์ฅ์๋ฏธ
(Somi Jang)
1
๊ณ ์ ์ง
(Yujin Ko)
1
๋ฏผ์ค๊ธฐ
(Joonki Min)
2
ํํฌ๊ธฐ
(Hiki Hong)
3โ
-
๊ฒฝํฌ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ์์ฌ๊ณผ์
(
Graduate Student, Department of Mechanical Engineering, Graduate School, KyungHee
University, Yongin-si, 17104, Korea
)
-
๊ฒฝํฌ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ํ์ ์ฐ๊ตฌ๊ต์
(
R&D Professor, Department of Mechanical Engineering, KyungHee University, Yongin-si,
17104, Korea
)
-
๊ฒฝํฌ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
(
Professor, Department of Mechanical Engineering, KyungHee University, Yongin-si, 17104,
Korea
)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
Forced ventilation(๊ฐ์ ํ๊ธฐ), Energy Recovery Ventilation(ERV, ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น), Cooling load(๋๋ฐฉ๋ถํ), Heating load(๋๋ฐฉ๋ถํ), Occupant density(์ฌ์ค์ ๋ฐ๋), COVID-19(์ฝ๋ก๋19)
1. ์ ๋ก
์พ์ ํ ์ค๋ด๊ณต๊ธฐ์ง์ ์ ์งํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ธ๋ถ์ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ ์
ํ๊ณ ์ค๋ด์ ์ค์ผ๋ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐฐ์ถ์ํค๋ ํ๊ธฐ๊ฐ ์ค์ํ๋ค. ํ๊ธฐ๋ฅผ ์ํํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๋์ ํ๋
๋๋ ๊ฑด์ถ ์์ฌ๋ก ์ธํ ์ค์ผ ๋ฌผ์ง์ ์ค๋ด์ ๊ณ์ ์์ด๊ฒ ๋๋ฉฐ ํนํ ํธํก์ผ๋ก ์ธํ ์ด์ฐํํ์๋ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง๊ฐ ์ถ์ ๋๋ฉด ์ฌ์ค์์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ํ์ด ๋ ์ ์๋ค.
์ต๊ทผ ์ ํํ๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ธ COVID-19๋ก ์ธํด ๋ง์ ๊ฐ์ผ์๊ฐ ๋ฐ์ํ๊ณ ์๋๋ฐ, ์ง์ ์ ์ธ ์ ์ด์ด ์์ด๋ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ์ ์๋ ๊ฒ๋ง์ผ๋ก ๊ฐ์ผ๋ ์ํ์ฑ์ด
์กด์ฌํ๋ฉฐ(1,2) ์ด๋ ๋ฏ ๊ฐ์ ๊ณต๊ฐ ๋ด์์ ํธํก๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ์ ํ๋๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ํ์ฐ์ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด์๋ ํ๊ธฐ๊ฐ ํ์์ ์ด๋ค.(3) ํนํ ๋ยท๋๋ฐฉ ๊ฐ๋์ด ํ์ํ ์๊ธฐ์๋ ์๋์ง ๋ญ๋น๋ฅผ ๋ฐฉ์งํ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋๋ฐ, ์ด๋ด ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค๋ ๋ยท๋๋ฐฉ ๊ธฐ๊ธฐ๋ก ์ธํด ์ค๋ด์์
๊ณ์ ๊ณต๊ธฐ์ ํจ๊ป ์ํํ๊ฒ ๋๋ฉฐ ํ์ฐ์ผ๋ก ์ธํ ์ง๋จ ๊ฐ์ผ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์ปค์ง๋ค.(4)
Fig. 1 Schematic of ERV.(5)
ํ๊ธฐ๋ ์์ฐํ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๋ค. ์์ฐํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑด๋ฌผ ๋ดยท์ธ๋ถ์ ์จ๋์ฐจ, ๋ฐ๋์ฐจ ๋๋ ๋ฐ๋์ ์ํ ํ์์ฐจ๋ก ๊ฑด๋ฌผ ๊ฐ๊ตฌ๋ถ ๋ฑ์ ํตํด ์ค๋ดยท์ธ
๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ตํํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ฉฐ, ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์กํ๊ธฐ์ ๊ฐ์ ๊ธฐ๊ณ ์ฅ์น์ ๊ตฌ๋๋ ฅ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ธ๋ถ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ค๋ด๋ก ๊ณต๊ธํ๊ฑฐ๋ ์ค๋ด๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์ธ๋ถ๋ก ๋ฐฐ์ถํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค.
