๊ถ์ค์ต
(Oh Ik Kwon)
1
๊น์์ผ
(Young Il Kim)
2โ
-
ํ์ผ์ ์ด์จ ๋ณธ๋ถ์ฅ
(Director, Hanil Mechanical & Electrical Consultants, 53 Yangsan-ro, Yeongdeungpo-gu,
Seoul, 0727, Korea)
-
์์ธ๊ณผํ๊ธฐ์ ๋ํ๊ต ๊ฑด์ถํ๋ถ ๊ต์
(Professor, School of Architecture, Seoul National University of Science & Technology,
Seoul, 01811, Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
ํค์๋
๊ฑด๋ฌผ์๋์ง, ๋ถ๋ฅ, ๊ฒฐ์ ๊ณ์, ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ, ์ค๋ด์จ๋
Key words
Building energy, Classification, Coefficient of determination, Data-driven, Indoor temperature
1. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฐ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ชฉ์
์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ๋ฅผ ๋น๋กฏํ ์ฃผ์ ์ ์ง๊ตญ์์๋ ์จ์ค๊ฐ์ค ๋ฐฐ์ถ ์ ๊ฐ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์๋์ง ํจ์จํ์ ๋ํ ํ์์ฑ ์ธ์์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์
์๋์ง ํจ์จ ๊ฐ์ ์ ์ํด์๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ์ฑ๋ฅ ์กฐ์ฌ์ ์ด๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ๊ฐ ์ ํ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ง๋จ์ ๋น์ฉ ํธ์ต์ ๊ณ ๋ คํ ์์ฌ๊ฒฐ์
์๋จ์ผ๋ก ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ์์ ์ค์ ์์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ์ค์ด๋ ์ ๋ฐ์ ๊ณผ์ ์ ํฌํจํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ฑ๋ฅ ์กฐ์ฌ์๋ ๋ง์ ๋น์ฉ๊ณผ ์๊ฐ์ด ํ์ํ๋ฉฐ,
์ฌ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ผ๊ด๋ ์ธก์ ์๋ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค. ๋์ฑ์ด ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์๋น๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ฑ๋ฅ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์จ๋์ ์ต๋, ๊ธฐ๋ฅ, ํ์ ์ผ์ฌ์ ๊ฐ์ ์์ฐ ํ๊ฒฝ์
์์ธ๊ณผ ์ฌํ์ , ๊ฒฝ์ ์ ์์ค์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ์ฉ์์ ํ๋ ๊ฒฐ์ , ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ์ฌ๊ฑด์ ๋ฐ๋ผ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์ ์ ๊ณ ๋ คํ๋ฉด ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ๋ ๋์ฑ ๋ณต์กํด์ง๋ค.(1)
๊ฑด๋ฌผ์ ๊ณต๊ฐ์ ์ฐ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ ์ฉ๋๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋๋ฉฐ, ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ์ฌ์ฉ์ ํ๋์ ๋ฐ๋ผ ์๋์ง ์๋น์ ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค.(2) ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ์์ ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ์ฉ๋ ๋๋ ์ด๋ถํ ํ๋กํ(Profiles)(3)์ ๊ท๋ฒ์ ์ผ๋ก ์ผ๊ด ์ ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ค์ ์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ฐ์์ํจ๋ค. ์ฆ, ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์๋์ง ์ฑ๋ฅ ์ ๋ํ์์ ๋๋ฉด์ ํ๊ธฐ๋๋ ์ค ๋ช
์นญ์ด๋ ์๊ธ๊ณ ์ง์, ์ฌ์ฉ์
์ค๋ฌธ์ ์์กดํ์ฌ ๊ณต๊ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋จํ๋ฉด ์ค์ ์์ ๊ฒฉ์ฐจ๋ก ์ด์ด์ง ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์๋์ง ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ์์ ๋์ ๊ณต๊ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ์ฌ๋ถ๋ฅผ
ํ๋จํ ์ ์๋ ์ ๋์ ์๋จ์ด ํ์ํ๋ค.
ํํธ, ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ๋ถ์ผ์์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ด ํ๋ฐํ๊ฒ ์ ์ฉ๋๊ณ ์๋ค.(4) ๋ํ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ๊ณํ์ต(Machine Learning, ML)์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ํ๊ท์ ๋ถ๋ฅ ๋ฌธ์ ์์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ฑํ๋๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์
๋ฐ์ดํฐ ์ธํธ์ ์ง๋ฐฐ์ ์ด๋ฉฐ ๊ณผ์ ์ ์ดํด๋ฅผ ์ ๊ณตํ์ง ์๋ ๋ธ๋๋ฐ์ค(Black-box) ํน์ฑ์ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์ ์ ์ฉ์์ ์ฌํ์ฑ์ ํ๊ณ๊ฐ ์์ผ๋ฉฐ(5), ์ด๋ฌํ ์ด์ ๋ก ๊ฐ์ฅ ์ฐ์ํ ๋ชจ๋ธ์ ๋ํ ํฉ์๋ ์ฌ์ ํ ์ด๋ ต๋ค.(6) ๋ํ, ๊ธฐ๊ณํ์ต ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๋ค์ํ๊ณ ๋ณต์กํด์ง๋ ์ฌ์ฉํ๊ฒฝ์ ํํธ์ผ๋ก ์ ์ ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ ์ ์ ์์ ์ด๋ ค์์ ๊ฐ์คํ๋ค.(6-8) ๋ฐ๋ผ์, ์์ ์ธ๊ธํ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถ๋ฅ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ์ ์ค๊ฐ ๊ณผ์ ์์ ๊ณ ๋ คํ๋ฉด, ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์๋์ ์ดํด๊ฐ ์ฝ๊ณ ์ถฉ๋ถํ ๋น ๋ฅธ
์๋ต์ฑ์ผ๋ก ์ ํจํ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ ์ง๋จ์ ์ํ์ฌ ๋จ์ํ ํต๊ณ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์์ง์ด ์ฌ์ด ์ค๋ด์ธ ์จ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๋ค.
