๊น๋์
(Dong-Seon Kim)
1โ
-
ํ๊ตญ๊ตํต๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ์๋์ฐจํญ๊ณต๊ณตํ๋ถ ๊ต์
(
Professor, Korea National University of Transportation, Chungju-si, 27469, Korea
)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
Periodic boundary condition(์ฃผ๊ธฐ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด), Rotary wheel(๋กํฐ๋ฆฌํ ), Parallel flow(ํํ๋ฅ), Cross flow(์ง๊ต๋ฅ), Analytical model(ํด์๋ชจ๋ธ), Heat exchanger(์ด๊ตํ๊ธฐ)
๊ธฐํธ์ค๋ช
C*๏ผ
์ ์ฒด-๊ณ ์ฒด ์ด์ฉ๋๋น [-]
Cp๏ผ
๋น์ด [kJ/kgK]
Cr๏ผ
์ด์ฉ๋์จ๋น, Cmin/Cmax [-]
h๏ผ
๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ [kW/m2K]
L๏ผ
์ ๋ก๊ธธ์ด [m]
$\dot m$๏ผ
์ง๋์ ๋ [kg/s]
T๏ผ
์จ๋ [K]
t๏ผ
์๊ฐ [s]
Ntu๏ผ
NTU [-]
U๏ผ
์ด๊ด์ด์ ๋ฌ๊ณ์ [kW/m2K]
$u$๏ผ
ํ๊ท ์๋ [m/s]
$v$๏ผ
์ ๋ฉด์๋ [m/s]
x๏ผ
์ ๋๋ฐฉํฅ ๊ฑฐ๋ฆฌ [m]
ฮต๏ผ
์ ์ฉ๋ [-]
ฯ๏ผ
๋ฐ๋ [kg/m3]
ฮผ๏ผ
๋ถํ ๋น [-]
ฯ๏ผ
์ฃผ๊ธฐ [s]
ฯ๏ผ
๊ณต๊ทน๋ฅ [-]
ฮพ๏ผ
๋ฌด์ฐจ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ, x/L [-]
t*๏ผ
๋ฌด์ฐจ์ ์๊ฐ, t/(L/u) [-]
1. ์ ๋ก
์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ ๋ณต์์ ์ ๋ก์ ๊ฐ๊ธฐ ๋ค๋ฅธ ์จ๋์ ์ ์ฒด๋ฅผ ๋์์ ํต๊ณผ์ํค๋ฉด์ ์ ์ด๋ฒฝ์ ํตํด ๊ณ ์จ์ ์ฒด์์ ์ ์จ์ ์ฒด๋ก ์ด์ ์ ๋ฌํ๋ ์ง์ ์ ๋ฌ๋ฐฉ์(direct-transfer
type)์ผ๋ก ์๋ํ๋ค. ์ด์ ๋ฐํด ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์๋ํ๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ์ถ์ด์ฒด(matrix)๋ฅผ ํฌํจํ ๋จ์ผ ์ ๋ก์ ๊ณ ์จ์ ์ฒด์ ์ ์จ์ ์ฒด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํต๊ณผ์ํด์ผ๋ก์จ
๊ณ ์จ์ ์ฒด๊ฐ ํต๊ณผํ๋ ๋์ ์ถ์ด์ฒด๊ฐ ์ ์ฅํ ์ด์ ์ ์จ์ ์ฒด๊ฐ ํต๊ณผํ ๋ ๋ฐฉ์ดํ๋ ๊ฐ์ ์ ๋ฌ๋ฐฉ์(indirect-transfer type)์ผ๋ก ์๋ํ๋ฉฐ ์๋์๋ฆฌ์
์ ๋ก์ ์์ ํ ๋ฐํ๊ฐ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ์ ๋ ์ ํ์ ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์ ์ฒด๊ฐ ํผํฉ๋๋ ๋จ์ ์ด ์์ง๋ง ๋จ์๋ถํผ๋น ์ ์ด๋ฉด์ ์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ณ ์ ๋ ดํ ์ฅ์ ๋๋ถ์ ๋ค์ํ ์ฐ์
๋ถ์ผ์์
์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค.(1) ์ฃผ๊ธฐ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ์ ๋์ ํ ๋ฐฉ์์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์ ๋ก ์ฌ์ด์ ์ํต ๋๋ ๋ฐํด๋ชจ์์ ์ถ์ด์ฒด๊ฐ ํ์ ํ๋ ํ์ ํ(rotary type)๊ณผ ์ ๋ก์
์
์ถ๊ตฌ์ ์ค์นํ ๋ณต์์ ๋ฐธ๋ธ ๋๋ ๋ํผ๋ฅผ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฌ๋ซ์ ๊ณ ์จ์ ์ฒด์ ์ ์จ์ ์ฒด๋ฅผ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ ค๋ณด๋ด๋ ๋ฐธ๋ธํ(valve type)์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ ์ถ์ด์ฒด์
๋ํ ์ ๋์ ์๋์ ์ธ ๋ฐฉํฅ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์ ๋์ด ๋ฐ๋ ๋ฐฉํฅ์ธ ๋ํฅ๋ฅ(counter-flow)์ ๊ฐ์ ๋ฐฉํฅ์ธ ํํ๋ฅ(parallel-flow)๋ก
๊ตฌ๋ถํ ์ ์๋ค. ๋ฐธ๋ธํ๊ณผ ํ์ ํ์ ์ฑ๋ฅ์๋ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง ๋ฐธ๋ธํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฐ์์ด์ ์ ์ํด ๋ ๊ฐ์ ๋์ผํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ํ์ํ ๋จ์ ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์
์์ ์ค์น๊ณต๊ฐ์ด ์ค์ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํ์ ํ์ธ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ(rotary wheel heat exchanger)๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค. ๋ฐ๋ฉด ์ ๋๋ฐฉํฅ์ ์ฃผ๊ธฐ์
์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณ์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ๋ํฅ๋ฅ๊ฐ ํํ๋ฅ์ ๋นํด ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ฐ์ด๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋๋ถ๋ถ์ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋
๋ํฅ๋ฅ ํํ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ทธ ๋น์ฉ ๋ํ ํํ๋ฅ์ ๋นํด ๋์ผ๋ฏ๋ก ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ฐ์ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ด๊ณผ๋น์ฉ์ ์์ํ์ง ๋ชปํ๋ฉด ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ๋์์ด
๋ ์ ์๋๋ฐ Fig. 1์ ๊ทธ ๋ช ๊ฐ์ง ์๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค.
