์ฑํธ๋ณ
(Hobyung Chae)
1
๋ฐฐ์๋ฌด
(Sangmu Bae)
1
์ค์งํ
(Jinhwan Oh)
2
๋จ์ ์ง
(Yujin Nam)
3โ
-
๋ถ์ฐ๋ํ๊ต ์์ฐ๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ์ฌํ์ฐ๊ตฌ์
(Postdoctoral Researcher, Research Institute of Industrial Technology, Busan National
University, Busan 4624, Korea)
-
๋ถ์ฐ๋ํ๊ต ๊ฑด์ถ๊ณตํ๊ณผ ๋ฐ์ฌ๊ณผ์
(Ph.D student, Department of Architecture Engineering Busan National University, Busan
4641, Korea)
-
๋ถ์ฐ๋ํ๊ต ๊ฑด์ถ๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
(Professor, Department of Architectural Engineering, Busan National University, Busan
46241, Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
ํค์๋
๊ฑด์ถ๋ฌผ์ผ์ฒดํ ํ์๊ด-์ด ์์คํ
, ์์นํด์ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
, ์๋ ฅ์์ค, ์์คํ
ํจ์จ
Key words
Building integrated photovoltaic-thermal system, Numericla simulation, Pressure loss, System efficiency
๊ธฐํธ์ค๋ช
$P_{pv}$ ๏ผ
PV ์ ๋ ฅ ์์ฐ๋ [W]
$FF$ ๏ผ
์ถฉ์ ๊ณ์ [-]
$I_{sc}$ ๏ผ
๋จ๋ฝ์ ๋ฅ [A]
$V_{oc}$ ๏ผ
๊ฐ๋ฐฉํ๋ก ์ ์ [V]
$\dot{m}$ ๏ผ
์ ๋ [kg/s]
$A_{PV}$ ๏ผ
PV ๋ฉด์ [m2]
$(\tau a)_{n}$ ๏ผ
PV์ ํฌ๊ณผ์จ [-]
$IAM$ ๏ผ
์
์ฌ๊ฐ ๋ณด์ [-]
$G$ ๏ผ
์ ์ฒด ์ํ ์ผ์ฌ๋ [W/m2]
$\eta$ ๏ผ
ํจ์จ [-]
$W_{fan}$ ๏ผ
ํฌ ๋๋ ฅ [W]
1. ์ ๋ก
2022๋
IEA์์ ๋ฐํํ โTracking Clean Energy Progressโ ๋ณด๊ณ ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๊ฑด๋ฌผ ๋ถ๋ฌธ์ ์ ์ฒด ์๋์ง ์๋น์ 34%, CO2
๋ฐฐ์ถ๋์ ์ ์ฒด ๋ฐฐ์ถ๋์ 37%๋ฅผ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฐฐ์ถ๋ ์ฆ๊ฐ์ ๋์ํ๊ธฐ ์ํด ๊ฑด์ถ ๋ถ๋ถ์์์ ํ์ ์ค๋ฆฝ์ ์ถ๊ตฌํ๊ธฐ ์ํ ๋
ธ๋ ฅ์ด ์ง์ค๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ,
์ ๋ก ์๋์ง ๋น๋ฉ(Zero energy building, ZEB)์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์ ์ ์ฑ
์ด ํ๋ฐํ ์งํ๋๊ณ ์๋ค. ZEB ๋ฌ์ฑ์ ์ํด์๋ ๊ณ ๋จ์ด, ๊ณ ๊ธฐ๋ฐ,
๊ณ ํจ์จ ๊ธฐ๊ธฐ ๋ฑ์ ํ์ฉํ์ฌ ์์คํ
ํจ์จ์ ๋์ด๊ณ , ์ ์ฌ์ ์๋์ง๋ฅผ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ๋์
ํ์ฌ ์์ฒด ์๋์ง ์๊ธ์ ํ๋ณดํ๋ ๊ฒ์ด ํ์์ ์ด๋ค. ๋ค์ํ ์ ์ฌ์
์๋์ง๊ฐ ZEB ๋ฌ์ฑ์ ์ํด ๊ฑด์ถ๋ฌผ์ ์ ์ฉ๋๊ณ ์์ง๋ง, ๊ทธ์ค ํ์ ์๋์ง๋ฅผ ํ์ฉํ ์ ์ฌ์ ์๋์ง ์์คํ
์ ์ด๊ธฐ ํฌ์๋น ๋ฐ ์์คํ
ํจ์จ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ
๋ ๊ฐ์ฅ ์ค์ฉ์ ์ด๊ณ ์ ์ฉ์ด ์ฝ๋ค๋ ์ฅ์ ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค.
