์ค์ข
์ฑ
(Jong Wook Yoon)
1
์ค์ฑํธ
(Sungho Yun)
2
์ฅ๋์
(Dong Soo Jang)
3
๊น์ฉ์ฐฌ
(Yongchan Kim)
4โ
-
๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๋ถ ์์ฌ๊ณผ์
(
Graduate Student, Department of Mechanical Engineering, Korea University, Seoul 02841,
Republic of Korea
)
-
๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๋ถ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(
Ph.D. Candidate, Department of Mechanical Engineering, Korea University, Seoul 02841,
Republic of Korea
)
-
๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๋ถ ์ฐ๊ตฌ๊ต์
(
Research Professor, Department of Mechanical Engineering, Korea University, Seoul
02841, Republic of Korea
)
-
๊ณ ๋ ค๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๋ถ ๊ต์
(
Professor, Department of Mechanical Engineering, Korea University, Seoul 02841, Republic
of Korea
)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
Air-cooling method(๊ณต๋ญ์), Heat transfer(์ด์ ๋ฌ), Heat pipe(ํํธํ์ดํ), Lithium-ion battery (๋ฆฌํฌ์ด์จ์ ์ง)
๊ธฐํธ์ค๋ช
$A$๏ผ
๋ฉด์ [m$^2$]
$C_{p}$๏ผ
๋น์ด [Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$]
$D_{h}$๏ผ
์๋ ฅ์ง๊ฒฝ [m]
$I$๏ผ
์ ๋ฅ [A]
$k$๏ผ
์ด์ ๋์จ [Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$]
$L$๏ผ
๊ธธ์ด [mm]
Pr๏ผ
ํ๋ํ์
$p$๏ผ
์๋ ฅ [Pa]
$Q_{g en}$๏ผ
๋ฐ์ด๋ [Wยทm$^{-3}$]
$Re$๏ผ
๋ ์ด๋์ฆ์
$S_{i}$๏ผ
์๋์ง ์์ฑํญ [Wยทm$^{-3}$]
$t$๏ผ
์๊ฐ [s]
$T_{eva}$๏ผ
์ฆ๋ฐ๋ถ ์จ๋ [โ]
$T_{con}$๏ผ
์์ถ๋ถ ์จ๋ [โ]
$U$๏ผ
์๋ [mยทs$^{-1}$]
$W$๏ผ
๋๋น [mm]
ํ์ฒจ์
$air$๏ผ
์ธ๊ธฐ
$cell$๏ผ
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
$i$๏ผ
์ด๊ธฐ์กฐ๊ฑด
$i n$๏ผ
๋ฉด ๋ฐฉํฅ
$th$๏ผ
๋๊ป ๋ฐฉํฅ
์ฝ์ด
HP๏ผ
ํํธํ์ดํ
HPr๏ผ
ํํธํ์ดํ ๊ธธ์ด ๋น์จ
HT๏ผ
์ด์ ๋ฌ
1. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
์ต๊ทผ ์ฐ์
์ ๋ฐ๋ฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ์ดํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์ ๋ค์ํ ๋ฐ ํ์์ฐ๋ฃ์ ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ์ธํ ํ๊ฒฝ์ค์ผ ๋ฌธ์ ์ ์ฆ๊ฐ๋ก ์ ์ฌ์ ์๋์ง ๋ฐ์ ์ ๋ํ ํฌ์๊ฐ
๋์ด๋๊ณ ์๋ค. ์ ์ฌ์ ์๋์ง ๋ฐ์ ์ ์๋์ง ์์ฐ์ ๋ณ๋์ฑ์ด ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฐ๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฅํ ์ ์๋ ์๋์ง ์ ์ฅ์์คํ
(ESS : Energy
Storage System) ์ด ํ์์ ์ผ๋ก ์๊ตฌ๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ฐ๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฅํ๋ ๋ค์ํ ๋ฐฉ๋ฒ ์ค Li-ion ์ ์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ์ ๊ธฐ ํํ์
์๋์ง ์ ์ฅ์์คํ
์ ๊ณต๋ญ์ ๋๊ฐ์ ๋ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
Li-ion ์ ์ง๋ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋น์จ์ ์๋์ง์ ๊ธด ์๋ช
์ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋์ง ์ ์ฅ์๋จ์ผ๋ก ์๋นํ ๊ด์ฌ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค.(1) ์ด๋ฌํ Li-ion ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฉ์ ๊ตฌ์กฐ๋ ์ ํ๋ ๊ณต๊ฐ์์ ์ต์ ์ ์๋์ง ๋ฐ๋๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด ์, ํ๋ก stacking ํ๊ฑฐ๋ ์ข, ์ฐ๋ก ๊ฒน์ณ ์ค๊ณํ๊ฒ
๋๋ค. ๋ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ์์ฅ์น์ ํน์ฑ์ ์ถฉ์ , ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ํํ๋ฐ์์ผ๋ก ์ธํ ๋ฐ์ด์ด ๋ฐ์ํ๋๋ฐ, ์ด๋ ๋ฐ์ํ๋ ์ด์ ์ ์์ฅ์น์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ
์ ๋ขฐ์ฑ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.(2) ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ์จ๋๋ 20~40โ์ด๋ฉฐ,(3) ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
(battery cell) ๊ฐ์ ์จ๋ ํธ์ฐจ๋ 5โ ์ด๋ด๋ก ์ ์งํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค.(4) ํนํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ์ด๊ณผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ ์จ๋ํธ์ฐจ์ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ์ ์ ํ ์ด๋ฃจ์ด์ง์ง ์์ผ๋ฉด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ, ์๋ช
๊ฐ์ ๋ฐ ์ฌํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฉ์ ์ดํญ์ฃผ๋ก
์ด์ด์ง ์ ์๋ค.(5) ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ค๊ณ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํจ๊ณผ์ ์ธ ๋๊ฐ๋ฐฉ์์ ์ ์คํ๊ฒ ์ ํํด์ผ ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์์ฅ์น์ ์๋ช
๊ณผ ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ์ผ๋ก ์ ์งํ๊ธฐ ์ํ ์ด๊ด๋ฆฌ๋
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ์๋์ง ์ ์ฅ์ฅ์น์์ ํ์์ ์ด๋ค.
