๊น๋ฏผํ
(Min-Hwi Kim)
1
๊น๋์
(Deuk-won Kim)
2
์ด๋์
(Dong-Won Lee)
3โ
ํ์ฌํ
(Jaehyoek Heo)
3
-
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์์ฐ๊ตฌ์
(
Senior Researcher, Korea Institute of Energy Research, 152 Gajeong-ro, Daejeon, 34129,
Korea
)
-
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ธฐ์ ์
(
Engineer, Korea Institute of Energy Research, 152 Gajeong-ro, Daejeon, 34129, Korea
)
-
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์ฑ
์์ฐ๊ตฌ์
(
Principle Researcher, Korea Institute of Energy Research, 152 Gajeong-ro, Daejeon,
34129, Korea
)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
Key words
Thermal network(์ด ๋คํธ์ํฌ), Thermal energy prosumer(์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ), Bi-directional heat supply/heat trade(์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ/์ด๊ฑฐ๋), Experimental analysis(์ค์ฆ์ฐ๊ตฌ)
1. ์ ๋ก
์ ์ฌ์์๋์ง ๋ฑ ์นํ๊ฒฝ์๋์ง ์ด์ฉ๊ณผ ๋ถ์ฐ์๋์ง ์์คํ
ํ๋๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ฉด์, ์ ๋ ฅ ๋ถ๋ฌธ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ด์๋์ง ๋ถ๋ฌธ์์๋ ์ ์จ ์ด๊ณต๊ธ ๊ธฐ๋ฐ์ 4์ธ๋ ์ง์ญ๋๋ฐฉ
๋ฐ ์ด์๋์ง ๊ฑฐ๋/๊ณต์ ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด ์ค ๊ฑด๋ฌผ ๊ฐ ์ด์๋์ง ๊ฑฐ๋๋ ํ ๊ฑด๋ฌผ์์ ์์ฌ ์ด์๋์ง๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฌผ๋ก , ์ด์์ค๋น์
๊ฒฝ์ ์ฑ์ด๋ ์นํ๊ฒฝ์ฑ ๋ฑ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ์ด์์ค๋น๋ฅผ ๊ณต์ ํ๋ค๋ ๊ฐ๋
์์ ์ด์๋ ์ ์๋ค. ์ฆ, ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ต๋๋ถํ์ ๋ง์ถ์ด ์ค์น๋ ์ด์์ค๋น๋ค์ ๋ถ๋ถ๋ถํ ์
์ฌ๋ฌ ์กฐ๊ฑด์ ๊ฐ์ํ์ฌ ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ด์ ํ๊ณ , ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์ฌ๋ฌ ๊ฑด๋ฌผ์ด ๋๋์ด ์ฌ์ฉํ๋๋ก ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์๋์ง ๊ฑฐ๋ ๋๋ ๊ณต์ ๋ ๋ถ์ฐ์๋์ง
์์คํ
์ ํจ์จ์ฑ๊ณผ ์ ์ฌ์ ์ด์๋์ง์ ํ์ฉ์ฑ์ ๋์ด๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ค.
๋๋ถ์ด, ์ต๊ทผ ํ์์ค๋ฆฝ๊ณผ RE100๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ฌ์์๋์ง๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฐ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ์๋์ง๊ณต๊ธ์ ๋ํ ๊ด์ฌ๋๊ฐ ๋์์ง๊ณ ์๋ค. ์ด์, ๊ฐ์ฅ ์ค์น๊ฐ
์ฉ์ดํ ํ์๊ด์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ฑด๋ฌผ ๋ฐ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ์ ์ฉ์ด ํ๋ฐํ๊ฒ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง, ์ด๋ฌํ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋์ ์ฆ๋๋ก ์ธํด ์์ฌ ์ ๋ ฅ์ ๋ํ ๊ณํต์ฐ๊ณ์
๋ฌธ์ ์ , ๊ฐํ์ ์ธ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ธํด ํ์๊ด์ ๊ณํต์ฐ๊ณ์ ๋ํ ๋ถ๋ด์ด ์ฆ๋๋จ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฐ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์์์ ์๊ฐ์๋น์ ๋ํ ๊ด์ฌ๋๊ฐ ๋์์ง๊ณ ์๋ค. ์ด์
๋ฐ๋ผ, ์์ฌ์ ๋ ฅ์ ์ด๋ก ๋ณํํ๊ฑฐ๋ ํ์๊ด ๋ฐ์ ์ค๋น ๋์ ํ์์ด ์ง์ด๊ธฐ๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ ํน์ ์ปค๋ฎค๋ํฐ์ ํ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๊ณผ ๊ด์ฌ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค.(1-5)
์ด๋ฅผ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ธฐ์กด์ ์ง์ญ๋๋ฐฉ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ค์๋๋๋ฐฉ์ ๊ณต๊ธ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ ๋ ฅ ํ๋ก์๋จธ์ ๋์ผํ ๊ฐ๋
์ ์ด ํ๋ก์๋จธ๋ฅผ ๊ตฌํํ์ฌ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ์์ฌ์ด
๊ณต๊ธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์๋์ง ๊ณต์ ๋ฐ ๊ฑฐ๋๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ต๊ทผ ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์งํ๋๊ณ ์๋ค. Pipiciello et al.(1)์์๋ ์ง์ญ๋๋ฐฉ์์ ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ๋ฅผ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํ bidirectional substation์ ๋ํ ํ์ผ๋ฟ ์ค๋น๋ฅผ ๊ตฌ์ถํ๊ณ ๋ค์ํ ์ ์ด๋ฐฉ์์