์ด๋ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ๊ณ์ฅ์น์๋ ํ๊ธฐํฌ ๋ฑ์ด ์๋ค. ์์ฐํ๊ธฐ ์ ๋ยท๋๋ฐฉ๋ ์ค๋ด๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐฐ์ถํ์ฌ ์๋์ง๊ฐ ๋ญ๋น๋ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ํ์ํ๊ธฐ๋์ ๋ง์กฑ์ํจ๋ค๋ ๋ณด์ฅ์ด
์๋ค. ๋ฐ๋ฉด์ ํ๊ธฐํฌ์ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ํ๊ธฐ๋์ ๋ง์กฑ์ํฌ ์ ์์ง๋ง, ์์ฐํ๊ธฐ๋ณด๋ค๋ ๋ ํฐ ์๋์ง ์์ค์ ์ด๋ํ๋ค. ์ด๋ฌํ ์ ์ ๋ณด์ํ๋
์ฅ์น๊ฐ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น(Energy Recovery Ventilator, ERV)์ด๋ค. ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ ํฌ๊ฒ ํํ๊ณผ ํ์ ํ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ฉฐ ๊ฐ๊ฐ์
๊ฐ๋ต๋๋ฅผ Fig. 1์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ยท๋๋ฐฉ๋ถํ์ ์๋นํ ๋ถ๋ถ์ ์ฐจ์งํ๋ ํ๊ธฐ๋ถํ๋ฅผ ์ต์ํํจ๊ณผ ๋์์ ์ฌ์ค์์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ํ์ด ๋๋ ์ค๋ด๊ณต๊ธฐ ์ค์ผ์ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด 2000๋
๋
์ค๋ฐ๋ถํฐ ์ํํธ์ ๋์
๋๊ธฐ ์์ํ์๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ์ผ๋ฐ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ๋ง์ ๊ด์ฌ์ ๊ฐ์ง๊ฒ ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์์คํ
์
์ฑ๋ฅ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์ง์์ ์ผ๋ก ์ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๊ด๋ จ๋ ์ฐ๊ตฌ ๋ํฅ์ผ๋ก Lee et al.(6)์ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ฅ์ฐฉํ์ง ์์ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ๋นํด ์ฝ 5%์ ๋๋ฐฉ์๋์ง ๋ฐ 10%์ ๋๋ฐฉ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฝํ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค.
