๊น๋ฏธ์ฐ
(Mi Yeon Kim)
1
๊นํ๊ทผ
(Hyung Geun Kim)
2
๋ฐ์ง์ฒ
(Jin Chul Park)
โ
-
์์ธ์ฃผํ๋์๊ณต์ฌ SH๋์์ฐ๊ตฌ์ ์ฑ
์์ฐ๊ตฌ์/์ค์๋ํ๊ต ์ผ๋ฐ๋ํ์ ๊ฑด์ถ๊ณตํ๊ณผ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(
Senior Researcher, Urban Research Center, Seoul Housing & Communities Corporation/Ph.D
Course, Graduate School, Architecture and Building Science, Chung-Ang University,
Seoul, 06974, Korea, South Korea
)
-
์์ธ์ฃผํ๋์๊ณต์ฌ SH๋์์ฐ๊ตฌ์ ์ฐ๊ตฌ์ค์ฅ
(
Head of Research Division, Urban Research Center, Seoul Housing & Communities Corporation,
Seoul, 06336, South Korea
)
-
์ค์๋ํ๊ต ๊ฑด์ถํ๋ถ ๊ต์
(
Professor, School of Architecture and Building Science, Chung-Ang Univ., Seoul, 06974,
South Korea
)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
Photocatalyst exterior material(๊ด์ด๋งค ์ธ์ฅ ๋๋ฃ), Nitrogen oxide(์ง์์ฐํ๋ฌผ), Particulate matter(๋ฏธ์ธ๋จผ์ง), Field test monitoring(ํ์ฅ์ค์ธก๋ชจ๋ํฐ๋ง)
1. ์ ๋ก
์ต๊ทผ ์ฌ๋์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ํํ๊ณ ์๋ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง๋ ๊ทธ ๋๋๊ฐ 10 ฮผg/m3 ์ฆ๊ฐํ๋ฉด ์ ์ฒด ์ง๋ณ์ ์ฌ๋ง์จ์ด 4% ์ฆ๊ฐํ๊ณ , ์ฌํ๊ด๊ณ ์ง๋ช
์ ์ฌ๋ง์จ์ 6%,
ํ์์ผ๋ก ์ธํ ์ฌ๋ง์จ์ 8% ์ฆ๊ฐ์ํค๋ ์ฃผ์ ๋๊ธฐ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ด๋ค.(1) ์ง๊ฒฝ 2.5 ฮผm ์ดํ์ ์ด๋ฏธ์ธ๋จผ์ง(particulate matter under 2.5 ฮผm in diameter [์ดํ, PM2.5])๋ ํํฌ๊น์ง
์นจํฌํ์ฌ ํ๊ด์ ํตํด ์ ์ ์ผ๋ก ์ด๋ ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ ์ต๊ทผ PM2.5์ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ๋
ธ์ถ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ฌ๊ทผ๊ฒฝ์, ๋์กธ์ค, ๋ถ์ ๋งฅ๊ณผ ์ฌ๋ถ์ ์
ํ ๋ฑ์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค๋
์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ฐํ(2)๋ ๋ฐ๋ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 2017๋
๊ณผ 2018๋
๊ตญ๋ด ์ด๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ฃผ์๋ณด ๋ฐ ๊ฒฝ๋ณด ๋ฐ๋ น ์ผ์๋ 43์ผ์์ 71์ผ๋ก ์ฆ๊ฐ(3)ํ๊ณ ์์ด PM2.5๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๊ทผ๋ณธ์ ์ธ ๋์ฑ
๋ง๋ จ์ด ํ์ํ ์ค์ ์ด๋ค.
PM2.5์ ๊ฐ์ค์ ๋ฐ์์์ ์๋์ฐจ, ๋ฐ์ ์, ๊ฑด์ค๊ธฐ๊ณ ๋ฑ์์ ๋ฐฐ์ถ๋ ์ง์์ฐํ๋ฌผ(nitrogen oxide[NOx]), ํฉ์ฐํ๋ฌผ(sulfur oxide[SOx]),
ํ๋ฐ์ฑ์ ๊ธฐํํฉ๋ฌผ(volatile organic compounds[VOCs]), ์๋ชจ๋์(NH3)์ ๊ฐ์ ๋ฌผ์ง์ด๋ฉฐ,(4) ํด๋น ๋ฌผ์ง๋ค์ด ๋๊ธฐ ์ค์์ ์๋ก ํํ๋ฐ์์ ์ผ์ผ์ผ PM2.5๊ฐ ์์ฑ๋๋ค. PM2.5์ ๋ค์ํ ์ ๊ตฌ๋ฌผ์ง ์ค NOx๋ ๊ทธ ์์ฒด๋ก ๋ง์ฑ ๊ธฐ๊ด์ง์ผ๊ณผ ํ๋ ด,
ํ์์ข
๋ฑ์ ์ ๋ฐํ์ฌ ์ธ์ฒด์ ๋ถ์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ฑ์ธต๊ถ์ ์ค์กด์ธต์ ํ๊ดดํ์ฌ ๊ธฐํ๋ณํ๋ฅผ ์ด์ง์ํค๊ธฐ๋ ๋ฌผ์ง์ด๋ค. 2020๋
ํ๊ฒฝ๋ถ๋ ๋๊ธฐ์ค์ผ๋ฌผ์ง
๋ฐฐ์ถ์์ค์ ๋ํ ๋ฐฐ์ถ๊ธฐ์ค์ ๊ฐํํ๋ โ๋๊ธฐํ๊ฒฝ๋ณด์ ๋ฒ ์ํ๊ท์น ๊ฐ์ ์(5)์ ๋ฐํํ์๊ณ , NOx์ ๋ฐฐ์ถํ์ฉ๊ธฐ์ค์ ๊ธฐ์กด 20~530 ppm์์ 10~250 ppm์ผ๋ก 28% ๊ฐํํ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋๊ธฐ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ธ NOx๋ฅผ ์ ๊ฐํ๋ฉด
์ด๋ฏธ์ธ๋จผ์ง์ ๋ฐ์์ ์์ฒ์ ์ผ๋ก ๋ฐฉ์งํ ์ ์์ด NOx๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ๊ฑฐํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ์ด ์๊ตฌ๋๋ค.
