2. ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น
2.1 ๊ฐ์
2023๋
๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด 18ํธ์ด๋ฏ๋ก 19ํธ์ด ๋ฐํ๋ 2022๋
๊ณผ ๋น์ทํ ์์ค์ ์ ์งํ์๋ค. 2022๋
์ ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ๋ถ์ผ์์ ๋ฐํ๋
๋
ผ๋ฌธ๋ค์ ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ๋ถ์ผ ์ ๋ฐ, ๋โง๋๋ฐฉ, ํ๊ธฐ์์คํ
๋ฐ ์ ์ฌ์์๋์ง๋ก ๋ถ๋ฅํ์ฌ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. 2023๋
์๋ ์ ์ฌ์์๋์ง ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ ๋ฐํ๊ฐ ๊ฐ์ํ๊ณ
COVID-19๋ฅผ ๊ฑฐ์น๋ฉด์ ๋ณด๊ฑด ๋ฐ ์์ ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ด ์ผ๋ถ ๋ฐํ๋์ด ์ ์ฌ์์๋์ง ๋ถ์ผ ๋์ ๋ณด๊ฑด ๋ฐ ์์ ๋ถ์ผ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ์ฌ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ๊ธฐ๊ณ์ค๋น
๋ถ์ผ ์ ๋ฐ์ผ๋ก๋ ๊ธฐ๊ณ์ค๋น๋ฒ์ ํจ๊ณผ, STS U ๋ฐด๋์ ๊ธฐ๋ฐ์ฑ, ๋์๋๋๋ฐฉ ์์คํ
์ ํจ๊ณผ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ก๋ค. ๋๋๋ฐฉ ๋ฐ ํ๊ธฐ์์คํ
๋ถ์ผ์์๋ ์ก์ฒด
์ ์ต ์์คํ
, ๋ค๊ธฐ๋ฅ ํํธํํ ์์คํ
, ์ด๋ํ ์์ด์ปจ ์ค์ธ๊ธฐ, ์ง์ด ํํธํํ์ ๋ํ ์ฑ๋ฅ ๋ถ์ ๋ฐ ํ๊ต ๊ฑด๋ฌผ, ๊ณต๋ ์ฃผํ์ ์๋์ง ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ ๋ฑ์ด
์ํ๋์๋ค. ๋ณด๊ฑด ๋ฐ ์์ ๋ถ์ผ์์๋ ๊ฐ์ผ๋ณ ๊ฒฉ๋ฆฌ ์์ค์ ํ๊ธฐ ๋ฌธ์ ๋ ์ฐ์ ์ค๋น์ ์ ๊ธฐํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค๋น์ ๋ณํ ๋ฑ์ด ๋ค๋ฃจ์ด์ก๋ค.
2.2 ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ์ ๋ฐ
Yang et al.(1)์ ๊ธฐ๊ณ์ค๋น๋ฒ์ ์ ์ ๋ฐ ์ํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ ํตํ ํจ๊ณผ์ฑ์ ๋ํ์ฌ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ถ์ํ๊ณ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํตํ ์๋์ง์๋น๋ ๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ
๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ํจ์จ ๊ฐ์ ์ดํ ์๋์ง ์ ๊ฐ๋์ด ๊ณต๋์ฃผํ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ธฐ๊ณ์ค๋น ํจ์จ์ 20% ์ํฅ ๊ฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฒด ์๋์ง์๋น๋์ ๊ฐ๊ฐ
์ฝ 4.2%, 4.5% ์ ๊ฐ๋์๊ณ ํจ์จ์ ์ฝ 30% ์ํฅ ๊ฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ 16.6%์ ์๋์ง์๋น๋ ์ ๊ฐ์ด ์์์ผ๋ฉฐ ํนํ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ 19.1%๋ก ๊ทธ ํจ๊ณผ๊ฐ
ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์
๋ฌด์์ค์ ๊ฒฝ์ฐ ํจ์จ์ ์ฝ 30% ์ํฅ ๊ฐ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ 11.2%์ ์๋์ง์๋น๋ ์ ๊ฐ์ด ์์์ผ๋ฉฐ ์ ๋ ฅ ์๋์ง์๋น๋์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ ๊ธฐ์ 12.9%,
๊ฐ์ค ์๋์ง์๋น๋์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ ๊ธฐ์ ์ฝ 32.6%๋ก ๊ทธ ์ ๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๋ค.
Jang and Kim(2)์ ๋ฐฐ๊ธฐ๊ฐ์ค ๋ฐฐ์ถ ์ฐ๋์ ์ฐ๊ฒฐ ๋ถ์๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๊ธฐ๋ฐ์ฑ ์ํ์ ์ํํ์ฌ ๊ธฐ์กด V-band ๋๋น U-band์ ๊ธฐ๋ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒํ ํ์๋ค. ์๋ ฅ๊ฐํ ์คํ
๊ฒฐ๊ณผ, V-band๋ ์๋ ฅ๊ฐํ๊ฐ ํฐ ๋ฐ๋ฉด, U-band๋ ์๋ ฅ๋ณํ๊ฐ ์ํญ์ผ๋ก ๊ฐํํ์๊ณ , 40๋ถ ๊ฒฝ๊ณผ ํ U-band ์๋ ฅ๊ฐํ๋ V-band ๋๋น
์ฝ 1/4.8๋ฐฐ๋ก U-band๊ฐ ๊ธฐ๋ฐ์ฑ์ด ์ฐ์ํจ์ ์ ์ ์์๋ค. ๋ํ, ๋์ค๋๊ณผ ๋์ค๋ฅ ๊ณ์ฐ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ U-band ๋์ค๋ฅ ์ด ์๋์ ์ผ๋ก 85%๋ก
๋ฎ์ ๋์ ๊ธฐ๋ฐ์ฑ์ ๋ํ๋๋ค.
Jin et al.(3)์ ๋์ ๋์จ๋์ฐจ ๋๋๊ธฐ ์์คํ
์ ์๊ฐํ๊ณ ํ์ค ์จ๋์กฐ๊ฑด์ ๋๋๊ธฐ์ ๋์จ๋์ฐจ ๋๋๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๋น๊ต๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋์ ์ถ๊ตฌ ์จ๋๋ฅผ
๋ฎ์ถ๊ณ ์
๊ตฌ ์จ๋๋ฅผ ๋์ธ ๋์จ๋์ฐจ ๊ตฌ์ฑ์ ๊ฒฝ์ฐ, ํํ ์๋น์ ๋ ฅ๊ณผ ๋ฐฐ๊ด ์ฌ์ด์ฆ๋ฅผ ํ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์ค์ผ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ ๋๊ท๋ชจ ๊ฑด๋ฌผ ํ์ฅ์ ์ ์ฉํ๋
๊ฒ์ ๊ถ์ฅํ์๋ค.
Kim et al.(4)์ ์ง์ญ๋๋๋ฐฉ์์คํ
์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ์ฌ, SHCHP์ ํ์ผ๋ฟ ์์คํ
์ ์ค์น ๋ฐ ์์ด์ ๊น์ง ์งํํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฌ๋ฆ์ฒ ์ด์ ์ ์๋์ง์ ๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ
๋ถ์ํ์๋ค. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ, SHCHP์ ํ์ผ๋ฟ ์์คํ
์ ๋์ด ๋ฐ ์จ์ด ๋คํธ์ํฌ์ ๋์์ ์ด๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ, COP๊ฐ 5.5 ์์ค์ผ๋ก
์ด์๋ ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ์ฌ๋ฆ์ฒ ํ ๋ฌ๊ฐ ๋์ด ๋ฐ ์จ์ด๋คํธ์ํฌ ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์๊ฐ ์๋์ง ์ ๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๊ธฐ์กด ์ง์ด์ํํธํํ๋ฅผ
ํ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์ ๋๋น 13.5%์ ์ด์์๋์ง ์ ๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป์ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Lee et al.(5)์ ์์ฉ์ก ์์ฌ๋ถ์ฌ ๊ธฐ์ ์ด ์ ์ฉ๋ ์ก์ฒด์ ์ ์ต ์์คํ
์ ์ต๋ถ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์คํ์ ํตํด ๊ฐ ๋ณ์๋ณ ์ ์ต ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์ฉ์ก ์จ๋๊ฐ ๋์์๋ก
์ ์ต๋ ์์ฒด๋ ๊ฐ์ํ์์ง๋ง, ํจ์จ์ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. ๋ํ, ์์ฌ๋ถ์ฌ ๊ธฐ์ ์ด ์ ์ฉ๋ LD ์์คํ
์ ์ต๋ถ๋ ์ ์ ์์ฉ์ก ์ ๋์ ํ์๋ก ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์
์ฝ 72%์ ๋๊ฐ๋ถํ ์ ๊ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
2.3 ๋โค๋๋ฐฉ ๋ฐ ํ๊ธฐ์์คํ
์์ ์ ์์ ๋ถ์ํ Jin et al.(3), Kim et al.(4) ๋ฐ Lee et al.(5)์ ๊ฑด์ถ์ค๋น ์ผ๋ฐ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์์ผ๋ ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
๋๋ ์ ์ฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๊ธฐ์ ๋ก์ ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ์ ํฌํจ๋ ์ ์๋ค. ์ด์ธ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ฐ ํ๊ธฐ ์์คํ
๊ด๋ จํ์ฌ 2023๋
์ ๋ฐํ๋ ๋
ผ๋ฌธ๋ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Lee and Kim(6)์ ๊ธํ์ฌ์ฉ๋ ํจํด์ ๋ถ์ํ์ฌ ์ธ๊ธฐ์จ๋ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธํ ์ฌ์ฉ๋๊ณผ ์์ค๋์ ์๊ด์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋์ ๊ธฐ ๊ธฐ๊ฐ(11์~3์)์ ํผํฌ ์๊ฐ๋๋ณ
๊ธํ์ฌ์ฉ๋์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ค์ 6~9์, ์คํ 7~10์ ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๊ฒ์ ์ ์ ์์๊ณ , ๋์ ๊ธฐ ๊ธฐ๊ฐ ์ค ๊ธํ์ฌ์ฉ๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๋ฌ์ 2์์ด๊ณ
๊ธํ์ฌ์ฉ๋์ด ๊ฐ์ฅ ์ ์ ๋ฌ์ 11์๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋์ ๊ธฐ ๊ธฐ๊ฐ์ ๊ธํ์ฌ์ฉ๋๊ณผ ์ด์์ค๋ฅ ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ธ๊ธฐ์จ๋์ ์ด์์ค๋ฅ ์ ๋ฐ๋น๋กํ์๊ณ , ์คํ๊ธฐ๊ฐ ๋์์
์ด์์ค๋ฅ ์ ํ๊ท 5.4~7.2%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Kim et al.(7)์ ํํธํํ ์์คํ
์ ๋ค์ํ๊ฒ ์กฐํฉํ์ฌ ์ฐ๊ฐ ์๋์ง ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ต ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด 100 ใก ๋จ์๋ฉด์ ์ ์ฌ๋ฌด์ค์ ๋์์ผ๋ก ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์งํํ์๋ค.