2. ์ฐ๊ตฌ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ฒ์
๊ฑด๋ฌผ์ ๋ค์ํ ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ์ด์ ์ํ๋ฅผ ๊ฐ์งํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ค์์ ์ผ์์ ์ด๋ฅผ ์ฐ๊ฒฐํ๋ ๋คํธ์ํฌ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ, ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์์์ ์ธก์ ๋๋ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค
๋ถ๋ฆฌํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ณํต ์ฐ๊ณ๋ฅผ ์ํ ๋ณต์กํ ์กฐ์น๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์์ง์ด ์ฉ์ดํ ๊ฐ ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋์ ๊ธฐ์์ฒญ์์ ์ ๊ณตํ๋ ์ค์ธ์จ๋๋ฅผ
ํ์ฉํ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ , ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์์ ์ ์ํ๋ ๋ชจ๋ธ์ ์ฑํํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ํ์ฌ ์ ์ ์ฑ์ ํ๋จํ ์ ์๋๋ก ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์์์
์ธก์ ๋๋ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๋ํ ์ค๋ด์จ๋์ ํน์ฑ์ ํ(FS, Feautre Selection) ๊ณผ์ ์ ํฌํจํ๋ค.
๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๋ด์จ๋์ ์ค์ธ์จ๋์ ํ๊ท๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์(Coefficient of Determination)๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋๋ฐฉ ๋๋
๋๋ฐฉ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋จํ๋ค. ๊ฒฐ์ ๊ณ์๊ฐ 1์ ๊ฐ๊น๊ฒ ๋ํ๋ ์๋ก ํด๋น ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋์ ์ค์ธ์จ๋๋ ๊ฐํ ์(Positive)์ ๊ด๊ณ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด๋
๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ํด์๋ก ํด๋น ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๋ ์ค์ธ์จ๋๋ฅผ ์ค๋ช
ํ ์ ์๋ ๋ณํ ์ถ์ธ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ค๋ด์จ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ ์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์
์ํฅ์ด ์ ๊ฑฐ๋ ์๋ก ์์๋์๋ค๊ณ ํด์ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต๊ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ, ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ
๊ณต๊ฐ, ๋น๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค.
๋ชจ๋ธ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ ์ฑ ๊ฒํ ์ ํจ๊ป ๋ชจ๋ธ์ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์๋ํ๋์ง ํ์ธํ๊ธฐ ์ํ์ฌ F-test์ ์ ์ํ๋ฅ (Significance
Probability)์ ํ์ฉํ๋ ํน์ฑ์ ํ ๊ณผ์ ์ ์ํํ์๋ค. ์ด๋ฅผ ํตํด ๊ฐ ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ์ฌ ์ ์ํ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ธ์ง ๊ฒํ ํ์๋ค.
๋ํ, ํน์ฑ์ ํ์์ ์ ๊ณตํ๋ ํน์ฑ ์ค์๋(FI, Feature Importance)๋ ํฐ ๊ฐ์ ๋ํ๋ผ์๋ก ํด๋น ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ฐ์ ํจ์
์๋ฏธํ๋ฏ๋ก, ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํน์ฑ ์ค์๋ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ ํ์ฑ(Linearity)์ ๊ฒํ ํ์ฌ ์ ์ํ๋ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ด ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์๋ํ๋์ง
๊ฒํ ํ์๋ค.
3. ํ๊ฐ ์งํ
3.1 ๊ฒฐ์ ๊ณ์(Coefficient of determination)
Wright(11)์ ์ํด ๋์
๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก R2๋ก ํ๊ธฐ๋๋ฉฐ, ํ๊ท์์ ์์ธก ๋ณ์ ์งํฉ์ ํฌํจํ๋ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ฐ์ ๋ณ์์ ๋ณํ๋ฅผ ์ผ๋ง๋ ์ ์ค๋ช
ํ๋์ง ํํํ๋ค.
๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ๊ธฐ๊ณํ์ต์์ ์ฃผ๋ก ํ์ฉ๋๋ MAPE (Mean absolute percentage error), MAE(Mean absolute error),
MSE(Mean square error) ๋ฐ RMSE(Root mean square error)์ ๊ฐ์ ์งํ์๋ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๊ฒฐ๊ณผ์์ ํ๊ท ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฑ๋ฅ
ํ์ง์ ๊ฐ์งํ ์ ์๋ค.(9) ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ์์ ๋๋ ์์๋ก ํํ๋๋ฉฐ, ํ๊ท๊ฐ ์ ์ํ๋์ง ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์์๋ก, ํ๊ท๊ฐ ์ํธํ๋ฉด 0๊ณผ 1์ ํฌํจํ ์ฌ์ด์ ๊ฐ์ผ๋ก ๋ํ๋๋ค. ์ด
๋ ์์๋ก ๋ํ๋๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ํ๊ท ๋ถ์์์ ์ป๋ ์ ํ๋์ ๋ฐฑ๋ถ์จ๊ณผ ์ ์ฌํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์(1)๊ณผ ๊ฐ์ด ํํ๋๋ค.(9-11) ์ฌ๊ธฐ์ $x_{i}$๋ $y_{i}$์ ์ ํํ๊ท ๊ฐ์ด๋ฉฐ, $y_{i}$๋ $i$๋ฒ์งธ ์ข
์ ๋ณ์, $\overline{y}$๋ $y_{i}$์ ํ๊ท ์ด๋ค.
