์ธ๋ณ๊ตฌ
(Byeung Goo In)
1
์ก์์ค
(Won Joon Song)
2
์ฐจ๋์ง
(Dong Jin Cha)
3โ
-
ํ๋ฐญ๋ํ๊ต ์ค๋น๊ณตํ๊ณผ ๋ํ์
(Department of Building & Plant Engineering, Graduate School Hanbat National University, Daejeon, 34158, Republic
of Korea)
-
๋์ ๋ํ๊ต ์๋์ง๊ธฐ๊ณ์ค๋น์ ๊ณต
(Department of Mechanical Systems Engineering for Energy Convergence, Dongshin University,
Naju, 58245, Republic of Korea)
-
ํ๋ฐญ๋ํ๊ต ์ค๋น๊ณตํ๊ณผ
(Department of Building & Plant Engineering, Hanbat National University, Daejeon, 34158, Republic of Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
์ฐ์์์ ์ฑํ๊ฐ(Combustion stability assessment), ์ฐ์์ญํ(Combustion dynamics), ๊ฐ์คํฐ๋น(Gas turbine), ๊ฑด์ ์ฑ๊ฐ์(Health monitoring), ์ฒจ๋(Kurtosis)
1. ์๋ก
์๋์ง ์ฐ์
, ๊ธ์ ๋ฐ ๋น๊ธ์ ์ ์กฐ์ฐ์
๋ฑ์ ํ๋ํธ ์ฐ์
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฃผํ ๋ฐ ๊ฑด์ถ๋ฌผ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์ ์ฐ์์ค๋น์์ ๋ฐฐ์ถ๋ ๋๊ธฐ์ค์ผ๋ฌผ์ง ์ค ์ง์์ฐํ๋ฌผ(NO
x)์ ์ํ ํ๊ฒฝ์ค์ผ์ ๊ด๋ฒ์ํ ์ง์ญ์ ์ํ๊ณ ํ๊ดด, ์ค๋ชจ๊ทธ ํ์ ๋ฑ์ ํผํด๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ง์์ฐํ๋ฌผ์ ์ ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๊ธฐ์ ๋ค์ด ์ ์, ๊ฐ๋ฐ
๋ฐ ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ค ์ค ๋ํ์ ์ธ ๊ธฐ์ ์ด ํฌ๋ฐ ์ํผํฉ ๊ธฐ์ (lean premixed combustion technology)์ด๋ฉฐ, ์ง์์ฐํ๋ฌผ์ด
๊ณ ์จ์ ์ฐ์๋ฐ์์์ ์ฃผ๋ก ์์ฑ๋๋ฏ๋ก ๋ฐ์์จ๋๋ฅผ ๋ฎ์ถ๊ธฐ ์ํด ๋น๋๋น๋ฅผ ํฌ๋ฐ ๊ฐ์ฐ ํ๊ณ(lean blow out) ๊ทผ์ฒ๋ก ๋ฎ์ถ์ด ์ง์์ฐํ๋ฌผ ๋ฐฐ์ถ์ ์ค์ด๊ณ
์ฐ๋ฃ ํจ์จ์ ๋์ด๊ฒ ๋๋ค.
(1) ๋ฐ๋ฉด ํฌ๋ฐ ์ฐ์์ ํน์ฑ์ ๋ค์ํ ์ธ๋ถ ๊ต๋์ ์ํด ํ์ผ์ด ๋ถ์์ ํด์ง๋ ์ฐ์๋ถ์์ (combustion instability) ํ์์ด ๋ฐ์ํ๋ ๋จ์ ์ด
์๋ค.
์ฐ์๋ถ์์ ์ ์ฐ์ ๊ณผ์ ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ด๋ฐฉ์ถ๋ฅ (heat release rate)์ ๋ณ๋๊ณผ ์ํฅ ๊ณผ์ ์ ์ํฅ์ฅ(acoustic field) ์ญ๋์ ์ํธ์์ฉ์
์ํด ํ์ฑ๋๋ ํผ๋๋ฐฑ ๋ฃจํ์ ๊ธฐ์ธํ๊ณ , ์ด ๋ ๊ณผ์ ์ ์์์ด ์ผ์นํ๋ ์กฐ๊ฑด์ด ๋ง์กฑ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ์๊ธฐ์ ์ํฅ ๊ณ ์ ๋ชจ๋(eigenmode) ๊ฐ์ง์ ์ํด
๋ฐ์ํ๋ ์๋ฐ์ ์ธ(self-excited) ํ์์ด๋ค.
(2) ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ด ํ์์ ์ฐ์์์คํ
์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ธ ์ง๋(vibration)์ ์ ๋ฐ์์ผ ์ฐ์๊ธฐ ๋ถํ๊ณผ ์์คํ
์ ์์์ ์ด๋ํ ์ ์๋ค.
์ฐ์์ค๋น์ ์ด์ฉ์ ์ธ ๊ด์ ์์, ์ฐ์์์คํ
์ ๋ถ์์ ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ์ค์ ์ฐ์ ์์ ์ฑ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ํ๊ณ ๋ถ์์ ์ด ๋ฐ์ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋๋นํด ์ฌ์ ์
๊ฒฝ๊ณ ํจ์ผ๋ก์จ ๋ถ์์ ํ์์ ํํผํ ์ ์๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค.
์ฐ์๋ถ์์ ์ด ๋ฐ์ํ๋ฉด ์ฐ์๊ธฐ ๋ด ๋์(dynamic pressure)์ ๊ฒฉ๋ ฌํ ์ง๋(oscillation)์ด ์๋ฐ๋๋ค.
(2) ๋ฐ๋ผ์, ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ์๊ณผ์ ์ ํน์ด ์ฌํญ์ ๊ฐ์งํด๋ด๊ธฐ ์ํด ์ฐ์๋์์ ์์ ์ธก์ ํ๊ณ ์๋ค.
