๋ฐํ์
(Tae-Soon Park)
1iD
์ต์ฐํธ
(Yeon-Ho Choi)
2iD
๊ถ๊ฒฝ๋ฏผ
(Kyoung-Min Kwon)
3iD
์ค์ฌ์ค
(Jae-Jung Yun)
โ iD
-
(Undergraduate Student, Department of Electrical Eng., Chungbuk National Univ, Korea)
-
(Combined Master and Doctoral course, School of Electrical Eng. Chungbuk National Univ.,
Korea)
-
(Technicae director, Research and Development Center, Woojin Industrial Systems Co.
Ltd., Goesan, Chungbuk, Korea)
Copyright ยฉ The Korean Institute of Illuminating and Electrical Engineers(KIIEE)
Key words
Lithium-ion battery, Incremental capacity(ICA), Degradation mode(DM), Loss of lithium inventory(LLI), Loss of active material(LAM), Battery aging
1. ์ ๋ก
๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ๋์ ์๋์ง ๋ฐ๋์ ๊ธด ์๋ช
์ผ๋ก ์ธํด ์ ๊ธฐ ์๋์ฐจ, ์๋์ง์ ์ฅ์์คํ
, ํด๋์ฉ ์ ์๊ธฐ๊ธฐ ๋ฑ ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ค. ํ์ง๋ง
๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ์ง์์ ์ธ ์ฌ์ฉ์ ๋ฐ๋ผ ์ฉ๋๊ณผ ์ถ๋ ฅ์ด ์ ํ๋๋ ๋
ธํ๊ฐ ์งํ๋๋ฉฐ ์ด๋ ๊ธด ์๋ช
์ ์ ์ง๊ฐ ์๊ตฌ๋๋ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์์ ์ค์ํ ๋ฌธ์ ๋ก ์์ฉํ๋ค[1]. ๋ํ, ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ๋ ๋ฐ๋ณต๋ ์ฌ์ฉ์ผ๋ก ๊ฐ์๋๊ณ ์ฉ๋ ๊ฐ์์ ๋ด๋ถ ์ ํญ ์ฆ๊ฐ ๋ฑ์ ์ ๋ฐ์ ์ธ ์ฑ๋ฅ ์ ํ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ์ดํญ์ฃผ์ ๊ฐ์ ์์ ์ฌ๊ณ ์๋ ์ง๊ฒฐ๋๋ค[2]. ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์์ ํ๊ฒ ์ฌ์ฉํ๊ธฐ ์ํด์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ ์ ๋๋ฅผ ์ ํํ๊ฒ ์์ธกํ๋ ๊ฒ์ด ํ์ํ๋ค. ์ด๋ฅผ ์ํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ์ ๋ํ ์ ๋์ ์ธ
์งํ๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ณ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ๋ค์ํ ๊ธฐ๋ฒ์ด ์ ์๋์๋ค. ์ด๋ Fig. 1๊ณผ ๊ฐ์ด ์ง์ ์ธก์ ๋ฐฉ์, ๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์, ํํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์, ์ฆ๋ถ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋๋ ์ ์๋ค.
Fig. 1. Degradation estimation methodologies
์ง์ ์ธก์ ๋ฐฉ์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํน์ฑ ๋ณํ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ฌ ์ํ๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ๋ฅ ์ ์ฐ๋ฒ, ๋ด๋ถ ์ ํญ ์ธก์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ธฐํํ์ ์ํผ๋์ค ๋ถ๊ด๋ฒ(Electrochemical
Impedance Spectroscopy; EIS)์ด ๋ํ์ ์ด๋ค. ์ ๋ฅ ์ ์ฐ๋ฒ์ ์ถฉ์ ๊ณผ ๋ฐฉ์ ์ค์ ์ถ์ ๋ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ธก์ ํ์ฌ ์ฉ๋์ ์ถ์ ํ๊ณ , ๋ด๋ถ ์ ํญ
์ธก์ ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ์ ํญ ๋ณํ๋ฅผ ํตํด ์ํ๋ฅผ ํ๊ฐํ๋ค[3]. EIS๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ ํญ, ์ ํ ์ ๋ฌ ๋ฐ์ ๋ฑ์ ๋ถ์ํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ ์ ํ์ ์์ธ์ ๊ท๋ช
ํ๋ ๋ฐ ์ ์ฉํ๋ค[4]. ํ์ง๋ง ์ด๋ฌํ ๋ฐฉ์๋ค์ ์ค์๊ฐ ์ถ์ ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ฉฐ, ๋ณต์กํ ์ฅ๋น์ ๊ธด ๋ถ์ ์๊ฐ์ด ์๊ตฌ๋๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค.
๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋ฌผ๋ฆฌํํ์ ์๋ฆฌ๋ฅผ ๋ฐํ์ผ๋ก ๋ชจ๋ธ์ ๊ตฌ์ถํ์ฌ ์ํ๋ฅผ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐฉ์์ด๋ค. ์ ๊ธฐํํ์ ๋ชจ๋ธ, ๋ฑ๊ฐํ๋ก ๋ชจ๋ธ์ด ๋ํ์ ์ด๋ค[5]. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฐ ์ถ์ ์ ๋ด๋ถ์ ์ ๊ธฐํํ์ ๋ฐ์์ ์์ธํ ์ค๋ช
ํ ์ ์์ง๋ง, ๋งค์ฐ ๋ณต์กํ๊ณ ๊ณ์ฐ ๋น์ฉ์ด ๋๋ค๋ ๋จ์ ์ด ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ชจ๋ธ ๊ธฐ๋ฐ
๋ฐฉ์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ํน์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ์ ์ ํ ๋ชจ๋ธ์ ์ ํํด์ผ ํ๋ฉฐ, ๋ชจ๋ธ๋ง ์ค๋ฅ๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ฉด ์ํ ์ถ์ ์ ์ ๋ขฐ๋๊ฐ ๋ฎ์์ง๋ค.
ํํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋์ ํน์ฑ์ ์ถ์ ํ๋ ๋ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค. ์นผ๋ง ํํฐ๋ฅผ ํ ๋๋ก ํ์ฅ ์นผ๋ง ํํฐ, ๋ฌดํฅ ์นผ๋ง ํํฐ ๋ฑ ๋ค์ํ ์ข
๋ฅ์ ํํฐ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค.
ํํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ ๋
ธ์ด์ฆ๊ฐ ํฌํจ๋ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ์ฒ๋ฆฌํ ์ ์๋ค๋ ์ฅ์ ์ด ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํํฐ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ชจ๋ธ์ ์์กดํ๋ฏ๋ก, ๋ชจ๋ธ์
์ ํ์ฑ์ ๋ฐ๋ผ ์ถ์ ์ฑ๋ฅ์ด ์ข์ฐ๋๋ค[6, 7].
๋ฐ๋ฉด, ์ฆ๋ถ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ ์ ์, ์ ๋ฅ, ์จ๋์ ๊ฐ์ ์ง์ ์ ์งํ๋ค์ ๋ฏธ๋ถ์ ํตํด ๋ถ์ํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ผ๋ก ์ฆ๋ถ ์ฉ๋ ๋ถ์๋ฒ(Incremental Capacity
Analysis; ICA)์ด ๋ํ์ ์ด๋ค. ICA๋ ์ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฉ๋ ๋ณํ๋ฅผ ์ ์ฒด์ ์ธ ์ ์ ์์ญ์์ ํํํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๋ค. IC ๊ณก์ ์ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
๋ด๋ถ์ํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ฉฐ ์ด๋ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ฅ๋น ์์ด ์ธก์ ๋๋ ์ ๋ฅ์ ์ ์์ ํตํด ๊ณ์ฐํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฑ๋ฅ์ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ธก์ ํ ์ ์๋ค[8]. ํนํ IC ๊ณก์ ์ peak, area์ ๋ณํ๋ฅผ ํตํด ๋ฆฌํฌ์ด์จ์ ์์ค(Loss of Lithium Inventory, LLI), ํ์ฑ ๋ฌผ์ง ์์ค(Loss
of Active Material, LAM), ์ ๋์ฑ ์์ค(Conductivity Loss, CL) ๋ฑ์ ๋ด๋ถ ๋
ธํ ์ํ(Degradation Mode;
DM)๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค. ํนํ LLI์ LAM์ CL์ ๋นํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฉ๋ ๊ฐ์์ ๋์ฑ ์ง์ ์ ์ธ ์ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฌ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ LLI์ LAM๋ง์ ์ด์ฉํด ๋ถ์ํ๋ค[9, 10]. ๋ฐ๋ผ์ ICA๋ ์ ๊ธฐ์ ์คํ๋ง์ผ๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ํํ์ ์ํ๋ฅผ ์ธ๋ฐํ๊ฒ ๋ถ์ํ์ฌ ์ฑ๋ฅ ์ ํ์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ช
ํํ ํ์
ํ ์ ์๋ ๊ฐ๋ ฅํ ๋ฐฉ๋ฒ๋ก ์ด๋ค.
์ด๋ฅผ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ์์ธ์ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ๊ตฌ๋ถํ๊ณ , ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ถ์ ํ ์ ์๋ค๋ ์ ์์ ๊ธฐ์กด์ ๋ฐฉ์๋ค์ ๋นํด ๋ ํจ์จ์ ์ด๊ณ ์ค์ฉ์ ์ธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ํ
์ง๋จ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐ๋๋ค[11, 12].
์ง๊ธ๊น์ง ์ฆ๋ถ ๊ธฐ๋ฐ ๋ฐฉ์์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ๋ถ์์ ๋ํ ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๋ค์ด ์ํ๋์ด์๋ค[13-16]. [13]์ LCO์ NCO๋ฅผ ํผํฉํ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(740mAh)์ ๋
ธํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ณ ์ OCV-SOC์ ๊ณก์ ์ ํตํด LLI์ LAM์ ์์ธกํ์๋ค. [14]๋ NCMA ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(2500mAh)์ ์ง๋๊ณผ ๊ณ ์จ์ ํ๊ฒฝ ์กฐ๊ฑด์์ IC ๊ณก์ ์ peak์ area ๋ณํ ์ถ์ด๋ฅผ ํตํด SOH(State of
Health)๋ฅผ ์์ธกํ์๋ค. [15]๋ NCM ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ (25000mAh)์ ๊ณ ์จ ์กฐ๊ฑด์์ ICA๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋
ธํ๋ฅผ ๋ถ์ํ์์ผ๋ฉฐ ๊ทนํ์ ๋์ ํ๊ฒฝ์์ ์์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฌ์ฌ์ฉ์ฑ์ ์ฐ๊ตฌํ์๋ค.
[16]์ NCM๊ณผ LMO๊ฐ ํผํฉ๋ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(1900mAh)์ ๋
ธํ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ICA๋ฅผ ํตํด ๋ถ์ํ๊ณ ๋
ธํ ๋จ๊ณ๋ณ๋ก ์ฉ๋๊ณผ DM์ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ค.
