๊นํ์
(Taeyoung Kim)
โ iD
๊น๋์ฑ
(Deok Sung Kim)
1iD
๊น๊ทผํธ
(Geun Ho Gim)
1iD
๋จ์ฌ์ฐ
(Jaewoo Nam)
2iD
-
(Solar Energy R&D Dept., Green Energy Institute, Korea.)
-
(Solarfarm Co. Ltd., Korea.)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Electrical Engineers(KIEE)
Key words
Agrophotovoltaic, Solar module, Agricultural environment, Simulation
1. ์ ๋ก
์ธ๊ณ ์ธ๊ตฌ ์ฆ๊ฐ ๋ฐ ์ฐ์
๋ณ ์๋์ง ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ์ธํด ์ ์ธ๊ณ ์๋์ง ์์๊ฐ ํ๋๋๊ณ ์๋ค. ๋์์ ์ง๊ตฌ ์จ๋ํ์ ์ํ์ ์ ์ฌ์์๋์ง์ ๊ด์ฌ์ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ฒ
๋ง๋ค๊ณ ์๋ค(1)(2). ์ ๋ฝ์ฐํฉ(EU)์ ๊ฒฝ์ฐ 2020๋
๊น์ง 1์ฐจ ์๋์ง ๊ณต๊ธ๋์ 20%๋ฅผ ์ฌ์์๋์ง(Renwable Energy Directive, 2009/28/EC)๋ก
๋์ฒดํด์ผํ๋ฉฐ 2030๋
๊น์ง 27% ์ด์์ ๋ฌ์ฑํด์ผํ๋ค. ๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๋ถ์์ 2030๋
๊น์ง ์ฌ์์๋์ง ๊ณต๊ธ๋์ ์ ์ฒด ์๋์ง์ 20%๊น์ง ๋ฌ์ฑํด์ผํ๋
๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์ ์ธ์ ์ผ๋ฉฐ ์ด์ค ํ์๊ด์๋์ง๋ 2030๋
๊น์ง 36.5GW ๋ณด๊ธ ๋ชฉํ๋ฅผ ์ธ์ ์ผ๋ฉฐ ์ด ์ค ๋๊ฐ ํ์๊ด์ ๋ชฉํ๋ 10GW์ ๋ฐ์ ๋๊ณผ 156๋งํธ
๋ณด๊ธ์ด๋ค. ๋์ด์ ๊ณ ๋ นํ, FTA ๋น์ค, ์ ์๋น๋ ๊ฐ์ ๋ฑ์ผ๋ก ๋๋ฏผ์ ์๋๊ฐ์๊ฐ ์์๋๋ ๊ฐ์ด๋ฐ ์ง์์ ์ผ๋ก ์๋์ฌ๊ฑด์ด ์
ํ๋๊ณ ์์ด ๋๊ฐ์ ์๋ก์ด
์๋์ฌ์
์ด ํ์ํ๋ค. ๋ํ, ์ด์๊ธฐํ๋ก ์ธํด ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ต๊ทผ ํญ์ผ, ๋ํด, ์ ์ผ๋ณ ๋ฑ์ผ๋ก ๋์
์ ํผํด๊ฐ ๊ทน์ฌํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ฌํ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง
๋ฌธ์ ๋ค์ ๋์์ ํด๊ฒฐํ ์ ์๋ ๋์์ผ๋ก ์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ (Agrophotovoltaics, APV)์ด ํฐ ๊ฐ๊ด์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค.
์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์ด๋ ๋
ธ์ง์ ๋์๋ฌผ ์ฌ๋ฐฐ ๋ฑ์ ๋์
ํ๋์ ํ๋ฉด์ ๊ทธ ์๋ถ์ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์ ๋ณํํ๋ ์์คํ
์ด๋ค. ๋์ง์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ทธ๋๋ก ์ ์งํ๋ฉด์
ํ์๊ด ๋ฐ์ ์ ํ์ฌ ๋๊ฐ์ ์๋์ ํฅ์์ํค๊ณ ํ์๊ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก ์๊ธฐ๋ ๊ทธ๋ฆผ์๋ ์ฐจ๊ด ํจ๊ณผ๋ก ๋์ง์ ์จ๋ ์์น์ ๋ง์ ์ ์๊ณ ์๋ถ์ ์ฆ๋ฐ ์๋๋ฅผ ๋ฎ์ถฐ
ํญ์ผ ํผํด๋ฅผ ์ต์ํํ ์ ์๋ค(3). ์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์์คํ
์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋๊ธฐ๊ณ(ํธ๋ํฐ, ์ด์๊ธฐ, ์ฝค๋ฐ์ธ ๋ฑ)๊ฐ ์ํํ ์ง๋ด๊ฐ ์ ์๋ 4m ์ด์์ ๊ฐ๊ฒฉ๊ณผ 3m ์ด์ ๋์ด์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์
์ค์นํ๊ณ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์๋ถ์๋ ์ผ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ด๊ฒฉ์ ๋์ด ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ๋ถ์ฐ๋ฐฐ์นํ์ฌ ํ๋ถ ๋์๋ฌผ์ ํ์๊ด์ด ์ถฉ๋ถํ ์กฐ์ฌ ๋ ์ ์๋๋ก ํ๋ค(4).