Fig. 1 Examples of periodic parallel-flow heat exchangers.
Fig. 1(a)๋ ๊ตญ์ ๋ฐ์์ปจํธ ์ ์ต๊ธฐ(zonal desiccant dryer)์ ๊ฐ๋ต๋๋ก ์
๊ตฌ์ ๊ณต๊ธ๋๋ ๊ณต๊ธฐ์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ํํฐ์์ ๊ฐ์ดํ์ฌ ์ ์ต๋กํฐ(desiccant
rotor)์ ์ฌ์ํ ํ ๋ค์ตํ ๊ณต๊ธฐ๋ก ๋ฐฐ์ถ(1 โ 2 โ 3)ํ๊ณ ์
๊ตฌ์์ ๋ถ๋ฆฌ๋ ๋ค๋ฅธ ์ผ๋ถ๋ ๋ฐ๋ํธ์์ ์ ์ตํ ํ ๊ฑด์กฐํ ๊ณต๊ธฐ(1 โ 4)๋ก ๋ฐฐ์ถํ๋ค.
๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ๊ณต๊ธฐ๊ฐ ์ผ์ ์๋๋ก ํ์ ํ๋ ์ ์ต
๋กํฐ์ ํ์ชฝ ๋ฉด์ผ๋ก๋ง ์ ์
ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์ต๋กํฐ ๋ด๋ถ์๋ ์ผ์ ํ ๋ฐฉํฅ๊ณผ ์ฃผ๊ธฐ๋ก ๊ณ โค์ ์จ์ ๋์ด ๊ต๋๋ก ํ๋ฅด๊ฒ ๋๋ค.
Fig. 1(a)์ ํํ๋ฅ ์์คํ
์ ์ ์ต๋ถํ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๋ณต์์ ๊ตฌํ(zone)์ ๊ณต๊ธํ๋ ๊ณต๊ธฐ์ ์ต๋๋ฅผ ์ ์ด
ํ๊ธฐ ์ํ ๋ํธ์ ์กํ๊ธฐ์ ์๋ฅผ ์ต์ํํ ์ ์์ด ์์คํ
์ ์ํํ๊ฐ ์ค์ํ ํญ๊ณต๊ธฐ์ฉ ๊ตญ์์ ์ต๊ธฐ๋ก ์ฌ์ฉ
๋๊ณ ์๋ค.
(2)
Fig. 1(b)๋ ํก์ฐฉ์ ์ดํํ์ ์ฌ์ฉํ๋ ํก์ฐฉ์ด๊ตํ๊ธฐ(adsorbent-bed heat exchanger)์ ๊ฐ๋ต๋์ด๋ค. ํก์ฐฉ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ๋ด๋ถ์ ๋๊ฐ์์ ์ด์๋ฅผ
์์ฐจ์ ์ผ๋ก ํ๋ ค๋ณด๋ด๋๋ฐ ๋๊ฐ์๊ฐ ํ๋ฅด๋ ๋์์๋ ์ธ๋ถ์ ๊ณ ์ ๋ ํก์ฐฉ์ ๋ฅผ ๋๊ฐ
ํ์ฌ ๋๋งค์ฆ๊ธฐ๋ฅผ ํก์ฐฉํ๊ณ ์ด์๊ฐ ํ๋ฅด๋ ๋์์๋ ๋๋งค๋ก ํฌํ๋ ํก์ฐฉ์ ๋ฅผ ๊ฐ์ดํ์ฌ ์ฌ์ํ๋ ์ญํ ์ ํ๋ค. ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ ์ฐ๊ฒฐ๊ด์ ๊ฐ๊ฐ 3๋ฐฉ ๋ฐธ๋ธ๋ฅผ ํตํด
์ด์ ๋๋ ๋๊ฐ์๋ฐฐ๊ด์ ์ฐ๊ฒฐ๋์ด ์์ด ๋ 3๋ฐฉ ๋ฐธ๋ธ์ ์ ํ์ ์ ํ์ ๋ฐ๋ผ ์ด์ ๋๋ ๋๊ฐ์๋ฅผ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๊ณต๊ธํ ์ ์๋ค. ์ด์์ ํ๋ฆ์ 1 โ 2
โ 3 โ 4, ๋๊ฐ์์ ํ๋ฆ์ 1ยด โ 2 โ 3 โ 4ยด๋ก ํ์ํ์๊ณ ๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด ๋๊ฐ์์ ์ด์๋ ๋์ผํ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํ๋ฅธ๋ค. ๋ง์ ์์
ํก์ฐฉ์ ์ดํํ๊ฐ ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ฑ์ฉ(3)ํ๊ณ ์๋ค๋ ์ฌ์ค๋ก ๋ฏธ๋ฃจ์ด ๋ณผ ๋ ๋ํฅ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ ์ฑ๋ฅ์ฐจ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค.
Fig. 1(c)์๋ ํ์ด์ถ์ด์กฐ์ ์ผ์ข
์ธ ์๊ฐ์ถ์ด์กฐ(rock-bed heat storage)๋ฅผ ์จ์ค๋๋ฐฉ์ ์ ์ฉํ ์๋ฅผ ๋์ํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์ ์ฃผ๊ฐ์ ํ์๋ณต์ฌ์ ์ํด ๋์์ง
๋ฐ๋ปํ ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ์งํ์ ๋งค๋ฆฝํ ์๊ฐ์ถ์ด์กฐ๋ฅผ ํต๊ณผ์์ผ ์ถ์ดํ๊ณ ์ผ๊ฐ์ ๋ฐฉ์ดํ๋ ์์คํ
์ด๋ฉฐ ๊ณต๊ธฐ์ ์
๊ตฌ(1)์ ์ถ๊ตฌ(2)๊ฐ ์ฃผโค์ผ๊ฐ์ ๋์ผํ ํํ๋ฅ ์ถ์ด์์คํ
(4)์ผ๋ก์ ๋ํผ์ ์กํ๊ธฐ ๋ฑ์ ์ถ๊ฐํ ๋ํฅ๋ฅ ์์คํ
์ ๊ฒฝ์๋ ฅ์ด ๋์ง ์์ ๋ ์ฌ์ฉํ๋ค.