์ด๋ฌํ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๋ค์ ๋๋ถ๋ถ ๋จ์ผ ์ข
๋ฅ์ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๊ดํ ๋
ธํ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ถ์ํ๊ณ ์์ผ๋ ์๊ทน์ฌ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ค ๊ฐ์ ๋น๊ต ์ฐ๊ตฌ๋ ๋ถ์กฑํ
์ํฉ์ด๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ์ธ ์ข
๋ฅ์ ๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ๋์ผํ ๋์์กฐ๊ฑด์์ ICA์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ํ ๋
ธํ ๋ถ์์ ํตํ์ฌ ๋น๊ตํ์๋ค. ์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ตฌ์ฑ์
๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค. 2์ฅ์์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ๋ฅผ ์ํ ์คํ ๊ตฌ์ฑ์ ์๊ฐํ๋ฉฐ 3์ฅ์์๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ณ IC ๊ณก์ ์ ๋ถ์ํ๋ค. 4์ฅ์์๋ IC ๊ณก์ ์ ์ด์ฉํ์ฌ LLI์
LAM๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ DM์ ์์ ์ผ๋ก ํ์
ํ๊ณ ์ด๋ฅผ ํตํ์ฌ ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ํน์ง์ ๋ถ์ํ์ฌ ๋น๊ตํ๋ค. ๋ง์ง๋ง 5์ฅ์์๋ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ๋ฆฌํ๋ค.
2. ๋
ธํ ์คํ ๊ตฌ์ฑ
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๊ทน์ฌ๋ณ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ๋ค์ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์คํ์ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ฌ์ฉ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ข
๋ฅ๋ NCM๊ณผ NCA ์๊ทน์ฌ๊ฐ ํผํฉ๋
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(INR 18650-25R), LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(ICR 18650-26J), NCM ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(INR 18650-29E)์ด๋ค. ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์์ธ ์ฌ์์
Table 1์ ์ ๋ฆฌ๋์ด ์๋ค. ์๊ทน์ฌ์ ๋ฐ๋ผ์ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด์ ๊ณต์นญ ์ฉ๋, ๊ณต์นญ ์ ์, ์ต๋ ์ถฉ์ ์ ์์ด ์ ์ฌํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ค์ ์ ์ ํ์๋ค.
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ ์คํ์ Fig. 2์ ๊ฐ์ด ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค. ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฉ ์
์ง๊ทธ์ ๊ณ ์ ํ ํ ํญ์จยทํญ์ต ์ฑ๋ฒ์ ๋ฃ์ด์ ์คํ์ ์งํํ์๋ค. ์ฑ๋ฒ๋ฅผ ํตํด ์จ๋ 25ยฐC, ์ต๋ 65%๋ก
์ผ์ ํ๊ฒ ์คํํ๊ฒฝ์ด ์ ์ง๋์์ผ๋ฉฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ถฉยท๋ฐฉ์ ๊ธฐ๋ ๋ฏธ๋ฆฌ ์ค์ ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํ๋กํ์ผ์ ๋ฐ๋ผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ฅผ ์ถฉ์ ๊ณผ ๋ฐฉ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํด์ง์์ผฐ๋ค. Host PC๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
์ฌ์ดํด์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ ์๊ณผ ์ ๋ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์์งํ์๋ค. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํ๋กํ์ผ์ CC-CV(Constant Current โ Constant
Voltage) ์ถฉ์ , CC ๋ฐฉ์ , ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ 30๋ถ์ ํด์ง ์๊ฐ์ ์ฃผ๊ธฐ๋ก ํ ๋ฒ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด์ ๊ฐ์ง๋๋ก ์์ฑํ์์ผ๋ฉฐ ์ด๋ฅผ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ด 100์ฌ์ดํด์
๋
ธํ ์คํ์ ์งํํ์๋ค. ์คํ ๋์์ ์ถฉยท๋ฐฉ์ ์จ(Current rate; C-rate)์ 0.5 C-rate๋ก ๋ฎ๊ฒ ์ค์ ๋์๋ค. ๋ฎ์ C-rate์์
ICA๋ฅผ ์ํํ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ด๋ถ ์ ํญ์ ์ํฅ์ด ์ ๊ณ ์ ์ ์์น์ด ๋๋ ค์ ธ peak์ valley๊ฐ ๋ฐ์ํ๋ ์ ์ ๋ฒ์๋ฅผ ๋์ฑ ์ธ๋ฐํ๊ฒ ๋ถ์ํ ์ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค[17, 18]. ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํ๋กํ์ผ์ ์ํ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด ์คํ์ ํตํด์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์๊ณผ ์ ๋ฅ์ ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์์ง์ด ๋๋ฉฐ ๋
ธํ ๋ถ์์ CC ์ถฉ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ง์
์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ค์ ์ ํ๋ฆฌ์ผ์ด์
์์๋ ์ฌ์ฉ์์ ํจํด์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์ํ ๋์ ๋ฐฉ์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ณธ ์คํ์์์ CC ๋ฐฉ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ ๋
ธํ ๋ถ์์์ ์ ์ธํ์๋ค.
๋ํ, ICA๋ ์ ์ ๋ณํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฉ๋์ ๋ฏธ์ธํ ๋ณํ๋ฅผ ๋ถ์ํ๋ ๊ธฐ๋ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ์์ด ์ผ์ ํ ๊ตฌ๊ฐ์์๋ ์ ์๋ฏธํ peak์ valley๊ฐ ๋ฐ์ํ์ง
์์ ์ ํจํ ๋ถ์์ด ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์ CC ๋ฐฉ์ ๊ตฌ๊ฐ๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก CV ์ถฉ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ง ์์๋ค. ์์ ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ CC
์ถฉ์ ๊ตฌ๊ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์ ์ ํ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ๋ถ์ํ๊ณ , ํนํ ์ ์ ๋ณํ์ ๊ด๋ จ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ํตํด ๋
ธํ ํน์ฑ์ ๋ ์ ๋ฐํ๊ฒ ์ถ์ ํ์๋ค.