(3) ์ด๋ฅผ ์ํด ๊ณ ์ ํธ๋ฆฌ์ ๋ณํ(FFT)๊ณผ ๊ฐ์ ์ฃผํ์ ์์ญ์ ์ ํธ ์ฒ๋ฆฌ ๊ธฐ๋ฒ์ด ํ์ฉ๋๋ค. ์ฆ ์ฐ์๋์์ ํ๋ํ์ฌ FFT ์ฒ๋ฆฌํ ํ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ํฌ๊ธฐ
๋๋ ์คํจ์น๊ฐ ์ค์ ๊ฐ๋ณด๋ค ํด ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฝ๊ณ ์ ํธ๋ฅผ ๋ฐ์์ํจ๋ค. ์ด ๋ ์ฃผํ์ ๋์ญ์ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ, ๊ฒฝ๊ณ ์ ํธ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ฃผํ์ ๋์ญ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ์๋ถ์์ ์ ๋ฐ์
์์ธ์ ์ถ์ ํ๊ฒ ๋๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ์๋ถ์์ ํ์์ ๋น์ ํ์ฑ์ผ๋ก ์ธํ ๊ณผ๋์ ํธ(transient signal)๋ฅผ ์ฃผํ์์์ญ์ผ๋ก ๋ณํํจ์ ์์ด
๋ฎ์ ์ฃผํ์ ๋ถํด๋ฅ์ผ๋ก ์ธํด, ๊ฐ๊ฐ์ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ๋ํ ์๊ฐ์ ์ธ ๋ณํ ํน์ฑ์ ๋ฐํ๋ด๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค.
(4) ๋ํ ์ฃผํ์ ์์ญ ๋ณํ์ ์์๋๋ ์ฐ์ฐ์ ์ ๋๋ฌธ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ฐ์ ์์ ์ฑ์ ๊ฐ์ํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ธฐ ์ํด, ์ต๊ทผ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์๊ฐ์์ญ์์
๋ถ์ํ์ฌ ์ฐ์์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.
(5) ํต๊ณ ์ธ์๋ค ์ค ํ๋์ธ ์๊ฐ์ฒจ๋(temporal kurtosis)๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก, ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ๊ณ ๋ถ์ํ์ฌ
์ฐ์์์ ์ฑ์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
์ฒจ๋๋ ์ฃผ์ด์ง ์ ํธ์ ํต๊ณ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ํ ์ฒ๋๋ก
(6) ๊ธฐ๊ณ์ ์ธ ๋ถํ์ ์์์ ๊ฒ์ถํ๋ ๋ฐ ํญ ๋๊ฒ ์ฌ์ฉ๋์ด ์๋ค.
(7-11) ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐ์์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋ ์ฌ๋ก๋ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ดํด๋๋ค. ์ฆ, ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฐ์๊ธฐ์ ์์ ์ฑ์ ํ๊ฐํ๋๋ฐ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๊ณ , ๋ค๋ง ์์ธ์ ์ผ๋ก
์ฐ์๋ถ์์ ์ ์์ ์ฑ ๋ง์ง(stability margin)์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ฒ๋๋ก ์ฐ์๋์์ ๊ฐ์ ๋น๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ์ฌ๋ก๊ฐ
(12) ์์ผ๋, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์๊ฐ์ฒ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ ๋
(5) ์ฐ์์์ ์ฑ์ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ฑํ๋ ๊ฐ์ ๋น ๊ณ์ฐ์ ๋ณด๋ค ๋ง์ ์๊ฐ์ด ์์๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์
๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์
(5,13) ์ ์ํ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ํ๊ฒฝ์์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ํด LabView ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ์์ฑํ๊ณ ๊ธฐ
๋ณด๊ณ ๋ ๋ฒค์น๋งํฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ก ์ฌํ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ์ฉ ์๊ฐ์ฒจ๋
2.1 ์ฐ์๋ถ์์ ์ ํธ์ ํ๋ฅ ์ ๋ถํฌ ํน์ฑ
์ ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฐ์๋ถ์์ ์ ์ฐ์์ค ๋ด ์ํฅ์ฅ๊ณผ ์ด๋ฐฉ์ถ๋ฅ ์ ์ํธ์์ฉ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ค. ์ฐ์์ค ๋ด ์ํฅ์ฅ์ ํน์ ๋ชจ๋๊ฐ ๊ฐ์ง๋๋ค๋ ์ ์์ ์ํฅ๊ณต์ง ํ์๊ณผ
์ ์ฌํ๋ฉฐ ๋ฐ๋ผ์ ํน์ ๊ณต์ง์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ํด๋นํ๋ ์ฐ์๋์ ์ฑ๋ถ์ด ์ฆํญ๋๋ค.
์์ ์์ญ์์ ์ฐ์๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋, ์ฐ์ ๋์์ ํน์ ์ํฅ๋ชจ๋๊ฐ ๊ฐ์ง๋์ง ์์ ์ฑ ํ๋ฅ ์ ์ผ๋ก ์ ๊ท ๋ถํฌ(normal distribution)ํ๋ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ(random
noise)์ ํํ์ ํํ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค.
์ฐ์์ค ์ํฅ์ฅ์ ํน์ ๊ณต์ง ๋ชจ๋๊ฐ ๊ฐ์ง๋๋ฉด, ์ฐ์๋์์ ํด๋น ๊ณต์ง์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ด ์ ์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ฆํญ๋๋ค. ์ด ๋ ์ธก์ ๋ ์ฐ์๋์ ์ ํธ๋ ์์ํ๋ ๊ณต์ง์ฃผํ์๋ฅผ
๊ฐ๋ ์งํญ์ด ํฐ ์ ํํ(sinusoid)์ ๋ฎ์ ๋ ๋ฒจ์ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ๊ฐ ํผ์ฌ๋ ํํ๋ก ๋ณํํ๋ฉฐ, ์ ํธ๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ ์ ๊ท๋ถํฌ์์ ์๋ด๋ถํฌ(bimodal distribution)๋ก
๋ณํํ๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 1์๋ ์ ํ์ ์ธ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ ์ ํํ์ ๋ํ ์ ํธ๊ฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์คํ ๊ทธ๋จ์ ํตํด ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฌ๊ธฐ์, ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ๋ -1๊ณผ 1์ฌ์ด ๊ฐ์ ๊ฐ๋๋ก ์ ๊ทํ ํ์์ผ๋ฉฐ,
์ ํํ๋ ์งํญ์ด 1์ด๋ฉฐ 10 Hz์ ์ฃผํ์๋ฅผ ๊ฐ๋๋ก ํ์๋ค. ๋ ์ ํธ๋ ๋ชจ๋ 10 kHz๋ก ์ํ๋งํ ์ด์ฐ(discrete)์ ํธ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณด๋
๊ฐ์ด ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ ์ ํธ๊ฐ ๋ถํฌ๋ ํ๊ท ๊ฐ ๋ถ๊ทผ์ ์ง์ค๋ ์ ๊ท(normal) ๋ถํฌ์ ๊ฐ๊น์ด ๋จ๋ด(unimodal) ๋ถํฌ๋ฅผ ์ด๋ฃฌ๋ค. ์ ํํ์ ๋ํด์๋ ์ ํธ๊ฐ์
๋ถํฌ๊ฐ ์ ๊ทน๋จ์ ์ง์ค๋๋ฉด์ ์๋ด(bimodal) ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
Fig. 1. Time evolution(left) and distribution(right) of a discrete signal : (a) Gaussian random noise, and (b) sinusoid.