๋๋๋ฐฉ ๋ฐ ๊ธํ ๊ธฐ๋ฅ์ 4๊ฐ์ง๋ก ์กฐํฉํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ ๋์ ํํธํํ๋ฅผ cascade ํํ๋ก ํตํฉํ ์กฐํฉ์ด ํ ์์คํ
์ ๋๋นํ์ฌ ์ต๋
54.0%์ ์๋์ง ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Jang et al.(8)์ ์ด๋ํ ์์ด์ปจ์ ๊ณต๊ธฐ์ํ๋ก๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ์ด์ค๋ํธ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ์๊ณ , ์ฑ๋ฒ ์คํ์ ํตํด ๋ฐฐ๊ธฐ๋ํธ๋ง ์กด์ฌํ๋ ๊ธฐ์กด์ ์ด๋ํ ์์ด์ปจ๊ณผ ์ค์ธ ๊ณต๊ธฐ ํก๊ธฐ๋ํธ๋ฅผ
์ฅ์ฐฉํ ์ด์ค๋ํธ ์์ด์ปจ ๋น๊ตํ์ฌ ์ค๋ด์จ๋์ ์๋น์ ๋ ฅ๋์ ๋น๊ตํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ธฐ์กดํ์ ๋ชฉํ์จ๋ ๋๋ฌ์๊ฐ์ธ 40๋ถ ๊ฐ ์ด ์๋น์ ๋ ฅ๋์ด ์ฝ 3,803
W์๊ณ ์ด์ค๋ํธํ์ 30๋ถ๊ฐ ์ด ์๋น์ ๋ ฅ๋์ ์ฝ 3,129 W๋ก ๋ถ์๋์ด ์ด์ค๋ํธํ์ด ๋๋ฐฉ์ด์ ์๊ฐ ์ฝ 10๋ถ ๋ฐ ์ ๋ ฅ์๋น๋ 18% ๊ฐ์์ํฌ ์ ์๋ค๋
๊ฒฐ๋ก ์ ์ป์๋ค.
Lim et al.(9)์ ํ์์ด ์ง์ด๊ธฐ์ ์ง์ด ํํธํํ๋ฅผ ์ฐ๊ณํ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ํ์์ด ๋ณด์กฐ ์ง์ด ํํธํํ ๋๋ฐฉ ์์คํ
์ ์ ์ํ๋ค. ์ค์ ๊ท๋ชจ ์จ์ค์ ๋์์ผ๋ก ์ ์ํ ์์คํ
์
ํ์๊ด ์ง์ด๊ธฐ, ์ง์ด ํํธํํ, ๊ณ๊ฐ ์ถ์ด์กฐ๋ฅผ ์ค๊ณํ๊ณ TRNSYS 18์ ํ์ฉํ์ฌ ์ค๊ณํ ์์คํ
์ ์ฐ๊ฐ ๋๋ฐฉ ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ์๋์ง ์๋นํจ์จ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
Kim et al.(10)์ ๋ฐ๋์ฒด ๊ณต์ฅ์์ ๋์์ ์์ ์ ์ธ ๊ณต๊ธ์ ์ง๋ฅผ ์ํด ๋์ ํ์ ํค๋์ ์จ๋๊ฐ ์์ดํ ์ ๋๋ค์ด ์ ์
๋ ์ ์จ๋ ๊ท ์ผ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๋ ํผํฉ ์ ๋๋น์ ํ์
ํค๋ ํ์๊ธธ์ด์ ์๊ด๊ด๊ณ์์ ์ ์ํ์๋ค. ์๊ด๊ด๊ณ์ ๋์ถ์ ์ํด STAR-CCM ์์นํด์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋์ ํ์ ํค๋์ ๋ค์ํ ํผํฉ ์ ๋ ๋น์
๋ฐฐ๊ด ์ง๊ฒฝ์ ๋ํ์ฌ ํผํฉ ์ด์ ๋ ํด์์ ์ํํ์ฌ ๋ฐฐ๊ด ๊ธธ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋จ๋ฉด ์จ๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
Kim et al.(11)์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต ๊ฑด๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ์ด์๋์ง ๊ณต๊ธ ์์คํ
์ ์ ๊ธฐํ๋ฅผ ์ํด ๊ธฐ์กด์ ์ค์น๋ ํ์์ฐ๋ฃ ๊ธฐ๋ฐ ํก์์ ๋์จ์๊ธฐ ์์คํ
์ ์ถ์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ผ๋ก
๋์ฒดํ ์์ ์จ์ค๊ฐ์ค ์ ๊ฐ ํจ๊ณผ ๋ฐ ๊ฒฝ์ ์ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ๊ณ ๋ฑํ๊ต ๊ฑด๋ฌผ์ ์ค์ฆ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ์ถ์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์
ํ๊ท ์ถ์ด๋ฅ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋์ง ์๋น, ์จ์ค๊ฐ์ค ๋ฐ์, ์ด์๋น์ฉ์ ๋ถ์ํ์๋ค.
Jang et al.(12)์ ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด๋ฌผ์ ๋ํด ์ต๊ทผ 10๋
๊ฐ ์ค๋น ๋ถ์ผ์์ ์ํ๋ ์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ HVAC&R ๋ฐ DHW(๊ธํ) ์์คํ
์์ ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด๋ฌผ ๋ฌ์ฑ ๋ฐ
๊ณ ๋ํ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์ ๋ฐฉํฅ์ฑ๊ณผ ๋ก๋๋งต์ ์ ์ํ์๋ค. HVAC&R ์์คํ
์ ๋๋๋ฐฉ, ํ๊ธฐ, ์ ์ฌ์์๋์ง ์ ์ฉ, ์ต์ ํ ์ค๊ณ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก, ๊ธํ ์์คํ
์
๊ธํ ํ๋กํ์ผ, ๊ธํ๋ ์์ธก ๋ฐ ์ ์ด, ์ต์ ํ ์ค๊ณ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ถ์ํ์๋ค.
2.4 ๋ณด๊ฑด ๋ฐ ์์ ๋ฌธ์
Jang et al.(13)์ ๊ฐ์ผ๋ณ ์น๋ฃ์์ค์ ์ค๊ฐ ๊ต์ฐจ๊ฐ์ผ ๋ฐ ๊ฐ์ผ์ํ๋ฅ ๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํด ์ถ์ ๊ฐ์ค ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ต์ฐจ๊ฐ์ผ ๋ฐ ๊ฐ์ผ์ํ๋ฅ ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ํ์ฅ ์ธก์ ํ๋กํ ์ฝ์
๋ฐ๋ผ ์์์ค ํ์ฅ์คํ์ ์ํํ๊ณ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ํจ๊ณผ, ์ค๊ฐ ๊ต์ฐจ์ค์ผ ์ ๋, ์ธก์ ์์น๋ณ ๋์ ์๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฐ์ผ์ํ๋ฅ ์
๋ถ์ํ์๋ค.
Cho et al.(14)์ pandemic ๊ธฐ๊ฐ์ ์์ ํ ์๋ฃ ํ๊ฒฝ ์ ์ง๋ฅผ ์ํด ๊ต์ฐจ ๊ฐ์ผ ์ํ์ฑ์ ์ต์ํํ๋ ์ค๊ณ์ ๊ธ๋ฐฐ๊ธฐ์ ํตํฉํ ๊ตญ๋ถ์ ํ๊ธฐ ๋ฐ ์ ํ ์ฅ์น๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๋ค.
์ด๋ํ ๊ตญ๋ถ ํ๊ธฐ์ ๊ฐ๋
์ ์ ์ฉํ๊ณ ๊ธ๋ฐฐ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ํ์ ์ฃผ๋ณ์ ๊ณต๊ธฐ๋ง์ผ๋ก ํ์์ ์๋ฃ์ง์ ํธํก ์์ญ์ ๋ถ๋ฆฌํ๊ณ ํ์์ ์ค์ผ๋ฌผ์ ์์ ํ๊ฒ ์ ๊ฑฐํ๋๋ก
์ค๊ณํ์๋ค.
Yeon et al.(15)์ ์๋ฐฉ์ค๋น ์ค๊ณ ์์ง๋์ด๋ง ์๋ฃจ์
๊ฐ๋ฐ์ ์ํด ๋ฅ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฐ ์ด๋ฏธ์ง ์ธ์์ ํ์ฉํ์ฌ ๊ฑด์ถ๊ฐ์ ํ ์๋์ธ์ ๋ฐ ์๋ฐฉ์ค๋น ์์ ์ถ์ถ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค.
ํ ์๋์ธ์์ ์ํด TableNet๊ณผ OpenCV๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๊ฑด์ถ๊ฐ์ ํ๋ฅผ ์ธ์ํ๊ณ ์๋ฐฉ์ค๋น ์์ ์ถ์ถ์ ์ํด EasyOCR๊ณผ Levenshetein
Edit distance ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฉํ์๋ค. Precision, Recall, F1 Score๋ฅผ ํตํด ๊ฐ๋ฐํ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค.
Kwon(16)์ ๊ณต๋์ฃผํ ์ฃผ๋ฐฉ ๋ฐฐ๊ธฐํ๋์ ๊ธ๊ธฐ ํฌ์ด ์์ด ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ด๊ตํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ต์ํํ๊ธฐ ์ํด ๋ณด์ถฉ๊ณต๊ธฐ๋ฅผ ๋ณ๋ ๊ณต๊ธํ๋ ์์คํ
์ ์ ์ํ์๋ค.
CFD๋ฅผ ํตํด ์ํ ๊ณต๋์ฃผํ์ ๋์์ผ๋ก ์ฃผ๋ฐฉํ๋์ ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์ด์ ํ ๋ ์ ์ํ ์์คํ
์ ์ค๋ด ๊ณต๊ธฐ ์ ๋์ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์
ํ๊ฐํ์๋ค.
Yu et al.(17)์ ๊ธฐ์กด ํ์์ฐ๋ฃ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฐ์์์คํ
์ ์ ๊ธฐํํ๋ ์ฐ๊ตฌ์ ์ผํ์ผ๋ก, ์ค์ํ ์ฐ์์ ๊ฐํ ์๋๋ก์ ์ ๊ธฐํ ์ ๋ฐ์ํ๋ ํจ๋ฌ๋ค์ ๋ณํ์ ์ฌ์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํตํ ์ค๊ณ์ธ์ ํ๊ฐ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์๋ค. ํด์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ ๊ธฐ์ ์ฐ์ ์๋๋ก๋ ๊ธฐ์กด ์ฐ์์ ์ฐ์ ์๋๋ก ์ด์ ์ ํ์ํ๋ ํ์์ฐ๋ฃ์ ๊ณต๊ธ๊ณผ ์ฌ์ฉ,
ํ์ฒ๋ฆฌ ์ค๋น๋ค์ด ๋ถํ์ํด์ง๋ฉด์ ์ฌ๋ผ์ง ์ ์๊ณ , ๋ฐฐ๊ฐ์ค์ ํ์ด ์์ค์ด ์๋ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์๋์ง ํจ์จ์ด ํฅ์๋์ด ์๋์ง ์๋น์ ์ด์๋น์ฉ์ ์ ๊ฐํ ์
์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ฐ์
๊ณต์ ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๊ฒ์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค.