๊ด์ด๋งค๋ ์ด๋งค์ ํ ์ข
๋ฅ๋ก ๋น์ ์๋์ง์์ผ๋ก ์ด๋งค๋ฐ์(์ฐํโคํ์๋ฐ์)์ ์ด์ง์์ผ NOx๋ฅผ ๋ถํดํ ์ ์์ด ๊ฑด์ค์ฐ์
์์ ๊ด์ด๋งค ๊ธฐ์ ์ ํ์ฉํ๋ ค๋ ์๋๊ฐ
์ง์์ ์ผ๋ก ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ์ ์ธ ๊ด์ด๋งค ๋ฌผ์ง์ธ ์ด์ฐํํฐํ๋(titanium dioxide[TiO2])์ ๋น๊ณผ ๋ฐ์ํ์ฌ ์ ์(e-)์ ์ ๊ณต(h+)์ด
์๊ธด๋ค. ์ ์๋ TiO2 ํ๋ฉด์ ์ฐ์(O2)์ ๋ฐ์ํด์ ์ํผ์ฅ์ฌ์ด๋ ์์ด์จ(O2-)์ ์์ฑํ๊ณ , ์ ๊ณต์ ๋๊ธฐ ์ค ์กด์ฌํ๋ ์๋ถ๊ณผ ๋ฐ์ํ์ฌ ํ์ด๋๋ก์ค
๋ผ๋์นผ(โคOH)์ ์์ฑํ๋ค. ์์ฑ๋ ํ์ด๋๋ก์ค ๋ผ๋์นผ์ NOx์ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฌผ์ง๋ค์ ์ฐํํ์ฌ ์๋ถ๊ณผ ์ด์ฐํํ์๋ก ๋ถํดํ๋ค. TiO2์ NOx ๋ถํด ์ฑ๋ฅ์
์คํ์ค ์กฐ๊ฑด์์ ์
์ฆ๋์ด, ์ต๊ทผ ์ฌ๋ฃ ์ ์กฐ์
์ฒด, ์ฐ๊ตฌ ์ผํฐ ๋ฐ ๊ณต๊ณต ๊ธฐ๊ด์ ๋์์ผ๋ก ์ค์ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๊ด์ด๋งค ๊ธฐ์ ์ ์ฉ์ด ์ถ์ง๋๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง ์ค์
๊ฑด๋ฌผ ์ธ์ฅ์ฌ์ ์ ์ฉ๋ TiO2์ ๊ฐ์ ๊ด์ด๋งค ๊ธฐ์ ์ NOx ๋ถํด์ฑ๋ฅ์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ๋ถ์ํ ์ ์๋ ๊ตญ์ ๊ท๊ฒฉ์ ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ถ์ฌํ์ฌ ๊ทธ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ
์ฌ๋ก๊ฐ ๋ฏธํกํ๋ถ์กฑํ ์ค์ ์ด๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์ค์ ๊ฑด์ถ๋ฌผ ์ธ์ฅ์ฌ์ ์ ์ฉ๋ ์ฝํ
์ , ํ์ธํธ, ์ํฌ๋ฆฌํธ์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ๊ด์ด๋งค ์์ฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง์ ์ ๊ตฌ๋ฌผ์ง์ธ NOx
์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ๋จผ์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ , ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ, ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ ํ์ฅ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ค์ํ๊ธฐ ์ ์คํ์ค ํ๊ฒฝ์์์ ์๋น์คํ์ ํตํด
ISO-22971-1 ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐธ๊ณ ํ ๊ด์ด๋งค ๊ธฐ์ ์ NO ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์๋ฆฝํ์๋ค. ๋ํ ISO-22971-1 ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐฉ์ํ์ฌ
์์ธ์ ์์ฌ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ธ์ฅ์ฌ์ ์ ์ฉ๋ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ , ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ, ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ NO ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ผ์ฐํ์ง์(nitric
oxide[NO])์ ์ด์ฐํ์ง์(nitric dioxide[NO2]) ์ค NO๋ฅผ ๋์์ผ๋ก NOx ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฒ์๋ฅผ ์ค์ ํ์๋ค. Fig. 1์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ฐจ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
2. ์ ํ์ฐ๊ตฌ ๊ณ ์ฐฐ
๊ด์ด๋งค๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ์ ์ด๋ฃจ๋ ค๋ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๋ฐํ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ํนํ ๋๋
ธ ํ
ํฌ๋๋ก์ง๋ฅผ ํ์ฉํ TiO2 ๊ด์ด๋งค๋ ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ ์ ๊ฑฐํ๋ ์๋จ์ผ๋ก
ํ์ฉํ๊ณ ์๋ค.(6) TiO2 ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ๋ ํฌ๊ฒ Anatase, Rutile, Brookit๋ก 3๊ฐ์ง๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ฉฐ, Rutile๊ณผ Brookit ๊ตฌ์กฐ์ ๋นํด ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ ๋ํ
๊ด๋ถํด ์ฑ๋ฅ์ด ๊ฐ์ฅ ์ฐ์ํ Anatase ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ์ TiO2๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค.(7)
TiO2๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญ๋ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฃผ๋ก ๋ชจ๋ฅดํ๋ฅด๋ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์ ์ฌ๋ฃ ํผํฉ์ ํตํด NOx๋ฅผ ์ ๊ฐํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. ๊ด์ด๋งค ๋ถ๋ง์