Fig. 1์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ค์ ๊ทธ ์๋์๋ฆฌ์ ๋ชฉ์ ์๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ง๋ง ์ด๋งค์ฒด์ ์
์ถ๊ตฌ๊ฐ ๋์ผํ์ฌ ์ ๋ก ๋ด๋ถ์์๋ ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์ ๋์ด ๊ฐ์ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํ๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ชจ๋
ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค. ์ด๋ค ์์คํ
๋ค์ ํด์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฐ์ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์๋ํ๋ ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ ํ๋์ด์ผ
ํ๋ค. ์ฃผ๊ธฐ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ๋ํฅ๋ฅ ์์คํ
์ ๋ํด์๋ ๋ง์ ํด์์ ์ฐ๊ตฌ(5)๋ฅผ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์์ง๋ง ํํ๋ฅ ์์คํ
์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๋ค. ํํ๋ฅ ์์คํ
์ ๋ํด ์ํ๋ ์ฃผ์ํ ํด์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ด์ฉ์ ์๋์ ๊ฐ๋ตํ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Schumann(6)์ ์ด๊ธฐ์ ๊ท ์ผํ ์จ๋์๋ ๋ฐ๋ฌดํ ์ถฉ์ ์ธต(semi-infinite packed bed)์ ์
๊ตฌ๊ณต๊ธฐ ์จ๋๊ฐ ๊ณ๋จํจ์๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ ๋ฌธ์ ์ ๋ํ 1์ฐจ์ ๊ณผ๋์ด์ ๋ฌ
๋ฐฉ์ ์์ ํ์ด Bessel ํจ์์ ๋ฌดํ๊ธ์ ํํ์ธ ์๋ฐํด๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๊ทธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ถ์ด์์คํ
์ ๋์ ๊ฑฐ๋์ ๊ดํ ์์ฒ์ ์ฐ๊ตฌ๋ก์ ์ดํ ๋ง์ ํ์ ์ฐ๊ตฌ์
๊ธฐ์ด๊ฐ ๋์ด์๋ค.
Stang and Busch(7)๋ Schumann(6)์ ๋ฐฉ์ ์์์ ์ ์ฒด ์ด์ฉ๋์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๊ณ ๊ณ ์ฒด ๋ด๋ถ์ ์ ๋๋ฐฉํฅ ์ดํ์ฐ๊ณผ ์ฃผ๊ธฐ์ ์
๊ตฌ๊ณต๊ธฐ ์จ๋์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ์๋ฐํด๋ฅผ ์ ๋ํ๊ณ ์
๊ตฌ๊ณต๊ธฐ ์จ๋๊ฐ ์๊ฐ์
๋ํ ์ผ๊ฐํจ์๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ ์กฐ๊ฑด์์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ํต๊ณผํ ์ถ๊ตฌ๊ณต๊ธฐ์ ์๊ฐ-์จ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ก๋ถํฐ ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ์ํ๋ฒ
(periodic method)์ ์ ์ํ์๋ค. ์ด๋ค์ ์ํ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ถ์์ ํตํด ์ฃผ๊ธฐ์ ์ํ๋ฒ์ด Schumann(6)์ ์๋ฐํด์ ๊ธฐ์ดํ ์ฑ๊ธ ๋ธ๋ก์ฐ ์ํ๋ฒ(single-blow method)(8)์ ๋นํด ๋ ๋์ ์์ญ์์ ์ ํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ป์ ์ ์๊ณ ๊ณ ์ฒด ๋ด๋ถ์ ์ ๋๋ฐฉํฅ ์ดํ์ฐ ํจ๊ณผ๋ ์ ์์ด ๋งค์ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ์๋๋ฉด ๋ฌด์ํ ์ ์๋ค๊ณ ํ์๋ค.
Hausen(9)์ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ๋ ๊ฐ์ ์ง๊ต๋ฅ(cross-flow) ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๊ทผ์ฌํ๊ณ ๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ 2์ฐจ์ ์ ์์ํ ์ฐ๋ฆฝ๋ฐฉ์ ์์ ํ์ด ๊ทธ ์ ์ฉ๋๋ฅผ
NTU์ ๋ฌด์ฐจ์ ํ์ ์๋์ ํจ์๋ก ์ ์ํ์๋ค. ๊ทธ์ ์ฐ๊ตฌ๋ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ํ ์ต์ด์ ์๋ฐํด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค๋ ์ ์์ ์๋ฏธ ์์ง๋ง ์ ๋๋น๊ฐ
1์ด๊ณ ๋ถํ ๋น๊ฐ 1:1์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค.
Romie(10)๋ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์๋ฐํด๋ฅผ ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด ํน์ํจ์(11)๋ฅผ ๋์
ํ์ฌ Hausen(9)๊ณผ ๋์ผํ ๋ฐฉ์ ์์ ํ์๋ค. ๊ทธ์ ์๋ฐํด๋ ๋ถํ ๋น๊ฐ 1:1์ด ์๋ ๋น๋์นญ ํ ์๋ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ์ง๋ง ์ ๋๋น๊ฐ 1์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ง ์ ํจํ๋ค.
Stang and Busch(7)์ด ๊ณ ๋ คํ ์ ๋๋ฐฉํฅ ์ดํ์ฐํญ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ฌด์ํ๋ฉด ์ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ๋ชจ๋ ๋์ผํ ํํ๋ก ํํ๋๋ฉฐ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด๋ง ์์ดํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ค์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋
๋ชจ๋ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉํ ์ ์์ผ๋ ์๋์ ์ฒด๊ฐ ๊ธฐ์ฒด, ์ ๋๋น๊ฐ 1 ๋๋ ๋ถํ ๋น๊ฐ 1:1๋ก ์ ํ๋๋ ๋ฑ ์ ์ฉ๋ฒ์๊ฐ ์ ํ์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ค์ํ ์๋์ ์ฒด์ ๋์ ์ด์ ์์ญ์์ ์ ํจํ ํด๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ชฉํ๋ก ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด Schumann(6)๊ณผ ๋์ผํ ๋ฐฉ์ ์์ ์
๊ตฌ์จ๋์กฐ๊ฑด์ ์์์ ์ฃผ๊ธฐํจ์๋ก ํ์ฅํ์ฌ ์ผ๋ฐํด๋ฅผ ๊ตฌํ์์ผ๋ฉฐ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
์๋์์๋ ์ 2์ฅ์ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์๊ณผ ํ์ด๊ณผ์ ์ ์ ๋ฆฌํ์๊ณ ์ 3์ฅ์์ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ, ์ 4์ฅ์์ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ๋
ผ์ํ์๋ค.
2. ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์๊ณผ ์ผ๋ฐํด
Fig. 2(a)์ ์ด์์ ์ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ๋ฉด๊ณผ ๋ด๋ถ ์ ๋ก ๋จ๋ฉด์ ๊ฐ๋ต์ ์ผ๋ก ๋์ํ์๋ค. ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ๊ณต๊ทน๋ฅ (porosity)์ด $\sigma$, ๋นํ๋ฉด์ (specific
surface area)์ด $a$์ธ ๋ค๊ณต์ฑ๊ตฌ์กฐ(porous medium)์ด๊ณ ์ ์ฒด๊ฐ ์ ๋ฉด์์ ์ผ์ ์ ๋ฉด์ ์($v$)๊ณผ ์จ๋($T_{ai}$)๋ก ์ ์
ํ์ฌ
๋ชจ๋ ์ ๋ก์ ๊ท ์ผํ๊ฒ ๋ถ๋ฐฐ๋๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Schumann(6)๊ณผ ๋์ผํ ์๋์ ๊ฐ์ ์ ๋์
ํ์๋ค.
Fig. 2 Control volume and boundary condition in an ideal heat exchanger.
- ์ ๋๋ฐฉํฅ์ ์์ง ๋จ๋ฉด์์ ๊ณ ์ฒด์จ๋๋ ๊ท ์ผํ๋ค.
- ์ ๋๋ฐฉํฅ ์ดํ์ฐํจ๊ณผ๋ ๋ฌด์ํ ์ ์๋ค.
- ๋๋ฅ ์ด์ ๋ฌ๋ฅ ์ ์ ์ฒด์ ๊ณ ์ฒด์ ํ๊ท ์จ๋์ฐจ์ ์ ๋น๋กํ๋ค.
- ๋ชจ๋ ์ด๋ฌผ์ฑ์ ์จ๋์ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ์ผ์ ํ๋ค.
์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ธํ ์ค์ฐจ๋ ๊ณ ์ฒด๋ฒฝ์ ๋๊ป๊ฐ ์๊ณ ๋ด๋ถ ์ดํ์ฐ์๋๊ฐ ํฐ ๊ฒฝ์ฐ ์ฆ, Bi์ < 0.1์ธ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ถฉ๋ถํ ์๊ณ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ฐ์ ์ ์ค์ฐจ๋
์ ์์ด ์ถฉ๋ถํ ํฐ ๊ฒฝ์ฐ(Re > 70)(7)์ ๋ฌด์ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ์ธ ๋ฒ์งธ ๊ฐ์ ์ ์ผ์ ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์($h$)๋ฅผ ๊ฐ์ ํจ์ ์๋ฏธํ๊ณ ๋ค ๋ฒ์งธ๋ ์ ํ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ์ํ ํ์์ ๊ฐ์ ์ผ๋ก ์์คํ
๋ด๋ถ์
์จ๋์ฐจ๊ฐ ํฌ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ ์ ํ ํ๊ท ์จ๋์์ ์ ์ํ ์ด๋ฌผ์ฑ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ทธ ์ค์ฐจ๋ฅผ ์ต์ํํ ์ ์๋ค.
Fig. 2(a)์์ ์ ์ฒด($\sigma$)์ ๊ณ ์ฒด($1-\sigma$)์ ๊ณต๊ฐ์ ํฌํจํ๋ ๋ฏธ์์ฒด์ dx์ ๋ํ ์ดํํ๋ฐฉ์ ์(12)์ ์ ์ ํ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋จ์ํํ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ ์ฒด๋ฅ์๊ฐ(residence time)์ $\Delta t=L/u(=L\sigma /v)$๋ก ์ฝ์ํ๋ฉด ๋ฌด์ฐจ์์๊ฐ์ $t^{*}=t/\Delta
t$, ๋ฌด์ฐจ์๊ฑฐ๋ฆฌ๋ $\xi =$ $x/L$๋ก ์ ์๋๊ณ $Ntu$์ $C^{*}$๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉํ๋ ์
๊ตฌ($\xi$ = 0)์์ $T_{a}$๊ฐ
Fig. 2(b)์ ๊ฐ์ด ์์์ ์ฃผ๊ธฐํจ์ $f(t)$๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ ์ฃผ๊ธฐ์ ๊ฒฝ๊ณ
์กฐ๊ฑด์์
์(1),
์(2)์ ํด๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์๋ก ์์ ์ธ๊ธํ ์ฐ๊ตฌ๋ค ์ค์์ Schumann
(6)์ ๋์ผํ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด($\xi$ = 0์์ $T_{a}$๊ฐ ๊ณ๋จํจ์)์์ ํ์๊ณ ๊ธฐํ ์ฐ๊ตฌ๋ค
(7,9,10)์
์(1)์ ๊ณผ๋ํญ($\partial T_{a}/\partial t^{*}$)์ ๋ฌด์ํ์์์ ์ฐธ๊ณ ํ๊ธฐ ๋ฐ๋๋ค. ์๋์ ํ์ด๊ณผ์ ์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
์(1)-์(2)์ ์ฐ๋ฆฝ๋ฐฉ์ ์์ $T_{a}$์ $T_{s}$, ๋ ๊ฐ์ ๋ฏธ์ง์๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ๋ ๋ฐฉ์ ์์ ์ฐ๋ฆฝํ์ฌ $T_{s}$๋ฅผ ์๊ฑฐํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด $T_{a}$๋ง์
๋ฐฉ์ ์์ ์ป์ ์ ์๋ค.
๋ณ์๋ถ๋ฆฌ๊ฐ๋ฅํ ํด๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ ์ํด $T_{a}$๋ฅผ ๋ค์์ ํํ๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค.
์(6)์
์(5)์ ๋์
ํ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ์์ $a_{n},\:b_{n},\:\alpha_{n},\:\beta_{n}$๋ ๋ค์์ ๋ ๋ฐฉ์ ์์ ๋ง์กฑํด์ผ ํ๋ค.