์ ์์ฅ์น๋ฅผ ๋๊ฐ์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๋๊ฐ๋ฐฉ์ ์ค ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๊ณต๋ญ์ ๋๊ฐ๋ฐฉ์์ ์์คํ
์ ์ฉ์ด ์ฝ๊ณ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ ๋ ดํ ์ฅ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ๊ณต๊ธฐ๋ ์ด์ ๋์จ๊ณผ ๋น์ด์ด ๋ฎ์ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฎ๊ณ ๊ณต๊ธฐ์ ์
๊ตฌ์ ์ถ๊ตฌ์ ์์น์ ๋ฐ๋ฅธ ์จ๋ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ค. ๋ํ ๋ฐ์ด๋์ด ํฐ ์ ์์ฅ์น์๋ ๋ฎ์
๋๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ผ๋ก ์ธํ ์ ์ฉ์ ํ๊ณ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ์ด๋ ๊ณต๋ญ์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ณ๊ฐ ์ฝ 37 W/cm$^2$๋ก ์ต๊ทผ ์ ์์ฅ์น์ ์ด๋ถํ๋ ์ด๊ฒ์ ์ด๊ณผํ๊ธฐ
๋๋ฌธ์ด๋ค.(6,7) Wu et al.(8)์ ๋ค์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ข์ ๊ณต๊ฐ์ ์ค์น๋๋๋ก ์ค๊ณ๋์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๋ก๋ณ ๋๊ฐ์ ๋ ์ฐจ์ด์ ์ํ ์จ๋ํธ์ฐจ ๋ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฑ๋ฅ ์ ํ์ ๊ดํด ์ฐ๊ตฌํ์๋ค. ์ด ์ฐ๊ตฌ์์๋
๋ฐ์ง๋ ๊ตฌ์กฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฉ ๊ตฌ์กฐ์์ ์์ฐ๋๋ฅ๋ ๊ฐ์ ๋๋ฅ ๋๊ฐ์ผ๋ก๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์จ๋์์น์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋ง๊ธฐ ์ด๋ ค์ฐ๋ฉฐ, ํด์์ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ธ๋ถ ํ๋ฉด์ ์๋ฃจ๋ฏธ๋
ํ์ ๋ถ์ฐฉํจ์ผ๋ก์จ ์ดํ์ฐ์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ ์ํฌ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. Almad(9)์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ค์ํ ๋๊ฐ๋ฐฉ์์ ์๊ฐํ๊ณ ์ ๋์ฅ ๋ฐ ์จ๋์ฅ ํด์์ ํตํ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค. Mahamud and Park(10)์ ์๋ณต ๋๊ฐ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์จ๋ํธ์ฐจ ์ ๊ฐ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ์๊ณ , Yu et al.(11)์ ๋ฐ๋ณต๋๋ ์ถฉ์ , ๋ฐฉ์ ๊ณผ์ ์์์ ์จ๋์์น์ ๋ถ์ํ์๊ณ ์ต์ ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ํ์๋ค. Jang et al.(12)์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๋ฅผ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฌ์ ์์น๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ์ ์
๊ตฌ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ฃผ์ด CFD ํด์์ ์ํํ์๋ค. Sung et al.(13)์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฉ์ ๋ํ ๋๊ฐ์ ์ฒด ์ ์
๊ตฌ์ ๋ฉด์ ๊ณผ ์์น๋ฅผ ๋ณ๊ฒฝ์์ผ ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด-์ ๋ ํด์์ ์ํํ์๋ค.
์ด ์ธ์๋ ํํธํ์ดํ(heat pipe, HP), ์๋ณํ๋ฌผ์ง(phase change material, PCM), ํํธ์ฑํฌ(heat sink) ๋ฑ์
์ด์ฉํ ์ฌ๋ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋๊ฐ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. Wang and Jiang(14)์ HP๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๊ดํด ์ฐ๊ตฌํ์๋ค. 2๊ฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด HP๋ฅผ ์ค์นํ ํ 2.5~40 W ๋ฒ์์ ๋ฐ์ด๋์ผ๋ก ์คํํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
์ด๋ ์์ฑ 10 W ๋ฏธ๋ง์์ ํ๋ฉด์จ๋๋ฅผ 40โ ๋ฏธ๋ง์ผ๋ก ์ ์งํ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. Kizilel and Sabbaha(15) ์ PCM์ ์ด์ฉํ ์ํตํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํฉ์ ๋๊ฐ์ ๊ณต๋ญ์ ๋๊ฐ๊ณผ ๋น๊ต ์ฐ๊ตฌํ์์ผ๋ฉฐ PCM ๋๊ฐ์ด ๊ณต๋ญ์ ๋๋น ์ข ๋ ๊ท ์ผํ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์์ ํ์ธํ์๋ค.
Javani et al.(16)์ PCM์ ์ด์ฉํ 4๊ฐ ์
๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ชจ๋์ ์ด-์ ๋์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค. ๊ฑด์ ํผ๊ณผ ์ต์ ํผ์ ์ด์ฉํ PCM์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ์ฌ ์จ๋๋ถํฌ ๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ
ํ์ธํ์๋ค. ํ์ง๋ง ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์์ HP์ ์๋ณํ์ ์ํ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ์ด์ฉํจ๊ณผ ๋์์ ๊ทธ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ์ ๋์ ๋ณํ์ํค๋ฉด์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ ํ๋
์ฐ๊ตฌ๋ ๋งค์ฐ ๋ถ์กฑํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋น๋์นญ ๊ธธ์ด์ U์ํ HP๋ฅผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด ๊ณต๊ธฐ๊ฐ ์ง๋๋ ์ ๋ก์ ์ ์ฉํ์ฌ HP ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ
๊ทน๋ํํ๊ณ HPr ๋ณ๊ฒฝ์ ํตํ ์์คํ
๋ด๋ถ ์ ๋๋ณํ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
2. ํด์๋ชจ๋ธ
2.1 ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๊ตฌ์ฑ
Fig. 1์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฉํ ๊ณต๋ญ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋๊ฐ์์คํ
์ ๊ฐ๋ต๋์ด๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๊ฐํ Li-ion ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ, ํฌ, ๋ํธ, ์ธ๋ถ ์ผ์ด์ค, HP๋ก ๊ตฌ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ
HP์ ๋๋งค๋ Novec-649๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ ์ฒด ์์คํ
์ ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ Ansys Space Claim์ผ๋ก 3D ๋ชจ๋ธ๋งํ์๊ณ , CFD ์์ฉ ํด CFX
19๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํด์ ์งํํ์๋ค.(17) ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ด 16๊ฐ๋ก 2์ด 8ํ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ดํ์๋ค. ์
์ฌ์ด ๊ฐ๊ฒฉ์ 5 mm์ด๋ฉฐ, ์ด 5 mm ๊ณต๊ฐ์ ๋น์๋๊ณ ๋๊ฐ๊ณต๊ธฐ์ ์ ๋ก๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ํฌ ๋จ๋
(fan
alone) ์กฐ๊ฑด๊ณผ HP๊ฐ ์ฝ์
๋์ด ๋๊ฐ๊ณต๊ธฐ์ ์ ๋ก์์ฑ ๋ฐ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ๋๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋ ํฌ๊ณผ HP(fan with HP)์ 2๊ฐ์ง ํด์์กฐ๊ฑด์ผ๋ก
์งํํ์๋ค.
Fig. 1 Configuration of battery system : (a) fan alone and (b) fan with HP.
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋๊ฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด 5 mm ๊ฐ๊ฒฉ์ ์ ๋ก๋ฅผ ์ง๋๋ ๋๊ฐ๊ณต๊ธฐ์ ์ด์ ๋ฌ๊ณผ HP์ ์ด์ ๋ฌ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ํด์๋ชจ๋ธ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
,
HP, ๋๊ฐ๊ณต๊ธฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ํฌ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ์ ๋ฉด๋ถ์ ์ค์น๋๋ฉฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ธ๋ถ๋ก ๋ฐฐ์ถ์ํค๋ ํก๊ธฐ๋ก ๋์๋๋ค. ๋ํธ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ 2์ด
์ฌ์ด์ ๋ฐฐ์น๋์ด ๊ณต๊ธฐ์ ๋ก๋ฅผ ํ์ฑํ๋ค. HP๋ ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด 14๊ฐ์ ์ ๋ฉด, ํ๋ฉด, ์ต์ธ๊ฐ 4๊ฐ๋ก ์ด 18๊ฐ๊ฐ ๋ฐฐ์น๋๋ค. ์ธ๋ถ ์ผ์ด์ค๋ ์์คํ
์๋ถ๋ฅผ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ๋ฉด์ ์ปค๋ฒํ๋ฉฐ ํด์๋ชจ๋ธ์์ ๋ํธ์ ์ธ๋ถ ์ผ์ด์ค๋ ๋จ์ด์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค.