๋ฐ๋ฅธ ์คํ์ ํตํด ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ ๊ตฌํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. Wirtz et al.(2)์ 5์ธ๋ ์ง์ญ๋๋๋ฐฉ์ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํ ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ ์๋์ง ๋ฐธ๋ฐ์ค๋ฅผ ์ ์งํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ ๋ํด ๋ถ์ํ์๋ค. Lorenzen et al.(3)์ Wilhelmsburg ์ง์ญ์์ ์ค๋งํธ ์ด๊ทธ๋ฆฌ๋ ๊ตฌํ์ ์ํ ์ค๊ณ์ ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํฌ์ํฌ ๊ตฌํ์ ๊ณ ๋ คํด์ผ ํ ์ฌํญ๋ค์ ๋ํด์ ๋ถ์ํ์๋ค. Rosemann
et al.(4)์์๋ ์ง์ญ๋๋ฐฉ์ ๋ถ์ฐํ ํ์์ด ์์คํ
์ ์ ์ฉ์ ์ํ ์ ์ด๋ฐฉ์๊ณผ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐ๊ด์ ์จ๋, ์๋ ฅ๋ถํฌ์ ๋ํ ๋ถ์์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํตํด ์งํํ์๋ค. Heymann
et al.(5)์ ์ง์ญ๋๋ฐฉ์ ๋ถ์ฐํ ํ์๊ด ์์คํ
์ ์ ์ฉ์ ์ํ ๋ ๊ฐ์ง ๋ฐฉ์์ ๋ํด์ ๋ํ๋ด๊ณ ๊ฐ ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์ด์๋ฐฉ์์ ๋ํ๋ด์๋ค. Kauko et al.(6)์ ์ ์จ์ง์ญ๋๋ฐฉ์์ dynamic modeling์ ํตํ ํ๋ก์๋จธ์ ์ ์ฉ์ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. Dymola ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์ฉํ์ฌ ์ฃผํ, ์ง์ญ๋๋ฐฉ, ํ๋ก์๋จธ๋ฅผ
๋ชจ๋ธ๋งํ ํ ์ด์์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ฒฝ์ ์ฑ ๋ฐ CO2์ ๊ฐํจ๊ณผ ๋ฑ์ ๋ถ์ํ์๋ค. Postnikov et al.(7)์ ์ง์ญ๋๋ฐฉ์์ ํ๋ก์๋จธ๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ด์ ์ ์ต๋ ๋๋ฐฉ๋ถํ์ ๋ํ ํผํฌ๋ถํ ์ ๊ฐ๊ณผ ๋น์ฉ ์ต์ ํ ์ด์์ ์ํ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ถ์์ ์งํํ์๋ค. ์ง๊ธ๊น์ง
์ดํด๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ํ์ฌ ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ ํ์์ฑ์ด ์ฆ๋๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฐ๊ตฌ ๋ํ ํ์ฅ๋์ด ๋๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ต๊ทผ ์ด ํ๋ก์๋จธ์ ๋ํ
ํ์ผ๋ฟ ์ค์ผ์ผ์ ์ด์์ด ์งํ๋์์ผ๋,(1) ์ค์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์๊ณผ ๊ฐ์ด ์๋ฐฉํฅ ์ด๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ ์ค์ฆ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ ์งํ๋ ๋ฐ๋ ์๋ค.
๋ ๊ณณ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ ์ด๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํ ๋ฐฐ๊ด๋ง ์์ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ค์ฆ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ ์ด์ ์ ์ฐ๊ตฌ(8)์์๋, ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ด์์ค๋น๋ฅผ ๊ฐ๊ณ ์๋ ๊ฑด๋ฌผ ๊ฐ ์ด์๋์ง ๊ณต์ ๋ฅผ ์ค์ฆํ๋ฉด์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ฐ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๋ํ์ ์ธ ๋ ์ ์๋ฑกํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ ๋ฐ
์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์ ๋์ผํ ์ค์ฆ๋จ์ง์ธ ์ง์ฒ ์นํ๊ฒฝ์๋์งํ์ด ๋ด ๊ธฐ์กด ์ค์๋๋๋ฐฉ๋ฐฉ์์ ์ด๊ณต๊ธ์ค๋น ๋ฐ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ ์ด์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก,
์ ์ถ๋ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ์ ๊ธฐ์กด ๋คํธ์ํฌ์ ํธ์
ํ๊ณ ๋ ํ๋์ ํ๋ก์๋จธ๋ก ์ ํ์ํจ ํ, ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ๋ฐฐ๊ด๋ง์ ์์ ํ๊ณ ์ ์ด ์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ์๋ค.
์ด๋ฅผ ํตํด ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ด์์ค๋น๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ ๊ฑด๋ฌผ 3๋๊ณผ ์ด์์ค๋น๊ฐ ์๋ 4๋์ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฑ ์ด 7๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ด ์ด ๋คํธ์ํฌ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋์๊ณ ,
์ด๋ค ์ฌ์ด ์ด์๋์ง ๊ณต์ ์ ๋ํ ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ์๋ค. ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ฐ ๊ฒจ์ธ์ฒ ๊ฐ๊ฐ 5์ฃผ ์ด์ ์ํํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋์ด ๋ฐ ์จ์ด ์ดํ๋ก์๋จธ
๊ฑด๋ฌผ์ ๋ํ ์ด์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์
์ฆํ์๊ณ , ํฅํ ์ดํ๋ก์๋จธ์ ๊ตฌํ์ ํตํ ์ด๊ณต์ ๋ฐ ๊ฑฐ๋๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์ด์ฐ๊ตฌ๋ก ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค.