์ฒจ๋(kurtosis)๋ ์ฃผ์ด์ง ์ฐ์์ ์ธ ์ ํธ์ ๋ถํฌ ํํ๊ฐ ํ๊ท ๊ฐ ๊ทผ๋ฐฉ์ ์ผ๋ง๋ ์ง์ค๋์ด ์๋๊ฐ(peakedness)์ ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ผ๋ง๋ ๋๊ฒ
๋ถํฌํ๋๊ฐ(tailedness)๋ฅผ ๋์์ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋ํ๋ด๋ ์ธ์๋ก์จ, ์ฃผ์ด์ง ์ฐ์ ์ ํธ x์ 2์ฐจ ๋ชจ๋ฉํธ์ ์ ๊ณฑ์ ๋ํ 4์ฐจ ๋ชจ๋ฉํธ์ ๋น์จ๋ก ์ ์๋๋ค.
(6,14)
์ฌ๊ธฐ์ E๋ ๊ธฐ๋ ์ฐ์ฐ์(expectation operator), ฮผ๋ ์ ํธ์ ํ๊ท ๊ฐ, ฮผ
4๋ ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ํ 4์ฐจ ๋ชจ๋ฉํธ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ฯ๋ ํ์คํธ์ฐจ์ด๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ ์ฒจ๋๊ฐ์ 3.0์ด๋ฉฐ, ์ ํํ์ ์ฒจ๋๊ฐ์ 1.5์์ด ์๋ ค์ ธ ์๋ค.
(14) ์ฒจ๋๊ฐ์ ๋ณํ์ํค๋ ๊ฐํ์ ์ธ ์ถฉ๊ฒฉํ(impulse)๋ ์ด์์ ํธ(outlier)๊ฐ ์๋ค๋ฉด, ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ ์ ํํ๊ฐ ๊ณต์กดํ๋ ํผํฉ์ ํธ์ ๋ํ ์ด๋ก ์ ์ฒจ๋๊ฐ์
1.5์ 3.0์ฌ์ด์์ ๋ํ๋๋ค.
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋์์ผ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธก์ ํ ์ด์ฐ์ ํธ(discrete signal) p์ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์๊ฐ์ฒจ๋(TK)๋ ์๋ ์์ผ๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ฮท์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐฏ์, p
i๋ i๋ฒ์งธ ์ ํธ๊ฐ,
๋ ์ฃผ์ด์ง ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ํ๊ท ๊ฐ์ด๋ค.
2.2 ์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ(5)
์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์คํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์คํฐ๋น ์ฐ์๊ธฐ์์ ์ธก์ ํ,
Fig. 2(a)์ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค.
(15) ์ฐ์๋์ ์ ํธ๋ ์์ ์์ญ์์ ์ฒ์ด ์์ญ์ ๊ฑฐ์ณ ๋ถ์์ ์์ญ์ ํ๊ณ์ฌ์ดํด(limit cycle)์ ๋๋ฌํ๋ ์ ํ์ ์ธ ์ฐ์์์ ์ฑ์ ๋ณํ ๊ณผ์ ์ ๋ณด์ด๊ณ
์๋ค.
๊ฐ ์์ญ์์ ๋์ ์ ํธ์ ์ฃผํ์ ๋ถํฌ ํน์ฑ์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ๊ธฐ ์ํด ๋งค 0.02์ด ๋ง๋ค ๋จ์๊ฐ ํธ๋ฆฌ์ ๋ณํ(STFT)์ ํ์ฌ ๋์ํ ๊ฒ์ด
Fig. 2(b)์ด๋ค. ์ ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ์์ ์์ญ์์๋ ๋๋ ทํ ์ง๋ฐฐ์ฃผํ์๊ฐ ์๋ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ ํน์ฑ์ด ๋ํ๋๊ณ ๋ถ์์ ์์ญ์์๋ ์งํญ์ด ํฐ ์ ํํ์ ํน์ฑ์ด ๋ํ๋จ์
์ ์ ์๋ค.
์ด๋ฌํ ์ฃผํ์ ์์ญ ๋ถ์, ์ฆ FFT๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ถ์์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์์ ์ ๊ณฑ๋งํผ์ ๋ณต์์ ์ฐ์ฐ์ด ํ์ํ๋ฏ๋ก ํ ๋ฒ์ ์ฐ์์์ ์ฑ ๊ณ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ๋
๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ์๊ฐ ๋ง์์๋ก ์์๋๋ ์๊ฐ์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๋ค. STFT๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ, ํ ๋ฒ ๊ณ์ฐ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์๊ฐ ์ ์ด ๊ณ์ฐ ์๋๋ ํฅ์๋๋
์ฃผํ์ ์์ญ์ ๋ถํด๋ฅ(resolution)์ด ์ ํ๋๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ์ฃผํ์ ๋ถํด๋ฅ์ ์ ํ๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ธ์์ ์ผ๋ก ์์ฑ์ฐ๊ธฐ(zero padding)์
๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ง๋ง, ์ด ์ญ์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์ ์ฆ๊ฐ์ ์ํ ๊ธ๊ฒฉํ ๊ณ์ฐ๋ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋ง์ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ฃผํ์ ๋ถ์์ ์ ํ๋๋ฅผ ํฅ์์ํฌ ์๋ ์๋ค. ํ์ง๋ง,
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์ ์ํ๋ ์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ๊ฒฝ์ฐ
์(1)์ ๋ณด์ด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๋จ์ ์ค์์ฐ์ฐ์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ์ฌ, ํ ๋ฒ์ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋๋ผ๋ FFT ๊ธฐ๋ฒ๋งํผ์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฐ์ฐ๋ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ๋๋ฐํ์ง
์๋๋ค.