2.2 ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์ง๋ ์ง์ฌ๊ฐํ ๋ชจ์์ผ๋ก ์๋ฃจ๋ฏธ๋ ์ฌ์ง์ ์ธ๋ถ ์ผ์ด์ค์ ์๋จ๋ถ์ ์๊ทน๊ณผ ์๊ทน์ด ๋ฐฐ์น๋์ด์๋ ๊ฐํ Li-ion ์ ์ง์ด๋ค.(18) ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ดํน์ฑ์ Table 1์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ดํน์ฑ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. (1) ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ 2๊ฐ์ง์ ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ์ง ๊ท ์งํ ๊ณ ์ฒด๋ก ์ทจ๊ธํ๋ค. (2)
๋ฐ์ด์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ด๋ถ์์ ๊ท ์ผํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋ค. (3) ์ ๋ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์๋๋ค. (4) ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์
๋ด๋ถ์ ํํ ๋ฐ์์ ๊ฐ์ญ์ ์ด๋ค. (5) ๋ฐ๋ณต๋ ์ถฉ์
๋ฐ ๋ฐฉ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ swelling ํ์์ ๋ฌด์ํ๋ค. ์ค์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋ด๋ถ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ์ ์ดํ๋ ๋ถ์์์ ์ด์ ๋ฐ์์ํจ๋ค. ์ด ๋๋ฌธ์ ์ ๊ทน์ด ์์นํ
์์ญ์์ ๋ ๋ง์ ์ด์ด ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ถ๊ท ์ผํ ์ด๋ฐ์ ํน์ฑ์ ์ ์ง์ ์ ํ์ด๋ ์ ์ง์ ๋ด๋ถ๊ตฌ์กฐ์ ์ํด ๋ง์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
์
์ ๊ท ์งํ ๊ณ ์ฒด๋ก ๊ฐ์ ํ๊ณ , ๋ชจ๋ธ๋ง์ ๋จ์ํํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ด๋ถ์์ ์ด์ด ๊ท ์ผํ๊ฒ ๋ฐ์ํ๋๋ก ํ์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ด๋ถ์ ์ด์ ๋ฌ์ ์(1)๋ก ํํํ ์ ์๋ค.
Table 1. Physical and thermal properties of battery cell
Parameter
|
Value
|
Capacity(Ah)
|
68
|
Size(length height width)(mm)
|
173ร125ร45
|
Density(kgโคm$^{-3}$)
|
2300
|
Specific heat capacity(Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
|
1280
|
Thermal conductivity(Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
|
23.8(in-plane)
1.7(through-plane)
|
2.3 HP
HP๋ ๋ฐฐ์น๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด์ ์ฝ์
๋๋ 14๊ฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต์ธ๊ฐ ์ข, ์ฐ์ธก์ ์ฝ์
๋๋ 4๊ฐ๋ก ์ด 18๊ฐ ์ด๋ค. HP์ ํ์์ U ์ ๋ชจ์์ผ๋ก
๊ธธ์ด๊ฐ ์งง์ ์ชฝ์ HPr์ด ๊ธด ์ชฝ ๋๋น 0.1, 0.3, 0.5 ๋น์จ์ ๊ฐ์ง๋ 3๊ฐ์ง์ ํ์์ด๋ฉฐ, HPr์ U์ํ HP์ ํ์ ์ค ๊ธธ์ด๊ฐ ๊ธด ์ฑ๋
๋๋น ์งง์ ์ฑ๋์ ๊ธธ์ด ๋น์จ์ ๋ปํ๋ค. HP๋ ๋ฐ๋ณต๋๋ ์ถฉ๋ฐฉ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ค์๋ถ๊ฐ ๋ถํ์ด์ค๋ฅด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ swelling ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ swelling
๊ตฌ๊ฐ์ ํํผํ ์ ์๋๋ก U์ ํ์์ ๊ณ ์ํ์๋ค. ๋ํ ๋น๋์นญ๋๋ HP์ ์งง์ ์ชฝ ๋น์จ์ ๋ณ๊ฒฝํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ด๋ฅผ ํต๊ณผํ๋ ์ ๋์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐํน์ฑ์
ํ์ธํ ์ ์๋๋ก ์ค๊ณํ์๋ค. HP์ ์ดํน์ฑ์ ๋ชจ๋ธ๋งํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ์ ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. (1) HP๋ 3๊ฐ์ง ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ์ง๋ ๊ท ์งํ ๊ณ ์ฒด๋ก ์ทจ๊ธํ๋ค(In-plane
: HP ๋ฉด ๋ฐฉํฅ์ ์งง์ ๊ตฌ๊ฐ๊ณผ ๊ธด ๊ตฌ๊ฐ, through-plane : HP ๋๊ป ๋ฐฉํฅ). (2) HP์ ์ด์ ๋์จ์ ์คํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ ๊ฐ์ ์ ์ฉํ๋ค.
HP์ ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ์ดํน์ฑ์ Fig. 3๊ณผ Table 2์ ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋ด์๋ค. HP์ ์ ์์ฌ์๊ณผ ์คํ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ด์ ๋์จ์ ๊ณ์ฐ๋ฐฉ๋ฒ์ 3์ฅ์ ๋จ์ผ HP ์ด์ ๋์จ ์คํ์์ ๋ค๋ฃจ์๋ค.
2.4 Fan
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ชจ๋์ ๋๊ฐ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ํฌ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ๋ฉด๋ถ์ ์์นํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ธ๋ถ๋ก ๋ฐฉ์ถ์ํจ๋ค. ํฌ์ ์ด์ฉํ ๊ฐ์ ๋๋ฅ ๋๊ฐ๋ฐฉ๋ฒ์์ ์ ์ฉ๋๋ ์์คํ
์
์ํ ์๋ ฅ์์ค์ ํฌ์ ์๋์ ๋์ด๋ ์๋์๋ ฅ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ค์ ์ธ์์ด๋ค. ๋์ผํ ํฌ์ ์ ์ฉํ๋๋ผ๋ ์์คํ
์ ์๋ ฅ์์ค์ด ์์ผ๋ฉด ์ ๋๊ฐ์๋์ด ์ ๊ณ ์๋ ฅ์์ค์ด
ํฌ๋ฉด ์ ๋๊ฐ์๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค.(19) ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ต๋์ ๋ 121 CFM์ DC 24V ํฌ์ ์ฑ๋ฅ์คํ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฐธ์กฐ
ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ์ ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. (1) ์์คํ
์
๊ตฌ์ ์ถ๊ตฌ์ ์ ๋์ ๋์ผํ๋ค. (2) ์์คํ
๋ด๋ถ
์ ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ ๋ฌด์ํ๋ค.
์์คํ
๋ด๋ถ์ ํญ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์คํ์ ์ผ๋ก ์ธก์ ๋ ํฌ์ P-Q ๊ณก์ (Pressure- flow rate)์ธ Fig. 2๋ฅผ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ์ ๋๋ณ์์ ๊ธฐ๋ํ๋ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ์๋ ฅ์์ค ๊ตฌ๊ฐ์ ์ ์ ํ์๋ค. P-Q ๊ณก์ ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์์คํ
์ ํญ์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์์คํ
์ ํญ 90~100 Pa ๊ตฌ๊ฐ์์ ์ ๋๊ฐ์์จ์ด ๊ฐ์ํ๋ฉฐ, 100 Pa์ ์ด๊ณผํ๋ฉด ๋ค์ ์ ๋๊ฐ์์จ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋๊ฐ์์จ์ด ์ค์ด๋๋
๊ตฌ๊ฐ์ธ 100 Pa ์ดํ๋ฅผ ์์คํ
์ ์ต๋ ๋ด๋ถ ์๋ ฅ์์ค๋ก ๋ณด์๋ค. ์ ๋๋ณ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ํฌ์ ์ ์๋์ ์ ์์คํ
์ ํญ์ด 100 Pa์ผ ๋์ ์ ๋์ธ 1.6
CMM์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 0.7, 1.2, 1.6, 2.0 CMM 4๊ฐ์ง๋ก ์ ์ ํ์๋ค. ์์คํ
์ ์๋ ฅ
์์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋์ ๊ณ์ฐ์์ ์คํ์ผ๋ก ๊ตฌํด์ง ํฌ ์ฑ๋ฅ๊ณก์ ์ ์ฐธ์กฐํ์ฌ ์์นํด์์ ํตํด ์(2)์ ๊ฐ์ด ํํํ์๋ค.
