์ ์ฌ์ฐ
(Jeawoo Shin)
1
์ค ๋ฆฐ
(Rin Yun)
2โ
-
ํ๋ฐญ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ์์ฌ
(Graduate Student, Hanbat National University, Mech Engineering 25 Dongseodero, Daejeon,
3458, Korea)
-
ํ๋ฐญ๋ํ๊ต ๊ธฐ๊ณ๊ณตํ๊ณผ ๊ต์
(Professor, Hanbat National University, Mech Engineering 15 Dongseodero, Daejeon, 34158,
Korea)
Copyright ยฉ 2016, Society of Air-Conditioning and Refrigeration Engineers of Korea
ํค์๋
2์ฐจ์ ํก๋ฐฉํฅ ์๋ฆฌ ๋ฐ ์์ง๋ชจํ, ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ, ๋ฐฉ์, ์์ด์ ํํธํํ, ์ทจ์
Key words
CE-QUAL-W2, Recovery Distance, Tributary, Water source heat pump, Withdrawal
๊ธฐํธ์ค๋ช
EWD ๏ผ
์ทจ์๋ถ์ ์ค์ ๋์ด
$H_{a}$๏ผ
์
์ฌํ๋ ์ฅํ๊ด์ ์ ์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{ar}$๏ผ
๋ฐ์ฌํ๋ ์ฅํ๊ด์ ์ ์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{br}$๏ผ
์ํ๋ฉด์์ ์ฅํ๊ด์ ์ ์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{c}$๏ผ
์ ๋์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{e}$๏ผ
์ฆ๋ฐ์ ์ํ ์์ค ์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{n}$๏ผ
์ํ๋ฉด์ ํตํ ์์ ์ด๊ตํ๋$(Wm^{-2})$
$H_{s}$๏ผ
์
์ฌํ๋ ๋จํ๊ด์ ์ ์ด๋$(Wm^{-2})$
$H_{sr}$๏ผ
๋ฐ์ฌํ๋ ๋จํ๊ด์ ์ ์ด๋$(Wm^{-2})$
SEG๏ผ
์ธ๊ทธ๋จผํธ
IMX๏ผ
์๊ตฌ๊ฐ ์
IWD๏ผ
์ทจ์๊ตฌ๊ฐ ์ธ๋ฑ์ค
KMX๏ผ
์์ง์ธต ์
KTWD๏ผ
์ทจ์๋ถ ์์ธต
KBWD๏ผ
์ทจ์๋ถ ํ์ธต
NWB๏ผ
์์ฒด๋ถ ์ด์
NBR๏ผ
๋ถ์ง์ ์ด์
PTRC๏ผ
๋ฐฉ๋ฅ๋ถ ์
๊ตฌ ์์น
TRIC๏ผ
๋ฐฉ๋ฅ๋ ๋ณด๊ฐ
WDIC๏ผ
์ทจ์๋ ๋ณด๊ฐ
1. ์ ๋ก
21์ธ๊ธฐ ํ๋์ฌํ๋ ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฐ์ ์ ์๋๋ก ๋ถ๋ฆฌ๋ฉฐ, ํ๊ฒฝ๋ณดํธ ๋ฐ ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ์์ ํ์ฉ์ ๋ํ ์ค์์ฑ์ด ๊ฐ์กฐ๋๊ณ ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ํ๋ฆฌํ์ ๊ณผ ๊ฐ์
ํ์์ค๋ฆฝ ๋
ธ๋ ฅ์ด ์ ์ธ๊ณ์ ์ผ๋ก ์ ๊ฐ๋๊ณ ์๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ๋ํ 2050๋
ํ์ ์ค๋ฆฝ์ ๋ฌ์ฑํ๊ธฐ ์ํด ์๋์ง ์ฃผ ๊ณต๊ธ์์ ํ์์ฐ๋ฃ์์ ์ ์ฌ์์๋์ง๋ก ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก
์ ํํ๊ณ ์๋ค. ํนํ ์๋์ง ํจ์จ์ ์ด๋ฉฐ ์ง์ ๊ฐ๋ฅํ ์์คํ
์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ , ์ด๋ฅผ ํตํด ์ด์ฐํํ์ ๋ฐฐ์ถ๋์ ์ค์ด๋ ๋ฐฉ์์ด ํฌ๊ฒ ์ฃผ๋ชฉ๋ฐ๊ณ ์๋ค. ํ๊ตญ์๋์ง
๊ณต๋จ์(1) ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, 2019๋
๊ธฐ์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฏผ๊ตญ์ ๋๋ค์ ์ ์ฌ์์๋์ง๋ ํ์๊ด, ๋ฐ์ด์ค, ํ๊ธฐ๋ฌผ์ ์ด์ฉํ ์๋์ง ์์ฐ์ด ์ฝ 80%๋ฅผ ์ฐจ์งํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋
์์ด, ์ง์ด, ํ์์ด๊ณผ ๊ฐ์ ์ ์ฌ์ ์ด์๋์ง๋ ์ด์ฉ๋ฅ ์ด ์ฝ 3% ์์ค์ผ๋ก ์ด์ฉ ๋ฐ ๋ณด๊ธ์ด ๋ฎ์ ์ํฉ์ด๋ค. ์ต๊ทผ์๋ ๊ตญ์ ์ ์ผ๋ก ๊ธฐํ๋ณํ์ ๋ํ ์ธ์์ด
๋์์ง๋ฉด์ ํ๊ตญ ์ ๋ถ๋ 2050๋
ํ์์ค๋ฆฝ์ ๋ชฉํ๋ก ์ผ์ ์ ์ฌ์์๋์ง ํ๋๋ฅผ ์ํ ์ ์ฑ
์ ์ ๊ทน์ ์ผ๋ก ์ถ์งํ๊ณ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์์ด, ์ง์ด, ํ์์ด๊ณผ
๊ฐ์ ์ ์ฌ์ ์๋์ง์ ์ด์ฉ๋ฅ ์ด ํฅํ ์ ์ฐจ ์์นํ ๊ฒ์ผ๋ก ์์๋๋ค.
