Kim Sung Woo
(๊น์ฑ์ฐ)
1
Baek Changhyun
(๋ฐฑ์ฐฝํ)
2
Song Kang Sub
(์ก๊ฐ์ญ)
1
Kim Yongchan
(๊น์ฉ์ฐฌ)
3โ
-
Department of Mechanical Engineering, Graduate School Korea University, Seoul, 02841,
Republic of Korea
(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ๋ํ์)
-
Department of Mechanical and Control Engineering, The Cyber University of Korea, Seoul,
03051, Republic of Korea
(๊ณ ๋ ค์ฌ์ด๋ฒ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ์ ์ด๊ณตํ๊ณผ)
-
Department of Mechanical Engineering, Korea University, Seoul, 02841, Republic of
Korea
(๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
keywords
Plate-shell heat exchanger, Heat transfer, Pressure drop, Condensation
ํค์๋
Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ, ์ด์ ๋ฌ, ์๋ ฅ๊ฐํ, ์์ถ
๊ธฐํธ์ค๋ช
A๏ผ์ ์ด ๋ฉด์ [m2]
b๏ผ์ ์ดํ ๊ณจ ๊น์ด [mm]
Bo๏ผ๋น๋ฑ ์
Cp๏ผ๋น์ด [W/kg-K]
Dh๏ผ์๋ ฅ ์ง๊ฒฝ [mm]
f๏ผ๋ง์ฐฐ๊ณ์
G๏ผ์ง๋์ ์ [kg/m2s]
g๏ผ์ง๋๊ฐ์๋ [m/s2]
h๏ผ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ [W/m2-K]
k๏ผ์ด์ ๋์จ [W/m-K]
L๏ผ์ ์ดํ ๋จ์๊ธธ์ด [mm]
l๏ผ๊ณจ ๊ธธ์ด [mm]
๏ผ์ง๋์ ๋ [kg/s]
N๏ผ์ ์ดํ ๊ฐ์
Nu๏ผ๋์
ํธ ์
P๏ผ์๋ ฅ [Pa]
Pr๏ผํ๋ํ์
Q๏ผ์ด๊ตํ๋ [W]
q๏ผ์ด์ ์ [W/m2]
Re๏ผ๋ ์ด๋์ฆ ์
T๏ผ์จ๋ [โ]
U๏ผ์ด๊ด์ด์ ๋ฌ๊ณ์ [W/m2-K]
u๏ผ์๋ [m/s]
v๏ผ๋น์ฒด์ [m3/kg]
x๏ผ๊ฑด๋
๊ทธ๋ฆฌ์ค ๋ฌธ์
ฮฒ๏ผ์
ฐ๋ธ๋ก ๊ฐ๋ [ยฐ]
ฮผ : ๋์ ์ฑ๊ณ์ [N-s/m2]
ฯ ๏ผ๋ฐ๋ [kg/m3]
ํ์ฒจ์
a๏ผ๊ฐ์๋
ele๏ผ๋์ด์ฐจ
eq๏ผ๋ฑ๊ฐ
fg๏ผํฌํ๊ธฐ์ฒด์ ์ก์ฒด์ ์ฐจ์ด
g๏ผ๊ธฐ์ฒด
i๏ผ์
๊ตฌ
l๏ผ์ก์ฒด
lmtd๏ผ๋์ํ๊ท ์จ๋์ฐจ
m๏ผํ๊ท ๊ฐ
man๏ผ์
์ถ๊ตฌ ํฌํธ
o๏ผ์ถ๊ตฌ
r๏ผ๋๋งค
sat๏ผ์์ถ์ํ
tot๏ผ์ ์ฒด
tp๏ผ์ด์์ํ
w๏ผ๋ฌผ
1. ์๋ก
์๋์ง์ ํจ์จ์ ์ธ ๊ด๋ฆฌ ๋ฐ ๊ณ ํจ์จ ์๋์ง ํ์๋ฅผ ์ํ์ฌ ๊ณ ํจ์จ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์ค๊ณ๊ฐ ์๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค. ๋ค์ํ ์ฐ์
๊ณต์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ด๋ค ํํ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ
์ ์ ํ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฒด ์๋์ง ๋น์ฉ์ด ํฌ๊ฒ ์ ๊ฐ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ต์ ์ค๊ณ๋ ์ค์ํ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก ์๋ฆฌ ์ก๊ณ ์๋ค. Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ๊ธฐ์กด
์ค๋ฆฐ๋-์
ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋์ ์๋ ฅ, ์จ๋์กฐ๊ฑดํ์์์ ์ด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ๊ณผ ํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ฐ์ํ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ์ ์ฅ์ ์ ์กฐํฉํ ํํ์ด๋ค. ๋ํ, ํ์ด ์ค๋ฆฐ๋
์
ธ์ ๋๋ฌ์ธ์ฌ ์๊ณ , ๊ธฐ์กด์ ํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ์ง์ฌ๊ฐํ์ ์ ์ดํ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ๊ณผ๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ์ํ์ ์ ์ดํ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ์ง์ฌ๊ฐํ์ ์ ์ดํ์ ๋ชจ์๋ฆฌ๋ถ๋ถ์์
์๋ ฅ์ ํธ์ค์ด ๋ฐ์ํ์ง๋ง ์ํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ดํ์ด ์ ์ฒด๋ก๋ถํฐ ๋ฐ๋ ๋ถํ๋ฅผ ๊ณ ๋ฅด๊ฒ ๋ถํฌ์ํฌ ์ ์๋ค.
๋๋งค์ ์ด์์ ๋ ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์๋ ฅํน์ฑ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ผ๋ถ ๋๋งค์ ํํด์๋ง ์งํ๋์ด ์๋ค. Yan et al.
(1)์ ํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ R134a์ ์์ถ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์๋ ฅ๊ฐํ ํน์ฑ์ ์ฆ๊ธฐ ๊ฑด๋, ์ง๋์ ์, ์ด์ ์ ๋ฐ ์์ถ์๋ ฅ์ ๋ณํ์ํค๋ฉด์ ์คํ์ ์ผ๋ก ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค.
์คํ๊ฒฐ๊ณผ ์์ถ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ๋๋งค์ ์ง๋์ ์์ ๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ๋์ผ ์กฐ๊ฑด์์ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ์ฆ๊ฐ ํญ์ด ์์ถ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๋น๊ตํ์ฌ ๋ ํฌ๊ฒ
๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฎ์ ์ด์ ์ ์กฐ๊ฑด์ ์์ถ๊ณผ์ ์์ ๊ฑด๋ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธ๊ฒฉํ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ
์๊ด์์ ๋์
ํธ ์์ ๋ง์ฐฐ๊ณ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ์ํ์๋ค. Kuo et al.