์ฌ์ฉํ ์๋ฉํธ ๋ชจ๋ฅดํ๋ฅด์ NOx ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ 4์๊ฐ ๊ฒฝ๊ณผ ํ์๋ 80% ์ด์์ ์ ๊ฑฐ์จ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ํ์๊ด, ์์ธ์ ๋จํ, ํ๊ด๋ฑ์ ๊ด์์ ๋ฐ๋ฅธ NOx
์ ๊ฑฐ์จ์์๋ ํ์๊ด์ด ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.(8) TiO2 ์นํ๋ฐฐํฉ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ณด๋ค ํ๋ฉด์ ํ๋ฉด์นจํฌ์ ์ ํผํฉํ์ฌ ์คํ๋ ์ด ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ดํฌํ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ์์ NOx์ ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ด 2๋ฐฐ ๋ ๋๊ฒ ๋ํ๋
๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์ฌ ๋๋ก๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ค ์ฐจ๋์ผ๋ก ์ธํด ๋ง๋ชจ๊ฐ ์ ๋๋ ์ค์๋ถ๋ฆฌ๋๋ ์ธก๊ตฌ์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
๋ฐฉ์๋ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ์๋ค.(9) ๊ฐ๋ฐํ ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ์ NOx ๋๋ ์ ๊ฐ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ๊ณ ์ Mock-up ์คํ์ค์ ๋ฒฝ๋ฉด์ ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ๋ฅผ ๋ํฌํ ํ UV lamp๋ฅผ ํตํด NOx์
๋๋ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค. ์ฝ 11.87%์ NOx์ ๋๋๊ฐ ๊ฐ์ํ์๊ณ , UV ๊ด๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก NOx์ ๋๋๊ฐ ๋น๋กํ์ฌ ๊ฐ์ํ์ง๋ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค.(10)
Fig. 1 Proposed NO removal performance analysis method.
์ธ๊ตญ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ด์ด๋งค ์ฌ๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ ์ธ๋ฒฝ ๋ฐ ๋๋ก์ ์ ์ฉํ์ฌ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์ ๊ฐ ํจ๊ณผ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ์๋ค.(11) ์ด๋งค๋ฅผ ์ ์ฉํ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋ก(๊ธธ์ด 150 m)์ ์ผ๋ฐ ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋๋ก(๊ธธ์ด 100 m)์์ 26์ผ ๋์ NOx์ ๋๋๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ ํ๊ท ์ ์ผ๋ก 19%
๋ฎ์ ๋๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ, ์ต๋๋ ๋ฎ๊ณ UV ๊ด๋๋ ๋์ ๋ง์ ๋ ์จ์์๋ ์ฝ 45%๊น์ง ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.(12) ์ค์ ๋๋ก๋ฅผ ์ฌํฌ์ฅํ ๋ ์ฝ 12,000 ใก์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํฌ๋ฆฌํธ ๋ธ๋ก์ ์ค์นํ์ฌ 2์ฐจ๋ก(11์๊ณผ 1์)์ ๊ฑธ์ณ ๊ฐ๊ฐ 2์ฃผ ๋์ ์ง์ํด์ ์ค์ผ๋๋๋ฅผ
์ธก์ ํ์๊ณ , ์์คํํธ ๋๋ก์ ๋นํด ๊ด์ด๋งค ๋ธ๋ก ๋๋ก๊ฐ ์ค์ผ๋๋๊ฐ ๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐ๋์๋ค.(13) ๋ํ ๊ด์ด๋งค ์ ํ์ด ์คํ์ค๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ ํ์ฅ์์ ์ ์ฉํ์ฌ ๋๊ธฐ์ค์ผ์ด ์ ๊ฐ๋๋ ค๋ฉด, UV ๊ด๋์ด 10 W/ใก์ ๋์ ์์ค์ ์ ์งํ๊ณ , ์๋์ต๋๋ 60% ์ดํ,
๊ธฐ๋ฅ์๋๋ 2 m/s ์ดํ์ธ ํ๊ฒฝ์์์ ํ์ฉ์ด ์ ์ ํ๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ๋์๋ค. ์์นํด์ ๋ชจ๋ธ์ ํตํด ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ๋๋ก์ ์ ์ฉํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ๋งํ์ฌ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ,
NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ 3.70%, NO2์ 4.31%๊ฐ ๊ฐ์ํ์์ผ๋ฉฐ, UV ๊ด๋์ด 10 W/ใก ์์ 40 W/ใก์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ NO 1.35%์์ 3.70%,
์๋์ต๋๊ฐ 10%์์ 90%์ธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ NO 5.11%์์ 2.54%๋ก ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํด์๋์๋ค.
