๋ฐฐ์๋ฌด
(Sangmu Bae)
1
์ตํ์ค
(Hyun-Jung Choi)
1
์ต๊ฒฝ์
(Gyeong-Seok Choi)
2
๋จ์ ์ง
(Yujin Nam)
3โ
-
ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฑด์ถ์๋์ง์ฐ๊ตฌ์ ์์์ฐ๊ตฌ์
(Senior Researcher, Department of Building Energy Research, Korea Institute of Civil
Engineering and Building Technology, Goyang, 0223, Korea)
-
ํ๊ตญ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฑด์ถ์๋์ง์ฐ๊ตฌ์ ์ ์์ฐ๊ตฌ์์
(Senior Research Fellow, Department of Building Energy Research, Korea Institute of
Civil Engineering and Building Technology, Goyang, 103, Korea)
-
๋ถ์ฐ๋ํ๊ต ๊ฑด์ถ๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
(Professor, Department of Architectural Engineering, Pusan National University, Busan,
46241, Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
ํค์๋
์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง, ์๋์ง ์๋น๋, ์ง์ด ํํธํํ, ํ์๊ด์ด
Key words
Deep neural network, Energy consumption, Ground source heat pump, Photovoltaic-thermal
๊ธฐํธ์ค๋ช
$P_{HP}$ ๏ผ
ํํธํํ ์๋น์ ๋ ฅ [W]
$P_{P}$ ๏ผ
์ํํํ ์๋น์ ๋ ฅ [W]
$P_{FCU}$ ๏ผ
ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ์๋น์ ๋ ฅ [W]
$P_{PVT}$ ๏ผ
ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์์ฐ์ ๋ ฅ [W]
$\dot{Q}_{HP}$ ๏ผ
ํํธํํ ์์ฐ์ด๋ [W]
$\dot{Q}_{FCU}$ ๏ผ
ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ์์ฐ์ด๋ [W]
$\dot{Q}_{PVT}$ ๏ผ
ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์์ฐ์ด๋ [W]
$r$ ๏ผ
ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์ [-]
$r^{2}$ ๏ผ
๊ฒฐ์ ๊ณ์ [-]
$T_{GHEX,\: i n}$ ๏ผ
์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ ์
์์จ๋ [โ]
$T_{GHEX,\: out}$๏ผ
์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{ground}$ ๏ผ
์ง์ค์จ๋ [โ]
$T_{PVT,\: i n}$ ๏ผ
ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{PVT,\: out}$ ๏ผ
ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{HP,\: S,\: i n}$ ๏ผ
ํํธํํ ์ด์์ธก ์
์์จ๋ [โ]
$T_{HP,\: S,\: out}$ ๏ผ
ํํธํํ ์ด์์ธก ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{HP,\: L,\: i n}$ ๏ผ
ํํธํํ ๋ถํ์ธก ์
์์จ๋ [โ]
$T_{HP,\: L,\: out}$ ๏ผ
ํํธํํ ๋ถํ์ธก ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{BT}$ ๏ผ
๋ฒํผํฑํฌ ๋ด๋ถ์จ๋ [โ]
$T_{ST}$ ๏ผ
ํ์์ดํฑํฌ ๋ด๋ถ์จ๋ [โ]
$T_{FCU,\: i n}$ ๏ผ
ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ์
์์จ๋ [โ]
$T_{FCU,\: out}$ ๏ผ
ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ์ถ์์จ๋ [โ]
$T_{i ndoor}$ ๏ผ
์ค๋ด์จ๋ [โ]
$T_{outdoor}$ ๏ผ
์ค์ธ์จ๋ [โ]
$I_{r}$ ๏ผ
์ผ์ฌ๋ [W/m2]
1. ์ ๋ก
๊ธ๋ก๋ฒ ์๋์ง ์์ฅ์ COVID-19 Pandemic ์ดํ ๊ฒฝ์ ํ๋ณต์ ํฌํจํ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์์ธ์ผ๋ก ์ธํด 2021๋
๋ถํฐ ๊ธด์ถ๋๊ธฐ ์์ํ๋ค.(1) ๊ทธ๋ฌ๋, 2022๋
์ฐํฌ๋ผ์ด๋์ ๋ํ ๋ฌ์์์ ์ ์(Russiaโs War on Ukraine)์ผ๋ก ์ธํด ์ํฉ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ํ๋๋์ด ๋ณธ๊ฒฉ์ ์ธ ๊ธ๋ก๋ฒ
์๋์ง ์๊ธฐ(Global Energy Crisis)์ ๋๋ฌํ๋ค. 2024๋
์ฒ์ฐ๊ฐ์ค๋ฅผ ํฌํจํ ์๋์ง ๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ธฐ๋ก์ ์ธ ์ต๊ณ ์น์์ ํ๋ฝํ์ง๋ง, ์ง์ ํ์
๋ถํ์ค์ฑ์ด ๋์ ์๋์ง ์์ฅ์ ์ฌ์ ํ ๊ธด์ฅ ์ํ์ ๋์ฌ ์๋ค.(2) ๋์ ์๋์ง ๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ฅ์ ์ ํดํ๊ณ ์๋์ง ์ ๊ทผ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๋ ค๋ ๋
ธ๋ ฅ์ ์ด๋ ต๊ฒ ๋ง๋ค๊ณ ์๋ค. ํํธ, ๋ฌ์์ ์ ์์ ์๋์ง ์์ฅ์ ์๋กญ๊ฒ ์ฌํธํ๊ณ
์๋ค. ์ ๋ฝ์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๊ตญ์ ์ฌํ๋ ์๋์ง ์๋ณด๋ฅผ ๊ฐํํ๊ธฐ ์ํด ํ์ ์ฐ๋ฃ์ ๋ํ ์์กด๋ ๊ฐ์ถ์ ๋ชฉํํ๊ณ ๊ณ ํจ์จ ํํธํํ์ ์ ์ฌ์์๋์ง ๊ธฐ์ ์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก
๋์
ํ๊ณ ์๋ค.