(2)์ ํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ R-410A์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๊ดํ ์คํ์ ์ธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ฆ๊ธฐ ๊ฑด๋, ์ง๋์ ์, ์ด์ ์ ๋ฐ ์์ถ์๋ ฅ์ด ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์
๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ณ ์ฐฐํ์๊ณ , ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ๋ง์ฐฐ๊ณ์์ ๊ดํ ์๊ด์์ ์ ์ํ์๋ค. ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ํ๊ท ๊ฑด๋์ ์ ํ์ ์ผ๋ก
๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋๋ค. ๋๋งค ์ง๋์ ์๊ณผ ์ด์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด์ฒ๋ผ ์ฃผ๋ก ํํ์ด๊ตํ๊ธฐ ๋ด์์ ํ์ ๋ ์ข
๋ฅ์ ๋๋งค์ ์ด์์ ๋์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋์๋ค. ํ์ง๋ง Plate-shell
์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ํญ๋๊ฒ ์ฌ์ฉ๋๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ค์ํ ๋๋งค์ ์ด์์ ๋์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค. ๋ณธ ์คํ์์ ๋๋งค๋ก ์ฌ์ฉ๋ R245fa๋ ์ค์กด
ํ๊ดด์ง์๊ฐ 0์ธ ์นํ๊ฒฝ๋๋งค๋ก์จ ์์ผ๋ก ๋ค์ํ ์ฐ์
์ ์์ฃผ ์ด์ฉ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ ์ด์ ๋ณ์๋ฅผ
๋ณํ์์ผ๊ฐ๋ฉฐ R245fa์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ฅํน์ฑ์ ์ธก์ ํ์๋ค. ๋ํ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋๋งค์ ํ๊ท ๊ฑด๋, ์ง๋์ ์, ์ด์ ์ ๋ฐ ์์ถ์๋ ฅ์
๊ณ ๋ คํ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์๊ด์์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ R245fa๋ฅผ ๋๋งค๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ์
์ฉ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ
์ค๊ณํ๋๋ฐ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
2. ์คํ์ฅ์น ๋ฐ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ
Fig. 1์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฌ์ฉ๋ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ ์ดํ์ ํ์์ด๋ค. ํ์์ ์๋ ๊ทธ๋ฆผ๊ณผ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ ์๋ธ๋ก ๊ฐ๋๋ 50๋๋ก ์ ๋ก๋ 37๊ฐ์ ๋ํฅ๋ฅ๋ก
๊ตฌ์ฑํ์๋ค.
Fig. 1. Schematic of the tested plate.
Fig. 2๋ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ ๋๋งค์ธก ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ฅํน์ฑ์ ์ธก์ ํ๋ ์ฅ์น์ ๊ฐ๋ต๋์ด๋ค. ๋๋งค ์ํ๋ถ์์ ์ํ๋ถ๋ฅผ ํต๊ณผํ ๋๋งค๋ ์น ๋ฌ์
์ํด ๋๊ฐ๋ ์ ์จ์์์ ์ด๊ตํ๋ฅผ ํตํ์ฌ ๊ณผ๋ ์ก์ฒด์ํ๊ฐ ๋๋ค. ๊ณผ๋ ์ก์ฒด์ํ๊ฐ ๋ ๋๋งค๋ ์์ก๊ธฐ๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ๋๋งค๋ฅผ ์ํ์ํค๋ ์ญํ ์ ํ๋ ๋ง๊ทธ๋คํฑ ๊ธฐ์ดํํ๋ฅผ
์ง๋๋ค. ์ํ๋ถ์ ๊ณต๊ธ๋๋ ๋๋งค๋ฅผ ๊ณ ์จ์ํ๋ก ์ถฉ๋ถํ ๊ฐ์ดํ๊ธฐ ์ํด 30 kW์ฉ๋์ ์ ๊ธฐํํฐ๋ฅผ ์ค์นํ์๋ค. ๊ณผ๋๊ฐ ์ํ์๋ ๋๋งค๋ ํํฐ๋ฅผ ์ง๋ ํ ์ด์์ํ๊ฐ
๋๊ณ ์ํ๋ถ์์ ๋ฌผ๊ณผ ์ด๊ตํํ๊ฒ ๋๋ค. ์ํ๋ถ ๋ด ๋๋งค์๋ ฅ์ ์ํ๋ถ ํ๋จ์ ์ค์นํ 10 RT๊ธ ํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์กฐ์ ํ์๋ค.
Fig. 2. Schematic of the experimental setup.