Song et al.(7)์ ์คํ์ ํตํด ๊ณต๋์ฃผํ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ค์ ์ด์ ์ ์ ์ด๊ตํ์ฑ๋ฅ์ด ๋๋ฐฉ ์ ์ค๋ดยท์ธ ์จ๋์ฐจ๊ฐ ํด์๋ก ์ ์ด๊ตํํจ์จ์ด ์์นํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ,
์คํ์ ํตํด ๋ฐฐ๊ธฐ๊ตฌ์ ์์น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค๋ด์ ํ๊ธฐํจ์จ์ ํ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ(8) ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋ฐ ์ค๋ด CO2 ๋๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ ์ด์ ๋ต์ ์ ์ํ์๋ค.(9)
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค์ค์ด์ฉ์
์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํด ๋ยท๋๋ฐฉ์๋์ง
์๋น๋์ ๊ตฌํ๊ณ ๋น๊ตยท๋ถ์ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ยท๋๋ฐฉ๋ถํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํด TRNSYS18(10)์ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๋์๊ณต๊ฐ์ ๋ํ์ ์ธ ๋ค์ค์ด์ฉ์
์์ธ ์นดํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ๋งํ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์
๋ ฅ์กฐ๊ฑด๊ณผ ๋ชจ๋ธ๋ง์ Table 1๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ธฐ์๋ฐ์ดํฐ๋ TRNSYS18 ๋ผ์ด๋ธ๋ฌ๋ฆฌ์ ๋ด์ฅ๋์ด ์๋ ์์ธ์ง์ญ TMY2๋ฅผ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฒฝ์ฒด์ ์ฐฝํธ์ ์ด๊ด๋ฅ์จ์ ์๋์ง์ ์ฝ์ค๊ณ๊ธฐ์ค(๊ณ ์
2017-881)(11)์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์ค์ ํ์๋ค. ์ค๋ด ์จยท์ต๋๋ ํ๊ตญ์๋์ง๊ณต๋จ์ ์ ์ ๋งค๋ด์ผ(12)์ ๋ง์กฑํ๋ ๋์ ๊ธฐ(11์ 1์ผ~3์ 31์ผ)์๋ 20โ/40%, ํ์ ๊ธฐ(6์ 1์ผ~9์ 30์ผ)์๋ 26โ/50%๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์๊ฐ๊ฐ๊ฒฉ์
0.1h์ด๋ค. ๋ยท๋๋ฐฉ์ ์ค์ 10์๋ถํฐ ์คํ 11์๊น์ง, ํ๊ธฐ๋ 24์๊ฐ ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์๋ค.
์ฌ์ค์ ๋ฐ๋๋ 0.24 person/m$^{2}$์ผ๋ก ๋์๊ณต๊ฐ ๋ด์ ์ต๋ 50๋ช
์ ์ฌ์ค์๊ฐ ์กด์ฌํ๋๋ก ํ์๋ค.(13) ์ด๋ ํ๋ฃจ ๋์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ์ค์ ๋ณํ๋ฅผ ์ต๋ ์ฌ์ค์์ ๋ํ ๋น์จ๋ก์ Fig. 2์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์นดํ๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 24์๊ฐ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์งํํ์๊ธฐ์, ์ค์ ์ํฉ๊ณผ ๋น์ทํ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋ ๋ณํ๋ฅผ ์ ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ํ๊ธฐ๋
์ฐ์ ์ ํ์ฉํ์๋ค. ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ค๋น๊ธฐ์ค ๋ฑ์ ๊ดํ ๊ท์น(14)์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์ต๋ ํ๊ธฐ๋์ 1์ธ๋น 30 CMH๋ก ์ด 1500 CMH(์๊ฐ๋น 1.7ํ, 24์๊ฐ ๊ฐ๋)๋ก ์ค์ ํ์๊ณ , ์ด๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก Fig. 2์ ์ฌ์ค์ ๋ณํ, ์ฆ CO2 ๋๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ด๋ฅผ ์งํํ์๋ค. 24์๊ฐ ์นดํ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ผ ์๋ฒฝ๋ถํฐ ์ค์ ๊น์ง๋ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋ฎ์ผ๋ ์ ์ฌ์๊ฐ๊ณผ ์ ๋
์๊ฐ์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ๋ง์๋
์ ์ฌ์๊ฐ๊ณผ ์ ๋
์๊ฐ ์ ํ๋ก ๋ฐ๋๊ฐ ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ฌ์ค์ ์ต๋์ธ์ 50๋ช
์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์ฒด ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋๋ฅผ Fig. 2์ ๋ํ๋ด์๋ค.
Table 1. Building Model and Simulation Input Conditions
Fig. 2 Schedule of occupancy ratio based on 50 people.
