์ดํ๊ฒฝ
(Hookyung Lee)
1โ
์ ์ฌ์ง
(Jaejin Yu)
2
-
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์๋์งํจ์จ์ฐ๊ตฌ๋ณธ๋ถ ์ ์ฐ์๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ค ์ ์์ฐ๊ตฌ์
(Senior Researcher, Advanced Combustion Power Laboratory, Energy Efficiency Research
Division, Korea Institute of Energy Research, 52 Gajeong-ro, Yuseong-gu, Daejeon,
3429, Korea)
-
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ์๋์งํจ์จ์ฐ๊ตฌ๋ณธ๋ถ ์ ์ฐ์๋ฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ค ํ์์ฐ๊ตฌ์
(Research Student, Advanced Combustion Power Laboratory, Energy Efficiency Research
Division, Korea Institute of Energy Research, 15 Gajeong-ro, Yuseong-gu, Daejeon,
3419, Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
ํค์๋
์ฐ์์์คํ
, ๊ฐ๋ฐ์์ค, ์ ์ด์ ์ฅ, ์์ฅ๊ท๋ชจ, ๋ฌผ์งํ๊ฐ, ์๋ณํ๋ฌผ์ง
Key words
Combustion system, Development level, Latent heat storage, Market size, Material evaluation, Phase change material
1. ์ ๋ก
์ ๋ถ๋ 2021๋
10์, โ2050๋
ํ์์ค๋ฆฝ ์๋๋ฆฌ์คโ์ โ2030๋
๊ตญ๊ฐ ์จ์ค๊ฐ์ค ๊ฐ์ถ๋ชฉํ(NDC)์ํฅ์โ์ ์๋ฆฝํ์๋ค. 2050๋
๊น์ง ์จ์ค๊ฐ์ค
์๋ฐฐ์ถ๋ zero๋ฅผ ๋ฌ์ฑํ๋ 2๊ฐ์ง ์๋๋ฆฌ์ค๋ฅผ ์๋ฆฝํ๊ณ , 2030๋
๊น์ง ์จ์ค๊ฐ์ค ์๋ฐฐ์ถ๋์ 2018๋
์ด๋ฐฐ์ถ๋ ๋๋น 40% ๊ฐ์ถํ๋ ๊ฒ์ด ๊ทธ ๋ชฉํ์ด๋ค.
ํ ์์ ์์ ํ์์ค๋ฆฝ ์ฒด๊ณ์ ํ์ฑ๊ณผ์ ๊ณผ ๊ธฐํ๋ณํ ๊ด๋ จ ์ธ๊ณ ์์ฅ์ง์์ ํธ์
ํ๊ธฐ๊น์ง ๋ํ๋ฏผ๊ตญ ์๋์งโค์์๋ถ๋ฌธ์ ์ฐํ๊ณผ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ Lee et al.(1)์ด ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ๋ฆฌํ์๋ค. 2019๋
๊ธฐ์ค ๋ํ๋ฏผ๊ตญ ์จ์ค๊ฐ์ค ์ด๋ฐฐ์ถ๋์ 701.4 ๋ฐฑ๋ง ํค CO$_{2eq}$.์ด๋ฉฐ, ์๋์ง ๋ถ์ผ์ ์จ์ค๊ฐ์ค ์ด๋ฐฐ์ถ๋์
611.5 ๋ฐฑ๋ง ํค CO$_{2eq}$.๋ก ๊ตญ๊ฐ ์ด๋ฐฐ์ถ๋์ 87.2%๋ฅผ ์ฐจ์งํ์๋ค. ์ด ์ค 99.3%์ธ 607.3 ๋ฐฑ๋ง ํค CO$_{2eq}$.์
์จ์ค๊ฐ์ค๊ฐ ์ฐ๋ฃ์ฐ์ ๋ถ๋ฌธ์์ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ๋์๋ค.(2) ๊ตญ๋ด ์จ์ค๊ฐ์ค ์ด๋ฐฐ์ถ๋, ์๋์ง๋ถ์ผ ์ด๋ฐฐ์ถ๋๊ณผ ๊ทธ ์ค ์ฐ๋ฃ์ฐ์์ ์ํด ๋ฐ์ํ ๋ฐฐ์ถ๋์ Table 1์ ๋ํ๋ด์๋ค. ์จ์ค๊ฐ์ค ์ด๋ฐฐ์ถ๋ ์ค ์ฐ๋ฃ์ฐ์์ ๊ธฐ์ธํ ๋ฐ์๋ ๋น์จ์ 80.5%(โ90), 81.3%(โ00), 85.7%(โ10), 86.1%(โ15),
86.1%(โ17), 86.4%(โ18), 86.6%(โ19)๋ก 2010๋
์ดํ๋ก 86% ์์ค์ ๋น์ทํ ๋น์จ์ ์ ์งํ๊ณ ์๋ค. ์ด ์์น๋ค์ ํตํด ์ฐ์์
์ฌ์ฉ๋๋ ํ์์ฐ๋ฃ์ ์ฌ์ฉ๋์ ์ค์ด๋ ๊ฒ์ด ์จ์ค๊ฐ์ค ์ ๊ฐ์ ์ํ ํ๊ธํจ๊ณผ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ๋ ์ ์ ์ ์ ์๋ค. ์ฌ๋ฌ ์ฐ์
๊ณต์ ์ค ํ์ ์ด์๋์ง๋ฅผ
ํ์์ฐ๋ฃ์ ์ฐ์์์ ์ป์ผ๋ ค๋ ๊ณต์ ์ ๋๋ถ๋ถ ๋ฐ์ , ์ ์ฒ ์ ๊ฐ ๋ฑ ๋์ ์ด์๋์ง๋ฐ๋๋ฅผ ์๊ตฌํ๋ ๊ณต์ ์ ํด๋น๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฐ์๊ธฐ๋ฐ ์ด์๋์ง ์ค๋น๋ ํ์ฐ์ ์ผ๋ก
ํ๊ฐ์ค, ํ๊ณต๊ธฐ, ํ์จ์, ํ์ฆ๊ธฐ๋ค์ ํํ๋ก ํ์ด์ด ๋ฐ์๋๋ค. ์ฐ์
์ฒด์์๋ ๋๊ฐ ์ฐ์ ํ๊ฐ์ค, ํ์ฆ๊ธฐ, ์์ถ์๋ก๋ถํฐ ํ์ด์ ํ์ํ๋ ๋ฐฉ์์ด ์ ์ฉ๋๊ณ
์์ผ๋ฉฐ, ํนํ ํ์ฆ๊ธฐ๋ ์์ถ์์ ๊ฒฝ์ฐ ๋๋ถ๋ถ 100-300โ ์ฌ์ด์ ์จ๋๋ฅผ ๊ฐ์ง ํ์ด์ด ๋ฐฐ์ถ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ํ์๋ ์ด์ ์๋์ง์ ์๊ณผ ์ง์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ
์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ํ์ํ ๊ณณ์ ์ง์ ํ์ด๋ก ํ์ฉํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ฅผ ํตํด ์ ์ฅ ํ ํ์ ์ ์ ์ฐํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค. ์ด ์ค, ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋
์ด์ ์๋์ง์ ์ฅ(Thermal Energy Storage, ์ดํ TES) ํ ํ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ํด์, ํนํ 100โ ์ด์์ ๊ณ ์จ ์ด์์ด ๋ฐ์ํ๋ ์์คํ
์์
์๋ณํ๋ฌผ์ง(Phase Change Material, ์ดํ PCM)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์ด ์๋์ง๋ก ์ ์ฅํ๊ณ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ํํฉ์ ๋ํด ์ ๋ฆฌํ๊ณ ์ ํ๋ค.
์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋
์ผ๊ณผ ํ๊ตญ์์ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ์ฐ์์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณํ๋ ์ค์ฆ ํ๋ก์ ํธ๋ฅผ ์งํ ์ค์ด๊ณ , ๊ฐ๊ฐ 300โ, 170โ์ ์ฆ๊ธฐ๋ฅผ ํตํด ์ ์ด์์คํ
์
์ถ์ดํ๊ณ ํ์ ์ ๋ฐฉ์ดํ์ฌ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋์ ์ ๊ฐํ๋๋ฐ ๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์๋ค. Fig. 1์ ์ฐ์์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณ๋ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ์ถโค๋ฐฉ์ด ๋ฉ์ปค๋์ฆ ๊ฐ๋
์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฐ์์์คํ
์ด ์ ์์ํ์์ ์ด์ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ์์ฌ์ ์ฆ๊ธฐ
๋๋ ํ๊ฐ์ค๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ถ์ด๋๊ณ , ๊ธฐ๋ ๋๋ ํผํฌ ๋ถํ ์ ๋ฐฉ์ดํ์ฌ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค๋ ์ ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.
Table 1 Total, energy sector, and fuel combustion based greenhouse gas emissions(2)[Unit: million tons of CO$_{2eq}$.]
Sector
|
1990
|
2000
|
2010
|
2015
|
2017
|
2018
|
2019
|
Compared to 1990
|
Compared to the previous year
|
Total emissions
|
292.1
|
502.7
|
656.0
|
692.6
|
710.7
|
727.0
|
701.4
|
140.1%
|
-3.5%
|
Energy sector
|
240.3
|
411.6
|
565.7
|
600.3
|
615.6
|
632.6
|
611.5
|
154.5%
|
-3.3%
|
Fuel combustion
|
235.2
|
408.9
|
561.9
|
596.5
|
611.6
|
628.1
|
607.3
|
158.2%
|
-3.3%
|
Energy industry
|
48.4
|
136.1
|
254.8
|
260.5
|
269.8
|
286.4
|
266.2
|
450.6%
|
-7.0%
|
Manufacturing
and construction
|
76.6
|
130.6
|
162.9
|
188.5
|
187.8
|
188.1
|
187.6
|
145.1%
|
-0.2%
|
Transport
|
35.5
|
69.9
|
85.4
|
94.2
|
98.3
|
98.1
|
101.0
|
184.5%
|
2.9%
|
Etc
|
74.6
|
69.8
|
55.8
|
50.2
|
52.6
|
52.5
|
49.5
|
-33.6%
|
-5.6%
|
Unclassified
|
0.2
|
2.4
|
2.9
|
3.1
|
3.2
|
3.1
|
2.9
|
1,520.9%
|
-5.6%
|
Fig. 1 Conceptual diagram of thermal energy storage system linked to combustion system.
์๋์ง์ ์ฅ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ต๊ทผ ๊ตญ๋ดโค์ธ ์ ์ฑ
๋ํฅ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. 2021๋
6์ ๋ฏธ๊ตญ DOE๋ 2050๋
๊น์ง ํ์์ค๋ฆฝ ๋ฌ์ฑ์ ๋๊ณ , ์ฒญ์ ๊ฒฝ์ ๋ฐ์ ์
์ง์ํ๊ธฐ ์ํด โEnergy Earthshots Initiativeโ๋ฅผ ์ถ๋ฒํ์๋ค. โLong Duration Storage Shotโ์ ํ๋ฒ์ 10์๊ฐ
์ด์ ๋๊ท๋ชจ๋ก ๊ณต๊ธํ ์ ์๋ ์ฅ์ฃผ๊ธฐ ์๋์ง ์ ์ฅ ์ฅ์น์ ๋น์ฉ์ 10๋
์ด๋ด์ 90%๊น์ง ๋ฎ์ถ๊ธฐ ์ํด ์ ๊ธฐํํ์ , ๊ธฐ๊ณ์ , ์ด์ , ํํ์ ์ ์ฅ ๋ฑ
๋ชจ๋ ์ ํ์ ๊ธฐ์ ์ ๊ณ ๋ คํ๊ฒ ๋ค๊ณ ๋ฐํํ์๋ค.(3) ์ผ๋ณธ์ ์ฒญ์ ์๋์ง ๋ถ์ผ ํ์ ๊ธฐ์ ๊ตญ์ ๊ณต๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ์ฌ์
์ ํตํด 2030๋
์ดํ ์ค์ฉํ ๊ฐ๋ฅํ ์ฒญ์ ์๋์ง ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ ์ํด ์ฃผ๋ก G20 ํ์๊ตญ์
๋์์ผ๋ก ๋ํโค์ฐ๊ตฌ์ ๊ฐ ๊ตญ์ ๊ณต๋์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ถ์งํ๊ณ ํ๋ก์ ํธ๋น ์ฐ๊ฐ ์ต๋ ์ฝ 5์ต ์(์ต๋ 3๋
)์ ์ง์ํ ๊ณํ์ด๋ค. 9๊ฐ ํ๋ก์ ํธ ๋ชฉ๋ก ์ค โํ์ ์
๊ณ ์จ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ๊ธฐ์ โ์ด ํฌํจ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ค์จ๋ด, ๋ฏธ๊ตญ๊ณผ ํจ๊ป ๊ณต๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ ๊ณํ์ด๋ค.(4) ์๋์ง์ ์ฅ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๊ตญ๋ด ์ ์ฑ
๋ด์ฉ์ 2021๋
12์์ ๋ฐํ๋ ์๋์ง ํ์์ค๋ฆฝ ํ์ ์ ๋ต์ ํ๊ธฐ๋์ด ์๋ค.(5) ์ด๋ ์๋์ง ์์คํ
ํ์ ์ ํตํ ๊ธ๋ก๋ฒ ํ์์ค๋ฆฝ ์ ๋๊ตญ ๋์ฝ์ ์ํด 4๋์ ๋ต 14๋ ์ถ์ง๊ณผ์ ๋ฅผ ๋์ถํ์์ผ๋ฉฐ, โ์๋์ง ์ ํ ์ด์ง๊ธฐ๋ฐ ๊ตฌ์ถโ ๋ฉด์์
์๋์ง์ ์ฅ ์ฒด๊ณ๊ตฌ์ถ์ด ํฌํจ๋์ด ์๋ค.