์๋ํ ํ์๊ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ถ์ฐ๋ฐฐ์น ํ๋๋ฐ ์์ด ์ฐจ๊ด๋ฅ ์ ๊ณ ๋ คํด์ผํ๋๋ฐ ์์์ด ์๊ธฐ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ค๊ณ ์์ฌ์ ์ข
๋ฅ๊ฐ ์๋ ๋ค์ํ๊ณ ์ค์น ๋ฐฐ์น์
๋ฐ๋ฅธ ๊ณ์ฐ ๋ณ์๊ฐ ๋๋ฌด ๋ณต์กํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ฃผ๋ก ํ์๊ด ๋ชจ๋๋ก ํ์ ์ง๊ณ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ์๋์กฐ๊ฑด์ด ๋น์ทํ ์ผ๋ณธ์์๋ ์์ง์๋ฌผ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ฐจ๊ด๋ฅ ์ด 33%๋ฅผ
๋์ง ์๋ ๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ๊ณ ์๋ค(5).
์์ง ์๋์๋ฌผ ์ํํ ์ฌ๋ฐฐ๋ฅผ ์ํด์ ์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์์คํ
์ ์
์๋ฅผ ์ค์ฌ ์ธ๋ก ํญ์ด ์ข์ ์ํ๋ชจ๋์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์๋ํ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋
๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฃผ๋ก ์ธ๋กํญ ๊ธฐ์ค 3๊ฐ ํน์ 4๊ฐ์ ์คํธ๋ง์ด ๋ฐฐ์น๋๋ 3ร12 ๋ชจ๋(36๊ฐ ์
, 3 ์คํธ๋ง)๊ณผ 4ร9(36๊ฐ ์
, 4 ์คํธ๋ง) ๋ชจ๋์
์ฌ์ฉ์ ๊ถ์ฅํ๊ณ ์๋ค. ์ผ๋ณธ์ ๊ฒฝ์ฐ 2๊ฐ์ ์คํธ๋ง์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๋ชจ๋์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ ํ๋ค. ํ์ง๋ง ์์ง๊น์ง ์๋ํ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ์ ๊ธฐ ์์ฐ ์ธก๋ฉด๊ณผ ํ๋ถ
๋์๋ฌผ์ ์์กํ๊ฒฝ์ ์ธ ์ธก๋ฉด์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์์คํ
์ ์ ํฉํ ๋ชจ๋ ๊ฒํ ์ฌ๋ก๋ ์ ๋ฌดํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฐจ๊ด๋ฅ ์ด 33% ๋์ง ์๋ ์กฐ๊ฑด์์ ๋ชจ๋์ ๋์ผํ 36์
์ ํ์์ ์ง๋ก ๊ตฌ์ฑ์ด ๋์ด ์์ผ๋ ์คํธ๋ง ๊ตฌ์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9
๋ชจ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ดํ ์ค์ ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค์ ๊ตฌ์ถ๋ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ์ค์ธก
ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋ํ, ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์ค์ฆ ์์ค์์ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋๊ณผ ๋์๋ฌผ ์์กํ๊ฒฝ ๋ฐ์ดํฐ(์ผ์ฌ๋, ์กฐ๋, ํ ์์จ๋, ์ต๋)๋ฅผ ๋ชจ๋ํฐ๋งํ์ฌ
์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์์คํ
์ ์ํ ์ ํฉ ๋ชจ๋์ ์ ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ์คํ ์ฌ๋ฃ ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ
2.1 ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ฐ์
์๋ํ ํ์๊ด์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๋ถ์์ ์ํด ์ฌ์ฉ๋ โAutodesk Ecotect Analysis 2011โ(์ดํ ์์ฝํ
)์ด๋ผ๋ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์๊ตญ์
Welse School ๋ฐ ํธ์ฃผ์ Square One Research๊ฐ ๊ณต๋์ ์ํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ก๊ทธ๋จ์ด๋ค(6). ์ด ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์๋์ง, ์, ์ด, ์ผ์, ์กฐ๋ ๋ฑ ๋ค์ํ ์์๋ฅผ ๊ฐ๋
์ค๊ณ๋ถํฐ ์์ธ์ค๊ณ๊น์ง ๋ถ์ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ตฌ๋ถ์ด ๋๋ ทํ ์๊ฐํ๋
๊ฒฐ๊ณผ๋ก ํ์ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ์ฌ ํ๊ฒฝ์ ์ํฅ์ ์ฝ๊ฒ ์ค๋ช
์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์์ฝํ
์ ์์ฒด ๊ธฐ์๋ฐ์ดํฐ ํ์ผ ํ์์ธ WEA ๋ฒ์ ์ผ๋ก ๋ณํ์ ํ์ฌ์ผ ํ๋ฉฐ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋
์ ๋ผ๋จ๋ ๋์ฃผ ์ง์ญ์ ์ผ์ฌ๋, ์จ๋, ์ต๋, ๊ฐ์๋, ํํฅ, ํ์, ์ผ์กฐ์๊ฐ, ์ผ๋ณ ๊ฐ์๋ ๋ฑ ๊ธฐ์์๋ฃ 30๋
์น์ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ณด์ ํ โMeteonormโ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ
๊ฑด์ถ๋ฌผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
ํ๋ก๊ทธ๋จ ์ค โEnergy Plusโ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ํ์ค ๊ธฐ์๋ฐ์ดํฐ์ธ Energy Plus Weather ๋ฐ์ดํฐ๋ก 1์ฐจ ๋ณํ ํ,
์ด๋ฅผ WEA ๋ฒ์ ์ผ๋ก 2์ฐจ ๋ณํํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ๋ฐ์ํ์๋ค.