์ํ๋ถ์ ๊ณต๊ธ๋ ๋ฌผ์ ๊ฐ์ํฑํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์คํ์กฐ๊ฑด์ ๋ง์ถฐ ์ ๋๊ณผ ์จ๋๋ฅผ ์กฐ์ ํ๋ฉด์ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. ๊ฐ ์ํ๋ถ์ ์ ๋์ ์ธ๋ฒํฐ๋ฅผ
์ฅ์ฐฉํ ํํ๋ก ์ ์ดํ๊ณ ์ ์ฒด ์จ๋๋ ํฑํฌ ๋ด ๊ฐ์ดํํฐ๋ก ์ ์ดํ์๋ค. ๊ฐ์ดํํฐ์ ์ถ๋ ฅ์ ์ ๋ ฅ์กฐ์ ๊ธฐ(TPR)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์กฐ์ ํ์๊ณ , ํํฐ์ ์ด๋์ ๋์งํธ
ํ์๋ฏธํฐ(WT310-F-C2, accuracy ยฑ0.1%)๋ก ์ธก์ ํ์๋ค. ์ด๊ตํ๊ธฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์
โค์ถ๊ตฌ์ ์ค์นํ ์๋ ฅ๊ณ(P201, accuracy
ยฑ0.2%)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ์๋ค. ์ํ๋ถ ์
ยท์ถ๊ตฌ์ ์์ก๊ธฐ ์
๊ตฌ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฐ์ดํํฐ์ ์
๊ตฌ์์ ๋๋งค์ ์จ๋๋ฅผ ์จ๋์ผ์(Omega A class, accuracy
ยฑ0.05โ)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ์๋ค. ์ํ๋ถ ๋ด ๋๋งค์ ์ ๋์ ์ฌ๊ณผ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฑฐ์ณ ์ง๋์ ๋๊ณ(Yokogawa, RCCX34, 0~977 kg/h, accuracy
ยฑ0.52%)๋ก ์ธก์ ํ์๋ค. ์ธก์ ์ฅ๋น ์ค์ฐจ๋ถ์์ ํตํ์ฌ ์์ธกํ ์์ถ์ด์ ๋ฌ ๊ณ์์ ์ค์ฐจ๋ ์ฝ ยฑ2.7%์ด๋ฉฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ์ค์ฐจ๋ ยฑ0.5%์๋ค. Plate-shell
์ด๊ตํ๊ธฐ์์ R245fa์ ๊ฑด๋, ์ด์ ์, ์ง๋์ ์ ๋ฐ ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ ๋ณํ์ํค๋ฉด์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ฅํน์ฑ์ ์ธก์ ํ์๋ค.
์คํ์ ํ๊ท ๊ฑด๋๋ 0.22~0.82, ์ง๋์ ์์ 3~5 kg/m
2s, ํฌํ์๋ ฅ์ 0.61~0.81 MPa, ์ด์ ์์ 1~3 kW/m
2๊น์ง ๋ณํ์ํค๋ฉฐ ์ํํ์๋ค. ๋๋งค์ธก ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ฅผ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ ๋ฌผ์ธก ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ๋ฌผ-๋ฌผ ๋จ์์ด์ ๋ฌ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก Fernandez-Seara
et al.
(3)์ด ์ ์ํ ์์ ๋ Wilson plot method๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ตฌํ์๋ค. ๋ฌผ-๋ฌผ ๋จ์์ด์ ๋ฌ ์คํ์ ํตํ์ฌ ๋ฌผ์ธก ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๊ดํ ์๊ด์์ ๋์ถํ์๊ณ ,
ํ์ธก๊ณผ ์
ธ์ธก์ ์ดํํ์ ยฑ3% ์ด๋ด์์ ์ผ์นํ์๋ค.
3. ์คํ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ
์์ถ์ด์ ๋ฌ ์คํ์์ ์
๊ตฌ ๋ฐ ์ถ๊ตฌ ๊ฑด๋๋ ์ธก์ ๋ ์ด๋๊ณผ ์ํํผ ์ฐจ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค. ํ๊ท ๊ฑด๋๋ ์
๊ตฌ์ ์ถ๊ตฌ ๊ฑด๋์ ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์ด๊ด์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ฅผ
๊ณ์ฐํ๊ธฐ ์ํด์ ์ ์จ์ธก(๋ฌผ์ธก) ์ด์ ๋ฌ๋์ ์(1)์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ตฌํ์๋ค.