๊ฑด๋ฌผ์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ ํ์ ์๋์ง ๊ธฐ์ ์ ์ ๋ ฅ ์์ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ํ์๊ด(Photovoltaic, PV) ์์คํ
๊ณผ ์ด์๋์ง ์์ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ํ์์ด(Solar
Thermal) ์์คํ
์ผ๋ก ๋๋๋ฉฐ, ์ต๊ทผ ๋ ๊ธฐ์ ์ ๊ฒฐํฉํ ํ์๊ด-์ด(Photovoltaic-Thermal, PVT) ์์คํ
์ด ํ๋ฐํ ์ฐ๊ตฌ๋๊ณ ์๋ค.(1-3) PVT ์์คํ
์ PV ํจ๋ ๋ค์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ฅผ ๋ถ์ฐฉํ์ฌ PV์์ ๋ฐ์ํ ์ด์ ํ์ํ์ฌ ์ด์๋์ง๋ฅผ ์์ฐํ๋ฉฐ, PV ์จ๋๋ฅผ ๋ฎ์ถฐ ์ ๋ ฅ ํจ์จ์ ํฅ์ํ๋ ์ฅ์ ์
๊ฐ์ง๊ณ ์๋ค. PVT ์์คํ
์ ์ด๊ณผ ์ ๊ธฐ๋ฅผ ๋์์ ์์ฐํ์ฌ ZEB ๋ฌ์ฑ์ ํฌ๊ฒ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์์ง๋ง, ๋์ง๋ฉด์ ๋๋น ์ฐ๋ฉด์ ์ด ํฐ ์ด๊ณ ์ธต ๊ฑด๋ฌผ์์์ PVT
์์คํ
์ ์ฉ์ ์ค์น ๋ฉด์ ๋ถ์กฑ์ผ๋ก ์๋์ง ์์ฐ ๋ฐ ๊ณต๊ธ์ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ์ค์น ๋ฉด์ ์ ๊ฑด๋ฌผ ์ธํผ ์ ์ฒด๋ก ํ๋ํ์ฌ ์ ๋ ฅ ๋ฐ ์ด ์์ฐ๋์
๋์ผ ์ ์๋ ๊ฑด๋ฌผ์ผ์ฒดํ ํ์๊ด-์ด(Building integrated PVT) ์์คํ
์ด ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, BIPVT ์์คํ
์ ๊ตฌ์กฐ์ ์์ ์ฑ, ์ค์น
๊ณต๊ฐ์ ํ๋ณด, ์ ๋ ฅ๊ณผ ์ด์ ๋์ ์์ฑ, ์๋์ง ์ฑ๋ฅ ํฅ์, ์์ ๋ฐฉ์ง, ํ์ฌ ์๋ฐฉ ๋ฑ์ ํฅ์ํ๊ธฐ ์ํด ์ฐ๊ตฌ ๊ฐ๋ฐ์ด ์งํ๋๊ณ ์๋ค.(4-6)
Shahsavar et al.(7)์ BIPVT์ ์๋์ง ์ฑ๋ฅ์ ์์ธกํ๊ธฐ ์ํ ์ฌ๋ฌ ๋จธ์ ๋ฌ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ ํ๋น์ฑ์ ๊ฒํ ํ์๋ค. ๋ํ ์์์ง ๊ด์ ์์ ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด ์ฑ๋ฅ ํ๊ฐ
๊ธฐ์ค์ ๊ตฌํํ์๋ค. ๋ค์ํ ํ์ต๋ชจ๋ธ์ ์ ๊ทผ ๋ฐฉ์์ ํตํด ์ป์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๊ฐ ๋ฐ ๋น๊ตํ๊ณ ์
๋ ฅ ๋งค๊ฐ๋ณ์(๋ํธ ๊ธธ์ด, ๋ํธ ํญ, ๋ํธ ๊น์ด ๋ฐ ๊ณต๊ธฐ ์ง๋
์ ๋)์ ๋ฐ๋ฅธ ์ค๊ณ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๊ด์ฐฐํ๋ค. Yu et al.(8)์ BIPVT ๊ฐ๋ฐ์ ๋ํ ๊ฒํ ๋ฅผ ์ ์ํ๊ณ ๊ฑด๋ฌผ ์ธ๊ด์ ๊ฐ์ถ ํตํฉ ํ์๊ด ์์คํ
์ ์ค๊ณ์ PV ์
์ ์ด ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ๊ณต๊ฐ ๋๋ฐฉ ๋ฐ ๋๋ฐฉ์ ์ํ ๊ฑด๋ฌผ์
์๋์ง ์๋น์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ํ์ฌ๋ ๊ธฐ๋ฐ BIPVT ์์คํ
์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ด์๋์ง ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณต๊ธฐ์ ์ํ PV ๋๊ฐ, ๊ณต๊ฐ ๋๋ฐฉ, ํ๊ธฐ,
์จ์๋๋ฐฉ, PV-PCM, ํํธ ํํ๋ฅผ ๊ฐ์ถ BIPVT ๋ฐ ๊ด์ ์ง ์ด์ ๋ฒฝ์ผ๋ก ์ฑ๋ฅ ์ธ์๋ฅผ 7๊ฐ์ง ์ ํ์ผ๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ณ , ์๋ก์ด ์ค๊ณ์ ๋ํด ์ ๊ธฐ ์ถ๋ ฅ,
์ด ์ฑ๋ฅ ๋ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ์ ๋ํ ์ํฅ์ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๊ฒํ ํ์๋ค. Debbarma et al.(9)์ BIPV์ BIPVT ์์คํ
