ ์ดํ์ 650์ด๊ฐ ์ ์งํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค(Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2023).
Table 2 Design fire size(Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2021)
Vehicle types
|
Passenger car
|
Bus
|
Truck
|
Tanker
|
Fire size
(MW)
|
less than 5
|
20
|
30
|
More than 100
|
Fig. 4 Fire growth rate of each parameter(Ministry of Land, Infrastructure and Transport, 2023)
์ฐ๋ฃ๋ Polyurethane GM27๋ก ๊ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 3์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํ์์ ์์น๋ ํฐ๋์ ์ค๊ฐ ์์น๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ์ฐ๋ฃ์ ๋ฌผ์ฑ์น๋ SFPE(Society of Fire Protection Engineers
handbook)(2016)์ ์ ์๋ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ FDS Userโs guide(2013)์ ์ ์๋ ์ (1) ๋ฐ ์ (2)๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ค์ ํ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์, $\dot{Q}$๋ ์ด๋ฐฉ์ถ๋ฅ (kW), $\rho_{\infty}$๋ ์ฃผ๋ณ ๊ณต๊ธฐ์ ๋ฐ๋(1.204kg/m3), $c_{p}$๋ ์ฃผ๋ณ ๊ณต๊ธฐ์ ๋น์ด(1.005kJ/kg-K), $T_{\infty}$๋ ์ฃผ๋ณ ๊ณต๊ธฐ์ ์จ๋(293K), $g$๋ ์ค๋ ฅ๊ฐ์๋(9.81m/s2), $D^{*}$๋ ํน์ฑ ํ์ฌ ์ง๊ฒฝ(m), $dx$๋ ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ(m)๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. FDS Userโs guide (2013)์์๋ $D^{*}/dx$๋ฅผ 4 ์ด์, 16 ์ดํ๋ก ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. Table 3์๋ ํ์์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฐ์ ๋ ํ์ฌํน์ฑ์ง๊ฒฝ n($D^{*}/dx$)๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ฐ ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ๋ฉ์ฌ
ํฌ๊ธฐ์ ์ ์ ์ฑ ๊ฒํ ๋ฅผ ์ํํ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 5์๋ 50MW ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ฉ์ฌ ์ ์ ์ฑ ๊ฒํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 1.0m์ธ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 0.5m, 0.75m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์
๋น๊ตํ์ฌ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ผ๋ค. ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 0.5m, 0.75m์ธ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฉ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ 0.5m๋ก ์ค์ ํ์ฌ
ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค.
Fig. 5 Results of mesh suitability check
Table 3 Fire characteristic diameter based on heat release rate and mesh size according to n (D*/dx)
|
20MW
|
50MW
|
100MW
|
D*
|
3.2m
|
4.6m
|
6.1m
|
n (D*/dx)
|
20MW
|
50MW
|
100MW
|
4
|
0.80m
|
1.15m
|
1.53m
|
6
|
0.53m
|
0.77m
|
1.02m
|
8
|
0.40m
|
0.58m
|
0.76m
|
10
|
0.32m
|
0.46m
|
0.61m
|
12
|
0.27m
|
0.38m
|
0.51m
|
14
|
0.23m
|
0.33m
|
0.44m
|
16
|
0.20m
|
0.29m
|
0.38m
|
3.2 ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฐ์
Fig. 6๋ ๋์ ํฐ๋์ ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํ Pathfinder ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ฉฐ, Pathfinder๋ ์์ด์ ํธ ๋ชจ๋ธ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ํผ๋์์ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ
ํผ๋๊ฑฐ๋์ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด๋ค. ํผ๋์ง์ฐ์๊ฐ์ ๋๋ก์ค๊ณํธ๋(ํฐ๋ํธ)์ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ 60์ด๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
Fig. 6 Modelling of evacuation simulation
Fig. 7 Proportion of vehicle types in tunnel(Korea Expressway Corporation, 2022)