Kwon(18)์ ์ธต๊ณ ๊ฐ ๋์ ๊ณต์ฅ์ ์ ์ฉ๋ ๋ฉํฐ๊ธ๊ธฐ์ ๋์ ์ค์นํ์ฌ ์ด์ ๋๋ ์นํํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐ ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ, ๋น๊ต ๋์์ธ ํผํฉํ๊ธฐ์์คํ
์ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ ๋๋ฐฉ
๋ฐ ๋๋ฐฉ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ํด ์จ๋์ฅ ๋ฐ ๋๋์ฅ์ ํด์ํ์ฌ ํ๊ธฐ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ตํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ๋น๊ต ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์ ๋ฉํฐ๊ธ๊ธฐ์ ๋์ ์ค์นํ์ฌ ๋๊ธฐ๋ฅ์
์จ๊ธฐ๋ฅ๋ฅผ ํ ์ถํ๋ ์นํํ๊ธฐ๋ฐฉ์์ ์ํด ํ์ฑ๋ ํ๊ท ๊ณต๊ธฐ ์ฐ๋ น์ ๋ช
๋ชฉ์๊ฐ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฐ์ ์ ์งํ์์ผ๋, ๋๋ฐฉ ์กฐ๊ฑด์ ๊ฒฝ์ฐ ์นํํ๊ธฐ๋ฐฉ์์ ํ๊ท ๊ณต๊ธฐ์ฐ๋ น์ด ํผํฉํ๊ธฐ๋ฐฉ์๋ณด๋ค
๋ฏธ์ํ๊ฒ ๋ฎ๊ฒ ์ ์ง๋จ์ ํ์ธํ์๋ค.
3. ๊ฑด์ถํ๊ฒฝ
3.1 ๊ฐ์
2023๋
๊ฑด์ถํ๊ฒฝ ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด 24ํธ์ผ๋ก 2022๋
๋ณด๋ค 5ํธ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ๊ฑด์ถํ๊ฒฝ ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ 2022๋
๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ์ค๋ดํ๊ฒฝ, ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง,
์๋ฃ์ค๋น ๋ฐ ํ์ฌ ์์ ์ ํฌํจํ๋ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ๋ก ๋๋์ด ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ์ค๋ดํ๊ฒฝ ๋ถ์ผ์์๋ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ์ํ ์ ์ฐ์ ์ฒด์ญํ ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ,
ํ๊ธฐ ์์คํ
์ ๋ํ ์ธ์์กฐ์ฌ ๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ ์ธํผ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๊ด๋ฅ์จ, ํ๊ธฐ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ๋ฐ ์งํ์ฃผ์ฐจ์ฅ์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ๋ถ์ผ๋ก๋ ํ์์ด
์ง์ด์์คํ
์ ์๋์ง ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ, ํ์๊ด์ด-์ง์ด ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ ์ ๊ณผ์ ํ๊ฐ ๋ถ์, ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ ์ ์ ๋ฐ ์ ํ ๊ด๊ณ ๋ถ์, ์์ด์์ ์ ์ฉํ
๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋ฐฐ๊ด ์ค๊ณ ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๋๋ ฅ์๋น๋ ๋ถ์, ์ํ ๊ณต๋์ฃผํ์ ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐ ๋ฐ๋์ฒด ์ค๋น์ ์๋์ง ์ ๊ฐ ๋ฐฉ์์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค. ์๋ฃ์ค๋น
๋ฐ ํ์ฌ ์์ ์ ํฌํจํ ๊ฑด์ถํ๊ฒฝ ๊ด๋ จ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ๋ก๋ ์ด๋ํ ์์๊ฒฉ๋ฆฌ๋ณ์ค, UV-C ๊ด์์ ํํฐ์ฌ์ฌ ์ด๊ท ํจ๊ณผ, ๋ถ์๊ฑด์ถ์์ฌ์ ๋์ฐ์ฑ๋ฅ, ์ค๋งํธ ํ ์๋์ง
๋ชจ๋ธ๋ง, ์๋์ง ํจ์จ ๋ฑ๊ธ ๋ฑ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค.
3.2 ์ค๋ดํ๊ฒฝ
Woo et al.(19)์ ๊ต์ค์ ์
์์ ๋ฌผ์ง์ธ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ์ ์์ด ๊ณต๊ธฐ์ฒญ์ ๊ธฐ์ ์ด์ ์์น์ ํ๋๊ณผ ํจ๊ป, ๊ธฐ๋ฅ์ ์ด์ฉ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ค๋ด ์ํ FAN์ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ
์ค๋ด ์ ๋ ๋ณํ์ ๋ํ ๊ณต๊ธฐ์ง ๋ณํ์ ๋ํด ์ ์ฐ์ ์ฒด์ญํ(CFD) ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์ฌ ์ต์ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๊ณต๊ธฐ์ฒญ์ ๊ธฐ์ CADR(Clean
Air Delivery Rate)์ 2.4 ใฅ/min(161.4 CMH)๊ณผ 4.8 ใฅ/min(322.8 CMH)์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , ๊ณต๊ธฐ์ฒญ์ ๊ธฐ์ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ด
๋์ผํ ๊ฒฝ์ฐ FAN์ ๊ฐ๋ ์ ๋ฌด์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฒด ๊ณต๊ฐ์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋๋ ์ต๋ 31.2%, 16์ง์ ํ๊ท ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋์ ๋ํด์๋ ์ต๋ 24%์ ์ ๊ฐํจ๊ณผ๊ฐ
๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๊ณต๊ธฐ์ฒญ์ ๊ธฐ์ CADR์ด ๋ฎ์ ๊ฒฝ์ฐ, FAN์ ํตํด ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํฌ ์ ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Son and Yang(20)์ ์ ๊ตญ์ ๊ณต๋์ฃผํ์ ์ค์น๋์ด ์๋ ํ๊ธฐ ์์คํ
์ธ ์ฃผ๋ฐฉ ๋ ์ธ์ง ํ๋, ์์ค ๋ฐฐ๊ธฐํฌ, ์ดํ์ํ ํ๊ธฐ์ฅ์น์ ๋ํ ์ฌ์ฉ ํํ์ ์ธ์ ๋ฐ ๋ง์กฑ๋๋ฅผ ํ์
ํ๊ธฐ
์ํด ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์ค์ ์ฌ์ฉ์์ ๋ง์กฑ๋์ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ ์ธ์๋ค์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฃผ๋ฐฉ ํ๋์ ํ๊ธฐ ์ฑ๋ฅ ๋ง์กฑ๋์
๊ฐ์ฅ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋์ ์ธ์๋ โ์ฃผ๋ฐฉ ํ๋์ ์ ์ด ํจํดโ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , ์์ค ๋ฐฐ๊ธฐํฌ์ ํ๊ธฐ ์ฑ๋ฅ ๋ง์กฑ๋์ ๊ฐ์ฅ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ๋์ ์ธ์๋ โ์ํํธ ์ค๊ณต์ฐ๋โ๋ก
๋ํ๋ฌ๋ค.
Byun et al.(21)์ ์ด๋ฅ๊ณ๋ฒ(HFM, Heat Flow meter Method)์ ์ด์ฉํ ๊ฑด๋ฌผ ์ธํผ์ ์ด๊ด๋ฅ์จ ํ์ฅ์ธก์ ์์ ์ผ์ฌ์ ์ํฅ์ด ์ด๋ฅ, ์ค๋ด์ธ ๊ณต๊ธฐ์จ๋์ฐจ์ด,
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ธ ์ด๊ด๋ฅ์จ์ ์๋ ด์ฑ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋จ์ธก ๋ฒฝ์ ์ผ์ฌ์ ์ํฅ์ผ๋ก ์ธํ ์ด๋ฅ๋์ ๋ถ์์ ์ฑ์ด ๋จ์ธก ๋ฒฝ์ ์ด๊ด๋ฅ์จ ์ฐ์ ์
์ํ ์๋ ด์กฐ๊ฑด์ ๋ง์กฑ์ํค๋๋ฐ ๋ถ์ธก ๋ฒฝ์ ๋นํด ์ฝ 2๋ฐฐ์ ์๊ฐ์ด ์์๋๋ ์ฌ์ค์ ํ์ธํ์๋ค.
Son et al.(22)์ ๊ณต๋์ฃผํ์ ์ค๋ดํ๊ฒฝ ๊ฐ์ ์ ์ํด ํตํฉํ๊ธฐ์์คํ
์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ , ์ฃผ๋ฐฉ๊ณผ ์์ค์ ํ๊ธฐ ์คํ์ ํตํด ์์คํ
์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ๊ฒฐ๋ก ์ ์ผ๋ก, ํ๊ธฐ์ฅ์น์
๊ฐ๋์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋๋ฅผ ๊ฐ์์ํค์ง๋ง CO2 ๋๋์๋ ์ํฅ์ ์ฃผ์ง ์์๋ค. ๋ํ, ๋ฐฐ๊ธฐํฌ๊ณผ ์์ฐํ๊ธฐ์ ์กฐํฉ์ด ์์ค ์ต๋ ๊ฐ์ ์ ํจ๊ณผ์ ์์ด ํ์ธ๋์๋ค.
์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ค์ผ๋ฌผ์ง ๋๋๊ฐ ๋์ ๋ ์๋์ผ๋ก ์์คํ
์ด ๊ฐ๋๋๋ ๊ธฐ๊ณํ๊ธฐ ๋ฐ ํฅ์๋ ๋ฐฐ๊ธฐํฌ ์์คํ
์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ์์ค ํ๊ธฐ ์์คํ
์ ๊ณต๊ธฐ์ํ๊ธฐ์ ์กฐํฉํ์ฌ
ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ด์๋์ด์ผ ํจ์ ์ ์ํ์๋ค.