๊ฑด์ถ๋ถ๋ฌธ์์๋ ํ์ ์ฐ๋ฃ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
์ ํํผํ๊ณ ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ์๋น์ ์๋์ง ์๋ฆฝ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ ์๋ฌดํ๊ฐ ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ์ถ์ง๋๊ณ
์๋ค. ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ ๊ตฌํ์ ์ํด ์ ์ฌ์์๋์ง ๊ธฐ์ ์ ์ฌ์ฉ์ด ์ฅ๋ ค๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ํ์๊ด(Photovoltaic), ํ์์ด(Solar Collector),
์ง์ด์ ํํธํํ(Ground Source Heat Pump)์ ๊ฐ์ ์ ์ฌ์์๋์ง ๋จ์ผ ๊ธฐ์ ์ด ์ฑํ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด๋ฌํ ๋จ์ผ ๊ธฐ์ ์ ์๋์ง ๊ณต๊ธ๊ณผ
์์์ ๋ถํ์ค์ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ์ ์ ํ๊ณ๋ก ์ธํด ๊ธฐ์กด์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
์ ๋ณด์ํ๋ ์ญํ ๋ก ํ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋จ์ผ ๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ์ ์ ํ๊ณ์ ์ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ,
๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์์ ์ ์ธ ์๋์ง ๊ณต๊ธ์ ์ํด ๋ ๊ฐ ์ด์์ ๊ธฐ์ ์ ๊ฒฐํฉํ ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ด ์ ์๋๊ณ ์๋ค. International Energy Agency์
Solar Heating and Cooling Program Task 44์์ ํ์์๋์ง๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ํํธํํ์ ์ฑ๋ฅ์ ํฅ์ํ๊ณ , ์๋์ง ํจ์จ์ฑ์ ๋์ผ
์ ์๋ ํ์์ด ๋ณด์กฐ ํํธํํ(Solar-assisted Heat Pump)๋ฅผ ์ ์ํ๋ค.(3) ๋์๊ฐ, ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ ๋ ฅ์๋์ง ์์์ ๋์ํ๊ธฐ ์ํด ํ์๊ด๊ณผ ํ์์ด์ ๊ฒฐํฉํ ํ์๊ด์ด(Photovoltaic-thermal) ๊ธฐ์ ์ ํ์ฉํ์ฌ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์
ํํธํํ ์์คํ
์ด ๊ฐ๋ฐ๋๊ณ ์๋ค.(4), (5) ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์จ์ด, ๋์ด, ์ ๋ ฅ์๋์ง ์์๋ฅผ ๋ชจ๋ ๋ด๋นํ ์ ์๊ณ , ๊ธฐ์กด์ ํ์ ์ฐ๋ฃ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
๋๋น
๋ ๋์ ์๋์ง ํจ์จ์ ๋ฌ์ฑํ์ฌ ํ๊ฒฝ ์ํฅ(Environmental Impact)์ ์ต์ํํ ์ ์๋ค.