๊ตญ๋ด์์๋ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ด ์ฐ์
๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ ๋ถ์ผ ๊ณต์ ์ค ๋ฐฐ์ด ๋๋ ์ฌ์์๋์ง๋ก๋ถํฐ ๋ฐ์๋๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ํ์ํ์๋ค๊ฐ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ค๋น์ ๊ณ ํจ์จํ๋ฅผ ์ํ
ํ์๊ธฐ์ ๋ก ์ธ์๋๊ณ ์๋ค. ํนํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ด ํ๊ตญ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋จ ๋ฏธ๋์ ๋ง๊ธฐ์ 12๊ฐ ๋ถ๋ฌธ ์ค ์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ ํฌํจ๋์์ผ๋ฉฐ, ๊ธฐ์ ์
์ ์๋ ์๋ณํ ์ ์ ์ด, ์ถ์ด, ์ถ๋, ์ด์กฐ์ ์ฑ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ด์ฉํด ์๋ณํ ๊ณผ์ ์ ํตํด ๋ง์ ์์ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์ถ์ ํ๊ฑฐ๋ ์ ์ฅ๋ ์ด์๋์ง๋ฅผ ๋ฐฉ์ถํ๋
์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ด๋ผ๊ณ ํํ๋์ด ์๋ค.(6) ๋งค๊ฐ ๋ฌผ์ง์ ์ฌ์ฉํ ์ด์๋์ง์ ์ง์ ์ ์ธ ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ ๋จ์ํ ํํ์ด๋ฉด์๋ ์๋์ง๋ฅผ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ๊ฐ์ฅ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ถ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์
ํ์ด์ ์ ์ฅํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ํต์ ์ผ๋ก ๋ฌผ๊ณผ ๋ ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋์ด ์๋ค. ํ์ด ์ ์ฅ์ด๋์ ์ด์ญํ์ ์ผ๋ก ๋ฌผ์ง์ ๋น์ด๊ณผ ์จ๋์ฐจ์ ๋น๋กํ๋ค. ํ์ด ์ ์ฅ์ ์ด์ ์ฅ
๋ฌผ์ง์ ์๋ณํ๊ฐ ์๋ ์ํ์์ ์ด์ ์ ์ฅํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด ์ ์ฅ๋์ด ๋์ด๋ ์๋ก ์ด์ ์ฅ ๋ฌผ์ง์ ์จ๋๊ฐ ์์นํ๋ ๊ฒ์ด ํน์ง์ด๋ค. ๋ฐ๋ฉด ๋งค๊ฐ ๋ฌผ์ง์ ์ ์ด์
์ด์ฉํด ์ด์ ์ ์ฅํ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์ด ์ ์ฅ๋์ ์จ๋๋ ์ ์งํ๋ (์ฃผ๋ก) ๊ณ ์ฒด์ ์ก์ฒด์ ์๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ํํผ ๋ณํ์ ๋น๋กํ๋ค. ์ ์ด ์ ์ฅ ์ค๋น๋ ์๋ณํ ๋ฌผ์ง์
์ด์ฉํ ์์คํ
์ผ๋ก ํ์ด๊ณผ ์ ์ด์ ๋์์ ์ ์ฅํ ์ ์์ด ์ด์ ์ฅ ๋ฌผ์ง ๋ถํผ ๋๋น ์ด ์ ์ฅ๋์ด ํฌ๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค.(7-9) ์ด์ ์ฅ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์๋ณํ ๋ฌผ์ง์ ์จ๋-์ํํผ ์ ๋๋ Fig. 2์ ๊ฐ๊ณ , ์๋ณํ ๋ฌผ์ง์ ์ถ์ด ๊ณผ์ ์์ ๊ฒช๋ ์ํฉ์ ๊ฐ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํจ๊ป ๋ณด์ฌ์ค๋ค.(10,11) ์ ์ด ๋ฌผ์ง์ ์ด๊ณต๊ธ์ ํตํด ํน์ ์จ๋์์ ์ก์ฒด ์ํ๋ก ๋
น์ผ๋ฉด์ ์ด์๋์ง๊ฐ ์ ์ฅ๋ ํ ์ด์ฌ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ ์ฒด ์ํ๋ก ๊ตณ๋ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํน์ฑ์ ๊ฐ๋๋ค.
Fig. 2 Physical behavior of phase change materials under transient heat loads: (a) Phase change process during direct contact between erythritol(PCM) and oil(HTF), (b) Phase change process of paraffin(PCM) with a melting point of 42โ. The red dotted line indicates the phase change interface between the solid-liquid and shows the change according to the convective heat transfer process.(10,11)
Fig. 3 Research flow and structure in the Part 1 and Part 2 papers.
์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ด ์ ๋ขฐ์ฑ ์๋ ๊ธฐ์ ๋ก ์ง๋ณดํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ฌ๋ฌ ๊ทน๋ณตํด์ผํ ํญ๋ชฉ๋ค์ด ์กด์ฌํ๋ค. ๋ฌผ์ง๋ง๋ค ๋ค๋ฅด์ง๋ง ํต์ ์ฌ์ฉ๋๋
์๋ณํ๋ฌผ์ง์ 10-1~1 W/(mโคK) ์์ค์ ๋ฎ์ ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ ์กฐ๊ณต๋ฒ์ ๋ณํ์์ผ ๋ฌผ์ฑ์น๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ ๋๋
๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก (์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ๊ฐ์ ์ ํฌํจํ์ฌ) ์ ์ด๋ฉด์ ์ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ ๋ฑ์ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ด ๊ณ ์๋๊ณ ์๋ค. ๋ํ ๋์ ์๋์ง ์ ์ฅ๋ฐ๋๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ ๋์ ์๋ณํ ์ํํผ๋ฅผ
๊ฐ์ ธ์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฅ ์์คํ
์ด์ฉ ํน์ฑ ์ ์ง์์ ์ธ ์ถโค๋ฐฉ์ด์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์๋ณํ ์ฌํ์ฑ์ด ์๊ตฌ๋๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ๊ณผ๋๊ฐ๋๊ฐ ๋ฎ์์ผ ํ๋ฉฐ ๋
น์
์ํ์์์ ์์ ์ฑ ๋ฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ผ์ด์ฑ๊ณผ ํํ์ ์ผ๋ก ๋ถํ์ฑ์ด์ด์ผ ํ๋ค. ์์์ ์ธ๊ธํ ๋ด์ฉ๋ค๋ก ์ธํด ๋ํ ์ค์ผ์ผ๋ก์ ์ ์ฉ์ ์ฌ์ ํ ๋
ผ์์ ๋์์ด ๋๊ณ
์์ผ๋, ๊ณ์๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ์ ํตํด ์ค์ฆ์ฌ์
๋ค์ด ์ํ๋๊ณ ์๋ค. ์ ์จ ์ด์์ ํ์ฉํ์ฌ ์ํ์ฐ์
, ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ๋๋ฐฉ๊ณผ ์จ์ ์์ฐ ๋ฑ์ ์ ์ฉ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์์ง๊ณ ,
ํ์์ด ๋๋ ์ฐ์
๊ณต์ ๋ด ๊ณ ์จ ๋ฐฐ์ด์ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ๊ณ ์จ์ ๋
น๋์ ์ ๊ฐ์ง๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํตํด ๋ฐ์ ์ ๋๋ ์๊ฐ์์คํ
๋ฑ๊ณผ ์ฐ๊ณ๋์ด ํ์ฅโค์ค์ฆ๋๊ณ ์๋ค.
ํนํ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋์ ์ค์ด๊ณ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์จ์ค๊ฐ์ค ๋ฐ ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋ฐ์๋์ ์ ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์์ฉ๋๊ณ ์๋ค.
๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด Part 1๊ณผ 2๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ๊ทธ๋์ ๊ตญ๋ดโค์ธ์์ ์งํ๋์๋ ์๋ณํ ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ๋ด์ฉ์ ์ ๋ฆฌํ๊ณ ์ ํ๋ค.
Part 1์์๋ ๊ตญ๋ดโค์ธ ์ดํ์ ๋ฐ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ๊ท๋ชจ๋ฅผ ๋ถ์ํ์ฌ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ํ๋น์ฑ์ ๋ท๋ฐ์นจํ๊ณ , ํ ๊ธฐ์ ์์ค๊ณผ ์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ธฐ๊ด์ ์ ๋ฆฌํ์๋ค. ๋ํ
๊ฐ ์จ๋์์ญ ๋ณ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ข
๋ฅ๋ฅผ ํ์
ํ๊ณ ์ฐ์์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณํ๊ธฐ ์ํด 100-300โ ์ฌ์ด์ ์ด์์ ์ ์ฉ๊ฐ๋ฅํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๋ํด ํ๊ฐํ์๋ค. Part
2์์๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์ด๊ตํ ์ค๋น๊ฐ ์์ฉํ๋๊ธฐ ์ํด์ ํ์ํ ํต์ฌ๊ธฐ์ ๋ก์จ ์๋ณํ ์ ์ด์ ๋ฌ ํน์ฑ ๋ฐ ์ด์ ๋ฌ ๊ฐํ ๋ฐฉ์, ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ ๊ฐ๋
์
๋ํ ๋ด์ฉ์ ๋ถ์ํ์๊ณ , ์ ์ด์ ์ฅ์์คํ
์ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ด์ ๊ฐ๋
์ ๋ํด ์์ ํ์๋ค. ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก ์ฐ์์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณ๋ ์ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ ์ฃผ์ ์ค์ฆ์ฌ๋ก๋ฅผ
์ ๋ฆฌํ๊ณ ์์ผ๋ก์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ๋ฐฉํฅ์ ๋ํด ๋
ผ์ํ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ฆฌ๋ทฐ๋ 0-100โ ์ฌ์ด์ ์ ์จ ์์ญ ๋ฒ์์์ ๋ค์์ ๊ตญ์ธ ๋
ผ๋ฌธ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ํ์ง๋ง
100โ ์ด์์ ๊ณ ์จ ์์ญ์์ ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ๋ํฅ๊ณผ ์ค์ฆ ์ฌ๋ก๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ ๋
ผ๋ฌธ์ ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค. ํนํ ๊ตญ์ธ ์ฌ๋ก์ ๋นํด ์๋์ ์ผ๋ก ๊ตญ๋ด์์๋ ๋ณธ ์ฃผ์ ์
๊ด๋ จ๋ ์ฒด๊ณ์ ์ธ ๋ฌธํ์ด ์์ด, ๊ตญ๋ด ์ฐ๊ตฌ์ง์๊ฒ ์ ์ฉํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์๋๋ก ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ์์ฑํ๊ณ ์ ํ๋ค. ์ ์ด์ ํ์ฉํ ์ ์จ ์๋์ง์ ์ฅ ๋ถ์ผ๋ ๊ทธ๊ฐ
์ฐ๊ตฌ๋ค์ ํตํด ์ค์ฆ ์ฌ๋ก๋ ๋ง์ ์ต์ํ ๋จ๊ณ์ด์ง๋ง, ํ์๋ฐฐ์ถ ์ ๊ฐ ์ด์์ ํจ๊ป ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ์ ์ค์ด๊ธฐ ์ํด ์ ์ฉ๋๋ ๊ณ ์จ ์๋์ง์ ์ฅ ๋ถ์ผ๋ ์ง๊ธ๋
ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ์ค์ด๋ค.
2. ๊ตญ๋ดโค์ธ ์์ฅ๊ท๋ชจ ๋ฐ ๊ธฐ์ ์์ค
2.1 ์์ฅ๊ท๋ชจ
2.1.1 ์ดํ์ ์์ฅ๊ท๋ชจ
ํ์ดํ์๋ ์ฐ์
๋ถ์ผ์ ๋ค์ํ ๊ณต์ ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ด์ ํ์ํ์ฌ ์ฌ์ฌ์ฉํ๋ ๊ณต์ ์ผ๋ก, ์์ ์ธ๊ธํ๋ฏ์ด ์ฐ์
๊ณต์ ์ ์๋ฅ์ด์ ํ์ํ์ฌ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋์
์ ๊ฐ์ํฌ ์ ์๋ค. ํ์ดํ์ ์์คํ
์ ์๋์ง ์ ์ฝ๊ณผ ์จ ์ค๊ฐ์ค ๊ฐ์ถ์ ๋์์ด ๋๋ฉด์ ์ฌ์ฉ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์์ผ๋ ์์คํ
๊ตฌ์ถ์ ๋์ ๋น์ฉ์ด ์์ฅ ์ฑ์ฅ์
์ต์ ํ๋ ์ฃผ์ ์์ธ์ผ๋ก ๊ผฝํ๊ณ ์๋ค. TechNavio์์ ๋ฐ๊ฐ๋ 2019๋
์๋ฃ โGlobal Waste Heat Recovery Marketโ์
๋ฐ๋ฅด๋ฉด,(12) ์ ์ธ๊ณ ํ์ดํ์ ์์ฅ์ 2018๋
463์ต 1,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(62.3์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 6.39%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 631์ต 1,000๋ง
๋ฌ๋ฌ(84.9์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋๊ณ ์๋ค. MarketsandMarkets์์ ๋ฐ๊ฐ๋ 2016๋
์๋ฃ โWaste Heat Recovery
System Marketโ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด,(13) ํ์๋ ์๋์ง ์ฌ์ฉ ์ฉ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์ด์ฉ, ์ฆ๊ธฐ ๋ฐ์์ฉ, ๋ฐ์ ์ฉ, ๊ธฐํ์ฉ์ผ๋ก ํฌ๊ฒ ๋ถ๋ฅ๋ ์ ์๋ค. ์์ด์ฉ์ 2016๋
122์ต 4,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(16.5์กฐ
์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 6.54%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2021๋
168์ต ๋ฌ๋ฌ(22.6์กฐ ์)๋ก ์์๋์๊ณ , ์ฆ๊ธฐ ๋ฐ์๊ณผ ๋ฐ์ ์ฉ์ผ๋ก๋ 2016๋
282์ต 6,000๋ง
๋ฌ๋ฌ(38.0์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 7.05%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2021๋
397์ต 3,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(53.5์กฐ ์)๋ก ์์๋์๋ค. Fig. 4์ ๊ฐ์ด ์ ์ธ๊ณ ํ์ดํ์ ์์ฅ์ ์ง์ญ๋ณ๋ก ์ดํด๋ณด๋ฉด,(12) 2018๋
์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ถ๋ฏธ ์ง์ญ์ด 30.9%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ถ๋ฏธ ์ง์ญ์ 2018๋
143์ต 1,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(19.3์กฐ ์)์์
์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 6.44%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 195์ต 5,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(26.3์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๊ณ ์ ๋ฝ ์ง์ญ์ 2018๋
126์ต
6,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(17.0์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 6.82%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 176์ต 1,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(23.7์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค.