์ ๋ค์ํ ์ค๊ณ๋ฅผ ๊ฒํ ํ์์ผ๋ฉฐ, ์ค๊ณ ์ง์ญ์ ๊ธฐํ์กฐ๊ฑด ๋ฐ ์ฃผ๋ณ์ ์ฅ์ ๋ฌผ์ ์ํ ์ฐจ๊ดํจ๊ณผ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ์ด ๋ณํํ๋ฉฐ, BIPVT์
์ต๋ ์ดํจ์จ์ 55%๋ผ๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค. ํ์ง๋ง, BIPVT ํ์ฉ์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ๊ฐ์ด๋๋ผ์ธ์ ๋ํ ์ ๋ณด๊ฐ ๋ฏธ๋ฏธํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ๋์ ์ธ ์์คํ
์ค์น ๊ถ์ฅ
์ฌํญ์ด ์ ์๋์ด์ผ ํ๋ค๊ณ ๋ณด๊ณ ํ์๋ค. ํํธ, BIPVT ์์คํ
์ ๊ฑด๋ฌผ ์ธํผ์ ๋ถ์ฐฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํจ์๋ธ ์์คํ
๊ด์ ์์ ๋จ์ด์ฑ๋ฅ์ ๋ํ ํจ์จ ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ฉฐ,
๊ตญ๋ด์ ์ผ์ฌ ๋ฐ ์ธ๋ถ์จ๋, ์ฃผ๊ฑฐ ํ๊ฒฝ์ ๋ฐ๋ฅธ BIPVT์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ํ ๊ฒํ ๊ฐ ํ์ํ๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ BIPVT์ ์ ์ฉ ๋ฐ ์ค์น ๊ฐ์ด๋์ ๊ดํ ๊ธฐ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ก์ BIPVT-air ์์คํ
์ ๋์์ผ๋ก ์์น ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ํตํ BIPVT์ ์ด๊ตํ๊ธฐ
ํํ์ ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ ์์ธก์ ์ค์ํ๋ค. BIPVT๋ ๊ฑด๋ฌผ ๋ฒฝ์ฒด์ ์ ์ฉ๋ ๋ชจ๋ ์ค ํ๋๋ก ์ธก๋ฉด์ ๋จ์ด์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ค์ ํ์๊ณ , Back panal์
๊ฑด๋ฌผ์ ๋ฒฝ์ฒด ์จ๋(25โ), ์ต๋์ผ์ฌ(1,000 W/m2)๋ก ์ค์ ํ์ฌ ์ ์ ๊ณ์ฐ์ ์ค์ํ๋ค.
2. BIPVT ์ง์ด๊ธฐ ๊ตฌ์ฑ
2.1 BIPVT ์ง์ด๊ธฐ
Fig. 1์ ํด์ ๋์์ธ BIPVT์ ํํ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. BIPVT๋ PV์ ์ด๊ตํ๊ธฐ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฉฐ, 2,000 mm ร 1,000 mm ร 93 mm์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ
๊ฐ์ง๋ค. PV๋ 7๊ฐ์ ๋ ์ด์ด๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๋ ์ด์ด์ ๊ตฌ์ฑ๊ณผ ์ฌ๋ฃ๋ Table 1์ ๊ธฐ์ ํ๋ค. ์ผ์ฌ์ ์ํด ๊ณผ์ด๋ BIPVT์ PV cell ์จ๋๋ PV์ ํจ์จ ์ ํ๋ฅผ ์ผ์ผํค๋ ์์ธ์ด ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์ด๊ตํ๊ธฐ ํํ ๋ฐ ๋ด๋ถ ์ ๋์
์ํด PV cell ์จ๋๋ฅผ ๋ฎ์ถ๋ ๋ฐฉ์์ด ํ์ํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๋ด๋ถ ๋ํธ์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ผ ๋ด๋ถ ์ ๋๊ณผ ์ด๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ํ ๊ฐ๊ฒฉ์
165 mm(Case 1), 200 mm(Case 2), 250 mm(Case 3)์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ Case์์ ์ ๋์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ผ ์ฑ๋ฅ
๋ถ์์ ์ค์ํ์๋ค.