2.5 ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์
๋ฐ์ดํ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋๊ฐํด์์ ๊ณ ์ฒด์ ์ ๋ํด์๊ณผ ์ ์ฒด์ ์ํ ๋๋ฅํด์์ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ์ ๋ก๊ฐ ์ข์์ง๋ฉฐ ์๋๊ฐ ๋นจ๋ผ์ง๋
๊ตฌ๊ฐ์ ๋ ์ด๋์ฆ์๋ ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์ค๊ณ๋ ์์คํ
์ ์ ๋กํ์๊ณผ ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ์ ๋ ๋๋ฅ์ ๋์ ๊ฐ์ ํ์๋ค. ๋๋ฅ๋ชจ๋ธ์ k-ฮต ๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค.
์ ์ฑ
์์ฐ, ์ค๋ ฅ ๋ฐ ๋ณต์ฌ ์ด์ ๋ฌ ํจ๊ณผ๋ ๋ฌด์ํ์๊ณ , ์ด๋ฌํ ๊ฐ์ ํ์ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
โ์ด์ ๋ ๋ฐฉ์ ์(Solid region) :
์ฌ๊ธฐ์ Si๋ ์๋์ง ์์ฑํญ์ด๋ค.
์ฐ์์ฑ, ์ด๋๋ ๋ฐ ์๋์ง์ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
โ์ฐ์๋ฐฉ์ ์(Fluid region) :
โ์ด๋๋ ๋ฐฉ์ ์(Fluid region) :
โ์๋์ง ๋ฐฉ์ ์(Fluid region) :
Table 2. Physical and thermal properties of HP
Parameter
|
Value
|
Size(Section)(mm)
|
20ร5
|
Pipe(Material)
|
AL
|
Density(kgยทm$^{-3}$)
|
2712
|
Specific heat capacity(Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
|
921
|
Thermal conductivity(Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
(HPr = 0.1)
|
In-plane
4 W : Long 938, Short 323
6 W : Long 1775, Short 706
8 W : Long 3123, Short 1656
Through-plane
4, 6, 8 W : 232
|
Thermal conductivity(Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
(HPr = 0.3)
|
In-plane
4 W : Long 1219, Short 545
6 W : Long 2536, Short 1282
8 W : Long 3346, Short 1833
Through-plane
4, 6, 8 W: 232
|
Thermal conductivity(Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$)
(HPr = 0.5)
|
In-plane
4 W : Long 1626, Short 1082
6 W : Long 3227, Short 1837
8 W : Long 3904, Short 2238
Through-plane
4, 6, 8 W : 232
|
Working fluid
|
Novec-649
|
Fig. 3 Configurations of HP.
3. ํด์๋ชจ๋ธ ๊ฒ์ฆ
3.1 ๊ฒฉ์ ์์กด์ฑ ๊ฒ์ฆ
HPr 0.5๊ฐ ์ ์ฉ๋ ํด์๋ชจ๋ธ์ ์ต์ ๊ฒฉ์ ํฌ๊ธฐ(mesh size) 0.5, 1.0, 1.5 mm์ 3๊ฐ์ง ํฌ๊ธฐ์ ๊ฒฉ์(mesh) ๋ชจ๋ธ๋ง์ ๋ํด
0.7, 1.6 CMM์ 2๊ฐ์ง ์ ๋์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํด์์ ์ํํ์๋ค. Fig. 4์ Table 3์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ต๊ณ ์จ๋, ์ต์ ์จ๋ ๋ฐ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ์๋์ค์ฐจ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค. ์ ๋ 0.7 CMM ์กฐ๊ฑด์์ ์๋ ฅ ์์ค์ ์๋์ค์ฐจ๋
๋ชจ๋ ํ๊ฐ์งํ ์ค ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ์ฐจ์ด๋ 2.4%์ ๋ถ๊ณผํ์๋ค. ๋ํ ์ ๋ 1.6 CMM ์กฐ๊ฑด์์๋ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ์๋์ค์ฐจ์จ์ด ๊ฐ์ฅ ๋์
๊ฒ์ ํ์ธํ์๊ณ , ๊ทธ ์ค์ฐจ๋ 2.7% ์์ค์ด์๋ค. ์ด๋ ์ ์ฒด์์ญ์์์ ์ต์ ๊ฒฉ์ ํฌ๊ธฐ๋ ์ต๊ณ ์จ๋, ์ต์ ์จ๋ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ์๋์ค์ฐจ์ ๊ฑฐ์ ์ํฅ์
์ฃผ์ง ์์์ ์๋ฏธํ๋ฉฐ, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํด์์๊ฐ์ ๋จ์ถ์ ์ํด ์ ์ฒด ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ 570๋ง ๊ฐ ์์ค์ ์ต์ ๊ฒฉ์ ํฌ๊ธฐ 1 mm๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ํด์์ ์ํํ์๋ค.
Fig. 4 Mesh structures of the fluid at three sizes.
Table 3. Grid information and results
Parameter
|
Value
|
Flow rate(CMM)
|
0.7
|
1.6
|
Mesh size(mm)
|
0.5
|
1.0
|
1.5
|
0.5
|
1.0
|
1.5
|
Total number of nodes
|
5,399,584
|
3,006,065
|
2,064,508
|
5,399,584
|
3,006,065
|
2,064,508
|
Total number of elements
|
9,092,288
|
5,712,172
|
4,147,339
|
9,092,288
|
5,712,172
|
4,147,339
|
Average temperature(โ)
|
45.1
|
45.9
|
45.9
|
36.0
|
36.5
|
36.5
|
Maximum flow velocity(mยทs$^{-1}$)
|
5.8
|
5.3
|
5.3
|
13.5
|
12.6
|
12.7
|
Pressure drop(Pa)
|
21.4
|
20.7
|
20.8
|
110.2
|
107.2
|
108.1
|
3.2 HP ์ด์ ๋์จ ์คํ ๋ฐ ๊ฒ์ฆ
CFD ํด์์ผ๋ก ์ป์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ณผ HP์ ์จ๋๋ถํฌ์ ๋จ์ผ HP ์คํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค. HP๋ ๋ด๋ถ์ 4๊ฐ์ ๋๋งค์ฑ๋์ด ํ์ฑ๋์ด ์๋
์๋ฃจ๋ฏธ๋ ์ฌ์ง์ 20 mm ร 5 mm๋ก ์ ์ํ์๊ณ , ์๋์ ์ฒด๋ก 3M ์ฌ์ Novec-649๋ฅผ ์ ์ฉํ์๋ค. HP๋ ๋น๋์นญ ๋๋ HPr 0.1, 0.3,
0.5 3๊ฐ์ง ๋น์จ๋ก Fig. 3์ ๋ํ๋ด์์ผ๋ฉฐ ๋ฐ์ด์กฐ๊ฑด์ 4, 6, 8 W 3๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ธ๊ธฐ ์จ๋ 25โ์์ ๋ฐ์ด๋ถ์ ์จ๋๊ฐ ์๋ ด๋ ๋๊น์ง ์งํํ์๋ค. ๋จ์ผ HP์ ์์ถ๋ถ์
์ฆ๋ฐ๋ถ ๋ฐ ๋ฐ์ด์ ์ํ ํํฐ๊ฐ ์ฝ์
๋์ด ์๋ ๋ฐ์ด๋ถ์ Kํ ์ด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ์จ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ์๋ค. HP๋ U์ํ์ผ๋ก ์์ชฝ์ ๊ธธ์ด๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๋น๋์นญ ํํ์ด๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ๊ธธ์ด๊ฐ ์งง์ ์ชฝ๊ณผ ๊ธด ์ชฝ์ ์ฆ๋ฐ๋ถ ์จ๋๋ฅผ ๋ฐ๋ก ์ธก์
ํ์๊ณ , ์์ถ๋ถ์ ์จ๋๋ ์์ถ๋ถ ์ค์์ ์ธก์ ํ์๋ค. ์คํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ ์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก HPr๊ณผ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋์จ์ ๊ณ์ฐํ์๊ณ , ๊ณ์ฐ์์
์(7)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 2์ ํ๊ธฐํ์๋ค.