Jung et al.(2) ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ๊ธฐ์กด ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
์ ๋จ์ ์ ์ธ๊ธฐ์จ๋์ ๋ฐ๋ผ ์์คํ
์ ํจ์จ์ด ๊ฒฐ์ ๋๊ณ , ๊ทธ๋ก ์ธํ ์๋์ง ์๋น๋์ด ๋์ผ๋ฉฐ ์ด์ฐํํ์ ๋ฐฐ์ถ๋์ด ์๋์ ์ผ๋ก
ํฌ๋ค. ์ ์ฌ์์๋์ง ์ค ์์ด์ ์ด์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
(water source heat pump)์ ํ์ฒ์, ๋ ์ ์ฅ์, ์์ ๋ฑ ์ธ๊ธฐ ์จ๋์
๋นํ์ฌ ์ฐ์ค ์จ๋๊ฐ ๋น๊ต์ ์์ ์ ์ธ ์์ด์์ ํ์ฉํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๋์ง ํจ์จ์ ์ฆ๊ฐ์์ผ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ์ ์งํํ ๋ ์ด์ฐํํ์ ๋ฐฐ์ถ๋์ด ๊ธฐ์กด ๋๋๋ฐฉ ์์คํ
์
๋นํด ์ฝ 20% ๊ฐ์์ํฌ ์ ์๋ค. ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ํ์ ๊ธฐ์๋ ๋๊ธฐ ์จ๋๋ณด๋ค ๋ฎ์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์งํ๊ณ ๋์ ๊ธฐ์๋ ๋๊ธฐ ์จ๋๋ณด๋ค ๋์ ์จ๋๋ฅผ ์ ์งํ๋
์์ด์์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ๋ค. ํ์ฒ์๋ฅผ ์์ด ์๋์ง๋ก ํ์ฉํ๋ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ทจ์ํ ํ์ฒ์๋ฅผ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ์ ํ์ฉํ๊ณ ๋ค์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ๊ฒ
๋๋ค. ์ด๋ ๋ฐ์ํ ๋ฐฐ์ถ์๋ ํ์ฒ์ ์์จ ๋ณํ๋ก ์ธํ ์์ํ๊ณ์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ค. ํ์ฒ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ด์ฉ์ ์์ด์
๋ฐฉ๋ฅ ๊ณผ์ ์์ ์๊ธฐ๋ ๋ฐฐ์ถ์๋ก ์ธํ ํ์ฒ์ ์์จ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ ํ๋ ๊ฒ์ ๋งค์ฐ ์ค์ํ๋ค. ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ถํ๊ธฐ ์ํด์ CE-QUAL-W2
ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์ฉํ์๋ค. CE-QUAL-W2๋ ๋ฏธ ๊ณต๋ณ๋จ์ด ๊ฐ๋ฐํ 2์ฐจ์ ํก๋ฐฉํฅ๊ณผ ์์ง๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์๋ ฅํ ๋ฐ ์์ง์ ๋ํ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ผ๋ก, ์ฃผ๋ก ์ ์์ง ๋ฐ
ํ์ฒ ๋ฑ ์๋์ ์ผ๋ก ํญ์ด ๋์ง ์์ ์์ญ์ ํก๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ท ์ผํ๊ฒ ๋ชจ๋ธ๋งํ ์ ์๋ค. ์ด ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ฌ๋ฌ ์ ์์ง์ ํ์ฒ ๋ถ์ ์ด ์๋ ์ ์ฒด ํ์ฒ ์ ์ญ์
ํฌํจํ์ฌ ํ์ฒ, ํธ์, ์ ์์ง, ํ๊ตฌ ๋ฐ ์ด๋ค์ ์กฐํฉ์ ์ ์ฉ ๊ฐ๋ฅํ๋ค. Ahn et al.(3)์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด CE-QUAL-W2๋ ์ ์์ง๊ฐ ํญ์ด ์ข๊ณ ๊ธธ๋ฉฐ ์์ฌ์ด ๊น์ ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ ์ ์์ง ์์ฒด์ ๋งค์ฐ ์ ํฉํ์ฌ ์ ์์ง ์ฑ์ธตํ ํ์๊ณผ ๋ฐ๋๋ฅ ํด์์ด
๋ฐ์ด๋ ํ์ฒ๊ณผ์ ์ฐ๊ณ ๋ชจ์๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ๋ฐํ๊ณ ์๋ค. ์ด์ CE-QUAL-W2๋ฅผ ํ์ฒ์ ์ ์ฉํ์์ ๋ ๊ฒ์ฆ์ ํตํ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ํ๋ณดํ๊ณ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ
์ฐ์ถํ๊ณ ์ ํ๋ค. 2005๋
ํ๊ตญ์๋์ง๊ธฐ์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ณด๊ณ ์(4)์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ํ์ฒ์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ์ฌ์ฉ ์ ๋์ด ์ ์ ํ์ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ 1 km ~ 4 km ๋ฒ์๋ก ์์ธกํ์์ผ๋ฉฐ ์ฌ์ฉ ์ ๋์ด ๋ง์
ํ์ฒ์ ๊ฒฝ์ฐ 10 km ๋ด์ธ์ ๋ฒ์๋ก ์์ธก๋์๋ค. Jung et al.(5)์ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ํ์ฒ์๋ฅผ ์์ด ์๋์ง๋ก ํ์ฉํ๊ณ ๋ฐฉ๋ฅ ์งํ ์ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ฝ 0.19 km ~ 2.95 km ๋ฒ์๋ก ์์ธกํ๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ
๋ฐํ์ผ๋ก Shin and Yun(6)์ ํ์ ๊ธฐ ๋๋๋ฐฉ๋ถํ 500 RT ๊ธฐ์ค ๋๋๊ฐ์ ์์นํ ์์ฝ๋ธํ ์ํฐ์ ๋ถ๊ทผ์ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ์ฝ 300 m๋ก ์ฐ์ถํ์๋ค. Seo et al.(7)์ ๊ตญ๋ด ํ์ฒ์ ์จ๋๋ถํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์์ด์ ํํธํํ์ ๊ณ์ ์ฑ๋ฅ๊ณ์๋ฅผ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ ์ ํ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ๊ตญ๋ด ํ์ฒ์์ ์์จ๊ณผ ์ง์ญ๋ณ ์ธ๊ธฐ์จ๋๋ฅผ ๋ถ์ํ์๊ณ
์ ์ํ๊ณผ ๊ฐ๋ณํ ํํธํํ์ ๋๋ฐฉ๋ฅ๋ ฅ๊ณผ ์๋น์ ๋ ฅ์ ์ ์ํ์๋ค. Park et al.(8)์ ์์ด์๊ณผ ์ง์ด์ ์ ์ฉ ๋น์จ์ ๋ฐ๋ฅธ ํํธํํ ์์คํ
์ ์์ถ ์์ก์กฐ๊ฑด์ ์ ์ฉํ ์ธ๊ณต๊ดํ ์ค๋งํธํ์์์ ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต๋ฅผ TRNSYS18๋ก ๊ตฌํํ์๊ณ , ์๋์ง์์๋
๋ฐ COP๋ก ์ฑ๋ฅ ๋น๊ต ๋ถ์ํ์๋ค. ์ฌ๋ฆ์ฒ ์๋ ์์ด์์ ์ฃผ์ด์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์ง์ด์์ ๋ณด์กฐ์ด์์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ฑฐ๋ ํ๊ณ ๊ฒจ์ธ์ฒ ์ ์ง์ด์๋ง ํ์ฉํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋,
๋ ์ด์์ ํ์ฉํ์ฌ ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋ ์์คํ
์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ ์ ์ํ์๋ค.
ํ์ฒ์๋ฅผ ์์ด ์๋์ง๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ก ์ธํด ๋ฐ์ํ๋ ๋ฐฐ์ถ์๊ฐ ํ์ฒ์ ์์ํ๊ณ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ณ , ํนํ ํ์ ๊ธฐ ๋๋ฐฉ์ ๊ฒฝ์ฐ
๋ฐฉ๋ฅ๋๋ ๋ฐฐ์ถ์๋ ํ์ฒ์ ์์จ ์์น์ ๊ฐ์ ธ์ฌ ์ ์๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฆฌ ์์ง ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ CE-QUAL-W2๋ฅผ ํ์ฒ์์ ์ ์ฉํ์์ ๋ ํ๊ฐ์
ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)์ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์)๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๊ฐ์ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต
~ ํ์ฃผ๋๊ต)์ ๊ตฌ์ญ๋ณ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ถํ๋ค.