์ฌ๋ฌ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๊ฒฝ์ ์ ์ด์ ์ ๋ถ์ํ๊ณ , ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ ๊ตฌํ์ ๋ํ ์ ์ฌ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. Qiu et
al.(6)์ ์ถ์ด ์ง์ญ์์ ์ง์ด์ ํํธํํ์ ์ด์์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๋ถ๊ท ํ (Soil Thermal Imbalance) ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ
์์คํ
์ ์ ์ํ๋ค. ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋์ ํ์ฉํ ์ง์ค์ถ์ด ์ด์ ์ผ๋ก ์ธํด ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ๋๋ฐฉ COP(Coefficient of Performance)๋
์ง์ด์ ํํธํํ๋ณด๋ค 10% ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ์์ ์ฃผ๊ธฐ๋น์ฉ(Life Cycle Cost)์ 72%๋ฅผ ์ ๊ฐํ์๋ค. Bae and Nam(7)์ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ ํํ ์ฑ๋ฅ๊ฒ์ฆ์ ์ํด ์ค์ ๊ท๋ชจ์ ์ค์ฆ ํ๋ํธ๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๊ณ ๋๋๋ฐฉ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ์ค์ฆ์คํ์ ํตํด ์์คํ
์
๋๋๋ฐฉ COP๋ 6.9์ 8.3์ผ๋ก ํ์ธ๋์๊ณ , ๊ธฐ์กด ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
๋๋น ์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ ํ์๊ธฐ๊ฐ์ 19๋
์ผ๋ก ๊ณ์ฐ๋์๋ค. Bae et al.(8)์ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ๊ฑด๋ฌผ๋ถํ์กฐ๊ฑด๊ณผ ์ง์ญํน์ฑ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋์
ํ๋น์ฑ์ ํ๊ฐํ๋ค. ๊ธฐ์กด ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
๋๋น
์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ ํ์๊ธฐ๊ฐ์ 17๋
์ผ๋ก ๊ณ์ฐ๋์๋ค. ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ ๋ถ์ ๋ณด์กฐ๊ธ ์์ด ๊ฒฝ์ ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ธฐ ์ด๋ ค์์ ๋ฐํ๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ(6-8)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ง์ด์ ํํธํํ ๋๋ ๊ธฐ์กด ๋๋๋ฐฉ ๊ณต์กฐ ์์คํ
๋ณด๋ค ์๋์ง ํจ์จ์ด ๋๊ณ ์ ๋ก์๋์ง๊ฑด์ถ๋ฌผ ๊ตฌํ์ ํจ๊ณผ์ ์ด๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋, ๊ฒฝ์ ์ ์ธก๋ฉด์์ ํ์๊ด์ด๊ณผ ์ง์ด์ ํํธํํ์ ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ์ธํ ๋์ ์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ์ ์์ฉ๋จ๊ณ์ ์ง์
์ ํฐ ๋๊ด์ผ๋ก ์์ฉํ๊ณ ์๊ณ ์๋น์์ ์ฑํ์
์ง์ฐ์ํค๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ํด๊ฒฐํ๊ธฐ ์ํด ํ์๊ด์ด๊ณผ ์ง์ด์ ํํธํํ์ ๋น์ฉ์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ๊ฐํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ํ์ํ๋ค.
Warner et al.(9)์ ์ง์ด์ ํํธํํ์ ์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ์ ์ ๊ฐ์ํค๊ธฐ ์ํด ์์ง๋ฐํํ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ๋์์ผ๋ก ์ง์ค์ด๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(Underground Thermal Battery)๋ฅผ
์ ์ํ๋ค. ์ง์ค์ด๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ๋งค์ค ๊น์ด 6 m ๋ฏธ๋ง์ ์์ ์์ถ๊ณต์ ๋์์ผ๋ก ์ค๊ณ๋์์ผ๋ฉฐ, ์์ง๋ฐํํ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ๋ณด๋ค ์ค์น๋น์ฉ์ 39% ์ ๊ฐํ ์ ์์๋ค.
๋ํ, ์์ง๋ฐํํ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ ๋๋น ์ฐ๊ฐ ์๋์ง ์๋น๋์ ์ต๋ 5% ์ ๊ฐํ ์ ์์ด ๊ฒฝ์ ์ ์ธก๋ฉด์์ ํจ๊ณผ์ ์์ ์
์ฆํ์๋ค. Kim et al.(10) ์์ง๋ฐํํ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ์ ์ ๊ฐํ๊ณ ์์ฐ์ฑ์ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด ๋ชจ๋๋ฌ(Modular) ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ ์ํ์๋ค. ๋์ผํ ์ค์ฆ์คํ์กฐ๊ฑด์์
๋ชจ๋๋ฌ ๋ฐ ์์ง๋ฐํํ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๊ณ , ๋ชจ๋๋ฌ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํ๋น์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. Barone et al.(11)์ ํด๋ฆฌ์ผํ๋น๋ ํ์ดํ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๋น์ฉ ํจ์จ์ ์ธ ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค. ๊ฐ๋ฐ๋ ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋์ ์์ฉ์ ํ๋ณด๋ค ์ด๊ธฐํฌ์๋น์ฉ์ 36% ์ ๊ฐํ ์ ์์๋ค.
Bae et al.(12)์ ํ์ฅ ๊ตฌ์ถ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ์ ์๊ณผ ์ค์น๋น์ฉ์ ์ ๊ฐํ ์ ์๋ ๋ถ์ฐฉํ ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋์ ๊ฐ๋ฐํ๋ค. ๋ถ์ฐฉํ ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋์ ๊ฐ์ํ๋ ์ ์กฐ ๋ฐ ์ค์น๊ณต์ ๊ณผ ํจ๊ป
๊ธฐ์กด ์์ฉ์ ํ๊ณผ ์ ์ฌํ ์ดํจ์จ๋ก ์ธํด ์์ฅ ๋์
์ ์ฌ์ฑ์ด ๋์ ๊ธฐ์ ๋ก ํ์ธ๋์๋ค.