$\xi$ = 0์์ $T_{a}$๋ ์ฃผ๊ธฐ๊ฐ $\tau$์ธ ์ฃผ๊ธฐํจ์์ด๋ฏ๋ก ์
(7-8)์์ $a_{n}=0$, $b_{n}=2n\pi(\Delta t/\tau)$๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ฉด $T_{a}$์ ์ผ๋ฐํด๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $b_{n}$, $\alpha_{n}$, $\beta_{n}$์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋๋ค.
์(9)์ $A_{n}$๊ณผ $B_{n}$์ $\xi$ = 0์์ ์ฃผ์ด์ง๋ $T_{a}$์ ์ฃผ๊ธฐํจ์ $f(t)$์ ์ํด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฒฐ์ ๋๋ค.
์(10)~์(14)์ ์์๊ฐ ๊ฒฐ์ ๋๋ฉด
์(9)๋ก ์์์ ์๊ฐ(t)๊ณผ ์์น(x)์์ $T_{a}$๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ์ ์๋ค. $T_{a}$๊ฐ ์ฃผ์ด์ง๋ฉด $T_{s}$๋ ์๋์ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํ ์ ์๋ค. ์ฐ์
๊ณ ์ฒด-์ ์ฒด ์จ๋์ฐจ $\Delta T_{s-a}$๋
์(1)์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋๋ค.
์(15)์ ์ฐ์ธก์
์(9)๋ฅผ ๋์
ํ์ฌ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ธ ์ ์๋ค.
๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๋ ์ผ์ ํ๋ฏ๋ก
์(16)์ ์ด์ ์์ ํํ์ผ๋ก๋ ๋ณผ ์ ์๋ค. $T_{s}$๋
์(16)์
์(9)์ ๋ํ์ฌ ๋ค์๊ณผ ๊ตฌํ๋ค.
์ด์์ผ๋ก ๋ฌธ์ ์ ์ผ๋ฐํด๋ฅผ ์ ๋ํ์๋ค. ๋ค์ ์ฅ์์๋ ์ด์์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ช ๊ฐ์ง ๋ฌธ์ ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๋
ผ์๋ฅผ ๊ณ์ํ๊ฒ ๋ค.
3. ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ
Fig. 3(a)์ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ต๋๋ฅผ ๋์ํ์๋ค. ํ ์ ๋ฉด๋ฉด์ $A_{c}$์ ๋ํ ๋ฉด์ ๋น๊ฐ $\mu$์ธ ๊ณ ์จ
์์ญ์ $v_{h}$์ ์ ๋ฉด์๋๋ก ์จ๋ $T_{h}$์ ๊ณต๊ธฐ๊ฐ ์ ์
ํ๊ณ ๋ฉด์ ๋น $1-\mu$์ ์ ์จ์์ญ์ $v_{c}$์ ์ ๋ฉด์๋๋ก ์จ๋ $T_{c}$์
๊ณต๊ธฐ๊ฐ ์ ์
ํ๋ค. ํธ์์ ๊ณ ์จ์์ญ์ ๋ฉด์ ์ด ๋ ์์($\mu$ โค 0.5) ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ ํ๊ฒ ๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ์
๊ตฌ์จ๋์กฐ๊ฑด์ Fig. 3(b)์ ๊ฐ์ด $T_{h}$์ $T_{c}$ ์ฌ์ด์ ๋น๋์นญ ์ฌ๊ฐํ(square wave)๋ก ๊ทผ์ฌํ ์ ์๋ค. ๊ณ ์จ์์ญ์ $Ntu_{h}$์ ์ ์จ์์ญ์ $Ntu_{c}$๋
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ค๋ฅด๋ฉฐ ์๋์์๋ $Ntu$๊ฐ ์ผ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ($Ntu$ = $Ntu_{h}$ = $Ntu_{c}$)์ ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ($Ntu_{h}$
โ $Ntu_{c}$)๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ๋
ผ์ํ๊ฒ ๋ค.
Fig. 3 Asymmetric rotary wheel heat exchanger.
3.1 $Ntu$๊ฐ ์ผ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ($Ntu$ = $Ntu_{h}$ = $Ntu_{c}$)
$Ntu$๋ ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์์ญ์์ ์(3)์ ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ฐ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ธ ์ ์๋ค.
์(18),
์(19)๋ก๋ถํฐ $Ntu_{h}$=$Ntu_{c}$๋ฅผ ๋ง์กฑํ๋ ค๋ฉด ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์ ๋ฉด์๋๋ ๋ค์์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ง์กฑํด์ผ ํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ ์ผ์ ($h_{h}=h_{c}$)ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ ๋ฉด์ ์์ด ๊ท ์ผ($v_{h}=v_{c}$)ํด์ผ ํจ์ ์ ์ํ๊ธฐ ๋ฐ๋๋ค. $Ntu$๊ฐ
์ผ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ์ $T_{a}$๋
์(9)์
Fig. 3(b)์ ์
๊ตฌ์จ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ธ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $\Delta T_{\max}$๋ ์ต๋์จ๋์ฐจ(= $T_{h}-T_{c}$), $T_{m}$์ ํ๊ท ์จ๋[= $T_{h}\mu -T_{c}(1-\mu)$]์ด๊ณ
$A_{n}$๊ณผ $B_{n}$์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $\mu$๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์์์ ๊ฐ์ด์ง๋ง ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์๊ฐ ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ($h_{h}=h_{c}$) ์ฆ, ๊ท ์ผ์ ์($v_{h}=v_{c}$)์ผ ๋์๋
๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด $C_{r}$(=$C_{\min}/C_{\max}$)์ ํจ์๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ค.
ํํธ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํ์ ์๋๋ ํํ ๋ค์์ ๋ฌด์ฐจ์์๋ฅผ ์ ์ํ์ฌ ๊ณ ๋ คํ๋๋ฐ
์ฌ๊ธฐ์ $M_{s}$[= $\rho_{s}(1-\sigma)A_{c}L$]๋ ํ ์ ์ฒด์ ์ง๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. $\alpha_{n}$, $\beta_{n}$๋
$C_{r}^{*}$์ ๋์
ํ๊ณ ๊ณต๊ธฐ์ ์ด์ฉ๋์ ๋ฌด์($C^{*}$ โ 0)ํ์ฌ ๋ค์ ์ฐ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ค.
๋กํฐ๋ฆฌ ํ ์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ผ๋ฐ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ ์ฉ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์๋ ๊ณ ์จ์ ์ฒด๊ฐ $C_{\min}$ ์ ์ฒด์ด๋ฏ๋ก ์ ์ฉ๋๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด
์ ์๋๋ค.