2. ์ฐ๊ตฌ๋ฐฉ๋ฒ
2.1 CE-QUAL-W2๋ฅผ ์ด์ฉํ ํ๊ฐ ์๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ๋ง
ํ๊ฐ์ ํ๊ฐ์ ์ญ๋ณธ๋ถ, ๋กฏ๋ฐ์๋ํ์ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ด ๊ตญ๋ด ์์ด์ ์๋์ง๊ฐ ์ค์ ์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋๋ ์์ด์์ด๋ค. ์ด๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํ๊ฐ์ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต
~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต) ๋๊ต๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ธ๋ถํํ์ฌ ์ฐ์ถํ์๋ค. ํ๊ฐ์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋์ ๋์ผํ๊ฒ
์ค์ ํ์๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ 500 RT, 1,000 RT, 1,500 RT, 2,000 RT ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋์ ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)
10,000 m3/day, 20,000 m3/day, 30,000 m3/day, 40,000 m3/day๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์)์ ๊ฒฝ์ฐ 9,300 m3/ day, 18,600 m3/day, 27,900 m3/day, 37,200 m3/day๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋ฐฉ์ ๊ฐ๋ํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ํก์ํ ์์ด์์ ๋ฐฐ์ถ์๋ก ๋ฐฉ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ฐฉ๋ฅ์จ๋๋ ์ทจ์์จ๋๋ณด๋ค 5$^{\circ}{C}$๋๊ฒ
์ค์ ํ์๋ค. ๋์ ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋ฐฉ์ ๊ฐ๋ํ๊ธฐ ์ํด ์ด์ ๋ฐฐ์ถํ ์์ด์์ ๋ฐฐ์ถ์๋ก ๋ฐฉ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ทจ์์ ์จ๋๋ณด๋ค 2.5$^{\circ}{C}$๋ฎ๊ฒ
์ค์ ํ์๋ค. Table 1์ ํ๊ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต)๋ฅผ 1๊ฐ์ ์์ฒด(Water bodies), 2๊ฐ์ ๋ถ์ง(Branch), 52๊ฐ์ ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments),
42๊ฐ์ ์์ง์ธต(Layers)์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑํ์์ผ๋ฉฐ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด์์ ์ ๊ณต๋ฐ์ ํ์๋จ๋ฉด์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments) 150 ~ 650 m๋ก ์ค์ ํ์๋ค.
Table 1 Han River upstream control file settings for CE-QUAL-W2
Number of Water bodies
|
NWB
|
1
|
Number of Branches
|
NBR
|
2
|
Number of Layers
|
KMX
|
42
|
Number of Segments
|
IMX
|
52
|
Fig. 1์ ํ์๋จ๋ฉด์ ๋ฐํ์ผ๋ก ๊ฐ ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments)์ ํด๋น๋๋ ์์ง์ธต(Layers)์ ๋์ด๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์๋ค. ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments)์
๊ฐ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ์ฌ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๋ชจ๋ธ๋ง ํ์๋ค.
Fig. 1 Vertical layer setting for width and depth.
Fig. 2 Modelling of Han-River upstream by CE-QUAL-W2.
์ทจ์ ์ง์ ์ค์ ์ Table 2์ ๊ฐ๋ค. ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๊ตฌ๊ฐ 3(Segments3) ๊ตฌ๊ฐ์์ ์ทจ์ ์ง์ ์ ์ค์ ํ์๋ค. ์ทจ์ ์ง์ ์ ์ค๊ฐ ํด๋ฐ ํ๊ณ ๋ฅผ ์
๋ ฅํ๊ณ , ์ทจ์๋ฅผ ์งํํ ์ง์ ์
์์์ธต๊ณผ ๋ฐ๋ฅ์ธต์ ์ค์ ํ๋ค. ๋ฐฉ๋ฅ ์ง์ ์ Table 3๊ณผ ๊ฐ๋ค. ๋ฐฐ์ถ์๋ฅผ ๋ฐฉ๋ฅ ์ ์ทจ์์ ๊ฐ์ ์์ด์์ผ๋ก ๋ฐฉ๋ฅํ๊ฒ ๋๊ณ , ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ๋ฐ๋๋ ๊ฐ์ ๋ฐ๋๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments)์
์ค์ ํ๊ณ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments)์ ์์์ธต๊ณผ ๋ฐ๋ฅ์ธต์ ํด๋ฐํ๊ณ ๋ฅผ ์
๋ ฅํ๋ค. ํ๊ฐ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต) ๋ํ ๊ฐ์
๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ค์ ํ์๋ค. ํ๊ฐ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ๋ชจ๋ธ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ๋ Fig. 3, ํ๊ฐ ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต) ๋ชจ๋ธ๋ง ๊ฒฐ๊ณผ๋ Fig. 4์ ๊ฐ๋ค.
Fig. 3 Modelling of Han river midstream by CE-QUAL-W2.
Fig. 4 Modelling of Han river downstream by CE-QUAL-W2.
Table 2 Withdrawal information
Withdrawals
|
|
Seg
|
Elev
|
Top
|
Bot
|
Interpolation
|
IWD
|
EWD
|
KTWD
|
KBWD
|
WDIC
|
3
|
6.48
|
34
|
35
|
ON
|
Table 3 Tributary information
Tributary
|
|
Placement
|
Seg
|
Top.Elev
|
Bot.Elev
|
Interpolation
|
PTRC
|
ITR
|
KTWD
|
KBWD
|
TRIC
|
DENSITY
|
4
|
6.48
|
5.48
|
ON
|
2.2 CE-QUAL-W2 ํ๋ก๊ทธ๋จ ๊ฒ์ฆ
CE-QUAL-W2 ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์ฉํ์ฌ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ถ์ ์ํด์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์์จ ์ฐ์ถ์ ๋ํ ๊ฒ์ฆ์ด ํ์ํ๋ค. Kim et al.(9) ์ฐ๊ตฌ์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด CE-QUAL-W2 ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ์ ๊ณ์ฐ ๋ฐฉ์ ์์ ์ด๋๋ฐฉ์ ์, ์ฐ์๋ฐฉ์ ์, ์ด๋ฅํ์ฐ ๋ฐฉ์ ์, ์ํ๋ฉด ๊ณ ๋ ๋ฐฉ์ ์, ์์๋ฐฉ์ ์,
์ํ๋ฐฉ์ ์ 6๊ฐ์ง์ ๊ธฐ๋ณธ ์์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค. ์์จ ๋ณํ๋ ์ฐ์ถํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ด์์ง์์ธ ์(1)์ ์ด์ฉํ๋ค.