์์ ์ธ๊ธํ ๋๋ก ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ(์นจ์
๊ณต๊ธฐ๋ง 0.2ํ/์๊ฐ)์ ํ๊ธฐํฌ์ ํตํด ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ํตํด ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ
๊ฒฝ์ฐ์ ๋ยท๋๋ฐฉ๋ถํ๋ฅผ ์ฐ์ถํ์๋ค. ์ด๋ ํ๊ธฐํฌ์ ํตํ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ ๋ณ๋์ ์ ์ด ์์ด ์ต๋ ํ๊ธฐ๋์ผ๋ก ๊ฐ๋์ํจ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ฌ์ค์ ๋ณํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ค๋ด CO2 ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ํ๊ธฐ๋์ ์กฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ๋ก ๋๋์์ผ๋ฉฐ, ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ์ ๋ํ ๋ถํ ์๋ฎฌ
๋ ์ด์
์ ์งํํ์๋ค. ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ์๋์ง ์ ์ฝํจ๊ณผ๋ ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ด๊ตํํจ์จ, ์ฆ ์จ๋๊ตํํจ์จ๊ณผ ์ต๋๊ตํํจ์จ์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ค. ์จ๋๊ตํํจ์จ($\eta_{t}$)๊ณผ
์ต๋๊ตํํจ์จ($\eta_{x}$)์ ์(1)๊ณผ ์(2)์ ๋ํ๋ด์๋ค. $T_{OA}$, $T_{SA}$, $T_{RA}$ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ $T_{EA}$๋ ๊ฐ๊ฐ ์ธ๊ธฐ์จ๋, ๊ณต๊ธ์จ๋, ํ๊ธฐ์จ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋ฐฐ๊ธฐ์จ๋์ด๋ฉฐ
์ ๋์ต๋๋ $x$๋ก ๋ํ
๋ด์๋ค. ์ ์ด๊ตํ์ ์ ์ธํ ๋ค๋ฅธ ์ด๊ตํ์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ๊ฐ์ ํ์ OA(Outer Air)์์ SA(Supply Air)๋ก์ ๊ณผ์ ๊ณผ RA(Return
Air)์์ EA(Exhaust Air)๋ก์ ๊ณผ์ ์ ์ต๊ณต๊ธฐ์ ๋์์ ์๋ก ํํ์ ์ด๋ฃฌ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์ ํด์ง ์ธ๊ธฐ์ ์ค๋ด ์กฐ๊ฑด ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๊ตํํจ์จ์ ํตํด
๋ฐฐ๊ธฐ์ ๊ณต๊ธ๊ณต๊ธฐ ์กฐ๊ฑด์ ๋์ถํ ์ ์๋ค.
์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น ์ปดํฌ๋ํธ๋ก์ โconstant effectiveness-minimum capacitanceโ ๋ฐฉ์์ธ Type667b๋ฅผ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ,
Table 2์ ์ํ๋๊ณ ์๋ ์ ํ์ ๋ํ ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ ์์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ยท๋๋ฐฉ ์ ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ฐ๊ฐ์ ์จยท์ต๋๊ตํํจ์จ์ ์ ์ฉํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์
์งํํ์๋ค. ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํจ์จ์ ๋ณด๋ฉด ์จ๋๊ตํํจ์จ์ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ ๋นํด ์ต๋๊ตํํจ์จ์์ ํ์ ํ์ด ๋์ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ณธ
์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๊ธฐํฌ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ํตํ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๋์ ๋ยท๋๋ฐฉ
๋ถํ์ ๋น๊ต๋ฅผ ํตํด, ํ๊ธฐ ์ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ํ์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๊ณ ์ ํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ฅ์น ์ฑ๋ฅ์ด ๋ถํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ํ์
ํ๊ณ ์ ํ๋ค.