2. ๋ณด์๋ ์๋ฐฉํฅ ์ด ๋คํธ์ํฌ
2.1 ๊ธฐ์กด ์ด ๋คํธ์ํฌ ๋ฐ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ
๊ธฐ์กด ์ด ๋คํธ์ํฌ๋ ์ง์ฒ ์นํ๊ฒฝ์๋์งํ์ด์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ ์ถฉ๋ถ ํ์ ๋์ ๋ด ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ ๋จ์ง์ ๊ตฌ์ถ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ด ๋จ์ง์๋ ์ถฉ๋ถ๊ต์ก์ฒญ์ S๊ณ ๋ฑํ๊ต์ 5๋์
์ง์ฒ๊ตฐ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ ๋ฑ ์ด 6๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ด ์์๋ค. ์ด๋ค ๊ฑด๋ฌผ์ ์ฃผ ์ด์์ค๋น๋ 1,600 ใก์ ํ์์ด ์ง์ด๊ธฐ์ 4,000 ใฅ์ ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ ๋ฑ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋
ํ์์ด ์์คํ
์ด๋ฉฐ, ๋ณด์กฐ์ด์์ค๋น๋ก์จ ์ง์ด์ ๋ฐ ํ์์ด์ ํํธํํ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ ๋ด ์ ์จ์ ์์ฌ์ด์ ์ฆ๋ฐ์ด์์ผ๋ก ํ์ฉํ๋ ํํธํํ ๋ฑ 175 kW๊ธ
ํํธํํ 3๋๊ฐ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ์ค์น๋์๋ค. ์ด ์ค ์ด 350 kW๊ธ์ ์ง์ด์ ๋ฐ ํ์์ด์ ํํธํํ๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋์ ์์ฐ๋ ๊ฐ๋ฅํ๋ฏ๋ก, ๊ณต์กฐ๋ถํ๊ฐ ํฐ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ
์ ์ธํ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ์๋ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋๋ฐฉ์ฉ ๋์๋ ๊ณต๊ธํ๊ณ ์๋ค. ํตํฉ์ ์ด์ค์์ ์์ฐ๋ ๋์จ์ด ์๋์ง๋ ์์ฒด ์๋นํ๋ฉด์ ๋ฐฐ๊ด๋ง์ ํตํด ๋๋จธ์ง 5๋(๋๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ
์ ์ธํ 4๋)์ ๊ฑด๋ฌผ๋ก ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธํ ์ ์๋๋ก ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ ๋๋ฐฉ์ค๋น๋ก์จ ๋ณ๋์ ์ฝ 1,000 kW๊ธ ํก์์ ํํธํํ๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์ฌ์ฉํ๊ณ
์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ ๋ฑํ๊ต ์ธก ๊ธฐ๊ณ์ค์ ํตํฉ์ ์ด์ค์์ ๊ณต๊ธ๋๋ ์จ์ด์ ๋ฐ์ ์ ์๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ ์์ฒด ํก์์ ํํธํํ๋ฅผ ์ด์ ํ์ฌ ์์ฐ๋ ๋์ด์ ๊ฐ๊ฐ
์ค๋ด ์ธก์ ๊ณต๊ธํ ์ ์๋๋ก ๋ฐฐ๊ด์ด ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๋ค.
์ด์ ์ ์ฐ๊ตฌ(8)์์๋ ์ด์์ค๋น๊ฐ ์ค์น๋ ํตํฉ์ ์ด์ค๊ณผ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๋ก ์ ์ ํ๊ณ , ๊ฐ ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ๋ ๋ค๋ฅธ ํ๋ก์๋จธ ๋ฐ ์ด์์ค๋น๊ฐ ์๋ ๋ค๋ฅธ 4๋์ ๊ฑด๋ฌผ์
์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธํ๋ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์คํ์ ์ํํ์๋ค. ์ฆ, ์์๋ก ๊ณํ๋ ์ด๊ณต๊ธ ์ค์ผ์ฅด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ์ ์๊ฐ๋์์๋ ํตํฉ์ ์ด์ค์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์์ฒด
์๋นํ๋ฉด์ 5๋์ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณต๊ธํ๋ค๊ฐ, ๊ทธ ํ์๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ๊ฑฐ์ณ ๋ค๋ฅธ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ๋ค๋ก ๊ณต๊ธํ๋ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์คํ์
์ํํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด์์ค๋น ๋ฐ ๋ฐธ๋ธ์ ์ ์ด๋ฅผ ํตํด ์ด๋ฌํ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ์ด ์ํํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ ๋ฐ ์๋ค.
2.2 ๋ณด์๋ ์ด ๋คํธ์ํฌ
2020๋
์ด ์ค์ฆ๋จ์ง ๋ด ์ค๊ณต๋ ์ก์์ข
ํฉ์ง์์ผํฐ(์ดํ ์ก์์ผํฐ)๋ฅผ ๊ธฐ์กด ์ด ๋คํธ์ํฌ์ ํธ์
์ํค๊ณ , ๋ ํ ๊ณณ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๋ก ์ ํ์ํค๊ธฐ ์ํ
๊ณต์ฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค. Fig. 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ ์ค ์๋์ ์ผ๋ก ๋ถํ๊ฐ ์ ์ ๋ณด๊ฑด์์ ์ด๋ฆฐ์ด์ง์ผ๋ก ์ฐ๊ฒฐ๋ ๋ฐฐ๊ด์์ ๋ถ๊ธฐํ์ฌ ์ก์์ผํฐ๊น์ง ํ์ฅํ์์ผ๋ฉฐ(๊ฒ์์ ์ ์ ), ์ฐ๊ฒฐ ๋ฐฐ๊ด ์ฌ์ด์
Fig. 2(a)์ ๋ํ๋ธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๋ฐธ๋ธ์ ํํ๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ์๋ค. VH1 ๋ฐ VH2 ๋ฐธ๋ธ์ ์ฐ๊ฒฐ๋ฐฐ๊ด์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ ํ๋ก์๋จธ๋ก ์ ํ์ํค๊ธฐ
์ํด ์ด๋ฏธ ์ค์นํ๋ ์ค๋น์ด๋ฉฐ, ์ก์์ผํฐ๋ฅผ ํ๋ก์๋จธ๋ก ์ ํ์ํค๊ธฐ ์ํด์ ํตํฉ์ ์ด์ค ๋ด์ VC1 ๋ฐ VC2๋ฅผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ก์์ผํฐ ๋ด์ VC3 ๋ฐ VC4
๋ฑ์ ๋ฐธ๋ธ์ ์ฐ๊ฒฐ๋ ๋ฐฐ๊ด(๋ถ์์), ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํํ ๋ฑ์ ์ถ๊ฐ๋ก ์ค์นํ์๋ค.