๊ด์ด๋งค์ ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋๊ธฐ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ธ NOx ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๊ฒ์ฆ๋ ๋ฐ ์๋ค. ์ ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฃผ๋ก ๊ด์ด๋งค์ ์ํธ์ ์ ์ํ์ฌ ์คํ์ค ํ๊ฒฝ์์
NOx ์ ๊ฐ๋์ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์งํ๋์๋ค. ํ์ง๋ง ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ์์ ๊ด์ด๋งค์ฌ์ NOx ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ๊ณ ํ์ฅ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ ๊ตญ๋ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ฑฐ์
์ ๋ฌดํ๋ค. ํด์ธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฝ์ฐ, ๋๋ก ํฌ์ฅ์ฌ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ ๊ด์ด๋งค ํ์ฅ ์ํ ์ด์ธ ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ธ์ฅ์ฌ๋ก์จ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฝํ
์ , ํ์ธํธ, ์ํฌ๋ฆฌํธ
๋ฑ์ ๋ํ NOx ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ํ์ฅ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ฌ์ ํ ์งํ๋ ๋ฐ ์๋ค. ์ด์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์คํ์ค ํ๊ฒฝ์ด ์๋ ์ค์ ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ์์์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ,
ํ์ธํธ, ์ํฌ๋ฆฌํธ์ ๋ํ NOx ์ ๊ฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋ถ์ํ์ฌ ํ์ฅ ์ ์ฉ์ฑ์ ํ๊ฐํ๊ณ ์ ํ๋ค.
3. NO ์ ๊ฑฐ๋ ๋ถ์ ๋ฐฉ๋ฒ
3.1 ์๋น์ํ
ํ์ฅ์ ์ฉ ์คํ์ ์์์ ์คํ์ค์์ ๊ด์ด๋งค๊ฐ ์ ์ฉ๋ ์ฝํ
์ , ํ์ธํธ, ์ํฌ๋ฆฌํธ์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ธก์ ํ๋ ์๋น์ํ์ ์ค์ํ์์ผ๋ฉฐ, ์์ธํ ๋ด์ฉ์ ๋ค์๊ณผ
๊ฐ๋ค. ๊ด์ด๋งค ์ ํ ์ํธ์ ๋ํ NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ ์์ค์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด์, ISO 22197-1(Test method for air-purification
performance of semiconducting photocatalytic materials-Part 1 : Removal of nitric
oxide)์ ์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์๋น์ํ์ ์ค์ํ์๋ค. NO ์ฃผ์
๋์ 5์๊ฐ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 37.8 ฮผmol์์ 38.6 ฮผmol์ด๋ฉฐ ์ํฌ๋ฆฌํธ ์ธก์ ์ 1์๊ฐ
๊ธฐ์ค์ผ๋ก 8.61 ฮผmol์ด๋ค. Fig. 2๋ NO ์ ๊ฑฐ๋ ๋ถ์๊ธฐ์ด๋ฉฐ, UV lamp๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ UV ๊ด๋(Ultraviolet light irradiance)์ 10 W/ใก๋ก ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์งํ์๋ค.
๊ด์ด๋งค ์ฝํ
๊ณผ ํ์ธํธ์ ์ํด NO์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ 5์๊ฐ์ ์ธก์ ํ์๊ณ , ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ 1์๊ฐ์ ์ธก์ ํ์๋ค.
Fig. 2 Apparatus meeting ISO 22197-1 specifications used to measure NO removal(UV lamp : SANKYO DENKI [blacklight blue], 352 nm; 10 W NOx analyzer : ECOTECH, Serinus 40, NOx).
Fig. 3 Photo-reactor for field test.
ISO 22197-1์ ์คํ ๋ฐฉ๋ฒ์์๋ UV ๊ด๋์ด 10 W/ใก์ด๋, ์ค์ ์ธ๋ถ์์ UV ๊ด๋ ๋ถํฌ๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด์ ์ธก์ ํ์๋ค. ์ฆ, ์คํ์ค์์๋
๊ด์ด๋งค ์์ฉ์ ์ํ UV ๊ด๋์ด ์ผ์ ํ๋, ๋์ ํ์ฅ์์๋ UV ๊ด๋์ด ๋ค์ํ์ฌ ๊ด์ด๋งค๊ฐ ๋ํฌ๋ ๋ฒฝ๋ฉด์ธ ์์ง๋ฉด์์์ ์ค์ UV ๊ด๋์ ์์ค์ ํ์ธํ๊ธฐ
์ํ ๋ชฉ์ ์ด๋ค. ๊ด์ด๋งค๊ฐ ๋ํฌ๋๋ ํ๋ฉด์ ๋ฐ์๊ธฐ๊ฐ ๋ถ์ฐฉํ๋ ๋ฒฝ๋ฉด์ด๋ฏ๋ก, ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ง์ ๋ ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋จ์ธก ๋ฒฝ๋ฉด๊ณผ ๋์ธก๋ฒฝ๋ฉด, ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์ UV ๊ด๋์ ์ธก์ ํ์๋ค.