Table 2. Specification of energy recovery ventilator
Plate
|
Sensible effectiveness
|
69.9%(Cooling)
78.6%(Heating)
|
Latent effectiveness
|
34.5%(Cooling)
56.3%(Heating)
|
Total effectiveness
|
51.5%(Cooling)
71.8%(Heating)
|
Rotary
|
Sensible effectiveness
|
71.8%(Cooling)
80.7%(Heating)
|
Latent effectiveness
|
74.6%(Cooling)
80.0%(Heating)
|
Total effectiveness
|
73.3%(Cooling)
80.4%(Heating)
|
3. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
3.1 ํ๊ณ ์ด์ ์
ํ์ ๊ธฐ ํ๊ธฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๋ฐฉ๋ถํ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Fig. 3(a)์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋์๊ณต๊ฐ ๋ด ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ ๊ธฐ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ์ด 34.7 GJ์ด๋ฉฐ, ๊ทธ ์ค ํ์ด์ ์ฝ 62%(21.5 GJ), ์ ์ด์ 38%(13.2
GJ)๋ฅผ ์ฐจ์งํ๋ค. ๋์ผํ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ํ๋ฃจ ์ข
์ผ ์ต๋ ํ๊ธฐ๋์ธ 1500 CMH๋ก ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฆ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ด๋ฅผ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ(๋จ์
๊ฐ์ ํ๊ธฐ)์ ํ๋ฃจ ๋์์ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๋ ๋ณํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ CO2 ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ํ๊ธฐ๋์ ์กฐ์ ํ์ฌ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ(ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ)๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ๊ฐ๊ฐ 74.3 GJ, 47.8 GJ์ด๋ค. ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์
๋น๊ตํ์์ ๋ ํ์ด๋ถํ๋ ๋ณ๋ก ๋ฌ๋ผ์ง์ง ์๋ ๋ฐ๋ฉด์ ์ ์ด๋ถํ๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค. 24์๊ฐ ๋์ ์ต๋ ํ๊ธฐ๋์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ฉด ์คํ๋ ค
ํ๊ธฐ๋ก ์ธํด ํ์ด๋ถํ๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ฌ์ค์์ ๋ฐ์ด๊ณผ ์ผ์ฌ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ ์จ๋๊ฐ ์ธ๊ธฐ์จ๋๋ณด๋ค ๋์์ ธ ํ๊ธฐ๋ก ์ธํ์ฌ ๋๋ฐฉ
ํจ๊ณผ๊ฐ ์๊ธฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋๋ค. ์ ์ด๋ถํ๋ ํ์ด๋ถํ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์์ ๋๋ณด๋ค ์ฝ 4.8๋ฐฐ ๋์์ง๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค.
ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ฐ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ 44.8 GJ, 37.8 GJ์ด๋ค. ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์
๋น๊ตํ์์ ๋ ํ์ด๋ถํ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์ ์ด๋ถํ๊ฐ ์๋นํ ๊ฐ์ํจ์ ํ์ธ
ํ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์์ ๋ถ์ํ ๊ฒ๊ณผ ์ ์ฌํ๋ฉฐ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ์จ๋(26โ) ๋ณด๋ค ์ธ๊ธฐ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์ ๋์๋ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์คํ๋ ค ํ์ด๋ถํ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ฒ ๋๋
๊ฒ์ผ๋ก ์ค๋ช
๋๋ค. ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ์ ์ด๋ถํ๋ ๊ฐ๊ฐ 24.6 GJ, 17.5 GJ๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ(29.7 GJ)์ ๋นํด ์ ์ด๋ถํ๋
17.2%, 41.1% ๊ฐ์ํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ด ํ์ ๊ธฐ ๋๋ฐฉ ์์๋ ํ์ด์ ํ์๋ณด๋ค ์ ์ด์ ํ์ ๋ฅ๋ ฅ์ด ๋๋ฐฉ๋ถํ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 3 Cooling/Heating load according to the ventilation method.