3.2 ํน์ฑ์ ํ(Feature Selection)
ํน์ฑ์ ํ์ ๊ธฐ๊ณํ์ต์์ ์ํ๋๋ ๋ถ๋ฅ, ํ๊ท ๋๋ ํด๋ฌ์คํฐ๋ง๊ณผ ๊ฐ์ ์์
์์ ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ์ ์ฉํ ๊ธฐ๋ฅ์ ์ ํํ๋ ํ๋ก์ธ์ค์ด๋ค. ์ด
๊ณผ์ ์ ํด๊ฒฐํ๊ณ ์ ํ๋ ๋ฌธ์ ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์ถ์ํ๊ณ , ๊ณผ์ ํฉ์ ๋ฐฉ์งํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ์์ธก ์ ํ๋์ ์ผ๋ฐํ์ ๊ธฐ์ฌํ๋ค.(12)
ํน์ฑ์ ํ์ ๋ฐฉ์์ ๋ฐ๋ผ ํํฐ, ๋ํผ, ์๋ฒ ๋๋ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถ๋๋ค. ํํฐ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ๊ธฐ๊ณํ์ต ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ์๊ด์์ด ํต๊ณ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ์ฉํ์ฌ ๊ฐ ํน์ฑ๋ง๋ค
์ ์๋ฅผ ๋ถ์ฌ์ฌ ์์๋ฅผ ์ง์ ํ๋ค. ์ด์ ๋์กฐ์ ์ผ๋ก ๋ํผ ๋ฐฉ์์ ํ์ต ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ์ ํ์ฉํ์ฌ ํน์ฑ์ ์กฐํฉ์ ํ๊ฐํ์ฌ ํน์ฑ๋ง๋ค ์์๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ฉฐ, ์๋ฒ ๋๋ ๋ฐฉ์์
๋ด์ฅ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ผ๋ก ํน์ฑ์ ํ์ด ํ์ต ๊ณผ์ ์ ์ผ๋ถ๋ก ์ํ๋๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ์ต ์๊ณ ๋ฆฌ์ฆ๊ณผ ๋ฌด๊ดํ๊ฒ ํ๊ฐํ ์ ์๋ ํํฐ ๋ฐฉ์ ์ค F-test๋ฅผ ํ์ฉํ๋ค.(12, 13)
F-test๋ ๋ ํ๋ณธ์ ๋ถ์ฐ์ ๋ํ ์ฐจ์ด๊ฐ ํต๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ๊ฐ๋ฅผ ํ๋ณํ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก, F-test ํน์ฑ์ ํ์ ์(2)์ ๊ฐ์ด ๊ตฌํด์ง๋ ํน์ฑ ์ค์๋(FI)๋ฅผ ํตํด ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ฅผ ์๋ณํ๋ค. ํน์ฑ ์ค์๋๋ ์(2)์ ๊ฐ์ด ๊ตฌํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ํฐ ๊ฐ์ ์ฐ์ ์์์ ํน์ฑ์ผ๋ก ์ ํ๋ค.(14) ์ฌ๊ธฐ์ FI๋ ํน์ฑ ์ค์๋์ด๋ฉฐ, p๋ F-test๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ์ ์ํ๋ฅ p-value(15)์ด๋ค.
3.3 ์๊ด๊ณ์(Correlation Coefficient)
์๊ด ๋ถ์์ ๋ ๋ณ์ ๊ฐ์ ์ ํ์ ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋์ง ์ฐ๊ด์ฑ ์ ๋๋ฅผ ๊ฒฐ์ ํ๋ค. ์์ด, ๋น์จ ๋ฑ์ ์ฒ๋๋ก ์ธก์ ๋ ๋ณ์ ๊ฐ์ ๊ด๋ จ์ฑ ํ์
์ ํ์ฉํ ์ ์์ผ๋ฉฐ,
๋ ๋ณ์ ์ฌ์ด์ ๊ด๊ณ ๊ฐ๋๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ ์๊ด๊ณ์(Correlation Coefficient)๋ R๋ก ํ๊ธฐํ๋ค. ์๊ด๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 0.7 ์ด์์ด๋ฉด ๊ฐํ
์ ํ ๊ด๊ณ์ ์๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๋ค.(16)
4. ๋ถ์ ๋์๊ณผ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๊ธฐ์ค
4.1 ๋ถ์ ๋์
๋ถ์ ๋์์ ๋ํ๋ฏผ๊ตญ ์ถฉ์ฒญ๋จ๋ ์์ฐ์์ ์์นํ ๊ธฐ์์ฌ ์ฉ๋๋ก, 1992๋
์ค๊ณต๋์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋์ ์ ํฉ์์๋ก ์ด์๋๊ณ ์๋ค. ๊ท๋ชจ๋ ์ฐ๋ฉด์ 474 m2์ผ๋ก
์งํ 1์ธต, ์ง์ 2์ธต ๊ฑด๋ฌผ์ด๋ค. 1์ธต์ ์ฌ๋ฌด์ค, ์นจ์ค, ์๋น ๋ฐ ์ฃผ๋ฐฉ, 2์ธต์ ์นจ์ค ๋ฐ ๋ค๋ชฉ์ ์ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋๋ฐฉ ๋ฐ ๊ธํ, ์กฐ๋ช
ํ๊ธฐ๋
์ฃผ๋ก ์ ๋ ฅ์ ์ฌ์ฉํ๋ค. ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋ถ๋ถ์ ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์์์ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ด ์ง๊ณ๋๊ณ ์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ๊ด๋ฆฌ๋ฅผ ์ํ ์์คํ
์
๋ถ์ฌํ๊ณ , ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ๋๋๋ฐฉ ์ค๋น ์์คํ
์ ์ด์ ์ด๋ ฅ์ ํ์ธํ ์ ์์ด ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ํํฉ์ ๋ํด์๋ ์ฌ์ฉ์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํตํด ์ ๋ณด๋ฅผ ์์งํ์๋ค.
๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์๋จ ์ผ์ ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ด์๋๊ณ ์์๋ค. ์๋น์ ๋งค์ผ ์ ํด์ง ์๊ฐ์ 3ํ ๋จ์ฒด ์์ฌํ๊ณ , ํ๋ จ ์ด์ธ ์๊ฐ์๋ ๊ฐํ์ ์ธ ์ผ์ ํด์์ ์ฌ์ฉ๋๋ค.
์ฌ๋ฌด์ค์ ๊ณต์ฉ PC์ ์ฌ์ฉ๊ณผ ํด๊ฒ๋ฅผ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ฐ์ด๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ์นจ์ค(a)๋ ๋ฐฐ์์ 1์ธ, ์นจ์ค(b)๋ ์ ์๋จ ์ง๋์ 1์ธ, ์นจ์ค(c), (d), (e),
(f)๋ ๋ฐฉ๋ง๋ค ์ ์ 2์ธ์ด ์ฌ์ฉํ๋ฉฐ ๋ค๋ชฉ์ ์ค(g)๋ ๊ณต์ฉ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์์๋ค. ๋ํ, ์ฌ์ค ์๊ฐ์ ์ ์๋จ ์ผ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ง๋ค ์ฐจ์ด๊ฐ ๋ฐ์ํ์๋๋ฐ,
๋นํด 3์์ ์ ์๋จ ์ผ์ ์ผ๋ก, ๊ฑด๋ฌผ ์ฌ์ฉ์๊ฐ ์ฌ์คํ๋ ์๊ฐ์ด ๋์๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
4.2 ๊ฑด๋ฌผ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ
2021๋
1์ 17์ผ๋ถํฐ 5์ 31์ผ๊น์ง ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์์งํ์๋ค. ์์ง ๋ฐ์ดํฐ๋ ์ค๋ด์จ๋, ์ค์ธ์จ๋, ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ด๋ค. ์ค์ธ์จ๋๋
๋ถ์ ๋์์ด ์์นํ ์์ฐ์๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๊ธฐ์์ฒญ ์ ๊ณต ์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ์ค๋ง๋ค ์ค๋ด์จ๋๋ ์ธก์ ๋ฒ์(0~55โ), ๋ถํด๋ฅ(0.1โ), ์ ํ๋(ยฑ0.5โ)์
์จ๋ ์ผ์ T&D TR-72wf(17)๋ฅผ ์ค์นํ์ฌ ์๊ฐ ๋จ์๋ก ๋์ ์ธก์ ํ๊ณ , ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋๊ณผ ๋์ผํ ์ผ ๋จ์๋ก ํ์ฐํ์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ ์ฃผ์ฌ์ฉ ์๋์ง์์ธ ์ ๋ ฅ์ ๋ํ์ฌ, ๊ฑด๋ฌผ
์ ๋ ฅ๋๊ณ์์ ์ผ ๋จ์ ์ธก์ ๋ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์์งํ์๋ค(Fig. 1).
Fig. 1 Building data, (a) Building energy, (b) Outdoor temperature, (c~l) Indoor temperature.
4.3 ๊ณต๊ฐ ๋๋๋ฐฉ ํ๋จ ๊ธฐ์ค
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฑด๋ฌผ์ ์ค๋ดํ๊ฒฝ์ ์ฌ์ค์์ ์พ์ ํจ์ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์ธ๋ถ ํ๊ฒฝ์ ๋์ํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์กฐ์ ๋๋ฉฐ, ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
์ ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๋ฅผ ๋ชฉํํ๋ ๋ฒ์๋ก ์กฐ์ ํ๋ค.
์ฆ, ์ค๋ด์จ๋์ ์ค์ธ์จ๋์ ํ๊ท์์ ๋์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ๋ณด์ด๋ฉด ํด๋น ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๋ ์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ํฅ์ด ์ ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฎ์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์์๋
์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ํฅ์ด ํฌ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง, ๋ถ์ ๋์ ์ฉ๋๋ง๋ค ์ด์ ํน์ฑ์ ์์ดํ๋ฏ๋ก ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋จ ๊ธฐ์ค์ ์ผ๋ฐํํ๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค.
๊ทธ๋ผ์๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ํ๊ท ๋ถ์์์ ์ป๋ ์ ํ๋์ ๋ฐฑ๋ถ์จ์ ์๋ฏธํ๋ฏ๋ก ์ ์ฉํ๋ ์ฌ๋ก๋ง๋ค ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ฅธ ํ๋จ ๊ธฐ์ค์ ์กฐ์ ํ์ฌ ์ค๋ด ๊ณต๊ฐ์ ๋๋๋ฐฉ
์ฌ๋ถ๋ฅผ ๋ถ๋ฅํ ์ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ Table 1๊ณผ ๊ฐ์ด ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ์ ํ๋จ ๊ธฐ์ค์ ์ค์ ํ์๋ค.
Table 1 Zone classification criteria
Zone type
|
R-squared Size
|
๐
|
Cooling or Heating
|
R2 โค 0.3
|
๐
|
Intermittent heating or cooling
|
0.3 < R2 < 0.7
|
๐
|
Non-cooling and heating
|
R2 โฅ 0.7
|
5. ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ
5.1 ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ
Table 1์์ ์ ์ํ๋ ํ๋จ๊ธฐ์ค์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ ์ค๋ง๋ค ๋๋๋ฐฉ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋จ, ๋ถ๋ฅํ์๋ค.