๋์ผํ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด TK๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ
Fig. 2(c)์ ๋์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ์ฒญ์์ ์ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ์ TK ๊ฐ์ธ 3.0์, ์ ์์ ์ ์ ํํ์ TK ๊ฐ์ธ 1.5๋ฅผ ํ์ํ๋ฉฐ, ๋
น์์ ์ ๋งค ์๊ฐ ์ฃผ๊ธฐ๋ง๋ค ๊ณ์ฐ๋
TK ๊ฐ์ ๋ํ ๊ณก์ ์ ํฉ(curve fitting)์ ๋ํ๋ธ๋ค.
Fig. 2(c)์์ ๋ณด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ์์ ์์ญ์์๋ TK ๊ฐ์ด 3.0 ๊ทผ์ฒ์ด์ง๋ง ๋ถ์์ ์์ญ์ ๋๋ฌํ๋ฉด 1.5 ๊ทผ์ฒ์ ๊ทผ์ ํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํนํ ์ฝ 0.3์ด
์์ ์์ TK ๊ฐ์ด ๊ฐ์ํ๊ธฐ ์์ํ๋๋ฐ, ์ฐ์์ ์์ ์์ญ์์ ๋ถ์์ ์์ญ์ผ๋ก์ ์ฒ์ด๊ณผ์ ์ด ์์๋จ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์๊ฐ์ฒจ๋์ ๊ฐ์๋ ์ํฅ์ฅ์ ํน์ ๋ชจ๋์ ํด๋นํ๋
๊ณต์ง์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ๊ฐ๋ ์ ํํ๊ฐ ๋ฐํ๋๊ณ ์์์ ์๋ ค์ค๋ค.
Fig. 2. Typical dynamic pressure data from a model gas turbine combustor experiencing combustion instability : (a) time trace, (b) waterfall of FFTs (c) variation of TKs.(4) All results have been processed with Matlab code.
TK๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ํ๋ง ์ฃผํ์๊ฐ ๋์์๋ก ์ ๋ฆฌํ ๊ฒ์ ์๋ช
ํ๋ค. ์๋ํ๋ฉด ์ํ๋ง ์ฃผํ์๊ฐ ๋์์๋ก ๋ณด๋ค ์ ํํ ๋๋ค๋
ธ์ด์ฆ๋
์ ํํ์ ์ฌํ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ฆ, ๋์ผ ์๊ฐ๋์ ๋ ๋ง์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋ณดํ ์๋ก ๋ฐ์ดํฐ์ ํ๋ฅ ์ ๋ถํฌ ํํ๋ฅผ ๋ ์ ํํ ํ์
ํ๋๋ฐ ์ ๋ฆฌํ๋ค. ๋ํ,
๋ฐ์ดํฐ์ ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ๋ ์์ ํ ์ ํํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ด๋ ํ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ ํํ ์ ํธ๋ฅผ ๋ณต์ํด ๋ผ ์ ์์ ๋ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํ๋ณดํ ์
์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ๊ฐ ๊ธธ๋ฉด ๊ธธ์๋ก ํ๋ฅ ๋ถํฌ ํํ์ ๋ํ ํ์ ์ ์ ํ๋๋ ํฅ์๋๋ ์ค์๊ฐ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ์ ์ธก๋ฉด์์๋ ๋ถ๋ฆฌํ๊ฒ ์์ฉํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋๋ถ๋ถ์ ํ์ฅ์์ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ฒฝํ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํ ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ์ ๋ํ ์ค์ ์ด ํ์ํ๋ค.
3. ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ์ํํธ์จ์ด ๊ฐ๋ฐ
์ ํ์ฐ๊ตฌ์์
(5) ์ ์ํ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ํ๊ฒฝ์์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ํด LabView ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ์์ฑํ์๋ค.
์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ณ์ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ์ธ์๋ FFT๋ฅผ ํ์ฉํ ์ฃผํ์ ๋ถ์๊ณผ ์ฐ์๋์์ ์คํจ(root-mean-square)๊ฐ์ ๊ณ์ฐํ์ฌ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ ํ์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์
์๋๋ก ํจ์ผ๋ก์จ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น์ด ์ด์ฉ๋๋ ๋ณตํฉํ๋ ฅ ํ๋ํธ์ ์ด์ ์๊ฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋๋ก ์ค์ ๋ฐ ๋น๊ต๋ถ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๊ฐํํ์๋ค.
3.1 ์ฌ์ฉ์ ์
๋ ฅ ๋ฐ ์ ํ ํญ๋ชฉ
Fig. 3์ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ์ํํธ์จ์ด์ ์ฌ์ฉ์ ์
๋ ฅ ๋ฐ ์ ํ ํญ๋ชฉ์ ์ค์ ํ๊ธฐ ์ํ GUI(graphic user interface)๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์
๋ณด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด OPTION, STORED DATA, MONITOR, ๋ฐ INPUT์ ์ค์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ฒ๋ฆฌ๋์ด ์ฌ์ฉ์์๊ฒ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ํ๊ฑฐ๋ ์ถ๋ ฅํด ์ค๋ค.
Fig. 3. GUI for user inputs and options of the developed LabView code.
OPTION์์๋ (1) ์ค์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๊ฒ์ธ์ง ๋๋ ๊ธฐ ์ ์ฅ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒ์ธ ์ง, (2) ์ผ์ ์ฃผ๊ธฐ ๋์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๊ฒ์ธ์ง
๋๋ ์ผ์ ๊ฐ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ๊ฒ์ธ์ง, (3) ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋จ์(kPa, Pa, bar, ๋๋ psi)๋ฅผ ์ ํํ๋ค. STORED DATA์์๋
์ ์ฅ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด ๋ฐ์ดํฐ ํ๋ ์์ ์๊ฐ, ์ข
๋ฃ ์๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐฏ์๋ฅผ ์
๋ ฅํ๋ค. MONITOR์์๋ GUI์ ํ์๋ ์ฒ๋ฆฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ํํ๋ค.
ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ๋ ๋ฒ์ ์์๋ (1) ์๊ฐ์ฒจ๋, (2) ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ, (3) ์คํจ์น ๋์, (4) ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋์์ ํธ, (5) ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ ๋ด์ ๋์์ ํธ,
(6) ํ์คํ ๊ทธ๋จ, (7) STFT waterfall ํ๋กฏ์ ์ ํํ ์ ์๋ค(
Fig. 4 ์ฐธ์กฐ). ์ด ์ค์์, ์๊ฐ์ฒจ๋, ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ, ์คํจ์น ๋์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋์์ ํธ๋ ์ค์ฒฉํ์ฌ ํ์ํ ์ ์๋ค(
Fig. 5 ์ฐธ์กฐ). INPUT์์๋ ๋์์ ํธ์ (1) ์ํ๋ง ์ฃผํ์, (2) ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ ๋๋ (3) ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐ์, (4) ํ์คํ ๊ทธ๋จ์
ํ์ ์ฃผ๊ธฐ, (5) ์ด๋ํ๊ท ๊ณ์ฐ์ ์ํด ์ฌ์ฉํ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์, (6) ์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ณ์ฐ์ ์ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ค๋ณต๋(overlap), (7) ์ฐ์๋ถ์์
๋ฐ์ ๊ฒฝ๊ณ ๋ฅผ ์ํ ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ญ์น(threshold) ๋ฑ์ ์
๋ ฅํ๋ค. ์ค๋ณต๋๋ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ฒ๋ฆฌ ์ฃผ๊ธฐ ๋๋ ์ฒ๋ฆฌํ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ์์ ๋ํด 0~50%
๋ฒ์์ ๊ฐ์ผ๋ก ์
๋ ฅํ๋ค.
3.2 ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์
์ ์ ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด LabView๋ก ์์ฑ๋ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ์ํํธ์จ์ด์ ํ์ฌ ๋ฒ์ ์์๋ (1) ์๊ฐ์ฒจ๋, (2) ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ, (3) ์คํจ์น
๋์, (4) ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋ด ๋์, (5) ์ฒ๋ฆฌ ์๊ฐ์ฃผ๊ธฐ ๋ด ๋์, (6) ํ์คํ ๊ทธ๋จ, (7) STFT waterfall ๊ทธ๋ํ๋ฅผ ํ์ํ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์๋ ์ค๋ช
์ ํธ์๋ฅผ ์ํด ์ ์ฅ๋ ๋์๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํ ์ฒ๋ฆฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ฉํ๊ณ ์์ผ๋ ์ค์๊ฐ ๋ฐ์ดํฐ ์ฒ๋ฆฌ ์์๋ ๋๋ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ํ๊ฒ ๋จ์ ์ธ์งํ๊ธธ
๋ฐ๋๋ค.
์ฐ์ ์๊ฐ์ฒจ๋๋ ์ฃผ์ด์ง ๊ฐ๊ฐ์ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด
์(2)์ ์ํด ๊ณ์ฐ๋๋ค. LabVIEW์์๋ Skewness and Kurtosis ๋ธ๋ก๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์ ํตํด ์คํ๋๋ค.
Fig. 4(a)๋ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์์ ํ ์๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค.
Fig. 2(c)์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก 3.0๊ณผ 1.5์ ์ฐ์์์ ์ฑ์ ๋ํ ์ฒจ๋ ๊ธฐ์ค์ ์ ๋์ํ์๋ค.
์๊ฐ์ฒจ๋์ ๋ณํ ์ถ์ด๋ ์ฐ์ํ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํญ์ด ๋ค์ ํฌ๋ฏ๋ก, ์ด์ ์์ ํ๋จ์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํด ์ด๋ํ๊ท ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ค์ฒฉํ์ฌ ๋์ํ๋ค. ๊ทธ ํ ์๊ฐ
Fig. 4(b)์ ๋ํ๋ ์๋ค. ์ด๋ํ๊ท ์ Average ๋ธ๋ก๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ณ์ฐ๋๋๋ฐ,
Fig. 3์ ํ์๋ MA sample length ํญ๋ชฉ์์ ์ง์ ํ ๊ฐ์๋งํผ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๊ท ํ์ฌ ํ์ํด ์ฃผ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค.
์ค์ ์์
์ด์ ์ค์ธ ๊ฐ์คํฐ๋น์ ๊ฐ์์์คํ
์์๋ ์คํจ์น ๋๋ FFT ๊ฒฐ๊ณผ ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ด์ ์๋ ฅ์ ์ %์ ๋๋ฌํ๋ฉด ์ฐ์๋ถ์์ ๊ฒฝ๊ณ ์ ํธ๋ฅผ ๋ฐ์ํ๊ฒ
๋๋ค.
(3) ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์กด์ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐ์๋ถ์์ ๋ฐ์ ํ๋จ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ์ฃผ๋ก ๊ฒฝํ์น์ ์์กดํ์ฌ ์ค์ ํ๋๋ฐ ๊ทธ ์ด์ ๋ ๊ธฐ์ค๊ฐ ์ค์ ์ ๋ํ ์ด๋ก ์น๊ฐ ์กด์ฌํ์ง
์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ด์ ๋ฐํด, TK๋ ์ฐ์๋ถ์์ ๋ฐ์์ ํ๋จํ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ์ค์ ํ๋๋ฐ ์์ด ๋ฐฐ๊ฒฝ์ด ๋๋ ์ด๋ก ์น๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค๋ ์ปค๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ์ฆ, TK๋ฅผ
์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฐ์๋ถ์์ ๋ฐ์ ๊ธฐ์ค๊ฐ์ ์ค์ ํ ๋์๋ ์ ํํ์ ๋ํ ์ฒจ๋์ ์ด๋ก ์น์ธ 1.5 ๋ถ๊ทผ์์ ์ฐ์๋ถ์์ ์ด ๋ฐ์ํ๋ค๋ ์ ๊ณผ ํ์ฅ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ์์์คํ
์
ํน์ฑ์ ๋์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ณด๋ค ์ ๋ขฐ์ฑ ๋๊ฒ ์ค์ ํ ์ ์๋ค.
์ฐ์๋์ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ์คํจ์น๋ฅผ
์(3)์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ์ฌ
Fig. 4(c)์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 4(d)์
Fig. 4(e)๋ ๊ฐ๊ฐ ์ ๊ตฌ๊ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋์์ ํธ๋ฅผ XY graph ๋ธ๋ก๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์ ์ด์ฉํด์ ๋ํ๋ธ๋ค.