๊ฒ์ฆ์ ์ํ ๋ชจ๋ธ๋ง์ ์งํํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๊ธฐ์์ ๋ณด, ์ ๋ ์ ๋ณด, ์์จ ์ ๋ณด ๋ฑ์ด ํ์๋ก ํ๋ฉฐ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ ํ์ฑ๊ณผ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๋์ด๊ธฐ ์ํ์ฌ ํ๊ฐ ํ์ ํต์ ์,
๊ธฐ์์๋ฃ๊ฐ๋ฐฉ ํฌํธ, ๋ฌผ ํ๊ฒฝ์ ๋ณด์์คํ
๋ฑ ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด์์ ์ ๊ณตํ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์๋ค. ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ์์ฒด ๋ชจ๋ธ๋ง์ Fig. 3๊ณผ ๊ฐ๋ค. ์ค์ ์ง๋์ ํ๊ฐ์ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต)๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก 1๊ฐ์ ๊ตฌํ(Branch)์ผ๋ก ์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ, 400 m ~ 600 m์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง
16๊ฐ์ ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(segments)์ ์ค์ ํ์๋ค. Fig. 5๋ ์ํ๋ฐฉํฅ ์๊ตฌ๊ฐ(segments) ์ ์์ง์ธต(layers)์ด๋ค. ๊ณต๊ณต๊ธฐ๊ด์์ ์ ๊ณตํ ํ์๋จ๋ฉด์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ต๋ 32๊ฐ์ ์์ง์ธต(layers)์ผ๋ก
์ค์ ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ์์ง์ธต(layers)๋ณ ๋์ด๋ฅผ ์ค์ ํ์๋ค. Fig. 6์ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ์ง๋์ ์์น๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค.
ํ์ฌ ๊ตญ๋ด์์ ํ์ฒ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ์ ์ค์น์ฌ๋ก๊ฐ ๋ถ์ฐ EDC(์์ฝ๋ธํ์ํฐ)๋ฅผ ์ ์ธํ๊ณ ๋ ์๋ ์ค์ ์ด๊ณ , ๋ถ์ฐ EDC์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋ฐฉ๋ฅ ์ ํ์ฒ์
์จ๋๋ณํ์ ๋ํ ์ธก์ ์๋ฃ๊ฐ ์์ด ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ํ๊ฐ๋๊ต์์ ์ํ๋๊ต๊น์ง์ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ํ์ ๊ธฐ์ธ 6์ 1์ผ๋ถํฐ 8์ 31์ผ๊น์ง์ ์์จ์ ๋ณด๋ฅผ
CE-QUAL-W2์ ๊ณ์ฐ ํ๋น์ฑ์ผ๋ก ์ด์ฉํ๊ธฐ๋ก ํ์๋ค. Fig. 3์ ํ๊ฐ์ค๋ฅ์ ์๊ตฌ๊ฐ๊ณผ Fig. 5์ ํ์์ ๋ณด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ๋ฅผ ๋ชจ๋ธ๋งํ๊ณ ๊ธฐ์์ ๋ณด์ ์ ๋, ํ๊ฐ๋๊ต์์์ ์์จ์ ๋ณด๋ฅผ ์
๋ ฅ์ผ๋ก ํ์ฌ ์ํ๋๊ต์ ์์จ์ ๊ณ์ฐํ์๋ค. ํ๊ฐํ์ํต์ ์์์
์ ๊ณตํ๋ ์ํ๋๊ต์ 6์ 1์ผ๋ถํฐ 8์ 30์ผ๊น์ง ๋ฐ์ดํฐ์ CQ-QUAL-W2๋ก ์ป์ ์ํ๋๊ต ์์จ์ ์์ธก๊ฐ์ ๋น๊ตํ์๋ค. Fig. 7์ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ์์จ ์ค์ธก ์๋ฃ์ CE-QUAL-W2๋ฅผ ํ์ฉํ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ์์จ ์์ธก ์๋ฃ ๋น๊ต ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ์ค์ธก์๋ฃ์ ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ์ค์ฐจ๋ฒ์๋ 5%
์ด๋ด๋ก ๋ฐ์ํ์๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๊ฒ์ฆ์ ๋ฐํ์ผ๋ก ํด๋น ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์ฒ ์์ฒด์์์ ์ ํฉ์ฑ์ ํ๋ณดํ์๋ค.
Fig. 5 Modelling of han-river midstream by CE-QUAL-W2.
Fig. 6 Map of the Han-River midstream.
Fig. 7 Comparison of water temperature between measured and simulation results.