Q๋ ๋ฐ์ด๋ถ์ ์ธ๊ฐํ ์ ์(V), ์ ๋ฅ(I)์ ๊ณ์ฐ ๊ฐ์ด๋ฉฐ, L์ ์ด์ ๋ฌ ๊ธธ์ด๋ก ์์ถ๋ถ ์ค์ฌ๊ณผ ์ฆ๋ฐ๋ถ ์ค์ฌ ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ์ด๋ค. $T_{eva}$๋ ์ฆ๋ฐ๋ถ์
์จ๋, $T_{cond}$๋ ์์ถ๋ถ์ ์จ๋์ด๋ค. A๋ HP ์ฑ๋์ ๋จ๋ฉด์ ์ผ๋ก 20 mm ร 5 mm๋ก ๊ณ์ฐ
ํ์๋ค. ์คํ์ฅ์น์ ๋ฐ์ด๋ถ๋ ํด์์ ์ ์ฉ๋ ๋์ผํ ์ดํน์ฑ์ ๋ชจ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ดํน์ฑ์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋ฃ๋ฅผ ํผํฉํ์ฌ ๋ง๋ค์๋ค.(17) ์ด์ฉ๋์ด ํฌ๊ณ ์ด์ ๋์จ์ด ๋์ ์ฌ๋ฃ๋ก ๊ฐ์ฒ AISI 1010(7832 kgยทm$^{-3}$, 434 Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$, 63.9
Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$), ์ด์ฉ๋์ด ํฌ๊ณ ์ด์ ๋์จ์ด ์ค๊ฐ์ธ STS 304(7900 kgยทm$^{-3}$, 477 Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$,
14.9 Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$), ์ด์ฉ๋์ด ์๊ณ ์ด์ ๋์จ์ด ๋ฎ์ HDPE(945 kgยทm$^{-3}$, 2250 Jยทkg$^{-1}$ยทK$^{-1}$,
0.46 Wยทm$^{-1}$ยทK$^{-1}$)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ๋ง๋ค์ด์ง ๋ชจ์ฌ ์
๋ด๋ถ์ ์ด์ ๋ฐ์์ํค๊ธฐ ์ํด ํํฐ๋ฅผ ์ฝ์
ํ๊ณ , ์ ๋ ฅ๊ณต๊ธ๋(power
supply)์ ์กฐ์ ํ์ฌ ๋ฐ์ด์์ผฐ๋ค. ๋ฐ์ด๋ถ์ HP์ ์ฆ๋ฐ๋ถ ๋ฐ ์์ถ๋ถ์ Kํ ์ด์ ๋๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ์จ๋๋ฅผ ์ธก์ ํ์๊ณ , HPr 0.5์ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ
์คํ๊ฒฐ๊ณผ์ ํด์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋ฐ์ด๋ 4, 6, 8 W ์กฐ๊ฑด์์ ์คํ๊ณผ ํด์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ณผ HP ์๋ ด ์จ๋ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ฒฐ๊ณผ, ํด์๊ฒฐ๊ณผ ๋๋น
์คํ๊ฒฐ๊ณผ 0.2~0.9โ ์ดํ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ฌ ์ค์ฐจ๋ฒ์ 2.7%๋ก ํด์์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํ์ธํ์๋ค. Fig. 5์ ์คํ์ฅ์น์ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋ฌ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 5 Experimental apparatus and comparison of average temperatures between experiment and simulation.
4. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
4.1 ํฌ ๋จ๋
(Fan alone) ์กฐ๊ฑด์ ์ ๋๊ณผ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ
Fig. 6์์ ์ ๋๊ณผ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋, ์ต๊ณ ์จ๋์ ์ต์ ์จ๋ ์ฌ์ด์ ์จ๋ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๊ณ , ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์์น๋ Fig. 1์ ํ๊ธฐํ์๋ค. ๋ฐ์ด๋ 4 W ์กฐ๊ฑด์ Fig. 6(a)์ ํฌ๊ณผ ๊ฐ๊น์ด ์์น์ธ ์์คํ
์๋ถ๋ถ์ 1, 2๋ฒ ์
์ ์จ๋๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ๊ณ , ์์คํ
ํ๋ฉด ๋ถ๋ถ์ 15, 16๋ฒ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์จ๋๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
๋ณด์ธ๋ค. ์ ๋
์กฐ๊ฑด 0.7 CMM ์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋ 47.6โ, ์ต์ ์จ๋ 32.7โ, 1.2 CMM์์ 40.6โ, 29.8โ, 1.6 CMM์์ 36.9โ,
28.4โ, 2.0 CMM์์ 34.7โ, 27.7โ๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋๋ ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ฎ์์ก๋ค. ๋ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ , ์ต์ ์จ๋ ์ฌ์ด์
ํธ์ฐจ๋ ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ 14.8, 10.8, 8.5, 6.9โ ์์๋ก ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์ฐจ ๊ฐ์ํ์๋ค. ํนํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
13, 14๋ฒ์ ํ๊ท ์จ๋์
15, 16๋ฒ์ ์จ๋์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฏธ๋ฏธํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋๋ฐ, ์ด๋ 15, 16๋ฒ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์์คํ
์ ์ต์ธ๊ฐ์ ์์นํ์ฌ ํ์ชฝ ๋ฉด์๋ง ์ด์์ด ์์ฉํ์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ์๋์ ์ผ๋ก ์จ๋์์น์ ํญ์ด ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ง๋ค. ๋ํ ์ ๋์กฐ๊ฑด 0.7 CMM์ ๋ค๋ฅธ ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๋นํด ์จ๋์์น๋ฅ ์ด ๋น๊ต์ ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ด ์์คํ
์
๋๊ฐ์๋ ๋ถ์กฑํ ์ ๋์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. Fig. 6(b)์ 6, 8 W ์กฐ๊ฑด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํจ๊ป ๋์ํ์๊ณ , 4, 6, 8 W์ 3๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด ๋ชจ๋์์ ๋์ผํ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 6 Variations in (a) average temperature and (b) maximum temperature and temperature deviation of battery cells with heat inputs of 4, 6, 8 W at various flow rates.
Table 4์์ ์ธก์ ๋ ์์น๋ณ ์ ์๊ณผ ๋ ์ด๋์ฆ์์ ๊ณ์ฐ๊ฐ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ธก์ ์์น๋ Fig. 1์ ํ๊ธฐํ์๋ค. 0.7 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์ A์ง์ ์์๋ง 2445๋ก ๋๋ฅ์์ญ์ ์ํ์๊ณ , 1.2 CMM ๊ณผ 1.6 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์๋ B์ง์ , 2.0
CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์๋ C ์ง์ ๊น์ง ๋๋ฅ์์ญ์ผ๋ก ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋๋ฅ์์ญ์ด ๋์ด์ง๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ํฌ์์ ๊ฐ๊น์ด ์ง์ ์ผ์๋ก ์ ์์ด ๋นจ๋ผ ๋ ์ด๋์ฆ์๊ฐ
์ฆ๊ฐํ๊ณ ๋๋ฅ์์ญ์ ์ํ๋ฉฐ, ๋๋ฅ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ ์ฆ๊ฐ
ํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ ๋ ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ธก์ ์์น ๋ณ ์ ์์ ๋์ผ
ํ์๊ณ , ์์คํ
์๋ ฅ๊ฐํ๋๋ ๋์ผํ์๋ค. ์ด๋ ์์คํ
์ ๋ด๋ถ์ ์๊ณผ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ๋ด๋ถ์จ๋์ ์ํ ์ํฅ์ ๊ฑฐ์ ๋ฐ์ง ์๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๋ ์ด๋์ฆ์์
๊ณ์ฐ์์ ์(8)๋ก ํํ๋๋ค.