์์์-ํํ์ ์ง์ญ์ 2018๋
114์ต 2,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(15.4์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 7.14%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 161์ต 2,000๋ง
๋ฌ๋ฌ(21.7์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ์ค๋-์ํ๋ฆฌ์นด ์ง์ญ์ 2018๋
45์ต 8,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(6.2์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 4.8%๋ก
์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 57์ต 9,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(7.8์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ๋จ๋ฏธ ์ง์ญ์ 2018๋
33์ต 4,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(4.5์กฐ
์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 3.88%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2023๋
์๋ 40์ต 4,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(5.4์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ๋ํ๋ฏผ๊ตญ์ 2016๋
7์ต ๋ฌ๋ฌ(0.9์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 10.22%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2021๋
์๋ 11์ต 4,000๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.5์กฐ ์)์ ์ด๋ฅด๋ ๋ค.(13) ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ์ต์ข
์ด์ฉ์๋ ํํ์ฐ์
, ์์ ์ ์ ์ฐ์
, ์๋ฉํธ์ฐ์
, ๊ธ์์์ฐ์
์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 4 Global waste heat recovery market by region [Unit: billion of dollars].
2.1.2 ์ด์๋์ง ๋ฐ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์์ฅ๊ท๋ชจ
์ ์ธ๊ณ์ ์ธ ์๋์ง ์ ์ฑ
์ ๊ณตํต์ ์ค ํ๋๋, ๊ฐ๋ณ ์๋์ง์์ ํ๋ณด ๋ฐ ํ์ฉ๋ณด๋ค๋ ์๋์ง์ ๊ฐ์ ์๋์ง ๋ฐ ์ตโค๋ณตํฉ ์ฐฝ์ถ์ ํตํ ํตํฉ์ ์ธ ์ ๊ทผ๊ณผ ์คํ์
์งํฅํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ฅ ๊ด์ ์์ ์ ๋ ฅ, ์ด, ์ฐ๋ฃ ๋ฑ์ ์๋์ง ๊ธฐ์ ์ตโค๋ณตํฉ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์์ฅ์ ํฌ๊ฒ ํ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค. ํ์ง๋ง ์๋์ง
์ตโค๋ณตํฉ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ฐ์
์ ์์ง ์ฑ์ํ์ง ์์ ๋จ๊ณ๋ก ๊ตญ๊ฐ ์ฐจ์์์ ์ง์ํ๋ ๋๊ท๋ชจ ํ๋ก์ ํธ ์ํ์ ํตํ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์ค์ฆ์ ํตํ ์์ฉํ๋ฅผ ์ถ์งํ๊ณ
์๋ค. ๊ตญ๋ด ์ญ์ ์ 5์ฐจ ์ ์ฌ์์๋์ง ๊ธฐ๋ณธ๊ณํ์์ ํ์์ค๋ฆฝ์ ์ํด ๋ฐ์ ๋ถ๋ฌธ์ ํฌํจํ ์ ๋ถ๋ฌธ์ ์๋์ง์ ๊ฐ, ์ต์ข
์๋น ๋ถ๋ฌธ ๊ฐ ์นํฐ์ปคํ๋ง ํ์ฑํ๋ฅผ
๊ฐ์กฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๋ถ๋ถ๋ ์๋์ง ์ตโค๋ณตํฉ ๊ธฐ์ ์ค ํ ๋ถ์ผ๋ก ์ํด์์ผ๋ฉฐ, ์ ๋ ฅ ๋ถ๋ฌธ ์ฌ์์๋์ง ๋น์จ์ด ํ๋๋จ์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐํ์ ์ถ๋ ฅ์ ๋ณด์ํ๊ธฐ
์ํ ์์คํ
์ผ๋ก ์ค์๋๊ฐ ๋์์ง๊ณ ์๊ณ , ์์ฌ์ด์ ํ์ฉ์ ํตํ ์์คํ
ํจ์จ ํฅ์ ๋ฐ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๊ฐ์ ์ํ ์๋จ์ผ๋ก ์ธ์๋๊ณ ์๋ค. MarketsandMarkets์์
๋ฐ๊ฐ๋ 2017๋
์๋ฃ ์ค โThermal Energy Storage Marketโ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด,(14) ์ ์ธ๊ณ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ์ 2017๋
36์ต 7,370๋ง ๋ฌ๋ฌ(4.9์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 11.0%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 61์ต 9,990๋ง
๋ฌ๋ฌ(8.3์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋๋ค. ๋ํ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์ค๋น์ ์ค์น์ฉ๋์ 2017๋
28์ต 6,363๋ง ์ํธ์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 5.85%๋ก
์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 38์ต 553๋ง ์ํธ์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. Fig. 5์ ๊ฐ์ด ์ ์ธ๊ณ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ์ ์ง์ญ๋ณ๋ก ์ดํด๋ณด๋ฉด,(14) 2016๋
์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ฏธ์ฃผ ์ง์ญ์ด 41.0%๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ์ ์จ์ ๋ํ๋ด์๋ค. ๋ฏธ์ฃผ ์ง์ญ์ 2017๋
14์ต 1,350๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.9์กฐ ์)์์
์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 5.39%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 18์ต 3,770๋ง ๋ฌ๋ฌ(2.5์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๊ณ , ์ ๋ฝ ์ง์ญ์ 2017๋
7์ต 4,850๋ง
๋ฌ๋ฌ(1.0์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 3.53%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 8์ต 9,030๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.2์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ์์์-ํํ์
์ง์ญ์ 2017๋
4์ต 930๋ง ๋ฌ๋ฌ(0.6์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 17.68%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 9์ต 2,380๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.2์กฐ ์)์
์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๊ณ , ์ค๋-์ํ๋ฆฌ์นด ์ง์ญ์ 2017๋
11์ต 250๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.5์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 18.24%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋
25์ต 4,820๋ง ๋ฌ๋ฌ(3.4์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ์ ์ธ๊ณ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ์ ์ฉ๋๋ณ๋ก ์ง์ญ๋๋๋ฐฉ์ฉ, ๋ฐ์ ์ฉ, ๊ณต์ ๋๊ฐ ๋ฐ ๊ฐ์ด์ฉ
์์ผ๋ก ๋์๊ณ , ์ต์ข
์ฌ์ฉ์๋ณ๋ก ์ฃผํ ๋ฐ ์์
, ์ ํธ๋ฆฌํฐ, ์ฐ์
์์ผ๋ก ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
Fig. 5 Global thermal energy storage market [Unit: billion of dollars].
์ธ๋ถ ๊ธฐ์ ๋ณ๋ก ๋ถ์ํด๋ณด๋ฉด ์ ์ด ์๋์ง๋ฅผ ํ์ฉํ ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ 2017๋
13์ต 1,990๋ง ๋ฌ๋ฌ(1.8์กฐ ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 5.12%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ
2022๋
์๋ 16์ต 9,380๋ง ๋ฌ๋ฌ(2.3์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๊ณ , ํ์ด ์๋์ง๋ฅผ ํ์ฉํ ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ 2017๋
23์ต 5,270๋ง ๋ฌ๋ฌ(3.2์กฐ
์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 13.87%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 45์ต 490๋ง ๋ฌ๋ฌ(6.2์กฐ ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. ๋ํ ์ดํํ๊ธฐ์ ์ 2017๋
110๋ง ๋ฌ๋ฌ(15.1์ต ์)์์ ์ฐํ๊ท ์ฑ์ฅ๋ฅ 1.73%๋ก ์ฆ๊ฐํ์ฌ 2022๋
์๋ 120๋ง ๋ฌ๋ฌ(16.5์ต ์)์ ์ด๋ฅผ ๊ฒ์ผ๋ก ์ ๋ง๋์๋ค. MarketsandMarkets์์
๋ฐ๊ฐ๋ 2017๋
์๋ฃ ์ค โAdvanced PCM MarketโGlobal Forecast to 2022โ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด,(15) ์๋ณํ๋ฌผ์ง ์์ฅ ์ค ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ถ์ผ๋ ๊ณต์กฐ ๋ฐ ๊ฑด์ถ๋ถ์ผ๋ก์ ๊ฐ๊ฐ 6,700๋ง ๋ฌ๋ฌ(900์ต ์) ์์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ฌ์์๋์ง ๋ฐ ํ์ด์
๋ฑ์ ์ ์ฅํ์ฌ ์ฌ์ฉํ๋ ๋ถ๋ฌธ์ 3,630๋ง ๋ฌ๋ฌ(490์ต ์)๋ก ์กฐ์ฌ๋์๋ค. ์ด๋ฌํ ์์ฅ๊ท๋ชจ ๋ถ์์ ํตํด ํ์ดํ์ ์์ฅ๊ท๋ชจ์ ์ฑ์ฅ๊ณผ ๋๋ถ์ด ์ด์ ๊ด๋ จ๋
์ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ๊ธฐ์ ์ ์์ฅ๊ท๋ชจ ์ฑ์ฅ์ด ๋๋ฐ๋ ์ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
2.2 ๊ตญ๋ดโค์ธ ๊ธฐ์ ์์ค ๋ฐ ์ฃผ์ ์ฐ๊ตฌ๊ธฐ๊ด
๋
น์๊ธฐ์ ์ผํฐ์์ ๋ฐํํ 2020๋
๊ธฐํ๊ธฐ์ ์์ค์กฐ์ฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด,(16) 44๋ ๊ธฐํ๊ธฐ์ ๋ณ ์ธ๋ถ๋ถ๋ฅ ์ค ์ ๋ ฅ์ ์ฅ ๋ถ๋ฌธ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ด ํฌํจ๋์ด ์๋ค. ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ ์ ๋๊ตญ์ ๋ฏธ๊ตญ์ด๋ฉฐ ํ๊ตญ์ ๊ธฐ์ ์์ค์ ๋ฏธ๊ตญ ๋๋น
70.0%, ๊ธฐ์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ 3.5๋
์ผ๋ก ๊ธฐ์ ๋์ด ์๋ค(EU 95.0% 0.5๋
, ์ผ๋ณธ 87.5% 1.5๋
, ์ค๊ตญ 65.0% 5.0๋
). ํ๊ตญ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ์
์ํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง ๊ด๋ จ ๋ฌธํ์ด ๋ค์ ์กด์ฌํ๋ ํธ์ด๋ฉฐ ์ ๋ถ ๋ฐ ์ผ๋ถ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ๋ ฅ ํ๋ก์ ํธ ์์ค์ผ๋ก ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ด ์ ์ฉ ๋จ๊ณ์ ์๋ค. ์ค๊ตญ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ
๋ถ์ผ์ ๊ด์ฌ์ด ๋ฏธํกํ ํธ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ง๋ง ์ต๊ทผ ์๊ตญ๊ณผ ํ๋ ฅํ์ฌ ๊ด๋ จ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํ ์ค์ด๋ค. ์ผ๋ณธ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฐ๋ฐ ์์ค์ด ๋๊ณ ๊ด๋ จ ์ ํ๋ ๋ค์ ์กด์ฌํ๋ค. ํนํ
์ด์๋์ง์ ์ฅ ๋งค์ฒด์ ๋ํ ๊ธฐ์ด์ฐ๊ตฌ ๋ถ์ผ์ ๋ํ ๊ฐ์ ์ด ์์ด ์์ฒ ๊ธฐ์ ์ ๋ค์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์ ๋ฌธํ์ ์ง์ , ์์ ๊ท๋ชจ๊ฐ ํฌ๊ณ ์ ๋ถ ์ฃผ๋์ ์๋ฒ์ฌ์
์
์ถ์งํจ์ผ๋ก์จ ์ต๊ทผ ARPA-E ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก ํ์ ์ ์ด์ ์ฅํ์ฉ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ๋ค์ํ ์๋๋ฅผ ํ๊ณ ์๋ค. ํนํ ์ ๋ถ์ ์ฑ
์ ๋ฐ๋ฅธ ์์ฅ์ ์ข
๋ฅ์ ๊ท๋ชจ๊ฐ ์ปค์
๊ด๋ จ๋ถ์ผ์ ๊ธฐ์ ์์ค์ด ๋๊ณ ๊ธฐ์ด ๋ฐ ์์ฉ ๊ธฐ์ ๋ฉด์์ ์ธ๊ณ ์ต๊ณ ์์ค์ด๋ค. EU๋ ๊ธฐ์ , ์์ฅ, ์ธํ๋ผ, ์ธ๋ ฅ, ์ ๋, ์ฐ์
๋ฉด์์ ์ด์ ์ฅ์ ๋ํ ์ค๋
์ฐ๊ตฌ ๊ฒฝํ๊ณผ ์ค์ ๊ฒฝํ์ ๋ณด์ ํ๊ณ ์๋ค. ๋ค์ํ ์ด์์ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ฅโคํ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ํ๋ฐํ ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋์ฉ๋ ๊ณ ์จ ์ด์๋์ง์ ์ฅ
์ฅ์น๋ฅผ ์ค์ฆ์ฌ์
๊ณผ ์ฐ๊ณํ์ฌ ์ถ์ง ์ค์ด๋ค. ํนํ ์ํผ๊ทธ๋ฆฌ๋ ๋ฐ ์ ์ฌ์์๋์ง ์ฐ์
๊ณผ์ ์ฐ๊ณ๋ก ์์ฅ์ ์์๊ฐ ํฌ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ํ๊ตญ์ ์ด์ค๋น ์ ์ ๋ฐ
์กฐ๋ฆฝ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ๊ฐ์ ์ด ์๋ ๋ฐ๋ฉด ์์ฉํ๋ฅผ ์ํ ๊ธฐ์
๋ถ์ฌ, ์์คํ
์ค๊ณ ๊ธฐ์ , ์ ๋ถ ์ง์์ด ๋ถ์กฑํ ์ ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค. ์ค๊ตญ์ ๊ตญ๊ฐ์ ์ธํ๋ผ ์ง์์ด
ํ๋ถํ๊ณ ๋ฐฉ๋ํ ๋
ธ๋๋ ฅ์ด ์์ด์ ๊ท๋ชจ์ ๊ฒฝ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ๊ธฐ์ ๋ ฅ, ์ธ๋ ฅ, ์ธํ๋ผ๊ฐ ๊ธ์ํ๊ฒ ๋ฐ์ ํ๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ฉด ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ๊ด์ฌ์ด
๋ฎ์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ์
๋์๋ค. ์ผ๋ณธ์ ๊ฐ์ ์ ๊ธฐ์ด๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๋ค์ํ ์ถ์ด์์คํ
์ ๋ํ ์ธํ๋ผ๊ฐ ํ์ฑ๋์ด์๋ ๋ฐ๋ฉด ์์คํ
์ค๊ณ ๋ฐ ํด์ ๊ธฐ์ , ํ๋ํธ
์ด์ ๊ธฐ์ ์ ๋ํ ์ฝ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. ์์ฒ๊ธฐ์ ํ๋ณด์ ๋นํด ์ค์ฆ ์ฌ๋ก๊ฐ ์ ๊ณ ์์คํ
๊ฐ ์ตํฉ ๋ฐ ์์ฅ๊ฐ์ฒ ๋ฑ์์ ๋ณด์์ ์ผ๋ก ๋์ํ๊ณ ์์ด ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก
๋ฐ์ ์ด ๋ฆ์ด์ง๊ณ ์๋ค. ๋ฏธ๊ตญ์ ์ ๋ถ์ผ์ ๊ฑธ์ณ ๊ธฐ์ ๋ ฅ, ์ธ๋ ฅ, ์ธํ๋ผ ๊ตฌ์ถ์ด ๋ฐ์ด๋์ง๋ง ์๋์ง ํ๊ฒฝ ์ฐจ์ด๋ก ์ธํด ์๊ธ์ฑ ๋ถ๋ถ์ ์์ด ์ฐจ์ด๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค.