Fig. 4(f)๋ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ ๊ตฌ๊ฐ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ ํ์คํ ๊ทธ๋จ์ ํ์ํ๋ค. ์ฐ์์์ ์ฑ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ๋์ ์ ํธ์ ๋ถํฌ ํน์ฑ์ด ๋จ๋ด ํํ์์ ์๋ด ํํ๋ก ์ฒ์ด ๋๋ฏ๋ก
ํ์คํ ๊ทธ๋จ์ ํตํ์ฌ ์ด๋ฅผ ๊ด์ฐฐํ์ฌ ์ฐ์์์ ์ฑ ๋ณํ๋ฅผ ๊ฐ๋ต์ ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ์๋ค. LabVIEW ๋ด์ Histogram ๋ธ๋ก๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ทธ๋ ค์ง๋ฉฐ,
๊ตฌ๊ฐ์ Histogram intervals์์ ์ค์ ํ๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 4(g)๋ ๋งค ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ํด STFT ์ฐ์ฐ ์ํ ํ์ฌ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ waterfall ๊ทธ๋ํ๋ก ๋์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
Fig. 2(b)์์ ์ค๋ช
ํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์๊ฐ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ง๋ฐฐ์ฃผํ์์ ์ง๋ฐฐ์ฃผํ์ ์ฑ๋ถ ํฌ๊ธฐ์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ด์ฐฐํจ์ผ๋ก์จ ์ฐ์์์ ์ฑ์ ๊ฐ๋ต์ ์ผ๋ก ํ์
ํ ์ ์๋ค. ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋
LabView์์ 3D waterfall ๋ธ๋ก๋ค์ด์ด๊ทธ๋จ์ผ๋ก ๊ทธ๋ ค์ง๋ค.
Fig. 5๋ ๊ฐ๋ฐํ ์ค์๊ฐ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ ์ํํธ์จ์ด์ ์ฃผ ํ๋ฉด์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค.
Fig. 4์์ ์๊ฐํ ๋์คํ๋ ์ด ์ค ์๊ฐ์ฒจ๋, ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ, ๋์์ ์คํจ์น, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋์ ์ ํธ๋ฅผ ์ค์ฒฉํ์ฌ ํ์ํ๋๋ก ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์์
์๊ฐ๋ถํฐ ๋งค ์ํ๋ง๋ค ํ์๋๊ณ , ์ง์ ํ ๋งํผ์ ๋ถ๋ถ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ ์คํจ์น๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ํ ์ค์ฒฉํ์ฌ ํ์ํ๋ค. ๋์คํ๋ ์ด ํ๋จ์ ์ต์ ์
์๊ฐ์ฒจ๋ ๊ฐ์ด ์์น๋ก ํ์๋๋ฉฐ ์ค์ ํ ์๊ฐ์ฒจ๋ ์ญ์น์ ๋๋ฌํ๋ฉด ์ฐ์๋ถ์์ ์ด ์์ธก๋จ์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ฉด ์ฐ์ธกํ๋จ์ ๊ฒฝ๊ณ ํ์ ๋ฒํผ์ด ๋
น์์์ ์ ์์ผ๋ก ๋ฐ๋๋๋ก
์ ์๋์๋ค. ๋ํ, ์ฌ์ฉ์ ์ ํ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ฐ์ ๋ณ๋์ ํ์ผ๋ก ์ ์ฅํ ์ ์๋๋ก ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 4. Displays of the developed LabView code : (a) kurtosis, (b) moving average for TKs, (c) Prms, (d) whole dynamic pressure, (e) dynamic pressure in part, (f) histogram, and (g) FFT waterfall.
Fig. 5. Typical display for real-time combustion stability assessment.
4. ๊ฐ๋ฐ๋ ์ํํธ์จ์ด์ ์ฌํ์ฑ ๊ฒ์ฆ
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์ ์๊ฐํ๋ ์ํํธ์จ์ด๋ ์ค์ ์ฐ์๊ธฐ์ ์ฐ์ ๋์ ์ ํธ๋ฅผ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์๋๋ก ์ ์๋์๋ค. ์์น์ ์ผ๋ก ์ค์ธก ์์คํ
๊ณผ์ ์ฐ๋์ ํตํด
์ฑ๋ฅ์ ๋ํ ๊ฒ์ฆ์ ์ํํ์ฌ์ผ ํ์ง๋ง, ๊ธฐ ์ธก์ ํ์ฌ ์ ์ฅ๋ ์ฐ์ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌํ์ฑ์ ํ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋์ ํ์๋ค. LabView ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ฐ๋ฐํ ์ค์๊ฐ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ์ํํธ์จ์ด์ ์ฌํ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด MATLAB ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ์ฝ๋๋ฅผ ์์ฑํ์ฌ ์ํํ ์ ํ์ฐ๊ตฌ
(5)์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ค๊ณผ ๋น๊ตํ์๋ค(
Table 1 ์ฐธ์กฐ).
Table 1. Three benchmark cases and their major conditions
Benchmark case
|
Sampling rate(kHz)
|
Major conditions
|
Remarks
|
Industrial gas turbine
|
15
|
Inlet velocity of 5.5 m/s; equivalence ratio of 0.82
|
Ref. 15
|
Gas generator in a rocket engine
|
50
|
Chamber pressure of 14.4 bar; O/F ratio of 2.43
|
Ref. 16
|
Aero engine combustor
|
8
|
Equivalence ratio of about 2.5
|
Ref. 5
|
์ฐ์ ์ฐ์๋ถ์์ ์ด ๋ฐ์ํ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ์คํฐ๋น ์ฐ์๊ธฐ์์ ์ธก์ ํ ๋์ ์ ํธ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ฌํ์ฑ์ ์กฐ์ฌํ์๋ค.
(15) ํฌ๋ฐ ์ํผํฉ ์กฐ๊ฑด์ด์ด์ ๋น๋๋น๋ ์ฝ 0.82๋ก ์ ์ง๋์๊ณ ์ฐ๋ฃ-๊ณต๊ธฐ ํผํฉ๊ธฐ์ ์
๊ตฌ์๋๋ ์ฝ 5.5 m/s์ด์๋ค.