์ด์ ๋ฌ๋๊ณผ ๋์ํ๊ท ์จ๋์ฐจ์ ๊ดํ ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
์(2)์์ ์ด๊ด ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ U๋ ์ ์จ์ธก๊ณผ ๊ณ ์จ์ธก์ ๋๋ฅ ์ด์ ํญ๊ณผ ์ ์ดํ์ ์ ๋ ์ด์ ํญ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
h
w์ h
r์ ๊ฐ๊ฐ ๋ฌผ์ ๋จ์์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๋๋งค์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ด๋ค. h
w๋ ๋ฌผ-๋ฌผ ๋จ์์ด์ ๋ฌ ์คํ์์ ๋์ถํ ์๊ด์์ธ
์(5)๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค.
๋๋งค์ธก ์์ถ ๋ง์ฐฐ๊ณ์๋ฅผ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๋ง์ฐฐ๋ก ์ธํ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ถ์ธ ฮP
tot๋ฅผ ์ํ๋ถ์ ์
ยท์ถ๊ตฌ์ ์๋ ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค. ์ํ๋ถ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ด ์๋ ฅ๊ฐํ๋์
์(6)๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ํ๋๋ค.
๋ง์ฐฐ๋ก ์ธํ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ถ์ธ ฮP
f๋
์(7)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ด ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ฮP
tot์์ ๊ฐ์๋๋ก ์ธํ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ถ์ธ ฮP
a, ์ํ๋ถ์ ์
, ์ถ๊ตฌ ํฌํธ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์๋ ฅ๊ฐํ ฮP
man, ์์ง ์ํฅ ์ ๋์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์๊ธฐ๋ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ถ์ธ ฮP
ele๋ฅผ ์ ์ธํ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค.
๊ฐ์๋ ๋ฐ ์์ง ์ํฅ ์ ๋์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๋ฐ์ํ๋ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ Collier
(4)๊ฐ ์ ์ํ ์ด์์ํ์ ๊ธฐ์ฒด-์ก์ฒด ์ ๋ ๊ท ์ง๋ชจ๋ธ์ ์ํ์ฌ
์(8) ๋ฐ
์(9)์ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํ์๋ค. ์ํ๋ถ์ ์
ยท์ถ๊ตฌ ํฌํธ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฑ๋ถ์ธ ฮP
man๋ Shah์ Focke
(5)๊ฐ ์ ์ํ
์(10)์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ u
m์ ํ๊ท ์ ์์ ์๋ฏธํ๋ค. ๊ท ์ง๋ชจ๋ธ์์์ ํ๊ท ์๋๋
์(11)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ํ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ ์์ ์ํ์ฌ ์์ถ ๋ง์ฐฐ๊ณ์๋
์(12)์ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํ์๋ค.
4. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
Fig. 3์ ์ง๋์ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ถ์ด์ ๋ฌ ๊ณ์์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ง๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ์ง๋์ ์์ด 5 kg/m2s์ผ ๋์ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ 4, 3 kg/m2s์ผ ๋๋ณด๋ค ๊ฐ๊ฐ ํ๊ท 10%, 19% ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ง๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๋๋ฅ๋์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ธํด ์ด์ ๋ฌ์ด ํ๋ฐํด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
๋ํ ํ๊ท ๊ฑด๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ง๋์ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๋ณํ๊ฐ ๋์ฑ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ฑด๋๊ฐ 0.5 ๋ฏธ๋ง์ผ ๋ ๋ณด๋ค 0.5 ์ด์์ผ ๋ ์ง๋์ ์์ด
์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ณํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ๊ท ๊ฑด๋๊ฐ 0.3์ผ ๋๋ ์ง๋์ ์์ด 3 kg/m2s์์ 5 kg/m2s๋ก ์ฆ๊ฐํ ๋, ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ์ฝ 18% ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, ํ๊ท ๊ฑด๋๊ฐ 0.8์ธ ์กฐ๊ฑด์์๋ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ์ฝ 31% ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ ๋์ ํ๊ท ๊ฑด๋์์
์ก์ฒด์ธต์ ๋๊ป๊ฐ ์์์ ธ์ ์ง๋์ ์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅํฅ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋์ฑ ์ฆ๊ฐ์ํค๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
Fig. 3. Condensation heat transfer coefficient with mean vapor quality at various mass fluxes.