Jeong(23)์ ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ์งํ์ฃผ์ฐจ์ฅ์์์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋๋ฅผ ์ค์ธกํ์ฌ ์ธ๋ถ์ ๋ด๋ถ ๊ณต๊ฐ ๊ฐ์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ์
๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ฃผ๋ก ์งํ์ฃผ์ฐจ์ฅ๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ ๋ด๋ถ๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋
์๋ฆฌ๋ฒ ์ดํฐ ํ์ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ , ์ธ๋ถ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋๊ฐ ๋ด๋ถ ๊ณต๊ฐ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ์ ํ์ธํ์๋ค. ์ฐจ๋์ด ์ง์
๋ก์ ์์ ๋ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋๋๊ฐ ์์นํ๊ณ ,
์ดํ ์ฐจ๋์ ์ด๋์ผ๋ก ๋ด๋ถ๋ก ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง๊ฐ ์ ์
๋์ด ๋๋๊ฐ ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ ๋ฐ๊ฒฌํ์๋ค. ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์งํ์ฃผ์ฐจ์ฅ ๋ด๋ถ ํ๊ฒฝ๊ณผ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ ๊ฐ์ ์ํธ์์ฉ์ ์ดํดํ๋
๋ฐ ์ค์ํ ์ธ์ฌ์ดํธ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
3.3 ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง
Bang et al.(24)์ ๋๋ฐฉ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์ด์ค์ธํผํ ํ์์ด ์ง์ด์์คํ
์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์์คํ
์ผ๋ก์ ์์ด ํจ๊ณผ๋ฅผ ํตํด ์ ๊ณตํ๋ ๋๋ฐฉ์๋์ง ์ ๊ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ํ์์ด ์ง์ด์์คํ
์
๊ตฌ์๊ณผ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ฐ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ด์ฉํ์ฌ ์๋์ง ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค์ํ ํ๋ผ๋ฏธํฐ ์ค ๋๋น์จ์ด ์๋์ง ์ฑ๋ฅ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ์ํฅ์ ๋ผ์น๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ง์ด์์คํ
์ ๋๋น์จ ์ฆ๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ํน์ ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋จ์ ๋ฉด์ ๋น ์ต์ 0.20 kWh/ (ใกยทyear)์์ ์ต๋ 9.33 kWh/(ใกยทyear)์
๋๋ฐฉ์๋์ง๋ฅผ ์ ๊ฐํ์๊ณ , ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ต์ 0.80%์์ ์ต๋ 37.27%์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ป๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์ฌ ์ธํผ ๋๋น์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Kang et al.(25)์ ํ์๊ด์ด-์ง์ด ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ ์ ์์ ์ฃผ๊ธฐ ๋์ ๋ฐ์ํ๋ ํ๊ฒฝ๋ถํ์ ๊ด๋ จํ์ฌ, ๊ธฐ์กด์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์์คํ
์ฑ๋ฅ ๋ถ์์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ๊ณ , ๊ฑด์ถ์์ ํ์
์ ๊ฐ์ด ํ์์ ์ธ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ ํ๊ฒฝ์ฑ ํ๊ฐ ๋ฐฉ์์ ๋์ถํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ํ์๊ด์ด-์ง์ด ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ณ , ๊ฐ๋ ์ค ์ฐ์ถ๋
ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ํ ๋๋ก ๋จ๊ณ๋ณ ๋น๊ต ๋ฐ ๋ถ์ํ์ฌ ์ ๊ณผ์ ํ๊ฐ(LCA)๊น์ง ์ํํ์๋ค. ์ ์กฐ, ์๊ณต, ์ด์ , ํ๊ธฐ ๋จ๊ณ์์ ๊ฐ ๊ธฐ๊ธฐ์ ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ,
๋จ์ผ ์์คํ
(์ง์ด)๊ณผ ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
(ํ์๊ด์ด-์ง์ด) ๋น๊ต ๊ฒฐ๊ณผ ์ ์กฐ, ์๊ณต ๋จ๊ณ์์์ ์ฆ๊ฐ, ์ด์ ๋จ๊ณ์์๋ 10% ์ ๋์ ์๋์ง์ ๊ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋
๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Kwon et al.(26)์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ , ๊ธฐ๊ณ์ ํ์ต์์ ํ์ฉ๋๋ ํน์ฑ ์ค์๋๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ ํจ์ฑ์ ๊ฒํ ํ์์ผ๋ฉฐ, ํ๊ฐ ์งํ์ ๋ํ์ฌ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์
ํน์ฑ์ ํ, ์๊ด๊ณ์๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฐ ๊ณต๊ฐ์ ๋ํ ์ ํ๊ด๊ณ์ ๋ํ์ฌ ํ์
ํ์๋ค. ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ์ค๋ด์ธ ์จ๋๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ํน์ฑ ์ค์๋์
๊ฐํ ์ ํ ๊ด๊ณ(R = 0.793)๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ผ๋ถ ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์์๋ ๊ธฐ๊ฐ๋ง๋ค ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ์ป์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํจ ๋งค๊ฐ๋ณ์๊ณผ ๋ฐ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ์ ์ ํ๊ฒ ๋ถ๋ฅ ๋ฐ ์ค์ ์ด์ ํํฉ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ํํํ๋ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๋์ถํ์๋ค.
Moon et al.(27)์ ์์ด ํํธํํ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ TRNSYS 18์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฐ ๋๋๋ฐฉ์์คํ
๊ตฌ์ฑ ์์์ ๋๋ ฅ์๋น๋์ ๊ณ์ฐํ์๊ณ , ์์ด์๊ณผ ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ฌ์ด ๊ด๋ก ์ด๊ฒฉ
๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์์ง ๋์ด์ฐจ, ๋ฐฐ๊ด์ ์ง๊ฒฝ ๋ฑ ๋ฐฐ๊ด์ ์ค๊ณ ๋ณ์ ๋ณํ๊ฐ ์์คํ
์ ํํ ์๋น๋๋ ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ๊ณผ ๊ฐ ์ค๊ณ ๋ณ์ ๊ฐ์ ์ํธ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์์ธ
์ง์ญ ์คํผ์ค ๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์ฉํ์์ ๋, ๋๋ฐฉ์ ์ํ ํํ์ ์ฐ๊ฐ ๋๋ ฅ์๋น๋์ ๋๋ฐฉ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋นํด ์ฝ 43% ๋ ํฌ๊ฒ ์ฐ์ถ๋์์ผ๋ฉฐ, ์์คํ
์ ์ฒด์ ๋๋ ฅ ์๋น๋๋
๋๋ฐฉ ๊ธฐ๊ฐ์ด ์ฝ 28% ํฌ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์์ด์๊ณผ ์ด๊ฒฉ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ฒด ์์คํ
์ ๋๋ ฅ ์๋น๋์ ์ฆ๊ฐ๋ ์ฝ 5.85%๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์์ด์๊ณผ
์์์ฒ์ ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์์คํ
์ ์ฒด ์ด์ ๋น์ฉ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ด ํฌ์ง ์๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค.
An et al.(28)์ ๋จ๋
์ฃผ๊ฑฐ ์ปค๋ฎค๋ํฐ ๋ด ์ ์ฒด ์์ค์ ๋์์ผ๋ก BIPV์์คํ
์ ์ฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ๊ฐ๋ฐ์ ๋์ ๋ถ์ํ์ฌ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ์๋์ง์๋ฆฝ๋ฅ ๊ณผ ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ์ธ์ฆ ๋ฑ๊ธ์
ํ๊ฐํ์๋ค. ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ฃผํ์ ์ง๋ถ์๋ง ์ค์นํ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ง์๋ฆฝ๋ฅ 75.8%๋ก ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ์ธ์ฆ 3๋ฑ๊ธ์ธ๋ฐ ๋ฐํด, ์ ํด๋ถ์ง์ ์ค์น๋ฉด์ ์ ์ฆ๋์ํฌ์๋ก
์๋์ง์๋ฆฝ๋ฅ ์ ๋์์ง๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Jin et al.(29)์ ์ฌ์ค ํจํด์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐํ์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ๋๋ ๋๋ฐฉ์์คํ
์ฉ๋(Heating system capacity) ๋ฐ ๋๋ฐฉ์์คํ
์ฌ๊ฐ๋ ์๊ฐ(Heating system
restart time)์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค๋ด ์ดํ๊ฒฝ๊ณผ ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ์ฌ๋ฌด์ฉ ๊ฑด๋ฌผ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์๋์ง ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ๊ณ
Case๋ณ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค.
Lee et al.(30)์ ์ํ ๊ณต๋์ฃผํ์ ์๋์ง ์ฌ์ฉ์คํ ๋ถ์์ ์ํด ๊ณต๋์ฃผํ์์ ์ธก์ ๋ ๋๋ฐฉ, ๊ธํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ธฐ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ ๋ถ์ํ์๋ค. ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋(๋๋ฐฉ, ๊ธํ,
์ ๊ธฐ)์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ฉด์ ํ์
, ๊ฑฐ์ฃผ์์ ์ฐ๋ น ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ตฌ์ฑ์ ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ์ํ์๋๋ฐ, ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฉด์ ๋ณ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๊ฐ ์ธ๋๋ณ ๋น์ทํ ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋
๋ถํฌ๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ ๋ฉด์ ๋ณ ๋จ์๋ฉด์ ๋น ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๋ฉด์ ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ด ๊ฐ์ํ๋ ํจํด์ ํ์ธํ์๋ค.
Jung and Song(31)์ ๋ํ ๋ฐ๋์ฒด ์์ฐ ๊ณต์ฅ์ ๊ณต์กฐ์๋์ง ์ค์์ ๋ง์ ์๋์ง ์๋น๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ ์ธ์กฐ๊ธฐ์ ๋ํด ๊ฐ์ด ์ฝ์ผ, ๋๊ฐ/์ ์ต ์ฝ์ผ, ๊ฐ์ต์ฅ์น์ ๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ๊ฐ์ด ์ฝ์ผ์
๊ณต๊ธ๋๋ ์ด์์ ๋ณํ๋ฅผ ์ฃผ์์ ๋ ์ฐ๊ฐ ์๋์ง ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ๊ธฐ์กด ์ธ์กฐ๊ธฐ ๊ตฌ์ฑ ๋๋น ์๋์ง ์ ๊ฐ ๋ฐฉ์์ผ๋ก 2๊ฐ์ ๋ฐฉ์์ ์ ์,
๊ทธ์ ๋ํ ์๋์ง ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒํ ํ์๋ค.