$\widetilde T_{ho}$๋
Fig. 3(b)์ ์๊ฐ์์ญ 0 < $t/\tau$ < $\mu$์์ ์ถ๊ตฌ์จ๋ $T_{a}(t,\:L)$์ ํ๊ท ๊ฐ์ผ๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํ๋ค.
์(21)์
์(29)์ ๋์
ํ๊ณ
์(28)์ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ธ ์ ์๋ค.
3.2 $Ntu$๊ฐ ์ผ์ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ($Ntu_{h}$ โ $Ntu_{c}$)
$Ntu$๊ฐ ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์์ญ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์ฐ($Ntu_{h}$โ $Ntu_{c}$)์ ์(1), ์(2)๋ ๋น์ ํ๋ฐฉ์ ์์ด๋ฉฐ ์ด ๊ฒฝ์ฐ์ ํด๋ ์๋ ค์ ธ ์์ง ์๋ค. ์ด ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํ๊ธฐ ์ํด Hausen(9)๊ณผ Romie(10)์์์ ๊ฐ์ด ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์์ญ์ ๋ ๊ฐ์ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๊ทผ์ฌํ์ฌ ํด๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ํด ๋ณผ ์๋ ์๊ฒ ์ผ๋ ์ด๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฒ์ด๋๋ค. ๋์
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋์ ์ ๋ฆฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ทผ์ฌํด๋ฅผ ๊ตฌํ์๋ค.
๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋๋ $C^{*}$ = 0์ด๊ณ $C_{r}^{*}$ โ โ์ผ ๋ ์ ์์ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋์ ์ ๊ทผํ๋ ์ฌ์ค์ด ์ ์๋ ค์ ธ ์๋ค.(1) ์ด ์กฐ๊ฑด์์๋ ์(26)~์(27)๋ก๋ถํฐ $\alpha_{n}$ = $-Ntu$, $\beta_{n}$ = 0์ด๊ณ ์(30)์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๋จ์ํด์ง์ ๋ณด์ผ ์ ์๋ค.
ํํธ ์ ์์ํ ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋(13)๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ค.
์(31)๊ณผ
์(32)๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ฉด
์(31)์ $Ntu$๊ฐ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋์ด์ผ ํจ์ ์๋ค.
์(33)์ผ๋ก $Ntu$๋ฅผ ์ ์ํ๋ฉด $Ntu$๊ฐ ์ผ์ ํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋
์(30)์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ทผ์ฌ์ ์ธ ์ ์ฉ๋ ๊ฐ์ ์ป์ ์ ์๋ค. ๋จ, ์ด ๊ฒฝ์ฐ $\mu$๋ ์ค์ ๋ฉด์ ๋น๊ฐ ์๋
์(24)๋ก ๊ณ์ฐํ ๊ฐ์ ์ฌ์ฉํด์ผ ํจ์ ์ฃผ์ํ๊ธฐ ๋ฐ๋๋ค.
3.3 ์ ์ฉ๋์ ํด์ ์ ํ์ฑ
Fig. 4์ Romie(10)๊ฐ $C_{r}$ = 1, $Ntu_{h}=Ntu_{c}$ ์กฐ๊ฑด์์ ๊ณ์ฐํ ์ ์ฉ๋(โ)์ ์(30)์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ(โ)๋ฅผ ํจ๊ป ์ ์ํ์๋ค. Fig. 4(a)๋ ๊ท ์ผ์ ์($v_{h}$ = $v_{c}$), Fig. 4(b)๋ ๋น๊ท ์ผ์ ์($v_{h}$โ $v_{c}$)์ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ Romie(10)๋ $C_{r}^{*}$์ ์ญ์๋ฅผ $C_{rr}^{*}$๋ก ์ ์ํ๊ณ ์ผ์ $Ntu$ ์กฐ๊ฑด์์ $C_{rr}^{*}$์ด ์ ์ฉ๋์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ณด์๋ค.
๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด ์ ์ฉ๋๋ 0 < $C_{rr}^{*}$< 1 ๊ตฌ๊ฐ์์๋ $C_{rr}^{*}$๊ฐ์ ๋น๋กํ ์งํญ์ผ๋ก ์ง๋ํ๋ค๊ฐ $C_{rr}^{*}$=
1์์ ์ต๋๊ฐ์ ๋๋ฌํ ์ดํ์ ๋จ์กฐ๋กญ๊ฒ ๊ฐ์ํ๋๋ฐ ์ด๋ฌํ ๊ฒฝํฅ์ $Ntu$๊ฐ ํด์๋ก ๋๋๋ฌ์ง๋ค. Hausen(9)๋ ๋์ผํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ํ์์ผ๋ฉฐ ์(30)์ Romie(10)์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ํํ ์ผ์นํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ $C_{rr}^{*}$โ 0($C_{r}^{*}$โ โ)์ผ ๋ ์ ์ฉ๋๊ฐ ์ผ์ ํ ๊ฐ์ ์ ๊ทผํ๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ
์ด ๊ฐ๋ค์ ์(32)์ ์ ์์ํ ์ ์ฉ๋์ ๋์ผํ๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋๋ $C_{r}^{*}$ = 1์์ ์ต๋๊ฐ ๋๋ค. ์ด๋ $C_{r}^{*}$โ
โ์ผ ๋ ์ ์ฉ๋๊ฐ ์ต๋๊ฐ ๋๋ ๋ํฅ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์๋ ํฌ๊ฒ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ฆ, ๋ํฅ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ์ต๋ํ ๋นจ๋ฆฌ ํ์ ์ํค๋ ๊ฒ์ด ์ข์ง๋ง ํํ๋ฅ
๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ ํ์ ์๋ ์ฆ, $\tau$๋ฅผ ์กฐ์ ํ์ฌ $C_{r}^{*}$๊ฐ 1์ ๊ฐ๊น๋๋ก ์ด์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์ข๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 4 Comparison of Romie(10)and this study($C_{r}$ = 1, $Ntu_{h}=Ntu_{c}$).
$Ntu_{h}=Ntu_{c}$ ์กฐ๊ฑด์์
์(30)์ ์ ํ์ฑ์
Fig. 4๋ก ๊ฒ์ฆํ ์ ์์ผ๋ $Ntu_{h}$โ $Ntu_{c}$ ์กฐ๊ฑด์์๋ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ๋ถ์ฌํ์ฌ ๊ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ฒ์ฆํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Bahnke
and Howard
(14)์ ๋์ผํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์์น๋ชจ๋ธ์ ์์ฑํ์ฌ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์กฐ๊ฑด์์
์(30)์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค.