์ ํ์ฐ๊ตฌ(9-12)์์ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ์ ์ฑ๋ฅ์ โค๊ฒฝ์ ์ ํ๋น์ฑ์ ์ ์ฌ์์๋์ง ๋จ์ผ ๊ธฐ์ ์ ๋์์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์์ผ๋, ์ ์ฌ์์๋์ง ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ธก๋ฉด์์์ ๊ฒ์ฆ์ด ํ์ํ๋ค.
์ ์ฌ์์๋์ง ์ต๋ณตํฉ ์์คํ
์ธก๋ฉด์์ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ์ ์ฑ๋ฅ์ , ๊ฒฝ์ ์ ์ด์ ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ค๊ณ ๋ฐ ์ค์น๊ด์ ์์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ํ๋๊ณ ์๋ค.(13) ๊ทธ๋ฌ๋, ์ด์๊ด์ ์์ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ์ ์ด์ ์ ์ต๋ํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ค๊ณ๋ณ์์ ๋ณต์กํ ์๊ด๊ด๊ณ์์ ์ต์ ํด๋ฅผ ๋์ถํ ์ ์๋ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ๋ฐ ์์ธก์ ์ด์ ๋์
์ด
ํ์์ ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ๋ฐ ์์ธก์ ์ด๋ฅผ ์ํด์๋ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋นํจํด์ ๋ํ ๋ถ์์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋
์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ์ ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ์ฌ, ์์ธก์ ์ด ๊ตฌ์ถ์ ํ์ํ ๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ๊ณผ
์ ๋ขฐ์ฑ ๋์ ์ฐธ์กฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ ํ๋ค.
2. ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ
Fig. 1์ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ(13)์์ ๊ตฌ์ถํ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ์ฐธ์กฐํ์๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ(13)์์๋ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ํด์๊ฒฐ๊ณผ์ ์ค์ฆ์คํ์์ ์ธก์ ํ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น๊ตํ์ฌ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. Table 1์ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ์ค๊ณ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ๋ชจ๋๋ฌ ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ(10), ๋ถ์ฐฉํ ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋(12), ๋ฌผ๋๋ฌผ ํํธํํ, ํ์์ดํฑํฌ, ๋ฒํผํฑํฌ, ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ๋ฑ์ ์ฃผ์ ์ค๋น๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ๋ํ, ๊ธฐ์๋ชจ๋ธ๊ณผ ํ ์๋ชจ๋ธ์ด ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ํฌํจ๋์ด ๊ฑด๋ฌผ๋ชจ๋ธ๊ณผ
ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
๋ชจ๋ธ์ด ์ ํํ ๊ณ์ฐ์ ํ ์ ์๋๋ก ์ ๋ํ์๋ค.
Fig. 1 Schematic diagram of integrated simulation model.
Table 2๋ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ์ด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ด์ ๋ชจ๋๋ (1) ๋๋ฐฉ, (2) ๋๋ฐฉ, (3) ์ถ์ด, (4) ์ถ๋์ด์ ์ผ๋ก
๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ํํธํํ๋ ๋ฒํผํฑํฌ์ ๋ด๋ถ์จ๋($T_{BT}$)์ ์ํด ์ถ์ด๊ณผ ์ถ๋์ด์ ์ ์ํํ๋ค. ๋์ ๊ธฐ์ ํํธํํ๋ ์ด์์ด ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ํ์์ดํฑํฌ๋ก
๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, ์จ๋์กฐ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ด์์ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ค. ํํธํํ๋ ์ฐ์ ์ ์ผ๋ก ์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์์ผ๋ก ์ด์ฉํ์ง๋ง, ํ์์ดํฑํฌ์ ๋ด๋ถ์จ๋($T_{ST}$)๊ฐ
์ง์ค์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์ถ์์จ๋($T_{GHEX,\: out}$)๋ณด๋ค 3โ ๋์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์์ดํฑํฌ๋ฅผ ์ด์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ถ์ด์ด์ ์ ์ํํ๋ค. ์ค๋ด ์ค์ ์จ๋($T_{set}$)๊ฐ
์ค๋ด์จ๋($T_{i ndoor}$)๋ณด๋ค 1โ ๋๊ฑฐ๋ ๋ฎ์ ๋ ํฌ์ฝ์ผ์ ๋์ ๋ฒํผํฑํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ค๋ด ๋๋ฐฉ ๋ฐ ๋๋ฐฉ์ด์ ์ ์ํํ๋ค.
ํํธ, ์ธ๊ณต์ง๋ฅ ๊ธฐ์ ์ ์ด์ฉํ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ ๊ตฌ์ถ์ ์ํด Fig. 1์์ ์ ์๋ ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ๋์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์๋ค.