์ ์ฒด ๋ถ์ ๊ธฐ๊ฐ์์, ๋ณต๋๋ R2 0.856์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ ๋น๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค. ๋ณต๋์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๊ฐ ๋์ ์ด์ ๋
์ธ์ ํ ์๋น ์ด์ ์ํฅ์๋ ๋ถ๊ตฌํ๊ณ ์ค์น๋ ๋๋๋ฐฉ ์ค๋น๊ฐ ์๊ณ , ๊ธฐ๋ฐ์ฑ ๋ฎ์ ์ถ์
๋ฌธ์ผ๋ก ์ธ๊ธฐ ์ํฅ์ ๋ฐ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์๋น, ์นจ์ค(a),
(b)๋ ๊ฐ๊ฐ R2 0.367, 0.560, 0.338๋ก ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก, ์ฌ๋ฌด์ค์ R2 0.123๋ก ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค.
์นจ์ค์ธ Room(c), (d), (e), (f)๋ ๊ฐ๊ฐ R2 0.137, 0.001, 0.010, 0.224๋ก ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก, ๋ค๋ชฉ์ ์ค Room(g)๋
R2 0.670์ผ๋ก ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ์๋ค(Table 2).
Table 2 Results of R2 for each zone
Room
|
Hallway
|
Office
|
Restaurant
|
Room(a)
|
Room(b)
|
Room(c)
|
Room(d)
|
Room(e)
|
Room(f)
|
Room(g)
|
January
|
0.653๐
|
0.382๐
|
0.628๐
|
0.632๐
|
0.399๐
|
0.104๐
|
0.262๐
|
0.255๐
|
0.086๐
|
0.503๐
|
February
|
0.616๐
|
0.426๐
|
0.284๐
|
0.387๐
|
0.082๐
|
0.255๐
|
0.002๐
|
0.184๐
|
0.002๐
|
0.246๐
|
March
|
0.573๐
|
0.011๐
|
0.011๐
|
0.140๐
|
0.129๐
|
0.001๐
|
0.026๐
|
0.037๐
|
0.002๐
|
0.048๐
|
April
|
0.758๐
|
0.445๐
|
0.569๐
|
0.188๐
|
0.276๐
|
0.053๐
|
0.180๐
|
0.070๐
|
0.035๐
|
0.420๐
|
May
|
0.701๐
|
0.430๐
|
0.620๐
|
0.052๐
|
0.355๐
|
0.104๐
|
0.226๐
|
0.260๐
|
0.170๐
|
0.365๐
|
Total Period
|
0.856๐
|
0.123๐
|
0.367๐
|
0.560๐
|
0.338๐
|
0.137๐
|
0.001๐
|
0.010๐
|
0.224๐
|
0.670๐
|
์๋ง๋ค ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์์๋, ์ ์๋จ ์ผ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ค ์๊ฐ์ด ๊ธธ์๋ 3์์์๋ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋นํด ๋ฎ์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์๋น์ 2~3์์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
),
1์๊ณผ 4, 5์์ ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ค. ํนํ, ์ฌ๋ฌด์ค์ 3์์ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋, 3์์์ R2
0.011๋ก ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋๋ ์ด์ ๋ก, ์ด ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ์ฒด ๊ธฐ๊ฐ์์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)๋ก ๋ถ๋ฅ๋์๋ค. ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก ์นจ์ค(a)์ (b)๋ ๋งค
์๋ง๋ค ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ ๋ง์์์๋, Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ ๊ฐ๋์ ์ฐจ์ด๋ก ์ ์ฒด ๊ธฐ๊ฐ์์๋ ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ(๐
)์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ๋์๋ค(Table 2). ๋ฐ๋ผ์, ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ด์์์ ๊ธฐ๊ฐ๋ง๋ค ์ฌ์ฉ ํน์ฑ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ, ์ ์ ํ ๋ถํ ๋ ๊ธฐ๊ฐ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋์ด์ผ ํ๋ค(Figure 2).
Fig. 2 Coefficient of determination of each zone.
๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก, ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ๋ ์ ์ฒด ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ํ์ฌ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ์ด 4.1์ ์์ ์กฐ์ฌ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ์ค์ ์ด์ ํํฉ์ ์ ํํํ์๋ค. ๋ค๋ง, ์ค๋ด์จ๋๋ ์ธํผ ์ด ์ฑ๋ฅ, ์ค๋ด ์ด ์ทจ๋, ์ค์ธ๊ธฐ์จ ๋ฐ ์ผ์ฌ ๋ฑ ๋ค์ํ
์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ผ๋ฏ๋ก ๋ฎ์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๊ฐ ๋ฐ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ์๋์ง์ฌ์ฉ์ ์ฆ๊ฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ์ง๋ ์๋๋ค.
Fig. 3 Zone Classification results.
5.2 ํน์ฑ ์ค์๋
๋ณธ ์ ์์๋ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์ค๋ด์จ๋๊ฐ ์ ํจํ ๋งค๊ฐ๋ณ์ ์ธ์ง ํ์ธํ๊ณ , 5.1์ ์ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ์ฌ ๊ฐ
์ค๋ด์จ๋์ ํน์ฑ ์ค์๋(FI, Feature Importance)๋ฅผ ๋ถ์ํ์๋ค.
๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ณต๋์ ์ค๋ด์จ๋๋ ํน์ฑ ์ค์๋ FI 48.97์ ์ผ๋ก ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค. ์ด๋ ๋ณต๋์ ์ค๋ด์จ๋๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์๋ํ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์์์
์๋ฏธํ๋ฉฐ, ์ด๋ ์ค์ธ์จ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ๊ด๊ณ์ ๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.(18) ํํธ, ํน์ฑ ์ค์๋์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์์ดํํ๋ฉด ์์ 2์๋ถํฐ 8์๊น์ง์ ๊ณต๊ฐ ์ ํ์ Room์ผ๋ก, ํน์ฑ ์ค์๋๋ Room(a), (g), (d), (f),
(b), (e), (c) ์์ผ๋ก, ๊ฐ๊ฐ FI 29.55, 24.07, 17.72, 6.99, 6.02, 4.34, 3.69๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ๋ํ, ์ฌ๋ฌด์ค๊ณผ
์๋น์ ๊ฐ๊ฐ FI 3.40, 2.37์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์๋ค.