2.2 ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํตํ ์๋ํ ํ์๊ด ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๋ถ์
์๋ํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์์คํ
์ ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํตํ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๋ถ์์ ์ํ์ฌ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ์ฐจ๊ด๋ฅ 30%๋ก ๋์
ํ์๋ค. ์ง๋ฉด๊ณผ
๋ชจ๋ ์ฌ์ด์ ๋์ด๋ 3.5m๋ฅผ ์ ์ฉํ์์ผ๋ ์๋ฌผ์ด ์๋ ๋์ด 0.5m๋ผ ๊ฐ์ ํ์ฌ ์ง๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ์๋ก 0.5m ๋์ด์ ์ผ์ฌ๋์ ๋ด(3~5์), ์ฌ๋ฆ(6~8์),
๊ฐ์(9~11์)๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋์ ๋ถ์ํ์๋ค.
2.3 ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค ๊ตฌ์ถ
์๋ํ ํ์๊ด ํ
์ค๋๋ฒ ๋ ์์ค์ ๊ทธ๋ฆผ 1๊ณผ ๊ฐ์ด 3ร12 ํ์๊ด ๋ชจ๋(L)๊ณผ 4ร9 ํ์๊ด ๋ชจ๋(R)์ด ์ค์น๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ผ๋จ๋ ๋์ฃผ์(์๋ 34ยฐ 59 โฒ48.09โณ ๋ถ, ๊ฒฝ๋ 126ยฐ
43 โฒ25.30โณ ๋)์ ์์นํ์ฌ ์๋ค. ๋ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ์ค์น๊ฐ๋๋ ๋ชจ๋ ๋จ์ชฝ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก 30ยฐ๋ก ๊ณ ์ ๋์ด์์ผ๋ฉฐ ์ฐจ๊ด๋ฅ ์ 30%๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๊ณํ์๋ค.
ํ์๊ด 3ร12 ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋ ๋ถ์ง๋ฉด์ ์ W 4.5mรL 12.0m์ด๋ฉฐ, 1์ค์ 2๊ฐ์ ๋ชจ๋์ด ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ด 8์ค๋ก ํฉ๊ณ 16๊ฐ์ 3ร12 ๋ชจ๋์ด 1.5m
๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ค์น๋์ด ์๊ณ ์ค์น๋ ์ด ์ฉ๋(Pmax, W)์ 2.8kW์ด๋ค. ํ์๊ด 4ร9 ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋ ๋ถ์ง๋ฉด์ ์ W 5.4mรL 10.8m์ด๋ฉฐ, 1์ค์
3๊ฐ์ ๋ชจ๋์ด ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์ด 6์ค๋ก ํฉ๊ณ 18๊ฐ์ 4ร9 ๋ชจ๋์ด 1.8m ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ค์น๋์ด ์๊ณ ์ค์น๋ ์ด ์ฉ๋(Pmax, W)์ 2.7kW๋ก ๋ ๋ชจ๋์
์ด ์ฉ๋์ ๊ฑฐ์ ๋น์ทํ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 1. ๋์ฃผ ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์ค๋๋ฒ ๋ ์์ค
Fig. 1. Agrophotovoltaic test bed facility at Naju city
๊ทธ๋ฆผ. 2. ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์ค๋๋ฒ ๋ ์์ค ์ค๊ณ ๋๋ฉด a) 3ร12 ๋ชจ๋, b) 4ร9 ๋ชจ๋
Fig. 2. The design blueprints for agrophotovoltaic test bed installation a) 3ร12 module,
b) 4ร9 module
2.4 ๋ฐ์ดํฐ ๋ชจ๋ํฐ๋ง
์๋ํ ํ์๊ด ํ
์คํธ๋ฒ ๋์ ์ค์น๋ 16๊ฐ์ 3ร12 ํ์์ ์ง ๋ชจ๋๊ณผ 18๊ฐ์ 4ร9 ํ์์ ์ง ๋ชจ๋์ ๊ฐ๊ฐ ์ธ๋ฒํฐ(๋์์ด์ํผ, ESP3K5-KPB,
Korea)์ ์ฐ๊ฒฐํ์๊ณ ๊ฐ ๋ชจ๋๋ณ ์ด ๋ฐ์ ๋์ 1๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์๋์ ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ก๋์๋ค. ๊ฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ค์น๋ ๋ถ์ง๋ฉด์ ์ ๊ฐ์ด๋ฐ ์ง์ ์๋ ์ง๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ 0.5m
๋์ด์ ์กฐ๋์ผ์(SL-LUX-100)์ ์ผ์ฌ๋์ผ์(DMTFS15, Korea)๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ๋
์ 0.1m ๊น์ด์๋ ํ ์์จ๋์ผ์(DMTTEMP1,
Korea), ํ ์์ต๋์ผ์(DMTSF48, Korea), EC์ผ์(EC5, Korea)๋ฅผ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์กฐ๊ตฐ์ผ๋ก ๊ทผ์ฒ์ ์์์ด์ง์ง ์๊ณ ํ์๊ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด
์๋ ์ง์ ์ ๊ฐ์ ์ผ์๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ๋๊ธฐ์จ๋ยท์ต๋์ผ์(AMS2305, Korea)๋ฅผ ์ง๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ 1m ๋์ด์ ์ค์นํ์์ผ๋ฉฐ ๋ชจ๋ ์ผ์์์ ์ธก์ ๋๋
๋ฐ์ดํฐ๋ 1๋ถ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์๋์ ์ผ๋ก ์จ๋ผ์ธ์์ ๊ธฐ๋ก๋์๋ค.
3. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํตํ ๊ณ์ ๋ณ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ
๊ทธ๋ฆผ. 3. ์์ฝํ
ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ด์ฉํ 3ร12 ๋ชจ๋, 4ร9 ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์
Fig. 3. Simulation analysis of 3ร12 module and 4ร9 module for ground solar radiation
using Ecotec program
ํ 1. ๊ณ์ ๋ณ 3ร12 ๋ชจ๋, 4ร9 ๋ชจ๋์ ๋จ์๋ฉด์ ๋น ํ๋ฃจ ํ๊ท ํ๋ถ์ผ์ฌ๋ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์ ๋น
Table 1. Comparison of seasonal ground solar radiation per unit area from simulation
analysis between 3ร12 module and 4ร9 module for a day (24hrs)
|
Ground solar irradiation
(kWh/m2)
|
โ/โร100
(%)
|
4ร9 module โ
|
3ร12 module โ
|
Spring
(Apr.~May)
|
431.8
|
433.7
|
100.4
|
Summer
(June~Aug.)
|
433.8
|
437.5
|
100.9
|
Fall
(Sep.~Nov.)
|
316.8
|
319.2
|
100.8
|
๋์ฃผ ๊ธฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ณ์ ๋ณ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ๋จ์ ๋ฉด์ ๋น ํ๋ฃจ ํ๊ท ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋
๊ทธ๋ฆผ 3, ํ 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋์ผํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋ถ์ง๋ฉด์ (60m2)์ผ๋ก ์ผ์ฌ๋์ด ๊ณ์ฐ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋ฆผ 3์์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ๊ฐ์ด ์ ์์๋ก(์์์ด ๋ง์ด ์ง์๋ก) ํ๋์(280kWh/m2์ ๊ทผ์ )์ ๊ฐ๊น๊ณ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋
ธ๋์(480kWh/m2์ ๊ทผ์ )์
๊ฐ๊น๋ค. ๋ ๋ชจ๋ ์ฌ์ด์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๊ฐ์ ๊ฑฐ์ ๋น์ทํ์์ง๋ง, 4ร9 ๋ชจ๋๋ณด๋ค 3ร12 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ด ๋ด์ฒ ์๋ 0.4%, ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋ 0.9%,
๊ฐ์์ฒ ์๋ 0.8% ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค.
3.2 ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค์ ๊ณ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ๋ณํ ๋น๊ต
๋์ฃผ์ ์ค์นํ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ด ์ ์ฉ๋ ์๋ํ ํ์๊ด ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค์ 4์๋ถํฐ 10์๊น์ง ์ด์ ํ์ฌ ๋ฐ์ ๋๊ณผ ์ผ์ฌ๋ ๊ฐ์ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์ ํ์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ 4๋ ์๋ณ๋ก ์ค์ 6์๋ถํฐ ์คํ 7์๊น์ง 13์๊ฐ ๋์์ ํ์๊ด ๋์ ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋์์ 7์๊ณผ 9์์ ๋ฐ์ ๋์ด
๋ค๋ฅธ ์์ ๋นํด ๋ฎ๊ฒ ๋์๋๋ฐ 7์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋จ์ค๊ณ ๋, ์จ๋์ ์ฅ๋ง๋ก ์ธํ ๋ ์จ์ ์ํฅ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. 9์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด์๊ธฐํ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฆ์ ํํ์
์ํฅ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ด ๋ฎ๊ฒ ๋์จ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค. 10์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ๋ฎ์ ๋ค๋ฅธ ์์ ๋นํ์ฌ
๋ฎ์ ์จ๋์ ์ํด ํ์์ ์ง์ ์ฑ๋ฅ์ด ๋์์ง ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 4. ์๋ณ ํ์๊ด 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ํ๊ท ๋์ ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ๋ฃจ ํ๊ท ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๋น๊ต
Fig. 4. Comparison of monthly average cumulative power generation and solar radiation
between 3ร12 module and 4ร9 module
์๋ณ๋ก 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ๋ฐ์ ๋์ ๋น๊ตํ์ ๋ 4์, 5์, 6์, 9์, 10์์๋ 4ร9 ๋ชจ๋์ด 3ร12 ๋ชจ๋๋ณด๋ค ๊ฐ๊ฐ 2%, 1.7%,
0.6%, 2.5%, 5.2% ๋์ ๋ฐ์ ๋์ด ๋์์ผ๋ 7์, 8์์๋ 3ร12 ๋ชจ๋์ด 4ร9 ๋ชจ๋ ๋ณด๋ค ๊ฐ๊ฐ 1.5%, 0.3% ๋์ ๋ฐ์ ๋์ด ๋์๋ค.
7๊ฐ์๊ฐ์ ๋์ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋์ 4ร9 ๋ชจ๋์ด ์ ์ฉ๋ ํ์์ ์ง์ ์ฑ๋ฅ์ด 1.6% ๋์๋ค. ์๋ํ ํ์๊ด ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ 9์์ ์ ์ธํ๊ณ 4ร9
๋ชจ๋ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ด ์ด 3ร12 ๋ชจ๋ ๋ณด๋ค 7.8% ์ด์ ๋์์ผ๋ฉฐ 7๊ฐ์๊ฐ ์ด 8.5% ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ 4ร9 ๋ชจ๋ ์ฌ์ด์
๊ฐ๊ฒฉ์ด 3ร12 ๋ชจ๋ ์ฌ์ด ๊ฐ๊ฒฉ๋ณด๋ค 0.3m ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ํ ์ ์๋ค.