์์์ ๊ตญ๊ฐ๋ค๊ณผ๋ ๋ฐ๋๋ก ์ ์กฐ๊ธฐ์ ์ ์ฝ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฉฐ ํ๋ถํ ํ์์ฐ๋ฃ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ๋ค์ํ ๋น์ฆ๋์ค ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์ด ๋ฆ์ด์ง์ ์ ์ ์๋ค. EU๋
์ด์๋์ง ์ ์ฅ ๋ถ์ผ์ ๊ด์ฌ์ด ๋์ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ ๋ค์ํ ์์ฉ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ณด์ด๊ณ ์๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ผ ๊ธฐ์ ๋ฐ ์ธํ๋ผ๊ฐ ์ ๊ฐ์ถ์ด์ง ๊ฐ์ ์ด ์์ง๋ง ์ ์กฐ๊ธฐ์ ์ ๋ํ
์ฝ์ ์ ๊ฐ๊ณ ์๋ค. ์ ๋ฆฌํ์๋ฉด ๋ฏธ๊ตญ๊ณผ EU ์๋ฐฉ ๊ตญ๊ฐ๋ค์ ์์ฒโค์ค๊ณ ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์ธํ๋ผ ํ์ฑ์ด ์ ๋์ด์์ง๋ง ํ๊ตญ, ์ค๊ตญ ๋ฑ ์์์ ๊ตญ๊ฐ๋ค์ ๋นํด์
ํ๋ํธ ์ ์โค์กฐ๋ฆฝ ๊ธฐ์ ์์ค์ด ๋ฎ๋ค๊ณ ํ๊ฐํ ์ ์๋ค.
์ฐ์ ๋ฐ ์๋์ง ๋ถ์ผ์์ ์ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ์์คํ
์์ฉ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ธฐ๊ด์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๊ตญ์ธ ์ฐ๊ตฌ๊ธฐ๊ด ์ค ๊ฐ์ฅ ๋์ TRL์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์ํํ๋ ๊ธฐ๊ด์
๋
์ผ DLR(German Aerospace Center)์ด๋ค. DLR์ ๋
์ผ ์๋์ง๊ฒฝ์ ๋ถ์ STEAG New Energies ๋ฑ๊ณผ ํจ๊ป TESIN(Thermal
Energy Storage for Increasing Energy Efficiency) ๊ณต๋ ํ๋ก์ ํธ ํ์ ๋ณตํฉํ๋ ฅ ์ด๋ณํฉ ์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณ ๊ฐ๋ฅํ ๊ณ ์จโค๊ณ ์
์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐ ์ค์ฆํ
์คํธ๋ฅผ ์งํ ์ค์ด๋ค.(17-22) ๋ํ DLR์ ํ์์ด ๋ฐ์ ์์คํ
๊ณผ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์ค๋น๋ฅผ ์ฐ๊ณ์์ผ ๊ณ ์จ์ ์ฆ๊ธฐ๋ฅผ ์ง์ ์์ฐํ๊ธฐ ์ํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ Ed. Zรผblin AG, Siemens
AG์ ํจ๊ป ITES ํ๋ก์ ํธ ํ์ ์ํํ์๋ค.(23-28) ์๊ตญ University of Warwick ๋ฑ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ์ํํ๋ ฅ, ์ด๋ณํฉ ๋ฐ์ ์์คํ
์ ์ ์ฐ์ด์ ์ ์ํด ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ์ฐ๊ณํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ์งํํ์๋ค.(29,30) ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ ์์ฉํ ๋ฉด์์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ๋์ TRL์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ๊ฒ์ ํ์์ด ๋ฐ์ ์์คํ
๊ณผ ์ฉ์ต์ผ ๋ฑ์ ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ฅผ ์ฐ๊ณํ
๋ฐ์ ์์คํ
์ด๋ค. ์ด๋ ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ์๋ฐฑ MW๊ธ์ ์ค๋น๊ฐ ๊ฑด์ค๋์ด ์ด๋ฏธ ์์ฉ ์ด์ ์ค์ด๋ค. ๋ฏธ๊ตญ NREL๊ณผ ANL์ DOE โSunShotโ ํ๋ก์ ํธ
ํ์ ํ์์ด ๋ฐ์ ์์คํ
๊ณผ ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ฅผ ์ฐ๊ณํ ๊ธฐ์ โค๊ฒฝ์ ์ฑ ํ๊ฐ๋ฅผ ๊ณผ๊ฑฐ๋ถํฐ ํด์๊ณ ํ์ฌ๋ ๊ธฐ์กด Rankine ์ฌ์ดํด์ ๋ณด๋ค ๋์ ํจ์จ์ sCO2 Brayton
์ฌ์ดํด๋ก ์ฐ๊ณํ๋ ๋ฐฉํฅ์ฑ์ ์ ์ํ๊ณ ์๋ค.(31-35) ์ด๋ฅผ ์ํด ์บ๋๋ค Dalhousie University ๋ฑ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ๊ธฐ์ ์ ํ์์ด ๋ฐ์ ์์คํ
๊ณผ ์ฐ๊ณ์ํค๋ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ
์งํ ์ค์ด๋ค.(36-38) ๊ตญ๋ด ๊ธฐ๊ด ์ค ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ๊ตญ์์ฐ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์๊ณผ ํจ๊ป ์ถ์ด์ฉ๋ 5.4 GJ ์ด์์ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
๊ฐ๋ฐ๊ณผ ์๊ฐํ๋ํธ ์ฐ๊ณ ์ค์ฆ ๊ณผ์ ๋ฅผ
์ํํ๊ณ ์๋ค.(39-42) ์ฐ์๊ธฐ๋ฐ ์์คํ
์ ์ ์ฐ์ด์ ๊ณผ ์์ด๋ถํ ์ ๊ฐ์ ๋ชฉํ๋ก โ์ ์กฐ๋ถ์ผ ์จ์ค๊ฐ์ค ๋ฏธ์ธ๋จผ์ง ๋์์ ๊ฐ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ์ฌ์
โ์ 2021๋
4์๋ถํฐ 5๋
๊ฐ ์ํ ์ค์ด๋ค.
ํ๊ตญ์์ฐ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๊ธฐ๊ณ, ์ํ๋ฌผ๊ณ, ๋ฌด๊ธฐ๊ณ ๋ฑ์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๊ด๋ จ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ๊ธฐ์ ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์๋ค. ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ฐ์๊ธฐ๋ฐ
ํ๋ํธ์ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ ๋์ ๋ชจ๋ธ ๊ฐ๋ฐ์ ํตํด ๋ ์์คํ
๊ฐ ์ต์ ์ธํฐํ์ด์ค ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ ์ค์ฆ ์ค๋น์ ๊ณต์ โค์ ์ด๋ก์ง ์ค๊ณ ๋ฐ ์ด์ ์ ์ ์ฉํ๊ณ
์๋ค. ๊ณ ๋ฑ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์ ํ์ด์์ ํ์ฉํ ์ ์ด์ถ์ด ๋ฐฉ์์ ์ดํ๋ฐฐ ์ ์ฉ์ ์ํด ์ด์ ์ฅ ์ค๋น ๋ชจ๋๊ฐ๋ฐ์ ์ํํ๊ณ , ๋
น๋์ 65-72โ์ธ ์ ๊ธฐ๊ณ ์ ์ด๋ฌผ์ง(fatty
alcohol, Docosanol)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ 10 MJ, 500 MJ, 2 GJ๊ธ ์ด์ ์ฅ ์ค๋น์์ ์ถโค๋ฐฉ์ด ํน์ฑ์ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค.(43) ์ด๋ฌํ ๊ธฐ๊ด๋ค์ ๊ฐ๋ฐํํฉ๊ณผ ์ค์ฆ์ฌ๋ก๋ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ Part 2์ ์์ธํ ๊ธฐ์ ํ๊ธฐ๋ก ํ๋ค.