Fig. 4๋ ์ง๋์ ์์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ณ ์ ๋ ๋๋งค ์๋ ฅ, ์ด์ ์ ์กฐ๊ฑด์์ ์ง๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋๋งค์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
์ง๋์ ์์ด 5 kg/m
2s์ผ ๋์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ 3, 4 kg/m
2s์ผ ๋๋ณด๋ค ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ 44%, 17% ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ง๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋๋งค์ ๋จ์ ๋ถํผ๋น ์ด๋์๋์ง๊ฐ ์ปค์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ทธ์ ๋ฐ๋ผ
๋์ฑ ๋ณต์กํ ๋๋ฅ๊ฐ ํ์ฑ์ด ๋๊ณ ์ ๋ ์ ํญ์ด ์ปค์ ธ์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ค. ๋ํ, ๊ฑด๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ํ ์ง๋์ ์์ ์ํฅ์ ๋์ฑ ํฌ๊ฒ
์ฆ๊ฐํ์๋ค.
Fig. 4. Frictional pressure drop with mean vapor quality at various mass fluxes.
Fig. 5๋ ์ด์ ์์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ๋ชจ๋ ๊ฑด๋์์ ์ฆ๊ฐํจ์ ์ ์ ์๋ค. ์ด์ ์์ด
3 kW/m
2์ผ ๋์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ 1, 2 kW/m
2์ผ ๋ ๋ณด๋ค ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ 24%, 10% ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ํนํ ์ด์ ์์ ์ํฅ์ ๋ฎ์ ๊ฑด๋์์ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ฑด๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ด์ ์์ ์ํฅ์
์ ์ฐจ ๊ฐ์ํ์๋ค.
Fig. 5. Condensation heat transfer coefficient with mean vapor quality at various heat fluxes.
Fig. 6์ ์ด์ ์ ๋ณํ๊ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์ด์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ์ด์ ์์ด 3 kW/m
2์ผ ๋์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ 1, 2 kW/m
2์ผ ๋ ๋ณด๋ค ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ์ฝ 35%, 18% ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ด๋ด์ ๋์์๋ ์ด์ ์์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ์ํฅ์ ํฌ์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋๊ณ
์๋๋ฐ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฉํ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ์์๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์ด์ ์์ ์ํฅ์ด ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์ด์ ์์ด ํฐ ๊ฒฝ์ฐ ์ก์ฒดํ๋ฆ์ ๋๊ป๊ฐ
์ฆ๊ฐํ์ฌ ์ ์ฑ๊ณ์ ๋ฐ ์ ๋์ ํญ์ ์ฆ๊ฐ์์ผ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 7์ ์ง๋์ ์๊ณผ ์ด์ ์์ ๊ณ ์ ํ ์ํ์์ ํฌํ์๋ ฅ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ๋ณํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ(์์ถ์จ๋)์ด ๋์์๋ก ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋
๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ํ๋๋ค. ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด 0.61 MPa์ผ ๋์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ 0.71, 0.81 MPa์ผ ๋์ ๋นํด ๊ฐ๊ฐ ์ฝ 5.6%, 7.5%
๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ํ์๋ฅ ์ ๋ํจํด์์ ํฌํ์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ก์ฒด ์ธต์ ๋๊ป๊ฐ ๋๊บผ์์ง๊ณ , ๊ธฐํฌ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์์์ง๋ฉด์
(6) ์๋์ ์ผ๋ก ๋๋ฅ๋๊ฐ ๊ฐ์ํ์ฌ ์์ถ์ด์ ๋ฌ์ด ์์ถ๋์ด ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 8์ ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ ๋ณํ๊ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ๊ฐ์ํ์๋ค. ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด 0.61
MPa ์ผ ๋์ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ 0.71, 0.81 MPa์ผ ๋์ ๋นํด ๊ฐ๊ฐ ์ฝ 6.8%, 15.4% ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฌํ ํ์์ ์ง๋์ ์๊ณผ ์ด์ ์์
๊ณ ์ ํ ์ํ์์ ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด ๋์์ง์๋ก ์ก์ฒด ์ธต์ ๋๊ป๊ฐ ๋๊บผ์์ง๋ฉด์ ๋๋ฅ๋๊ฐ ๊ฐ์ํ์ฌ ์ ๋์ ํญ์ด ๊ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
์์ถ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์๊ด์์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ฑ๊ฐ ๋ ์ด๋์ฆ ์๋
(7)์(13)์ ์ด์์ํ์ ๊ฑด๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์ง๋์ ์์ ์ ์ฉํ์ฌ
์(14)์ ๊ฐ์ด ์ ์๋๋ค.