Fig. 1 PV module and heat exchanger of BIPVT.
Table 1 Input parameters of each layer in BIPVT
Layer
|
Function
|
Material
|
Thickness (mm)
|
Thermal conductivity (W/(m K))
|
Specific heat
(J/(kg โ))
|
Density
(kg/m3)
|
1
|
Front Sheet
|
ETFE
(Ethylene tetrafluoroethylene)
|
0.28
|
0.24
|
1172
|
1730
|
2
|
Encapsulant
|
EVA
(Ethylene-vinyl acetate)
|
0.20
|
0.35
|
2090
|
945
|
3
|
Solar Cell
|
Silicon
(Monocrystalline cell)
|
0.15
|
148
|
700
|
2330
|
4
|
Encapsulant
|
EVA
(Ethylene-vinyl acetate)
|
0.20
|
0.35
|
2090
|
945
|
5
|
Back Sheet
|
PET
(Insulation plastic)
|
0.20
|
0.275
|
1275
|
1350
|
6
|
Adhesive
|
Tape
|
0.13
|
0.19
|
2000
|
1012
|
7
|
Support
|
CFRP
(Carbon fiber composite polymer)
|
2.00
|
6.83
|
1130
|
1490
|
8
|
Heat exchanger
|
Aluminum
|
(length ร width ร height)
Thickness: 20 mm
|
237
|
951
|
2689
|
9
|
Air
|
Air
|
|
0.026
|
1007
|
1.16
|
2.2 ์ด๋ก ์ ๊ณ ์ฐฐ
PVT์ ์ด ๋ฐ์ ๋์ PV cell์ ํจ์จ, ์จ๋ ๋ฐ ์ผ์ฌ๋์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ฒฐ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉฐ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฐํ๋ค:
๊ฐ๋ฐฉ ํ๋ก ์ ์๊ณผ ์ถฉ์ ๊ณ์๋ ์จ๋์ ๋ฐ๋ผ ํฌ๊ฒ ๊ฐ์ํ๋ ๋ฐ๋ฉด, ๋จ๋ฝ ์ ๋ฅ์ ๋ณํ๋ ๋ฏธ๋ฏธํ๋ค. Evans ์คํ์ ํตํ์ฌ PV ์
์ ์ ๋ ฅ ํจ์จ์ ์ ํ
๊ด๊ณ๋ก ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํํ๋๋ค.
$\eta_{T_{ref}}$๋ ์ฐธ์กฐ ์จ๋์์์ ์ ๋ ฅ ํจ์จ, $\beta_{ref}$๋ ์จ๋๊ณ์๋ก์ ์ ํ์ ์ฌ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ฌ๋ผ์ง๋ฉฐ, ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก PV
์ ์กฐ์
์ฒด์์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒฐ๊ด๊ฐ์ผ๋ก ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ $\eta_{T_{ref}}$๋ 0.15, $\beta_{ref}$๋ 0.5/K์ผ๋ก
์ฐ์ ํ์ฌ, PV ์
์จ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ๋ ฅ ํจ์จ ๋ฐ ์ ๋ ฅ ์์ฐ๋์ ๊ณ์ฐํ์๋ค.
PVT์ ์ด์ญํ์ ๋ถ์์ ์ด์ญํ 1๋ฒ์น์ธ ์ง๋ ๋ณด์กด์ ๋ฒ์น์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉฐ, ํด๋น ์์คํ
์ ์ฐ์์ ์ธ ์ ๋์ ๊ฐ์ถ ์์คํ
์ ๊ณ ๋ คํ๋ค. ์์คํ
๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ํตํด ์ง๋๊ณผ
์๋์ง๊ฐ ์ ๋ฌ๋๋ฉฐ ์ง๋ ์ด๋์ ํด๋น ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ ๋์ ๋ถํผ ๋ด์ ์ง๋ ๋ณํ์ ๋์ผํ๋ฉฐ, ์๋์ง ๋ฐฉ์ ์์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
ํ์์ผ๋ก๋ถํฐ์ ์ด ์ ํจ ํ์๊ด ๋ฐ์ ๋์ ์ด ์ด๋๊ณผ ์ ๋ ฅ์์ฐ๋์ ํฉ๊ณ์ด๋ฉฐ, ์์ฐ๋ ์ด ์๋์ง๋ ํฌ ๋๋ ฅ์ ์ํด ์๋น๋ ์๋์ง๋ฅผ ์ฐจ๊ฐํ์ฌ ์ป์ ์ ์๋ค.