Fig. 1 Overview of Jincheon eco-friendly energy town.
Fig. 2 Detailed bi-directional thermal network and additional pipeline in babycare center.
Fig. 3 Photos of bi-directional network construction and pipeline of babycare center.
์ก์์ผํฐ๋ ์์ฒด 30 RT๊ธ ์ง์ด์ ํํธํํ๊ฐ ์ค์น๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ๋
๋ฆฝ์ ์ธ ๋๋๋ฐฉ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ฐ, ํตํฉ์ ์ด์ค์ด๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ก๋ถํฐ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธ๋ฐ๊ธฐ ์ํด์
๋๋ ๋ค๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ๋ก ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธํ๊ธฐ ์ํด์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ์ถ๊ฐ ์ค์นํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํด ์ก์์ผํฐ์๋ ๊ธฐ์กด ๋ฐฐ๊ด ์ธ์ ๋ณ๋์ ๋ฐฐ๊ด ๋ฐ ๋ฐธ๋ธ ๋ฑ์ Fig. 2(b)์ ๋ถ์์ ๊ฐ๋ ์ ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ถ๊ฐํ์๋ค. ์ก์์ผํฐ์ ์ด์์ค๋น๋ ์ฉ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋คํธ์ํฌ ๋ด ๋ชจ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธํ๋ ๊ฒ์ ๋ฌด๋ฆฌ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฐ๋ผ์
๋๋๋ฐฉ ๋ถํ๊ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์์ ์ธ๊ทผ ์ด๋ฆฐ์ด์ง๊ณผ ๋ณด๊ฑด์๋ก๋ง ์ด๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋๋ก ํ์๋ค. Fig. 3์ ๋ณด์๋ ๋คํธ์ํฌ ๊ณต์ฌ ๋ฐ ์ก์์ผํฐ ๋ด ์ถ๊ฐ๋ ๊ธฐ๊ณ์ค ๋ฐฐ๊ด ๋ฑ์ ์ฌ์ง์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋๋ฐ, ๋คํธ์ํฌ ๋ณด์ ์์๋ ๊ธํ์ฉ ์จ์๋ฐฐ๊ด๋ ํจ๊ป ์ค์นํ์๋ค.
2.3 ์๋ฐฉํฅ ์ด ๋คํธ์ํฌ ์ด์ฉ
Table 1์์๋ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ๋ํด 10๊ฐ์ง์ ์ด์๋ชจ๋๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ , ์ด์ ๋ํ ์ค์ฆ์ ์งํํ์๋ค. ํตํฉ์ ์ด์ค์์๋ ํ์์ด ์์คํ
๊ณผ ๋ค์ํ ์ด์์
ํ์ฉํ๋ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์์๋ ํก์์ ํํธํํ๋ฅผ ํตํด ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์์ฒด ์๋นํ๋ฉด์ ๋ชจ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณต๊ธํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ฉด ์ก์์ผํฐ๋ ์ง์ด์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์์ฒด ์๋นํ๊ฑฐ๋ ๋ ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์๋ง ๊ณต๊ธํ ์ ์๋๋ก ํ์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋คํธ์ํฌ ๊ตฌ์ฑ์ ํตํด
์ด๋คํธ์ํฌ์ ํฌํจ๋ 7๊ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ์ 3๊ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ์์ ์์ฐ๋ ์์ฌ์ด์ ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ ํ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ ์ ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด 1๋ฒ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ์ด์์ค๋น๋ฅผ
๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ์ก์์ผํฐ๋ ์์ฒด ์ด์์ค๋น๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋๋๋ฐฉ์ ์ํํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ํตํฉ์ ์ด์ค์์ ๊ณต๊ธํ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค.
์ด์๋ ๋ฌ๋ฆฌ 9๋ฒ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ์์ฒด ๋๋๋ฐฉ์ ํ๊ณ , ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ ํฌํจํ 3๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ์ด์์ค๋น์ธ ํก์์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ๋์จ์ด์
๊ณต๊ธ๋ฐ์์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ก์์ผํฐ๋ฅผ ํฌํจํ 3๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ก์์ผํฐ์ ์ง์ด์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ๋์จ์ด์ ๊ณต๊ธ๋ฐ์์ ๋๋๋ฐฉ์ ์ํํ๋ ์ด์ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ์ด๋ฌํ
์ด์๋ชจ๋๋ฅผ ํตํด, ํฅํ ์ด์๋์ง ๊ฑฐ๋๊ฐ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ฒ ๋๋ค๋ฉด, ๋คํธ์ํฌ์ ํฌํจ๋ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ์ด ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ์์ฐํ๋ ์ด์ ๋ํ ๊ฐ๊ฒฉ ๋ฑ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๋ฌ๋ฐ์ ์ ํ์ ์ผ๋ก
์ด ๊ณต๊ธ์ ๋ฐ์ ์ ์๊ฒ ๋์ด ๋ค์ํ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ฑฐ๋๊ฐ ์ด์ฉ๋ ์ ์๋ค.