Table 4. Flow velocity and Reynolds number at various flow rates and measuring points.
Parameter
|
Value
|
Flow rate(CMM)
|
0.7
|
1.2
|
1.6
|
2.0
|
Measuring point
|
Velocity
(mยทs$^{-1}$)
|
Re
|
Velocity
(mยทs$^{-1}$)
|
Re
|
Velocity
(mยทs$^{-1}$)
|
Re
|
Velocity
(mยทs$^{-1}$)
|
Re
|
A
|
4.34
|
2445
|
7.26
|
4084
|
10.18
|
5726
|
13.09
|
7363
|
B
|
2.69
|
1517
|
4.52
|
2546
|
6.34
|
3571
|
8.14
|
4579
|
C
|
1.46
|
824
|
2.48
|
1397
|
3.52
|
1982
|
4.56
|
2566
|
D
|
0.92
|
518
|
1.56
|
880
|
2.23
|
1257
|
2.98
|
1677
|
E
|
0.83
|
467
|
1.39
|
783
|
1.96
|
1104
|
2.53
|
1423
|
Fig. 7์ ์ ๋์กฐ๊ฑด๋ณ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ํ๊ท ์จ๋์ ์์คํ
๋ด๋ถ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ์๋ค. ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ด๋ถ ์ ์์ด ๋นจ๋ผ์ง๋ฉฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ํ๊ท ์จ๋๊ฐ ๊ฐ์ํ๋
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์์คํ
์๋ ฅ
๊ฐํ๋๋ ์ฆ๊ฐํ๋๋ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ๋ด๋ถ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ํฌ ์ถ๊ตฌ๋ถ์์ ์ธก์ ํ ๊ฐ์ผ๋ก ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ 0.7 CMM์์ 17.5 Pa, 1.2 CMM์์
46.9 Pa, 1.6 CMM์์ 90 Pa, 2.0 CMM์์ 146.9 Pa๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
Fig. 7 Variations in temperature of battery cells and the pressure drop of the system with heat inputs of 4 W, 6 W, and 8 W at various flow rates.
์์ ์ธ๊ธํ๋ฏ์ด ์์คํ
์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ์จ๋์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ 3๊ฐ์ง ๋ฐ์ด๋์์ ๋ชจ๋ ๋์ผํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์๋ ฅ๊ฐํ๋ ์ ์์ ์ ๊ณฑ์ ๋น๋กํ๋ฉฐ
๋์ด๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ํญ์ ์์น์ผ๋ก ์ธํ ํฌ์ ๊ธ๊ฒฉํ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐ ์์๋๋ค. ํนํ ์ด ์์คํ
์์ 2 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ 0.7 CMM
๋๋น 8๋ฐฐ ์ด์ ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ์์คํ
์ ํญ ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ธ 100 Pa ์ ์ด๊ณผํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํฌ ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ๊ฐ ๋์ฑ ํฐ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4.2 Fan with HP ์กฐ๊ฑด์ ์ ๋๊ณผ HPr์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ (HP์ ์ด์ ๋ฌ ์ ์ธ)
๋ณธ ์ฅ์์๋ HP์ ์ ์ฉ๊ณผ ํ์ ๋ณ๊ฒฝ์ผ๋ก ์ธํ ๋ด๋ถ ์ ๋๋ณํ๊ฐ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ์ด๋ค ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋์ง ๋ถ์ ํ์๋ค. HPr 0.1, 0.3, 0.5์ ๋ค๋ฅธ
HP๋ฅผ ์ ์ฉํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ์ ๋ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐํน์ฑ์ ๊ณ ์ฐฐํ๊ณ , ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ์กฐ๊ฑด์ ํด์๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋ฐ์ด์กฐ๊ฑด์
4 W์ด๋ฉฐ(18) ์ ๋์กฐ๊ฑด ๋ฐ ์ ์์ ์ธก์ ์์น๋ ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ํด์์กฐ๊ฑด๊ณผ ๋์ผํ๋ค. ๋ํ HP ํ์ ๋ณํ์ ์ํ ๋๊ฐํน์ฑ๋ง์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ์ด๋ฒ ํด์
์์ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์๋ค.
Fig. 8์ HPr์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์จ๋๋ถํฌ์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ํ๊ท ์จ๋๋ ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ์กฐ๊ฑด ๋๋น HPr
0.1์์ 6.9~7.3%, HPr 0.3์์ 8.4~10.9%, HPr 0.5์์ 10.6~14.2% ๋ฎ์
์ก๋ค. HP์ ๊ธธ์ด๊ฐ ๊ธธ์ด์ง๊ณ ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ํ๊ท ์จ๋๊ฐ ๊ฐ์ํ์๋ค. ์ด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด ์ ๋ก์ HP ์ ์ฉ ์ ๋๊ฐ์ ๋ก๊ฐ ์ข์์ง๋ฉด์
์ด๋ก ์ธํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ด๋ฅผ ์ง๋๋ ๊ณต๊ธฐ ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ๋๋ฅ์ ์ํ ์ด์ ๋ฌ๋์ด ์ปค์ง๋ฉด์ ๋๊ฐํจ์จ์ด ์ฆ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์ธก์ ์์น ๋ณ ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ,
HPr์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์์ด ๋นจ๋ผ์ก๊ณ ํฌ๊ณผ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ์ ์์ด ๋นจ๋ผ์ง๋ฉฐ ์์คํ
๋ด ๋๋ฅ์์ญ์ด ๋์ด์ก๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ฑ์ ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ํด์์กฐ๊ฑด๊ณผ
๋์ผํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 8 Variations in temperature of battery cells and pressure drop with HP at various flow rates(Non-heat transfer of HP).
์ ๋๊ณผ HPr์ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ์ ๋ ์์คํ
๋ด๋ถ์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋๋ ํจ๊ป ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์คํ
์ ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ ๋ํ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ ์ค์ํ ๋ณ์์ด๋ค.