ํํธ, ํน์ฑ ์ค์๋๋ p-value๋ก ๊ตฌํด์ง๋ค. ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก p-value๊ฐ 0.05๋ณด๋ค ์์ ๊ฒฝ์ฐ์์ ์ ์ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ๋๋ฐ(15), ์(2)์์ ์ ์ ์๋ฏ์ด p-value๊ฐ 0.05์ผ ๋ ํน์ฑ ์ค์๋ FI๋ 1.301๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ฆ, ํน์ฑ ์ค์๋๊ฐ 1.301๋ณด๋ค ํฐ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํด๋น ๊ณต๊ฐ์
์ค๋ด์จ๋๋ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ์ ์ํ ํน์ฑ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. Table 3๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ฐ ๊ณต๊ฐ์ ํน์ฑ ์ค์๋๋ 2.37~29.55 ๋ฒ์๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฏ๋ก ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์ค๋ด์จ๋๋ ๋ชจ๋ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ์ ์ํ ํน์ฑ์์
ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์์๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์์ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํน์ฑ ์ค์๋์ ์ค๋ด์จ๋ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ํจ์ ํ์ธํ์ฌ ์ ์ํ๋
๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค.
Table 3 Feature importance
|
Rank
|
Feature Name
(Indoor Temperature)
|
Feature Importance
|
1
|
Hallway
|
48.97
|
2
|
Room(a)
|
29.55
|
3
|
Room(g)
|
24.07
|
4
|
Room(d)
|
17.72
|
5
|
Room(f)
|
6.99
|
6
|
Room(b)
|
6.02
|
7
|
Room(e)
|
4.34
|
8
|
Room(c)
|
3.69
|
9
|
Office
|
3.40
|
10
|
Restaurant
|
2.37
|
5.3 ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ์ ํน์ฑ ์ค์๋์ ์๊ด๋ถ์
์ค๋ด์จ๋์ ์ค์ธ์จ๋์ ํ๊ท๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ์ค๋ด์จ๋์ ํน์ฑ ์ค์๋๋ฅผ ์๊ด ๋ถ์ํ์๋ค. ์๊ด ๋ถ์์ผ๋ก ์ ํ์ ๊ด๊ณ์ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ๋
์ด์ ๋, ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ์ ์ํ๋ฅ (p-value)๊ณผ ํต๊ณ์ ๊ฐ๋
์ด ๋ค๋ฅด๋ฏ๋ก ๊ทธ ํฌ๊ธฐ์ ๋ํ ์ง์ ์ ๋น๊ต๋ ์ด๋ ต๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค.(9, 15)
์๊ด๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ, ์์ ๋์ถํ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํน์ฑ ์ค์๋์์ ์๊ด๊ณ์ R์ 0.793๋ก ๋ํ๋, ๊ฐํ ์ ํ ๊ด๊ณ์ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ์ด๋ ์ค๋ด์ธ ์จ๋๋ก
๊ตฌํด์ง ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ์ค๋ด์จ๋์ ํน์ฑ ์ค์๋์ ๊ฐํ ์ ํ์ ๊ด๊ณ์ ์์์ ์๋ฏธํ๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ์
๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ์ ์๋ฏธํ๊ฒ ์๋ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ์ด๋ ๋์ผ๋ฒ(Degree-day method)(18)๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ์ด์ญํ์ ๊ด๊ณ์ ๊ฐ์ ๋งฅ๋ฝ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค.
๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ์ ํน์ฑ์ ํ์ด ์๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ์ด์ ๋, ํ๊ท๋ ๋งค์ฐ ๋จ์ํ ํต๊ณ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ฌํ์ด ์ฉ์ดํ๊ณ ์ง๊ด์ ์ด๋ฉฐ, ์จ๋ผ์ธ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋
๊ธฐ์์๋ฃ๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๋ง์ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ์๋ํ๋ ๋จ์ํจ์ ๊ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ ์ํ๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๊ณต๊ฐ์ ์ค๋ด์จ๋๊ฐ
์ค์ธ์จ๋์ ๋ํ์ฌ ์ ํญํ๋ ์์ค์ ๋ฌ์ฌํ์ฌ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ๋ํ ์ ์ ํ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ค.
5.4 ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ฉ
์ ์ํ๋ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๋จ์ํ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ์๋ํ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์์ ํ์ฉํ๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์์ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํด๋น ๊ณต๊ฐ์
์ค๋ด์จ๋๊ฐ ์ ์๋ฏธํ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ธ์ง ํ๋ณํ๋ ์๋จ์ ํจ๊ป ์ ๊ณตํ๋ค.
๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ง๋จ์์ ๋ณด์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
(19)์ ํ์ฉํ ์ ์๋ค. ์ค๋ด ๊ณต๊ฐ์ ์ค์น๋ ์ค๋ด์จ๋ ์ผ์๋ง์ผ๋ก ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ์ ๋ํ ์ ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฏ๋ก, ์ฌ์ฉ์ ์ค๋ฌธ ๋ฑ์ผ๋ก ์ ๊ณต๋๋ ์ ๋ณด์
๋นํด ๊ณต๊ฐ์ ์ด์ ์ด์์ํ๋ฅผ ์ ๋์ ์ผ๋ก ํ์
ํ๊ณ ๋ณด์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ๋ฐ์ํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ ํ ์ ์๋ค. ๋ํ, ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ๊ด๋ฆฌ์์๋
์๊ธ๊ณ ์ง์ ๋ฑ์ผ๋ก ํ์ธ๋๋ ์๋์ง์ฌ์ฉ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก ํ๋จํ๋ ๊ฒ์ด ์๋ ์ค๋ด ์ด์ ์ํ๊ฐ ์ ์ ํ์ง ๊ด๋ฆฌํ ์ ์๋ ์๋จ์ด ๋๋ฉฐ, ๊ฒฝ์ ์ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์๊ฒฉ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง
๊ด๋ฆฌ์ ํ์ฉํ ์ ์๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์ ์ ์ฉ์ ์ํ์ฌ ๋ชจ๋ธ์ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ ์ ์ฑ์ ํ๋จํ ์ ์๋ ์๋จ(5.2์ , 5.3์ )์ ํจ๊ป ์ ๊ณตํ๋ฏ๋ก, ๋ค์ํ ์ฉ๋์
๊ฑด๋ฌผ, ๊ณต๊ฐ์์ ํ์ฉํ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ํ๋จ๊ธฐ์ค(Table 1)์์ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ๋ฒ์๋ ๊ฑด๋ฌผ, ๊ณต๊ฐ์ ์ฉ๋์ ๋ฐ๋ผ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์กฐ์ ํ ์ ์๋ค. ์ด ๋, ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋ฐ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋์ ์ฆ๊ฐ์ ์๋ฏธํ์ง
์์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
Fig. 4 Coefficient of determination and features importance results.