๋ณธ ์ค์ฆ์ด์ ์์๋, ์ด๊ฑฐ๋์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ , ์์์ ์ค์ผ์ฅด์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๊ฐ์ ์ด์ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ ์ดํ๋ฉด์ ์๋ํ ์ด๊ณต๊ธ์ด ์ ์ ํ๊ฒ ์ด๋ฃจ์ด์ง๋์ง ํ์ธํ์๋ค.
๊ฐ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐธ๋ธ ๋ฐ ํํ์ ์ ์ด๋ฐฉ๋ฒ ์ค Fig. 4์ ๋ํ์ ์ธ ์ฌ๋ก๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, Fig. 4(a)๋ ์ก์์ผํฐ๋ ํตํฉ์ ์ด์ค์ด๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธ๋ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ฉฐ, Fig. 4(b)๋ ์ก์์ผํฐ์์ ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๋ค๋ฅธ ๋ ๊ฑด๋ฌผ๊ณผ ํจ๊ป ๊ณต์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ ์ด๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
Table 1. Mode of operation for bi-directional thermal network
Operation mode
|
Management center
|
High
school
|
Youth
center
|
Library
|
Public health center
|
Childcare center
|
Babycare center
|
1
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
2
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
3
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GSHP
|
4
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
5
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
6
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
7
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
GSHP
|
GSHP
|
8
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
GSHP
|
GSHP
|
9
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GSHP
|
GSHP
|
GSHP
|
10
|
Freeze protection operation using TES
|
TES : heat supply from solar thermal with seasonal thermal energy storage(STES)/heat
pumps(TES) in management center
GHP : absorption heat pump in high school, GSHP : ground source heat pump in babycare
center
|
Fig. 4 Schematic of bi-directional thermal network.
3. ์ค์ฆ์ด์ ๋ฐ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์
์ค์ฆ๋์์ธ ์ง์ฒ ์นํ๊ฒฝ์๋์งํ์ด ๋ด 7๋์ ๊ฑด๋ฌผ ์ค ํตํฉ์ ์ด์ค, ๊ณ ๋ฑํ๊ต, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ก์์ผํฐ์์ ์์ฐํ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต์ ํ๊ธฐ ์ํ ๋ค์ํ ๋ฐฉ์์ ์ด๊ณต๊ธ
์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ์๋ค. ์ค์ฆ์ด์ ์์๋ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ ์ด์์ค๋น์์ ์์ฐ๋์ด ์ง์ ๋๋ ์ถ์ด์กฐ์ ์ ์ฅ๋์๋ค๊ฐ ๊ณต๊ธ๋๋ ์ด๋์ ์ํ์ ์
์ถ๊ตฌ ์จ๋์ฐจ์
์ ๋์ 30์ด ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ์ธก์ ํ์ฌ ์ฐ์ ํ์๋ค. ๋ฐฐ๊ด์์์ ์ด์์ค์ ๊ฐ์ํ๋ฉด ์์ฐํด์ ๊ณต๊ธ๋ ์ด๋๊ณผ ์ค์ ๋ถํ์ธก์ ์ ๋ฌ๋ ์ด๋์ ๋ค์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๊ฒ ์ง๋ง,
์ด์์ค์ ๋ฌด์ํ๊ณ ์ด๊ณต๊ธ๋์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
3.1 ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ค์ฆ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 5๋ ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์ค ๋ํ์ผ(2020๋
8์ 25์ผ)์ ์๋ฐฉํฅ ์ด ๋คํธ์ํฌ ์ด์ฉ ์ค ์ค์๊ฐ ์ด๊ณต๊ธ๋์ ๋ํ๋ธ ๊ทธ๋ํ๋ก์จ, ์ด๊ณต๊ธ ์ฃผ์ฒด๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ํ๋ด์๊ณ
๊ณต๊ธ๋ ๋์ด์ ์์๋ก ํํํ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๋ ์ ์ด๊ณต๊ธ ์ด์ ์ค์ผ์ฅด์ Table 2์ ๊ฐ์ผ๋ฉฐ, ํก์์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ๋์ด์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ๊ธฐํ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ๋ก ๊ณต๊ธ๋ ์์ ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ๊ทธ๋ํ์์ ๊ฐํ์ ์ผ๋ก ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ ๋ฐฉ์ด๋์ด ์์๋ก
๋ํ๋ ๊ฒ์ ํ์์ด ์์คํ
์ ํตํด ์์ฐ๋์ด ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์ ์ ์ฅ๋ ์จ์ด์ด ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ์๋ ๊ธํ์ฉ์ผ๋ก์ ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณต๊ธ๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด์ ๋ฐฉ์ ๋ณํ ์
๋ฐฐ๊ด ๋ด ์จ๋๊ฐ ์ญ์ ๋๋ฉด์ ์ ๋ถ๊ฐ์ ์งง์ ์๊ฐ๋์ ์จ์ด๊ณต๊ธ์ฒ๋ผ ๊ณ์ฐ๋ ๋ถ๋ถ์ ๋ฌด์ํ์๋ค.