Park et al.(32)์ ๊ตญ๋ด ๊ฑด๋ฌผ์ฑ๋ฅ ๊ฐํ๋ฅผ ์ํด ์ปค๋ฏธ์
๋์ ์ค์์ฑ์ ๊ฐ์กฐํ๋ฉฐ, ๊ตญ๋ด ๋
น์๊ฑด์ถ์ธ์ฆ์์ ์ปค๋ฏธ์
๋์ ๋ถ์กฑํ ํ๊ฐ ์ ์๋ฅผ ํด์ธ ๊ธฐ์ค๊ณผ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์ฌ ์ ๋ ๊ฐ์ ์
์ ์ํ์๋ค. G-SEED ์ธ์ฆ์์ ์ปค๋ฏธ์
๋์ด ์ ํํญ๋ชฉ์ผ๋ก๋ง ์ง์ ๋์ด ์์ด ์ค์ง์ ์ธ ์ํฅ๋ ฅ์ด ์ ํ๋๊ณ ์๋ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ง์ ํ๊ณ , LEED์ BREEAM
๋ฑ์ ํด์ธ ์ธ์ฆ์ ๋์์์ ์ปค๋ฏธ์
๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ฐธ๊ณ ํ์ฌ ๊ตญ๋ด ์ ๋๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๊ตญ๋ด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์๋์ง ํจ์จ๊ณผ ๋น์ฉ ์ ๊ฐ์ ์ํ
ํจ๊ณผ์ ์ธ ์ปค๋ฏธ์
๋ ์ ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
Oh et al.(33)์ ๋ถํ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ฅผ ๋์ถํ๊ธฐ ์ํด grey-box ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์ ์ํ๊ณ , TRNSYS ํ๋ซํผ์์ ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ ์ค๋ด์จ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ๋ชจ๋ธ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ๋
๊ณ์ธก๋ฐ์ดํฐ์ ๋น๊ตํ์ฌ ASHRAE guideline 14๋ฅผ ๋ง์กฑํ๋ฉฐ, ์ธํผ์ ๋ณด์ ๊ณต์กฐ๋ฐ์ดํฐ๋ง์ ํ์ฉํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ ์ ์์ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ์ ์ฐจ๋ณ์ฑ์
๋ณด์๋ค. ๋ํ, ๋ชจ๋ธ๋ง ๋ ํ๊ฒฝ์์์ ์ต์ ํ๋ผ๋ฏธํฐ๋ ์ค์ ์ด์ ํ๊ฒฝ์์์ ๊ฐ๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์กฑํ ๊ฑด๋ฌผ์ ์๋์ง
๊ด๋ฆฌ์ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค.
Lee and Kim(34)์ VRF ์์คํ
์ ๋ํ ํ๋ฌ๊ทธ ์ค ํ๋ ์ด ํฌ์ธํธ ๋งคํ ์๋ํ ๊ธฐ๋ฐ์ ์ต์ ์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ๋๋ฐฉ ์กฐ๊ฑด์์ ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ํด๋น ๋ชจ๋ธ์
ํ๊ฒฝ์ ๋น ๋ฅด๊ฒ ๋์ํ๋ฉด์๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฝํ ์ ์๋ ์ต์ ์์ ์๊ฐ์ ์์ธกํ์ฌ ์ ์ดํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ๋ค. ๋ํ, ์ค์ฆ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ด ๋ชจ๋ธ์ด ์๋์ง ์ ๊ฐ์
ํจ๊ณผ์ ์์ ์
์ฆํ๋ฉฐ, ํฅํ ์ฐ๊ตฌ์๋ ๋ค์ํ ์ํฉ์ ์ ์ฐํ๊ฒ ๋์ํ ์ ์๋ ๋ชจ๋ธ ๋ฐฐํฌ ๋ฐฉ์์ด ํ์ํจ์ ์์ฌํ์๋ค. ์ด ๋ชจ๋ธ์ ํ๋ฌ๊ทธ ์ค ํ๋ ์ด ์๋
๋งคํ ๋ถ๋ฅ๋ ์ผ์ ๊ด๋ฆฌ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๋ ๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ๋ฉฐ, ์๋์ง ์ ์ฝ ์ฑ๋ฅ์ ๋๋ฐฉ์์ 35.5%์ ํฅ์์ ๋ณด์๋ค.
Cho et al.(35)์ ๊ณต๋์ฃผํ์ ๋จ์ ๋๋๋ฐฉ๋ถํ๋ฅผ ํํ ์๋์ง์ ์ฝ์ค๊ณ๊ธฐ์ค๊ณผ ์ ๋ก์๋์ง ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ธ์ฆ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ ๋ฐ๋ผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ง์ญ๋ณ๋ก๋ ๋๋ฐฉ๋ถํ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ํฌ์ง ์์ง๋ง,
๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ์ง์ญ์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค. ๋ํ, ๋จ์์ธ๋ ์ ์ฉ๋ฉด์ ์ด ์ปค์ง์๋ก ๋๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ์ค์ด๋ค์์ผ๋ฉฐ, ๊ฑด๋ฌผ ๋ฐฐ์น์ ๊ตฌ์กฐ๋ ๋ถํ๊ฐ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค.
์๋์ง์ ์ฝ์ค๊ณ๊ธฐ์ค์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ๊ธฐ์กด ๊ธฐ์ค ๋๋น 55.1~62.0% ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ, ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ 31.7~37.0% ์ ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ์๋ค. ์ ๋ก์๋์ง
๊ฑด์ถ๋ฌผ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ ์ ์ฉ์ผ๋ก ๋๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ 8.6~12.3%, ๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ 14.0~15.2% ๊ฐ์ํ์๋ค.
3.4 ์๋ฃ์ค๋น, ํ์ฌ ์์ ๋ฐ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ
Cho and Kim(36)์ ์ ์ํ ๊ณต๊ธ๋ฟ ์๋๋ผ ์๋ฃ์ง์ ์์ ์ฑ ํ๋ณด๋ฅผ ์ํ ์ด๋ํ ์์๊ฒฉ๋ฆฌ๋ณ์ค์ ๊ฐ๋ฐํ์์ผ๋ฉฐ ์์นํด์์ ํตํ ์น๋ฃ๊ณต๊ฐ ๋ด๋ถ์ ๋ณ์๊ท ์ ์ํ ๊ต์ฐจ๊ฐ์ผ์ ์ต์ํํ
์ ์๋ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ๊ฒํ ํ์๋ค. ์ด๋ํ ์์๊ฒฉ๋ฆฌ๋ณ์ค์ ๊ธฐ๋ฅ๋ฐฉํฅ์ ์๋ฃ์ง์์ ํ์ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ํ์ฑ์์ผ ์ฒญ์ -์ค์ผ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถ๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ์ ์ค-์์๋ณ์ค
์ฐจ์์ ์ด ํ๊ธฐ์์คํ
์ ์ ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ์์นํด์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์์ ์ ์งํด์ผ ํ๋ ๊ฒฉ๋ฆฌ๋ณ์ค์ ํ๊ธฐ๋ 6 ACH์ ํ์ฅ์ค ๋ฐฐ๊ธฐ ๊ฐ๋ ์ฌ๋ถ์ ์๊ด์์ด ์ ์ค/๋ณต๋์
-2.5 Pa ์ด์์ ์ฐจ์์ ์ ์งํ์ฌ ๊ต์ฐจ๊ฐ์ผ ๋ฐฉ์งํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ๋
๋ฆฝ๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ํ์ฅ์ค์ ์ฌ์ฉํ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ฐฐ๊ธฐํฌ ๋ฏธ๊ฐ๋์
๋ฐ๋ฅธ ์์์ ์ง ์ํ ๋ฐ ํ๊ธฐ์ฑ๋ฅ์ ํฐ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ณด์ด์ง ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Park et al.(37)์ ์กฐ์ฌ์๊ฐ๊ณผ ์ค์น๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๋ฐ๋ฅธ UV-C ๊ด์์ ํํฐ์ฌ์ฌ ์ด๊ท ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ์ ๋์ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํ์ฌ ํํฐ์์ ๋ฏธ์๋ฌผ์ ์ ๊ฑฐํ๊ธฐ ์ํ
์ฅ์น์ UV-C ์คํ ํํ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ์๋ค. ๋ฏธ์๋ฌผ์ด ๋ถ์ฐฉ๋ ํํฐ์ UV-C ๊ด์ ์ฌ์ด์ ๊ฑฐ๋ฆฌ(15 cm, 30 cm)๊ฐ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ์ ๊ท ํจ์จ์ด ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก
๋ํ๋ฌ๋ค. ์กฐ์ฌ ์๊ฐ์ 2๋ถ๊ฐ ์ง์ํ์ ๋, 52% ~ 78%์ ์ด๊ท ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ, 15 cm ๊ฑฐ๋ฆฌ์์๋ 5๋ถ ๊ฒฝ๊ณผ ์ 99.8% ์ด๊ท ๋์ด ์ก์
ํ์ธ์ผ๋ก๋ ์ธ๊ท ๊ตฐ์ง์ ๋ณด์ด์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธํ์๋ค. ์ค์ฉ์ ์ธ ์ ๊ท ์ ์ํ์ฌ UV-C ๊ด์์ ์ค์น ํํ ๋ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๊ท ํจ์จ์ ๊ฒํ ํ๊ณ ๊ณต๊ธฐ์กฐํ ๋ฐฉ์ญ๊ธฐ์ ๋ก์
์ ์ฉ์ด ํ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธํ์๋ค.
Yoo et al.(38)์ TiO2 ๊ด์ด๋งค์ ๊ด๋๋ณ ์ค๋ด ํผ์๋ฐํ์ด๋ ์ ๊ฐ ํจ์จ์ ํ๊ฐํ์๋๋ฐ, ์ด๋ฅผ ์ํด ISO 22197-4๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์คํ ์ฅ์น ์ ์ ๋ฐ ์กฐ๊ฑด์ ์ ์ฉํ์ฌ
TiO2 ๊ด์ด๋งค์ ์กฐ์ฌ๋๋ UV-A์ ๊ด๋, 10 W/ใก, 15 W/ใก, 20W/ใก์ ๋ฐ๋ฅธ ํผ์๋ฐํ์ด๋ ๋๋ ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋น๊ต ๋ฐ ๋ถ์์ ์งํํ์๋ค.
๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ TiO2์ ์กฐ์ฌ๋๋ UV-A ๋จํ์ ๊ด๋์ ๋ฐ๋ผ ํผ์๋ฐํ์ด๋ ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ์ ๊ฑฐ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ํจ์จ์ ์ธ
์ ์ฉ ๊ด๋ ์กฐ๊ฑด์ ๋์ถํ์๋ค.