Table 1 Design conditions of integrated simulation model
Equipment
|
Parameter
|
Value
|
Modular ground heat exchanger
|
Depth
|
4 m
|
Size (length ร width ร height)
|
2 m ร 2 m ร 2 m
|
Pipe diameter
|
0.04 m
|
Pipe length
|
67.3 m (336.5 m in total)
|
Number of modular
|
5
|
Attachable
photovoltaic-thermal module
|
Type
|
Glazed-water
|
Size (length ร width)
|
1.8 m ร 0.91 m
|
Slope
|
35ยฐ
|
Electrical efficiency
|
19.4%
|
Thermal efficiency
|
41%
|
Number of module
|
10
|
Heat pump
|
Type
|
Water-to-water
|
Rated heating capacity
|
17.1 kW
|
Rated cooling capacity
|
16.8 kW
|
Heating power consumption
|
4.29 kW
|
Cooling power consumption
|
2.85 kW
|
Circulating pump
|
Flow rate
|
50 L/min
|
Power consumption
|
0.31 kW
|
Number of pump
|
5
|
Fan coil unit
|
Heating capacity
|
27.5 kW
|
Cooling capacity
|
17.5 kW
|
Power consumption
|
0.284 kW
|
Table 2 Operation conditions of integrated simulation model
Equipment
|
Winter
|
Summer
|
Heat pump
|
$T_{BT}\le 43^{\circ}{C}$
|
$T_{BT}\ge 12^{\circ}{C}$
|
Pump 1 (P1)
|
If heat pump is on and P2 is off
|
Synchronizes with heat pump
|
Pump 2 (P2)
|
$T_{ST}+3^{\circ}{C}>T_{GHEX,\: out}$
|
-
|
Pump 3 (P3)
|
$T_{PVT,\: out}+5^{\circ}{C}>T_{ST}$
|
Pump 4 (P4)
|
Synchronizes with heat pump
|
Pump 5 (P5)
|
$T_{i ndoor}<T_{set}-1^{\circ}{C}$
|
$T_{i ndoor}>T_{set}+1^{\circ}{C}$
|
Fan coil units
|
Synchronizes with P5
|
3. ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ
3.1 ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ ๊ตฌ์ถ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง (Deep Neural Network)์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก
๊ตฌ์ถํ์๋ค. ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์ ํ์ฑ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํด ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๋น๊ต์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น
์ ์๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ์์งํ์๋ค. ์ถ๋ ฅ๋ณ์๋ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ์
๋ ฅ๋ณ์๋ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ ๋ณ์๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์๊ณ ,
์ด 25๊ฐ ํญ๋ชฉ์์ 227,786๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์๋ค.
์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ ๊ตฌ์ถ์ ์ํด ๋ฐฉ๋ํ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ง๋์๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ณ ๋ คํ ๊ฒฝ์ฐ ์๋นํ
๊ณ์ฐ์๊ฐ์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ณ์ฐ์๊ฐ ๋จ์ถ๊ณผ ํจ๊ป ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ์ฑ์ ์์น์ ์ผ๋ก ํ์
ํ๊ณ ์ ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์(Pearson
Correlation Coefficient)๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๊ด๊ณ์ฑ์ ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์๋ฅผ ํตํด ์ ๋์ ์์น๋ก ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค. ํผ์ด์จ
์๊ด๊ณ์๋ ์(1)์ ํตํด ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
Table 3์ ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๊ด๊ณ์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์๋ -1๋ถํฐ 1๊น์ง์ ์ค์ํํ์ ์์น๋ก ํํ๋๋ฉฐ, ์๊ด๊ณ์($r$)๊ฐ
-1 ๋๋ 1์ ๊ฐ๊น์ด ๊ฐ์ ๋ํ๋ผ์๋ก ์
๋ ฅ๋ณ์๋ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๊ด๊ณ์ฑ์ด ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ๋ค.(14)
Table 3 Interpretation of correlation coefficient
Absolute magnitude of correlation coefficient
|
Interpretation
|
0.00 ~ 0.10
|
Negligible correlation
|
0.10 ~ 0.39
|
Weak correlation
|
0.40 ~ 0.69
|
Moderate correlation
|
0.70 ~ 0.89
|
Strong correlation
|
0.90 ~ 1.00
|
Very strong correlation
|
Table 4๋ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์ ์ฌ์ด์ ์๊ด๊ณ์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์($r^{2}$)์ ๊ณ์ฐ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ 0๋ถํฐ 1๊น์ง์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ด๋ฉฐ, ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์์
๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์ ๊ฐ์ด 0.3 ๋ฏธ๋ง(๊ฒฐ์ ๊ณ์ 0.09 ๋ฏธ๋ง)์ธ ๊ฒฝ์ฐ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๊ด๊ณ์ฑ์ด ๋งค์ฐ ์ฝํ๋ค๊ณ
ํ๋จํ์ฌ ์ ์ธํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์
๋ ฅ๋ณ์์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์๊ฐ ์ ์๋ฏธํ ๊ด๊ณ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ ์ด 12๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์
๋ ฅ๋ณ์๋ฅผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ ํ์๋ค: (1) ์ํํํ
์๋น์ ๋ ฅ(์ด 5๊ฐ), (2) ํํธํํ ์๋น์ ๋ ฅ, (3) ํฌ์ฝ์ผ์ ๋ ์๋น์ ๋ ฅ, (4) ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์์ฐ์ ๋ ฅ, (5) ํํธํํ ์์ฐ์ด๋, (6) ํฌ์ฝ์ผ์ ๋
์์ฐ์ด๋, (7) ํ์๊ด์ด ๋ชจ๋ ์์ฐ์ด๋, (8) ์ผ์ฌ๋. ์๊ด๊ณ์ ๋ถ์์ ํตํด ์ ์ ๋ ์
๋ ฅ๋ณ์๋ ํ์ต 60%, ๊ฒ์ฆ 10%, ํ
์คํธ 30%์ ๋น์จ๋ก
๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ํ๋์ ๋ฒ์ฃผ์ ์ง์ค๋์ง ์๋๋ก ๋์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ฌด์์๋ก ์์๋ค. ๋ํ, ์
โค์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๊ด๊ณ์ฑ์ด ์๋
๋ฐ์ดํฐ์ ์์น์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์ธ๊ณต์ ๊ฒฝ๋ง์ ์ญ์ ํ ๊ณผ์ ์์ ๊ฐ์ค์น(Weight)์ ํฐ ์ํฅ์ ์ค ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ฐ์ดํฐ ์ ๊ทํ(Normalization) ์์
์
ํตํด 0๋ถํฐ 1๊น์ง ์ค์ํํ์ ๊ฐ์ ๊ฐ๋๋ก ์กฐ์ ํ์๋ค.