์ค์ ์๋ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ์ ์ ์ฅ๋์๋ ๋์ด์ ์ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๊ณต๊ธํ๋๋ฐ ์น์คํ์๊ณ , ์คํ ์ ๋ ฅ ํผํฌ์๊ฐ๋์ธ 12์๋ถํฐ 15์๊น์ง๋ ์ ๋ ฅ์๊ธ์ด ์์นํ๋ฏ๋ก
์๋์ ์ผ๋ก ์ด์ ๋น์ฉ์ด ๋ฎ์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ํก์์ ํํธํํ์ ์ํ ์ด๊ณต๊ธ์ ์ฃผ๋ก ํ์๋ค. ํํธ, ๊ฒฝ๋ถํ์๊ฐ๋ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ํํธํํ๋ฅผ ์ด์ฉํด ์์ฐ๋์ด ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ์
์ ์ฅ๋ ๋์ด์ ์ค์ ์ ์ ๋ถ ์์ง๋์๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์คํ์ ๊ณต๊ธ๋ ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ ๋ฐฉ์ด๋์ ํด๋น ์๊ฐ์ ํํธํํ๊ฐ ์ด์ ํ์ฌ ๊ณต๊ธํ ์์ด๋ค. ์ด ๋ ํ๋ฃจ ์ด์๋์ง
๊ณต๊ธ๋์ ์ฐ์ ํ๋ฉด, ํตํฉ์ ์ด์ค์ ํ์์ด ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ๋ฅผ ํตํ ์จ์๊ธํ ๊ณต๊ธ๋์ 170.8 kWh, ํตํฉ์ ์ด์ค ํํธํํ ์ฐ๊ณ ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ ๊ณต๊ธ ๋์ด๋์ 1,647.1
kWh, ์ก์์ผํฐ ์ง์ด์ ํํธํํ ์์ฐ ๋์ด๊ณต๊ธ๋์ 370.5 kWh, ๊ณ ๋ฑํ๊ต ํก์์ ํํธํํ ์์ฐ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ ๋ฐ ํ๊ต ๋์ด๊ณต๊ธ๋์ ๊ฐ๊ฐ 378.1
kWh์ 1,162.6 kWh ๋ฑ์ด๋ค.
Fig. 5 Operation profile of cooling mode in typical day(โ20. 08. 25).
Table 2. Mode of operation schedule in typical cooling day(โ20. 08. 25)
Time
|
Operation mode
|
Management center
|
High
school
|
Youth
center
|
Library
|
Public health center
|
Childcare center
|
Babycare center
|
07:00~10:00
|
7
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
GSHP
|
GSHP
|
10:00~12:00
|
5
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
12:00~14:00
|
6
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
14:00~15:00
|
3
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GSHP
|
15:00~21:00
|
1
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
Fig. 6 Daily operation results of cooling mode.
Fig. 6์ ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์ค ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ 4์ฃผ ๋์ ๋ค์ํ ์ด์ ๋ฐฉ์ ์ค์ผ์ค์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๋ณ ๊ณต๊ธ๋ ๋์ด๋์ ์ด๊ณต๊ธ ์ฃผ์ฒด๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ง๋๊ทธ๋ํ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
์ค์ฆ์ด์ ์ด๊ธฐ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋์ง์ ์ฝ ํจ๊ณผ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ๊ธฐ ๋ณด๋ค๋ ๋ค์ํ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ์ ํ์ด ๊ฐ๋ฅํ์ง์ ์ด์ ์ ๋ง์ถ์ด ์ด์ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ค. ํด์ผ์๋ ์ด๊ณต๊ธ
์ ํ์ ํ์ง ์์์ผ๋ฉฐ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ํน์ฑ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๋ ์๊ฑฐ๋ ๊ทนํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ํ๋ด์ง ์์๋ค. ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์์ ๊ธํ์ฉ์ผ๋ก ๋ชจ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณต๊ธ๋ ์จ์ด๋๋ ๋ํ๋ด์ง
์์๋ค.
3.2 ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ค์ฆ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 7์ ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์ค ๋ํ์ผ(2021๋
2์ 16์ผ)์ ์ค์๊ฐ ์ด๊ณต๊ธ๋์ ๊ณต๊ธ ์ฃผ์ฒด๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ํ๋ธ ๊ทธ๋ํ๋ก์จ, ์ญ์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ํก์์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋
์จ์ด์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต ์์ฒด ๋๋ฐฉ๊ณผ ๊ธฐํ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋ฐฉ์ ์ํด ๊ณต๊ธ๋ ์์ ๊ตฌ๋ถํ์๋ค. ํํธ, ์ด ๋ ์ ์ด๊ณต๊ธ ์ด์ ์ค์ผ์ค์ Table 3๊ณผ ๊ฐ์๋ฐ, ๋ฐค 11์๋ถํฐ ๋ค์ ๋ ์์นจ๊น์ง ์ฃผ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์งง์ ์๊ฐ๋์ ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์์ ๊ณต๊ธ๋๋ ์จ์ด์ ์ด ๋คํธ์ํฌ์ ๋ํ๋ฐฉ์ง๋ฅผ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
๋๋ฐฉ๊ณต๊ธ์ด ์์๋๋ฉด ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์ ๋๋ฐฉ์ ์ํด ๊ณต๊ธ ๊ฐ๋ฅํ ์จ๋(๋ณธ ์ค์ฆ์ด์ ์์๋ 48โ) ์ด์์ ์จ์ด์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์์, ๊ทธ๋ ์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ
์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ์ ์ ์ฅ๋์๋ ์จ์ด์ ์ฐ์ ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค์ 9์๋ถํฐ ์คํ 1์๊น์ง๋ ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ํก์์ ํํธํํ์ ์ํ ๋๋ฐฉ๊ณต๊ธ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ก์ผ๋ฉฐ, ์ดํ
์คํ 5์๊น์ง๋ ํตํฉ์ ์ด์ค๊ณผ ์ก์์ผํฐ์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋ ์จ์ด์ด ๊ฐ๊ฐ ๊ณ ๋ฑํ๊ต ๋ฑ 4๋์ ๊ฑด๋ฌผ๊ณผ 3๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์จ์ด์ ๊ณต๊ธํ์๋ค. ์ด ์๊ฐ ์ค ํตํฉ์ ์ด์ค
๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ๋ก๋ถํฐ์ ๋๋ฐฉ๊ณต๊ธ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒ์, ์ค์ ๋ถํฐ ํ์์ด ์์คํ
์์ ์์ฐ๋ ์ด์ด ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์ ์ถ์ ๋์ด ๋๋ฐฉ ๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์จ๋ ์ด์์ ์จ์ด์ด ์ ์ฅ๋์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ์ ์ถ์ ๋ ์จ์ด์ด ๋ชจ๋ ์์ง๋๋ฉด, ๋ค์ ํตํฉ์ ์ด์ค์ ํํธํํ์์ ์์ฐ๋์ด ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ์ ์ ์ฅ๋ ์จ์ด์ด ๊ณต๊ธ๋๋ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค.
๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ๊ธ๊ฒฉํ ์ค์ด๋ ์คํ 5์ ์ดํ์๋ ํตํฉ์ ์ด์ค์ด ๊ณ ๋ฑํ๊ต์ ์ก์์ผํฐ๋ฅผ ์ ์ธํ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ๋๋ฐฉ๊ณต๊ธ์, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํ๋ก์๋จธ์ธ ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ์์ฒด ๋๋ฐฉ์
์ํํ์๋๋ฐ, ์ก์์ผํฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์
๋ฌด๊ฐ ์ผ์ฐ ์ข
๋ฃ๋์ด ๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ์์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด์์ค๋น์ ์ด์ฉ์ด ๋ํ๋์ง ์๋ ์ํ์ด๋ค. ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ์คํ 9์
๋๋ฐฉ ์ข
๋ฃ์๊ฐ๊น์ง ์งํ๋์๋ค.
์ด ๋ ํ๋ฃจ ๋๋ฐฉ์ ์ํด ๊ณต๊ธ๋ ์จ์ด๋์ ์ฐ์ ํ๋ฉด, ํตํฉ์ ์ด์ค์ ํ์์ด ๊ณ๊ฐ์ถ์ด์กฐ ์จ์ด๊ณต๊ธ๋(์จ์๊ธํ+๋๋ฐฉ)์ 798.7 kWh, ํตํฉ์ ์ด์ค ํํธํํ
์ฐ๊ณ ์ฌ์ผ์ถ์ด์กฐ ๊ณต๊ธ ์จ์ด๋์ 2,270.5 kWh, ๊ณ ๋ฑํ๊ต ํก์์ ํํธํํ ์์ฐ ๊ณต๊ณต๊ฑด๋ฌผ ๋ฐ ํ๊ต ์จ์ด๊ณต๊ธ๋์ ๊ฐ๊ฐ 1,063.2 kWh์ 473.5
kWh, ์ก์์ผํฐ ์ง์ด์ ํํธํํ ์์ฐ ์จ์ด๊ณต๊ธ๋์ 295.2 kWh ๋ฑ์ด๋ค.
Fig. 8์ ๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ ์ค ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ 4์ฃผ ๋์ ๋ค์ํ ์ด์ ๋ฐฉ์ ์ค์ผ์ค์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๋ณ ๊ณต๊ธ๋ ์จ์ด๋์ ์ด๊ณต๊ธ ์ฃผ์ฒด๋ฅผ ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ๋ง๋๊ทธ๋ํ๋ก ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค.
๋๋ฐฉ๊ธฐ๊ฐ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ํด์ผ์๋ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ์ ํ์ง ์์์ผ๋ฉฐ ๊ฑด๋ฌผ๋ค์ ํน์ฑ์ ๋๋ฐฉ๋ถํ๊ฐ ์๊ฑฐ๋ ๊ทนํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ํ๋ด์ง ์์๋ค.
Fig. 7 Energy supply profile of heating mode in typical day(โ21. 02. 16).
Fig. 8 Daily operation results of heating mode.
Table 3. Mode of operation schedule in typical heating day(โ21. 02. 16).
Time
|
Operation mode
|
Management center
|
High
school
|
Youth
center
|
Library
|
Public health center
|
Childcare center
|
Babycare center
|
07:00~09:00
|
4
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
09:00~13:00
|
6
|
TES
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
GHP
|
13:00~17:00
|
8
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
GSHP
|
GSHP
|
17:00~21:00
|
1
|
TES
|
GHP
|
TES
|
TES
|
TES
|
TES
|
GSHP
|
23:00~07:00
|
10
|
Freeze protection operation
|
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ธฐ ๊ตฌ์ถ๋ ์ง์ฒ ์นํ๊ฒฝ์๋์งํ์ด์ ์๊ท๋ชจ ๋๋๋ฐฉ ์ด ๋คํธ์ํฌ๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก, 3๊ณณ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ ๋คํธ์ํฌ ์์ ๋ฐฉ์์ ์ ์ํ๊ณ
์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ์๋ค. ์ ํ์ฐ๊ตฌ์์๋ 6๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋์์ผ๋ก ํ๋ ์ค์๊ณต๊ธ๋ฐฉ์ ์ด ๋คํธ์ํฌ์ ๋ฐฐ๊ด ๋ฐ ๋ฐธ๋ธ๋ฅผ ์์ ๋ณด์ํ์ฌ, ๊ธฐ์กด ํตํฉ์ ์ด์ค
์ธ์ ๊ณ ๋ฑํ๊ต๋ฅผ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๋ฅผ ์ค์ ํ๊ณ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์์ด์ ์ ์ํํ ๋ฐ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ฒด ์ด์์ค๋น๋ฅผ ๊ฐ์ถ๊ณ ์ถ๊ฐ ๊ฑด์ค๋ ์ก์์ผํฐ ๊ฑด๋ฌผ์
์ด ๋คํธ์ํฌ์ ํธ์
ํ๊ณ , ์ด ๊ฑด๋ฌผ ์ญ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ์ ์ญํ ์ ์ํํ ์ ์๋๋ก ๋ฐฐ๊ด ๋ฐ ๋ฐธ๋ธ ๋ฑ์ ๋ณด์ํ์๋ค. ์ด๋ก์จ 3๊ณณ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๊ฐ
์ด 7๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๊ณต๊ธํ ์ ์๋ ํ์ฅ๋ ์ด ๋คํธ์ํฌ๋ฅผ ์์ฑํ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ํํ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด 10๊ฐ์ง ์ด์๋ชจ๋์ ์๋ฐฉํฅ ์ด ๋คํธ์ํฌ ์ค๋น ์ด์ ๋ฐฉ์์ ๋์ถํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ค์ฆ์ด์ ์ ํตํด ๊ฐ๊ฐ์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ๋ค์ํ