ํฐ๋ ๋ด ์ด์ฉ์ฐจ๋์ ๋น์จ์ ๊ตญ๋ด ๋๋กํฐ๋์ ๋์์ผ๋ก Korea Expressway Corporation(2022)์์ ์กฐ์ฌํ ๊ณ ์๋๋ก ๊ตํต๋ ํต๊ณ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ์ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, Fig. 7์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ตญ๋ด ๋๋กํฐ๋ ์ด์ฉ ์ฐจ๋์ ํ๊ท ๋น์จ์ ์น์ฉ์ฐจ๋ ์ฝ 85.2%, ํ๋ฌผ์ฐจ๋ ์ฝ 13.5%, ๋ฒ์ค๋ 1.3%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค(Korea Expressway Corporation, 2022). ์ฐจ๋๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋๋ก์ค๊ณํธ๋(ํฐ๋ํธ)์ ์ ์๋ ์ (3)์ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ์ฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฌ๊ธฐ์ ๋ ์ฐจ๋๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ(m), ๋ ์ ์ฒด ์ ๋ฐ๋(pc/kmยทlane), ๋ ์ฐจ๋์ ๊ธธ์ด(m)๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ๋๋ก์ค๊ณํธ๋(ํฐ๋ํธ)์์๋
์ ์ฒด ์ ์ฐจ๋์ ๋ฐ๋๋ฅผ 150 ์ด์, 165 ์ดํ๋ก ์ ์ํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ์ฐจ๋๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์ 2m๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
Table 4 ๋ฐ 5์๋ ์ฐจ๋๋ณ ๊ธธ์ด, ํฐ๋ ๋ด ๋ฐฐ์น๋ ์ฐจ๋์ ์ ๋ฐ ์ฌ์ฐจ์ธ์์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฐจ๋ ์ข
๋ฅ๋ณ ์ฌ์ฐจ์ธ์์ ์น์ฉ์ฐจ๋ 4๋ช
, ํ๋ฌผ์ฐจ๋ 1๋ช
, ๋ฒ์ค๋ 40๋ช
์ผ๋ก
๊ฐ์ ํ์๋ค. ์ฌ์ฐจ์ธ์์ ์ฐ๋ น๋๋ณ ๋น์จ์ โ2022 ์ธ๊ตฌ์ด์กฐ์ฌโ(ํต๊ณ์ฒญ)์ ์ฐธ๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋น์จ์ ๋ง๋ ์ฌ์ฐจ์ธ์์ ๋ฐฐ์นํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก, Table 5์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 1km ๊ธธ์ด์ ํฐ๋์ 1104๋ช
์ ์ฌ์ฐจ์ธ์์ด ๋ฐฐ์น๋๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ๋ฑ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์นํ์์ผ๋ฉฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก
๊ฐ๊ฒฉ์ด 300m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 332๋ช
, 250m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 276๋ช
, 200m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 221๋ช
, 150m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 166๋ช
, 100m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋
111๋ช
์ ๋ฐฐ์นํ์๋ค.
Table 4 Vehicle length and inter-vehicle spacing
Vehicle length
|
Inter-vehicle spacing
|
Passenger car
|
Bus
|
Truck
|
4.34m
|
10.77m
|
11.28m
|
2m
|
Table 5 Number of vehicles by type and occupancy within the tunnel
Number of vehicles
|
Number of
occupancy
|
Passenger car
|
Bus
|
Truck
|
232
|
4
|
16
|
1104
|
๋ํ, ์ฐ๋ น๋๋ณ ๋ณดํ์๋๋ Satoh et al.(2006)์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ Table 6์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ ์ฉํ์๋ค.
ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ๋ณ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ผ๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ 100m๋ถํฐ 300m๊น์ง 50m ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์
ํญ์ 0.8m๋ถํฐ 1.6m๊น์ง 0.2m ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ๊ณํํ์ฌ ์ด 25๊ฐ์ ํผ๋์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค.
Table 6 Walking speed by age group
|
Walking speed [m/s]
|
15~49
|
1.11
|
50~64
|
0.94
|
65~74
|
0.78
|
More than 75
|
0.7
|
4. ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ
4.1 ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 8์๋ ํ์ฌ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 20MW์ธ ๊ฒฝ์ฐ์ ํ์ฌ์ง์์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ๊ธฐ์ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ด์๋ค. ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 20MW์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ 125m
์์น๊น์ง ์ฐ๊ธฐ๊ฐ ํ์ฐ๋ ์๊ฐ์ด 130์ด๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, 250m ์์น๊น์ง๋ 255์ด๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 50MW์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 125m ์์น๊น์ง 100์ด, 250m
์์น๊น์ง 195์ด์ ๋๋ฌํ์์ผ๋ฉฐ, 100MW์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ 125m ์์น๊น์ง 84์ด, 250m ์์น๊น์ง 164์ด์ ๋๋ฌํ์๋ค.