6. ๊ฒฐ ๋ก
๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์๋์ง์ฑ๋ฅ ๊ฐ์ ์ ๋ํ ํ์์ฑ ์ธ์์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ ๋ํ์์ ์ค ๋ช
์นญ์ด๋ ์ฌ์ฉ์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ฉ๋ ํ๋กํ์ ๊ท๋ฒํํ์ฌ
์ผ๊ด ์ ์ฉํ๋ฉด ์ค์ ์์ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๋ฐ์์ํจ๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ฐ์ ํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ๋ฅผ ์ํ ์ ๋์ ์๋จ์ด ํ์ํ๋ฉฐ, ๊ธฐ์กด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์์ ๊ฒฝ์ ์ ์ ์ฝ์
๊ณ ๋ คํ๋ฉด ์ถฉ๋ถํ ๋น์ฉ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ํ์ฉํ ์ ์์ด์ผ ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ํ์ฉํ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ , ๊ธฐ๊ณํ์ต์์ ํ์ฉ๋๋ ํน์ฑ ์ค์๋๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํจ์ฑ์
๊ฒํ ํ์๋ค. ๋ณธ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ฐ์ฅ ํฐ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ๋ค์ํ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์์, ๊ฐ์ฅ ๋จ์ํ ํ๊ท ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ์์ง์ด ์ฉ์ดํ
์ค๋ด์ธ ์จ๋๋ฅผ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์๋ก ํ์ฉํ๋ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ ์ํ๊ณ , ๋ฌด์๋ณด๋ค ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ชจ๋ธ์ด ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์ ์ ์ฉํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ํ๊ณ์ ์ด ์๋ค๋
๊ฒ์ ๊ณ ๋ คํ ๋, ์ดํด๊ฐ ์ฌ์ด ์๋ ๋ฐฉ๋ฒ๊ณผ ํจ๊ป ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์์ ๋ชจ๋ธ ์ฑํ์ด ์ ์ ํ์ง ํ๋จํ๋ ์๋จ์ ํจ๊ป ์ ์ํ์๋ค๋ ์ ์ด๋ค. ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ ์ํ ๋ถ๋ฅ
๋ชจ๋ธ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ์ ์ ํ๊ฒ ๋ถ๋ฅํ์ฌ, ์ค์ ์ด์ ํํฉ์ ์ ์ฌํ๊ฒ ํํํ์๋ค. ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์์ฝํ๋ฉด ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ์ค๋ด ๋ฐ ์ค์ธ ์จ๋๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ์ถ๋ ฅ๋๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ๊ฐ์ง, ๋ถ๋ฅํ๋ค.
(2) ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ์ค๋ด์ธ ์จ๋๋ก ๊ตฌํด์ง๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์๋ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง์ ๋ํ ํน์ฑ ์ค์๋์ ๊ฐํ ์ ํ ๊ด๊ณ(R = 0.793)๋ฅผ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์
๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์ฌ์ฉ๋๊ณผ ๋ฐ์ ํจ์ ์๋ฏธํ๋ค.
(3) F-test๋ฅผ ํ์ฉํ๋ ํน์ฑ์ ํ์ผ๋ก ์ค๋ด์จ๋๋ง๋ค ์ ํจํ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ธ์ง ์ ๋ณํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ฅธ ์ฌ๋ก์ ์ ์ฉ์์ ๊ฑด๋ฌผ ๋จ์ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์
๋ฐํ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง ์๋น์ ๋ฐ์ ํ์ง ํ๋จํ ์ ์๋ค.
(4) ์ผ๋ถ ๊ฐํ์ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์์๋ ๊ธฐ๊ฐ๋ง๋ค ๋ถ๋ฅ ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ๋ค๋ฅด๊ฒ ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ ์ฒด ๊ธฐ๊ฐ์ ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํฅ์ ์ฃผ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋์ ๊ฑด๋ฌผ์ ๊ธฐ๊ฐ์
๋ฐ๋ฅธ ์ฌ์ฉ ํน์ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ๋ถ์ ๊ธฐ๊ฐ์ ์ค์ ํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
(5) ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๋ณธ์ง์ ์ผ๋ก ๋์ผ๋ฒ๊ณผ ์ ์ฌํ ๋งฅ๋ฝ์ ๊ฐ๋๋ค. ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ธ ์ค๋ด์จ๋๋ ์ค์ธ์จ๋ ์ด์ธ์๋ ๋ค์ํ ์ด์ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ์ํฅ์ ๋ฐ์ผ๋ฏ๋ก,
๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๋ฐ๋์ ์๋์ง์ฌ์ฉ ๊ฐ๋๋ฅผ ์๋ฏธํ์ง๋ ์๋๋ค.