Fig. 5์๋ Fig. 3(a)์ $r$์ด ์ผ์ ํ ๋ฉด์ 2์ฐจ์ ํ๋ฉด์ ๋์ํ๊ณ ์
๊ตฌ์จ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ ์จ์์ญ $(h A)_{c}$์ ๊ณ ์จ์์ญ $(h A)_{h}$๋ก ๋๋์ด ํ์ํ์๋ค.
ํ ์ ์ด์ฉ๋์จ์ $C_{s}$($=M_{s}C_{ps}/\tau$, matrix capacity rate), ์ ์จ๊ณต๊ธฐ์ ์ด์ฉ๋์จ์ $C_{c}$,
๊ณ ์จ๊ณต๊ธฐ์ ์ด์ฉ๋์จ์ $C_{h}$๋ก ์ฝ์ํ๋ฉด ์ ์จ์์ญ์ $C_{s}$์ $C_{c}$์ ์ ์ฒด๊ฐ ํต๊ณผํ๋ ํฌ๊ธฐ๊ฐ $(h A)_{c}$์ธ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ,
๊ณ ์จ์์ญ์ $C_{s}$์ $C_{h}$์ ์ ์ฒด๊ฐ ํต๊ณผํ๋ ํฌ๊ธฐ๊ฐ $(h A)_{h}$์ธ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. ๊ณต๊ธฐ์จ๋ $T_{a}(\xi
,\:\eta)$์ ํ ์จ๋ $T_{s}(\xi ,\:\eta)$๋ฅผ ๊ณ์ฐํ๊ธฐ ์ํด $\xi(=x/L)$์ $\eta(=t/\tau)$ ํ๋ฉด์ ๊ท ์ผ๊ฒฉ์์์คํ
์
๋ํด ๊ณต๊ธฐ์ธก ๊ณผ๋ํญ($\partial T_{a}/\partial t^{*}$)์ ๋ฌด์ํ ์(1)๊ณผ ์(2)๋ฅผ ์ฐจ๋ถํํ๊ณ ๋ค์์ ๊ฒฝ๊ณ์กฐ๊ฑด์ ๋์
ํ์ฌ ์์ฑํ ํ๋ ฌ๋ฐฉ์ ์์ ํ์๋ค.
Fig. 5 Computation domain for the numerical model.
ํธ์์ ๊ณ ์จ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ $C_{\min}$ ์ ์ฒด๋ก ์ค์ ํ๊ณ ์ฐ์ ์ผ์ ๋๋ฅ์ด์ ๋ฌ๊ณ์($h_{h}=h_{c}$) ์ฆ, $\mu$๊ฐ
์(24)๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํด ๊ณ์ฐ์ ์ํํ์ฌ
์(30)๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ์์น๋ชจ๋ธ์ ์ค์ฐจ๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ ๊ณ์ฐ์๊ฐ์ ๊ณ ๋ คํด ๊ฒฉ์์๋ฅผ ์กฐ์ ํ์๋ค. ์ต์ข
๋ฒ์ ์ ์์น๋ชจ๋ธ์ 0.5 < $C_{r}$ < 1, 1 < $Ntu$
< 32, 0.5 < $C_{r}^{*}$ < 5์ ์๋์์ญ์์
์(30)๊ณผ์ ์ต๋์ค์ฐจ๊ฐ 0.01๋ณด๋ค ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ์ดํ 0.2 < $\mu$ < 0.8์ ๋ฒ์์์ $\mu$๋ฅผ ๋ณํ์์ผ๊ฐ๋ฉฐ ๋์ผํ ๊ณ์ฐ์ ๋ฐ๋ณตํ์ฌ
์(30)๊ณผ์ ์ค์ฐจ๋ฅผ ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ
Fig. 6์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Fig. 6์ 0.2 < $\mu$ < 0.8์ ๋ฒ์์์ ์์น๋ชจ๋ธ๊ณผ ์(30)์ ์ต๋ ์ ๋์ค์ฐจ๋ฅผ ๋์ํ์๋ค. $\mu$์ ๋ํ ์ค์ฐจ์ ๋ฏผ๊ฐ๋๋ $C_{r}$์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋๋๋ฐ $C_{r}$์ด ์์์๋ก $\mu$์ ๋ณํ์
๋ํ ์ค์ฐจ๊ฐ ์ปค์ง์ ํ์ธํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด ๊ทธ๋ฆผ์์ $C_{r}$ = 0.5(โ)์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋๋ต 0.3 < $\mu$ < 0.4 ๊ตฌ๊ฐ์์๋ง ์ต๋์ค์ฐจ๊ฐ
0.02 ๋ฏธ๋ง์ผ๋ก ๋ํ๋์ง๋ง $C_{r}$ = 1(โณ)์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ณ์ฐ์ ์ํํ ์ ์ฒด 0.2 < $\mu$ < 0.8 ๊ตฌ๊ฐ์์ ์ต๋์ค์ฐจ๊ฐ 0.02๋ณด๋ค
์์ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ํํธ ๊ณ ์จ์์ญ($C_{\min}$์์ญ)๊ณผ ์ ์จ์์ญ($C_{\max}$์์ญ)์ NTU์ ๋น๋ฅผ $R_{NTU}$๋ก ์ ์ํ๋ฉด $R_{NTU}$๋
$\mu$์ ํจ์๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ค.
Fig. 6 Maximum absolute error withEq.(30)against $\mu$(0.5 < $C_{r}$ < 1, 1 < $Ntu$ < 32, 0.5 < $C_{r}^{*}$ < 5).
Table 1. Ranges of $\mu$ and $R_{NTU}$ for Eq.(30) with maximum 0.02 in absolute error
$C_{r}$
|
$\mu$
|
$R_{NTU}$
|
0.5
|
0.3~0.4
|
0.8~1.5
|
0.6
|
0.3~0.5
|
0.8~2
|
0.7
|
0.3~0.6
|
0.6~2.1
|
0.8
|
0.2~0.7
|
0.3~2.9
|
0.9
|
0.2~0.8
|
0.3~4.4
|
1.0
|
0.2~0.8
|
0.25~4
|
์(30)์ ์ค์ฐจ๋ $R_{NTU}$๊ฐ 1์์ ๋ฉ์ด์ง์๋ก ์ปค์ง๋ฏ๋ก $R_{NTU}$ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ต๋์ค์ฐจ๋ฅผ ์ ์ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ ์ง๊ด
์ ์ผ ์ ์๋ค.