Fig. 2. Test bench for analyzing aging of lithium-ion batteries according to cathode
material
Table 1. Specifications of lithium-ion batteries with different cathode materials
Battery
|
INR 18650-25R
|
ICR 18650-26J
|
INR 18650-29E
|
Cathode Material
|
NCMA
|
LCO
|
NCM
|
Nominal Capacity[mAh]
|
2500
|
2600
|
2850
|
Nominal Voltage[V]
|
3.6
|
3.63
|
3.65
|
Charging/Discharging Cut-off Voltage[V]
|
4.2/2.5
|
4.2/3.0
|
4.2/2.5
|
Fig. 3์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ํ๋กํ์ผ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ค ๋ฒ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด ๋์ ์ธก์ ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์(ํ๋์ ํํ)๊ณผ ์ ๋ฅ ํํ(๋ถ์์ ํํ)์ ์ธก์ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋์ผํ C-rate์
์ถฉ์ ์ ๋ฅ์์ ์๊ทน์ฌ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ ์์ ๋ค๋ฅธ ํํ์ ๋ํ๋ธ๋ค. INR 18650-25R๊ณผ INR 18650-29E ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ฌํ ํจํด์ ๊ฐ์ง๋ฉฐ
์ถฉ์ ๋จ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์์ด ์ผ์ ํ๊ฒ ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ์ ๋ฐํด์ ICR 18650โ26J ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ์ ์์ด ์ปค์ง์๋ก ์ถฉ์ ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ ์์ด ๊ฐํ๋ฅด๊ฒ
์ฆ๊ฐํ๊ณ ์๋ค.
Fig. 3. Battery voltage and current waveforms measured over four battery cycles according
to the battery profile: (a) INR 18650-25R, (b) ICR 18650โ26J, (c) INR 18650-29E
3. ์ฆ๋ถ์ฉ๋ ๋ถ์๋ฒ (ICA)
ICA๋ ์ค์๊ฐ์ผ๋ก ์ธก์ ๋๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ ์๊ณผ ์ ๋ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ (1)๊ณผ ๊ฐ์ด ์ ์ ๋ณํ(dV)์ ๋ํ ์ฉ๋ ๋ณํ(dQ)๋ฅผ ๊ณ์ฐํ์ฌ ๋ํ๋ธ๋ค[19].
์ฌ๊ธฐ์ Q๋ ์ถฉยท๋ฐฉ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋์ ์ธ๊ฐ๋ ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ ๋ถํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋๋ ์ฉ๋ ๊ฐ์ด๋ค. IC(Incremental Capacity)๋ ์์(1)์์์ ๊ฐ์ด ์ผ์ ํ dV์ ๋ํด ๋ณํํ๋ dQ๋ฅผ ๋ํ๋ด๊ณ ๊ณ์ฐ๋ IC ๊ณก์ ์ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ดํ์ ๋ํ ์ถ๊ฐ์ ์ธ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป์ ์ ์๋ค. IC ๊ณก์ ์
peak๋ ๋ฎ์ ์ ์ ๋ณํ ๋์ ๋์ ์ฉ๋ ๋ณํ๊ฐ ๋ฐ์ํ ๋ ์์ฑ๋๋ค. IC ๊ณก์ ์ peak๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ดํ๋จ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณํํ๊ฒ๋๊ณ peak ๋ณํ์
๋ฐ๋ผ IC ๊ณก์ ์๋์ ๋ฉด์ ๋ ๋ณํํ๋ฉฐ ํด๋น ์ ๋ณด๋ฅผ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ DM์ ๋ถ์ํ ์ ์๋ค.
์ด 100์ฌ์ดํด์ ๋
ธํ ์คํ์ด ์ํ๋์์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ์ฌ์ดํด์ CC ์ถฉ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋์ ์ธก์ ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์๊ณผ ์ ๋ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ IC ๊ณก์ ์ Fig. 4์ ๋ํ๋ด์๋ค. Fig. 4์ Pn๋ IC ๊ณก์ ์ peak ์ง์ ๋ค์ ๋ํ๋ธ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒ์์๊ณผ ๋นจ๊ฐ์ ๋๊ทธ๋ผ๋ฏธ๋ก ํ๋๋ ๋ถ๋ถ์ ๊ฐ๊ฐ IC ๊ณก์ ์ ํฌ๊ธฐ ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฐ peak ์ง์ ๊ณผ
๊ฐ์ฅ ๋์ peak ์ง์ ์ ํ๋ํ ๊ฒ์ด๋ค. Fig. 4์์ ๋ณด๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด์ ์๊ฐ ์ฆ๊ฐํจ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ๊ฐ ์งํ๋์ด Pn์์์ IC ๊ณก์ ์ ๋์ด๋ ๊ฐ์ํ๋ฉฐ ๊ณก์ ์๋์ ์ ์ฒด ๋ฉด์ ์ด ์ค์ด๋ค๊ฒ ๋๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๊ฐ ๋
ธํ๋๋ฉด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฉ๋์ ์ค์ด๋ค๊ณ ๋ฐ๋ฉด์ ๋ด๋ถ ์ ํญ์
์ฆ๊ฐ๋ก ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์์ด ์ปค์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค[9].