3. ์๋ณํ๋ฌผ์ง ์ ํ์ ์ํ ์ข
๋ฅ๋ณ ํน์ง ๋ถ์
3.1 ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๋ถ๋ฅ์ ์ข
๋ฅ
์ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ์ค๋น๋ฅผ ์ฐ์์์คํ
์ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํ ์์์ ์์์ฒ์์ ์จ์, ์ฆ๊ธฐ ๋ฑ ์ด์์ ์ํ์ ์ ์ฅ๋ ์ด์ ํ์ฉ ๋ชฉ์ ๋ฑ์ ์ ์ํ๋ฉด ๊ธฐ์ ์ ๊ณต์ฒ๋
์ด๊ตํ ์์คํ
์ ์๋์จ๋๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง ์ ํ, ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ, ์ถโค๋ฐฉ์ด ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ ์์คํ
์ด์ ๋ฑ ์์ง๋์ด๋ง์ ์ํํ๋ค. ์ด ์ค ์๋ณํ๋ฌผ์ง์
๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ๊ฒฐ์ ๋์ด์ผ ํ ํญ๋ชฉ์ด๋ค. ์๋ณํ๋ ๊ณ ์ฒด-์ก์ฒด, ๊ณ ์ฒด-๊ณ ์ฒด, ๊ณ ์ฒด-๊ธฐ์ฒด, ์ก์ฒด-๊ธฐ์ฒด ๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค. ๊ณ ์ฒด-๊ณ ์ฒด ๊ฐ ๋ณํ๋ ๊ฒฐ์ ์(crystalline)์์
๊ณ ์ฒด์์ผ๋ก ๋ณํํ๋ฉฐ ์ถโค๋ฐฉ์ด์ด ๋ฐ์ํ์ง๋ง ๊ณ ์ฒด-์ก์ฒด ๊ฐ ๋ณํ ๋๋น ์์ ์ ์ด๋์ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ณ ์ฒด-๊ธฐ์ฒด, ์ก์ฒด-๊ธฐ์ฒด ๊ฐ ๋ณํ๋ ๊ณ ์ฒด-์ก์ฒด ๊ฐ ๋ณํ ๋๋น
ํฐ ์ ์ด๋์ ๊ฐ์ง์ง๋ง ์์คํ
๋ถํผ๊ฐ ์ปค์ง์ ๋ฐ๋ผ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ์ ์ฉ์ฑ์ด ๋ฎ๋ค. ๊ณ ์ฒด-์ก์ฒด ๊ฐ ๋ณํ๋ ์ข์ ์จ๋๋ณํ ํญ์ ๊ฐ์ง๋ฉฐ ์๋์ ์ผ๋ก ํฐ ์ ์ด๋์
๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ์ฅ ํจ๊ณผ์ ์ด๊ณ , ํนํ 100โ ์ด์์ ์ด์ ์ฅ ์ค๋น ์ค์ฆ ์ ๋๋ถ๋ถ ๊ณ ๋ ค๋๊ณ ์๋ ํํ์ด๋ค. ๊ณ ์ฒด-์ก์ฒด ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํฐ ๋ฒ์ฃผ์์ ์ ๊ธฐ๊ณ(organic),
๋ฌด๊ธฐ๊ณ(inorganic), ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ(eutectic)๋ก ๋๋ ์ ์๊ณ ,(44,45) ์ด๋ค์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฌผ์ฑ์น๋ ๊ทธ๋์ ๋ค์ํ ์ฐ๊ตฌ์๋ค๊ณผ ์์ฐ ์
์ฒด์ ์ํด ์ ๋ฆฌ๋์๋ค.(7,46-53) Fig. 6์ ๋ํ์ ์ธ ์ ๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง์ธ ํ๋ผํ ์์ค, ๋ฌด๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง์ธ NaNO3์ ๊ณ ์ฒด, ์ก์ฒด์ํ์ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค.(54,55)
์ ๊ธฐ๋ฌผ์ ํ๋ผํ ๊ณ์ด๊ณผ ๋นํ๋ผํ ๊ณ์ด๋ก ๋๋ ์ ์๋ค. ํ๋ผํ ๊ณ์ด์ 100โ ๋ฏธ๋ง์ ์ ์จ ์์ญ์์ ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ก ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๋๋ฐ, ๊ทธ ์ด์ ๋ ๋์
๊ณ ํํ ์จ๋๋์ ๋์ ์ ์ด๋, ๋ฎ์ ๋
์ฑ, ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์์ ํ๋ผํ์ ์ ์๋ CnH2n+2 (์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก n>16)์ ํํ์์ผ๋ก
ํํ๋๋ ์์ผ์ธ ํํ์์(n-alkanes)๋ฅผ ์ผ์ปซ๊ณ , ํ๋ผํ ์์ค๋ ๋ณดํต ์ค๋ ๊ธฐ์ค 75% ์ด์์ n-alkanes ์ฑ๋ถ๊ณผ ๋ค๋ฅธ ํํ์์ ์ฑ๋ถ์
ํผํฉ๋ฌผ์ ๋งํ๋ค.(56) ํ๋ผํ ์์ค๋ ์ง์(straight chain) ํ๋ผํ์ ํผํฉ ๋๋ ์์ ์ธ๊ธํ n-alkanes์ ํผํฉ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ค์ ๋ฉํธ๋ ๊ธฐ [-(CH2)n-]์
๊ฒฐ์ ํ ์์ฉ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ดํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ธ๋ค. ์ฒด์ธ์ด ์งง์ ๋ฌผ์ง์ ๋ฎ์ ๋
น๋์ ์ ๊ฐ์ง๋ฉฐ ์ฒด์ธ์ด ๊ธธ์ด์ง์๋ก ๋
น๋์ ์ด ๋์์ง์ง๋ง ๊ทธ ๊ธธ์ด๊ฐ ์ด๋ ์ ๋ ์ฆ๊ฐํ ํ์๋
๋
น๋์ ์ ์ฆ๊ฐ๊ฐ ํ๊ณ์ ์ด๋ฅธ๋ค. ์ฒด์ธ ๊ธธ์ด๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ด๋๋ ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒฝํฅ์ด์ง๋ง, ์
์ฒดํจ๊ณผ(steric effect)์ ์ํด ํ์์์์๊ฐ ํ์
๋๋ ์ง์์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ด๋ ์ฐจ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค.(57,58) ๋๋ถ๋ถ ์ง์์ธ ๊ฒฝ์ฐ ๋ ํฐ ์ ์ด๋์ ๊ฐ๋๋ค. ๋ํ ์์ ํ๋ผํ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ด๋์ด 213-285 kJ/kg ์์ค์ด์ง๋ง ์ด๋ค ํผํฉ๋ฌผ์ ์ ์ด๋์ ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก
๋ฎ์์ง์ ์ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๋๋ถ๋ถ ํ๋ผํ ๊ณ์ด ๋ฌผ์ง์ด 0.15 W/(mโคK) ์ดํ์ ๋ฎ์ ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ๋๋ค๋ ์ ์ ์ด ์ฌ์ฉ๋ฉด์์ ๋จ์ ์ค ํ๋๋ผ๊ณ
ํ ์ ์๋ค. ๋นํ๋ผํ ๊ณ์ด ์ค ๋ํ์ ์ธ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ง๋ฐฉ์ฐ(fatty acid)์ด๋ค. ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ์์ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ๋ ์โค๋๋ฌผ์ฑ ๊ธฐ๋ฆ์ ์ฃผ์ ์ฑ๋ถ ์ค
์ผ๋ถ์ด๋ฉฐ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก CH3(CH2)(n-2)COOH ํํ์ ํํ์์ ๊ฐ๋๋ค. ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ์์ ์ ์ธ ์๋ณํ ๊ฑฐ๋์ ๋ณด์ด์ง๋ง ๋ฎ์ ์ด์ ๋์จ๊ณผ ์ฉ์ต
์ ์๋นํ ํฝ์ฐฝ์ ๋๋ฐํ๋ค. ํ๋ผํ ๊ณ์ด๊ณผ ๋ง์ ํน์ฑ์ ๊ณต์ ํ์ง๋ง ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ ์ฌํ ์ฉ์ต ๋ฒ์์์ ํ๋ผํ๋ณด๋ค ์ ์ด๋์ด ๋ฎ๊ณ ๋์ ๋น์ฉ์ ์๊ตฌํ๋ค.
๋ํ ๋
์ฑ์ด ์๋ ์ผ๋ถ ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ๋ถ์์ฑ์ ๊ฐ๊ณ ์์ด ์ด๊ตํ๊ธฐ ํ์์ ๋ค์ ๋ณต์กํ๊ฒ ๋ง๋ค ์ ์๋ค. ํ๋ผํ ์์ค์ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ํผํฉํจ์ผ๋ก์จ ๋
น๋์ ๊ณผ
์๋ณํ ํญ์ ์กฐ์ ํ ์ ์์ง๋ง ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋นํ ์ ์ด๋์ ๊ฐ์๋ฅผ ๊ฐ์ ธ์จ๋ค. ์์ฝ์ฌ ๋ฐ ๋ค๋ฅธ ํํฉ๋ฌผ๊ณผ ์์คํ
๋ฅด๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ์ ๋์ฒด๋ ๋ง์ด ์ฐ๊ตฌ๋์์ผ๋ฉฐ,(59,60) ๋ ๋์ ์ต์ (90-200โ)์ ๊ฐ์ง๋ ์ ๊ธฐ๋ฌผ๋ก์จ ๋น(sugars)๊ณผ ๋น์์ฝ์ฌ(sugar alcohols)๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง๋ก์จ ์ฐ๊ตฌ๋์๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ค์
๋์ ๊ณผ๋๊ฐ๋๋ก ์ธํด ์ด์ ์ฅ ์์คํ
์์ ํจ์จ์ฑ ๋ฐ ๋ฐ๋ณต์ฑ ๋ฌธ์ ๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ์ ์์ด ์ ์ฉ์ฑ์ด ๋ฎ์์ ์ ์ ์๋ค.(61)
Fig. 6 Solid and liquid state of paraffin wax and NaNO3 as PCMs.(65,66)
๋ํ์ ์ธ ๋ฌด๊ธฐ๊ณ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ผ์ํ๋ฌผ(ํจ์์ผ, salt hydrates)๊ณผ ๊ธ์(metallic)๊ณ ๋ฌผ์ง์ด ์๋ค. ์ผ์ํ๋ฌผ์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก MโคnH2O
ํํ์์ผ๋ก ํํ๋๋ ๊ฒฐ์ ์ง ๊ณ ์ฒด์ด๋ฉฐ, M์ ์ผ ์ฑ๋ถ์ ๋ถ์์, n์ ์ผ์ํ๋ฌผ ๋ด ๋ฌผ ๋ถ์์ ๊ฐ์๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด๋ค์ ๋ฌผ ๋ถ์๊ฐ ๊ณ ์ฉ์ฒด์์ ๋์ค๋ ํ์
๊ณผ์ ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ์ดํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ธ๋ค. ์ผ์ํ๋ฌผ์ ์์ ์ธ๊ธํ ์ ๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง๋ณด๋ค ๋์ ์ ์ด๋, ๋ฐ๋, ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ๊ณ , ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ๊ฐ๊ฒฉ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์ ์์ด ๊ทธ๋์
๋ง์ด ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ฌผ์ง์ด๋ค. ์ฌ์ฉ ์ด๊ธฐ์๋ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ์ด ์ฐ์ํ๊ณ ์ด์ ์ฅ ๋ฐ๋๊ฐ ํฐ ์ฅ์ ์ด ์์ง๋ง ์๋ถ๋ฆฌ ํ์์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ถ์ ์ ํ ์ฉ์ต, ๋ฎ์ ์ฌํ์ฑ์ผ๋ก ์ ์ฐจ
์ ์ด๋์ด ๋ฎ์์ง๋ ๋จ์ ์ ๊ฐ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ๊ธ์๊ณผ์ ๋ถ์์ฑ, ๋์ ๊ณผ๋๊ฐ ํ์์ผ๋ก ์ธํด ์ฌ์ฉ๊ณผ ์ ์ฅ์ด ์ฝ์ง ์๋ค.(62) ์ด์ ์ ๋ฌผ์ ํฌํจํ ๋ค๋ฅธ ์ฑ๋ถ์ ํผํฉํจ์ผ๋ก์จ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ค์ด ๊ณ ์๋์์ง๋ง,(63) ์ ์ด๋์ ๊ธฐ์กด๋ณด๋ค ๋ฎ๊ฒ ๋ง๋๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์์ด ์ผ์ํ๋ฌผ์ด ๊ฐ์ง๋ ์ฅ์ ์ด ์์๋ ์ ์๋ค. ๋ํ ์ผ์ํ๋ฌผ ๋ฐ ์ด๋ค์ ํผํฉ๋ฌผ์ ๋
น๋์ ์ด 100โ ๋ฏธ๋ง์ธ
์๋์ ์ผ๋ก ์ ์จ์์ญ์์ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ค๋ ์ด์ ํ๊ณ์ ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ์ํ๋ฌผ์ด ์๋ ์ฉ์ต์ผ(molten salt)์ ๋ณด๋ค ๊ณ ์จ์ ์์ญ์์ ํ์ฉํ ์ ์๋
๋ํ์ ์ธ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ด๋ค. ๋ฐ๋์ ์ด์ ๋์จ ๋ฉด์์ ์ ๊ธฐ๊ณ ์๋ณํ๋ฌผ์ง ๋๋น ๋์ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๋ง ๊ณ ์จ ์ํ์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ ์งํ๊ธฐ ์ํ ์์ฌ๋ฅผ ์ ์คํ ๊ณ ๋ คํด์ผ
ํ๋ค๋ ์ด๋ ค์ด ์ ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ๊ธ์๊ณ ๋ฌผ์ง์ ์๋์ ์ผ๋ก ๋์ ๋ฐ๋๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ์ค๋ ๋ฌธ์ ๋ก ์ด๊ตํ๊ธฐ ๋ด ์ถฉ์ง๋ฌผ๋ก์จ ์ ์ ํ์ง ๋ชปํ๋ค๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ๋ฐ๊ณ
์์ผ๋, ๋์ ์ด์ ๋์จ๊ณผ ๋ฎ์ ๋น์ด ๋๋ฌธ์ ๋จ์ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ ํ์ ์ค๊ณ๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๊ณ ๋น ๋ฅธ ์๋ต์ ์๊ตฌํ๋ ์์คํ
์๋ ์ ์ ํ๋ค๋ ํ๊ฐ ์ญ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ค.(64,65) ๊ธฐ๋ณธ์ ์ผ๋ก ๊ธ์ ๋๋ ํฉ๊ธ์ ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ ๋ค์ ๋ค์ํ ๋ฉด์์ ์กด์ฌํ๋ค. ๊ธ์์ ๊ฐ์ด๊ณผ ๋๊ฐ์ ๋ฐ๋ณตํ๋ฉด์ ๋ฏธ์ธ๊ตฌ์กฐ, ์กฐ์ง์ด ๋ณํํ๋ฉฐ
๋ถ์ฉ์ฑ ์นจ์ ๋ฌผ์ด ๋ฐ์ํ๋ค. ์ด๋ ์ฉ์ต ์จ๋์ ์ ์ด๋ ๋ณํ์ ์ง์ ์ ์ผ๋ก ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ด์ ์ฅ ์ค๋น์ ์์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ด์ญํ์ ํํ์กฐ๊ฑด์ ๋
๊ฐ๊น์ด ์๋ณํ๋ฅผ ์ ์งํด์ผ ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ํด์๋ ์ฉ์ต๊ณผ ๊ณ ํ ๊ณผ์ ์ด ๊ฐ๋ฅํ ๋๋ฆฌ๊ฒ ์งํ๋์ด์ผ ํ๋ค. ๋ํ ๋ง๊ทธ๋ค์, ์์ฐ, ์์, ๋ํธ๋ฅจ ๋ฑ์ ์๋ฌผ์ง
๊ธ์์ ๋์ ์ฆ๊ธฐ์์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ด ์๋ณํ๋ฌผ์ง๋ก ํ์ฉํ๊ธฐ ์ด๋ ต๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํผํฉ์ ํตํด ์ด๋ฅผ ์ต์ํํ ํ์๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ๋๋ค.(66)
๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ ๋ ๊ฐ ์ด์์ ์ ๊ธฐ๊ณ-์ ๊ธฐ๊ณ, ๋ฌด๊ธฐ๊ณ-๋ฌด๊ธฐ๊ณ, ์ ๊ธฐ๊ณ-๋ฌด๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง์ ํผํฉํ์ฌ ๋ง๋ ์ฉ์ต ํฉ์ฑ๋ฌผ์ด๋ค. ๋ง๊ทธ๋ค์, ์นผ๋ฅจ, ๋ฆฌํฌ, ์นผ์๊ณผ
๊ฐ์ ์์นผ๋ฆฌ ๋ฐ ์์นผ๋ฆฌ ๊ธ์์ ์ง์ฐ์ผ, ์ผํ๋ฌผ ๋ฐ ํฉ์ฐ์ผ์ ์ด์จ์ฑ ์ก์ฒด๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ ์ค์จ ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ ์์ฑํ๋๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ ์ฃผ์ ํํฉ๋ฌผ์ด๋ค. ์ก์ฒด ์ํ์์
๋ฐ๋์ ์์ ์ฑ์ด ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณ ์จ ์ด์ ์ฅ ์์คํ
์์ ๋๋ฆฌ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ ์กฐ์ฑ๊ณผ ๋ฌผ์ฑ์น๋ ๋ฌธํ์ ํตํด ๊ณต๊ฐ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์์ง๋ง, ๋
น๋์ ๊ณผ
์ ์ด๋์ ์ ๊ณตํ ์ฌ๋ก๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ด๋ค. ์ ์กฐ๊ณต๋ฒ์ ๊ธฐ๊ด์ ๊ณ ์ ๊ธฐ์ ๋ก ์ธ์๋์ด ์ธ๋ถ๋ก ๊ณต๊ฐ๋์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ง๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ ํธ์นญ์ ๊ฐ๋ฐ๊ธฐ๊ด๋ช
๊ณผ
๋
น๋์ ์ ํ๊ธฐํ ์ฝ๋๋ช
(์, RT-60: ๋
์ผ Rubitherm Technologies GmbH์์ ๋ง๋ ๋
น๋์ 60โ ๋ฌผ์ง, KITECH-67:
ํ๊ตญ์์ฐ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์์์ ๋ง๋ ๋
น๋์ 67โ ๋ฌผ์ง)์ผ๋ก ์ ์๋๋ค. ์๋ํ๋ฉด ๋ฌผ์ง์ ์๋ณํ ๊ณผ์ ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ ์ฅํ๋ ์ ์์ฌ์ ๊ฐ๋ฐ์ ๋์ ๋ถ๊ฐ๊ฐ์น๋ฅผ
์ฐฝ์ถํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.