Fig. 9, 10 ๋ฐ 11์๋ ๊ฐ ํ์ฌ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๋ํ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ ๋ฐ ํ์ฌ์ง์์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ, ์จ๋, ์ผ์ฐํํ์, ์ด์ฐํํ์ ๋ฐ ์ฐ์์ ๋๋๋ฅผ
๋ํ๋ด์๋ค. ๊ฐ ๊ทธ๋ํ์์ ๋ถ์์ ์ ์ ์ Table 1์ ๋ํ๋ธ ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ๋ถ์์ ์ ์ ๊ณผ ๊ทธ๋ํ๊ฐ ๊ต์ฐจํ๋ ์๊ฐ์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ ์๋ฏธํ๋ค. 20MW ํ์ฌ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ์
์ํ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ด 100m ์์น์์๋ 167์ด, 200m ์์น์์๋ 255์ด, 300m ์์น์์๋ 367์ด, 400m ์์น์์๋ 488์ด๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์จ๋์ ์ํ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ 100m ์์น์์ 536์ด๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, 200m, 300m ๋ฐ 400m ์์น์์๋ ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ๋๋ฌํ์ง ์์๋ค.
๋ํ, ์ผ์ฐํํ์, ์ด์ฐํํ์ ๋ฐ ์ฐ์ ๋๋๋ ํด์์ข
๋ฃ ์์ ๊น์ง ์ธ๋ช
์์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ๋๋ฌํ์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋๋กํฐ๋ ๋ด ์ฌ์ฐจ์ธ์์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์
์ฐ๊ธฐํ์ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ ๊ฐ์์ ์ํด ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋์์ผ๋ฉฐ, Fig. 10 ๋ฐ 11์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 50MW ๋ฐ 100MW ํ์ฌ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์ํด ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ด ๋์ถ๋์๋ค. 50MW ํ์ฌ ์๋๋ฆฌ์ค์
๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ด 100m ์์น์์๋ 129์ด, 200m ์์น์์๋ 196์ด, 300m ์์น์์๋ 283์ด, 400m ์์น์์๋ 407์ด๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ,
100MW ํ์ฌ ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ด 100m ์์น์์๋ 99์ด, 200m ์์น์์๋ 155์ด, 300m ์์น์์๋ 238์ด, 400m
์์น์์๋ 321์ด๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํํธ, ํ์ฌ๊ฐ๋๊ฐ ๋์ ์ํฉ์์๋ ํ์ฌ ๋ฐ์ 500์ฌ์ด ํ์ ์ฐ์์ ๋๋๊ฐ ์ฝ 10% ์ดํ๋ก ๊ฐ์๋๋ฉด์ ์ํ๋๋ ํ์์ด
๋ฐ์ํ์๋ค. ์ด๋ก ์ธํ์ฌ ํด๋น ์์ ์ดํ ์จ๋, ์ผ์ฐํํ์ ๋ฐ ์ด์ฐํํ์๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 8 Smoke behavior in case of fire size 20MW
Fig. 9 Fire simulation results (fire size : 20MW)
Fig. 10 Fire simulation results (fire size : 50MW)
Fig. 11 Fire simulation results (fire size : 100MW)
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก, ๋๋กํฐ๋ ํ์ฌ ์์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ปค์ง๊ณ , ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ์
๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ Table 7์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 7 ASET determined from simulation results
Fire size
Evacuation
exit spacing
|
20MW
|
50MW
|
100MW
|
100m
|
167s
|
129s
|
99s
|
200m
|
255s
|
196s
|
155s
|
300m
|
367s
|
283s
|
238s
|
400m
|
488s
|
407s
|
321s
|
4.2 ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 12์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 12(a)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก๊ฐ 100m ๊ฐ๊ฒฉ์ด๊ณ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 0.8m ๊ฐ๊ฒฉ์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ด 199์ด๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก ๊ฐ๊ฒฉ์ด
์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ด ์คํ์
๋๋ ํํ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋ํ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์
ํญ์ด 1.4m ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋น๊ต์ ์ ์ ์ํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 1.4m ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ ํ์ํ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์
ํญ์ ์ถฉ๋ถํ ํ๋ณดํ์ฌ ๋ณ๋ชฉํ์์ ์ํฅ์ด ๋น๊ต์ ์ ๊ฒ ๋ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 12 Evacuation simulation results according to door width
4.3 ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์ฌํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ๋์ถ๋ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ๊ณผ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๋ณ์๋ก ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ
๋์ถ๋ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๋กํฐ๋์ ๋ํ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