์๋น์ํ์ ํตํด ํ์ฅ์์ NO ์ฃผ์
๋์ ๊ฒฐ์ ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ๋์ธก ๋ฒฝ๋ฉด์์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ธก์ ํ์๋ค. Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด ํ์ฅ ์ธก์ ์ ์ํ ์์ฒด ์ ์ํ ๋ฐ์๊ธฐ(L : 300 mm, W : 50 mm)๋ฅผ ์ด์ฉํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ISO-22197-1์ ์ํ๋ฒ์์์ ๋ฐ์๊ธฐ์
3๋ฐฐ ํฌ๊ธฐ์ด๋ค. ์์ธ์ ํต๊ณผ๊ฐ ์ฝ๋๋ก ํฌ๋ช
์ฐฝ์ ์ฌ์ง์ ์์์ผ๋ก ์ ์ํ์๋ค. 3 ppm์ผ๋ก NO ์ฃผ์
๋์ ๊ฒฐ์ ํ์ฌ ์ค์ ์ฅ์ ๋ฐ๋ฅ์ ๋ฐ์๊ธฐ๋ฅผ ์ค์นํ์๊ณ ,
ํ์ฅ์คํ์์ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ๋ก ๊ฒฐ์ ํ NO ์ฃผ์
๋์ด ์ ์ ํ์ง๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ ์๋น์คํ์ผ๋ก NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ธก์ ํ์๋ค. UV ๊ด๋์ด ๋์ ์ ์ค๋ถํฐ ์ฝ 3์๊ฐ๋์
์ธก์ ํ์๋ค.
3.2 ํ์ฅ์ ์ฉ ์คํ
Fig. 4๋ ๋์๊ฑด๋ฌผ์ ์๊ณต ์ฅ๋ฉด์ด๋ค. A๊ฑด๋ฌผ์ ๋จ์ธก ๋ฒฝ๋ฉด ์ ์ฒด์ ํ๋ผ์ด๋จธ๋ฅผ ๋ฐ๋ฅธ ํ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ๋ฅผ ๋กค๋ฌ ์์
์ผ๋ก ์๊ณตํ์์ผ๋ฉฐ, ์ฝํ
๋ฉด์ ์ 297 ใก์ด๋ค.
B๊ฑด๋ฌผ์ ๋์ธก ๋ฒฝ๋ฉด์ ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ๋ฅผ ๋ถ์น ๊ณผ ์คํ๋ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ ์ผ๋ก ์๊ณตํ์์ผ๋ฉฐ ๋ํฌ ๋ฉด์ ์ 889 ใก์ด๋ค. C๊ฑด๋ฌผ์ ๋์ธก๋ฉด 2์ธต๊น์ง์ธ ์ฝ 61 ใก ๋ถ์์
๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ก ์๊ณตํ์๋ค. ์๋น์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๋์ผํ๊ฒ ๋ฐ์๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ด์ด๋งค ์ฌ๋ฃ์ ๋ํฌํ ๋ถ์์ ์ค์นํ์ฌ NO ํฌ์
๋๊ณผ ์ ๊ฑฐ๋์ 5์๊ฐ ์ด์
์ธก์ ํ์๋ค. ์ธก์ ๋น์ UV ๊ด๋๋ ๋์ผํ๊ฒ ์ธก์ ํ์๋ค. Fig. 5๋ ํ์ฅ์คํ์์ ๋ฐ์๊ธฐ์ UV ๊ด๋์ ์ธก์ ํ๊ณ ์๋ ์ฅ๋ฉด์ด๋ค. ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ์์ธ๋ฌผ์ง์ธ ์ง์์ฐํ๋ฌผ์ ์ ๊ฐํจ๊ณผ ์ฑ๋ฅ๊ธฐ์ค์ ๊ตญ๋ด์๋ ์์ผ๋, ์ผ๋ณธ๊ด์ด๋งคํํ(Photocatalysis
Industry Association of Japan)์์ ๊ด์ด๋งค ์ ํ์ ๋ํ ์ฑ๋ฅ ๊ธฐ์ค์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ด 0.5 ฮผmol ์ด์์ ํ๊ฐ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ์๋ค.(13) ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ 3๊ฐ์ ๊ด์ด๋งค ์ ํ๋ณ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์๋์ ํ๊ฐ์ ์ผ๋ณธ ๊ด์ด๋งคํํ์ ๊ด์ด๋งค ์ ํ ์ธ์ ์ต์ ๊ธฐ์ค์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ํ๊ฐํ์๋ค.
Fig. 4 Buildings for field assessment of photocatalytic materials.
Fig. 5 Installed photoreactor and UV radiometer on the rooftop.