Table 4 Correlation coefficient between input and output parameter
Equipment
|
Parameter
|
$r$
|
$r^{2}$
|
Modular ground heat exchanger
|
$T_{GHEX,\: i n}$
|
-0.05
|
-0.05
|
$T_{GHEX,\: out}$
|
0.00
|
0.00
|
$T_{ground}$
|
-0.06
|
0.00
|
Attachable
photovoltaic-thermal module
|
$T_{PVT,\: in}$
|
-0.21
|
0.05
|
$T_{PVT,\: out}$
|
0.08
|
0.01
|
$\dot{Q}_{PVT}$
|
0.34
|
0.12
|
$P_{PVT}$
|
0.34
|
0.12
|
Heat pump
|
$T_{HP,\: S,\: in}$
|
-0.02
|
0.00
|
$T_{HP,\: S,\: out}$
|
-0.05
|
0.00
|
$T_{HP,\: L,\: in}$
|
0.18
|
0.03
|
$T_{HP,\: L,\: out}$
|
0.20
|
0.04
|
$\dot{Q}_{HP}$
|
0.98
|
0.96
|
$P_{HP}$
|
0.99
|
0.98
|
Circulating pump
|
$P_{P 1}$
|
0.68
|
0.46
|
$P_{P 2}$
|
0.98
|
0.96
|
$P_{P 3}$
|
0.56
|
0.32
|
$P_{P 4}$
|
0.42
|
0.17
|
$P_{P 5}$
|
0.34
|
0.12
|
Heat storage tank
|
$T_{ST}$
|
-0.21
|
0.05
|
$T_{BT}$
|
0.13
|
0.02
|
Fan coil unit
|
$T_{FCU,\: in}$
|
-0.07
|
0.01
|
$T_{FCU,\: out}$
|
-0.06
|
0.00
|
$P_{FCU}$
|
0.56
|
0.32
|
Others
|
$T_{indoor}$
|
-0.07
|
-0.07
|
$T_{outdoor}$
|
0.01
|
0.01
|
$I_{r}$
|
0.32
|
0.10
|
3.2 ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ
์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ค๊ณ๋ณ์๋ ๋จ์ผ ์ด์์ ์ ์ฌ์์๋์ง ์์คํ
๋ณด๋ค ๋ณต์กํ ๊ด๊ณ์ฑ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ค๊ณ๋ณ์์ ๋ณต์กํ
๋น์ ํ์ ๊ด๊ณ์ฑ์ ๊ฐ์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์๊ณ , ๋ณ์ ๊ฐ ๊ด๊ณ์ฑ์ ๋ถ์ํ์ง ์๊ณ ๋ ์ ์๋ฏธํ ํจํด์ ๋์ถํ ์ ์๋ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๋ชจ๋ธ์ ์ด์ฉํ์๋ค.
ํนํ, ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ๋๊ท๋ชจ์ ๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ๊ฐ ์์ ๋ ๋์ ์์ธก์ฑ๋ฅ์ ๋ํ๋ด๋ฏ๋ก ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ ๊ตฌํ์ ์ ํฉํ
๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋, ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ง์ ํ์ต๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์๋ก ํ๋ฉฐ, ์ ์ ํ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณผ์ ํฉ(Overfitting)
๋ฌธ์ ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ๋ธ๋๋ฐ์ค ๋ชจ๋ธ๋ก ์๋ ์๋ฆฌ์ ์ดํด์ ํด์์ ํ๊ณ์ ์ด ์์ด ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์๋ฏธ ๋์ถ์ด ์ด๋ ต๋ค.