Fig. 8์์ ์ ๋์ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณผ ์ ์๋๋ฐ, HPr 0.3์ 0.7 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์ ์ฝ 19 Pa์ด์๋ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์
2.0 CMM์์ 161 Pa๋ก ์ฝ 8๋ฐฐ๋ก ๊ธ๊ฒฉํ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ํนํ HPr 0.5์์๋ 180 Pa ์ด์์ผ๋ก ๋ค๋ฅธ ๋น์จ๋ณด๋ค ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก
ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๋๋ฐ ์ด๋ HPr 0.5 ์ ์ฉ์ผ๋ก ์ข์์ง ์์คํ
๋ด๋ถ ์ ๋ก์์์ ์๋ฅ ๋ฐ์๋์ด ์ฆ๊ฐํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๋ํ ์ ๋์กฐ๊ฑด 2.0 CMM
์์๋ HPr 0.1, 0.3, 0.5 3๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด ๋ชจ๋์์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด 100 Pa์ ์ด๊ณผ
ํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ์กฐ๊ฑด์์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก 2.0 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ํฌ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ก ์ธํ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ ํญ์ด ๋์ฑ
ํฐ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
4.3 Fan with HP ์กฐ๊ฑด์ ์ ๋๊ณผ HPr์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ(HP์ ์ด์ ๋ฌ ์ ์ฉ)
HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ๊ณ ๋ คํ์ ๋ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค. ์ ๋์กฐ๊ฑด์ ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ ๋๊ฐ
ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ์ 0.7 CMM๊ณผ ์์คํ
์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ํฐ 2.0 CMM์ ์ ์ธํ 1.2, 1.6 CMM 2๊ฐ์ง ์ ๋
์กฐ๊ฑด์์์ ๋์ผํ 4 W ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค. HP๋ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ HPr 0.5 ์กฐ๊ฑด์ ์ ์ธํ HPr 0.1, 0.3์
2๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์คํ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ HP์ ์ด์ ๋์จ์ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ ์ฉํ์๋ค. Fig. 9๋ HPr 0.1, 0.3์์ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ์ ๋์ ๋ฏธ์ ์ฉ ํ์ ๋์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์จ๋๋ฅผ ๋น๊ตํ ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. 2๊ฐ์ง ๋น์จ ๋ชจ๋์์ ์ด์ ๋ฌ์
์ ์ฉํ์ ๋์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋๊ฐ ๋ฏธ์ ์ฉ ํ์ ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค 0.2~1.2โ ๋ฎ์
์ก๋ค. ์ต์ ์จ๋์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ต๊ณ ์จ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ์๋ ๋ฐ๋๋ก ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ์ ๋์ ์จ๋๊ฐ ๋ฏธ ์ ์ฉํ์ ๋์ ์จ๋๋ณด๋ค ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ธ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ธ์ ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ์ ๊ฒฝ์ฐ, HP์ ์ด์ ๋ฌ ๋ฏธ์ ์ฉ ๋๋น ์ ์ฉํ์ ๋์ ์จ๋ํธ์ฐจ๊ฐ ํ์ ํ ๊ฐ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 10์์๋ ์ธ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ทธ๋ํ๋ ์์คํ
์ ์ค์๋ถ๋ถ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๊ฐ ํฐ, ์ค์๋ถ๋ถ์ด ๋ณผ๋กํ
ํํ๋ฅผ ๋ณด์ด๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์ด์ ๋ฌ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ทธ๋ํ๋ ์ค์๋ถ๋ถ์ด ๋ณผ๋กํ์ง ์๊ณ ์ธ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ํํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
์ด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด ์ฝ์
๋ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ์ํฅ์ผ๋ก ์จ๋๊ฐ ๋์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์์ ๋ฎ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ก ์ด์ด ๋ถ๋ฐฐ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก, HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ
์ด๋ถ๋ฐฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Fig. 11(a)๋ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ์ ๋ HP์ ์ํด ์ธ์ ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ก ์ด์ด ๋ถ๋ฐฐ๋๋ ํ์์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. HP๊ฐ ์ฝ์
๋์ด ์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ๋ฅผ
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ด์ด ๋ถ๋ฐฐ๋๋ ํ์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํฌ๊ณผ ๊ฐ๊น์ด ์ผ์ชฝ์ ์์นํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ๋ฅผ ์ ์ธํ ์ค์๋ถ๋ถ์ ์จ๋๋ถํฌ๊ฐ ๋ฎ๊ณ ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ ๋ถ๋ถ์
์จ๋๊ฐ ์ค์๋ถ๋ถ๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ์ด์ ๋ถ๋ฐฐ๊ฐ ์ผ์ด๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ํฌ์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ๊ณต๊ธฐ์ ์ํ ๋๊ฐํจ์จ์ด ๋์
๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์คํ
์ค์๋ถ๋ถ์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด ์์คํ
์ ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ ๋ณด๋ค ์ค์๋ถ๋ถ์ ์จ๋๋ถํฌ๊ฐ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด๋ U์ํ HP์
์งง์ ๋น์จ ๋ถ๋ถ์ด ์์นํ ์ค์๋ถ๋ถ์ ๊ณต๊ธฐ์ ์ ๋ก๊ฐ ํ์ฑ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ฉฐ ์๋์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ์๋ฆฌ ๋ถ๋ถ์ ๋๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ฐ๋ฉด์ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ธํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ธ Fig. 11(b)์์๋ ์ด์ ๋ถ๋ฐฐ๊ฐ ๊ฑฐ์ ์ผ์ด๋์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณผ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด ์ฝ์
๋ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ์ด์ ๋ถ๋ฐฐ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ
๊ฐ์ ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ํฐ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ, ์ธ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ ๊ฐ์์จ๊ณผ ์์คํ
๋ด๋ถ ์๋ ฅ์์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์์ ๋, ๋ณธ
์์คํ
์ ์ต์ ์กฐ๊ฑด์ HPr 0.3๊ณผ 1.2 CMM ์ ๋
์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ํฌ ๋จ๋
(fan alone) ์กฐ๊ฑด ๊ฒฐ๊ณผ ๋๋น ์ต๊ณ ์จ๋ 3.7โ, ์จ๋ํธ์ฐจ 6.9โ ์ ๊ฐ์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Fig. 9 Variations in maximum temperature of battery cells with HPr of (a) 0.1 and (b) 0.3 at various flow rates.
Fig. 10 Variations in temperature difference between battery cells with HPr of (a) 0.1 and (b) 0.3 at various flow rates.
Fig. 11 Temperature distribution of battery cells with condition of (a) heat transfer of HP and (b) non-heat transfer of HP.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ์ ๋๋ฅ์ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ด์ฉํ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์์คํ
์ ์ค๊ณํ๊ณ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ์๋ค. ์ ๋ํด์์ ํตํด HPr์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ์๊ณ ,
์ด๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ์ต์ ์ ๋๊ณผ HPr์ ์ ์ํ์๋ค. HP๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋๊ฐ์์คํ
ํด์๋ชจ๋ธ์ ์ ๋๊ณผ HP์ ๊ธธ์ด ๋น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ๋๊ฐํน์ฑ์
๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ๊ฐ๋ฐ๋์๋ค. ํด์์ ์ ํจ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ์จ๋, ์ ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ๊ฒฉ์ ์์กด์ฑ ํ
์คํธ๋ฅผ ์ํํ์๊ณ 2.7%์ ์ค์ฐจ ๋ฒ์ ๋ด์์
์ผ์นํ์๋ค. ํด์๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉ๋ HP์ ์ด์ ๋์จ์ ์ ์๋ HP์ ๋ฐ์ด๋๊ณผ HPr์ ๋ฐ๋ผ ์คํ์ ํตํด ์ธก์ ๋์๋ค. HP ์ด์ ๋์จ ์คํ์ ํตํ์ฌ ํด์๊ฐ๊ณผ
๋น๊ตํ์๊ณ ์ค์ฐจ ๋ฒ์ 2.8% ๋ด์์ ์ผ์นํ์๋ค.