4. NO ์ ๊ฑฐ๋ ๋ถ์ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
4.1 ์๋น์ํ ๊ฒฐ๊ณผ
Table 1์ ๊ด์ด๋งค ์ ํ์ ๋ํ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ๋ํ๋ด์๋ค. 5์๊ฐ ์ธก์ ํ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ 7.29 ฮผmol, ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ๋ 5.76 ฮผmol์ด ์ ๊ฑฐ๋๋ ๊ฒ์
์ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ 1์๊ฐ ์ธก์ ์ ๊ฑฐ๋์ด 11.28 ฮผmol๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 1์๊ฐ ์ธก์ ์์๋ ์ํฌ๋ฆฌํธ์ NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ ์์ค์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 6(a)๋ ์ค์ 9์๋ถํฐ ์คํ 4์๊น์ง ๋จ์ธก๋ฉด, ๋์ธก๋ฉด, ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์์์ UV ๊ด๋์ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ๋จ์ธก๋ฉด ์ด๊ธฐ์๋ ์ผ๋ถ ์ธก๋ฒฝ์ ์ํด ์ผ์กฐ๊ฐ ๊ฐ๋ ค์ ธ์ UV
๊ด๋์ด ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ๋์ธก๋ฉด์๋ ์ค์ ์๋ UV ๊ด๋์ด ์ฝ 6 W/ใก ์์ค์ด์์ผ๋ฉฐ 12์ ์ดํ์๋ ์ฐ๋ ๋น์ผ๋ก ์ ์ ๋ฎ์์ง๋ ๊ฒ์
ํ์ธํ ์ ์๊ณ , ์คํ 3์ ์ดํ์๋ ๋จ์ธก๋ฉด๊ณผ ๋น์ทํ ์์ค์ UV ๊ด๋์์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์์ UV ๊ด๋์ด ์ผ์ฌ๋์ ์ํด ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์
์ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ด์ด๋งค๋ฅผ ํ์ฉํ ๊ฑด๋ฌผ ์ธ์ฅ์ฌ๋ ์ํ์ผ๋ก ์ค์น๋๋ ์ฌ๋ฃ๊ฐ UV ๊ด๋์ ๋๊ฒ ๋ฐ์ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ์คํ์ค ์กฐ๊ฑด์์๋ 10 W/ใก์
์ผ์ ํ UV ๊ด๋์ ์กฐ๊ฑด์ด์ง๋ง, ํ์ฅ์์๋ ํฅ์ ๋ฐ๋ผ UV ๊ด๋์ด ์์๊ฐ๊ฐ ๋ณํ๊ฒ ๋๋ค. ์์ธ๋ฌ ์ธ์ฅ์ฌ์ ์ ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ๋ถ์๋ณ ์ผ์กฐ์๊ฐ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ๋ค.
Table 1. Pre-test results of photocatalytic materials
Materials
|
NO injection rate (ฮผmol)
|
NO removal rate (ฮผmol/150 ใ )
|
measuring time
(h)
|
UV irradiation
(W/ใก)
|
Photocatalytic coating
|
38.57
|
7.29
|
5
|
10
|
Photocatalytic paint
|
37.78
|
5.76
|
5
|
10
|
Photocatalytic shotcrete
|
8.61
|
11.28
|
1
|
10
|
Fig. 6 Expermental results.
Fig. 7 Result of the pre-test.
Fig. 6(b)๋ ๋์ธก ๋ฒฝ๋ฉด์ ์ค์นํ ๋ฐ์๊ธฐ๋ฅผ ํตํด 1์๊ฐ๋์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ธก์ ํ ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ์ด๋ ์ธก์ ํ UV ๊ด๋์ ์ฝ 4 W/ใก๋ก ๋ฎ์ UV ๊ด๋์ ๋ถํฌ์์ผ๋,
NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ฝ 0.6 ppmv๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. UV ๊ด๋ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ๋ ํ์ฅ์์ NO๋ 3 ppm์ ๋๋๋ฅผ ์ฃผ์
ํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. NO
3ppm ์ฃผ์
๋์ ํตํด ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์ ์ ์ฉํ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ Fig. 7๊ณผ ๊ฐ๋ค. UV ๊ด๋์ด ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์ค์ ์ฝ 23 W/ใก ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ฝ 2 ppmv๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. Fig. 6(a)์์์ ๋ฐ๋ฅ๋ฉด์ UV ๊ด๋์ ๊ทธ๋ํ์ ์ ์ฌํ๊ฒ NO ์ ๊ฑฐ๋๋ ๊ฐ์ํ๋ ํจํด์ ๋ํ๋๋ค. UV ๊ด๋์ ๋ฐ์์ ๋ฏผ๊ฐํ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
4.2 ํ์ฅ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ
3๊ฐ์ ์ ํ์ ๊ฐ๊ฐ์ ํ์ฅ์ ์ค์นํ์ฌ ์ธก์ ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ Table 2์ ๊ฐ๋ค. ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ๋ง๋ค 2ํ์ฉ ์ธก์ ํ์์ผ๋ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ์ ์ฉํ A๊ฑด๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ 2, 3์ฐจ ์ธก์ ์ ์ฐ์ฒ๊ณผ ํํ๋ก ์ธํด NO ์ ๊ฑฐ๋์ด ๋ํ๋์ง ์์์
๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ์์ ์ ์ธํ์๋ค. NO ์ฃผ์
๋์ 95.84 ฮผmol์์ 118.97 ฮผmol์ด๋ฉฐ, NO ์ ๊ฑฐ๋์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ์ ์ฉํ A๊ฑด๋ฌผ์ 11.06 ฮผmol/150ใ ,
๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ๋ฅผ ๋ํฌํ B๊ฑด๋ฌผ์ ๋ง์ ๋ ์ 10.03 ฮผmol/150 ใ , ํ๋ฆฐ๋ ์ 4.87 ฮผmol/150ใ ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ค์นํ