์๊ธฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ ๊ฐ์ ๋ถ์ง๋ฉด์ ์์ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ์๊ด ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ ์ผ์ฌ๋ ์ธก๋ฉด์์ ๋ณด๋ฉด 4ร9 ๋ชจ๋์ด 3ร12 ๋ชจ๋ ๋ณด๋ค ์กฐ๊ธ์ ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ณด์ธ๋ค. ํ์ง๋ง ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ธ ์ธก๋ฉด์์ ๊ฒํ ํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์์ ์ ์ฐ๋ชจ์ฌ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ 3ร12 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋์ด
4ร9 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋๋ณด๋ค 0.7% ๋๊ฒ ๋์์ผ๋ ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์ค์ธก ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ๋์ 4ร9 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋์ด 3ร12 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋์ด
8.6% ๋์ ๋ฐ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ ์์ธ์ผ๋ก๋ ๋ณธ ์คํ์ ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค์ ์ค์น๋ ์ผ์๊ฐ ๋จ ํ ๊ณณ์ด๋ผ ์ ์ฒด ๋ถ์ง๋ฉด์ ์ ํ๊ท ํ๋ถ์ผ์ฌ๋์
๊ณ์ฐํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ํ ์ ์๋ค. ์ถํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ๋ฌ ์ผ์๋ฅผ ๋ถ์ฐ ๋ฐฐ์นํ์ฌ ์ธก์ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ณด๋ค ์ ํํ ํ๋ถ์ผ์ฌ๋ ๊ฐ์ ์ป์ ์
์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณธ๋ค.
3.3 ์๋ณ ์กฐ๋ ๋ณํ ๋น๊ต
๊ทธ๋ฆผ. 5. ์๋ณ ํ์๊ด 3ร12 ๋ชจ๋, 4ร9 ๋ชจ๋, ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ ์ ์กฐ๋ ๋ณํ
Fig. 5. Changes of monthly illuminance under 3ร12 module, 4ร9 module, and no module
installation
์๋ณ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋ ์๋ํ ํ์๊ด ํ๋ถ์ ํ์๊ด์ด ์ค์น๋์ง ์๋ ๊ณณ์ ์ ํ๊ท ์กฐ๋ ๊ฐ์ ๊ทธ๋ฆผ 5์ ๊ฐ์ด ๋ํ๋๋ค. 5์์ ์กฐ๋(lx) ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฅ ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ฎ์๊ฐ(11์~14์)์๋ 30,000lx ์ด์์ ๊ฐ์ ๋ณด์๊ณ 9์์ ์กฐ๋ ๊ฐ์ด ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค.
์๋ณ๋ก 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ ์กฐ๋ ๊ฐ์ ์กฐ๊ธ์ฉ ๋ฌ๋๋๋ฐ, 4์๊ณผ 10์์ ๊ฒฝ์ฐ 4ร9 ๋ชจ๋ ์กฐ๋ ๊ฐ์ด 3ร12 ๋ชจ๋ ๋ณด๋ค ๋์์ผ๋ฉฐ,
9์์ 3ร12 ๋ชจ๋์ ์กฐ๋ ๊ฐ์ด ๋์๋ค. ์ด๋ฌํ ์กฐ๋์ ๋ณํ๋ ๊ทธ๋ฆผ 4์ ์๋ณ 4ร9 ๋ชจ๋๊ณผ 3ร12 ๋ชจ๋์ ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋ ๊ฐ๊ณผ ์ ์ฌํ ํจํด์ ๋ณด์ด๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. 7๊ฐ์ ๊ฐ์ ์กฐ๋ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋น๊ตํด๋ณด๋ฉด ๋ ๋ชจ๋
์ฌ์ด์ ์กฐ๋ ๊ฐ(4ร9 ๋ชจ๋: 12,706lx, 3ร12 ๋ชจ๋: 12,744lx)์ 1% ๋ฏธ๋ง์ผ๋ก ๋ถ์๋์์ผ๋ฉฐ ํ์๊ด์ด ์ค์น๋์ง ์๋ ๊ณณ(12,665lx)๊ณผ
๋น๊ตํ์์ ๋๋ ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ์๋ค.