2.3 ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๋ชจ๋ธ
BIPVT๋ ์ ํ์ฒด์ ๋ฒ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ๋ ANSYS Fluent ์ํํธ์จ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ BIPVT์ ๋ด๋ถ ์ ๋ ๋ฐ ์ดํ์ฐ์ ๋ถ์ํ์๋ค. ํด์ ๋ชจ๋ธ์ ๋ฉ์ฌ
์ต์ ํ๋ฅผ ์ํด ๊ฐ ๋ ์ด์ด์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฉ์ฌ ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ๋ฉ์ฌ ๊ทธ๋ฆฌ๋ (Tetrahedrons, Hex Dominant)๋ฅผ ์กฐ์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋๋ฅ ๊ฒฝ๊ณ์ธต
๋ด๋ถ์ ์๋์ง ๊ตํ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ํ๊ณผ ๋ํธ ๋ฒฝ๋ฉด์ inflation ๋ ์ด์ด๋ฅผ ์ ์ฉํ์ฌ ์ ๋ํด์์ ์ค์ํ์๋ค. Fig. 2๋ cost-effective ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํด ๋ฉ์ฌ ์์์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๋ณํํ์ฌ ๋
๋ฆฝ ์๋ฃจ์
์ ์ํํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
Fig. 2 Mesh independent solution test.
Table 2 Boundary conditions for simulation
Boundary
|
Conditions
|
Value
|
The upper side of BIPVT
|
Dirichlet
|
1,000 W/m2
|
The bottom side of soils
|
Dirichlet
|
25โ
|
Front, back, right, left side of BIPVT
|
Adiabatic
|
-
|
PV cell and heat exchanger
|
Interface
|
-
|
Inlet
|
Dirichlet, velocity inlet
|
25โ
from 0.2 kg/s to 0.9 kg/s
|
Outlet
|
Pressure outlet
|
-
|
ํด๋น ๋ชจ๋ธ์ ๊ฒฝ๊ณ ์กฐ๊ฑด์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ ์ ํํ ์๋ฃจ์
์ ์ป๊ธฐ ์ํ ์ค์ํ ๊ณผ์ ์ด๋ค. ๊ฐ Case ๋ณ ์ต์ ํํ๋ฅผ ์ป๊ธฐ ์ํด STC(Standard
Test Conditions) ์กฐ๊ฑด์์ Steady-state ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ค์ํ์๋ค. ์ผ์ฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ BIPVT์ ํ๋ฉด์ 1000 W/m2์ ์ผ์ ํ ์ผ์ฌ์ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค๊ณ ์ค์ ํ์๊ณ , BIPVT๊ฐ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ ์ค์น๋ ์์ญ ์ค ์ค๊ฐ์ ์์นํ ์์คํ
์ ๋์์ผ๋ก ์ธก๋ฉด์ ์กฐ๊ฑด์ ๋จ์ด์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ์ ์ฉํ์๋ค.
๋ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์ back panal์ ๋ฒฝ์ฒด์ ์ ํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ผ์ ์จ๋๋ก ๊ฐ์ ํ์๋ค. ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ๋ด๋ถ ์ ์ฒด์ ์ ๋์ฅ์ ํ์ธํ๊ธฐ ์ํด ์ ๋์ 0.2
kg/s๋ถํฐ 0.9 kg/s๊น์ง 0.1 kg/s ์ฆ๊ฐํ์ฌ ์๋ฎฌ๋ ์ด์
์ ์ํํ์๋ค. ๋ชจ๋ ์์ญ์ ์ด๊ธฐ ์จ๋ ์กฐ๊ฑด์ 25โ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. Table 2๋ ๊ฐ Boudnary์ ์ ์ฉ๋ ๊ฒฝ๊ณ ์กฐ๊ฑด์ ๋ํ๋ธ๋ค.