3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ
3.1 ํ๊ฐ ๋์ ๊ธฐ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ ์์ธก ์ฐ์ถ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 8๊ณผ Fig. 9๋ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์) ํ๊ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต)๋ฅผ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ 500 RT, ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ ์ ๋ 9,300 m3/day ๊ธฐ์ค ์์จ ํ๋ณต ์งํ ์ง์ ์ธ ์๊ตฌ๊ฐ 5(Segments5), ์๊ตฌ๊ฐ 6(Segment6)์ ์์จ ํ๋ณต ๊ทธ๋ํ์ด๋ฉฐ, Fig. 10์ ์์จ ํ๋ณต ์ง์ ์ธ ์๊ตฌ๊ฐ 7(Segments)์ ์์จ ํ๋ณต ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ๋ถ์์ ์ ์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ์ง ์์ ํ์ฒ์์ ์์จ ๊ทธ๋ํ์ด๋ฉฐ ๊ฒ์์
์ ์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ ์ดํ ํ์ฒ์์ ์์จ ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. Fig. 8๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ฐฉ๋ฅ ์ง์ ์์ ์ฝ 150 m ์ง์ ์์๋ ์์จ ํ๋ณต์ด ์ผ์ด๋์ง ์์ ๋ถ์์ ํ ์์จ์ ๋ชจ์ต์ ๋ณด์ธ๋ค. Fig. 9๋ ๋ฐฉ๋ฅ์ง์ ์์ ์ฝ 775 m ์ง์ ์ผ๋ก ์๊ตฌ๊ฐ 5(Segments5)์ ๋นํ์ฌ ์์จ ํ๋ณต์ด ์งํ๋์ด ๋น๊ต์ ์์ ์ ์ธ ์์จ์ ๋ณด์ธ๋ค. Fig. 10์ ๋ฐฉ๋ฅ ์ง์ ์์ ์ฝ 1.4 km ์ง์ ์ธ ์๊ตฌ๊ฐ 7(Segments7)์ ๊ทธ๋ํ์ด๋ฉฐ ์์จ ํ๋ณต์ด ์์ ํ ์งํ๋ ์ง์ ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์๊ตฌ๊ฐ 7(Segments7)์
๋ฐฉ๋ฅ ์ง์ ์์ ์ฝ 1.4 km ์์น์ธ ์ฌ๋ฆผํฝ๋๊ต์ ์ ์ค์ฒ ๊ต ์ฌ์ด์ ์์นํ๊ณ Fig. 11์ ์ง๋๋ฅผ ํตํ์ฌ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ง์ ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์์จ ํ๋ณต์ด ์งํ๋ ์ง์ ์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ์ง ์์ ์์จ๊ณผ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ ์์จ์
์จ๋ ์ฐจ์ด๊ฐ 0.2โ์ด๋ด์ด๋ฉฐ ์์จ์ ์์น๊ณผ ํ๋ฝ ํญ ๋ํ ๋์ผํ๊ฒ ๋ํ๋๋ค. ์์ด์ ํํธํํ๋ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ์ ๋ฐ๋ผ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋์ด ์ ํด์ง๊ฒ
๋๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ 500 RT ~ 2,000 RT, ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋ 9,300 m3/day, 18,600 m3/day, 27,900 m3/day, 37,200 m3/day ๊ธฐ์ค ํ๊ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต)์ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์) ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋
Fig. 12๋ฅผ ํตํด ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ๊ฐ์ ์ธ๋ถํํจ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต) ๊ตฌ์ญ์ ๋ฐ๋ผ
์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ๊ฒ์ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ ๋์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฐ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์) ํ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~
ํ๊ฐ๋๊ต) ๊ตฌ์ญ์ ์ ๋์ด ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต)์ ๋นํ์ฌ ์๊ฒ ๋ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ฅ ๊ธธ๊ฒ ๋ํ๋๋ค.
๋ฐ๋ฉด์ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต)์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ฒ์ ์ ๋์ด ๋น๊ต์ ํฌ๊ฒ ๋ํ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋น๊ต์ ์งง๊ฒ ๋ํ๋๋ค.
Fig. 8 Variation of temperature at segments 5.
Fig. 9 Variation of temperature at segments 6.
Fig. 10 Variation of temperature at segments 7.
Fig. 11 Han river upstream recovery distance in winter on the map.
Fig. 12 Han-River recovery distance in winter season.