Fig. 2๋ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ํ์ฉํ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ 1๊ฐ์ ์
๋ ฅ์ธต, 2๊ฐ์
์๋์ธต, 1๊ฐ์ ์ถ๋ ฅ์ธต์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, ์
๋ ฅ์ธต์ ์ด์ฉ๋ ์
๋ ฅ๋ณ์๋ ์๊ด๊ด๊ณ ๋ถ์์ ํตํด ์ ์ ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ 12๊ฐ์ ๋
ธ๋(Node)๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
์๋์ธต์ ๊ฐ์๋ 2๊ฐ๋ก ์ค์ ํ๊ณ ์๋์ธต์ ๋
ธ๋ ๊ฐ์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ(15)์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ 25๊ฐ(2n+1)๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ์ถ๋ ฅ์ธต์ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ด ๋์ถํ๋ ์์ธก๊ฒฐ๊ณผ๋ก์จ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋์ผ๋ก
์ค์ ํ์๋ค. ๊ฐ ๋
ธ๋๋ ๊ฐ์ค์น์ ํธํฅ(Bias)์ ๊ฐ์ง๋ฉฐ, ์
๋ ฅ๋ณ์๊ฐ ๊ฐ์ค์น์ ํจ๊ป ๋ค์ ๊ณ์ธต์ผ๋ก ์ ๋ฌ๋ ๋ ํ์ฑํ ํจ์๋ฅผ ํตํด ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์ ์ถ๋ ฅํ๋ค.
์ญ์ ํ ๊ณผ์ ์ ํตํด ์ด์ ํ์ต์์ ๊ฐ์ค์น์ ํธํฅ์ ์
๋ฐ์ดํธํ๋ค.
Fig. 2 Prediction model based on deep neural network.
4. ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ ๊ฒ์ฆ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ๋ฐํ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์์ธก์ฑ๋ฅ์ ๊ดํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ASHRAE
Guideline 14-2014์์ ์ ์ํ๋ ํ๊ท ์ ๊ณฑ๊ทผ ์ค์ฐจ ๋ณ๋๊ณ์(Coefficient of variation root mean square
error, CVRMSE)๋ฅผ ์ด์ฉํ์๋ค.(16) ASHRAE Guideline 14์์๋ CVRMSE๊ฐ 0%์ ๊ฐ๊น์ธ์๋ก ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ด ๋๋ค๊ณ ํ๋จํ์์ผ๋ฉฐ, ์ค์ฐจ์จ์ ์ต๋ 30% ์ด๋ด๋ก ์ ์ํ์๋ค.
CVRMSE๋ ๋ค์์ ์(2)์ (3)์ ํตํด ๋ํ๋ผ ์ ์๋ค.
Fig. 3์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ถ๋ ฅ๋ณ์์ ๋น๊ต๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์์ธก๊ฐ๊ณผ ์ถ๋ ฅ๋ณ์ ์ฌ์ด์ CVRMSE๋ 0.004%๋ก
๊ณ์ฐ๋์๋ค. ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์์ธก์ฑ๋ฅ์ ๊ดํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ASHRAE Guideline 14์์ ์ ์ํ ๊ธฐ์ค์ ์ถฉ์กฑํ์๋ค. ์ถ๋ ฅ๋ณ์์์ ์์คํ
์๋์ง ์๋น๋์ ๋ณ๋ ํญ์ด ์กด์ฌํ์ง๋ง, ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์ด๋ฌํ ๋ณ๋์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋์ ์์ธก ์ ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋๋ค.
Fig. 3 Comparative analysis between predicted results and output parameter.
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ฐ๋ฐํ์๋ค. ๋ํ, ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๊ธฐ๋ฐ
์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์ ๋ขฐ์ฑ ๊ฒ์ฆ์ ์ํด ์ค์ฐจ์จ ๋ถ์์ ์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ดํ ์์ฝ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ํตํฉ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ์ ํตํด ์
๋ ฅ๋ณ์๋ฅผ ์์งํ์๊ณ , ํผ์ด์จ ์๊ด๊ณ์ ๋ถ์์ ํตํด ์ด 12๊ฐ์ ์
๋ ฅ๋ณ์๋ฅผ ์ ์ ํ์๋ค. ์ ์ ๋ ์
๋ ฅ๋ณ์๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ
์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง ๊ธฐ๋ฐ ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ์๋ค.
(2) ์๋์ง ์๋น๋ ์์ธก๋ชจ๋ธ์ 1๊ฐ์ ์
๋ ฅ์ธต, 2๊ฐ์ ์๋์ธต, 1๊ฐ์ ์ถ๋ ฅ์ธต์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ์
๋ ฅ์ธต์ ๋
ธ๋ ๊ฐ์๋ ์
๋ ฅ๋ณ์์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ 12๊ฐ์ด๋ฉฐ,
์๋์ธต์ ๋
ธ๋ ๊ฐ์๋ 25๊ฐ๋ก ๊ฒฐ์ ๋์๋ค.
(3) ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ์์ธก๊ฐ๊ณผ ์ถ๋ ฅ๋ณ์ ์ฌ์ด์ CVRMSE๋ 0.004%๋ก ๊ณ์ฐ๋์๋ค. ์ถ๋ ฅ๋ณ์์์ ์๋์ง ์๋น๋์ ๋ณ๋ ํญ์ด ์กด์ฌํ์ง๋ง, ์์ธก๋ชจ๋ธ์
์ด๋ฌํ ๋ณ๋์ ์ ํํ๊ฒ ๋ฐ์ํ์ฌ ๋์ ์์ธก ์ ํ๋๋ฅผ ๋ํ๋๋ค.