3. ์๋ฎฌ๋ ์ด์
๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๋ถ์
3.1 ์ด ๋ฐ ์ ๊ธฐ ์ฑ๋ฅ
Fig. 3์ ๊ฐ Case์ PV Cell ์จ๋ ๋ฐ Outlet ์จ๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ํด์๊ฒฐ๊ณผ, BIPVT์ ๋ด๋ถ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก, Case 1(ํ๊ฐ๊ฒฉ 165
mm, ์ ๋ 0.5 kg/s ๊ธฐ์ค)์ PV cell์ ์จ๋๋ 31.0โ, Case 2์ PV cell ์จ๋๋ 32.0โ, Case 3์ PV cell
์จ๋๋ 33.6โ๋ก ์ฆ๊ฐํ์๋ค. PV cell ์จ๋์ ์ํฅ์ผ๋ก Oultlet ์จ๋ ๋ํ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋จ์ผ BIPVT์
๊ฒฝ์ฐ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ปค์ง๋ฉด ์ ๋ ๊ธธ์ด๊ฐ ์งง์์ง๊ณ ์ ์ฒด๊ฐ ์ง์ด๊ธฐ์ ๋จธ๋ฌด๋ ์๊ฐ์ด ์งง์์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์์ ์ง์ด๊ธฐ๋ณด๋ค Outlet ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์ ์
์๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฉํ ๋จ์ด์กฐ๊ฑด(๋ค์ค BIPVT ์ค์น ์กฐ๊ฑด)์์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๋์์๋ก Outlet ์จ๋๊ฐ ๋ค์ ์์นํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ด์ ๊ฐ์ ์ด์ ๋ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ๋์์๋ก BIPVT์ Cell ์จ๋๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ง์ด๊ธฐ ํ๋ ์ ์จ๋ ๋ํ ์์นํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ BIPVT์ ์ธก๋ฉด์์์ ์ด ํ๋์ผ๋ก
์ธํด ์ง์ด๊ธฐ ๋ด๋ถ์จ๋๊ฐ ์์นํ๊ณ , ์ด์ ๋ฐ๋ผ Outlet ์จ๋๊ฐ ์์นํ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค(Fig. 4).
Fig. 3 PV cell and outlet temperature in each case.
Fig. 4 Temperature distribution in the duct.
Fig. 5 Heat gain and PV efficiency in each case.
Fig. 5๋ ๊ฐ Case์ PV ํจ์จ ๋ฐ ์ด ์ด๋์ ๋ํ๋ธ๋ค. PV ์
์ ๋ ฅ ํจ์จ์ ์(2)๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ๊ณ์ฐํ ๊ฒฐ๊ณผ์ด๋ฉฐ, ์ฝ 10.5 ~ 12.2%์ ์ ๋ ฅ ํจ์จ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ด ์ด๋์ ์(5)๋ก ๊ณ์ฐ๋๋ฉฐ, ์ ๋์ด ๋น ๋ฅผ์๋ก ์จ๋์ฐจ๋ ๋ฎ์์ง ๋ฐ๋ฉด, ์ด ์ด ์ด๋์ ๋์์ง์ ํ์ธํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ๊ฐ Case์์์ 54.4 ~ 254.4 W/m2์ ๋ฒ์์ ์ด ์ด๋์ ์ป์ ์ ์์๋ค.
3.2 ์ ์ฒด ์ ๋๊ณผ ์๋ ฅ ์์ค
๋ํธ ๋ด์ ์ ์ฒด ์ ๋์ ์ด์ ๋ฌ ๋ฐ ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ ์์ค์ด ๋ฐ์ํ๊ณ , ์ด๋ ํฌ ๋ชจํฐ์ ์ถ๋ ฅ์ด ๋์์ง๋ฉฐ ์ ๋ ฅ ์ฌ์ฉ๋์ด ์ฆ๊ฐํ๋ค. ๋น ๋ฅธ ์ ์์ ๊ฐ์ง ์ ์ฒด๋
์ด์ ๋ฌ๋์ ์ฆ๊ฐ์ํฌ ์ ์์ง๋ง, ๋ง์ฐฐ ์์ค์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ํฌ ๋๋ ฅ์ ์๋น๋๋ ์๋์ง ๋น์ฉ์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ์์คํ
์ ํจ์จ์ ํ๋ฝ์ํจ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ์ ํ ์ด๊ตํ๊ธฐ์
์ค๊ณ์ ์๋ ฅ ์์ค์ ์ต์ํํ๋ ์ ๋์ด ๊ฒฐ์ ๋์ด์ผ ํ๋ค. Fig. 6์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๋ด์ ์ ์ฒด์ ์ ์์ ๋ํ๋ธ๋ค(Case 1-1, Case 2-1, Case 3-1 [$\dot{m}$ = 0.2 kg/s].