3.2 ๊ณ ์จ์์ญ ์ ์ฉ์ ์ํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง
Fig. 7์ Jankowski and McCluskey(47)์ ์ํด ์์ง๋ ๋ฐ์ดํฐ ์ค ๊ฐ ๋ฌผ์ง๋ค์ ์๋ณํ ์จ๋๋ฒ์๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ , ํนํ 200-600โ ์ฌ์ด์ ๊ณ ์จ ์์ญ์์ ํ์ฉ๋ ์ ์๋ ๋ฌผ์ง๋ค์ ์ ์ด๋์ ๋ํ๋ธ
๋ฐ์ดํฐ์ด๋ค. 0-100โ ์ฌ์ด์ ์คโค์ ์จ ์์ญ์์๋ ํ๋ผํ, ์ง๋ฐฉ์ฐ์ ํฌํจํ ์ ๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง, ์ผ์ํ๋ฌผ ๋ฑ ๋ฌด๊ธฐ๊ณ ๋ฌผ์ง์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋์ง๋ง 100โ
์ด์์ ๊ณ ์จ ์์ญ์์๋ ์ฉ์ต์ผ, ๊ธ์๊ณ ๋ฌด๊ธฐ๋ฌผ, ์ด๋ค์ ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ด ์ด์ ์ฅ์ ์ ์ ํ๋ค๋ ์ ์ ์์ ์๋ค. ๊ณ ์จ ์์ญ์์ ๋
น๋์ ์ ๊ฐ์ง๋ ์๋ณํ ๋ฌผ์ง์
์์นผ๋ฆฌ ๊ธ์ ์ง์ฐ์ผ์ด ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค. ๊ทธ ์ค ์ง์ฐ์นผ๋ฅจ(KNO3)๊ณผ ์ง์ฐ๋ํธ๋ฅจ(NaNO3) ํผํฉ๋ฌผ์ด ๋ง์ด ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฌผ์ง์ด๊ณ ,(67) ์ค์ ๋ก ๊ตญ๋ด ์ค์ฆ๊ณผ์ ์์๋ 160-180โ ์จ๋๋์ ์ด์์ ํ์ฉํ์ฌ ์ด๋ค์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ ์กฐ๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ฌ์ฉํ ์์ ์ด๋ค. 100โ ์ด์ ์จ๋ ์์ญ์์
์ฉ์ต์ผ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์์ธํ ๋ฌผ์ฑ์น๋ Table 2์์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ์ ๊ฒ๋ 2์ข
, ๋ง๊ฒ๋ 5์ข
๊น์ง ๋ฌผ์ง์ ํผํฉํ ์ ์์ง๋ง, ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ ํผํฉ๋ ๋ฌผ์ง ์ข
๋ฅ๊ฐ ๋ง์์๋ก ์ฌํ์ฑ์ด ์ ํ๋๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๊ธฐ
๋๋ฌธ์ ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ๊ฐ์ฅ ๋์ค์ ์ผ๋ก ๋ฐํ๋ ๋ฌผ์ง๋ค์ ์ค์ฌ์ผ๋ก ์ ์ํ๋ค.
Fig. 7 Temperature ranges of the surveyed material categories with low, medium and high temperature ranges indicated by the shaded regions. Specific and volumetric latent heats of high transition temperature PCMs.(47)
Table 2 Thermophysical properties of selected eutectic compounds(7)
Name
|
Mass ratio
|
T$_{melting}$
[โ]
|
H$_{melting}$
[kJ/kg]
|
Cp$_{,solid}$
|
Cp$_{,liquid}$
|
k$_{,solid}$
|
k$_{,liquid}$
|
$\rho_{,solid}$
[kg/ใฅ]
|
E$_{density}$
[kWh/ใฅ]
|
[kJ/kgโคK]
|
[W/mโคK]
|
Urea-NH$_{4}$Cl
|
85-15
|
102
|
214
|
1.77
|
2.09
|
0.76
|
0.58
|
1348
|
77
|
Urea-K$_{2}$CO$_{3}$
|
15-85
|
102
|
206
|
1.66
|
2.02
|
0.78
|
0.58
|
1415
|
78
|
Urea-KNO$_{3}$
|
77-23
|
109
|
195
|
1.60
|
1.91
|
0.81
|
0.58
|
1416
|
74
|
Urea-NaCl
|
90-10
|
112
|
230
|
1.72
|
2.02
|
0.82
|
0.60
|
1372
|
85
|
Urea-KCl
|
89-11
|
115
|
227
|
1.69
|
1.96
|
0.83
|
0.60
|
1370
|
83
|
LiNO$_{3}$-NaNO$_{3}$-KNO$_{3}$
|
30-18-52
|
123
|
140
|
1.17
|
1.44
|
0.79
|
0.53
|
2068
|
79
|
LiNO$_{3}$-KNO$_{3}$
|
34-66
|
133
|
150
|
1.17
|
1.35
|
0.96
|
0.52
|
2018
|
82
|
KNO$_{3}$-NaNO$_{2}$
|
56-44
|
141
|
97
|
1.18
|
1.74
|
0.73
|
0.57
|
1994
|
52
|
KNO$_{3}$-NaNO$_{3}$-NaNO$_{2}$
|
53-6-41
|
142
|
110
|
1.17
|
1.73
|
0.72
|
0.57
|
2006
|
60
|
KNO$_{2}$-NaNO$_{3}$
|
48-52
|
149
|
124
|
1.05
|
1.63
|
0.58
|
0.52
|
2080
|
70
|
LiNO$_{3}$-NaNO$_{2}$
|
62-38
|
156
|
233
|
1.57
|
1.91
|
1.12
|
0.66
|
2296
|
143
|
LiNO$_{3}$-KCl
|
58-42
|
160
|
272
|
1.26
|
1.35
|
1.31
|
0.59
|
2196
|
161
|
LiNO$_{3}$-NaNO$_{3}$-KCl
|
45-50-5
|
160
|
266
|
1.32
|
1.69
|
0.88
|
0.59
|
2297
|
166
|
HCOONa-HCOOK
|
45-55
|
176
|
175
|
1.15
|
0.93
|
0.63
|
0.43
|
1913
|
92
|
LiOH-LiNO$_{3}$
|
19-81
|
183
|
352
|
1.60
|
2.00
|
1.33
|
0.69
|
2124
|
202
|
LiNO$_{3}$-NaNO$_{3}$
|
49-51
|
194
|
262
|
1.35
|
1.72
|
0.87
|
0.59
|
2317
|
165
|
LiNO$_{3}$-NaCl
|
87-13
|
208
|
369
|
1.54
|
1.56
|
1.35
|
0.63
|
2350
|
235
|
KNO$_{3}$-KOH
|
80-20
|
214
|
83
|
1.03
|
1.35
|
0.88
|
0.54
|
1905
|
43
|
KNO$_{3}$-NaNO$_{3}$
|
55-45
|
222
|
110
|
1.01
|
1.49
|
0.73
|
0.51
|
2028
|
61
|
LiBr-LiNO$_{3}$
|
27-73
|
228
|
279
|
1.34
|
1.38
|
1.14
|
0.57
|
2603
|
196
|
LiOH-NaNO$_{3}$-NaOH
|
6-67-27
|
230
|
184
|
1.30
|
2.00
|
0.78
|
0.67
|
2154
|
107
|
NaNO$_{2}$-NaNO$_{3}$
|
55-45
|
233
|
163
|
1.31
|
2.13
|
0.59
|
0.64
|
2210
|
97
|
CaCl$_{2}$-LiNO$_{3}$
|
13-87
|
238
|
317
|
1.50
|
1.53
|
1.37
|
0.69
|
2362
|
204
|
LiCl-LiNO$_{3}$
|
9-91
|
244
|
342
|
1.58
|
1.61
|
1.37
|
0.64
|
2351
|
218
|
NaNO$_{3}$-NaOH
|
86-14
|
250
|
160
|
1.19
|
1.86
|
0.66
|
0.60
|
2241
|
97
|
3.3 ๋ฌผ์ฑ์น ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ํ๊ณ์
์๋ณํ ๋ฌผ์ง์ ๋ฌผ์ฑ์น๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ ์ค๊ณ์ ์ด์์ ์ง์ ์ ์ธ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ , CFD ๋ฑ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ํ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ฏ๋ก ์ ํํ ๊ณ์ธก์ ์๊ตฌํ๋ค.