์กฐ๋๋ ์๋ฌผ์ ๊ดํฉ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ธ ๊ฐ์ง ์์ธ(๋น์ ๋ฐ๊ธฐ, ์จ๋, ์ด์ฐํํ์ ๋๋) ์ค ํ๋์ด๋ฉฐ, ์๋ฌผ์ ๊ดํฉ์ฑ์ ํ์ํ ๋น์ ๋ฐ๊ธฐ ๋ฒ์๋ ๊ด
๋ณด์์ (๊ดํฉ์ฑ๋์ด ํธํก๋๊ณผ ๋น์ทํ ์ง์ )๊ณผ ๊ด ํฌํ์ (๋ ์ด์ ๊ดํฉ์ฑ๋์ด ์ฆ๊ฐ ํ์ง ์๋ ๋น์ ๋ฐ๊ธฐ) ์ฌ์ด์ ์๋ค. ๊ด ํฌํ์ ๊น์ง๋ ๊ด๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์
๋ฐ๋ผ ๊ดํฉ์ฑ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ด ํฌํ์ ์ดํ์๋ ๊ดํฉ์ฑ๋์ด ์ฆ๊ฐํ์ง ์๊ฒ ๋๋ค. ์๋ฌผ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ ๊ดํฉ์ฑ์ ํ์ํ ๊ด ์๊ตฌ๋๊ฐ ๊ฐ๊ธฐ ๋ค๋ฅด๋ฉฐ, ๊ณผ์ฑ๋ฅ์
๊ฒฝ์ฐ ๊ดํฌํ์ ์ด ์ฝ 70,000lx, ๊ด๋ณด์์ ์ด 3,000lx๋ก ๋ง์ ๊ด๋์ ํ์๋ก ํ์ง๋ง ์ฅ๋ฏธ ๋ฑ์ ํํผ๋ฅ๋ ๊ดํฌํ์ ์ด 50,000lx, ๊ด๋ณด์์ ์ด
3,000lx๋ก ๊ณผ์ฑ๋ฅ ๋ณด๋ค ๋ฎ๋ค(7). ์กฐ๋๋ ์ธ๊ฐ์ด ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋๋ผ๋ ๋น์ ๋ฐ๊ธฐ์ด์ง๋ง, ์ค์ ์๋ฌผ์ด ๊ดํฉ์ฑ์ ํ ๋ ํ์ํ ๋น์ ๊ฐ๋๋ ๊ดํฉ์ฑ๊ด์์์๋ฐ๋(Photosynthetic
photon flux density)๋ผ๊ณ ํ๊ณ ใolยทm-1ยทs-1์ ๋จ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ค(8). ์ง์ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ ํ์ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ์ฐ ๊ณ์๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ๋๋ต์ ์ธ ์์น๋ฅผ ์ ์ ์๋ค. ๋น๋ก ๋ณธ ์คํ์์ ๊ดํฉ์ฑ๊ด์์์๋ฐ๋์ ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ
์๋ฌผ์ ์์ฅ ๋ถ์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์์ง๋ง ์ธก์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ์์ ์ป์ ํ์๊ด ์ค์น์ง์ญ ํ๋ถ์ ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ญ์ ์กฐ๋ ๊ฐ์ด ์ ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ๋ดค์ ๋ ์กฐ๋์
๋ฐ๋ฅธ ๋์๋ฌผ์ ์์ฅ ์ํฅ์ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค.
3.4 ํ ์ ์จยท์ต๋ ์ํฅ ๋น๊ต
์๋ํ ํ์๊ด ๋ชจ๋๋ก๋ถํฐ ์๊ธฐ๋ ์์์ผ๋ก ์ธํด ํ ์์ ์จ๋์ ์ต๋์ ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ๊ธฐ ๋ค๋ฅผ ๊ฒ์ด๋ผ ์์ํ์ฌ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด
์ค์น๋์ง ์๋ ์ง์ ์ ๋๊ธฐ ์จ๋ ๋ณํ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฐ์ ์ ์๋ 10cm ๊น์ด๋ก ์ผ์๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋ชจ๋ํฐ๋ง ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ 6์์ ๊ณ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์จ๋์ ์ํด ์๋ณ ํ ์์ ์จ๋๊ฐ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ ํ์๊ด ๋ชจ๋ ํ๋ถ ํ ์๊ณผ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์๋ ์ง์ ์
ํ ์ ์จ๋ 1~2โ ๋ด์ธ๋ก ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ ์ ์จ๋๊ฐ ๋์๋๋ฐ, ์ด๋ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ์์์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋ ์ง์ ์ ์จ๋๊ฐ
์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ํ์ง๋ง 9์๊ณผ 10์์ ์ ์ธํ๊ณ 4์๋ถํฐ 8์๊น์ง์ ๋ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ ํ๋ถ ํ ์ ์จ๋ ์ฐจ์ด๋ 0.2โ ์ดํ๋ก ๊ฑฐ์
์์๋ค. 9์๊ณผ 10์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ค์ 10์๋ฅผ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก 4ร9 ๋ชจ๋์ ์จ๋๊ฐ ๋์๋ค๊ฐ 3ร12 ๋ชจ๋ ํ๋ถ ํ ์์จ๋๊ฐ ๋์์ง๋ ํ์์ด ๊ด์ฐฐ๋์๋ค.