์ด์ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ๋ผ ์ํํ ๋๋๋ฐฉ ์ด๊ณต๊ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๊ฒ์ฆํ์๋ค. ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ์ ๋ํ ์ค์ฆ์ด์ ์ ์ฌ๋ฆ์ฒ ๋ฐ ๊ฒจ์ธ์ฒ , ๊ฐ๊ฐ 5์ฃผ ๋ฐ 6์ฃผ๊ฐ ์งํ๋์๋๋ฐ,
์ด ์ค ๋ํ ์ผ์ ๋ํ ๋๋ฐฉ ๋ฐ ๋๋ฐฉ ์ด์ฉ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ๊ณ 4์ฃผ๊ฐ์ ์ด์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ์ฌ ๋ํ๋ด์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๋ฃจ ์ค ์ผ๋ถ ์๊ฐ์์๋
๊ธฐ์กด ํตํฉ์ ์ด์ค์์ ์ค์๊ณต๊ธ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ํ์์ด๊ณผ ์ง์ด์ ๋ฐ ํ์์ด์ ํํธํํ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๋คํธ์ํฌ ๋ด ๊ฑด๋ฌผ์ ์จ์ด ๋ฐ ๋์ด ๊ณต๊ธ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ , ์ผ๋ถ ์๊ฐ์์๋
๋ ๋ค๋ฅธ ํ๋ก์๋จธ์ธ ๊ณ ๋ฑํ๊ต ์ธก ํก์์ ํํธํํ ๋๋ ์ก์์ผํฐ์ ์ง์ด์ ํํธํํ ์ด์ ์ ํตํด ์์ฐ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์ ์๋ 10๊ฐ์ง์ ์ด์๋ชจ๋๋ก ๊ฑด๋ฌผ์
๊ณต๊ธํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํจ์ ํ์ธํ์๋ค.
์ ์ํ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ๋คํธ์ํฌ ๊ตฌ์ถ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋ณต์์ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ์๋ ์ด ๋คํธ์ํฌ ์์์ ๊ฑด๋ฌผ ์ฌ์ด ์ด๊ฑฐ๋๋ฅผ ๊ตฌํํ๋๋ฐ ํ์ฉํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ค์ฆ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ฒฝ์ ์ฑ์ด๋ ์นํ๊ฒฝ์ฑ ๋ฑ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ๊ฐ ์ด์๋์ง ํ๋ก์๋จธ๊ฐ ์ด์๋์ง ๊ณต๊ธ๋์ ์ ์ ํ ๋ถ๋ดํ๋๋ก ํ๋ ์ต์ ์ ์๋ฐฉํฅ ์ด๊ณต๊ธ ์ด์ ๋ฐฉ์์ ๋์ถํ๋๋ฐ
๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ํ๊ฐ์์ ์๋์ง๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ฌ์
(๊ณผ์ ๋ฒํธ : 2018201060010A)์ ์ฐ๊ตฌ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋์์.
References
Pipiciello M., Caldera M., Cozzini M., Ancona M. A., Melino F., Di Pietra B., 2021,
Experimental Characterization of a Prototype of Bidirectional Substation for District
Heating with Thermal Prosumers, Energy, Vol. 223, pp. 120036
Wirtz M., Kivilip L., Remmen P., Mรผller D., 2020, Quantifying Demand Balancing in
Bidirectional Low Temperature Networks, Energy and Buildings, Vol. 224, pp. 110245
Lorenzen P., Janรen P., Winkel M., Klose D., Kernstock P., Schrage J., Schubert F.,
2018, Design of a Smart Thermal Grid in the Wilhelmsburg District of Hamburg : Challenges
and Approaches, Energy Procedia, Vol. 149, pp. 499-508
Rosemann T., Lรถser J., Rรผhling K., 2017, A New DH Control Algorithm for a Combined
Supply and Feed-in Substation and Testing through Hardware-in-the-loop, Energy Procedia,
Vol. 116, pp. 416-425
Heymann M., Rosemann T., Rรผhling K., Tietze T., Hafner B., 2018, Concept and Measurement
Results of Two Decentralized Solar Thermal Feed-in Substations, Energy Procedia, Vol.
149, pp. 363-372
Kauko H., Kvalsvik K. H., Rohde D., Nord N., Utne ร
., 2018, Dynamic Modeling of Local
District Heating Grids with Prosumers : A Case Study for Norway, Energy, Vol. 151,
pp. 261-271
Postnikov I., Stennikov V., Penkovskii A., 2019, Prosumer in the District Heating
Systems : Operating and Reliability Modeling, Energy Procedia, Vol. 158, pp. 2530-2535
Kim M. H., Lee D. W., Kim D. W., Heo J. H., 2021, Feasibility Study of Bi-Directional
Heat Supply in a Small Thermal Network, Korean Journal of Air-Conditioning and Refrigeration
Engineering, Vol. 33, No. 1, pp. 31-41