Yang et al.(39)์ ๊ฑด์ถ์์ฌ์ ๋์ฐ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ ํฉํ ์ ๋ฐ์ด์ค์ฐจ(Biochar)๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๊ฑด์ถ๋ง๊ฐ์ฌ๋ฅผ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ฐ์ด์ค์ฐจ ํจ๋์ด ์ฆ๊ฐํจ์
๋ฐ๋ผ, ์ด์ ๋์จ์ด ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋๋๋ฌด์ ์ฝ์ฝ๋ ๋ฐ์ด์ค์ฐจ๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ํธ์ ์์ํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ๋นํ์ฌ ๋์ ์ด์ฉ๋์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋์ฐ์ฑ๋ฅ์
์ธ ๊ฐ์ง ๋ฐ์ด์ค์ฐจ๋ฅผ ์ฒจ๊ฐํ ์ํธ ๋ชจ๋ ์ค๋ถ์ฐ์ฌ๋ฃ์ ์ด์ด๋ฐฉ์ถ๋ ๊ธฐ์ค์ ๋ฌ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐฉํ์ ํํํ์ ๋ณํ์ด ๋ฐ์ํ์ง ์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
Kang et al.(40)์ ์ง์ด ๋ฐ ๊ณต๊ธฐ์ด์ ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๊ณ , ์ ๊ณผ์ ํ๊ฐ๋ฒ์ ํตํด ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ํ๊ฐํ์๋ค. GSHP ์์คํ
์ ๋์ COP๋ฅผ ๋ณด์ฌ ์ฝ 17%์์
28% ๋ ํจ์จ์ ์์ ํ์ธํ์๋ค. ์ฐ๊ฐ ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ASHP ์์คํ
์ ๋นํด ์ฝ 14%์์ 39% ๋์์ผ๋, GSHP ์์คํ
์ ์ด์ ๋ฐ ์๊ณต ๋จ๊ณ์์
ASHP ์์คํ
๋ณด๋ค ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ํฌ๊ฒ ์ ๊ฐํ ์ ์์์ ๋ฐํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ GSHP ์์คํ
์ด ํ๊ฒฝ์ ์ผ๋ก ๋ ์ฐ์ํ๋ฉฐ ์ฅ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ํ์๋ฐฐ์ถ๋์ ์ค์ผ ์ ์๋
๊ฒ์ผ๋ก ๊ฒฐ๋ก ์ ๋์ถํ์๋ค.
Yoon and Im(41)์ ์จ์ค ๋๋ฐฉ์ ์ฌ์ ์ด์์ ํ์ฉํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์์ ํตํด ๊ธฐ์ ์ ํ๋น์ฑ์ ๊ฒํ ํ์๋ค. Model I์ ์์ฌ ํ์์ด์ ์ง์ ์ถ์ ํ์ฌ
ํ์ฉํ๊ณ , Model II๋ ์ง์ด ํํธํํ์ ์ฐ๊ณํ์ฌ ์ง์ด์ ํ์ฉํ๋ค. Model I์ ํ์์ด ํจ๋ ์ค์น ๊ท๋ชจ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋์ง ์ ๊ฐ ํจ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ์ํ๋
๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. Model II๋ ์ง์ด ์ฌ์์ด ๋ ์ฐ์ํ ์ฑ๋ฅ์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ฉฐ, ์ถ์ด์กฐ์ ์ด ์์ค์ด ์ ์ฒด ์ฑ๋ฅ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค. ๋ํ, Model II๋
ํํธํํ์ ์ด์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์์์ผ ์ค๋งํธํ ์์ฅ์์ ๊ฒฝ์ ์ฐ์๋ฅผ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ์ ์ฌ๋ ฅ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค.
Park et al.(42)์ ์๋์ง์๋นํจ์จ๋ฑ๊ธํ์์ ๋์ ๋ฑ๊ธ ์ ์ ์จ์ ๋ถ์ํ๊ณ , ํฅ์์ด ํ์ํ ํ๋ชฉ์ ๋ํ ๋ฑ๊ธ๋ถ์ฌ๊ธฐ์ค ์ํฅ์ ์ ์ํ์๋ค. ์๋ฅ๊ฑด์กฐ๊ธฐ, ๊ฐ์ค์จ์๊ธฐ, TV,
์ฐฝ ์ธํธ, ์ปจ๋ฒํฐ ๋ด์ฅํ LED ๋จํ, ์ปจ๋ฒํฐ ์ธ์ฅํ LED ๋จํ ๋ฑ 6๊ฐ ํ๋ชฉ์ ๋ฑ๊ธ ์กฐ์ ์ด ํ์ํจ์ ์ ์ํ์๋ค. ํ๊ตญ์๋์ง๊ณต๋จ์ ๋ฑ๋ก๋ ๋ชจ๋ธ์
๋ถ์ํ์ฌ ํฅ์๋ฅ ์ ๋์ถํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ฑ๊ธ๋ถ์ฌ๊ธฐ์ค ์ํฅ์๊ณผ ์๋์ง์ ๊ฐ๋์ ์ ์ํ์๋ค. ํนํ, ๊ฐ์ค์จ์๊ธฐ์ ํธ์ค ํ์๊ณผ ์ต์ ์๋นํจ์จ์ ๋ ์ ํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์
ํ์ธํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ ๋ถ์ ์ ์ฑ
๊ฐ์ ๊ณผ ์ ์กฐ์
์์๊ฒ ๊ธฐ์ค ์ํฅ์ ํ์์ฑ์ ์ ๋ฌํ๋๋ฐ ํ์ฉ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ตญ๊ฐ ์๋์ง์์๊ด๋ฆฌ ์ ์ฑ
์๋ ์ํฅ์
์ค ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
4. ๋ ๋
4.1 ๊ฐ ์
2023๋
๋๋๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด 6ํธ์ด๋ฏ๋ก 2022๋
7ํธ์ด์๋ ๊ฒ๊ณผ ๋น๊ตํ๋ฉด ๊ฑฐ์ ์ ์ฌํ ํธ์์ ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ฐํ๋์๋ค. 2022๋
์๋ ์ฌ์ดํด๊ณผ ์์คํ
์ผ๋ก
๋๋์ด ๋ถ์ํ์๋๋ฐ 2023๋
์ ๋ฐํ๋ ๋
ผ๋ฌธ์ ์์คํ
๊ณผ ์์ ๋ถํ์ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๊ด๋ จ๋ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์์๋ค. ๋๋์์คํ
๊ด๋ จ ๋
ผ๋ฌธ์ ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด์
๋ฐ๋ฅธ ๋ฒ์ค ๋ด๋ถ ์์น ํด์์ ํตํ ์จ์ด๊ฐ ํ๊ฐ, ํก์์ ๋๋๊ธฐ์ฉ ํก์๊ธฐ ์ ์ด๊ด์ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด ๋ฐ ๋ฌผ์ง์ ๋ฌ ํน์ฑ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ด๋ฉฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ด๋ จ ๋
ผ๋ฌธ์
ํ-ํ๋ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ ๋ถ๊ท ํ์ ์ฐฉ์์ ์ํฅ, ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ต์ ์ค๊ณ๋ฅผ ํตํ ์นํ๊ฒฝ ๋๋ํ์ฐจ์ฉ ๋๋์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ ํฅ์, ํก์์ ๋๋๊ธฐ์ฉ ์์ถ๊ธฐ์์ ์ ์ด๊ด
ํ์๊ณผ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ถ ์ด์ ๋ฌ ํน์ฑ, R-1234ze(E) ๋๋งค ์ ์ฉ ์ ํ์ก๋ง์ ์ฆ๋ฐ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ ํน์ฑ์ ๊ดํ ์คํ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค.
4.2 ๋๋์์คํ
Kim et al.(43)์ ์นํ๊ฒฝ ๋๋ํ์ฐจ์ฉ ๋๋์์คํ
์์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ต์ ํ๋ฅผ ํตํด ์์คํ
์ฑ๋ฅ ํฅ์์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์์คํ
์ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฆ๋ฐ๊ธฐ์์ ํ ํ์, ํ
ํผ์น, ๊ด ์ง๊ฒฝ์ ๋ํ ์ต์ ํ๋ฅผ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ, ์ต์ ํ๋ ๋๋์์คํ
์ COP๋ ๊ธฐ์กด ๋๋น 12.5% ํฅ์๋จ์ ์ ์ํ์๋ค. ๋ํ, R404R์ ๋์ฒด๋๋งค์ธ
R433A๋ฅผ ์ ์ฉํ์์ ๋, ๋์ผ ์ฆ๋ฐ์ด๋ ์กฐ๊ฑด์์ COP๊ฐ 8.7% ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ณด๊ณ ํ์ฌ, ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ต์ ํ๋ฅผ ํตํด ๋๋ํ์ฐจ์ฉ ๋๋์์คํ
์ฑ๋ฅ ํฅ์ ๋ฐ
ํ์๋ฐฐ์ถ ๊ฐ์ถ์ ์ํฅ์ฑ์ ์ ์ํ์๋ค.
Park et al.(44)์ ์๋ด๋ฒ์ค๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์ค์ ์จ๋, ํ์, ํ์น๊ฐ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๊ท ๋ณต์ฌ์จ๋์ ์์์จ์ด๊ฐ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ, ์ค๋ด ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด๊ณผ ์จ์ด๊ฐ์ ์๊ด๊ด๊ณ์ ๋ฐ๋ฅธ
์ ์ฉํ ๋๋ฐฉ ์์คํ
์ค์ ์งํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ์๋ค. ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋๋ฐฉ์์คํ
์ด์ ์กฐ๊ฑด ๋ฐ ๋ณ๋ ์์ธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์พ์ ์ฑ์ ํ๊ฐํจ์ผ๋ก์จ ์ธ๊ฐ์ ์พ์ ์ฑ ํฅ์๊ณผ ๋ถํ์ํ
๋๋ฐฉ๋ถํ ๊ฐ์์ํฌ ์ ์์์ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
4.3 ์ด๊ตํ๊ธฐ
Chung et al.(45)์ ์๋ฆฌ ํจํด๊ณผ ์๋ฆฌ๊ฐ ์ฆ๋ฐ๊ธฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์กฐ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ฆฌ๊ฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ์
์ํฅ์ ๋ฏธ์นจ์ ํ์ธํ์๋ค. ์๋ฆฌ ํจํด์ด In-plane,
Through-plane์ผ ๋ ๊ฐ๊ฐ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ์ ํ์ํ ๊ฐ์ ์ ์ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ถํ ๊ณต๊ธฐ ํ๋ฆ์ ๊ท ์ผํํ๊ณ ๋๋งค์ ๋จ์ ์์ญ์ ์ต์ํํ
์ ์๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ ์์ ์๋ฆฌ ํจํด์ ๊ณ ๋ คํ ํ์์ฑ์ ์ ์ํ์๋ค.
Lee et al.(46)์ ํก์์ ๋๋๊ธฐ์ฉ ์์ถ๊ธฐ์ ์ด์ ๋ฌ ํ์์ ์ด์ ๋ฌ ํ๋ธ ์ ํ๊ณผ ์ง๊ฒฝ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์คํ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํ์๋ค. ์ด์ ๋ฌ ํ๋ธ ์ ํ์ด ์ฃผ๋ฆ๊ด์ผ ๋ ํํ๊ด์ ๋นํด
Nu ์๊ฐ 62.1% ์ฆ๊ฐ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ธ๊ฒฝ์ด ํฐ ํ๋ธ์ ๋นํด ์์ ํ๋ธ์ Nu ์๊ฐ 44.3% ๊ฐ์๋จ์ ํ์ธํจ์ผ๋ก์จ ์์ถ๊ธฐ ์ด์ ๋ฌ ํ๋ธ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ
์ด์ ๋ฌ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ค๋ช
ํ์๋ค.