์ธ ์ข
๋ฅ์ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์์ ๊ณตํต์ผ๋ก ๋ฎ์ ์ ์ ์์ญ์์๋ IC๊ฐ 0์ ๊ทผ์ฌํ ๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ฒ ๋๋ค. ์ด๋ ์ ๋ฅ๊ฐ ์ธ๊ฐ๋ ๋ ์ฉ๋(Q)์ ๋ณํ๋์ ๋นํ์ฌ
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ ์ ํญ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ ์(V)์ ๋ณํ๋์ด ๋งค์ฐ ํฌ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. INR 18650-25R ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ INR 18650-29E ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ๊ณตํต์ ์ผ๋ก
NCM ์๊ทน์ฌ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ฏ๋ก Fig. 4(a)์ (c)์์ ๋ณด๋ ๊ฒ๊ณผ ๊ฐ์ด IC ๊ณก์ ์ด ์ ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ์ฌํ ํน์ง์ ๋ณด์๋ค. ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ 4๊ฐ์ peak ์ง์ (P1โผP4)์ ๊ฐ์ก์ผ๋ฉฐ ๊ฐ ์ง์ ์ ์์น ๋ํ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์๋ค. ๋ํ 4.1V ๋ถ๊ทผ์ ์์นํ P4์์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ IC ๊ณก์ ์ ๋์ด ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ์ผ์ด๋ฌ๋ค. ๋ฐ๋ฉด LCO ์๊ทน์ฌ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ICR 18650-26J ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ 3๊ฐ์ peak
์ง์ ๋ค(P1~P3)์ ๊ฐ์ก์ผ๋ฉฐ 3.7V ์ฃผ๋ณ์ P2์์ ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ IC ๊ณก์ ์ ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ์ฌํ์๋ค. ๋ํ, INR 18650-25R๊ณผ INR 18650-29E์ ๋ฌ๋ฆฌ 3๊ฐ์ peak๋ง ํฌ์ฐฉ๋๊ธฐ
๋๋ฌธ์ peak์ IC๊ฐ์ด ํฐ ๊ฒ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค. ์ด๋ IC ๊ณก์ ์๋์ ๋ฉด์ ์ด ์ถฉ์ ์ฉ๋์ ์๋ฏธํ๋ ๊ฒ์ ํตํด ํด์ํ ์ ์๋ค. 3๊ฐ์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ
๋ชจ๋ ๋น์ทํ ๊ณต์นญ์ฉ๋์ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ง๋ง INR 18650-29E ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์๋ ๋ฌ๋ฆฌ 3๊ฐ์ peak๋ง ํฌ์ฐฉ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ peak๊ฐ ๋ ๋์
IC๊ฐ์ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ IC ๊ณก์ ์ ๋์ด ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ํฌ๊ฒ ๋ฐ์ํ peak ์ง์ ์ ๋น๊ตํด ๋ณด๋ฉด NCM ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ์ต๋ ์ ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ
LCO ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ ๊ณต์นญ ์ ์ ๋ถ๊ทผ์ ์์นํ์๋ค. ์๊ทน์ฌ์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ต๋ peak ์ง์ ์ ๋น๊ตํด ๋ณด๋ฉด INR 18650-25R, ICR 18650-
26J, INR 18650-29E๋ P2, P3, P4๋ก ๊ฐ๊ธฐ ๋ฌ๋๋ค. INR 18650-25R, INR 18650-29E ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ INR 18650-25R ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ค์ ๋ชจ๋ ๋
ธํ๊ฐ ์งํ๋จ์ ๋ฐ๋ผ์ ๊ณก์
์๋์ ์ ์ฒด ๋ฉด์ ์ด ์ค์๋ค. Fig. 4์ IC ๊ณก์ ์ ํตํด์ ์๊ทน์ฌ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ์ peak์ ์, ์ต๋ peak ์ง์ , ๊ณก์ ์ ๋์ด ๋ณํ๊ฐ ์ต๋์ธ peak ์ง์ , ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๊ธฐ์
๋ฉด์ ์ ๋ณํ๋์ ๋ํ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํน์ง์ด ๋ถ์๋์๋ค. ์ด์ค ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฉด์ ์ ๋ณํ๋์ ์ดํ๋ชจ๋์ธ LLI์ LAM๋ฅผ ๊ณ์ฐํ ๋ ์ฌ์ฉ๋๋ค. IC
๊ณก์ ์ ๋ถ์์ ํตํด ํด์ํ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋น๊ต๋ Table 2์ ์ฃผ์ด์ง๋ค.