C๊ฑด๋ฌผ์๋ ๋ง์ ๋ ์ 6.78 ฮผmol/150 ใ , ํ๋ฆฐ๋ ์ 2.62 ฮผmol/ 150ใ ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 3๊ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ชจ๋ ๋ง์ ๋ ์ธก์ ํ NO ์ ๊ฑฐ๋์ด
2๋ฐฐ ์ด์ ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ISO ์ํ ๋ฐ์๊ธฐ ํฌ๊ธฐ์ธ 50 ใ ๋ก ํ์ฐํ NO ์ ๊ฑฐ๋์ ์ดํด๋ณด๋ฉด C๊ฑด๋ฌผ์ ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ก ์ ์ฉํ
NO์ ๊ฑฐ๋์ด 0.87 ฮผmol/50 ใ ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ํ๋ด๋ ์ผ๋ณธ๊ด์ด๋งคํํ์ ์ฑ๋ฅ ๊ธฐ์ค์ธ 0.5 ฮผmol๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
C๊ฑด๋ฌผ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ผ์ ์๊ฐ ๊ทธ๋์ด ํ์ฑ๋์ด A, B๊ฑด๋ฌผ์ ๋นํด UV ๊ด๋์ ์ ๊ฒ ๋ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์ธ
๋์๋ค. ์๋น์ํ์์๋ ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ์ NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ด ๊ฐ์ฅ ๋์์ผ๋, ํ์ฅ์ธก์ ์์๋ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ธฐ์์กฐ๊ฑด์ ์ํฅ์ ๋ง์ด ๋ฐ์ผ๋ฏ๋ก
๊ด์ด๋งค ์ ํ์ ๊ฑด์ค ์ธ์ฅ์ฌ ์ ์ฉ ์์ ๊ฑด๋ฌผ์ ํฅ๊ณผ ์ฃผ๋ณ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฑ์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ ํ์๊ฐ ์๋ค. ์คํ์ค์์ ์ธก์ ํ ์๋น์ํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ธ Table 1๊ณผ ํ์ฅ ์ ์ฉ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ธ Table 2๋ฅผ ๋น๊ตํ๋ฉด, A๊ฑด๋ฌผ๊ณผ B๊ฑด๋ฌผ์ ์คํ์ค์์ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ํ์ฅ์์ ์ธก์ ํ NO ์ ๊ฑฐ๋์ด ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , C๊ฑด๋ฌผ์ ์๋น์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ๋ฎ์ NO ์ ๊ฑฐ๋์ด
๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ UV ๊ด๋์ด ์๋น์ํ ์ 10 W/ใก์ด์์ผ๋, C๊ฑด๋ฌผ ํ์ฅ ์ธก์ ์ UV ๊ด๋์ด 10 W/ใก ์ดํ์ธ ์กฐ๊ฑด์์ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ผ ํ๋จ๋๋ค.
Table 2. Results of NO removal performance by Photocatalytic materials
Materials
|
NO injection rate (ฮผmol)
|
NO removal rate
(ฮผmol/150 ใ )
|
NO removal rate (ฮผmol/50 ใ )
|
UV irradiation (W/ใก)
|
measuring date
(weather)
|
A building :
Photocatalytic coating
|
118.97
|
11.06
|
3.68
|
2~13
|
Oct. 25, 2018(sunny)
|
B building : Photocatalytic paint
|
1st
|
107.82
|
10.03
|
3.34
|
6~14
|
Nov 14, 2018(sunny)
|
2nd
|
122.79
|
4.87
|
1.62
|
2~16
|
Dec 5, 2018(cloudy)
|
C building : Photocatalytic shotcrete
|
1st
|
95.84
|
6.78
|
2.26
|
1
|
Nov 13, 2018(sunny)
|
2nd
|
114.52
|
2.62
|
0.87
|
2~9
|
Dec 6, 2018(cloudy)
|
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์ค์ ํ์ฅ์ธ ๊ฑด๋ฌผ์ธ๋ถ์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ , ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ, ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ ์ฉํจ์ผ๋ก์จ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง์ ์์ธ๋ฌผ์ง์ธ NOx์ ์ ๊ฐํจ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋์ ์ผ๋ก
๋ถ์ํ์๋ค. NOx ์ ๊ฐ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ์คํ์ค ํ๊ฒฝ์์ ISO 22197-1์ ์๊ฑฐํ์ฌ ์๋น์ํ์ ์ค์ํ ํ, ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ํ์ฅ์คํ์ ์ธก์
๋ฐ ๋ถ์ํ์๋ค. ์๋น์ํ์ ํตํด NO ์ ๊ฐ๋์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ฌ 7.29 ฮผmol/150 ใ , ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ 5.76 ฮผmol/150 ใ , ์ํฌ๋ฆฌํธ 11.28
ฮผmol/150 ใ ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ์ผ๋ณธ๊ด์ด๋งคํํ์์ ์ ํ ํ๊ฐ ๊ธฐ์ค์ธ 1.5 ฮผmol/150 ใ ์ด์์ธ ๊ฒ์ ์ฐธ๊ณ ํ ๋ ๊ด์ด๋งค ์ธ์ฅ์ฌ๋ฃ 3๊ฐ์
์ ํ ๋ชจ๋ NO ์ ๊ฑฐ์ฑ๋ฅ์ด ๊ธฐ์ค์น ์ด์์์ ํ์ธํ์๋ค. ์คํ์ค ์ธก์ ๊ณผ ํ์ฅ์คํ์ ์คํ ์กฐ๊ฑด์ ์ต๋ํ ๋์ผํ๊ฒ ์ค์ ํ๊ธฐ ์ํด UV ๊ด๋๊ณผ ํด๋น ๊ด๋์
๋ํ NO ์ฃผ์
๋์ด๋ผ๋ ๋ณ์๋ฅผ ๋ถ์ํ์๊ณ , ํ์ฅ ์คํ์ ์ํ ๊ด์ด๋งค ๋ฐ์๊ธฐ๋ฅผ ์์ฒด ์ ์ํ์๋ค. ํ์ฅ์ UV ๊ด๋์ ์ธก์ ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ NO ์ฃผ์
๋์
3 ppm์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ํ์๋ค. ํ์ฅ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ, NO ์ ๊ฑฐ๋์ ๊ด์ด๋งค ์ฝํ
์ ์ ์ฉํ A๊ฑด๋ฌผ์ 11.06 ฮผmol/150 ใ , ๊ด์ด๋งค ํ์ธํธ๋ฅผ ๋ํฌํ B๊ฑด๋ฌผ์
๋ง์ ๋ ์ 10.03 ฮผmol/150 ใ , ํ๋ฆฐ ๋ ์ 4.87 ฮผmol/150 ใ ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ด์ด๋งค ์ํฌ๋ฆฌํธ๋ฅผ ์ค์นํ C๊ฑด๋ฌผ์๋ ๋ง์ ๋ ์ 6.78