Table 3. Load(GJ) according to ventilation method
Ventialtion method
|
Cooling
|
Heating
|
Sensible load
|
Latent load
|
Total load
|
Sensible load
|
Latent load
|
Total load
|
No ventilation
|
21.5
|
13.2
|
34.7
|
7.3
|
1.7
|
9.0
|
Forced ventilation with no control
|
11.5
|
62.8
|
74.3
|
112.0
|
32.9
|
144.9
|
Forced ventilation with control
|
18.1
|
29.7
|
47.8
|
44.3
|
11.9
|
56.2
|
Plate ERV
|
20.2(11.6%)
|
24.6(-17.2%)
|
44.8(-6.3%)
|
14.7(-66.8%)
|
4.4(-63.0%)
|
19.1(-66.0%)
|
Rotary ERV
|
20.3(12.2%)
|
17.5(-41.1%)
|
37.8(-20.9%)
|
14.0(-68.4%)
|
2.0(-83.2%)
|
16.0(-71.5%)
|
ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํํ์ ๋นํด ๋์ ์ต๋๊ตํํจ์จ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ ์ ๊ฐ์ ๋์ฑ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ค. ํ์ด๊ณผ ์ ์ด์ ํฉํ ์ด ๋ถํ ๊ฐ์์จ์ Table 3์ ๊ดํธ ์์ ํจ๊ป ๋ํ๋ด์๋ค. ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ๊ฒ ๋๋ฉด ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ๋น์ฐํ ์ฆ๊ฐํ์ง๋ง, CO2 ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ํ๊ธฐ๋์ ์ ์ดํ๋ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๋นํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ํํ 6.3%, ํ์ ํ 20.9% ๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ค. ๋ค์ค์ด์ฉ์
์์์
์ถ์
๊ตฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐฉํ ์ํ์์ ๋๋ฐฉ
ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ํ๊ธฐ๋์ ํ์
ํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค๋ฃจ์ง ์์์ง๋ง, ๋๋ฐฉ์ ์๋์ง ๋ญ๋น๊ฐ ๋งค์ฐ ํด ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์ ์๋ ์ด๊ฒฌ์ด ์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ์๋
1์ธ๋น 30 CMH ์ดํ์ ํ๊ธฐ๋์ด ๋ ์๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ค์ค์ด์ฉ
์
์์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ง ์ ์ฝ ๋ฐ ์์ ์ ์ธ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ๋์
์ด ํ์์ ์ด๋ผ ํ๋จ๋๋ค.
3.2 ๋๊ณ ์ด์ ์
๋์ ๊ธฐ ํ๊ธฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๋ฐฉ๋ถํ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ Fig. 3(b)์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค. ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ 9.0 GJ์ด๋ฉฐ, ํ์ด์ ์ฝ 81%(7.3 GJ), ์ ์ด์ 19%(1.7 GJ)๋ก ํ์ด์ด ํจ์ฌ ํฌ๋ค.
๋์ผํ ์กฐ๊ฑด ํ์์ ๋จ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋ ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ์์ฒญ๋๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ์ด
๋ถํ์ ์ ์ด๋ถํ ๋ชจ๋ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋๋ฐ, ํ์ ๊ธฐ์๋ ๋ฌ๋ฆฌ ์ฌ์ค์์ ๋ฐ์ด๊ณผ ์ผ์ฌ๋ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ฅผ ๊ฐ์์ํค๋ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์์ฉํ๋, ํ๊ธฐ๋ก ์ธํ์ฌ ์ด ํจ๊ณผ๋
๋ฏธ๋ฏธํด์ง๋ฉฐ ๋ฎ์ ์จ๋์ ์ธ๊ธฐ๊ฐ ๋๋์ผ๋ก ์ ์
๋จ์ผ๋ก์จ ์จ๋
์์น์ ์ํ ํ์ด๋ถํ๊ฐ ์ฆ๊ฐ๋๊ณ ์์ฒญ๋ ์๋์ง ์์ค๋ก ์ด์ด์ง๊ฒ ๋๋ค. ๋จ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ด๋ถํ(112.0 GJ)๋ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์์ ๋(7.3
GJ)๋ณด๋ค ์ฝ 15.3๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ(44.3 GJ)๋ 6.1๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค.
ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ฉ๋ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ ์ด ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ๊ฐ๊ฐ 19.1 GJ, 16.0 GJ์ด๋ค. ํ์ ๊ธฐ์๋ ๋ฌ๋ฆฌ
ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋๋ฐฉ ์ ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ต๋๊ตํ
ํจ์จ์ Table 2์ ๊ฐ์ด ํ์ ํ์ด ์ฐ์ํ์ง๋ง ์จ๋๊ตํํจ์จ์ ๋น์ทํ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ ์ด์ ์ํฅ์ด ์์ ๋์ ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ด ๋ถํ ์ธก๋ฉด์์๋ ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์๋๋ค.
ํ์ง๋ง ์ต๋๊ตํํจ์จ์ด ์์ผ๋ฉด ๊ฒจ์ธ์ฒ ๊ฒฐ๋ก ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์์ง๊ธฐ์ ์ด ๋ํ ๊ณ ๋ ค๋์ด์ผ ํ๋ค.(15) ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ด
๋ถํ๋ ๊ฐ๊ฐ 14.7 GJ, 14.0 GJ๋ก, ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ(44.3 GJ) ๋๋น ํ์ด๋ถํ ๊ฐ์์จ์ ๊ฐ๊ฐ 66.8%, 68.4%์ด๋ค. ์ ํ ํ๊ธฐํ์ง
์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋น๊ตํด๋ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ๋์
ํ๋ฉด ๋๋ฐฉ์๋์ง๋ 2๋ฐฐ ์ ๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐ ๊ทธ์น๋ค.
๊ฒฝํ์ ์ผ๋ก ๋๋ฐฉ๋น๊ฐ ๋งค์ฐ ์ปค์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ฐฉ๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ๋๋ฐฉ์ ์ถ์
๊ตฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐฉํ๊ณ ์์
ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋งค์ฐ ๋๋ฌผ๋ค. ์ฐฝ๋ฌธ์ ์ ์ ์ด๊ฑฐ๋ ํ๊ธฐํฌ์ ๊ฐ๋ํ๋ ๊ฒ๋
๋ถ๋ด์ค๋ฌ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ฉฐ, ๋ถ์ถฉ๋ถํ ํ๊ธฐ๋์ผ๋ก COVID-19์ ๋์ ๊ธฐ ํ์ฐ์ด ์ฐ๋ ค๋๋ค. ์ฒ์ฅํ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ ๋ํธ ๊ณต์ฌ ๋ฑ ์ค์น์ ๋ค์ ๋ถ๋ด์ค๋ฌ์ธ
์๋ ์์ผ๋, ์ฐฝ๋ฌธํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋น๊ต์ ์์ฝ๊ฒ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฒฝ๋ ๋ฒฝ์ฒด์๋ ์ค์น๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋๋ฐฉ์ฒ ์ด ์์๋๊ธฐ ์ ์ ์ด๋ ํ ํํ์ด๊ฑด ์กฐ์ํ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์
๋์
์ด ์ ์คํ๋ค.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค์ค์ด์ฉ์
์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํด ๋ยท๋๋ฐฉ์๋์ง
์๋น๋์ ์ฐ์ถํ์ฌ ๋น๊ตยท๋ถ์ํ์๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ๊ฐ์ ํ๊ธฐ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด ๋ยท๋๋ฐฉ๋ถํ ๋ชจ๋ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๋จ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ 2.1๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋
๋๋ฐฉ๋ถํ๋ 16.1๋ฐฐ๋ก ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ์ฐฝํธ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐฉํ๊ฑด ํ๊ธฐํฌ์ ๊ฐ๋ํ๊ฑด ์ผ๋จ ๊ธ๋
์ฌ๋ฆ์ ํ๊ธฐ๋์ ํ๋ณดํ๋ ๋ฐ ์ง์คํ๊ณ , ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ๋๋ฐฉ์ฒ ์ด ๋๊ธฐ
์ ์ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ณด์ ๋๋ฐฉ์๋์ง ์ ๊ฐ์ ์ํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ์ค์น๋ฅผ ๊ถ๊ณ ํ๋ค.