Fig. 4. IC curves: (a) INR 18650-25R, (b) ICR 18650โ26J, (c) INR 18650-29E
Table 2. Comparison of aging characteristics of three cathode batteries through the
IC curves
Battery
|
INR 18650-25R
|
ICR 18650-26J
|
INR 18650-29E
|
Cathode material
|
NCMA
|
LCO
|
NCM
|
Number of Pn
|
4
|
3
|
4
|
Maximum Pn
|
P2
(3.65V)
|
P3
(3.74V)
|
P4
(4.14V)
|
Pn of maximum curve change
|
P4
(4.11V)
|
P2
(3.67V)
|
P4
(4.14V)
|
4. ICA๋ฅผ ํตํ DM ๋ถ์
๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ด๋ถ์์ ๋ฆฌํฌ ์ด์จ๊ณผ ์ ์๊ฐ ์ฝ์
๋ฐ ํ๋ฆฌ๋ฅผ ๋ฐ๋ณตํ๋ฉฐ ์ ๊ทน์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ธ ์ดํ, ๋ฆฌํฌ ํ๋ ์ดํ
ํ์ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ๊ทน ๊ตฌ์กฐ ์ดํ์ ๊ฐ์ ๋ค์ํ ํ์์ด
์ผ์ด๋๋ค. ์ด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฑ๋ฅ ์ ํ๋ก ์ด์ด์ง๋ฉฐ ํํ์ ๋ฐ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ๋ณํ๋ฅผ ์ผ์ผ์ผ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฉ๋ ๊ฐ์์ ์ถ๋ ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ ๋ฐํ๋ค. ๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ๋ถ๋ฅ์
๊ธฐ์ค์ผ๋ก LAM๊ณผ LLI์ด ์๋ค. LAM์ ์ ๊ทน์ ๊ตฌ์กฐ์ ์ธ ์ดํ๋ก ์ธํ ํ๋ฌผ์ง์ ์์ค์ด ๋ฐ์ํ๋ ์ดํ๋ชจ๋์ด๋ค. ์ด๋ ์ ๊ทน์ด ๋ฆฌํฌ ์ด์จ์ ์ด๋์ ๋ฐฉํดํ๊ณ
์ฉ๋ ๋ฐ ์ ๋ ฅ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ค[13]. LLI๋ SEI(Solid Electrolyte Interphase) ์ธต ์ฑ์ฅ ๋๋ ๋ฆฌํฌ ํ๋ ์ดํ
๊ณผ ๊ฐ์ ํํ์ ๊ณ ์ฐฉํ ํ์์ ์ํด ๋ฆฌํฌ์ด์จ์์ด
์๋ชจ๋๋ ์ดํ๋ชจ๋์ด๋ค. ์ด๋ก ์ธํด ๋ด๋ถ์ ํญ์ด ์ฆ๊ฐํ๊ณ ์ฉ๋ ์ ํ๋ฅผ ์ด๋ํ๋ค[9, 20]. LAM๊ณผ LLI๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ ์คํ์ ํตํด์ ์ป์ ์ฆ๋ถ์ฉ๋ ๊ณก์ ๊ณผ ์ฐ๊ด์ด ์๋ค[21]. LLI๋ IC ๊ณก์ ์ peak์ ๋ณํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ LAM์ IC ๊ณก์ ์ area ๋ณํ๋ฅผ ํตํด์ ์์ (2), (3)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐํ ์ ์๋ค[10].
์ฌ๊ธฐ์ ์๋ ์ฒจ์ i๋ i ๋ฒ์งธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด์ ์๋ฏธํ๋ค. max(โณQ/โณV)์ max(Q) ๋ ๊ฐ๊ฐ IC ๊ณก์ ์์์ ์ต๋๊ฐ๊ณผ ์ต๋ ๋ฉด์ ๋์ด๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ LLIi๋ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ฌ์ดํด๊ณผ i ๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด์ ๋ฉด์ ๋ณํ๋์ ์๋ฏธํ๊ณ LAMi๋ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด๊ณผ i ๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด์ ์ต๋๊ฐ์ ํฌ๊ธฐ ๋ณํ๋์
์๋ฏธํ๋ค.
Fig. 5์ Table 3์ Fig. 4์ IC๊ณก์ ์ ๋ฐ์ดํฐ๋ค์ (3)๊ณผ (4)์์ ๋์
ํ์ฌ ๊ณ์ฐํ LAM i์ LLI i์ ๊ฐ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ์ธ ์ข
๋ฅ์ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ชจ๋ LLI i๋ 100์ฌ์ดํด๊น์ง ์ ํ์ ์ผ๋ก ์ฆ๊ฐํ์์ผ๋ฉฐ LAM i์ ์๊ทน์ฌ๋ง๋ค ๊ฐ๊ธฐ ๋ค๋ฅธ ํน์ง์ ๊ฐ์ก๋ค. ๋ํ, INR 18650-25R๊ณผ ICR 18650-26J๋ ๋
ธํ๊ฐ ์งํ๋ ์๋ก LAM i์ด LLI i๋ณด๋ค ์ปธ์ผ๋ฉฐ ์ด๊ฒ์ ํ๋ฌผ์ง์ด ๋ฆฌํฌ์ด์จ์๋ณด๋ค ์์ค์ ๋น์จ์ด ๋ ํฌ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. INR 18650-25R๋ ์ฒซ ๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด๋ถํฐ ๋ฐฑ ๋ฒ์งธ ์ฌ์ดํด๊น์ง
LAM100์ด 5.1909% ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ LLI100๊ฐ 4.0448%๋ก ์ธ ๊ฐ์ง ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ค ๊ฐ์ฅ ํฐ ๋ณํ๋ฅผ ๋ณด์๋ค. ์ด๋ ๋ค๋ฅธ ์๊ทน์ฌ๋ค์ ๋นํ์ฌ NCMA ์๊ทน์ฌ๊ฐ ํ๋ฌผ์ง๊ณผ ๋ฆฌํฌ์ด์จ์์ ์์ค์ด ๋น ๋ฅด๊ฒ
๋ฐ์ํ์ฌ ๋
ธํ ์ ๋๊ฐ ํฌ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค. ICR 18650-26J๋ LAM100์ด 5.0484%๋ก ๋์์ผ๋ LLI100๋ 2.6869%๋ก ์ธ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ค ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฉ๋ ๊ฐ์ ๊ฒฝํฅ์ ํฌ์ง๋ง ๋ด๋ถ ์ ํญ์ ์ฆ๊ฐ๋ ๋ฏธ๋ฏธํจ์ ์๋ฏธํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋
ธํ ์
๋น ๋ฅธ ์ฉ๋ ๊ฐ์๋ฅผ ๋ณด์ด๋ LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ํน์ง์ ๋ฐ์ํ๋ค[22]. INR 18650-29E๋ ๋ค๋ฅธ ์๊ทน์ฌ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ค์ ๋นํด LAM100์ ๋ณํ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋ฎ์์ผ๋ฉฐ NCMA ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋นํด 1.992%์ ์ ์ ๋ณํ์จ์ ๋ณด์๋ค. ๋ํ 70์ฌ์ดํด๋ถํฐ๋ LAMi์ ๋ณํ๊ฐ ๋ฏธ๋ฏธํ๋ค. ์ด๋ ํ๋ฌผ์ง
์์ค์ ์ํ ๋
ธํ ์๋๊ฐ ์ค์ด๋ฆ์ ๋ํ๋ธ๋ค. ๋ํ NCM ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ LLI100๋ 3.7742%์ผ๋ก NCMA ๋ฐฐํฐ์ ๋นํ์ฌ ์์์ผ๋ LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ณด๋ค๋ ์ปธ๋ค. ์ด๋ LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๊ฐ NCM๊ณ์ด์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ณด๋ค ๋ด๋ถ์ ํญ ์ฆ๊ฐ๋์ด ์๋ค๋
๊ฒ์ ์๋ฏธํ๋ค. ๋ํ, NCM ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๊ฐ NCMA ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ณด๋ค LLI100์ LAM100์ด ๋ชจ๋ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋
ธํ์ ๋ ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค.