Kim et al.(47)์ 70 kW(20 RT)๊ธ ์์ถ์ ๋๋๊ธฐ์ ์์ถ๊ธฐ ํ์ ์, ๋์ ์ ๋, ๋์ ์จ๋ ๋ฐ ๋๋งค ๋ด์
๋ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ณ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ์ก๋ง์ ์ฆ๋ฐ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ์ํ์
ํตํด ์ฆ๋ฐ๊ธฐ์ ํน์ฑ ๋ณํ๋ฅผ ํ์ธํ์๋ค. ๊ฐ ๋ณ์ ์ค ๋์ ์ ๋, ์จ๋ ์ฆ๊ฐ๋ ๋๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์ ๊ธ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง๋ง, ๋๋งค ์ถฉ์ง๋ ๊ฐ์๋ ๋๊ฐ ๋ฅ๋ ฅ์
๊ธ๊ฒฉํ ๊ฐ์์ํด์ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
Ko et al.(48)์ LiBr ์์ฉ์ก์ ์ก๋ง ๋ ์ด๋์ฆ์, ๋๋, ๋๊ฐ์์ ์
๊ตฌ์จ๋ ๋ฐ ์ ์์ ๋ฐ๋ฅธ ํก์๊ธฐ ์ ์ด๊ด์ ์ด ๋ฐ ๋ฌผ์ง์ ๋ฌ ํน์ฑ์ ์ํ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ฌํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ๊ฐ์
์กฐ๊ฑด์์ ์ป์ด์ง ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ํก์๊ธฐ ์ค๊ณ์ ์ ์ฉํ๊ฒ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ ์๊ด์์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค.
5. ์ด์ ์ฒด
5.1 ๊ฐ์
2023๋
์ด์ ๋ฌ/์ด์ ์ฒด ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์ ์ด 12ํธ์ด๋ฉฐ 2022๋
15ํธ์ด์๋ ๊ฒ๊ณผ ๋น๊ตํ๋ฉด ๋
ผ๋ฌธ ํธ์๊ฐ ์ํญ ๊ฐ์ํ์๋ค. ์ด์ ๋ฌ/์ด์ ์ฒด ๋ถ์ผ์ ๋
ผ๋ฌธ์
์ด์ ๋ฌ/์ด์ ์ฒด ์ผ๋ฐ, ์๋ณํ ๋ฐ ์์ถ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ด์ ๋ฌ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ๋น๋กฏํ์ฌ ์ด์ ๋ฌ ์ด์ง์ ์ํ ๋น๋ฑ ๋ฐ ์์ถ์ ๊ดํ ์ด์ ๋ฌ
ํด์, ๊ณต์กฐ์ฉ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ํ ํ์ธ๋ง ํน์ฑ, ํ์์ด ์ง์ด์ค๋น์ ๋ํ ๋ถ์ ๋ฐ ์ฑ๋ฅํด์, ์ง์ด ํํธํํ ์ ์ด, ์ธ์๊ธฐํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ๋ ๋ถ๋ฐฐ, ํํ๋ธ
์ด๊ตํ๊ธฐ์์ ํ์ธ๋ง์ ์ํฅ, ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์ํ๋์๋ค. ์๋ณํ ์์ถ ๋ถ์ผ์์๋ ์นํ๊ฒฝ ๋๋งค์ ์๋ณํ๋ฅผ ํฌํจํ ๋ฌผ์ฑ์ ๋ํ ์คํ ์์ค ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ด
๋ฐํ๋์๋ค. ๊ธฐํ ์ฐ๊ตฌ๋ก๋ ์ฐ์ ์์คํ
์ ์ ์ด ์๋์ง ์ ์ฅ, ์๋ง์ธต ์ธํผ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์จ์ค์ ์ด์ ๋ฌ, ๋ฒ์ค ๋ด๋ถ์ ์ ๋ ๋ฐ ๊ฑด์กฐ ๋๋ผ ๋ด๋ถ์ ์ ๋ ๋ฑ์ด
์ฐ๊ตฌ๋์๋ค
5.2 ์ด์ ๋ฌ/์ด์ ์ฒด ์ผ๋ฐ
Kim et al.(49)์ ํ์ฅ ์ค์น๋ ํ์์ด ์ง์ด์ค๋น์ ์ด์ถ๋ ฅ๊ณผ ์ง์ดํจ์จ ๋ฑ์ ์ด์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ค์ฆ์ ๋ถ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ตญ์ ํ์ค ISO 24194:2022์์
์ ์ํ๋ ํ์ฅ์ ์ ํฉํ ๋จ์ํ ๋ชจ๋ธ์์ ์ ์ฉํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ตญ๋ด ํ์ฅ ์ค์น๋ ํ์์ด ์ง์ด์ค๋น์ ์ ์ฉํ์๋ค. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ก์จ ์ธก์ ํ ์ด์ถ๋ ฅ์ ์์ ๊ณ์๋ฅผ
๊ณ ๋ คํ ์ถ์ ์ด์ถ๋ ฅ๊ณผ ๋น๊ตํ์์ ๋ ์ธก์ ์์คํ
๋ถํ๋ ์์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ ๊ณ์๊ฐ์ 0.95์ 0.9๋ก ๋ฌ๋ฆฌ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ๊ฐ 100.8%์ 106.4%
์์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ISO 24194:2022์์ ์ ์ํ ์ ์ ํ ์ฑ๋ฅ๋ฒ์์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค.
Kim et al.(50)์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ธฐ๋ฐ ํ์์ด์ง์ด๊ธฐ ์ฑ๋ฅํด์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฌํ ์๊ฒฉ ๋ชจ๋ํฐ๋ง์์คํ
์ ์ ์ํ๊ณ ์ค์ฆ์ ํตํ์ฌ ๊ทธ ํ๋น์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ํฌํญ์ง์ญ ์จ์ค์ ์ค์น๋
์ง์ด๋ฉด์ 108 ใก์ ํ์์ด ๋๋ฐฉ์์คํ
์ ํตํด ๋ถ์๋ ์ฃผ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํตํด ํํํ์ง์ด๊ธฐ์ ๋์ ๊ฑฐ๋๊ณผ ์ด์ฑ๋ฅ์ ์ ํํ ํ์
ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธํ์์ผ๋ฉฐ,
ํฅํ ํ์์ด์์คํ
์ ์ค์น ์ด๊ธฐ์ฑ๋ฅ์ ๊ท๋ช
ํ๊ณ ์ค์๊ฐ ๊ณ ์ฅ๊ฐ์ง ๋ฐ ์ง๋จ์์คํ
๊ฐ๋ฐ์ ์ํ ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ๋๋๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
Kim and Kim(51)์ 160โ์ ์์ฆ๊ธฐ๋ฅผ ์์ฐํ๊ธฐ ์ํ ํํธํํ ์ฌ์ดํด ๋ถ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. R123, R245fa, R1233zd(E) ๋ฐ R1336mzz(Z)
์ด 4๊ฐ์ง ๋๋งค์ ๋ํด ์ค๊ณ ์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ฅธ COP์ Tin,gc๋ฅผ ๋น๊ตํ์๊ณ , ๋๋งค์ GWP, ODP, ๋
์ฑ, ๊ฐ์ฐ์ฑ ๋ฐ COP ๋ฑ์ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๋ คํ๋ฉด
R1336mzz(Z)๊ฐ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ ์ฌ์ดํด์ ๊ฐ์ฅ ์ ํฉํ ๋๋งค๋ก ํ๋จํ์๋ค. ๋ํ R1336mzz(Z)์ ๋ํด ์ต์ ์ ํํธํํ ์ฌ์ดํด ์กฐ๊ฑด์
์ ์ํ์๊ณ , ์ด๋์ COP๋ 2.76์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
Park et al.(52)์ ์ง์ดํํธํํ์ ์์ด์ ์ฉ๋์ ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ๊ฐ๋ณํ ํํธํํ๋ก ๋๋งค์ ์ ๋์ ์ ์ดํ๊ณ ์์ผ๋ ์์ถ ํน์ ์ฆ๋ฐ ์ด์์ ์ด์กํํ๋ ์ ์ ๋์ด์ ์ ํ์ฌ ๋ฐ์ก๋๋ ฅ์
์์ค์ ํผํ ์ ์์ด ๋ค์ํ ์ ์ด ๋ฐฉ์์ ์ ์ฉํ๊ณ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด์์ธก ์ง์ค ์ํ๋ฃจํ์ ๋ฒํํฑํฌ๋ฅผ ์คํผํ์ฌ ์ด์ ์ ์ง ๊ธฐ๊ฐ์๋ ์ํํํ๋ฅผ ์กฐ๊ฑด์
๋ฐ๋ผ ๊ฐ๋ํ๊ณ ๋ฒํผํฑํฌ์ ์จ๋๋ฅผ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์งํ์ฌ ๊ฐ๋์งํ ํผํฌ๋ถํ๋ฅผ ์ค์ผ ์ ์๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ์ฌ ๊ธฐ์กด ์์คํ
๋๋น ์ํํํ์ ์๋น์ ๋ ฅ์ด ์ฝ 56%์
์ ๊ฐ ๋๋ ๊ฒ์ ๋์ถํ์๋ค.
Seol et al.(53)์ ์ํฌ๋ฆด๋ก ์ ์ํ ์ธ์๊ธฐํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ๋ ๊ฐ์ํ ์ฅ์น์์ ์
๊ตฌ ๋ฐ ์ถ๊ตฌ ํค๋์ ์ ์ดํ์ ์ฑ๋ ๋ด๋ถ ์ ๋์ ์ธก์ ํ์ฌ ํค๋์ ์ฐ๊ฒฐ๋ ์
์ถ๊ตฌ ๋ฐฐ๊ด์
๊ฐ๋์ ์ ๋์ด ๋ถ๋ฐฐ์ฑ๋ฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฑ๋ ๊ฐ ์ ๋ ๋ถ๊ท ๋ฑ๋๋ ์ ๋์ ๋น๋กํ์ฌ ์ฆ๊ฐํ๋ฉฐ ์
์ถ๊ตฌ๊ด์ ๊ฐ๋๋ ์์ง์์ ์์ ์ ๋๋ง ๊ธฐ์ธ์ด์ ธ๋
์ ๋ ๋ถ๊ท ๋ฑ๋๋ฅผ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ๋ฟ ์๋๋ผ ์ญ๋ฐฉํฅ ์ ๋์ ๋ฐ์์ํฌ ์ ๋๋ก ๊ทธ ์ํฅ์ด ํฌ๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
Yang et al.(54)์ ํํ๋ธํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์์ ๋ถ์ง์ ์ํ ํ๋ฉด ํ์ธ๋ง์ด ๊ณต๊ธฐ ์ธก ์๋ ฅ๊ฐํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ์ฐ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํด ํ์ธ๋ง ๋ชจ์ฌ ์คํ ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ์ ์, ๋ถ์ง๋๋์
์ด๊ตํ๊ธฐ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ๊ฐํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ณ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฒฝํ์์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. ์ ์๋ค์ Louver fin์ ๋นํด Wavy fin์์ ์๋ ฅ๊ฐํ ์ฆ๊ฐ์จ์ด
ํฐ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋๋ฐ Louver fin์์๋ ๋ถ์ง์ด Louver์๋ง ๋ถ์ฐฉํ์ฌ Louver ์ฌ์ด์ ๊ณต๊ฐ์๋ ๊ธฐ๋ฅ๊ฐ ํ๋ณด๋๋ ๋ฐ๋ฉด, Wavy fin์์๋
๋ถ์ง์ด ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ๋ถ์ฐฉํ์ฌ ์ ๋ ํต๋ก๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ๊ฒ ๋งํ๋ ํ์์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ํ์๋ค.