์ด์ ์ฅ ๋ฐ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ๋
น๋์ , ์ ์ด๋, ๋น์ด, ๋ฐ๋, ์ด์ ๋์จ ๋ฑ์ ํ์์ ์ผ๋ก ์์์ผ ํ๋ ๊ฐ์ด๊ณ , ํฝ์ฐฝ์จ๊ณผ ์ก์ฒด ์ํ์ ์ ์ฑ์ ์ด๊ตํ๊ธฐ
์ค๊ณ์ ๋๋ฅ ์ด์ ๋ฌ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋๋ฐ ๊ฐ๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ์๋ค์ Fig. 8์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๋ ์์ฐจ์ด๋ถ์(differential thermal analysis, ์ดํ DTA), ์์ฐจ์ฃผ์ฌ์ด๋๊ณ(differential scanning
calorimetry, ์ดํ DSC)๋ฅผ ํตํด ๋
น๋์ , ์ ์ด๋, ๋น์ด์ ์ธก์ ํ๋ค.(68,69) DTA๋ ๋ฌผ์ง์ ์๋ณํ ์จ๋ ๋ฑ ํน์ง์ ์ธ ์จ๋๋ฅผ ์ ์ฑ์ ์ผ๋ก ๊ณ์ธกํ ์ ์๋ ๋ฐ๋ฉด, DSC๋ ์๋ณํ ์จ๋๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ ์๋ณํ ๊ณผ์ ์ค ์ด์ (์ด๋, ์ด์ฉ๋
๋ฑ) ๋ณํ๋ฅผ ๋์์ ์ ๋์ ์ผ๋ก ๊ณ์ธกํ ์ ์๋ค. DSC ์ปค๋ธ์์ ๋ฐ์ด, ํก์ด ๊ตฌ๊ฐ์ ํผํฌ์ ์ ์ด ๋ฐฉ์ถ๊ณผ ํก์๋ฅผ ๊ฐ๊ฐ ๋ํ๋ธ๋ค. DTA์์ ์ญ์ ํผํฌ์ ์
๋ณด์ผ ์ ์์ผ๋ ์ ๋์ ์ผ๋ก ์ ํํ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์๋ฏธ๋ฅผ ์ฐพ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค.(70) DTA๋ DSC๋ณด๋ค ๋ ๋ฎ์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฐ์ง๋ง ์ต๋ ๊ฐ์ง ์จ๋๊ฐ 1500-1700โ์ ์ด๋ฅด๋ ์ ์ (DSC๋ ์ต๋ 1000โ๊น์ง ์ธก์ ๊ฐ๋ฅ) ์ฅ์ ์ผ๋ก
๋ณผ ์ ์๋ค. ์์ ์ธ๊ธํ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๋ฌผ์ฑ์น๋ฅผ ์ดํด๋ณด๋ฉด ๋ฌธํ๋ค์ ํตํด ์๋ ค์ง ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ง๋ง, ๊ณต๊ฐ๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ๋ฌผ์ฑ์น๋ ๊ฐ์ ๋ฌผ์ง์ด๋ผ๋ ๊ฐ ๋ฌธํ์์
์ ์ํ ๊ฐ๋ค์ ์ ํฉ์ฑ์ ๊ฐ์ง ๋ชปํ๋ค. ๋ํ ์ค์ ๋ก ์๋ณํ๋ฌผ์ง ํน์ฑ์ ๋ํ ๋ชจ๋ ์คํ์ ์ฉ์ต ์จ๋์ ์ตํด์ด ์ธก์ ์ผ๋ก ์ฃผ๋ก ์ ํ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ
์ป์ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์์ธํ ์ด๋ฌผ๋ฆฌํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ป์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์๋นํ ๋ค๋ฅผ ์ ์๋ค.(71) ์๋ณํ๋ฌผ์ง ํน์ฑ์ ๋ํด ๋ฐํ๋ ๋ฐ์ดํฐ์ ์๋นํ ๋ถ์ผ์น๋ ์ ํํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํ๋๊ฐ ๋์ง ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ณด์ฌ์ค๋ค. ๋ํ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ฒฝ์ฐ ์จ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด์ ๋์จ,
์ด์ฉ๋ ๋ฐ ๋ฐ๋ ์ธก์ ์ด ์ํ๋์ง ์์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋์ ์ ํ๋๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง ์์ฑ์ ์จ๋ ์์กด์ฑ์ ๋ํ ์ ํํ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฐ๋
๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค.
๋ํ ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ์์ฒ ํ์ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ฌ์ดํด ๋์ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋ฌผ์ฑ์น๊ฐ ์ ์ง๋๋ ๊ฒ์ ์ด๋ ต๋ค. ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ ํํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ฌ์ดํด ํ
์คํธ๋ฅผ ์์ฒ
ํ ์ํํด์ผ ํ๋ค. ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ค์ ์๋ ์กฐ๊ฑด์์ ์์ฒ ํ์ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ฌ์ดํด์ ๊ฒช์ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์๋ฅผ ๋ค๋ฉด, ํ์์ด ์์ฉ ๋ถ์ผ์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง
์ ํ์ ์ฝ 1000ํ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ฌ์ดํด์ ๊ฒช๋๋ค.(71) ๋ฐ๋ผ์ ์์
์ฉ ์ ์ด ์ ์ฅ ์ ํ์ ๊ฐ๋ฐํ ๋ ์ด๋ฌํ ๋ฌผ์ง์ ์ด์ ์์ ์ฑ์ ์ํด ์ต์ 1000ํ ์ถโค๋ฐฉ์ด ์ฌ์ดํด์ ์ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ข๋ค. ์๋ฅผ ๋ค๋ฉด,
Song and Ryou(58)์ ์ํด ์ํ๋ ์คํ์์ C26H54, C28H58 ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ์ง๊ณ DSC-92 ์ดํน์ฑ ์คํ์ ํตํด ์๋ณํ ์ฌ์ดํด์ด ๋ฐ๋ณต๋จ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ดํน์ฑ ๋ณํ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค.
C26H54์ ๊ฒฝ์ฐ, ์๋ณํ ์จ๋๋ ๊ฑฐ์ ์ผ์ ํ๊ฒ ์ ์ง๋์ง๋ง 1500ํ ์ฌ์ดํด ์ํ ์ ์ ์ด๋ ๊ฐ์๋ ์ฝ 8% ๋ํ๋ฌ๊ณ ์ด์ ๋์จ๊ณผ ๋ฐ๋๋ ์๋ณํ ์ฌ์ดํด
์ฆ๊ฐ์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ง ์์ผ๋ ๋น์ด์ 1500ํ ์ฌ์ดํด ์ํ ์ ๊ณ ์ฒด์ ๋น์ด์ 18.2% ๊ฐ์, ์ก์ฒด์ ๋น์ด์ ์ฝ 5.9% ๊ฐ์ํ๋ ๊ฒฝํฅ์ ๋ณด์๋ค. C28H58์
๊ฒฝ์ฐ, ์ ์ด๋์ ์ฝ 5.7% ๊ฐ์, ๋น์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ฝ 30% ๊ฐ์ํ์์ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 9์์ ๋ํ๋๋ฏ์ด, DSC์์ ๊ณก์ ์ ์๋ณํ๊ฐ ์ผ์ด๋๋ ๋์ ์ด์ ํก์ํ๋ ํ์์ด๋ฉฐ, ๊ณก์ ์ ํผํฌ์ ์ ์๋ฌผ์ง์ผ์๋ก ๋๋ ทํ๊ฒ ๋ํ๋๊ณ , ๋ถ์๋ฌผ์ ํจ์
๋๋ ์๋ฌผ์ง์ด๋ผ๋ ์๋ณํ ์ฌํ์ด ๋ค์ ๋ฐ๋ณต๋ ํ์๋ ํผํฌ์ ์ด ๋ํ๋๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค.
Fig. 8 Schematic diagrams: (a) DTA, (b) Heat flux DSC.(69)
Fig. 9 Effect of NaNO2 impurity on NaNO3 property: (a) DSC measurement, (b) Calculated DSC heat flux.(67)
์ด์ ๋์จ์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ด์ ์ฅ ๋งค์ฒด๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด ๋ฐ๋์ ๋์ถํด์ผ ํ๋ ํญ๋ชฉ์ผ๋ก ์ด๊ตํ ์ ์ด์ ๋ฌ ์ฑ๋ฅ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ์์์ด๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ ์๊ณ ์๋
์ด์ ๋ฌ ์ด๋ก ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์ ์๋ ์ ์์ํ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ๊ณผ๋์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์กด์ฌํ๋ค. ์ ์์ํ์์ ์ธก์ ์๋ฆฌ๋ 1์ฐจ์ Fourier ๋ฒ์น์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก
๊ฐ๋จํ ์ด๋ก ์ด์ง๋ง ์ค์ ๊ณ์ธก ์คํ์์๋ ์์ ๋ ์กฐ๊ฑด์ ์ฐพ๊ธฐ ์ํด ๋ค์ ์ค๋ ์๊ฐ์ด ์์๋๋ค. GHP(guarded hot plate) ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ์ฅ
์ ํ์ ์ธ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฎ์ ์ด์ ๋์จ์ ๊ฐ๋ ๋ฌผ์ง์ ํน์ฑ์ ๊ณ์ธกํ๋๋ฐ ์ ์ ํ๋ค. ๊ณผ๋์ํ ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋น์ ์์ํ์์ ์ด์ ๋ ๋ฐฉ์ ์์ ๊ทผ๊ฑฐํ ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค.
์ด๊ฒ์ ์ํ ๋ฌผ์ง์ ๊ฐ์ด ๊ณผ์ ์์ ๊ฒช๋ ์จ๋ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ๋ค. ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ ๋น ๋ฅธ ์ธก์ ๊ณผ ๋น๊ต์ ๋์ ์ ํ์ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ TPS(transient
plane source), THW(transient hot-wire), THS(transient hot-strip), LFA(laser flash
analysis) ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋๋ค.(68)
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ํ์๋ฐฐ์ถ์ ์ฃผ์ ์์ธ์ธ ํ์์ฐ๋ฃ ์ฐ์๋ถํ๋ฅผ ์ ๊ฐํ๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฐ์์์คํ
์ ๋ฐฐ์ด์ ํ์ฉํ๊ณ ์ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ํ์ฉํ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์ฐ๊ณ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์
๋ํด ๋
ผํ์๋ค. ๊ทธ ์ฒซ ๋จ๊ณ์ธ Part 1 ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ดํ์ ์์ฅ๊ท๋ชจ์ ์ฑ์ฅ๊ณผ ๋๋ถ์ด ์ด์ ๊ด๋ จ๋ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์ฅ์ ์ฑ์ฅ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ ์๋ค๋
์ ์ ์ ์ ์์๊ณ , ๋
์ผ๊ณผ ํ๊ตญ ๋ฑ์์ 300โ, 170โ ์ด์์ ๊ฐ์ง ์ฐ์์์คํ
๊ณผ ์ ์ด์๋์ง์ ์ฅ ์์คํ
์ฐ๊ณ๋ฅผ ์ํ ์ค์ฆ์ฐ๊ตฌ ์ํ ๋ฑ ํ์ฌ ๊ฐ๋ฐ์์ค์
๋ํด ์ ๋ฆฌํ์๋ค. ์ ์ด์๋์ง ์ ์ฅ์ค๋น๋ฅผ ์ฐ์์์คํ
์ ํ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ ์ํํด์ผํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ฉ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ ํ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฌ๋ฌ
๋ฌธํ์ ๊ณต๊ฐ๋์ด ์๋ ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ข
๋ฅ์ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๊ณ ์ ๊ธฐ๊ณ, ๋ฌด๊ธฐ๊ณ, ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ ๋ฑ ๊ฐ ๋ฌผ์ง์ด ๊ฐ๋ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก 100-300โ
์จ๋์์ญ์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ ์ ์ ํ ํ๋ณด ๋ฌผ์ง์ ์ฉ์ต์ผ๊ณผ ๊ทธ๋ค์ ๊ณต์ต ํผํฉ๋ฌผ์ด๋ผ๋ ์ ์ ์ ์ ์์๊ณ , ํ์ฌ ๊ตญ๋ด์์ ์งํ ์ค์ธ ์ค์ฆ๊ณผ์ ์๋ ๊ทธ์ ์ ์ฌํ
๋ฌผ์ง์ ์ฌ์ฉํ ๊ฒ์์ ์ ์ํ์๋ค. ๋ณธ Part 1 ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ฐฐ๊ฒฝ๊ณผ ํ๋น์ฑ, ์๋ณํ๋ฌผ์ง์ ์ ํ์ ์ด์ ์ด ๋ง์ถฐ์ ธ ์์๋ค๋ฉด, ํ์์ผ๋ก ๋ฐํ๋ Part
2 ๋
ผ๋ฌธ์์๋ ์ด์๊ณผ ๋ฌผ์ง์ ์ด๊ตํ ์ ๊ฒช๋ ์๋ณํ ๊ณผ์ ์ ํ์ํ์ ์ดํด์ ์ด์ ๋ฌ, ์ด์ ๋์จ ํฅ์์ ์ํ ๊ธฐ์ ๊ฐ๋ฐ ๋ํฅ, ๊ด๋ จ ์ด๊ตํ ์์คํ
์ค๊ณ,
์ถโค๋ฐฉ์ด ์์คํ
์ค๊ณ ๋ฐ ์ด์, ๋ํ ์์คํ
์ค์ฆ์ฌ๋ก๋ค์ด ๋ณด๊ณ ๋๋ค.
ํ ๊ธฐ
์ด ์ฐ๊ตฌ๋ 2022๋
๋ ์ฐ์
ํต์์์๋ถ ๋ฐ ์ฐ์
๊ธฐ์ ํ๊ฐ๊ด๋ฆฌ์(KEIT) ์ฐ๊ตฌ๋น ์ง์์ ์ํ ์ฐ๊ตฌ์(๊ณผ์ ๋ฒํธ 20015703).
References
Lee, H., Woo, Y., and Lee, M., 2021, The Needs for R&D of Ammonia Combustion Technology
for Carbon Neutrality - Part I Background and Economic Feasibility of Expanding the
Supply of Fuel Ammonia, Journal of the Korean Society of Combustion, Vol. 26, No.
1, pp. 59-83.
Ministry of Environment, 2019, National Greenhouse Gas Inventory Report of Korea,
11-1480906-000002-10.
Available at: <https://www.energy.gov/policy/energy-earthshots-initiative>, 2021.
Available at: <https://www.nedo.go.jp/content/100903472.pdf>, 2021.
Ministry of Trade, Industry and Energy, 2021, Energy Carbon Neutral Innovation Strategy.
National Research Foundation of Korea, 2017, Promising Technology Program - Energy
Storage Technology.
Cunha, J. and Eames, P., 2016, Thermal Energy Storage for Low and Medium Temperature
Applications using Phase Change Materials - A Review, Applied Energy, Vol. 177, No.
9, pp. 227-238.
Crespo, A., Barreneche, C., Ibarra, M., and Platzer, W., 2019, Latent Thermal Energy
Storage for Solar Process Heat Applications at Medium-high Temperatures - A Review,
Solar Energy, Vol. 192, No. 11, pp. 3-34.
Yang, T., King, W., and Miljkovic, N., 2021, Phase Change Material-based Thermal Energy
Storage, Cell Reports Physical Science, Vol. 2, No. 8, p. 100540.
Wang, W., Yang, X., Fang, Y., Ding, J., and Yan, J., 2009, Preparation and Thermal
Properties of Polyethylene Glycol/expanded Graphite Blends for Energy Storage, Applied
Energy, Vol. 86, No. 9, pp. 1479-1483.