๋ชจ๋ Case์์ ์
๊ตฌ ์ธก ์ ์์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ถ๊ตฌ ์ธก ์ ์์ ๋นํด ๋น ๋ฅด๋ฉฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ตด๊ณก๋ถ์์ ์ ์ฒด์ ์๋ ฅ์์ค ๋ฐ ๋๋ฅ์ ์ํฅ, ์ ๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ก ์ธํด ์ ์ฒด์
์ ์ฒด (์ ์ ๊ฐ์)๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๋ฐ๋ฉด, ๊ฐ Case์์ ์
๊ตฌ ์ธก์ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ข์์๋ก ๋ด๋ถ ์ ์์ด ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ข์์๋ก ์ ์ฒด์
ํ๋ฆ์ ๋ฐฉํดํ๊ณ ์ ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ธ๋ถํ์ํค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ง์ฐฐ ์์ค์ ์ ๋ฐํ๋ฉฐ ๋ด๋ถ ์ ์์ ์ฆ๊ฐ์ํจ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ํ์ ์ ๋์ฅ ๋ด์ ๋๋ฅ ๋ฐ ํฌ์
์๋์ง ์๋น์ ์๋ ฅ ์์ค์ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ๋ค.
Fig. 7์ ๊ฐ Case์ ์๋ ฅ ์์ค์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ BIPVT์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ํํ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก 0.2 ~ 0.9 kg/s์ ์ ๋ ๋ฒ์์์ ์๋ ฅ ์์ค ์ฝ
3.9 ~ 27.8 Pa๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋ ฅ์์ค์ ์ ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๋ค. ํํธ, ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ ์์ค ์ฐจ์ด๋ Case 1์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก
Case 2๋ ์ฝ 67.3%, Case 3์ 48.0% ๊ฐ์ํจ์ ํ์ธํ์๋ค.
Fig. 6 Fluid flows in the duct in each case.
Fig. 7 Pressure drop in each case.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ BIPVT์ ์ ์ฉ ๋ฐ ์ค์น ๊ฐ์ด๋์ ๊ดํ ๊ธฐ์ด ์ฐ๊ตฌ๋ก์, BIPVT-air ์์คํ
์ ๋์์ผ๋ก BIPVT์ ์ด๊ตํ๊ธฐ ํํ์ ์ ๋์ ๋ฐ๋ฅธ
์์คํ
์ ์ฑ๋ฅ ์์ธก์ ์ํํ์๋ค. ์ฑ๋ฅ ์์ธก์ ์ํด ์์นํด์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ BIPVT์ ์ด ๋ฐ ์ ๊ธฐ์ฑ๋ฅ, ์ ์ฒด ์ ๋๊ณผ ์๋ ฅ์์ค์ ๊ณ์ฐํ์๊ณ ,
๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) PV cell ์จ๋๋ ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก Case 1์ ๊ธฐ์ค ์ฝ 10%(Case 2). 20%(Case 3) ์ฆ๊ฐํ์๊ณ , ์ ๋์ ๋ฎ์์ง๋
๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค. ๋ํ, Oultlet ์จ๋ ๋ํ ์ ๋์ด ์ปค์ง์๋ก ์จ๋๊ฐ ๋ฎ์์ง๋ ๊ฒ์ ํ์ธํ์๋ค.
(2) ์ ์ฒด Case์ PV ํจ์จ์ 10.5 ~ 12.2%์ ๋ฒ์ ๋ด์์ ํจ์จ์ ๊ฐ์ก์ผ๋ฉฐ, ์ด ์ด๋ 54.4 ~ 254.4 W/m2์ ๋ฒ์์์ ์ด ์ด๋์ ์ป์ ์ ์์๋ค.
(3) ์
๊ตฌ ์ธก ์ ์์ด ์๋์ ์ผ๋ก ์ถ๊ตฌ์ธก ์ ์์ ๋นํด ๋น ๋ฅด๋ฉฐ ์ด๊ตํ๊ธฐ ๊ตด๊ณก๋ถ์์ ์ ์ฒด์ ์๋ ฅ์์ค ๋ฐ ๋๋ฅ์ ์ํฅ, ์ ๋ ๋ถ๋ฆฌ๋ก ์ธํด ์ ์ฒด์ ์ ์ฒด(์ ์
๊ฐ์)๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์๋ค. ๋ํ, ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ด ์ข์์๋ก ์ ์ฒด์ ํ๋ฆ์ ๋ฐฉํดํ๊ณ ์ ๋ ๋ฐฉํฅ์ ์ธ๋ถํ์ํค๋ ๊ฒฝํฅ์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ง์ฐฐ ์์ค์ ์ ๋ฐํ๋ฉฐ ๋ด๋ถ
์ ์์ ์ฆ๊ฐ์์ผฐ๋ค.
(4) ์ ๋ ๋ฒ์ 0.2 ~ 0.9 kg/s์์ ์๋ ฅ ์์ค ์ฝ 3.9 ~ 27.8 Pa๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ์ ๋์ด ์ฆ๊ฐํ ์๋ก ์๋ ฅ์์ค์ ์ ํ์ ์ฆ๊ฐํ์๋ค.