5.3 ์๋ณํ ๋ฐ ์์ถ
Kim et al.(55)์ ์ค์๊ธฐ์
๋ฑ์์์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ ์
๋ฌด์ ๋์์ด ๋๊ณ ์ 0.1์์ 0.97์ ๋น๊ต์ ๋์ ํ์ฐ์๋ ฅ(reduced pressure) ๋ฒ์์์ ์ ์ฉ
๊ฐ๋ฅํ Python ๊ธฐ๋ฐ์ ์ด์์ ๋ ์ด์ ๋ฌ๊ณ์ ๋ฐ ์๋ ฅ๊ฐํ ์์ธก ํด์ ์คํ์์ค ํํ๋ก ๊ฐ๋ฐ ํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ์ต๊ทผ ์นํ๊ฒฝ ๋๋งค๋ก ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋
HFO ๊ณ์ด๊ณผ HFC ๊ณ์ด, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์์ฐ๋๋งค์ธ CO2์ ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์๋ ฅ๊ฐํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ๊ฐ 966๊ฐ ๋ฐ 678๊ฐ๋ฅผ ์ด 9ํธ์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก๋ถํฐ ์์งํ์์ผ๋ฉฐ,
์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ด๋ด ์ธก ์์ถ์ด์ ๋ฌ๊ณ์์ ์๋ ฅ๊ฐํ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค.
5.4 ์ฐ์, ์ ๋ ๋ฐ ๊ธฐํ ๋ถ์ผ
Lee and Yu(56)๋ ์ฐ์ ์์คํ
์ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๊ฐ์ ์ํ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ๋ํฅ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ๊ตญ๋ด์ธ ์ดํ์ ๋ฐ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ๊ท๋ชจ, ํ ๊ธฐ์ ์์ค์ ํ์
ํ์๋ค.
๋ํ, ์ฐ์ ์์คํ
๊ณผ์ ์ฐ๊ณ๋ฅผ ์ํ 100-300โ ์ฌ์ด์ ์ด์์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ์๋ณํ ํ๋ณด ๋ฌผ์ง์ ์ฉ์ต์ผ๊ณผ ๊ทธ๋ค์ ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์์ ํ์ธํ์๋ค.
Lee and Seo(57)๋ ์ฐ์ ์์คํ
์ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๊ฐ์ ์ํ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ๋ํฅ์ ๋ํ ๋ ๋ฒ์งธ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ด์ ๋ฌ ํน์ฑ์ผ๋ก์ ์ฉ์ต(์ถ์ด) ๊ณผ์
์ด๊ธฐ์๋ ์ด์ ๋์ ์ํ ์ํฅ์ด ์ง๋ฐฐ์ ์ผ๋ก ์์ฉํ๋ค๊ฐ ์ดํ ์ฉ์ต๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๋๋ฅ์ ์ํ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๊ณ ํํ(๋ฐฉ์ด) ๊ณผ์ ์์๋ ๋๋ฅ ์ด์ ๋ฌ์
๋ฌด์ํ ์ ์๋ ์์ค์ด๊ณ ์ ๋์ ์ํ ์ํฅ์ด ์ง๋ฐฐ์ ์ด๋ผ๋ ์ ์ ํ์ธํ์๋ค.
Jeong et al.(58)์ ๋จ์ธต ์๋ง์ธต ์ธํผ๋ฅผ ์ ์ฉํ ๋ชจํ ์จ์ค์ ์ด์ ๋ฌ ํน์ฑ์ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํด ๊ตญ๋ด ๊ธฐํํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด์์ ์๋ง์ธต์ ์ ๋ฌด, ์ ๋, ์จ๋๋ฅผ ๋ณ์๋ก ํ๋ ์คํ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ
์ํํ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ง์ธต์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ธํผ์ ๋ด์ธ๋ถ ํ๋ฉด์จ๋๊ฐ ์๋ง์ธต์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋น 5-8โ ๋ฎ์์ง์ ๊ด์ฐฐํ์๋ค.
Park et al.(59)์ ๋ณดํธ์ ์ผ๋ก ์ดํ๋๋ ์๋ด๋ฒ์ค๋ค ์ค ์๋น์๊ฐ ์ ๊ธฐ์ฐจ๋ก ๋์ฒด๋๊ณ ์๊ณ , ๋ง์ ํ์น๊ฐ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๊ณต์กฐ์์คํ
์ ์๋น๋๋ ์๋์ง๊ฐ ๋ง๋ค๋ ์ ์ ์ฐฉ์ํ์ฌ
์ฌ๋ฌ ์๊ฐ๋์ ์ฅ์์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋์ ์ผ๋ก ๋ณํํ๋ ํ์น์ธ์์ ๋ณ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฒ์ค ๋ด๋ถ ์ดํ๊ฒฝ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํํ์๋ค. ์ ์๋ฒ์ค๋ฅผ ์ฐ๊ตฌ๋์์ผ๋ก ํ์ฌ ์ค์ ์จ๋ ๋ฐ
ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐจ๋๋ด๋ถ์ ์ค์๊ณผ ํ์น๊ฐ์ ํฌํจํ๋ ๋จ๋ฉด์์์ ์จ๋, ์๋๋ถํฌ๋ฅผ ์์น์ ์ผ๋ก ํ๊ฐํ์ฌ ๊ณผ๋ํ ๋๋๋ฐฉ์ ์๋ฐฉํ ์ ์๋ ์์คํ
์ค์ ๋ฐฉ๋ฒ์
์ ์ํ์๋ค.
Kang et al.(60)์ ํ์ ํ๋ ์ํ ์ค๋ฆฐ๋ํ ๊ฑด์กฐ ๋๋ผ ๋ด๋ถ์์ ์ง๋ฌผ์ ๊ฑฐ๋์ ๊ท๋ช
ํ๊ธฐ ์ํด ์ํฌ๋ฆด๋ก ์ํตํ ํํ ๋๋ผ ๊ฐ์ํ ์คํ ์ฅ์น๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ๋๋ผ์ ํ์ ์๋,
์ง๋ฌผ์ ๋ฌด๊ฒ, ๋ถํผ ๋ฐ ํจ์์จ์ ๋ฌ๋ฆฌํด๊ฐ๋ฉฐ ์ง๋ฌผ์ ๊ฑฐ๋์ ๊ด์ฐฐํ์ฌ ์ง๋ฌผ์ ๋ํ์ ๊ฑฐ๋์ผ๋ก ๋ฏธ๋๋ฌ์ง, ๊ตฌ๋ฆ, ๋ํ, ์์ฌ ํ์ ๊ฑฐ๋์ ํ์ธํ๊ณ ๊ฐ ๊ฑฐ๋
์ฌ์ด์ ์ฒ์ด์์ญ์ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
6. ๊ฒฐ ๋ก
2023๋
์ค๋น๊ณตํ ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๋ฐํ๋ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น, ๊ฑด์ถํ๊ฒฝ, ๋๋, ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์ด์ ์ฒด 5๊ฐ์ ๋ถ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋ํฅ์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์์ฝํ๋ฉด
๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ์ค๋น๋ถ์ผ๋ ์ด 18ํธ์ ์ฐ๊ตฌ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ณด๊ณ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์ ์ฃผ์ ๋ก๋ ํํธํํ๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ํ ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
, ํ๊ธฐ์์คํ
, ๊ฑด์ถ๊ธฐ๊ณ ์ค๋น์ ์ ๊ธฐํ,
๊ฐ์ผ๋ณ ๊ฒฉ๋ฆฌ์์ค์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฑ์ด ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.
(2) ๊ฑด์ถํ๊ฒฝ๋ถ์ผ๋ ์ด 24ํธ์ด ์ฐ๊ตฌ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ณด๊ณ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์ ์ฃผ์ ๋ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ, ํ์์ด ๋ฐ ํ์๊ด์๋์ง ์์คํ
, ํ๊ธฐ ์์คํ
, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์๋ฃ์ค๋น์
ํ์ฌ ์์ ๋ฑ์ด์๋ค.
(3) ๋๋๋ถ์ผ๋ ์ด 6ํธ์ ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ณด๊ณ ๋์์ผ๋ฉฐ, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ์ฐจ๋ ๋ด๋ถ ์์น ํด์์ ํตํ ์จ์ด๊ฐ ํ๊ฐ ๋ฐ ํก์์ ๋๋๊ธฐ์ฉ ํก์๊ธฐ ์ ์ด๊ด ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ
์ฐ๊ตฌ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ก๋ ํ-ํ๋ธ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋ถ๊ท ํ ์ฐฉ์ ์ํฅ๊ณผ ์นํ๊ฒฝ ๋๋ํ์ฐจ์ฉ ๋๋์์คํ
์ ์ต์ ์ค๊ณ ๋ฑ์ด ๋ฐํ๋์๋ค.
(4) ์ด์ ๋ฌ/์ด์ ์ฒด ๋ถ์ผ๋ ์ด 12ํธ์ ๋
ผ๋ฌธ์ด ๋ณด๊ณ ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ์ฃผ์ ๋ก๋ ๊ณต์กฐ์ฉ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํ์ธ๋ง ํน์ฑ, ํ์์ด ์ง์ด์ค๋น์ ๋ถ์, ์ง์ด ํํธํํ
์ ์ด, ์ธ์๊ธฐํํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ ๋ ๋ถ๋ฐฐ ๋ฑ์ด ์ฐ๊ตฌ๋์์ผ๋ฉฐ, ์๋ณํ ์์ถ ๋ถ์ผ์์๋ ์นํ๊ฒฝ ๋๋งค์ ์๋ณํ๋ฅผ ๋ค๋ฃฌ ์คํ ์์ค ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ด ์๊ฐ๋์๋ค.