Fig. 6(a)์ 1.08์ด ๋์ 15 kHz๋ก ์ํ๋ง๋ ๋์์ ํธ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๊ณ , ๋์์ ๊ณ์ฐ๋ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ์ ์ค์ฒฉํ์ฌ ๋์ํ์๋ค. ๋ํ,
Fig. 6(b)์๋ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ๊ณผ ์ฐ์๋์์ ์คํจ๊ฐ์ ์ค์ฒฉํ์ฌ ํ์ํ์๋ค.
Fig. 6(a)์ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ฝ 0.6์ด ์์ ์์ ๋์์ ์งํญ์ด ํ๊ณ์ฌ์ดํด(limit cycle)์ ๋๋ฌํ๊ณ ์์์ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น์
๊ฒฝ์ฐ ์ํํ๋ค๊ณ ํ๋จํ๋ ์๊ณ ์คํจ๊ฐ์ ์ด์ ์๋ ฅ์ 2% ์ ํ์ด๋ค.
(3) ๋ฐ๋ผ์
Fig. 6(b)์ ์คํจ ์ฐ์๋์์ ํ ๋๋ก ํ๋จํ ๋ ์ฝ 0.6์ด ์์ ์์ ์ฐ์๋ถ์์ ๋ฐ์์ ๊ฒฝ๊ณ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ์๊ฐ์ฒจ๋๊ฐ์ ์ํ ๊ฐ์ ํ 0.3์ด ๊ฐ ์ฝ 3.0์ ๊ทผ์ฒ์์ ๋ณํํ๋ค๊ฐ 0.6์ด ์์ ๊น์ง 3.0 ์ดํ์์ ๊ฐ์ํ๋ฉฐ ์ดํ์ 1.7์์ค์
์ ์งํ๋ค. 0.6์ด ์ดํ์ ์๊ฐ์์ญ ์ฒจ๋๊ฐ์ 1.5์ ๊ฑฐ์ ๊ทผ์ ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ ์ฐ์๋์ ์ ํธ์ ํ๊ณ์ฌ์ดํด ํน์ฑ์ด 0.6์ด ๊ทผ๋ฐฉ์์ ์์๋จ์ ์ ์
์๋ค. ์๊ฐ์ฒจ๋์ ๊ฐ์ ํ ๋๋ก ํ๋จํด๋ณด๋ฉด, ์ฝ 0.3์ด ์์ ์์๋ถํฐ ์ ์ฐจ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์, ํ๊ณ์ฌ์ดํด์ ๋๋ฌํ๊ธฐ ์ฝ 0.3์ด ์ ์ ๋ฏธ๋ฆฌ ์ฐ์๋ถ์์
๋ฐ์์ ๊ฒฝ๊ณ ํ ์ ์๋ค.
Fig. 6(a) ๋ฐ
Fig. 6(b)๋ ๊ฐ๊ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
5์ Fig. 7 ๋ฐ Fig. 10(a)๊ณผ ๋๋ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋ค๋ง, ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ ์๊ฐ์ฒจ๋์ ๊ณก์ ์ ํฉ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ๋ฐ๋ฉด ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์๊ฐ์ฒจ๋์
์ด๋ํ๊ท ๊ฐ์ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์์ฑํ ์ํํธ์จ์ด๋ ์ค์๊ฐ ์ ์ฉ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ ์๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณก์ ์ ํฉ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ํ๊ธฐ๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค.
Fig. 6. LabView display for time history of TKs evaluated for every 0.02 s and their moving averages for a model gas turbine combustor; superimposed with (a) time trace of dynamic pressure and (b) Prms.
๋ ๋ฒ์งธ๋ก ์ถ์ง ๋ก์ผ์์ง์ ํ์ฌ๋๋ ๊ฐ์ค๋ฐ์๊ธฐ์์ ์ธก์ ํ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ
(16)๋ฅผ ํตํด ์ฌํ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
Fig. 7(a) ๋ฐ
Fig. 7(b)๋ ๊ฐ๊ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
5์ Fig. 4 ๋ฐ Fig. 5์ ๋๋ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค.
Fig. 7(a)์์ ๋ณด๋ฏ์ด 0.2์ด๊ฐ ์ํ๋ง ์ฃผํ์ 50 kHz๋ก ์ธก์ ๋ ๋น๊ต์ ์งง์ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ์ด์ง๋ง 0.15์ด ์ดํ ์ฐ์๋ถ์์ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ง์
ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ ์
์๋ค.
๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก
Fig. 7(b)์๋ ์๊ฐ์ฒจ๋ ๋ฐ ์๊ฐ์ฒจ๋์ ์ด๋ํ๊ท ๊ฐ๊ณผ ์ฐ์๋์์ ์คํจ๊ฐ์ ์ค์ฒฉํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ฝ 0.1์ด ์์ ๊น์ง ์๊ฐ์ฒจ๋๊ฐ์ 3.0 ์ํ์ผ๋ก ๋จธ๋ฌผ๊ณ ์๋ค.
์ดํ ์ฝ 1.5 ๊ทผ๋ฐฉ์ ๊ฐ์ผ๋ก 0.2์ด๊น์ง ์ง์์ ์ผ๋ก ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ํด๋น ๋ฐ์ดํฐ์์๋ ํ๊ณ์ฌ์ดํด ํ์์ ๋ฐ์์ ๋ณผ ์๋ ์์ง๋ง, ์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ
ํตํด ์ฐ์์์ ์ฑ์ ์ฒ์ด ํ์์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ํฌ์ฐฉํ์๋ค. ์์์ ์ธ๊ธํ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ์ฐ์๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์คํจ ์ฐ์๋์๊ฐ ๋ณด๋ค๋ ์๊ฐ์ฒจ๋๊ฐ์ด
์ฐ์๋ถ์์ ์ฑ ๋ฐ์์ ๋ํด ๋ณด๋ค ์ ์ํ๊ฒ ๊ฐ์งํด ๋ธ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
Fig. 7. LabView display for time history of TKs and their moving averages for a gas generator in a rocket; superimposed with (a) time trace of dynamic pressure and (b) Prms.
๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ํญ๊ณต์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ์์ง์ ์ฐ์๋ถ์์ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ
(5)๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค.
Fig. 8(a) ๋ฐ
Fig. 8(b)๋ ๊ฐ๊ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ
5์ Fig. 12 ๋ฐ Fig. 11๊ณผ ๋๋ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค.