Zhou, Z., Hu, Z., Wang, D., and Wu, H., 2022, Visualized-experimental Investigation
on the Melting Performance of PCM in 3D Printed Metal Foam, Thermal Science and Engineering
Progress, Vol. 31, No. 6, p. 101298.
TechNavio, 2019, Global Waste Heat Recovery Market.
MarketsandMarkets, 2016, Waste Heat Recovery System Market.
MarketsandMarkets, 2017, Thermal Energy Storage Market.
MarketsandMarkets, 2017, Advanced PCM Market - Global Forecast to 2022.
Green Technology Center, 2020, Climate Technology Level Survey - Part I.
Johnson, M., Vogel, J., Hempel, M., Dengel, A., Seitz, M., and Hachmann, B., 2015,
High Temperature Latent Heat Thermal Energy Storage Integration in a Co-gen Plant,
Energy Procedia, Vol. 73, No. 6, pp. 281-288.
Johnson, M., Vogel, J., Hempel, M., Hachmann, B., and Dengel, A., 2017, Design of
High Temperature Thermal Energy Storage for High Power Levels, Sustainable Cities
and Society, Vol. 35, No. 11, pp. 758-763.
Johnson, M., Hubner, S., Braun, M., Martin, C., Fiร, M., Hachmann, B., Schonberger,
M., and Eck, M., 2018, Assembly and Attachment Methods for Extended Aluminum Fins
onto Steel Tubes for High Temperature Latent Heat Storage Units, Applied Thermal Engineering,
Vol. 144, No. 11, pp. 96-105.
Johnson, M., Hachmann, B., Dengel, A., Fiร, M., Hempel, M., and Bauer, D., 2018, Design
and Integration of High Temperature Latent Heat Thermal Energy Storage for High Power
Levels, Proceedings of the ASME 2018 International Mechanical Engineering Congress
and Exposition, Vol. 6B: Energy, pp. IMECE2018-86281, V06BT08A047 (6 pages).
Johnson, M., Dengel, A., Hachmann, B., Fiร, M., and Bauer, D., 2019, Large-scale High
Temperature and Power Latent Heat Storage Unit Development, AIP Conference Proceedings,
Vol. 2126, p. 200023.
Johnson, M., Fiร, M., Dengel, A., and Bauer, D., 2021, Commissioning of High Temperature
Thermal Energy Storage for High Power Levels, Proceedings of the IEA-ECES.
Michels, H. and Pitz-Paal, R., 2007, Cascaded Latent Heat Storage for Parabolic Trough
Solar Power Plants, Solar Energy, Vol. 81, No. 6, pp. 829-837.
Tamme, R., Bauer, T., Buschle, J., Laing, D., Muller-Steinhagen, H., and Steinmann,
W., 2008, Latent Heat Storage above 120โ for Applications in the Industrial Process
Heat Sector and Solar Power Generation, International Journal of Energy Research,
Vol. 32, No. 7, pp. 264-271.
Laing, D., Bauer, T., Steinmann, W., and Lehmann, D., 2009, Advanced High Temperature
Latent Heat Storage System - Design and Test Results, Proceedings of the 11th International
Conference on Thermal Energy Storage.
Birnbaum, J., Eck, M., Fichtner, M., Hirsch, T., Lehmann, D., and Zimmermann, G.,
2010, A Direct Steam Generation Solar Power Plant with Integrated Thermal Storage,
Journal of Solar Energy Engineering, Vol. 132, No. 3, p. 031014 (5 pages).
Laing, D., Bahl, C., Bauer, T., Lehmann, D., and Steinmann, W., 2011, Thermal Energy
Storage for Direct Steam Generation, Solar Energy, Vol. 85, No. 4, pp. 627-633.
Seitz, M., Cetin, P., and Eck, M., 2014, Thermal Storage Concept for Solar Thermal
Power Plants with Direct Steam Generation, Vol. 49, No. 6, pp. 993-1002.
Li, D. and Wang, J., 2018, Study of Supercritical Power Plant Integration with High
Temperature Thermal Energy Storage for Flexible Operation, Journal of Energy Storage,
Vol. 20, No. 12, pp. 140-152.
Nuytten, T., Claessens, B., Paredis, K., Bael, J., and Six, D., 2013, Flexibility
of a Combined Heat and Power System with Thermal Energy Storage for District Heating,
Applied Energy, Vol. 104, No. 4, pp. 583-591.
Mehos, M., Turchi, C., Vidal, J., Wagner, M., Ma, Z., Ho, C., Kolb, W., Andraka, C.,
and Kruizenga, A., 2017, Concentrating Solar Power Gen3 Demonstration Roadmap, National
Renewable Energy Laboratory, NREL Technical Report NREL/TP-5500-67464.
Gomez, J., 2011, High-temperature Phase Change Materials (PCM) Candidates for Thermal
Energy Storage (TES) Applications, National Renewable Energy Laboratory, NREL Milestone
Report NREL/TP-5500-51446.
Turchi, C., Vidal, J., and Bauer, M., 2018, Molten Salt Power Towers Operating at
600-650โ: Salt Selection and Cost Benefits, Solar Energy, Vol. 164, No. 4, pp. 38-46.
Barua, B., McMurtrey, M., Rupp, R., and Messner, M., 2020, Design Guidance for High
Temperature Concentrating Solar Power Components, Argonne National Laboratory, ANR
Technical Report ANL-20/03 158044.
Augustine, C., Kesseli, D., and Turchi, C., 2022, Technoeconomic Cost Analysis of
NREL Concentrating Solar Power Gen3 Liquid Pathway, AIP Conference Proceedings, Vol.
2445, p. 030001.
Kuravi, S., Trahan, J., Goswami, D., Rahman, M., and Stefanakos, E., 2013, Thermal
Energy Storage Technologies and Systems for Concentrating Solar Power Plants, Progress
in Energy and Combustion Science, Vol. 39, No. 4, pp. 285-319.
Xu, B., Li, P., and Chan, C., 2015, Application of Phase Change Materials for Thermal
Energy Storage in Concentrated Solar Thermal Power Plants: A Review to Recent Developments,
Applied Energy, Vol. 160, No. 12, pp. 286-307.
Kahwaji, S., Johnson, M., Kheirabadi, A., Groulx, D., and White, M., 2018, A Comprehensive
Study of Properties of Paraffin Phase Change Materials for Solar Thermal Energy Storage
and Thermal Management Applications, Energy, Vol. 162, No. 11, pp. 1169-1182.
Lee, H., Jeong, H., Park, D., and Park, S., 2021, A Study on Dynamic Model of Thermal
Energy Storage System using PCM, Proceedings of the Korea Society of Mechanical Engineer,
pp. 826-828.
Jeong, H., Lee, H., Lee, K., and Park, D., 2021, A New Method to Reduce Start-up Time
of Thermal Power Plant using Latent Heat Storage System, Proceedings of the Korea
Society of Mechanical Engineer, pp. 212-213.
Jeong, H. and Park, D., 2022, Application of Longitudinal Fin to Latent Heat Storage
System for Enhancement of Heat Transfer Rate during Heat Charging and Discharging
Processes, Proceedings of the Korea Society of Mechanical Engineer, p. 199.
Park, D., Jeong, H., Lee, D., Chung, D., and Kang, C., 2021, A Study on Thermal Analysis
of Cascade Heat Storages for the Reduction of Preheating Load in Incineration Facilities,
Proceedings of the Korea Society of Mechanical Engineer.
Park, D., Kim, D., Gu, J., and Kim, D., 2020, Heat Charging and Discharging Characteristics
of a 500 MJ-scale Thermal Energy Storage Module, Journal of Korea Society of Waste
Management, Vol. 37, No. 3, pp. 179-187.
Kalaiselvam, S. and Parameshwaran, R., 2014, Thermal Energy Storage Technologies for
Sustainability - Systems Design, Assessment and Applications, Academic Press, London
in United Kingdom.
Dincer, I. and Rosen, M., 2011, Thermal Energy Storage - Systems and Applications,
John Wiley and Sons Limited.
Dean, J., 2021, Langeโs Handbook of Chemistry 15th edition, McGraw-Hill, Inc., New
York in United States.
Jankowski, N. and McCluskey, F., 2014, A Review of Phase Change Materials for Vehicle
Component Thermal Buffering, Applied Energy, Vol. 113, No. 1, pp. 1525-1561.
Kenisarin, M., 2010, High-temperature Phase Change Materials for Thermal Energy Storage,
Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 14, No. 3, pp. 955-970.
Zalba, B., Marin, J., Cabeza, L., and Mehling, H., 2003, Review on Thermal Energy
Storage with Phase Change: Materials, Heat Transfer Analysis and Applications, Vol.
23, No. 3, pp. 251-283.
Nomura, T., Okinaka, N., and Akiyama, T., 2010, Technology of Latent Heat Storage
for High Temperature Application: A Review, ISIJ International, Vol. 50, No. 9, pp.
1229-1239.
Hale, D., Hoover, M., and OโNeill, M., 1971, Phase Change Materials Handbook, NASA
Contractor Report: NASA CR-61363.
Sharma, A., Tyagi, V., Chen, C., and Buddhi, D., 2009, Review on Thermal Energy Storage
with Phase Change Materials and Applications, Renewable and Sustainable Energy Reviews,
Vol. 13, No. 2, pp. 318-345.
Agyenim, F., Hewitt, N., Eames, P., and Smyth, M., 2010, A Review of Materials, Heat
Transfer and Phase Change Problem Formulation for Latent Heat Thermal Energy Storage
Systems (LHTESS), Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 14, No. 2, pp. 615-628.
Chaiyat, N. and Kiatsiriroat, T., 2014, Energy Reduction of Building Air-conditioner
with Phase Change Material in Thailand, Case Studies in Thermal Engineering, Vol.
4, No. 11, pp. 175-186.
Johnson, M., 2016, Thermal Storage for Process Steam Generation: The TESIN Project,
IEA Working Party on Energy End-use Technologies.
Asinger, F., 1968, Paraffins: Chemistry and Technology, Pergamon Press, London in
United Kingdom.
Himran, S., Suwono, A., and Mansoori, G., 1994, Characterization of Alkanes and Paraffin
Waxes for Application as Phase Change Energy Storage Medium, Energy Sources Journal,
Vol. 16, No. 1, pp. 117-128.
Song, H. and Ryou, Y., 1996, Latent Heat Storage Characteristics of Some Paraffins(CnH2n+2)
for Thermal Environment Control of Greenhouse, Journal of the Korean Society for Agricultural
Machinery, Vol. 21, No. 1, pp. 84-93.
Rozanna, D., Chuah, T., Salmiah, A., Choong, T., and Saโari, M., 2004, Fatty Acids
as Phase Change Materials (PCMs) for Thermal Energy Storage: A Review, International
Journal of Green Energy, Vol. 1, No. 4, pp. 495-513.
Yuan, Y., Zhang, N., Tao, W., Cao, X., and He, Y., 2014, Fatty Acids as Phase Change
Materials: A Review, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 29, No. 1, pp.
482-498.
Talja, R. and Roos, Y., 2001, Phase and State Transition Effects on Dielectric, Mechanical,
and Thermal Properties of Polyols, Thermochimica Acta, Vol. 380, No. 2, pp. 109-121.
Kubota, M., Ona, E., Watanabe, F., Matsuda, H., Hidaka, H., and Kakiuchi, H., 2007,
Studies on Phase Change Characteristics of Binary Mixtures of Erythritol and MgCl2โค6H2O,
Journal of Chemical Engineering of Japan, Vol. 40, No. 1, pp. 80-84.
Lane, G., 1992, Phase Change Materials for Energy Storage Nucleation to Prevent Supercooling,
Solar Energy Materials and Solar Cells, Vol. 27, No. 2, pp. 135-160.
Evans, A., He, M., Hutchinson, J., and Shaw, M., 2001, Temperature Distribution in
Advanced Power Electronics Systems and the Effect of Phase Change Materials on Temperature
Suppression during Power Pulses, Journal of Electronic Packaging, Vol. 123, No. 3,
pp. 211-217.
Shamberger, P. and Bruno, N., 2020, Review of Metallic Phase Change Materials for
High Heat Flux Transient Thermal Management Applications, Applied Energy, Vol. 258,
No. 1, p. 113955.
Fernandez, A., Barreneche, C., Belusko, M., Segarra, M,. Bruno, F., and Cabeza, L.,
2017, Considerations for the Use of Metal Alloys as Phase Change Materials for High
Temperature Applications, Solar Energy Materials and Solar Cells, Vol. 171, No. 11,
pp. 275-281.
Bauer, T., Laing, D., and Tamme, R., 2012, Characterization of Sodium Nitrate as Phase
Change Material, International Journal of ThermoPhysics, Vol. 33, No. 1, pp. 91-104.
Wei, G., Wang, G., Xu, C., Ju, X., Xing, L., Du, X., and Yang, Y., 2018, Selection
Principles and Thermophysical Properties of High Temperature Phase Change Materials
for Thermal Energy Storage: A Review, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol.
81 Part 2, No. 1, pp. 1771-1786.
Available at: <https://www.hitachi-hightech.com/global/products/science/tech/ana/thermal/descriptions>,
2022.
Micheals, A., 2013, Materials Analysis and Failure Analysis 2nd edition, Encyclopedia
of Forensic Science, Academic Press, pp. 483-493.
Kenisarin, M., 2014, Thermophysical Properties of Some Organic Phase Change Materials
for Latent Heat Storage. A Review, Solar Energy, Vol. 107, No. 9, pp. 553-575.