Fig. 5. LAM and LLI: (a) INR 18650-25R, (b) ICR 18650โ26J, and (c) INR 18650-29E
Table 3. Battery LAM and LLI data
Battery
|
INR 18650-25R
|
ICR 18650-26J
|
INR 18650-29E
|
Cathode material
|
NCMA
|
LCO
|
NCM
|
LAM100 [%]
|
5.1909
|
5.0484
|
3.1989
|
LLI100 [%]
|
4.0448
|
2.6869
|
3.7742
|
5. ๊ฒฐ ๋ก
๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์๋ ์๊ทน์ฌ๋ณ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋
ธํ ํน์ฑ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด NCM๊ณผ NCA ์๊ทน์ฌ๊ฐ ํผํฉ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(INR 18650-25R), LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(ICR
18650-26J), NCM ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ(INR 18650-29E)๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค. ์ด 100์ฌ์ดํด์ ๋
ธํ ์คํ์์ CC ์ถฉ์ ๊ตฌ๊ฐ ๋์ ์ธก์ ๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ์๊ณผ
์ ๋ฅ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์ฌ IC ๊ณก์ ์ ์ป์๋ค. IC ๊ณก์ ์ ํตํด์ ์๊ทน์ฌ์ ์ข
๋ฅ์ ๋ฐ๋ผ์ peak์ ์, ์ต๋ peak ์ง์ , ๊ณก์ ์ ๋์ด ๋ณํ๊ฐ ์ต๋์ธ
peak ์ง์ , ๋
ธํ์ ๋ฐ๋ฅธ ํฌ๊ธฐ์ ๋ฉด์ ์ ๋ณํ๋์ ๋ํ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ํน์ง์ด ๋ถ์๋์๋ค. ๋ฆฌํฌ์ด์จ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ๋ถ๋ฅ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก LAM๊ณผ LLI๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ
LLI i๋ IC ๊ณก์ ์ peak์ ๋ณํ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ LAM i์ IC ๊ณก์ ์ area ๋ณํ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ณ์ฐ๋์๋ค. ์คํ๊ฒฐ๊ณผ, LCO ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ NCM ๊ณ์ด์ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋ค๋ณด๋ค ๋ฆฌํฌ์ด์จ์์ ์์ค์ด ์์์ผ๋ฉฐ NCM ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ๋
NCMA ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ๋ณด๋ค ๋
ธํ์ ๋ ๊ฐํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ถ์๋์๋ค. ์ด๋ฌํ ์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํตํด ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ๋
ธํ ํน์ฑ์ ๋น๊ตํจ์ผ๋ก์จ ๊ฐ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ์ ์ฅ๋จ์ ์ ํ์
ํ ์ ์์๋ค.
์ด๋ ๋ฐฐํฐ๋ฆฌ ์ ํ ๋ฐ ์ฌ์ฉ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๋ฉฐ, ํฅํ ์ฐ๊ตฌ ๋ฐ ์์ฉ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ ์๋ ๊ธฐ์ด ์๋ฃ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ์ ์์ ๊ฒ์ด๋ค.
Acknowledgement
์ด ๋
ผ๋ฌธ์ ์ถฉ๋ถ๋ํ๊ต ๊ตญ๋ฆฝ๋ํ์ก์ฑ์ฌ์
(2023) ์ง์์ ๋ฐ์ ์์ฑ๋์์.
References
Z. Cui, N. Cui, C. Li, J. Lu, and C. Zhang, โOnline Identification and reconstruction
of open-circuit voltage for capacity and electrode aging estimation of lithium-ion
batteries,โ IEEE Transactions on Industrial Electronics, vol. 70, no. 5, pp. 4716-4726,
2023.
Huixin Tian, Pengliang Qin, Kun Li, and Zhen Zhao, โA review of the state of health
for lithium-ion batteries: Research status and suggestions,โ Journal of Cleaner Production,
vol. 261, p. 120813, 2020.
De Angelis A, et al., โOn the usage of battery equivalent series resistance for shuntless
coulomb counting and SOC estimation,โ Batteries, vol. 9, no. 6, p. 286, 2023.