ํ์๊ด์ด-์ง์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ๋ณต์กํ ์๊ด๊ด๊ณ ์กฐ๊ฑด์์๋ ์ฌ์ธต์ ๊ฒฝ๋ง์ ์๋์ง ์๋น๋์ ์ ํํ ์์ธกํ๋ฏ๋ก ์์ธก๋ชจ๋ธ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ ๋น์ฉ ๊ธฐ์ ๊ธฐ๋ฐ ํ์๊ด์ด-์ง์ด์
ํํธํํ ์์คํ
์ ์ต์ ์ ์ด ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ ์์ ์ด๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2022๋
๋ ์ ๋ถ(๊ต์ก๋ถ)์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ๊ธฐ์ด์ฐ๊ตฌ์ฌ์
์(NRF- 2022R1A6A3A01087290).
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ ๋ถ(๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ณดํต์ ๋ถ)์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์(NRF-2021R1A2C2014259, NRF-2022R1A4A1026503).
References
International Energy Agency, 2022, Global energy crisis. https://www.iea.org/topics/global-energy-crisis.
International Energy Agency, 2023, Russiaโs war on Ukraine. https://www.iea.org/topics/russias-war-on-ukraine.
Hadorn, J. C., 2010, Solar and Heat Pump Systems, IEA SHC task 44 and HPP, Symposium
on Thermal Solar Energy, pp. 618-624.
Chen, Y., Hua, H., Wang, J., and Lund, P. D., 2021, Integrated Performance Analysis
of a Space Heating System Assisted by Photovoltaic/thermal Collectors and Ground Source
Heat Pump for Hotel and Office Building Types, Renewable Energy, Vol. 169, pp. 925-934.
Abu-Rumman, M., Hamdan, M., and Ayadi, O., 2020, Performance Enhancement of a Photovoltaic
Thermal (PVT) and Ground-source Heat Pump System, Geothermics, Vol. 82, p. 101809.
Qiu, G., Li, K., Cai, W., and Yu, S., 2023, Optimization of an Integrated System Including
a Photovoltaic/thermal System and a Ground Source Heat Pump System for Building Energy
Supply in Cold Areas, Applied Energy, Vol. 349, p. 121698.
Bae, S. and Nam, Y., 2022, Feasibility Analysis for an Integrated System Using Photovoltaic-thermal
and Ground Source Heat Pump Based on Real-scale Experiment, Renewable Energy, Vol.
185, pp. 1152-1166.
Bae, S., Nam, Y., and Cunha, I. D., 2019, Economic Solution of the Tri-generation
System Using Photovoltaic-thermal and Ground Source Heat Pump for Zero Energy Building
(ZEB) Realization, Energies, Vol. 12, p. 3304.
Warner, J., Liu, X., Shi, L., Qu, M., and Zhang, M., 2020, A Novel Shallow Bore Ground
Heat Exchanger for Ground Source Heat Pump Applications - Model Development and Validation,
Applied Thermal Engineering, Vol. 164, p. 114460.
Kim, K., Bae, S., Nam, Y., Lee, E., and Entchev, E., 2022, Development of a Low-depth
Modular GHX Trough a Real-scale Experiment, Energies, Vol. 15, p. 698.
Barone, G., Buonomano, A., Forzano, C., Palombo, A., and Panagopoulos, O., 2019, Photovoltaic-thermal
Collectors: Experimental Analysis and Simulation Model of an Innovative Low-cost Water-based
Prototype, Energy, Vol. 179, pp. 502-516.
Bae, S., Chae, H., Lyu, N., and Nam, Y., 2024, Development of Photovoltaic-thermal
Using Attachable Solar Collector Based on on-site Construction, Applied Thermal Engineering,
Vol. 238, p. 121971.
Bae, S., Nam, Y., Lee, E. J., and Entchev, E., 2022, Feasibility Study of a Novel
Hybrid Energy System Combining Photovoltaic-thermal and Modular Ground Heat Exchanger,
Journal of Building Engineering, Vol. 61, p. 105241.
Schober, P., Boer, C., and Schwarte, L. A., 2018, Correlation Coefficients: Appropriate
use and Interpretation, Anesthesia & Analgesia, Vol. 126, No. 5, pp. 1763-1768.
Lim, K. S., Heo, C. H., Choi, Y. Y., and Lee, S. T., 2005, A Study on Standard for
Determination of Hidden Layer Node Number in Artificial Multi-layer Neural Network
Model, Journal of Korean Society of Water Science and Technology, Vol. 13, No. 3,
pp. 65-77.
ASHRAE, 2014, ASHRAE Guideline 14 Measurement of Energy, Demand, and Water Savings,
ASHRAE, Atlanta, pp. 16-19.