(6) ์ค๋ด ๊ณต๊ฐ๋ง๋ค ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ๋ ์๋์ ์ผ๋ก ๋น๊ตํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ์ ๊ณ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ์ ๋ถ๋ฅํ๋ ํ๋จ ๊ธฐ์ค์ ๋ถ์ ๋์์ ๋ฐ๋ผ
์กฐ์ ํ์ฌ ์ ์ฉํ ์ ์๋ค. ๋ค๋ง, ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ํ์ฉ์ฑ ํ๋๋ฅผ ์ํด์๋ ๋ค์ํ ์ฉ๋์ ๊ณต๊ฐ์์ ์์คํ
์ด์ ์ด๋ ฅ๊ณผ ์ค ๋จ์ ์๋์ง์ฌ์ฉ๋์ ํฌํจํ ์ถ๊ฐ
์ฐ๊ตฌ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ํ๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ์ ๊ธฐ๋ฐ ๋๋๋ฐฉ ๊ณต๊ฐ ๋ถ๋ฅ ๋ชจ๋ธ์ ๋จ์ํ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์์ ๋ฎ์ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ผ๋ก ์๋ํ๋ฏ๋ก ๋ค์ํ ๋ชจ๋ธ๊ณผ ํตํฉ๋์ด ๊ฑด๋ฌผ์๋์ง
๋ถ์ผ์์ ํ์ฉ๋ ์ ์๊ธฐ๋ฅผ ๊ธฐ๋ํ๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ๊ตญํ ๊ตํต๋ถ ๋์๊ฑด์ถ์ฐ๊ตฌ์ฌ์
์ ์ฃผ์์ฌ์
์ผ๋ก ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ์
๋๋ค(๊ณผ์ ๋ฒํธ: 22AUDP-C151656-04).
References
Li, L., Sun, W., Hu, W., and Sun, Y., 2021, Impact of Natural and Social Environmental
Factors on Building Energy Consumption: Based on Bibliometrics, Journal of Building
Engineering, Vol. 37, p. 102136.
Fajilla, G., Borri, E., De Simone, M., Cabeza, L. F., and Braganรงa, L., 2021, Effect
of Climate Change and Occupant Behaviour on the Environmental Impact of the Heating
and Cooling Systems of a Real Apartment. A Parametric Study Through Life Cycle Assessment,
Energies, Vol. 14, No. 24, p. 8356.
Ferrari, S., Zagarella, F., Caputo, P., and Bonomolo, M., 2023, Internal Heat Loads
Profiles for Buildingsโ Energy Modelling: Comparison of Different Standards, Sustainable
Cities and Society, Vol. 89, p. 104306.
Amasyali, K. and El-Gohary, N. M., 2018, A Review of Data-driven Building Energy Consumption
Prediction Studies, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 81, pp. 1192-1205.
Gundersen, O. E., Shamsaliei, S., and Isdahl, R. J., 2022, Do Machine Learning Platforms
Provide Out-of-the-box Reproducibility?, Future Generation Computer Systems, Vol.
126, pp. 34-47.
Seyedzadeh, S., Rahimian, F. P., Glesk, I., and Roper, M., 2018, Machine Learning
for Estimation of Building Energy Consumption and Performance: A Review, Visualization
in Engineering, Vol. 6, No. 1, pp. 1-20.
Wei, Y., Zhang, X., Shi, Y., Xia, L., Pan, S., Wu, J., and Zhao, X., 2018, A Review
of Data-driven Approaches for Prediction and Classification of Building Energy Consumption,
Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 82, pp. 1027-1047.
Dong, Z., Liu, J., Liu, B., Li, K., and Li, X., 2021, Hourly Energy Consumption Prediction
of an Office Building Based on Ensemble Learning and Energy Consumption Pattern Classification,
Energy and Buildings, Vol. 241, p. 110929.
Chicco, D., Warrens, M. J., and Jurman, G., 2021, The Coefficient of Determination
R-squared is More Informative than SMAPE, MAE, MAPE, MSE and RMSE in Regression Analysis
Evaluation, PeerJ Computer Science, Vol. 7, e623.
Zhang, D., 2017, A Coefficient of Determination for Generalized Linear Models, The
American Statistician, Vol. 71, No. 4, pp. 310-316.
Wright, S., 1921, Correlation and causation.
Solorio-Fernรกndez, S., Carrasco-Ochoa, J. A., and Martรญnez-Trinidad, J. F., 2020,
A Review of Unsupervised Feature Selection Methods, Artificial Intelligence Review,
Vol. 53, No. 2, pp. 907-948.
Pirbazari, A. M., Chakravorty, A., and Rong, C., 2019, Evaluating Feature Selection
Methods for Short-term Load Forecasting, In 2019 IEEE International Conference on
Big Data and Smart Computing, pp. 1-8.
https://kr.mathworks.com/help/stats/fsrftest.html.
Thiese, M. S., Ronna, B., and Ott, U., 2016, P Value Interpretations and Considerations,
Journal of Thoracic Disease, Vol. 8, No. 9, E928.
Asuero, A. G., Sayago, A., and Gonzรกlez, A. G., 2006, The Correlation Coefficient:
An Overview, Critical Reviews in Analytical Chemistry, Vol. 36, No. 1, pp. 41-59.
https://www.micronmeters.com/product/tr-72wf-temperature-and-humidity-data-logger-wireless.
Meng, Q. and Mourshed, M., 2017, Degree-day Based Non-domestic Building Energy Analytics
and Modelling Should Use Building and Type Specific Base Temperatures, Energy and
Buildings, Vol. 155, pp. 260-268.
Fabrizio, E. and Monetti, V., 2015, Methodologies and Advancements in the Calibration
of Building Energy Models, Energies, Vol. 8, No. 4, pp. 2548-2574.