ฮผmol/150 ใ , ํ๋ฆฐ ๋ ์ 2.62 ฮผmol/150 ใ ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. 3๊ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ชจ๋ ๋ง์ ๋ ์ธก์ ํ NO ์ ๊ฑฐ๋์ด 2๋ฐฐ ์ด์ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
์คํ์ค์์ ์ธก์ ํ ์๋น์ํ์ NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ ๋นํด ํ์ฅ์์ ์ธก์ ํ NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ด ๋์๊ณ , A, B๊ฑด๋ฌผ์ด C๊ฑด๋ฌผ์ ๋นํด NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ด ๋๊ฒ
๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ์๋น์ํ์ ์ค์ํ ์คํ์ ์กฐ๊ฑด๋ณด๋ค UV ๊ด๋์ด ๋ค์ ๋์ ๊ฒ์ ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ๊ด์ด๋งค ๊ธฐ์ ์ ํ์ฉํ ์ธ์ฅ์ฌ๋ฅผ ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ์
์ ์ฉ ์ ์ฃผ๋ณ๊ฑด๋ฌผ๊ณผ ํ๊ฒฝ์กฐ๊ฑด์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ผ์กฐ์ ์ ๋ฆฌํ๊ฒ ์ธ์ฅ์ฌ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ์ผ NO ์ ๊ฐ์ ๊ทน๋ํํ ์ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ์คํ์ค ์กฐ๊ฑด์์ ์ค์ํ๋
ISO-22197-1 NO ์ ๊ฑฐ ์ฑ๋ฅ์ํ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฐฉ์ํ์ฌ ์ค์ ์์ฐ๊ด ์ํ์ ๋๊ธฐ์กฐ๊ฑด ํ์์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์ฉํด๋ด์ผ๋ก์จ, ์คํ์ค๊ณผ ์์ฐ์ํ์ NO ์ ๊ฑฐ์ฑ๋ฅ์
๋น๊ตํ๊ณ ์ ๋์ ์ผ๋ก ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ํฅํ ๋ค์ํ ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด์ ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ์ ์ฉํ์ฌ ์คํ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ํ๋ณดํ ์ ์๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ ๊ณํ์ด๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ ๊ฑด์ค๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ฌ์
์ ์ฐ๊ตฌ๋น์ง์(๊ณผ์ ๋ฒํธ : 20SCIP-B146966-03)์ ์ํด ์ํ๋์์ต๋๋ค.
References
Lee J. H., Im S. H., Kim J. H., Song H. Y., 2019, Technology Trend for Particle Matter
Reduction, Electronics and Telecommunications Trends, Vol. 34, No. 2, pp. 83-91
Gyeong S. Y., Chung S. H., 2017, Health Effects of Particle Matter, Journal of the
Korean Medical Association/ Taehan Uisa Hyophoe Chi, Vol. 60, No. 5
Seoul Research Institute of Public Health and Environment , 2019, Seoul Air Quality
Evaluation Report
Ministry concerned cooperation , 2019. 11. 1., fine dust administration master plan
Ministry of Environment Ordinance, No.866 , 2020, atmosphere environmental protection
enforcement regulations
Juengsuwattananon K., Rujitanaroj P. O., Supaphol P., Pimpha N., Matsuzawa S., 2008,
Preparation of Ultrafine TiO2 Nanofibers and their Application in removal of NOx in
air, In Materials Science Forum, Trans Tech Publications Ltd, Vol. 569, pp. 25-28
Kim W. J., Jung J. U., Jeon K. Y., 2009, Development of Visible Ray Photocatalyst
for Reinforcement of Air Cleaning Function Indoors and Outdoors, Journal of AIK Structure
and Construction, Vol. 25, No. 12, pp. 121-128
Choi , 2002, A Fundamental Study on the Properties of Nox Removal on Cement Mortar
With TiO Powder as Photocatalyst, Journal of AIK, Vol. 18, No. 8, pp. 43-50
Kim , 2014, Evaluation of NOx Removal Efficiency of Photocatalytic Concrete for Road
Structure, Internation Journal of Highw. Eng, Vol. 16, No. 5, pp. 49-58
Song , Mock-up Test on NOx Concentration of Photocatalytic Paint and UV Lamps, Journal
of SAREK, Vol. 31, No. 9, pp. 411-419
Chen J., Poon C. S., 2009, Photocatalytic Construction and Building Materials : From
Fundamentals to Appli-cations, Building and Environment, Vol. 44, No. 9, pp. 1899-1906
Ballari M. M., Brouwers H. J. H., 2013, Full Scale Demonstration of Air-Purifying
Pavement, Journal of hazardous materials, Vol. 254, No. 406-414
Guerrini G. L., Peccati E., 2007, Photocatalytic Cementitious Roads for Depollution,
In International RILEM Symposium on Photocatalysis, Environment And Construction Materials,
Vol. 1, pp. 179-186
https://www.piaj.gr.jp/roller/en/