3.2 ํ๊ฐ ํ์ ๊ธฐ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ ์์ธก ์ฐ์ถ ๊ฒฐ๊ณผ
Fig. 13์ ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์) ํ๊ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต)๋ฅผ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ 500 RT, ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ ์ ๋ 10,000 m3/day ๊ธฐ์ค ์์จ ํ๋ณต ์ง์ ์ธ ์๊ตฌ๊ฐ 5(segments)์ ์์จ ํ๋ณต ๊ทธ๋ํ์ด๋ค. ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ์ง ์์ ์์จ๊ณผ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ ์์จ์
์จ๋ ์ฐจ์ด๋ ์ฝ 0.2โ์ด๋ฉฐ ์์จ์ ์์น๊ณผ ํ๋ฝ ํญ ๋ํ ๋์ผํ๊ฒ ๋ํ๋๋ค. ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ๋ฐฉ๋ฅ ์ง์ ์์ ์ฝ 150 m ์์น์ธ ์ฒํธ๋๊ต ์ง์ ์ธ
์๊ตฌ๊ฐ 5(segments5)์ง์ ์ด๋ฉฐ Fig. 14๋ฅผ ํตํ์ฌ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ ์ง์ ์ ์ค์ ์ง๋์์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ๋์ ๊ธฐ์ ๋ค๋ฅด๊ฒ ํ์ ๊ธฐ์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ๋ฐฉ๋ฅ์ง์ ์๊ตฌ๊ฐ 4(Segments4)์
๋ค์ ์ง์ ์ธ ์๊ตฌ๊ฐ 5(Segments)๋ก ๋น๊ต์ ์งง์ ์๊ตฌ๊ฐ(Segments)์์ ์์จ ํ๋ณต์ด ์ผ์ด๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋๋ผ์ ๋ ์จ ํน์ง์ ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฐ์๋์ด
์ง์ค๋์ด ์ ๋์ด ๋์ ๊ธฐ์ ๋นํ์ฌ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ 500 RT ~ 2,000 RT ์ฆ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋ 10,000 m3/day, 20,000 m3/day, 30,000 m3/day, 40,000 m3/day๊ธฐ์ค ํ๊ฐ ์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต)์ ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์) ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋
Fig. 15๋ฅผ ํตํด ํ์ธํ ์ ์๋ค. ํ๊ฐ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต)์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์)์ ์ ์ฌํ๊ฒ ๋ํ๋๋ค. ์ด๋ ๊ณ์ ์ ์ ๋์ด
ํฌ๊ฒ ๋ณํ์ง ์๋ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ํน์ฑ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค. ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฒ์ ์ ๋์ด ์ํฅ์ ํฌ๊ฒ ๋ฏธ์น๊ณ ์์ผ๋ ํ์ฒ์ ์ ์, ํ์ ๋จ๋ฉด์ ๋ฉด์ ๋ฐ
ํ์, ํ์ฒ์ ๋์ด, ๊ธฐ์์ ๋ณด, ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๋์ ๋ณ๋์ฑ์๋ ์์กดํ๊ณ ์์์ ํ์ธํ์๋ค. ํนํ ํ์ ๊ธฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ ๊ธฐ์ ๋นํด ํ๊ฐ ํ๋ฅ์ ๋นํด์ ์๋ฅ์
์ค๋ฅ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋์ ์ผ๋ก ์ ๋์ ๋ณ๋ ํญ์ด ์ผ๋ณ๋ก ๋งค์ฐ ํฌ๊ณ ์งง์ ์๊ฐ ๊ฐ๊ฒฉ์๋ ๊ทธ ๋ณ๋์ด ์ปค์ ์ด ๋ถ๋ถ์ด ์์จ ํ๋ณต์ ํฐ ์ํฅ์ ๋ฏธ์ณค์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๊ณ ,
ํฅํ ํ๊ฐ์ ํ์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ์ ์ค์น๋ฅผ ํตํด ์ด์ ๋ํ ๊ฒ์ฆ์ด ํ์ํ๋ค.
Fig. 13 Variation of temperature at segments 5.
Fig. 14 Han-River upstream recovery distance in summer on the map.
Fig. 15 Han-River recovery distance in summer season.
4. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ ์๋ฆฌ ์์ง ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ CE-QUAL-W2๋ฅผ ํ์ฒ์์ ์ ์ฉํ์์ ๋ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์์ผ๋ฉฐ ํ๊ฐ์ ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)๊ณผ ๋์ ๊ธฐ(1
~ 2์) ํ์ฒ์๋ฅผ ํ์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ถํ์๋ค. CE-QUAL-W2๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ์ ์ฒด์ ์ธ ํ๊ฐ์ ๋ชจ๋ธ๋งํ์ผ๋ฉฐ ํ๊ฐ์
์๋ฅ(๊ด์ง๊ต ~ ํ๊ฐ๋๊ต), ์ค๋ฅ (ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต), ํ๋ฅ(์ํ๋๊ต ~ ํ์ฃผ๋๊ต)์ ๊ตฌ์ญ๋ณ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฐ์ถํ์๊ณ ๊ฒฐ๋ก ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ์๋ฆฌ ์์ง ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ CE-QUAL-W2 ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ๊ฒ์ฆํ๊ธฐ ์ํด ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์) ํ๊ฐ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต)๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก
๋ชจ๋ธ๋ง์ ์งํํ์์ผ๋ฉฐ ์ค์ธก ์์จ ๋ฐ์ดํฐ์ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ์ง ์์ CE-QUAL-W2 ์์ธก ์์จ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋น๊ต ์ค์ฐจ์จ์ ์ฝ 5% ์ด๋ด๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
(2) ํ๊ฐ์ ํ์ฒ์๋ฅผ ํ์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ ์ฉํ์ ๋ ์์จ ํ๋ณต๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ๊ฐ์ ๊ตฌ์ญ๊ณผ ๊ฑด๋ฌผ์ ๋๋๋ฐฉ ๋ถํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ์ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ
ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)๋ 150 ~ 650 m์ผ๋ก ์ ์ถ๋์๋ค. ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์)์ ๊ฒฝ์ฐ 400 m ~1.4 km์ผ๋ก ์ฐ์ถ๋์๋ค. ์ฐ์ถ๋ ์์จ ํ๋ณต
๊ฑฐ๋ฆฌ์ ์์จ๊ณผ ์ทจ์์ ๋ฐฉ๋ฅ๋ฅผ ์งํํ์ง ์์ ์์จ์ ์จ๋ ์ฐจ์ด๋ ์ฝ 0.2โ ์ฐจ์ด๋ก ์ฐ์ถ๋์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ ํ์ฒ์ ์์ํ๊ณ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น์ง ์์ ์ ๋์ ์จ๋
์ฐจ์ด์ด๋ค.