์คํ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ข
ํฉํ์์ ๋ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ๋๋งค์ ์ง๋์ ์๊ณผ ์ด์ ์์ ๋น๋กํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ์๊ด์์ ์คํ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ
๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ฑ๊ฐ ๋ ์ด๋์ฆ ์(Re
eq), ํ๋ํ ์(Pr)์ ํจ์๋ก ๋ํ๋ด์๋ค.
๋ํ ๋ง์ฐฐ๊ณ์ ์๊ด์์ ์คํ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ฑ๊ฐ ๋ ์ด๋์ฆ ์ ๋ฐ ๋น๋ฑ ์(Bo)์ ํจ์๋ก ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 9๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์๋ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ์๊ด์๊ณผ ์คํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ ์๋ ์๊ด์์ ์คํ๊ฐ๊ณผ ๋น๊ตํ์์ ๋ 90% ์ด์์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ยฑ15%
์ค์ฐจ ๋ฒ์ ์ด๋ด์ ์กด์ฌํ์๋ค.
Fig. 9. Comparison of the correlation for condensation heat transfer coefficient with the measured data.
Fig. 10์ ์ ์๋ ๋ง์ฐฐ๊ณ์ ์๊ด์์ ์ธก์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น๊ตํ ๊ทธ๋ฆผ์ผ๋ก 90% ์ด์์ ์คํ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ยฑ20% ์ค์ฐจ ๋ฒ์ ์ด๋ด์ ์กด์ฌํ์๋ค. ๋ํ ๋ง์ฐฐ๊ณ์๊ฐ ๊ฐ์ํ ์๋ก
๋์ ์ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 10. Comparison of the correlation for friction factor with the measured data.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ R245fa์ ์ด์ ๋ณ์์ธ ์์ถ์๋ ฅ, ์ด์ ์, ์ง๋์ ์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ณํ์์ผ๊ฐ๋ฉฐ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ
ํน์ฑ์ ์คํ์ ์ผ๋ก ๊ณ ์ฐฐํ์๊ณ ์๋ก์ด ์๊ด์์ ์ ์ํ์๋ค.
(1) ์ง๋์ ์๊ณผ ์ด์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ธ๋ค. ์ง๋์ ์์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๋๋ฅ์ ์ ๋๊ฐ
๋ ์ฌํด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค.
(2) ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ๊ฐ์ํ์๋ค. ์ด๋ ๋๋งค์ ํฌํ์๋ ฅ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ก์ฒด ์ธต์ ๋๊ป๊ฐ ๋๊บผ์์ ธ์
๋๋ฅ๊ฐ ์ต์ ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
(3) ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก Plate-shell ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ R245fa์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์๊ด์์ ์ ์ํ์๋ค. ์ ์ํ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ์๊ด์๊ณผ
์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฝ 90% ์ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์ค์ฐจ๋ฒ์ ยฑ15% ์ด๋ด์ ๋ฒ์์ ์กด์ฌํ์๊ณ , ๋ง์ฐฐ๊ณ์ ์๊ด์์ ๊ฒฝ์ฐ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ 90% ์ด์์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ
ยฑ20% ์ด๋ด์ ๋ฒ์์ ์กด์ฌํ์๋ค.