S.S. Zhang, K. Xu, and T.R. Jow, โEIS study on the formation of solid electrolyte
interface in Li-ion battery,โ Electrochimica Acta, vol. 51, pp. 1636-1640, 2006.
Bin-Hao Chen, Po-Tuan Chen, Yen Liang Yeh, and Hua-Sheng Liao, โEstablishment of
second-order equivalent circuit model for bidirectional voltage regulator converter:
48 V-aluminum-ion battery pack,โ Energy Reports, vol. 9, pp. 2629-2637, 2023.
Zhongxiao Liu, et al., โAccurate and efficient estimation of lithium-ion battery state
of charge with alternate adaptive extended kalman filter and ampere-hour counting
methods,โ Energies, vol. 12, pp. 757-771, 2019.
P. Shen, et al., โThe co-estimation of state of charge, state of health, and state
of function for lithium-ion batteries in electric vehicles,โ in IEEE Transactions
on Vehicular Technology, vol. 67, no. 1, pp. 92-103, 2018.
Xing Shu, et al., โState of health prediction of lithium-ion batteries based on machine
learning: Advances and perspectives,โ iScience, vol 24, no. 11, pp. 103265-103295,
2021.
Carlos Pastor-Fernรกndez, et al., โA comparison between electrochemical impedance spectroscopy
and incremental capacity-differential voltage as li-ion diagnostic techniques to identify
and quantify the effects of degradation modes within battery management systems,โ
Journal of Power Sources, vol. 360, pp. 301-318, 2017.
Gyuwon Seo, et al., โRapid determination of lithium-ion battery degradation: High
C-rate LAM and calculated limiting LLI,โ Journal of Energy Chemistry, vol. 67, pp.
663-671, 2022.
N. Costa, L. Sรกnchez, D. Anseรกn, and M. Dubarry, โLi-ion battery degradation modes
diagnosis via convolutional neural networks,โ Journal of Energy Storage, vol. 55,
pp. 105558- 105569, 2022.
Matthieu Dubarry, Cyril Truchot, and Bor Yann Liaw, โSynthesize battery degradation
modes via a diagnostic and prognostic model,โ Journal of Power Sources, vol. 219,
pp. 204-216, 2012.
Christoph R. Birkl, et al., โDegradation diagnostics for lithium ion cells,โ Journal
of Power Sources, vol 341, pp. 373-386, 2017.
Pyeongyeon Lee, et al., โSOH estimation and optimal feature extraction under environmental
conditions using incremental capacity curve for high-power lithium-ion battery,โ Power
Electronics Conference, pp. 40-42, 2021.
Xuning Feng, et al., โCharacterization of large format lithium ion battery exposed
to extremely high temperature,โ Journal of Power Sources, vol. 272, pp. 457-467, 2014.
Matthieu Dubarry, et al., โEvaluation of commercial lithium-ion cells based on composite
positive electrode for plug-in hybrid electric vehicle applications. Part II. Degradation
mechanism under 2C cycle aging,โ Journal of Power Sources, vol. 196, no 23, pp. 10336-10343,
2011.
Y. Lin, B. Jiang, and H. Dai, โBattery capacity estimation based on incremental capacity
analysis considering charging current rate,โ World Electric Vehicle Journal, vol.
12, pp. 224-236, 2021.
A. Fly and R. Chen, โRate dependency of incremental capacity analysis (dQ/dV) as a
diagnostic tool for lithium- ion batteries,โ Journal of Energy Storage, vol. 29, pp.
101329- 101341, 2020.
Jinpeng Tian, Rui Xiong, Weixiang Shen, and Fengchun Sun, โElectrode ageing estimation
and open circuit voltage reconstruction for lithium ion batteries,โ Energy Storage
Materials, vol. 37, pp. 283-295, 2021.
Xuebing Han, et al., โA review on the key issues of the lithium ion battery degradation
among the whole life cycle,โ eTransportation, vol. 1, pp. 100005-100025, 2019.
M-S. Park, J-k. Lee, and B-W. Kim, โSOH estimation of li-ion battery using discrete
wavelet transform and long short-term memory neural network,โ Applied Sciences, vol.
12, no. 8, pp. 3996-4010, 2022.
Naoki Nitta, Feixiang Wu, Jung Tae Lee, and Gleb Yushin, โLi-ion battery materials:
Present and future,โ Materials Today, vol. 18, no. 5, pp. 252-264, 2015.
Biography
Since 2015, He has been B.S. degree in Electric Engineering from Chungbuk National
University. His research interests include battery management systems, with a particular
focus on battery degradation.
He received a B.S. degree in electrical engineering from Chungbuk National University,
Cheongju, South Korea, in 2022, and he is currently combined master and Doctoral degree
with the school of electrical engineering, Chungbuk National University. His research
interests include battery management system and state estimation algorithm.
He received B.S., M.S., and Ph.D. in Electrical Engineering from Chungbuk National
University in Cheongju, Korea in 2006, 2010, and 2020. He is working a Technical director
at the R&D Center in Woojin Industrial System from 2009. His research interests are
in ac motor drives with power converter/inverter systems, in power quality analysis,
multilevel converter and energy storage systems.
He received the Ph.D. degree in electrical engineering from the Pohang University
of Science and Technology, Pohang, South Korea, in 2012. He was a Senior Researcher
with the Samsung Advanced Institute of Technology (SAIT), Suwon, South Korea, where
he worked on developing power conversion systems for electric vehicles and renewable
energy. He is currently an Assistant Professor with the School of Electrical Engineering,
Chungbuk National University, Cheongju-si, South Korea. His research interests include
battery management systems, the design and control of power conversion systems.