๋๊ฐ์์คํ
์ ํด์์ ์ธ๊ธฐ์จ๋ 25โ ์ํ์์ HPr, ํฌ ํ๋๊ณผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋ฐ์ด๋์ ๋ณํ์ํค๋ฉฐ ์ฑ๋ฅํน์ฑ์ ๊ณ ์ฐฐํ์๋ค. ๋จผ์ ํฌ ๋จ๋
(fan alone)
์กฐ๊ฑด์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฐ์ด๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋์ ์จ๋ํธ์ฐจ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ ๋์กฐ๊ฑด 0.7 CMM๊ณผ ๋ฐ์ด๋ 4 W ๊ธฐ์ค, ์ต๊ณ ์จ๋ 47.6โ,
14.8โ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉฐ ๋ฎ์ ๋๊ฐ
์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฎ์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ฌ์ด์ HP๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ํด์์ ์ํ
ํ์๋ค. HPr์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ด๋ถ ์ ๋๋ณํ๋ฅผ ๋ณด๊ธฐ์ํด์ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ์ง ์์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋ ๊ฐ์ง ์กฐ๊ฑด ๋ชจ๋ ํฌ์
ํ๋๊ณผ HPr์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์์คํ
๋ด๋ถ ์์น๋ณ ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ๋ฉด์ ์ด์ ๋ฌ
๊ณ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ์ต๊ณ ์จ๋ ๋ฐ ์ธ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๊ฐ์ ์จ๋ํธ์ฐจ๊ฐ ๊ฐ์ํ์๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ์์คํ
์ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํฌ์ ์ ๋๊ฐ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
HPr 0.1์์ 0.3 ๊ตฌ๊ฐ์์๋ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ์ ํ์ ์ธ ์ฆ๊ฐ์จ์ ๋ณด์ด๋ค HPr 0.5 ๊ตฌ๊ฐ์์ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์์คํ
๋ด๋ถ ์๋ ฅ๊ฐํ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์
๋ฐ๋ผ ์ ๋๋ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๊ฐ์ํ์๋ค. ์์คํ
๋ด ์ธก์ ์์น ๋ณ ์ ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ํฌ์์ ๊ฐ๊น๊ณ HPr์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ ์์ด ๋นจ๋ผ์ก์ผ๋ฉฐ ๋๋ฅ์์ญ์ ๋ฒ์๊ฐ ๋์ด์ง๋
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์ ๋ฐ์ด๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์๊ณผ ์์คํ
์๋ ฅ๊ฐํ๋์ ์ฐจ์ด๋ ์์์ผ๋ฉฐ ์จ๋๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์๋ค. ํด์๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ ฅ๊ฐํ์
์ํ ํฌ์ ์ ๋๊ฐ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ ๋, ๋ณธ ์์คํ
์ ์ต์ ๋๊ฐํจ์จ์ ๋ํ๋ด๋ ์กฐ๊ฑด์ HPr 0.3 ์กฐ๊ฑด์ ์ ๋ 1.2 CMM์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๊ณ , ํฌ
๋จ๋
(fan alone) ์กฐ๊ฑด ๋๋น ์ต๊ณ ์จ๋ 3.7โ, ์จ๋ํธ์ฐจ 6.9โ ์ ๊ฐ์ ๋๊ฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์ต์ ์กฐ๊ฑด์ธ HPr 0.3, 1.2 CMM ์ ๋์กฐ๊ฑด์์
HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ ์ฉํ์ ๋์ ์ ์ฉํ์ง ์์์ ๋์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
์จ๋๋ฅผ ๋น๊ตํ์ ๋, ์ด์ ๋ฌ ์ ์ฉ ์ 0.2~1.2โ์ ์ต๊ณ ์จ๋ ์ ๊ฐ๊ณผ 1.2~2.8โ์
์จ๋ํธ์ฐจ ๊ฐ์ ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์ต๊ณ ์จ๋ ์ ๊ฐ์ ํญ๋ณด๋ค ์จ๋ํธ์ฐจ ๊ฐ์ ์ ํญ์ด ๋ ํฐ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ด์๊ณ , ์ด๋ HP์ ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ์จ๋๊ฐ ๋์ ์
์์
๋ฎ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์
๋ก์ ์ด๋ถ๋ฐฐ ํ์์ผ๋ก ๋ ์ด์ ์ฌ์ด์ ์ค์น๋๋ HP์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ด์ ๋ฌ์ ์ํ ์ด๋ถ๋ฐฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ๋ ์ง๋ฐฐ์ ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2017๋
๋ ์ฐ์
ํต์์์๋ถ์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ์(KETEP)์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํํ ์ฐ๊ตฌ ๊ณผ์ ์
๋๋ค(No. 20173010013220).
References
Jeong T., Sun J., Kim S., Noh Y., 2014, Analysis of the Cooling Performance and Characteristic
Using Lithium-ion Battery for Eco-friendly Vehicle, KSAE Sector General Conference,
pp. 1192-1192
Khateeb S. A., Amiruddin S., Farid M., Sleman J. R., Al-Hallaj S., 2001, Thermal Behaviour
Analysis of Lithium-ion Batteries for Electric and Hybrid Vehicles, Journal of Power
Sources, Vol. 99, No. 1-2, pp. 70-77
Teng H., Ma Y., Yeow K., Thelliez M., 2011, An Analysis of a Lithium-ion Battery System
with Indirect Air Cooling and Warm-up, SAE International Journal of Passenger Cars-Mechanical
Systems, pp. 1343-1357
Lu L., Han X., Li J., Hua J., Ouyang M., 2013, A Review on the Key Issues for Lithium-ion
Battery Management in Electric Vehicles, Journal of Power Sources, Vol. 226, pp. 272-288
Park J. H., Lee K. S., 2009, The Safety of Lithium Ion Polymer Battery System for
Hybrid Electric Vehicle, Auto Journal KSAE, Vol. 31, No. 3, pp. 44-48
Saini M., Webb R. L., 2002, Heat Rejection Limits of Air Cooled Plane Fin Heat Sinks
for Computer Cooling,, In Thermal and Thermomechanical Phenomena in Electronic Systems,
ITherm 2002, Eighth Intersociety Conference on Thermal and Thermomechanical Phenomena
in Electronic Systems (Cat. No. 02CH37258), IEEE, pp. 1-8
Schmidt R. R., Notohardjono B. D., 2002, High-end Server Low-temperature Cooling,
IBM Journal of Research and Development, Vol. 46, No. 6, pp. 739-751
Wu M. S., Wang Y. Y., Wan C. C., 1998, Thermal Behaviour of Nickel/metal Hydride Batteries
During Charge and Discharge, Journal of Power Sources, Vol. 74, No. 2, pp. 202-210
Ahmad A. P., 2001, Battery Thermal Management in EVs and HEVs, Issues and Solutions,
Battery Man, Vol. 43, No. 5, pp. 34-49
Mahamud R., Park C. W., 2011, Reciprocating Air Flow for Li-ion Battery Thermal Management
to Improve Temperature Uniformity, Journal of Power Sources, Vol. 196, No. 13, pp.
5685-5696
Yu L., Qin M., Zhu P., Yang L., 2008, Numerical Simulation and Optimization of Nickel-hydrogen
Batteries, Journal of Power Sources, Vol. 179, No. 2, pp. 848-853
Jang I. H., Park J. Y., Kim D. H., and Seol S. Y., 2010, Analysis of Cooling Efficiency
According to Inlet/outlet Position of HEV Battery Module, Proceedings of the Korean
Society of Mechanical Engineers โ10 Autumn Annual Conference,, pp. 3457-3460
Sung C. R., Park Y. J., Song C. S., Yoon Y. B., Cho Y. S., 2010, Numerical Study on
Improvement of the Cooling Performance for the Battery Formation Equipment, Proceedings
of the Korean Society of Mechanical Engineers โ10 Autumn Annual Conference, pp. 3146-3151
Wang Q., Jiang B., 2015, Experimental Investigation on EV Battery Cooling and Heating
by Heat Pipes, Applied Thermal Engineering, Vol. 88, pp. 54-60
Kizilel R., Sabbaha R., 2009, An Alternative Cooling System to Enhance the Safety
of Li-ion Battery Packs, Journal of Power Sources, Vol. 194, No. 2, pp. 1105-1112
Javani N., Dincer I., Naterer G. F., Yilbas B. S., 2014, Heat Transfer and Thermal
Management with PCMs in a Li-ion Battery Cell for Electric Vehicles, International
Journal of Heat and Mass Transfer, Vol. 72, pp. 690-703
Yun S., Kwon J., Cho W., Lee D., Kim Y., 2020, Performance Improvement of Hot Stamping
Die for Patchwork Blank Using Mixed Cooling Channel Designs with Straight and Conformal
Channels, Applied Thermal Engineering, Vol. 165, 114562.
Park S., Jang D., Lee D., Hong S., Kim Y., 2019, Simulation on Cooling Performance
Characteristics of a Refrigerant Cooled Active Thermal Management System for Lithium
Ion Batteries, International Journal of Heat and Mass Transfer, Vol. 135, pp. 131-141
Xu X. M., He R., 2013, Research on the Heat Dissipation Performance of Battery Pack
Based on Forced Air Cooling, Journal of Power Sources, Vol. 240, pp. 33-41