(2) ํ๊ณ ์ด์ ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด ํ์ด๋ถํ๋ ๋ณ๋ก ๋ฌ๋ผ์ง์ง ์๋ ๋ฐ๋ฉด์ ์ ์ด๋ถํ๊ฐ ํ๊ธฐ๋์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๋ค. CO2 ๋๋์ ๋ฐ๋ผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ํ๊ธฐ๋์ ์ ์ดํ๋ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์ ๋นํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ฉด ํํ 6.3%, ํ์ ํ 20.9% ๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ค. ๋ค์ค์ด์ฉ์
์์์
์ถ์
๊ตฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐฉํ ์ํ์์ ๋๋ฐฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ง ๋ญ๋น๊ฐ ๋งค์ฐ ํฌ๋, ๊ฑด๋ฌผ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ์๋ 1์ธ๋น 30 CMH ์ดํ์ ํ๊ธฐ๋์ด ๋ ์๋ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋์ง
์ ์ฝ ๋ฐ ์์ ์ ์ธ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ๋์
์ ํ์์ ์ด๋ค.
(3) ๋๊ณ ์ด์ ์ ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ฉด ํ์ด๋ถํ์ ์ ์ด๋ถํ๊ฐ ๋ชจ๋ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ, ํนํ ํ์ด๋ถํ๊ฐ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ํ๊ธฐ๋ฅผ ํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋นํด ๋จ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์
ํ์ด๋ถํ๋ 112.0 GJ๋ก ์ฝ 15.3๋ฐฐ, ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ์(44.3 GJ)์๋ 6.1๋ฐฐ ์ฆ๊ฐํ๋ค. ํํ๊ณผ ํ์ ํ ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ๋์
ํ๋ฉด ํ์ด๋ถํ๋
๊ฐ๊ฐ 14.7 GJ, 14.0 GJ๋ก ํฉ๋ฆฌ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋น ๊ฐ๊ฐ 66.8%, 68.4%์ ๊ฐ์์จ์ ๋ณด์ธ๋ค. ํ๊ธฐํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋น๊ตํด๋ ์ดํ์ํ
ํ๊ธฐ์ฅ์น๋ฅผ ๋์
ํ๋ฉด ๋๋ฐฉ์๋์ง๋ 2๋ฐฐ ์ ๋ ์ฆ๊ฐํ๋๋ฐ ๊ทธ์น๋ค.
๋ค์ค์ด์ฉ์
์์ ์ ์ฌํ ํ๊ฒฝ์ด ํ๊ต์ ์ข
๊ต์์ค ๋ฑ์ด๋ค. ์์ ์ธ๊ธํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๋์ ๊ธฐ์๋ ์ฐ์์ ์ผ๋ก ์ฐฝ๋ฌธ์ ์ด๊ณ ๋๋ฐฉ์ ํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ค์ ์ผ๋ก ์ด๋ ต๋ค.
์ด๋ฏธ ๊ฒฝํํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํ๋ ์๊ฐ ๋ฐํ๋ ์ํ์์ ๋๋๋ฐฉ
ํ๊ณ ๊ฐํ์ ์ผ๋ก ์ฐฝ๋ฌธ์ ์ด์ด ํ๊ธฐํ๋ ๊ฒ์ ๋๋จํ ์ํํ๋ฉฐ, ๋ฐํ๋ ๊ณต๊ฐ์์์ ๊ธ๊ฒฉํ ํ์ฐ์ ํผํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฐ์์ ์ธ ํ๊ธฐ๊ฐ ์ ์ ๋์ด์ผ ํ๋ค. ์ด๋ฅผ
์ํด ์๋์ง ์ ์ฝ๊ณผ ์ฐ์์ ์ด๊ณ ์์ ์ ์ธ ํ๊ธฐ๋ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํด ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ๋์
์ด ๋ฒ์ ํ๋์ด์ผ ํ๋ค.