ํํธ, ํ ๊ฐ๊ฒฉ์ ๋ฐ๋ฅธ ์๋ ฅ ์์ค ์ฐจ์ด๋ Case 1์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก Case 2๋ ์ฝ 67.3%, Case 3์ 48.0% ๊ฐ์ํจ์ ํ์ธํ์๋ค.
์ถํ, ์ธ๋ถํ๊ฒฝ ๋ฐ ๋ฒฝ์ฒด์ ์จ๋ ๋ณํ์ ๋ํ ์์คํ
์ฑ๋ฅ ๋ถ์๊ณผ BIPVT์ ์ถ์์จ๋์ ํ์ฉ๋ฐฉ์(Heat pump์์ ์ฐ๋ ๋ฐ ์ง์ ๋๋ฐฉ) ๋ฑ์ ๋ํ
์ฑ๋ฅํ๊ฐ๋ฅผ ์ค์ํ ์์ ์ด๋ฉฐ, ๊ตญ๋ด ์ค์ ์ ๋ง๋ BIPVT์ ์ค์น ๋ฐ ์ต์ ์ค๊ณ ๊ฐ์ด๋๋ฅผ ์ ์ํ ์์ ์ด๋ค.
ํ ๊ธฐ
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ 2022๋
๋ ๊ต์ก๋ถ ๋ฐ ๊ณผํ๊ธฐ์ ์ ๋ณดํต์ ๋ถ์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ์ฐ๊ตฌ์ฌ๋จ์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ์
๋๋ค(NRF-No.2022R1A4A1026503,
No.2021R1A2C2014259, NRF-2022R1A6A3A01087099).
References
Rosell, J. I., Vallverd, X., Lech, M. A., and Ibรกรฑez, M., 2005, Design and Simulation
of a Low Concentrating Photovoltaic/Thermal System, Energy Conversion and management,
Vol. 46, pp. 3034-3046. https://doi.org/10.1016/j.enconman.2005.01.012.
Jia, Y., Alva, G., and Fang, G., 2019, Development and Applications of Photovoltaic-thermal
Systems: A Review, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol. 102, pp. 249-265.
https://doi.org/10.1016/j.rser.2018.12.030.
Xia, H. T., Dong, J. H., Yang, T., Zeng, J. P., and Liang, B., 2014, Extrahepatic
Cyst Excision and Partial Hepatectomy for Todani Type IV-A Cysts, Digestive and Liver
Disease, Vol. 46, pp. 1025-1030. https://doi.org/10.1016/j.dld.2014.07.007.
Jelle, B. P., 2016, Building Integrated Photovoltaics: A Concise Description of the
Current State of the Art and Possible Research Pathways, Energies, Vol 9. pp. 1-30.
https://doi.org/10.3390/en9010021.
Shukla, A. K., Sudhakar, K., and Baredar, P., 2016, A Comprehensive Review on Design
of Building Integrated Photovoltaic System, Energy and Buildings, Vol. 128, pp. 99-110.
https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2016.06.077.
Norton, B., Eames, P. C., Mallick, T. K., Huang, M. J., McCormack, S. J., Mondol,
J. D., and Yohanis, Y. G., 2011, Enhancing the Performance of Building Integrated
Photovoltaics, Solar Energy, Vol. 85, pp. 1629-1664. https://doi.org/10.1016/j.solener.2009.10.004.
Shahsavar, A., Moayedi, H., Al-Waeli, A. H. A., Sopian, K., and Chelvanathan, P.,
2020, Machine Learning Predictive Models for Optimal Design of Building-integrated
Photovoltaic-thermal Collectors, International Journal of Energy Research, Vol. 44,
pp. 5675-5695. https://doi.org/10.1002/er.5323.
Yu, G., Yang, H., Yan, Z., and Kyeredey Ansah, M., 2021, A review of designs and performance
of faรงade-based building integrated photovoltaic-thermal (BIPVT) Systems, Applied
Thermal Engineering, Vol. 182, 116081. https://doi.org/10.1016/j.applthermaleng.2020.116081.
Debbarma, M., Sudhakar, K., and Baredar, P., 2017, Comparison of BIPV and BIPVT: A
Review, Resource-Efficient Technologies, Vol. 3, pp. 263-271. https://doi.org/10.1016/j.reffit.2016.11.013.
Evans, D. L., 1981, Simplified Method for Predicting Photovoltaic Array Output, Solar
Energy, Vol. 27, pp. 555-560. https://doi.org/10.1016/0038-092X(81)90051-7.