Fig. 8(a)๋ 12์ด๊ฐ ์ํ๋ง ์ฃผํ์ 8 kHz๋ก ์ธก์ ๋ ์ฐ์๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ ๋๋ก ์์ฑ๋์๊ณ ,
Fig. 8(b)์๋ ์ฐ์๋์์ ์คํจ๊ฐ์ด ์ถ๊ฐ๋์๋ค. ์คํจ๊ฐ์ ์ฝ 5์ด ์ดํ์์๋ ์ฌ์ ํ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฝ 7์ด ์์ ์ ํ๊ณ์ฌ์ดํด์ ๋๋ฌํ๋ค๊ณ ๋ณผ
์ ์๋ค. ์๊ฐ์ฒจ๋๊ฐ์ ์ฝ 5์ด ์ดํ๋ถํฐ ์ฐ์๋ถ์์ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ 1.5๊ทผ์ฒ์์ ์ ์ง๋์๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ฐ์๋์ ์คํจ์น๋ฅผ ํตํด ์ฐ์๋ถ์์ ์
ํ๋จํ๋ ๊ฒ ๋ณด๋ค ์๊ฐ์ฒจ๋๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๋ ๋น ๋ฅธ ํ๋จ์ ํ ์ ์์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
Fig. 8. LabView display for time history of TKs and their moving averages for a model aero engine; superimposed with (a) time trace of dynamic pressure and (b) Prms.
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ ํ์ฐ๊ตฌ
(5)์์ ๊ฐ๋ฐํ ์ฐ์๋ถ์์ ํ๊ฐ์ฉ ์๊ฐ์ฒจ๋ ์ธ์๋ฅผ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ํ๊ฒฝ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉํ ์ ์๋๋ก LabView ๊ธฐ๋ฐ ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค.
๊ธฐ์กด์ ์ ์ฌ ์์คํ
์์ ์ฑํํ๋ ์ฐ์๋์ ์คํจ๊ฐ ๋ฐ FFT ๋ถ์ ๊ธฐ๋ฅ๋ ํฌํจ์์ผฐ๋ค. ์ฌ์ฉ์ ์
๋ ฅ ๋ฐ ์ ํ ํญ๋ชฉ, ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์ ๋ฑ์ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ํธ๋ฆฌํ๊ฒ
์ ํํ์ฌ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋๋ก GUI๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค.
์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น, ์ถ์ง ๋ก์ผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํญ๊ณต์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ํ๊ฒฝ์ ์ฐ์์์ ์ฑ ํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋๋ฑํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ฌํํจ์ผ๋ก์จ ๊ฐ๋ฐํ ์ํํธ์จ์ด์
ํ๋น์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ํ์ฌ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ๋ฐํ LabView ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ์ฅ์ฐฉํ ๋ฐ์ ์ฉ ๊ฐ์คํฐ๋น ์ฐ์์ง๋จ ์์คํ
์ด ๋ณ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์ ์๋๊ณ ์๋ค.
์ค์ฆํ
์คํธ๊ฐ ์๋ฃ ๋๋๋๋ก ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ํ ์์ ์ด๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2016๋
๋ ์ฐ์
ํต์์์๋ถ์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ์(KETEP)์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํํ ์ฐ๊ตฌ๊ณผ์ ์
๋๋ค(No. 2011951010001C).
References
Turns S. R., 2000, An Introduction to Combustion, McGraw Hill.
Lieuwen T. C., Yang V., 2005, Combustion Instabilities in Gas Turbine Engines : Operational
Experience, Fundamental Mechanisms and Modeling, American Institute of Aeronautics
and Astronautics, USA.
Angello L., 2005, Tuning Approaches for DLN Combustor Performance and Reliability,
EPRI, Palo Alto, CA, USA.
Gotoda H., Nikimoto H., Miyano T., Tachibana S., 2011, Dynamic properties of combustion
instability in a lean premixed gas-turbine combustor, Chaos, Vol. 21, No. 1, 013124
Song W. J., Cha D. J., 2016, Temporal kurtosis of dynamic pressure signal as a quantitative
measure of combustion instability, Applied Thermal Engineering, Vol. 104, pp. 577-586
DeCarlo L. T., 1997, On the meaning and use of kurtosis,, Psychological Methods, Vol.
2, No. 3, pp. 292-307
Jemielniak K. , Otman O., 1998, Tool failure detection based on analysis of acoustic
emission signals, Journal of Materials Processing Technology, Vol. 76, No. 1-3, pp.
192-197
Hadjileontiadis L. J., Douka E., Trochidis A., 2005, Crack detection in beams using
kurtosis, Computers & Structures, Vol. 83, No. 12-13, pp. 909-919
Barszcz T., Randall R. B., 2009, Application of spectral kurtosis for detection of
a tooth crack in the planetary gear of a wind turbine, Mechanical Systems and Signal
Processing, Vol. 23, No. 4, pp. 1352-1365
Zakrajsek J. J., Townsend D. P., Decker H. J., 1993, An analysis of gear fault detection
methods as applied to pitting fatigue failure data, National Aeronautics and Space
Administration, Lewis Research Center, Cleveland, OH, USA, pp. 12
Williams T., Ribadeneira X., Billington S., Kurfess T., 2001, Rolling element bearing
diagnostics in run- to-failure lifetime testing, Mechanical Systems and Signal Processing,
Vol. 15, No. 5, pp. 979-993
Lieuwen T., 2005, Online combustor stability margin assessment using dynamic pressure
data, Journal of Engineering for Gas Turbines and Power, Vol. 127, pp. 478-482
In B. G., Song W. J., Cha D. J., 2015, Development of LabView-based software for real-time
assessment of combustion stability, Proceeding of the SAREK, 2015 Winter Annual Conference.
Brandt A., 2011, Noise and Vibration Analysis : Signal Analysis and Experimental
Procedures, John Wiley & Sons, Chichester, UK, pp. 63-86
Lee B. J., Lee J. G., Santavicca D. A., 2004, Detection of the onset of unstable combustion
in lean premixed combustors, AIAA Paper, 2004-457
Seo S., Kim S. K., Choi H. S., 2010, Combustion dynamics and stability of a fuel-rich
gas generator, Journal of Propulsion and Power, Vol. 26, No. 2, pp. 259-266