ํ ์ ์ต๋์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ณ๋ก ๋ชจ๋ 25~30%RH๋ก ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์์์ผ๋ 4ร9 ๋ชจ๋์ ํ ์์ต๋๊ฐ 3ร12 ๋ชจ๋ ํ ์์ต๋ ๋ณด๋ค 16% ๊ฐ๋ ๋์์ผ๋ฉฐ
ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ ๋ณด๋ค 10% ๊ฐ๋ ๋์๋ค. ๋ง๋ฅธ ํ ์์ ํ ์ ๊ฒฐ์ ์ฒด 55%, ๊ณต๊ทน ๊ณต๊ฐ(pore space) 45%์ ์ฒด์ ๋น์จ์
๋ํ๋ด๋๋ฐ, 4ร9 ๋ชจ๋ ํ๋ถ ํ ์์ ๊ณต๊ทน ๊ณต๊ฐ์ 10% ์ด์์ ์๋ถ์ ์ข ๋ ๋ค๋ฅธ ํ ์์ ๋นํด ํจ์ ํ๊ณ ์์ด ์๋ฌผ์ ์๋ถ ํก์๋ฅผ ์ข ๋ ์ํํ๊ฒ
ํ ์ ์๊ฒ ๋ค. ํ์ง๋ง ๋ณธ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์๋์ ์ผ๋ก ํ์๋น์ ๋ง์ด ์ฌ๊ฒ ๋์ด ์ต๋๊ฐ ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์๋ ์ง์ ์ ๋นํด 3ร12
ํ์๊ด ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ ํ ์ ์ต๋๊ฐ ๋ ๋ฎ๊ฒ ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ์์ ์์น๋ฅผ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ์ฌ ์ฌ์ธก์ ํ์์ง๋ง ํ 2์ ๊ฐ์ด ์ฌ์ ํ 3ร12 ํ์๊ด ๋ชจ๋ ํ๋ถ์ ํ ์ ์ต๋๊ฐ ํ์๊ด ๋ชจ๋ ๋ฏธ์ค์น๋ ์ง์ ๋ณด๋ค ํ ์ ์ต๋ ๊ฐ์ ๋ ๋ฎ์๋ค. 3ร12 ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋
์ง์ ์ ์ฒด ํ ์ง ์์ฒด์ ์ต๋๊ฐ ๋์์ ๋ํ๋๋ ๊ฒฐ๊ณผ ์์ ์๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ถํ ์๋ํ ํ์๊ด ํ๋ถ ํ ์์ต๋์ ์ ๊ตํ ์คํ๋ถ์์ ์ํด์๋ ์ธก์ ์ง์ ์
๋ค์์ ์ผ์ ์ค์น๋ฅผ ํตํด ์คํ์ ์งํํ ํ์๊ฐ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 6. ์๋ณ ํ์๊ด 3ร12 ๋ชจ๋, 4ร9 ๋ชจ๋, ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ ์ ํ ์์จ๋ ๋ณํ ๋น๊ต
Fig. 6. Changes of monthly soil temperature under 3ร12 module, 4ร9 module, and no
module installation
ํ 2. ์๋ณ ํ์๊ด 3ร12 ๋ชจ๋, 4ร9 ๋ชจ๋, ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น๋์ง ์์ ์ง์ ์ ํ ์์ต๋ ๋น๊ต
Table 2. Changes of monthly soil humidity under 3ร12 module, 4ร9 module, and no module
installation
Season
|
Month
|
4ร9
(%RH)
|
3ร12
(%RH)
|
No module
(%RH)
|
Spring
|
Apr.
|
28.8ยฑ0.5
|
23.2ยฑ0.6
|
25.4ยฑ0.3
|
May
|
28.5ยฑ0.1
|
24.0ยฑ0.5
|
25.4ยฑ0.1
|
Summer
|
June
|
28.8ยฑ0.2
|
24.8ยฑ0.2
|
25.9ยฑ0.1
|
July
|
32.0ยฑ0.2
|
29.3ยฑ0.3
|
28.5ยฑ0.1
|
Aug.
|
29.3ยฑ0.1
|
25.0ยฑ0.1
|
27.5ยฑ0.1
|
Fall
|
Sep.
|
31.7ยฑ0.1
|
28.0ยฑ0.2
|
29.5ยฑ0.1
|
Oct.
|
29.3ยฑ0.3
|
24.9ยฑ0.3
|
27.1ยฑ0.1
|
Average
|
29.8
|
25.6
|
27.1
|
3.5 ๋์ซ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ
๊ทธ๋ฆผ 7์ ์๋ํ ํ์๊ด์ด ์ค์น๋ ์์คํ
ํ๋ถ์ ๊ฐ์๋ฅผ ์ฌ๋ฐฐํ ์ฌ์ง์ผ๋ก ์ข์ธก์ ์์ฅ ์ด๊ธฐ์ด๊ณ ์ฐ์ธก์ ์์ฅ ํ์ ๋ชจ์ต์ด๋ค. ์ผ์ชฝ ์ฌ์ง์์ ๊ฐ์๊ฐ 4์ด๋ก ์๋ผ๊ณ
์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ 2์ค(์คํ๊ตฐ, ๋
ธ๋์ ํ์ดํ ์ง์ )์๋ ํ์๊ด 4ร9 ๋ชจ๋๋ก๋ถํฐ ๋น๋ฌผ์ด ์ง์ ๋จ์ด์ง๋ ์ง์ ์ผ๋ก ๊ฐ์์ ์์ฅ์ด ๊ฐ์ด๋ฐ 2์ค(๋์กฐ๊ตฐ)์
๋นํ์ฌ ๋๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ํ์๊ด ๋ชจ๋ ๋ฐฐ์ด๊ณผ ์ง๊ฐ์ผ๋ก ๊ณ ๋์ ์ค์นํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ ๋์ด ํจ๋ ํ์๋ ๋ฐ์๋๋ค. ๋์ซ๋ฌผ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ๊ฐ์๋
์ํ์ฑ์ด ๋จ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋ํ ํ์๊ด ๋ชจ๋ ์ค์น์ ๋์ซ๋ฌผ์ ์ํ ์๋ฌผ์ ํผํด๋ฅผ ์ต์ํ๋ ํ์๊ฐ ์๋ค. ํ์ง๋ง ๋์ซ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ํผํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด
์ผ๋ก ํ์๊ด ๋ชจ๋ ๊ตฌ์ฑ๋ฉด์์๋ ์ธ๋กํญ์ด ์ข์ ํํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๋์ซ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์๋ฌผ์ ํผํด๋ฅผ ์ค์ผ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ฌ๋ฃ๋๋ค. ๋ํ ๋ชจ๋ ๊ฐ๋ ์กฐ์
์ฅ์น๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ๋์ซ๋ฌผ์ ์ํฅ์ ์ค์ด๋ ๋ฑ์ ๋์
์ ์ ํฉํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋์์ธ๊ตฌ์ฑ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณธ๋ค.