Table 8์๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 1.4m์ด๊ณ , ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก ๊ฐ๊ฒฉ์ด 300m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์ ํ์์ ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ, ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ ๋ฐ ์ฌ์์์
์๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
์ด ๊ฒฝ์ฐ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ํผ๋๋ก๊ฐ 300m ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์์นํ ์ํฉ์์ 100m, 150m, 200m, 250m์ ์์น์์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ๊ณผ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์
๋น๊ตํ์ฌ ์ฌ์์ ์๋ฅผ ์ฐ์ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ฆ, ์์น๋ณ๋ก ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ปคํ๋ง์ ์ํํ์๋ค. ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ 100m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ฌ์์ ์๋
18๋ช
์ด์์ผ๋ฉฐ, ์ด 18๋ช
์ ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ 300m๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ๋ ๋์ผํ๊ฒ ํผ๋์ ์คํจํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ 300m๋ก
์ค์ ํ๋ค๋ฉด 100m, 150m, 200m, 250m์ ๋ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 13์๋ ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 13(a)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 20MW ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 0.8m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์
๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 1.2m ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฌ์์๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ํผ๋์์ ์ฑ์ด ํ๋ณด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. Fig. 13(b)์ (c)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 50MW ๋ฐ 100MW ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 0.8m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ
์ฌ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ์์ ๋ณ๋ชฉํ์์ด ๋ฐ์ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ค๋ง, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก
๊ฐ๊ฒฉ์ด ๊ฐ์ํจ์ ๋ฐ๋ผ ์คํ๋ ค ์ฌ์์์ ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ๋ ํ์๋ค. ํ์ฌ ๋ฐ ํผ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ๊ณผ
ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ด ํจ๊ป ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด์ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ์ด๋๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ํฐ๋ ๋ด ์ฐ๊ธฐ์ ์ด๋๊ฑฐ๋ฆฌ ๋ํ
ํจ๊ป ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ํผ๋์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ๋ณดํ์๋๊ฐ ํฐ๋ ๋ด ์ฐ๊ธฐ์ ์ํ๋ฐฉํฅ ์ด๋์๋์ ๋นํ์ฌ ๋น ๋ฆ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ
ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ๋ณ๋ชฉํ์์ด
๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋ค๋ง, ๋ณ๋ชฉํ์์ ๋ฐฉ์งํ ์ ์๋ ์์ค์ ์ฐจ๋จ๋ฌธ ํญ์ด ํ๋ณด๋๋ฉด ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ปค๋ ์ํํ ํผ๋์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 13 Evacuation safety evaluation according to fire size
Table 8 Comparison of available safe egress time (ASET) and required safe egress time (RSET) by distance
Width of the barrier door : 1.4m
|
Distance from the fire source
|
100m
|
150m
|
200m
|
250m
|
300m
|
RSET (sec)
|
121
|
157
|
193
|
230
|
279
|
Fire size : 20MW
|
Distance from the fire source
|
100m
|
150m
|
200m
|
250m
|
300m
|
ASET (sec)
|
167
|
201
|
255
|
314
|
367
|
Number of casualties
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Fire size : 50MW
|
Distance from the fire source
|
100m
|
150m
|
200m
|
250m
|
300m
|
ASET (sec)
|
128
|
163
|
196
|
240
|
283
|
Number of casualties
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
Fire size : 100MW
|
Distance from the fire source
|
100m
|
150m
|
200m
|
250m
|
300m
|
ASET (sec)
|
105
|
134
|
159
|
195
|
238
|
Number of casualties
|
18
|
22
|
22
|
22
|
48
|
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์ฌ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ณผ ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ํ์ฌ์ ํฌ๊ธฐ, ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฐ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๋กํฐ๋์ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค.
์ด๋ฅผ ํตํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋์ถํ ์ ์์๋ค.