Fig. 6์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ถํฐ ์ต๋์ค์ฐจ๊ฐ 0.02 ๋ฏธ๋ง์ธ $\mu$์ $R_{NTU}$ ๊ตฌ๊ฐ์ ์ฐพ์
Table 1์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค.
Table 1์ ์ ๋ฆฌํ $R_{NTU}$ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋๋ถ๋ถ์ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ค๊ณ๋ฒ์๋ฅผ ๋ง์กฑํ๋ฏ๋ก
์(30)์ ์ด๊ธฐ์ค๊ณ๋ฅผ ์ํ ๋๊ตฌ๋ก ์ฌ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ํ๋จ๋๋ค.
4. ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋
์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ํด์๋ Baclic(15)์ด ์ ๋ฆฌํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด 1911๋
Nusselt์ ์ฐ๊ตฌ ์ดํ ๋ง์ ํด์์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์ด ์๋ฐํด๊ฐ ์๋ ค์ ธ ์๊ณ ๊ทธ ์ ์ฉ๋๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ 1์ข
๋ณํ
๋ฒ ์
ํจ์($I_{n}$)์ ๊ธ์ ํํ๋ก ์ฃผ์ด์ง๋ค.
์ฌ๊ธฐ์๋
์(30)์ด
์(38)๊ณผ ๋์ผํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์์์ ๋ณด์ด๊ฒ ๋ค.
Fig. 5์ ๊ณ ์จ์์ญ $(h A)_{h}$์ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ $C_{h}$ ์ ์ฒด์ ์จ๋ $T_{a}$๋ ์
๊ตฌ($\xi =0$)์์ $T_{h}$๋ก ์ผ์ ํ๊ณ
$\mu$ โ 0์ผ ๋ $C_{s}$ ์ ์ฒด์ ์จ๋ $T_{s}$๋ ๊ทธ ์
๊ตฌ($\eta =1-\mu$)์์ $T_{c}$์ ์ ๊ทผํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋
์(30)์ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋๋ฅผ ์์ธกํ ์ ์๋ค.
์(30)์ lim$\mu$ โ 0๋ฅผ ์ทจํ๊ณ ์ ๋ฆฌํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ๋ถ์ ํํ๋ก ์ธ ์ ์๋ค.
์ฌ๊ธฐ์ $\alpha$, $\beta$๋ $Ntu$์ $C_{r}$์ ํจ์๋ก ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์๋๋ค.
Fig. 7์ 0 < $C_{r}$ < 1, 0.25 < $Ntu$ < 7์ ๋ฒ์์์
์(38)๊ณผ
์(39)๋ฅผ ๋น๊ตํ์๋ค.
์(38)์ ๊ธ์๋ Baclic(15)์ด ์ ์ํ ๋ฐ์ ๋ฐ๋ผ $n$=13ํญ๊น์ง ๊ณ ๋ คํ์์ผ๋ฉฐ
์(39)์ ์ ๋ถํญ์ 0 < $x$ < $6\pi$์ ๋ฒ์์์ ๊ธฐ๋ณธ์ ์ธ ์์น์ ๋ถ๋ฒ
(trapezoidal rule)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ตฌํ์๋ค. ๊ทธ๋ฆผ์์ ๋ณผ ์ ์๋ฏ์ด
์(39)๋
์(38)๊ณผ ๋์ผํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์์ธกํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋
์(38)์ด ์ ํํ๊ณ ์๋ ด์๋๋ ๋น ๋ฅด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์น์ ๋ถ์ ์ฌ์ฉํด์ผํ๋
์(39)์ ์ค์ฉ์ ๊ฐ์น๋ ๋ฎ๋ค.
Fig. 7์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ๋ฐํ ๋ชจ๋ธ์ด ์ง๊ต๋ฅ ํํ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ์๋ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํจ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ํ ์๋ก ์ดํดํ๊ธธ ๋ฐ๋๋ค.
Fig. 7 Effectiveness of cross-flow heat exchanger.
5. ๊ฒฐ ๋ก
์ฃผ๊ธฐ์ ์
๊ตฌ์จ๋ ์กฐ๊ฑด์์ ์๋ํ๋ ์ด์์ ์ธ ํํ๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ํ 1์ฐจ์ ๊ณผ๋ ์ง๋ฐฐ๋ฐฉ์ ์์ ์ผ๋ฐํด๋ฅผ ์ ๋ํ์ฌ ํํ๋ฅ ๋กํฐ๋ฆฌํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํด์๋ชจ๋ธ์
๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๊ณต๊ธฐ์ ํ ๋ฉํธ๋ฆญ์ค์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ์ง์ํจ์๊ฐ ๊ณฑํด์ง ์ผ๊ฐํจ์์ ๊ธ์๋ก ํํํ์๊ณ ์ ์ฉ๋๋ฅผ ์ธ ๊ฐ์ ๋ฌด์ฐจ์์(NTU, Cr, $C_{r}^{*}$)์
ํจ์๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์ ํ
์ฐ๊ตฌ์ ์์น๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ํด์๋ชจ๋ธ์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ํด์๋ชจ๋ธ์ ๊ณ ์จ๊ณผ ์ ์จ์์ญ NTU์ ๋น๊ฐ 1์ผ ๋ ์ ํํ๊ณ 1์์ ๋ฉ์ด์ง์๋ก ์ด์ฉ๋์จ๋น(Cr)์
๋ฐ๋น๋กํ์ฌ ์ค์ฐจ๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ํ์ธํ์๊ณ ์ด์ ์์ญ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ต๋์ค์ฐจ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๋ถํ ๋น(ฮผ)๊ฐ 0์ ์ ๊ทผํ ๋ ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ์ฉ๋๋ฅผ ์์ธกํ
์ ์์์ ๋ณด์ฌ ๋ณธ ํด์๋ชจ๋ธ์ด ์ง๊ต๋ฅ ์ด๊ตํ๊ธฐ์๋ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํจ์ ํ์ธํ์๋ค.