๊ทธ๋ฆผ. 7. ํ์๊ด ๋ชจ๋๋ก๋ถํฐ ํ๋ฅธ ๋์ซ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์ ์์ฅ ์ํฅ(์ข์ธก: ์์ฅ์ด๊ธฐ, ์ฐ์ธก: ์์ฅ ํ)
Fig. 7. Potato growth effect in photovoltaic flowed drain water(L: initial, R: after
few month)
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ํ ํ์๊ด์ ์ ํฉํ ๋ชจ๋ ์คํธ๋ง ๊ตฌ์ฑ์ ํ์ํ๊ณ ์ ๊ตญ๋ด์์ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ 3ร12 ๋ชจ๋๊ณผ 4ร9 ๋ชจ๋์ ์ฐจ๊ด๋ฅ 30% ๊ณ ์ ํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์๊ณผ ์ค์ ํ
์คํธ๋ฒ ๋ ์์ค ๊ตฌ์ถํ์ฌ 7๊ฐ์๊ฐ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋, ์์กํ๊ฒฝ์ ๊ด์ฐฐ ํ์๋ค. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ 3ร12 ๋ชจ๋์ด 4ร9 ๋ชจ๋๋ณด๋ค ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋
๊ฐ์ด 0.7% ๋์์ง๋ง, ์ค์ฆ ์์ค์์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ 8.5% ๋ฎ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ๋์ ๋ฐ์ ๋๊ณผ ํ ์์ต๋ ๋ํ 4ร9 ๋ชจ๋์ด 3ร12 ๋ชจ๋๋ณด๋ค ๊ฐ๊ฐ 1.6%,
16% ๋์์ผ๋ ์กฐ๋์ ํ ์์จ๋์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ์กฐ๋์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด ์ค์น ์ฌ๋ถ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐจ์ด๋ ๊ฑฐ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์กฐ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ฌผ ์์ฅ
์ํฅ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋น๋ก ๋ฐ์ ๋, ํ๋ถ ์ผ์ฌ๋, ํ ์์ต๋ ๋ฉด์์๋ 4ร9 ๋ชจ๋์ด 3ร12 ๋ชจ๋ ๋ณด๋ค ์๋ํ ํ์๊ด ๋ชจ๋ ์ ์ฉ์ ์ ๋ฆฌํ๋ค๊ณ
๋ณผ ์ ์์ง๋ง, ๋์ผ ๋ฉด์ ์ ํ์๊ด ๋ชจ๋์ด๋ผ๋ ๊ฐ๋ก์ ์คํธ๋ง์๊ฐ ์ ์์๋ก ๋์ซ๋ฌผ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์๋ฌผ ํผํด๋ฅผ ์ํํ ์ ์์ด ์ด๋ฌํ ์ธก๋ฉด์์๋ 3ร12 ๋ชจ๋์ด
์ ๋ฆฌํ๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
References
M. El-Fadel, R. Chedid, M. Zeinati, W. Hmaidan, 2003, Mitigating energy-related GHG
emissions through renewable energy, Renewable Energy, Vol. 28, No. 8, pp. 1257-1276
E. H. Sims Ralph, 2004, Renewable energy: a response to climate change, Solar Energy,
Vol. 76, No. 1-3, pp. 9-17
S. Amaducci, X. Yin, M. Colauzzi, 2018, Agrivoltaic systems to optimize land use for
electric energy production, Applied Energy, Vol. 220, pp. 545-561
Cheolhyun. Lim, Geun Ho Gim, Seok Ho Lee, Jaewoo Nam, Changhan. Kim, Yeong Seop Jang,
Sanglok Lee, 2018, Trends and value chain analysis of agrophotovoltaic system in domestic
and abroad, The Magazine of Korean Solar Energy Society, Vol. 16, No. 2, pp. 7-14
Japanโs Agriculture Ministry, 2018, Solar sharing best practices
Jin Cheol Kim, Kyng Nam Kim, 2018, Study on the regional differences of optimal orientation
and tilt angle for photovoltaic systems: simulations by a system advisor model, New
& Renewable Energy, Vol. 14, No. 2, pp. 9-12
Sookyoun Kwon, 2011, Improvement of energy efficiency in plant factory using optimum
light intensity control according to growth stages of plant, J. Internet Computing
& Services Conf., Vol. 12, No. 1, pp. 85-86
Jae-Whune Kim, 2010, Trend and direction for plant factory system, J. Plant Biotechnol,
Vol. 37, No. 4, pp. 442-455
์ ์์๊ฐ
He received the M.S. and Ph.D. degrees in Environmental Science and Engineering from
Gwangju Institute of Science and Technology (GIST) in 2011 and 2016, respectively.
He has been working as a senior researcher at Green Energy Institute at Korea since
2018.
His re- search interests include agrophotovoltaic system, bioelectrochemical system
and bioenergy generation.
He received the B.S. and M.S., in Architectural Engineering from Daejeon University
in 2016 and 2018, respectively.
He has been working as a researcher at Green Energy Institute at Korea since 2018.
His research interests include agrophotovoltaic system and aquavoltaic system
He received the B.S., M.S., and Ph.D. in Environmental Engineering from Chosun University
in 2008, 2011, and 2018, respectively.
He has been working as a senior researcher at Green Energy Institute at Korea since
2018.
His research interests include agrophotovoltaic system, aquavoltaic system, and
biodiesel generation,
He received the B.S. in Chemical Engineering from Sogang University in 1988.
He earned a M.S. degree in MBA from Helsinki University in 1997.
He has been working as a vice- president of Solar farm Co. Ltd. since 2016.
His research interests include agrophotovoltaic system.