(3) ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ ํ์ฒ์ ์ ๋์ ํฌ๊ฒ ์ํฅ์ ๋ฐ๋๋ค. ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)์ ๊ฒฝ์ฐ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์) ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ณด๋ค ์ ๋์ด ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์์จ
ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋น๊ต์ ์งง๊ฒ ๋ํ๋๋ค. ๋ํ ํ๊ฐ์ ๊ตฌ์ญ๋ณ ์ ๋์ ํฐ ๊ตฌ์ญ์ด ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ์งง๊ฒ ๋ํ๋๋ค.
(4) ํ๊ฐ ์ค๋ฅ(ํ๊ฐ๋๊ต ~ ์ํ๋๊ต)์ ๊ฒฝ์ฐ ํ์ ๊ธฐ(6 ~ 8์)์ ๋์ ๊ธฐ(1 ~ 2์)์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋ค๋ฅธ ํ๊ฐ ๊ตฌ์ญ์ ๋นํ์ฌ ํฌ๊ฒ ์ฐจ์ด๊ฐ
๋์ง ์๋๋ค. ์ด๋ ๊ณ์ ์ ๋ฐ๋ผ ์ ๋์ด ํฌ๊ฒ ๋ณํ์ง ์๋ ํ๊ฐ ์ค๋ฅ์ ํน์ฑ ๋๋ฌธ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ฆฌ ์์ง ๋ชจ๋ธ๋ง ํ๋ก๊ทธ๋จ์ธ CE-QUAL-W2์ ์ ๋ขฐ์ฑ์ ๊ฒ์ฆํ์์ผ๋ฉฐ ํด๋น ํ๋ก๊ทธ๋จ์ ํ์ฉํ์ฌ ํ๊ฐ ์ง์ญ์ ํ์ฒ์๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ด์
ํํธํํ ์์คํ
์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๋ฅผ ํ๊ฐ์ ๊ณ์ , ๊ตฌ์ญ๋ณ๋ก ๊ตฌ๋ถํ์ฌ ์ฐ์ถํ์๋ค. ํ์ฒ์๋ฅผ ํ์ฉํ ์์ด์ ํํธํํ ์์คํ
์ ์ค์น ๊ตฌ์ญ์ ์์จ ํ๋ณต ๊ฑฐ๋ฆฌ๊ฐ
์งง๊ฒ ์ฐ์ถ๋๋ฉฐ ์์ํ๊ณ์ ์ํฅ์ ๊ฐ์ฅ ์๊ฒ ๋ฏธ์น๋ ์ ๋์ด ๋ง์ ๊ตฌ์ญ์ ์ค์นํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค.
ํ ๊ธฐ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ๋ 2023๋
๋ ํ๊ฒฝ๋ถ์ ์ฌ์์ผ๋ก ํ๊ตญ ํ๊ฒฝ์ฐ์
๊ธฐ์ ์์ ์ง์์ ๋ฐ์ ์ํํ ์ฐ๊ตฌ ๊ณผ์ ์
๋๋ค. (๊ณผ์ ๋ฒํธ: 2020003150002).
References
Korea Energy Agency, 2019, Information on the Results of 2019 New and Renewable Energy
Distribution Statistics, pp. 1-4.
Jung, Y., Oh, J., Chang, J., Han, U., Kim, J., and Lee, H., 2019, LCCP Comparison
between air Source Heat Pump and Water Source Heat Pump, Proceedings in Korean Society
of Engineering Engineers Conference, pp. 482-484.
Ahn, S., Ha, R., Yoon, S., and Kim, S., 2014, Evaluation of Future Turbidity Water
and Eutrophication in Chungju Lake by Climate Change Using CE-QUAL-W2, Journal of
Korea Water Resources Association, Vol. 47, No. 2, pp. 145-159.
Yoon, H., 2005, Optimization Study on Unutilized Energy Network Demonstration Project,
Ministry of Science and Technology, 2005, p. 109.
Jung, J., Nam, J., Kim, J., Jung, S., and Kim, H., 2019, Feasibility Study on the
Use of River Water Hydrothermal Energy in Korea - (2) Impact Assessment of the Change
in Water Temperature of Return Flow on the River Environment, New & Renewable Energy,
Vol. 15, No. 1, pp. 9-17.
Shin, J. and Yun, R., 2022, Effect of Utilization of the Hydrothermal Energy of Nakdong
River on Water Temperature, Proceedings of the SAREK 2022 Summer Annual Conference,
pp. 1298-1301.
Seo, J., Cho, Y., Yun, R., Jang, G., Song, S., and Jung, Y., 2023, Development on
a Seasonal Performance Factor of Water Source Heat Pumps Using Temperature Distributions
of Rivers in Korea, Proceedings of Korean Society for Fluid Machinery, 2023 Winter
Annual Conference.
Park, S., Han, H., Hong, H., and Min, J., 2021, A Study on Energy Performance Evaluation
of Combined Heat Source Heat Pump System Consisting of Ground and Water Sources in
Smart Farm, Korean Journal of Air-Conditioning and Refrigeration Engineering, Vol.
33, No. 11, pp. 608-618.
Kim, B., Kim, H., Baek, J., and Lee, S., 2016, Forecast Algal Bloom in Urban Channel
Using CE-QUAL-W2, Proceedings of KSCE 2016 Convention Program, pp. 57-58.