1. ํ์ฌ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ณ์๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๋กํฐ๋์ ํ์ฌ์ง์์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ, ์จ๋, ์ผ์ฐํํ์, ์ด์ฐํํ์ ๋ฐ ์ฐ์์ ๋๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋๋กํฐ๋
๋ด ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ ์ฐ๊ธฐํ์ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์๊ฑฐ๋ฆฌ ๊ฐ์์ ์ํด ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก, ๋๋กํฐ๋ ํ์ฌ ์์ ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ์ ํ์ฌ์
ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ปค์ง๊ณ , ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
2. ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋๋กํฐ๋์ ๋ํ ํผ๋์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค. ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ๊ฐ์ํจ์
๋ฐ๋ผ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ํ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 1.4m ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ ํ์ํ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ ์ถฉ๋ถํ ํ๋ณดํ์ฌ ๋ณ๋ชฉํ์์ด
๋น๊ต์ ์ ๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋น๊ต์ ์ ์ ์ํฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
3. ํผ๋ํ์ฉ์๊ฐ๊ณผ ํผ๋์๊ตฌ์๊ฐ์ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด ์ผ๋ฐ์ ์ธ ๋๋กํฐ๋์ ํผ๋์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค. 20MW ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์์ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 0.8m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋
ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 1.2m ์ด์์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฌ์์๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง ์์ ํผ๋์์ ์ฑ์ด
ํ๋ณด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4. 50MW ๋ฐ 100MW ํ์ฌ์๋๋ฆฌ์ค์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด 0.8m์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ,
์ด๋ ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ์์ ๋ณ๋ชฉํ์์ด ๋ฐ์ํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ, ์ฐจ๋จ๋ฌธ์ ํญ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๊ฐ์ํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋
์์์ผ๋ก ๋ฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ํฐ๋ ์ด์ฉ์์ ๋ณดํ์๋๊ฐ ํฐ๋ ๋ด ์ฐ๊ธฐ์ ์ด๋์์ ๋นํ์ฌ ๋น ๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณ๋ชฉํ์์ ๋ฐฉ์งํ ์ ์๋ ์์ค์ ์ฐจ๋จ๋ฌธ ํญ์ด ํ๋ณด๋
๊ฒฝ์ฐ์๋ ํผ๋์ฐ๊ฒฐํต๋ก์ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ํฌ๋๋ผ๋ ์ํํ ํผ๋์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๊ฐ์ฌ์ ๊ธ
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2024๋
๋ ์ ๋ถ(๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ณดํต์ ๋ถ, ํ์ ์์ ๋ถ, ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ, ์ฐ์
ํต์์์๋ถ)์ ์ฌ์์ผ๋ก ์ ๋ณดํต์ ๊ธฐํํ๊ฐ์์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์(NO2020-0-00061,
๋์งํธํธ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ์งํ๊ณต๋๊ตฌ ํ์ฌ์ฌ๋ ์ง์ ํตํฉํ๋ซํผ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ).
References
Korea Expressway Corporation. (2020), Number of road tunnels by extension grade (in
Korean).
Choi, E. C. (2022), A Study on Improvement Plans for Driving Safety in Underground
Roads (Master's thesis). Graduate School of Engineering, Kyonggi University (in Korean).
Min, D. H., and Son, B. S. (2005), Numerical Simulation on the Heat Transfer and Smoke
Flow Phenomena and Evacuation in the Road funnel Fires, Fire Science and Engineering,
19(1), 87-92 (in Korean).
Kim, B. I., Kim, C. Y., and Kim, D. Y. (2015), Agent-Based Evacuation Simulations
of Road Tunnels in the Event of a Fire, Journal of the Korean Society of Civil Engineers,
35(5), 1157-1163 (in Korean).
Lee, K. H., Kim, K. S., and Kim, N. Y. (2016), Improvement of Fire Prevention Facilities
in Road Tunnel, Korean Society of Civil Engineers, 174-175 (in Korean).
Wang, K., Hu, J., Chen, R., and Wang, J. (2023), A Study on the Evacuation of an Extra-Long
Highway Tunnel Fire - A Case Study of Chengkai Tunnel, Sustainability, 15(6), 4865.
Choi, S-H., Darkhanbat, K., Heo, I., and Kim, K. S. (2022), Egress Safety of Nursing
Hospital Considering Egress Guides and Smoke Exhaust System, Journal of the Korea
Institute for Structural Maintenance and Inspection, 26(3), 64-71 (in Korean).
Darkhanbat, K., Heo, I., Choi, S-H., Kim, J-H., and Kim, K. S. (2021), Evaluation
on Fire Available Safe Egress Time of Commercial Buildings based on Artificial Neural
Network, Journal of the Korea Institute for Structural Maintenance and Inspection,
25(6), 111-120 (in Korean).
National Fire Protection Association. (2018), NFPA 101 Life Safety Code, Quincy, MA.
Ministry of Land, Infrastructure and Transport. (2021), Guidelines for Installation
and Management of Road Tunnel Disaster Prevention and Ventilation Facilities (in Korean).
Ministry of Land, Infrastructure and Transport. (2023), Road Design Manual: Tunnel
Section (in Korean).
Korea Expressway Corporation. (2022), Highway traffic volume statistics (in Korean).
Hurley, M. J. (2016), SFPE handbook of fire protection engineering, springer, NY.
Mcgrattan, K., Mcdermott, R., Hostikka, S., and Floyd, J. (2013), Fire Dynamics Simulator
Userโs Guide, National Institute of Standards and Technology, U.S. Department of Commerce.